۴-۴-۳ رتبه بندی تمام گروه های آموزشی ۷۶

۵-۱ مقدمه ۷۸
۵-۲ نتایج حاصل شده از تحقیق ۷۸
۵-۳ پاسخ به سوالات تحقیق ۷۹
۵-۴ بحث و نتیجه گیری ۸۱
۵-۵ پیشنهاد ها بر اساس نتایج تحقیق ۸۱
۵-۶ پیشنهاد ها برای تحقیقات آتی ۸۲

فهرست جداول
جدول ۲-۱ : پیشینه تحقیق ۳۶
جدول ۳-۱ : داده های تحقیق ۴۹
جدول ۳-۲ : جدول موزون داده ها ۵۱
جدول ۴-۱ : جدول امتیاز کارایی گروه پرستاری حاصل از مدل CCR-I 54
جدول ۴-۲ : جدول واحد های مرجع گروه پرستاری(CCR-I) 55
جدول ۴-۳ : امتیاز کارایی گروه تربیت بدنی CCR-I)) 57
جدول ۴-۴ : جدول امتیاز کارایی (CCR-I) 58
جدول ۴-۵ : جدول گروه های مرجع (CCR-I) 59
جدول ۴-۶ : جدول ورودی و خروجی واحد های مجازی (CCR-I) 63
جدول ۴-۷ : جدول امتیاز کارایی گروه پرستاری حاصل از ((CCR-O 66
جدول ۴-۸ : جدول واحد های مرجع گروه پرستاری (CCR-O) 67
جدول ۴-۹ : جدول امتیاز کارایی گروه تربیت بدنی (CCR-O) 69
جدول ۴-۱۰ : جدول امتیاز کارایی (CCR-O) 70
جدول ۴-۱۱: جدول گروه های مرجع (CCR-O) 71
جدول ۴-۱۲: جدول ورودی و خروجی واحد های مجازی (CCR-O) 72
جدول ۴-۱۳ : جدول رتبه بندی واحد های ناکارآ ۷۴
جدول ۴-۱۴ : جدول رتبه بندی واحد های کارآ ۷۵
جدول ۴-۱۵ : رتبه بندی تمام گروه های آموزشی ۷۶

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

چکیده

بهبود عملکرد هدفی است که همه سازمان ها به دنبال آن هستند. برای رسیدن به این هدف باید شناخت کافی از توانایی ها و نقاط قوّت و ضعف خود و رقیبان داشته باشند، از اینرو لازم است به طور پیوسته عملکرد سازمان خود را ارزیابی نمایند. به همین دلیل امروزه اندازه گیری و ارزیابی کارآیی وظیفه مهمّی برای واحدهای تصمیم گیرنده به شمار می آید. در این بین دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رشت) نیز از این قاعده مستثنا نبوده و با بررسی و ارزیابی کارآیی گروه های آموزشی آن می توان نقاط قوّت و ضعف آن ها را شناسایی نموده و پیشنهاد هایی برای بهبود عملکرد آن ها ارائه نمود. بنابراین، این تحقیق به ارزیابی کارآیی نسبی گروه های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت در سطح کارشناسی و در سال ۱۳۹۲ می پردازد که شامل ۱۴ واحد می باشند.
در این پژوهش از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA)، مدل CCR-I و CCR-O برای ارزیابی کارآیی نسبی گروه های آموزشی و از روش اندرسون–پترسون (AP) برای رتبه بندی آن ها استفاده می شود و تعداد دانشجویان موجود و تعداد اعضای هیأت علمی به عنوان ورودی و تعداد فارغ التحصیلان و تعداد کار های پژوهشی به عنوان خروجی در نظر گرفته می شوند. DEA روشی مناسب برای تعیین کارآیی نسبی مجموعه ای از واحدهای سازمانی است که دارای ورودی ها و خروجی های چندگانه اند.
نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که از ۱۴ واحد ۵ واحد کارآ و ۹ واحد ناکارآ هستند. بالاترین امتیاز کارایی ۱ و کمترین ۰٫۳۳ و میانگین ۰٫۶۷ است. کارآ ترین واحد ها به ترتیب گروه مهندسی کشاورزی، حسابداری، مدیریت صنعتی، تربیت بدنی و جغرافیا هستند و ضعیف ترین واحد گروه فیزیک می باشد.
حسابداری
کلمات کلیدی: کارآیی نسبی، گروه های آموزشی، تحلیل پوششی داده ها(DEA)، اندرسون-پترسون(AP)
فصل اوّل : کلیّات تحقیق

۱-۱ مقدمه

بهبود عملکرد هدفی است که همه سازمان ها به دنبال آن هستند. برای رسیدن به این هدف باید شناخت کافی از توانایی ها و نقاط قوّت و ضعف خود و رقیبان داشته باشند، از اینرو لازم است به طور پیوسته عملکرد سازمان خود را ارزیابی نمایند. به همین دلیل امروزه اندازه گیری و ارزیابی کارآیی وظیفه مهمّی برای واحدهای تصمیم گیرنده به شمار می آید. در این بین دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رشت) نیز از این قاعده مستثنا نبوده و با بررسی و ارزیابی کارآیی گروه های آموزشی آن می توان نقاط قوّت و ضعف آن ها را شناسایی نموده و پیشنهاد هایی برای بهبود عملکرد آن ها ارائه نمود. امروزه یکی از پذیرفته شده ترین روش ها برای ارزیابی عملکرد و اندازه گیری کارایی نسبی، روش “تحلیل پوششی داده ها ” می باشد. به کمک این مدل می توان واحد های کارا و ناکارا را از هم تفکیک نمود. واحدهای ناکارآ با توجّه به امتیاز به دست آمده قابل رتبه بندی می باشند اما واحدهای کارآ را با بهره گرفتن از مدل های کلاسیک نمی توان رتبه بندی کرد. بنابراین از روش اندرسون – پترسون (AP) جهت رتبه بندی این واحدها استفاده می کنیم.
با توجّه به مطالب گفته شده در این تحقیق سعی داریم به ارزیابی کارایی نسبی گروه های آموزشی دانشگاه آزاد رشت و رتبه بندی آن ها بپردازیم. در ادامه این فصل ابتدا به بیان مسئله پرداخته و پس از آن به سوالات تحقیق، چهارچوب نظری، روش تحقیق، محدودیت های تحقیق و در نهایت تعاریف و اصطلاحات را بیان می کنیم.

۱-۲ بیان مسئله

با ثبت نام روزافزون دانشجویان و بودجه محدود دانشگاه ها، قرار گرفتن در سطح بالایی از کارآیی[۱] برای این مؤسسات تبدیل به یک ضرورت شده است. از اینرو به منظور بهبود کارآیی دانشگاه ها، یک ابزار اندازه گیری عملکرد برای ارزیابی عملکرد این مؤسسات لازم است. همچنین بررسی کارآیی دانشگاه ها برای تخصیص اثربخش منابع آموزشی و بهره برداری از آن ها حیاتی است.(Kuah & Wong,2011,499) در این میان زمانی که عملکرد دانشگاه ها مورد بررسی قرار می گیرد، رتبه بندی[۲] آن ها نیز مورد توجّه خواهد بود. (Kong & Fu, 2012, 541) دانشگاه ها به عنوان بدنه اصلی آموزش عالی و منبع مهم تأمین نیروی انسانی ماهر و متفکّر، نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای ای در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور دارند و بعضاً به عنوان محور اصلی توسعه نیز معرفی می شوند از این رو حفظ و سلامت کارآیی دانشگاه ها به عنوان یک هدف مهم به شمار می آید چرا که عدم کارآیی دانشگاه ها می تواند توسعه علمی و سیستم های آموزشی و پژوهشی را محدود سازد. از این رو به همان نسبت که واحدهای کارآ و سالم می توانند به رشد علمی و اقتصادی جامعه کمک نمایند، ناسالم بودن و عملکرد بد آنها نیز می تواند بحران های عظیم فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به همراه داشته باشد. در این میان بررسی عملکرد بخش هایی که ساختار آنها به شکل سازمانی بزرگ (مثلاً دانشگاه) با چندین شعبه (مثلاً گروه های آموزشی دانشگاه) است، مورد توجّه خاص قرار می گیرد. (هاشمی و همکاران، ۱۳۸۸، ۸۵)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
امروزه یکی از پذیرفته شده ترین روش ها برای ارزیابی عملکرد[۳] و اندازه گیری کارایی نسبی[۴]، روش “تحلیل پوششی داده ها[۵] ” می باشد. (Meng et al, 2008, 950) این تکنیک از تمامی مشاهدات گردآوری شده برای اندازه گیری کارآیی استفاده کرده و هر کدام از مشاهدات را در مقایسه با مرز کارآ بهینه می کند. (فرید و همکاران، ۱۳۸۹، ۳۱۱) تحلیل پوششی داده ها (DEA) روشی مناسب برای تعیین کارآیی نسبی مجموعه ای از واحدهای سازمانی است که دارای ورودی ها و خروجی های چندگانه اند، مانند مدارس یا شعب بانک. (Jahanshahloo et al, 2004, 284) تحلیل پوششی داده ها به تصمیم گیرندگان در تشخیص بین واحد های تصمیم گیری کارآمد[۶] و ناکارآمد[۷] در یک گروه همگن کمک می کند. در واقع این روش واحدها را به دو گروه کارآمد و ناکارآمد تقسیم میکند. (Jahanshahloo et al, 2010, 7483) دلایل متعددی برای مؤفقّیت DEA وجود دارد: این روش نا پارامتریک بوده و به تابع تولید و تعریف رابطه ورودی و خروجی آن نیاز ندارد، می تواند ورودی ها و خروجی های متعدد را به طور همزمان در نظر بگیرد، واحدهای کارآمد را از ناکارآمد متمایز کرده و الگوی مناسب برای واحدهای ناکارآمد فراهم میکند. (Lim et al, 2011,7665) از زمان ارائه روش تحلیل پوششی داده ها توسط چارنز، کوپر، و رودز (۱۹۷۸)، این روش به روشی کارآمد برای اندازه گیری کارآیی نسبی مجموعه واحدهای تصمیم گیری (DMU ها) که ورودی های متعدد برای تولید خروجی های چندگانه مصرف می کنند، تبدیل شد.( Azizi & Jahed,2011, 897) مدل تحلیل پوششی داده ها واحدهای تحت بررسی را به دو دسته کارآ و ناکارآ تقسیم می کند. واحدهای کارآ واحدهایی هستند که امتیاز کارآیی آنها برابر ۱ می باشد. واحدهای ناکارآ با توجّه به امتیاز به دست آمده قابل رتبه بندی می باشند اما واحدهای کارآ با بهره گرفتن از مدل های کلاسیک قابل رتبه بندی نمی باشند. بنابراین از روش اندرسون – پترسون (AP) جهت رتبه بندی این واحدها استفاده می شود. (عالم تبریز،۱۳۸۹،۱۷)
با توجّه به مباحث گفته شده، در این تحقیق سعی داریم به بررسی گروه های آموزشی دانشگاه آزاد رشت در مقطع کارشناسی و از نظر کارآیی بپردازیم تا بسنجیم آن ها از حیث کارآیی در چه وضعی اند. از روش تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی کارآیی نسبی گروه های آموزشی و از روش اندرسون – پترسون برای رتبه بندی آنها استفاده می شود. و تعداد اعضای هیأت علمی و تعداد دانشجویان موجود به عنوان ورودی و تعداد فارغ التحصیلان و تعداد کار های پژوهشی به عنوان خروجی در نظر گرفته می شوند.
در نهایت این پژوهش سعی دارد پاسخی مناسب برای سوال اصلی پژوهش که به شرح زیر است، پیدا کند :
کارآیی نسبی گروه های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت چگونه است؟

۱-۳ سوال های تحقیق

۱-۳-۱ سوال اصلی
همانطور که در بالا ذکر شد، سوال اصلی این تحقیق اینست که : کارآیی گروه های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رشت) چگونه است؟
۱-۳-۲ سوال های فرعی

رتبه بندی گروه های آموزشی چگونه است؟

دلایل احتمالی عدم کارآیی گروه های ناکارآ چیست؟

واحد یا واحدهای الگو برای افزایش کارآیی گروه های ناکارآ کدامند؟

۱-۴ چهارچوب نظری

این تحقیق بر اساس مدل های تحلیل پوششی داده هاست. روش تحلیل پوششی داده ها ( DEA) روشی مبتنی بر برنامه ریزی خطی ناپارامتریک است که برای ارزیابی کارایی نسبی واحد های تصمیم گیری ( DMU’s) ، که وظایف یکسانی انجام می دهند و دارای ورودی[۸] ها و خروجی[۹] های چندگانه اند به کار می رود ، مانند سنجش و مقایسه کارایی نسبی واحد های سازمانی نظیر ادارات دولتی یک وزارت خانه ، مدارس ، بیمارستان ها ، فروشگاه های زنجیره ای ، شعب بانک ها و موارد مشابهی که در آن ها واحد های تصمیم گیری همگنی وجود دارند. (مومنی، ۱۳۸۹،۱۴۷) همگن بودن واحد های تصمیم گیری یکی از مفروضات DEA است، که در گرو تامین سه اصل زیر است:

انجام فعالیت های مشترک و داشتن اهداف یکسان.

استفاده از ورودی های مشابه برای تولید خروجی های مشابه و یکسان.

فعالیت در محیط مشابه. (Abd Aziz, et al, 2013, 542-543)

در هر برنامه خطی DEA ، روش حل در پی حداکثر کردن کارایی واحد هدف است. به این صورت که، یک مرز یا الگو (مبنای مقایسه) از واحد های تصمیم گیری که دارای بهترین عملکرد هستند ساخته می شود. سپس کارایی واحد های مورد نظر نسبت به آن مرز سنجیده می شود. این رویه به این شکل است که هنگامیکه کارایی واحد هدف یا دستکم یکی دیگر از واحد ها، معادل یک شد، متوقف می شود. (مومنی، ۱۳۸۹، ۱۵۹-۱۵۷) نمره کارایی، نسبت مجموع موزون خروجی ها به مجموع موزون ورودی ها می باشد. واحد هایی که نمره ۱ گرفته کارا و آنهایی که کمتر از ۱ می گیرند نشان دهنده نا کارامدی آنهاست.(Lim et al, 2011,7665)
در زمینه ارزیابی کارایی واحد های آموزشی با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها و رتبه بندی آن ها توسط تکنیک اندرسون – پترسون، تحقیقات مختلفی انجام شده است که می توان از جمله آن ها به تحقیقات انجام شده توسط آذر، عالم تبریز، اوکیران، تیاگی، کاتاراکی، کوا و … اشاره نمود. که در پیشینه تحقیق بیشتر در این باره صحبت خواهیم کرد. در اکثر این تحقیقات تعداد اعضای هیأت علمی، کارکنان غیر هیات علمی، تعداد دانشجویان موجود و هزینه های عملیاتی واحد ها به عنوان متغیر های ورودی و تعداد فارغ التحصیلان، تعداد مقالات، طرح های پژوهشی، سمینار ها به عنوان متغیر های خروجی در نظر گرفته شدند. علاوه بر مطالعه این تحقیقات انجام شده، مدل مفهومی تحقیق حاضر از مدل تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ توسط کاتاراکی و کاتاراکیس انجام یافته بر گرفته شده است. آن ها برای محاسبه کارآیی ۲۰ دانشگاه دولتی یونان با روش DEA ، تعداد اعضای هیأت علمی، تعداد کارکنان غیر هیأت علمی، تعداد دانشجویان ثبت نام شده و هزینه های عملیاتی را ورودی و تعداد فارغ التحصیلان و درآمد حاصل از تحقیقات را خروجی گرفتند. این مدل در زیر ترسیم شده است:
تعداد فارغ التحصیلان تعداد اعضای هیأت علمی
تعداد کارکنان غیر هیأت علمی
دانشگاه
تعداد دانشجویان
درآمد حاصل از تحقیقات هزینه های عملیاتی
شکل ۱-۱ : مدل تحقیق کاتاراکی و کاتاراکیس(۲۰۱۰)
با توجّه به این مدل و تحقیقات دیگر در این زمینه تعداد اعضای هیأت علمی و تعداد دانشجویان موجود را به عنوان متغیر های ورودی و تعداد فارغ التحصیلان و تعداد کار های پژوهشی اعضای هیأت علمی (اعم از مقالات و طرح های پژوهشی) را به عنوان متغیر های خروجی این تحقیق در نظر گرفته و با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها به ارزیابی کارایی نسبی گروه های آموزشی و رتبه بندی آن ها توسط تکنیک اندرسون – پترسون می پردازیم. جا دارد اضافه شود می توانستیم از متغیر های دیگر نیز استفاده نماییم امّا به دلیل خودداری دانشگاه از ارائه اطلاعات مربوط به هزینه های عملیاتی، در این تحقیق نتوانستیم این متغیر را به عنوان ورودی بیاوریم. در مورد کارکنان غیر هیأت علمی نیز باید گفت به دلیل اینکه بعضی از این کارکنان در بین گروه های آموزشی مختلف مشترک می باشند و تنها مختص به یک گروه نمی باشند به عنوان ورودی گرفته نشد. همچنین معدل دانشجویان که در برخی تحقیقات آورده شده به دلیل اینکه نمی تواند ملاک مناسبی برای ارزیابی کارآیی برای این تحقیق باشد- معمولاً معدل دانشجویان برخی رشته ها مانند رشته های علوم پایه پایین تر و معدل دانشجویان در رشته های علوم انسانی بالا تر است- به عنوان خروجی در نظر گرفته نشد.
بنابر مطالب گفته شده در بالا، مدل مفهومی تحقیق حاضر به قرار زیر است:
تعداد فارغ التحصیلان تعداد دانشجویان

گروه آموزشی

تعداد کار های پژوهشی تعداد اعضای هیأت علمی
شکل ۱-۲ : مدل تحقیق

۱-۵ اهداف و ضرورت انجام تحقیق