رشد تکنولوژی در چند دهه اخیر از دو بعد فنی و امکان دسترسی، از جمله ی دلایلی هستند که باعث شده اند با وجود شک و تردیدهای اولیه در مورد نقش کامپیوتر در تدریس و یادگیری ریاضی، هر چه زمان به جلوتر می رود و تکنولوژی فراگیرتر می شود، جهان شاهد کم رنگ شدن این تردیدها باشد (حیدری قزلجه و گویا، ۱۳۹۱، ص ۸۴). اهمیت استفاده از فناوری برای تقویت یادگیری ریاضی در حال حاضر به طور وسیعی شناخته شده است. در سیاست برنامه ی درسی ریاضی (۱۹۹۰) در استرالیا، ترویج استفاده از تکنولوژی برای تقویت یادگیری دانش آموزان و گسترش فهم آنان از مفاهیم ریاضی شروع گردید. معنی این اسناد سیاست ملی، در بیانیه برنامه درسی دولت و ایالت های مختلف و خلاصه در مطالبی بازتاب می کند که در حال حاضر این دستور، تشویق به استفاده از فناوری های دیجیتال را در ریاضیات دوره متوسطه مجاز می کند (بننیسون و گاس[۱۲]، ۲۰۱۰، ص ۳۱).
استفاده از ظهور رایانه ها، تحولی عظیم در عرصه های گوناگون و از آن جمله در آموزش پدید آورده اند، به گونه ای که آموزش را وارد مرحله ی نوینی کرده است. موفقیت رایانه، به عنوان وسیله ای کمک آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری، بر ساختارهای آموزشی تأثیر گذارده و موجب توسعه و پایداری انواع گوناگونی از نرم افزارها شده است (رحمتیان و اطرشی، ۱۳۸۸، ص ۲۸). بعد از پیدایش فناوری رایانه، استقبال از چند رسانه ای ها در قالب نرم افزارهای رایانه ای رشد چشم گیری داشت و به جرأت می توان گفت شیوع استفاده از چند رسانه ای در فعالیت های گوناگون به ویژه آموزش، مدیون قابلیت ها و توانایی های برجسته فناوری رایانه است. از چند رسانه ای ها در آموزش و یادگیری بسیار استفاده می شود، زیرا از یک سو باعث جذب یادگیرنده شده و از سوی دیگر با امکانات متنوعی که فراهم می آورد، تداوم یادگیری او را تضمین می کند (رضوی، ۱۳۸۶).
تحقیقات روان شناختی نشان می‌دهد دانش آموزان تنها ۱۵ درصد اطلاعات خود را از طریق گوش دادن، ۲۵ درصد از طریق تصاویر و ۶۵ درصد از طریق شنیدن و دیدن تصاویر به صورت همزمان دریافت می‌کنند و در حافظه‌ی خود نگه داری می‌کنند؛ اما برای روش‌های سنتی آموزشی مشکل است که برای یک شخص به صورت همزمان یک مطلب آموزشی را توضیح و نمایش بدهد؛ بنابراین این فناوری چند رسانه ای است که این مشکل را حل می‌کند و با ترکیب صوت و تصویر باعث ارتقاء کیفیت آموزشی می‌شود (چن و اکسیا[۱۳]، ۲۰۱۲، ص ۴۲۱۴).
افزایش استفاده از فناوری‌های نوین در زندگی روزمره ما حاکی از آن است که آنچه ما برای طراحی تصمیم سازی می‌کنیم، می‌تواند تأثیر مستقیمی بر زندگی ما داشته باشد. در نتیجه، ایده‌ها برای بهبود طرح‌ها می‌تواند تأثیر سودمند مستقیمی بر زندگی ما داشته باشد (اُنیل و همکاران، ۲۰۰۵، ص ۴۷۵). چرا که امروزه، رشد روزافزون چند رسانه ای های آموزشی و ورود آنها به بازارهای تجاری به منظور کسب درآمد و سود بیشتر، گاهاً شرایطی را ایجاد نمود که سبب گردید که این گونه نرم افزارها فقط در کمیت رشد یابند و چندان به کیفیت آنها توجه نشود.
لذا رشد بی رویه و در شرایطی غیر منطقی این چند رسانه ای ها، مسبب ایجاد زمینه ای گردیده است که این چند رسانه ای ها از جهاتی از جمله خسته کننده بودن، محدود کردن یادگیرندگان، غیر واقعی و پر زرق و برق بودن، مورد انتقاد واقع گردند. در کل چنین احساس می شود که این محصولات در حد زیادی به منابع سنتی وابسته هستند و موفق نشده اند که در جهت نوآوری به نتیجه ی مطلوب برسند (شاه جعفری، ۱۳۸۶، ص ۹۳). از این رو، توجه به کیفیت این نرم افزارها در قالب مطالعات تحلیل محتوا از مسائل مهمی است که می تواند زمینه ی اصلاح و بهبود کیفی این دست چند رسانه ای ها را فراهم نماید.
برای ساخت چند رسانه ای های آموزشی با توجه به رویکردها و دیدگاه های موجود در سه گروه بزرگ روان شناسی رفتارگرایان، شناخت گرایان و ساختن گرایان، اصول و مؤلفه هایی برای ساخت و تولید این چند رسانه ای ها موجود است. آنچه مورد نظر پژوهش حاضر است توجه به اصول و مؤلفه های ساختن گرایان در ساخت چند رسانه ای های مورد بررسی و همچنین اصول هفت گانه ی مایر که هر کدام از این اصول ریشه در یکی از مکاتب بزرگ روان شناسی دارد، می باشد.
با توجه به اهمیت مقطع ابتدایی و به ویژه پایه ی اول ابتدایی، نرم افزارهای آموزشی مورد بررسی در پژوهش حاضر شامل نرم افزارهای آموزش ریاضی در این پایه می باشد. انتخاب این موضوع از آن جهت است که دانش آموزان این پایه آنچه را که آموزش می بینند به راحتی می پذیرند. لذا تأثیر این آموزش‌ها انباشته و در سال‌های بعدی به خوبی خود را نشان می دهد. به گونه ای که آموزش های اولیه در این پایه، در موفقیت های بعدی این دانش آموزان بسیار مؤثر است (بارگاگلئوتی[۱۴] و همکاران،۲۰۱۰، ص ۱). از این رو اهمیت دارد که آموزش این گروه سنی از کودکان از ابتدا به شکل صحیح، علمی و منطقی آن پایه ریزی گردد.
در این راستا و با توجه به اهمیت درس ریاضی در سیستم آموزش رسمی مدارس ما و ضعف بیشتر فراگیران در یادگیری این درس، استفاده از چند رسانه ای های آموزشی مربوط به این درس در بین دانش آموزان از متداول ترین نرم افزارهای در دسترس است. لذا با توجه به این موضوع مسأله و سؤال اصلی این پژوهش این است که تا چه اندازه نرم افزارهای آموزش ریاضی مقطع ابتدایی موجود در بازار که تأییدیه وزارت آموزش و پرورش را نیز دریافت داشته اند، از نظر محتوایی به رعایت اصول و مؤلفه های ساختن گرایان به عنوان نظریه ی روان شناسی یادگیری حاکم در عصر حاضر و همچنین اصول هفت گانه ی طراحی چند رسانه ای های مایر توجه نموده اند؟
با توجه به تحلیل محتوای چند رسانه ای آموزش درس فارسی عمومی از دیدگاه اصول مایر (اقدم و همکاران ،۱۳۹۱) .
و تحلیل محتوای چند رسانه ای آموزش درس شیمی بر اساس اصول مایر (مفتیان ،۱۳۸۸) .
از طرف دیگر استفاده کنندگان از محصولات چندرسانه ای (معلمان، دانش آموزان، والدین، و… ) و با توجه به رشد سریع و تنوع نرم افزار های آموزشی موجود در بازار نیازمند ارزشیابی و تحلیل این رسانه های آموزشی هستند (شاه جعفری ،۱۳۸۵) .
پس این مساله در پژوهش حاضر مورد بررسی است که:

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

آیا در چند رسانه ای های آموزشی ریاضی موجود در بازار ایران «اصول مایر » رعایت شده است ؟

آیا در چند رسانه ای های آموزشی ریاضی موجود در بازار ایران «اصول طراحی ساخت گرا » رعایت شده است ؟

نوآوری وخلاقیت پژوهش

در درس ریاضیات محقق به دیگر پژوهشات در این زمینه دسترسی نداشته است .
شاخص ها و معیارهای بکار گرفته شده ترکیبی از :
– اصول ومعیارهای درس افزارهای یادگیری الکترونیکی (اسکندری ، ۱۳۸۸) .
– اصول طراحی ساخت چندرسانه ای ارائه شده توسط مایر (مایر ومورنو، ۱۹۹۸).
– استانداردنرم افزارهای آموزشی توسط دفتر تکنولوژی آموزشی وزارت آموزش و پرورش .
– اصول طراحی و ارزشیابی نرم افزارهای آموزشی (شاه جعفری ،۱۳۸۲) .
– تحلیل چندرسانه ای درس شیمی (مفتیان ،۱۳۸۸) .
– مدل یادگیری مجازی تحت مدل ساخت گرا .
– کتاب راهبردها و فنون آموزشی (فردانش ،۱۳۸۰) .
– درحالی که پژوهشات قبلی در این حد از جامعیت شاخص ها استفاده ننموده اند.
– تعداد زیاد داوران و ترکیب داوران (دبیران ریاضی وتکنولوژیست آموزشی) .
– رعایت اصول تحلیل محتوا در ارزیابی (محاسبه شاخص توافقی ،ارزیابی کل چندرسانه ای و بخش های آن به صورت جداگانه ).
– در ایران مطالعاتی در خصوص ارزشیابی چندرسانه ای ها در زمینه اصول مایر در درس زبان انگلیسی (زارعی-زوارکی وعوض زاده ،۱۳۸۵)و درس شیمی (مفتیان ،۱۳۸۸) انجام گرفته است .اما یک ارزشیابی همه جانبه در خصوص نرم افزار های درس ریاضی صورت نگرفته است.
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش:
امروزه کامپیوتر و فناوری اطلاعات در تمام سطوح مختلف زمینه های آموزشی نفوذ نموده است و به چالشی بزرگ برای آموزش سنتی تبدیل گردیده است. در حالی که برخی از مربیان در مقابل این چالش ایستادگی می کنند، گروهی دیگر به راحتی آن را پذیرفته و به منظور ارتقاء آموزش و یادگیری از آن استفاده می کنند. با این حال، تمام محصولات آموزشی الکترونیکی موجود در بازار، برای تدریس و یادگیری مناسب نیستند و در میان آنها باید به انتخاب دست زد (لی و لی[۱۵]، ۲۰۰۷، ص ۱). از سوی دیگر، نوآوری در شیوه های آموزش از ویژگی های سبز فایل است و استفاده از رایانه در تمام زمینه ها، به خصوص در زمینه ی آموزش دروس مشکل نظیر ریاضیات، شاید امری اجتناب ناپذیر محسوب می گردد. استفاده از چندرسانه ای ها در نظام های آموزشی دارای فواید بسیار است و شاهد این گفته آن که استفاده آموزشی از برنامه های چند رسانه ای در کشورهای مختلف روند رو به رشد داشته است. امروزه برنامه های آموزشی چند رسانه ای فراوانی وجود دارند که در تدریس و یادگیری موضوعات و سطوح مختلف یادگیری مورد استفاده قرار می گیرند. چندرسانه ای آموزشی با درگیر نمودن حواس چندگانه در یادگیری، امکان تمرین به دانش آموز تا رسیدن به حد تسلط، تسهیل مشارکت میان دانش آموزان، کمک به آنان برای ایجاد ارتباط بین مفاهیم، انعطاف پذیری در مقابل نیاز فراگیران و برقراری ارتباط دو سویه با کاربر، می توانند باعث ارتقاء سطح یادگیری شوند (رضوی، ۱۳۸۶).
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
آموزش به کمک رایانه با قابلیت چندرسانهای، میتواند حواس گوناگون را همزمان در فرایند تجربهی چند حسی به کار گیرد و برای افراد با ویژگیهای متفاوت، محیط مطلوب یادگیری ایجاد نماید (اسدی و بهرنگی، ۱۳۸۷، ص ۱۱، به نقل از عالمی، ۱۳۷۹). همچنین چندرسانه ای ها، توجّه و علاقه فراگیران را جلب می کنند، یادگیری را سریع، مؤثرتر و پایدارتر می کنند، تجارب واقعی، عینی و حقیقی را در اختیار فراگیران قرار می دهند و موقعیت هایی را در اختیار قرار می دهند که کسب آنها از راه های دیگر امکان پذیر نیست (فردانش، ۱۳۸۲).
علاوه بر این، نرمافزارهای چندرسانهای با فراهم کردن شرایط برای به کارگیری همزمان دو حس شنیداری و دیداری و جذاب و متنوع ساختن فضای یادگیری، باعث سریعتر شدن یادگیری میگردند. آموزش های مبتنی بر کامپیوتر در مقایسه با آموزش های سنتی دارای مزایایی نظیر بازخورد فوری، اجتناب از قضاوت های ذهنی و سوگیرانه (اسکری و اکانر[۱۶]، ۱۹۹۷)، تسهیل فرایند انفرادی کردن آموزش، افزایش دامنه توجّه و انگیزش یادگیرندگان، یادگیری متنوع (بیچ و آوایدا[۱۷]، ۱۹۹۲)، تناسب آموزش با توانمندیهای یادگیرندگان، ایجاد محیط یادگیری برانگیزاننده و به دور از رقابت های ناسالم (هال و همکاران[۱۸]، ۲۰۰۰) و سلسله مراتبی نمودن برنامه ها، افزایش قدرت خودتنظیمی و خودبازبینی (هاموند و ارینرون[۱۹]، ۱۹۹۷) می باشند (به نقل از قمرانی و جعفری، ۱۳۸۴، ص ۲۳).
با وجود تمام مزایایی که برای آموزش به کمک چند رسانه ای های آموزشی بر شمردیم، این فواید تنها زمانی می تواند عاید فراگیر گردد که چند رسانه ای های مورد استفاده دارای محتوایی علمی و مبتنی بر اصول علمی درست طراحی و تولید چند رسانه ای ها باشند. در غیر این صورت مشکل فراگیران را دو چندان و فقط وقت آنها را بیهوده هدر خواهند داد. لذا اهمیت و ضرورت پژوهش هایی از این دست از اینجا نمایان می گردد که تأثیرگذاری این گونه نرم افزارها تنها با تحلیل محتوای آنها با توجه به اصول و مبانی علمی امکان پذیر خواهد بود که هدف پژوهش حاضر است.
اهداف پژوهش:
هدف کلی: هدف کلی این پژوهش تعیین میزان رعایت اصول طراحی چند رسانه ای آموزشی درس افزارها و نرم افزارهای درس ریاضی می باشد ودر این راستا اهداف جزیی زیر در نظر قرار گرفته اند.
اهداف جزیی:

تعیین میزان رعایت «اصول تولید محتوا»در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی

تعیین میزان رعایت «اصول رهیابی وردیابی»در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی

تعیین میزان رعایت «اصول طراحی آموزشی» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی

تعیین میزان رعایت «اصول چندرسانه ای» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی .

تعیین میزان رعایت «اصول طراحی فنی» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول خلاقیت» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول تعامل و ارتباط گروهی» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول ارزشیابی» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول پشتیبانی» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول مایر» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول فعال بودن» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول متفکرانه بودن» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول تراکمی بودن» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول یکپارچه بودن» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

تعیین میزان رعایت «اصول هدفدار بودن» در نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی.

سؤالات پژوهش:

درطراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول تولیدمحتوا» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول رهیابی و ردیابی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول طراحی آموزشی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول چندرسانه ای» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول طراحی فنی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول خلاقیت» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول تعامل و ارتباط گروهی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول ارزشیابی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تاچه اندازه «اصول پشتیبانی» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول مایر» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول فعال بودن» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول متفکرانه بودن» رعایت گردیده اند؟

در طراحی نرم افزارهای آموزش درس ریاضی پایه اول ابتدایی تا چه اندازه «اصول تراکمی بودن» رعایت گردیده اند؟