ب: مکاتب علت شناختی

مکاتب علت شناسی جدید که به سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰ اختصاص دارد، دارای دو عامل مشترک است: نخست اهمیت یافتن عامل روان شناختی، بدین معنی که در این نظریات رفتار مجرمانه به سایر رفتارهای مشروع انسان تشبیه می شود. طبق این دیدگاه رفتارهای انسان اعم از مشروع یا نامشروع دارای محرک های روانی هستند که در روان فرد تحول ایجاد می کنند و روان به عنوان فاکتور همه جرایم تلقی می گردد. عامل دیگر، عامل فرهنگی است که در بطن آن عامل اجتماعی و زیستی نهفته است. مکاتب علت شناسی جدید بر محورهای چهارگانه ای مبتنی هستند که «عامل روانی» وجه اشتراک آن ها را تشکیل می دهد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
لذا در علت شناسی جدید، جرم تلفیقی از عامل روانی و عامل فرهنگی است و در بطن عامل فرهنگی عامل اجتماعی و زیستی نهفته است.
با تأمل در بزه قاچاق مشروبات الکلی در کردستان از یک سو و با عنایت به عناصر و ارزش های فرهنگی مردم این ناحیه به ویژه سبک زندگی مرفه ایشان از سوی دیگر، به نظر می رسد که نمی توان از بعد ضعف مقوله ی فرهنگی این ناحیه نظریه مورد نظر را مورد عمل قرار داد. با این وجود، مردم این ناحیه به دلیل نفوذ جنبش های ضد انقلاب با گرایش مارکسیستی، تا حدودی از فرهنگ اسلامی دور شده و به مفاهیم و نحله های ماتریالیستی گراییده اند. همین امر قباحت قاچاق مشروبات الکلی را تحت‏الشعاع قرار داده و به همین علت می توان تحت عنوان تهاجم فرهنگی غرب از آن نام برد. لذا، آموزش و تبلیغ از طریق رسانه ها با هدف تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، تیزرهای تبلیغاتی، بهره گرفتن از علمای مذهبی این مناطق و تشریح و تنویر افکار مردم در خصوص مضرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در جامعه، از جمله مواردی است که از بعد فرهنگی قابل ملاحظه می باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد
به عنوان یک قاعده کلی می توان گفت که تغییرات ارزشی در زمینه پایبندی های اعتقادی و مذهبی در اغلب جوامع فراگیر است. از یک طرف میزان تمایل مردم به ارزش های اخلاقی و مذهبی کاهش و از طرف دیگر، تمایل آن ها به مادیات فزونی یافته است. ماکس وبر معتقد است که «هر چه که در یک جامعه ارزش های مادی بیشتر گسترش یابند میزان پایبندی های مذهبی-اعتقادی مردم کاهش می یابد».[۳۷]
گفتنی است که به باور برخی که پربیراه هم نیست، «قاچاق مشروبات الکلی در راستای تهاجم فرهنگی و با اغراض سیاسی و فرهنگی و در مرحله بعدی کسب منفعت زیاد و ضربه زدن به اقتصاد کشور صورت می گیرد».[۳۸]مطابق با نظریه‏ی «دسیسه بیگانه»[۳۹]، برنامه ریزان و سردمداران استکبار جهانی تنها مسائل اقتصادی و سود و تجارت پرفایده را هدف خود قرار نداده اند،بلکه ایجاد بحران وتنش و ناامنی و بی عدالتی و ناکارآمد کردن نظام جمهوری اسلامی را یکی از مهم ترین برنامه های خود نیز قرار داده اند.[۴۰]

 

 

هیچ یک از این نظریات حاکم بر مطالعات جامعه شناختی در مورد بزهکاری، به درک رفتار بزهکارانه به عنوان عمل تعمدی و حساب شده چندان بهایی نمی دهد. هریک از این نظریه ها بیشتر به در نظر گرفتن بزهکاری به عنوان «واکنش» گرایش دارند تا به عنوان «کنش». به دیگر سخن، به بزهکاری به مثابه نتیجه تأثیرات خارجی و نه رفتاری که افراد فعالانه بدان می پردازند تا منافع معینی کسب کنند، یا از آن روی که موقعیتی موقتی مشاهده می کنند که می توانند از آن بهره مند شوند، نگاه می شود. اخیراً، کوششی برای کاربرد تعبیر انتخاب عقلانی برای تحلیل اعمال بزهکارانه به عمل آمده است. این نظریه فرض می کند که افراد تنها به سوی فعالیت های بزهکارانه رانده نمی شوند، بلکه فعالانه دست زدن به این اعمال را انتخاب می کنند. آن ها صرفاً فکر می کنند که این کار ارزش خطر کردن را دارد. افرادی که «ذهنیت بزهکارانه» دارند کسانی هستند که با آگاهی از خطر گرفتار شدن، تصور می کنند از موقعیت هایی که قانون را نقض می کنند، می توانند مزایایی کسب کنند. تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از اعمال بزهکارانه مخصوصاً در زمینه انواع کوچکتر جرم، تصمیمات موقعیتی هستند. فرصتی حاصل می شود و استفاده از آن بهتر از چشم پوشی از آن است.
مع الوصف، نظریه های جامعه شناختی از یک جهت واجد اهمیت هستند و آن این که بر عنصر مهمی در وقوع رفتار بزهکارانه تأکید می کنند و آن نیز زمینه های اجتماعی از قبیل یادگیری اجتماعی و موقعیت های اجتماعی است که افراد خود را در میان آن می یابند.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

نتیجه‏گیری:

جرم اشکال گوناگونی را در بر می گیرد لذا ممکن نیست که بتوانیم نظریه ای واحد را که تبیین کننده‏ی همه انواع آن باشد ارائه داد. بنابراین، در خصوص جرم قاچاق مشروبات الکلی نیز بایستی یک یا چند نظریه را قابل اعمال بر آن دانست یا از هر نظریه یا برخی از آن ها، عناصری را قابل اعمال بر جرم قاچاق مشروبات الکلی قلمداد کرد. همان‏طور نیز که از مطالب فوق برداشت می‏شود، ظاهراً می‏توان نظریات دسیسه‏ی بیگانه، با اندکی تسامح نظریه‏ی سوسیالیستی، نظریات مبتنی بر واکنش اجتماعی و نظریه‏ی مرتون در خصوص آنومی را صادق بر امر قاچاق مشروبات الکلی دانسته و این جرم را در قالب نظریات مذکور تحلیل نمود. به همین دلیل این گفته ما را به وجود نظریه ای ترکیبی از نظریات فوق، برای صدق بر جرم قاچاق مشروبات الکلی راهنمایی می‏کند.

بخش دوم:

 

بررسی عوامل مؤثر بر قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان (یافته‏ها و نتایج پژوهش)

 

 

 

مقدمه:

در این بخش، با توجه به این‏که چارچوب نظری در بخش نخست ذکر شد. مدل نظری و فرضیات پژوهش مورد بررسی قرار گرفته، بعد از آن، به روش انجام تحقیق و توصیف داده‏ها و متغیرهای مورد نظر و در نهایت، به آزمون فرضیات و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات پرداخته خواهد شد.

 

 

 

فصل نخست:

 

مدل نظری، فرضیه‏ها و روش تحقیق

در این فصل، ابتدا مدل نظری تحقیق با توجه به مبانی نظری بخش قبلی لحاظ شده و سپس بر اساس مدل ارائه شده، فرضیه ‏های تحقیق بیان گردیده و در نهایت به معرفی روش انجام تحقیق که روش کمی می‏باشد، پرداخته شده است.

 

 

 

گفتار نخست: مدل نظری تحقیق

با توجه به مبانی نظری و سوابق تجربی پژوهش می توان چنین بیان نمود که تا کنون هیچ نظریه واحدی نتوانسته تاثیر متغیرهای مستقل فردی و اجتماعی را بر فرد خاطی تبیین کند بنابراین جهت تبیین علل و عوامل موثر بر قاچاق مشروبات الکلی در کردستان، تحقیق حاضر از تلفیق و ترکیب نظریات مطرح شده در مکتب کارکرد گرایی بویژه نظریات آنومی دورکیم و مرتون، نظریه سوسیالیستی، نظریه‏ی واکنش اجتماعی به جرم و نظریه دسیسه بیگانه، استفاده کرده است. برای این منظور و با هدف بررسی تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته (قاچاق مشروبات الکلی) به ساخت و ارائه مدل تلفیقی و ترکیبی پرداخته شده است.

 

 

 

 

 

عواملاجتماعی
–آنومی اجتماعی
– باورها و ارزش ها
– کنترل و امکانات ناجا
– محیط زندگی

قاچاق مشروبات الکلی
عوامل اقتصادی
-میزان درآمد
– وضعیت اشتغال
– وضعیت مسکن
عوامل فردی
– وضعیت تاهل
– تحصیلات
عوامل سیاسی
-وضعیت بازارچه های مرزی
-رفت و آمدهای غیرمجاز
– حضور دول متخاصم در خاورمیانه
– وجود گروهک های معاند نظام و …
–

 

 

 

گفتار دوم: فرضیه ‏های تحقیق

 

 

بین احساس آنومی اجتماعی و قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه معناداری وجود دارد.

بین باورها و ارزش‏های اجتماعی- فرهنگی مردم منطقه و قاچاق مشروبات الکلی رابطه معناداری وجود دارد.

بین عدم کفایت امکانات ناجا و گرایش به قاچاق مشروبات الکلی در میان مردم استان کردستان رابطه وجود دارد.

بین محیط زندگی افراد و گرایش به قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان تفاوت معناداری وجود دارد.

بین میزان درآمد افراد و قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه معناداری وجود دارد.

بین وضعیت اشتغال افراد و قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه وجود دارد.

بین وضعیت مسکن افراد و قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه وجود دارد.

بین وضعیت تأهل افراد و گرایش به قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه وجود دارد.

بین میزان تحصیلات افراد و گرایش به قاچاق مشروبات الکلی رابطه معناداری وجود دارد.

بین عوامل سیاسی نظیر وضعیت بازارچه های مرزی، نزدیکی به خط صفر مرزی و غیره با قاچاق مشروبات الکلی در استان کردستان رابطه وجود دارد.

گفتار سوم: روش تحقیق

همان­طور که می­دانیم پدیده­های اجتماعی پیچیده­اند و ابعادی گوناگون دارند. بنابراین هرگز نباید تصور کرد که با تکیه بر یک عامل می­توان مسئله­ای اجتماعی را حل کرد بلکه باید عوامل گوناگون پدیده را شناخت و مرتفع کرد. بنابراین در برابر پیچیدگی­ پدیده­های انسانی و اجتماعی، روش­ها نیز باید متعدد گردند. علاوه بر این، محقق باید در صحنه تحقیق و با توجه به ویژگی­های خاص پدیده مورد نظرش، روش تحقیق را به کار گیرد و با واقعیت منطبق سازد[۴۱] . بنابراین انتخاب روش تحقیق به فاکتورهایی از قبیل ماهیت موضوع، جامعه مورد مطالعه و نگاه محقق نسبت به جامعه بستگی دارد.
یکی از متداول‏ترین روش های تحقیق در علوم اجتماعی و از انواع روش های توصیفی، روش پیمایش (Survey) است. در این روش که معمولاً روی جمعیتهای بزرگ و با استعانت از پرسشنامه صورت می گیرد و محقق معمولاً به تحدید جامعه نمونه (فرض گرفته شده است که معرف جامعه کل است) در مقام Generalization یعنی تعمیم نتایج حاصله به کل جامعه آماری می پردازد.[۴۲] بنابراین تحقیق حاضر با توجه به هدف اصلی خود، روش پیمایش (Survey) را انتخاب نموده است. روش پیمایشی، روشی است برای گردآوری داده‌‌هاکه در آن از گروه‌های معینی از افراد خواسته می‌شود به تعدادی پرسش مشخص (که برای همه افراد یکسان است) پاسخ دهند. این پاسخ­ها مجموعه اطلاعات تحقیق را تشکیل می دهند[۴۳].در تحقیق حاضر، داده ­ها به صورت مقطعی جمع­آوری شده یعنی گردآوری داده‌ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع زمانی صورت گرفته است.

 

فصل دوم:

 

مؤلفه‏های حاکم بر مطالعه‏ی میدانی موضوع و یافته‏ها

در این فصل به مباحث مهمی در خصوص شیوه جمع آوری داده‏ها، جامعه آماری و حجم نمونه، تجزیه و تحلیل اطلاعات، تعریف متغیرها و در نهایت یافته‏های پژوهش حاضر اشاره می‏کنیم.

 

گفتار نخست:شیوه جمع آوری داده‏ها