۵-۳-۱-۱- پیشنهادهای اجرایی مبتنی بر یافته های پژوهش ۶۵
۵-۳-۱-۳- پیشنهادات پژوهشی به منظور انجام تحقیقات بعدی ۶۶
۵-۳-۱-۳- پیشنهاد کلی برای نتیجه بدست آمده از فرضیه های موجود در پژوهش : ۶۶
۵-۴- محدودیت های تحقیق ۶۷
۵-۴-۱- محدودیت در اختیار ۶۷
۵-۴-۲- محدودیت های خارج از اختیار ۶۷
منابع فارسی : ۶۸
فهرست منابع لاتین ۷۱
ضمائم ۷۴
پرسش نامه ۷۵
جداول یافته های ۷۹
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۴-۱: توزیع فراوانی آزمودنی‌ها بر حسب چنسیت به تفکیک پایه تحصیلی ۵۲
جدول ۴-۲: میانگین و انحراف معیار نمرات خشونت خانوادگی در بین آزمودنی‌های دختر و پسر ۵۳
جدول ۴-۳: میانگین و انحراف معیار نمرات پیشرفت تحصیلی در بین آزمودنی‌های دختر و پسر ۵۴
جدول۴-۴: ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی ۵۵
جدول ۴-۵: ضریب همبستگی چندگانه و ضریب تعیین بین متغیرهای پیش‌بین و متغیر ملاک ۵۶
جدول ۴-۶: ضرایب رگرسیونی استاندارد شده و آزمون معنی‌داری مربوطه ۵۶
جدول۴-۷: ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی ۵۷
جدول ۴-۸: ضریب همبستگی چندگانه و ضریب تعیین بین متغیرهای پیش‌بین و متغیر ملاک ۵۸
جدول ۴-۹: ضرایب رگرسیونی استاندارد شده و آزمون معنی‌داری مربوطه ۵۸
جدول۴-۱۰: ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی ۵۹
جدول ۴-۱۱: ضریب همبستگی چندگانه و ضریب تعیین بین متغیرهای پیش‌بین و متغیر ملاک ۶۰
جدول ۴-۱۲: ضرایب رگرسیونی استاندارد شده و آزمون معنی‌داری مربوطه ۶۰
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار ۴-۱: درصد توزیع فراوانی آزمودنی‌ها بر حسب چنسیت به تفکیک پایه تحصیلی ۵۲
نمودار ۴-۲: میانگین نمرات خشونت خانوادگی در بین آزمودنی‌های دختر و پسر ۵۳
نمودار ۴-۳: میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی در بین آزمودنی‌های دختر و پسر ۵۴
چکیده
تحقیق حاضر با هدف “بررسی رابطه بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مدارس راهنمایی شهر خرم آباد” صورت گرفته‌است. در این تحقیق از روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق کلیه دانش‌آموزان مدارس راهنمایی شهر خرم‌آباد به تعداد۱۱۷۴۴ نفر(۵۸۱۱ پسر و ۵۶۶۶ دختر) بود. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید و تعداد ۳۷۲ نفر(۱۸۸ پسر و ۱۸۴ دختر) به عنوان نمونه آماری به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای‌ نسبی انتخاب گردید. برای جمع‌ آوری داده‌های مورد نیاز، پرسشنامه محقق ساخته به‌کار رفته‌است. برای تعین روایی از روایی محتوایی استفاده شد و پایایی پرسشنامه‌ها با بهره گرفتن از‌‌ روش آلفای کرونباخ تعیین گردید. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با ۸۵/۰ به‌دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌های تحقیق علاوه بر شاخص‌های آمار توصیفی از جمله میانگین و انحراف استاندارد از آزمون‌های آمار استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده‌است. نتایج نشان داد که بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه منفی و معنی‌دار وجود دارد همچنین بین خشونت روانی و فیزیکی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان رابطه منفی و معنی‌دار وجود دارد و خشونت فیزیکی از قابلیت پیش‌بینی‌کنندگی بهتری برای پیشرفت تحصیلی برخوردار بود.
کلید واژه‌ها: خشونت خانوادگی، خشونت فیزیکی، خشونت روانی، پیشرفت تحصیلی

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

فصل اول

(کلیات)

مقدمه

خشونت خانگی واقعیتی آزار دهنده و غیر قابل انکار در دنیای امروز است، در جهانی که محیط خانه می باید پناهگاهی باشد تا ساکنانش در آن بیاسایند و خستگی ها و رنج های ناشی از دشواری های محیط بیرون خانه را به فراموشی بسپارند، متاسفانه برای بسیاری از مردم، خانه به جهنمی می ماند که آتش دشمنی، خشم، خشونت، کینه و انتقام در آن هر لحظه شعله ورتر می شود. خشونت های خانگی مخصوص جامعه یا طبقه ی خاصی نیست، بلکه اکنون همه ی کشورهای دنیا و طبقات اجتماعی مختلف با آن دست به گریبانند و تغییر و تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر روزه بر میزان آن افزوده است.(درویش پور ،۱۳۷۸)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
در تعریف خشونت خانگی می توان گفت: «خشونت خانگی خشونتی است که در محیط (حوزه) خصوصی خانواده به وقوع می پیوندد و عمیقاً میان افرادی رخ می دهد که به سبب صمیمیت، ارتباط خونی یا قانونی به یکدیگر پیوند خورده اند. (مهرانگیز ،۱۳۷۹)
همچنین براساس تعریفی دیگر «خشونت خانگی مراقبت سایر اعضای خانواده با بکارگیری زور و اعمال رفتارهایی است که از نظر جسمی، جنسی و روانی خشونت آمیز هستند.»(همان،۱۳۷۹)
خشونت خانگی در ایران تا چند سال پیش به مفهوم پدیده و آسیب اجتماعی اصلاً مدنظر نبود، هر چند برخی موارد حاد خشونت خانگی در مطبوعات انعکاس می یافت، اما به صورت معمول خشونت به مثابه رفتار نابهنجار فردی در نظر گرفته می شد و اگر در مورد آن بحث و گفت وگویی می شد، برای روشن کردن علل فردی رفتار خشن بود، از چند سال قبل به این طرف، سرانجام این پدیده مورد توجه سازمان ها و محافل علمی قرار گرفت و اقدام های چندی در این زمینه صورت گرفت که از جمله آنها می توان برگزاری سمینارها، سخنرانی ها و حتی تشکیل گردهمایی هایی با هدف بررسی و مقابله با خشونت های خانگی اشاره کرد. (درویش پور،۱۳۷۸)
خشونت در خانه انواع و اقسام متعددی را شامل می شود و به اعتبار نوع و یا شخص قابل تقسیم بندی می باشد، اقسام خشونت خانگی به اعتبار نوع خشونت، شامل خشونت جسمی، خشونت روانی، خشونت جنسی، خشونت بهداشتی، خشونت مالی و… می شود. به اعتبار شخص نیز خشونت خانگی ممکن است در یکی از اشکال همسرآزاری، کودک آزاری، فرزندکشی، ضرب و جرح و یا قتل والدین و خشونت فرزندان درباره ی یکدیگر ظهور و بروز پیدا کند.از میان مواردی که در فوق به آن اشاره رفت بحث نوشتار حاضر را تشکیل می دهد، انواع کودک آزاری و بررسی علل و عوامل آن در محیط خانه می باشد.(همان،۱۳۷۸)
پرداختن به کودک آزاری و علل و زمینه های بروز آن در قالب یک مشکل و آسیب اجتماعی می تواند در شناخت مشکل و علل و بروز آن و ارائه راهکارهای لازم برای پیشگیری و مقابله با آن بسیار موثر و راهگشا باشد، ضرورت بحث مزبور از آنجا ناشی می شود که، اندیشمندان قرن حاضر را «عصر کودکان» نامیده اند و امروزه کودکان در جایی که باید امن ترین مکان برای آنان باشد، بیش از هر جای دیگر در معرض خطر هستند و در حقیقت احتمال اینکه کودکان توسط اعضای خانواده خود مورد انواع آزارها قرار گیرند بسیار بیشتر به این خطرات قرار دهند و از سوی دیگر در حال حاضر بخشی از منابع مادی و معنوی کشورهایی که به توسعه اقتصادی و اجتماعی مطلوب تری دست یافته اند، صرف توجه به مسایل کودکان و حمایت روانی و جسمی آنان شده است.(همان ،۱۳۷۸)
عکس مرتبط با اقتصاد
قرآن کتاب آسمانی ما مسلمانان و نیز پیامبر بزرگوار اسلام , مکرراً بر تحصیل علم و دانش تاکید کرده اند. رسول اکرم (ص) بارها مسلمانان را به فراگیری علوم تشویق کرده اند و فرموده اند:
« به دنبال علم و دانش بروید حتی اگر در چین باشد. »
مسلمانان نیز به پیروی از دستورات قرآن و پیامبر از صدر اسلام برای آموختن علوم مختلف سعی و کوشش فراوان داشته اند.
از این جهت لازم است برای بهبود تعلیم و تربیت و همچنین راهنمائی و کمک به دانش آموزان در امر تحصیل که همواره مورد نظر دانشمندان و بزرگان دین بوده است سعی و کوشش بعمل آید .
بر تمام افراد جامعه بخصوص آنان که به نوعی با آموزش و پرورش در ارتباطند لازم است به هر نحو که می توانند راهی را برای بهتر کردن وضع تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش و رفع کمبودها و اشکالات آموزشی پیدا نموده و علل و عواملی که در پیشرفت تحصیلی نسل های آینده و حال موثرند را بررسی و کشف نمایند.
بیش از ۸۰ % شخصیت کودکان و نوجوانان در متن خانواده , در کنار پدر و مادر شکل می گیرد و خانواده بعنوان اولین پایگاه تعلیم و تربیت و نخستین مدرسه کودکان می باشد و در مورد پیشرفت تحصیلی فرزندان و آینده سازان نقش اساسی را دارند , لازم است در این باره علل کمبود و نقایص برخورد اولیا پیگیری و در جهت »پیشرفت تحصیلی فرزندان بکار گرفته شود. و به خانواده های محترم و عاشق پیشرفت فرزندان , آموزشهای لازم و ضروری , با تشکیل کلاسهای آموزش خانواده از طریق مربیان و استادان ماهر و حاذق داده شود.
یکی از ابعاد پیشرفت در آموزش عالی، پیشرفت تحصیلی است که مفهوم آن معلومات یا مهارت‌های اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوع درسی است که معمولاً به‌وسیله‌ی آزمایش‌ها یا نشانه‌ها یا هر دو-که اساتید برای دانشجویان وضع می‌کنند- اندازه‌گیری می‌شود(شعاری نژاد، ۱۳۶۴: ۱۹۸).
این پژوهش در پی نتیجه ای برای بررسی نقش خشونت خانوادگی بر پیشرفت تحصیلی می باشد که این پژوهش در حوزه شهرستان خرم اباد از دانش اموزان مقطع راهنمایی مورد سنجش قرار گرفته است .

بیان مسأله

پیشرفت تحصیلی دانشآموزان یکی از شاخصهای مهم در ارزیابی آموزش و پرورش است و تمام کوششها و کششهای این نظام در واقع برای جامۀ عمل پوشاندن به این امر است. به عبارتی جامعه و به طور ویژه آموزش و پرورش، نسبت به سرنوشت، رشد و تکامل موفقیت آمیز و جایگاه فرد در جامعه علاقه مند است و انتظار دارد فرد در جوانب گوناگون اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و توانایی و نیز در ابعاد شخصیتی، عاطفی و رفتاری آنچنان که باید، پیشرفت کند و تعالی یابد. با توجه به اینکه میزان پیشرفت و افت تحصیلی یکی از ملاکهای کارایی آموزش و پرورش است، کشف و مطالعه متغیرهای تاثیرگذار بر عملکرد تحصیلی به شناخت بهتر و پیش بینی متغیرهای موثر در مدرسه میانجامد. بنابراین بررسی متغیرهای که با پیشرفت تحصیلی در دروس مختلف رابطه دارد یکی از موضوعات اساسی پژوهش در آموزش و پرورش است (فراهانی[۱]، ۱۹۹۴). با نگاهی دقیق به عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی به این نکته پی خواهیم برد که عوامل مختلفی بجز توانایی های فرد باعث پیشرفت تحصیلی میشوند که تاثیرات بسزایی بر پیشرفت تحصیلی دارند (زانگ[۲]، ۲۰۰۱a). ادبیات پژوهش نشان میدهد که دوطبقه مشخص از متغیرهای پیش بینی کننده در بررسی تفاوتهای فردی در قلمرو پیشرفت تحصیلی مورد توجه قرار گرفته اند (آکرمن، استرنبرگ و گلاسر[۳]، ۱۹۸۹، به نقل از زانگ و استرنبرگ، ۱۹۹۸). طبقه اول شامل اندازه های شناختی از قبیل آزمونهای پیشرفت و آزمونهای توانش است ( مثل کارتر و جونز[۴]، ۱۹۹۴، به نقل از زانگ و استرنبرگ، ۲۰۰۱). طبقهی دوم اندازه های مورد استفاده برای پیش بینی تفاوتهای فردی در عملکرد تحصیلی، اندازه های غیر شناختی هستند. مطالعات فراوانی نقش پیش بینی کننده متغیرهای غیر شناختی را در پیشرفت تحصیلی مطالعه کرده اند. این اندازه ها شامل عوامل خانوادگی (گرولنیک[۵] ۲۰۰۹، مجیدی، ۱۳۷۶)، سبکهای تفکر ( استرنبرگ و گریگورنکو[۶]، ۱۹۹۷، استرنبرگ و گریگورنکو ۱۹۹۷، زانگ، ۲۰۰۵، زانگ، ۲۰۰۱b، برناردو، زانگ و کالونگ[۷]، ۲۰۰۲، کانو گارسیا و هاگس[۸]، ۲۰۰۰ ، آلبایلا[۹]، ۲۰۰۷)، رگه های شخصیت ( داف، بویل، دانلیو و فرگوسن[۱۰]، ۲۰۰۴، ماسگراو- مارکورات، بروملی و دیلی[۱۱]، ۱۹۹۷، شکری و همکاران، ۱۳۸۵) و عوامل جمعیت شناختی از قبیل سن، جنس و طبقه اقتصادی- اجتماعی (زانگ، ۲۰۰۴، استرنبرگ و گریگورنکو، ۲۰۰۱). هدف کلی این پژوهش شناخت و اندازه گیری ارتباطها و آثار خشونت خانوادگی، بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است.
شکست ها و موفقیت هایی که به توانایی ها نسبت داده شده، اغلب ناشی از سبکهاست(استرنبرگ، ۱۹۹۷، به نقل از ژانگ، ۲۰۰۲). که از جمله این سبکها میتوان به عوامل خانوادگی اشاره کرد. اهمیت و نقش نهاد خانواده به عنوان اولین جایگاه اجتماعی و مهمترین عامل تعیین کننده رفتار کودک بر کمتر کسی پوشیده است. لذا آگاهی والدین از روش های پرورش کودک لازم و ضروری به نظر میرسد. یکی از مشکلات عمدهای که معمولا والدین با آن روبرو هستند، عدم اطلاع کافی از چگونگی کاربرد شیوه های تربیتی مناسب در مورد فرزندانشان است. والدین معمولا از نتایج برخوردهای خود با کودکانشان بازخوردی دریافت نمیکنند و بعضاٌ شکستها و کجرویهای فرزندانشان را ناشی از عوامل اجتماعی میدانند. در صورتی که بسیاری از اوقات رفتاری که فرزندان از خود نشان میدهند و شکستها و موفقیتهای آنها نتیجه مستقیم برخورد و رفتاری است که در خانواده نسبت به آنها اعمال شده است. همچنانکه مجیدی (۱۳۷۶) بیان میدارد که بیش از ۸۰ درصد شخصیت کودکان و نوجوانان در متن خانواده، در کنار پدر و مادر شکل میگیرد و خانواده به عنوان اولین پایگاه تعلیم و تربیت و نخستین مدرسه می باشد و در مورد پیشرفت تحصیلی و آینده سازان نقش اساسی را دارند. لازم است در مورد علل کمبود و نقایص برخورد اولیا پیگیری و در جهت پیشرفت تحصیلی فرزندان به کار گرفته شوند. بنابراین میتوان گفت که یکی از پیشبین‌ها یا شاخص‌های برجسته پیشرفت تحصیلی خشونت خانوادگی است. همچنانکه گرولنیک (۲۰۰۹) بیان میدارد، والدین به عنوان اولین عوامل اجتماعی کردن کودکان نقش مهمی در ارضای نیازهای روانی کودکان داشته و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان را تسهیل میکنند. علاوه بر این برای مدت‌های طولانی رابطه بین عوامل خانوادگی و نتایج بعدی رشد روی کودکان و نوجوانان، موضوع مورد علاقه‌ی محققان به شمار می‌رفت. به نظر می‌رسد که شماری از خصوصیات عوامل خانوادگی از جمله خشونت در نتایج بعدی رشد بر روی افراد تأثیر دارد (استرنبرگ[۱۲]، ۱۹۹۷).
باتوجه به نقش مؤثر والدین در پیشرفت تحصیلی فرزندان مسأله ای که این تحقیق به دنبال آن می باشد ، بررسی رابطه خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر مقطع راهنمایی شهر خرم آباد است.

اهمیت و ضرورت موضوع

بدیهی است که کشور ما به مطالعات و تحقیقات مربوط به آموزش و پرورش نوجوانان و کودکان نیاز فراوان دارد و در این میان لازم است به مسائل و مشکلات مهمی که به نحوی به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان لطمه می زند توجه لازم مبذول گردد.
لذا تحقیقاتی ارزنده و معضل گشا در این زمینه برای رسیدن به وضع نسبتا مطلوب و ضروری به نظر می رسد که از طریق یافتن راه های پیشرفت تحصیلی از جنبه های عوامل موثر خانوادگی , آموزشی و پرورشی در این مسیر قدم های موثر و راهگشایی در جهت حل این مشکل بزرگ برداشته شود که مهمترین و پر اهمیت ترین بررسی ها و دست آوردها از مسائل و عوامل خانوادگی در جنبه های پیشرفت تحصیلی از هدفهای عمده و اساسی ما در این تحقیق می باشد. (مجیدی ،۱۳۷۶)
اعمال خشونت به کودکان و پیامدهای آن به عنوان مسئله ای جهانی، معضلی خانگی، عارضه ای تاریخی، آشکارا و یا در خفا، زخم کهنه ای است که اعماق عواطف و روان انسانها را مجروح و آرامش آنان را حتی در امن ترین پناهگاه ها و خلوت ترین حوزه ارتباطاتشان در هم می شکند ، جامعه و واحدهای تشکیل دهنده آن را به لحاظ جسمی و روحی بیمار و نامتعادل می سازد و عملکرد نهادهای اجتماعی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی، فرهنگی و خدماتی را مختل و ناکار آمد می کند. همه جا و در همه زمان ها کودکان قربانیان خشونت بوده اند خشونت هایی اعم از خشونت های جسمانی و روانی که این خود می تواند دلیلی بر افت تحصیلی در دانش آموزان باشد .(مهر انگیز،۱۳۷۹)
بعـضـی از محـقـقـین ابراز داشـته اند کـه خشـونت، نتیجهی رفتارهای ناشی از دوران کـودکـی اسـت.
خشونت، مقوله‏ای است که پیوندی اساسی با فرهنگ دارد . توضیح آنکه خشونت در معنای دقیق آن، به هر عملی که به ناراحتی و یا آسیب روحی و جسمی طرف مقابل منجر شود، اطلاق نمی‏شود؛ چه بسا ویژگی خاص یک فرد آن باشد که از یک رفتار صحیح، منطقی و عقلایی و یا عملی که در فرهنگ و عرف جامعه، متعارف و طبیعی تلقی شود، احساس رنجش روحی و یا حتی جسمی کند؛ به عنوان مثال حس خود بزرگ‏ بینی شخصی در وی انتظاراتی کاذب ایجاد کند که در نتیجه، رفتار عادی دیگران را توهین به خود تلقی نماید. بلکه منظور آن است که یک رفتار در عرف و در میان عقلا به گونه‏ای باشد که سبب یا زمینه آسیب به طرف مقابل گردد. از اینجا می‏توان نتیجه گرفت که مصادیق خشونت در فرهنگ‏ های مختلف، کم و بیش متفاوت است و نمی‏توان کلیشه‏ای ثابت در تمام فرهنگ‏ها، برای تعیین خشونت به کار گرفت .(همان، ۱۳۷۹)

اهداف تحقیق

۱-۴-۱- هدف کلی تحقیق عبارت است از:

هدف اصلی این تحقیق بر اساس دید گاه تحقیقات کاربردی است،تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود. نتایج این نوع تحقیقات در تعلیم و تربیت، مثلاً در طراحی برنامه های درسی و کمک به اتخاذ تصمیم های مربوط به نظام آموزشی – به کار می رود.(بازرگان و دیگران،۱۳۸۴، ص۷۹).
که در اینجا پژوهش به سمت هدفی با موضوع شناسایی رابطه بین خشونت خانوادگی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع راهنمایی در سال تحصیلی۹۱-۹۰
باتوج به نظریه انستیتو پزشکی تهران خشونت خانگی به دو نوع تقسیم می شود که شامل خشونت فیزیکی و خشونت عاطفی می باشد[۱۳] .

۱-۴-۲- اهداف جزئی