الف- جملات و عبارات مذهبی مانند (بسم الله)
ب- عبارت « لا اله اِلا الله » که از کل عبارت فقط حرف «لا» را ذکر کرده و این روش در اصطلاحات عرفانی صوفیان نیز وجود دارد و تشبیه شکل «لا» به مقراض ( قیچی ) رایج بوده است.
ج- اسامی شخصیتهای دینی مانند: حضرت علی (ع) – حضرت فاطمه (س) و بیت الاحزان او.
د- اسامی شخصیتهای دینی و پیامبران الهی: حضرت سلیمان ( ع)، حضرت مسیح (ع)، حضرت موسی (ع).
ه- واژگان و اصطلاحات دینی که در دستورات اسلام و اولیاء خداوند برای بشر آمده است مانند: قناعت، کرم، شهادت.
و- اسم مقدس قرآن
ز- اشاره به معجزات پیامبران الهی مانند زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی، تبدیل شدن عصای موسی به مار، بینا شدن نابینا توسط حضرت عیسی (ع)، اشاره به مُهر نگین حضرت سلیمان، آتش طور حضرت موسی (ع).
ر- اشاره به حوادث تاریخی و دینی برای اولیاء خداوند: مانند داستان سوزن حضرت عیسی در آسمان چهارم در هنگام عروج به آسمانها، اشاره به حضرت یوسف در چاه کنعان.
محتشم کاشانی:
اصطلاحات دینی و مذهبی: مانند توسل، قُرب، عطا، رحمت، شفاعت، قناعت، جرص، مرگ، اجل، روزه.
اسامی و صفات اولیاء الله مانند: نبی، مصطفی، امیرالمؤمنین، یوسف (ع)، حیدر صفدر، امام رضا ( ع) امام هشتم، رسول خدا، حسین (ع)، بتول.
اشاره به احادیث نبوی: انا مدینه العلم و علی بابُها، لا فتی اِلا علی لا سیف اِلا ذوالفقار.
اشاره به معجزات پیامبران: تبدیل به مار شدن عصای موسی.
حوادث دینی و تاریخی: حادثهی کربلا، حادثهی ضربت حضرت علی (ع).
طالب آملی:
اصطلاحات دینی و مذهبی: یقین، وفا، کرم، صبر، عصیان، رضا، مرگ، ماه رمضان، روزه، صائم.
اسامی اولیاء: ولی عصر (عج)، یوسف (ع)، عیسی (ع)، امام زمان (ع)، حضرت مهدی (ع)، شرع، علی ولی الله داماد پیغمبر.
حوادث مذهبی: زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی (ع)، ضربت علی (ع).
عرفی شیرازی:
اسم شخصیتها و اولیاء الهی: حضرت یعقوب (ع)، حضرت یوسف، حضرت مسیح، حضرت موسی.
اصطلاحات دینی: عصمت، کُفر، قیامت، کعبه، دوزخ، محبت، شهید، اسلام، مسلمان، حجر الاسود.
حوادث دینی: حضرت موسی و آتش طور، پیراهن دریدهی حضرت یوسف، یوسف و زلیخا، سوزن حضرت عیسی (ع) .
کلیم کاشانی:
کمترین تعداد ابیات مذهبی را داراست، که در آن نام چند شخصیت مذهبی مانند شخصیتهای عرفی نام برده است.
۴-۲ تصاویر و عناصر در اشعار مذهبی صائب
اگر نه مدّ بسم الله بودی تاج عنوانها |
نگشتی تا قیامت نو خط شیرازه دیوانها (دیوان صائب تبریزی: ۱۴) |
تشبیه: بسم الله به تاج برای عنوانها و فهرستها یا دیوان اشعار شاعران تشبیه شده است.
به فکر نیستس هرگز نمیافتند مغروران |
اگر چه صورت مغراض لا دارد گریبانها (همان:۱۵) |
مقراض لا: اضافه تشبیهی است. یعنی لا اله الا الله که به صورت قیچی یا مغراض است تشبیه شده است.
حیات جاودان خواهی به صحرای قناعت رو |
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 05:26:00 ق.ظ ]