فصل سوم: ویژگی های انـسان در ارتـباط با خداوند و تربیـت اخـلاقـی مـتنـاظـر
با آنها (در نهج البلاغه) ۴۳
مقدمه ۴۴
گرایش به خدا ۴۴
گرایش به زیبایی ۴۸
گرایش به خیر اخلاقی ۵۱
گرایش به آزادی ۵۲
گرایش به عدالت ۵۳
فصل چهارم: ویـژگـی هـای انـسان در ارتـبـاط بـا خـودش و تـربیت اخلاقـی مـتنـاظـر
بـا آنـها (در نهج البلاغه) ۵۹
مقدمه ۶۰
کرامت انسان ۶۰
دو بعدی بودن انسان ۶۷
ضعیف بودن انسان ۷۶
فصل پـنجـم: ویـژگـی های انـسان در ارتـباط بـا انـسان های دیگر و تربیت اخلاقی متناظر
با آنها (در نهج البلاغه) ۸۶
مقدمه ۸۷
انسان موجودی اجتماعی است ۸۷
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
عوامل موثر در تربیت اخلاقی انسان در ارتباط با انسان های دیگر با توجه به نهج البلاغه ۸۹
انفاق ۸۹
ایثار ۹۳
وفا ۹۵
برّ ۹۸
احسان ۱۰۱
عدل ۱۰۴
تواضع ۱۰۷
موانع تربیت اخلاقی انسان در ارتباط با انسان های دیگر با توجه نهج البلاغه ۱۱
نفاق ۱۱۱
حسد ۱۱۵
سوء ظن ۱۱۶
غیبت ۱۱۸
بخل ۱۲۰
کذب ۱۲۵
کبر ۱۲۷
فصل ششم: استلزامات تربیتی مرتبط با آن ویژگی ها (در نهج البلاغه) ۱۲۹
مقدمه ۱۳۰
استلزامات تربیتی ۱۳۰
فصل هفتم: نتیجه گیری ۱۳۶
نتیجه گیری ۱۳۷
پیشنهادها ۱۴۲
محدودیت های تحقیق ۱۴۳
منابع و مأخذ ۱۴۴
فصل اول:
کلیات
مقدمه
عصر ما بحران علوم انسانی است، دوران تقلید کورکورانه و رفتار است؛ دنیای جدائی ها، سوء استفاده ها، رشد و گسترش علم و تکامل ماشینیسم، عصر استبداد عقلی است؛ برخی افراد که بدنبال علم هم می روند بخاطر کسب علم و دانایی در قبال انجام وظایف انسانی و رعایت اصول اخلاقی نیست، بلکه جهان به سمت مدرک گرایی روی آورده بدون توجه به اصل علم و حتی در مکان هایی که وظیفه رشد و بالندگی انسان را بر عهده دارند شخصیت انسان تحقیر می شود، پس چرا دنیای ما چنین وضع و موقعیتی دارد؟ پاسخ آن وسیع است یکی از موارد آن دور شدن انسان از اصل خود و خدای خود است، که مکتب اسلام سعی در نزدیکی انسان به اصل خود دارد یعنی جهت دهی صحیح زندگی که خداوند برای تحقق این امر کتاب و هدایت و پیشوایان را فرستاده که با تحکیم اخلاق در افراد بشر راه سعادت را به آنان نشان دهد و به سمت کمال هدایت کند.
حال از کسانی که در این زمینه پیشوای مکتب ما هستند بهره برد؛ تا بتوان خود را به سوی کمال پیش ببریم. یکی از این پیشوایان حضرت علی(ع) است که باید با توجه به گفته های ناب آن راه سعادت خود را پیدا کرد. حضرت علی بن ابی طالب (ع) که خودش، بحق، معجزه بزرگ پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) بود. حقیقت این است که گاه انسان سرگردان می شود که درباره بزرگ انسانی که عالم و آدم را به مبهوت ویژگی های منحصر به فرد خویش کرده است چه بگوید، چه بنویسد و چگونه بیندیشد؟ پس مهم است پیش از هر مطلبی اخلاق که ریشه در تربیت انسان دارد را مورد بررسی قرار داد تا بتوان خود را کامل کرد پس با توجه به گفته های امام علی(ع) در نهج البلاغه می توان نکات زیادی را آموخت.
جرج جرداق در کتاب خود «صوت العداله الانسانیه» چنین بیان می کند: آیا در تاریخ مشرق زمین هیچ از نهج البلاغه سراغ گرفته ای که … شخص در برابر او آن چنان است که در برابر سیل خروشان و امواج شکننده دریا و یا در مقابل طوفانهای تندو سرکش، یا در برابر یک واقعیت که طبیعت جز آن نمی تواند باشد و اگر تغییری در آن داده شود، یا اصل واقعیت تغییر می کند و یا اساساً از بین می رود.
بیانی که اگر برای کوبیدن و انتقاد به کار برده شود، تند و سرکش است و اگر برای تهدید تبهکاران گفته شود آتش فشانی پرجوش و خروش است، و اگر در منطق از آن استفاده شود، عقول و احساسات را به خود جذب می کند.
در مقام پند و اندرز، نوای گرم پدری را حس می کنی که با بیانی پدرانه مملو از صدق و وفای انسانی و گرمی محبّتی که آغاز دارد اما انتها ندارد، پند می دهد.
آیا خردی چون این خرد، دانشی چون این دانش، و بلاغتی مانند این بلاغت و شجاعتی به سان این شجاعت شناخته ای که با محبتی که حدی بر آن متصور نیست همراه باشد که از میزان و اندازه آن در شگفت باشی! چنان که در شگفت و حیرت خواهی بود از آن همه مزایا که تنها در یک فرد از اولاد آدم و حوا فراهم آمده است.
تاریخ و حقیقت هر دو گواهی می دهند که او وجدان بزرگ، شهید راه حق و حقیقت پدر شهیدان، علی ابن ابیطالب، صدای عدالت انسانیت و بزرگ شخصیت جاودان مشرق زمین است.
ای روزگار! چه می شد تا همه نیروهایت را به کار می بردی و در هر دوره، شخصیتی را به قلب و خرد و زبان و ذوالفقار چون علی(ع) به جهان عرضه می داشتی؟! (جرداق، بی تا، ص۵۰).
پس با توجه به شرایط موجود در جامعه می بینیم تربیت اخلاقی خیلی مهم است تربیت اخلاقی از دیرباز مورد توجه فیلسوفان، معلمین و والدین قرار دانسته است. جوامع مختلف نهادها و مؤسسات اجتماعی نیز در طول اعصار به صورت های گوناگون به این مهم توجه خاصی مبذول داشته اند.
تربیت اخلاقی، بدون تردید از مهم ترین وظایف تعلیم و تربیت در هر جامعه است و هدف آن پرورش شهروندانی است که علاوه بر برخورداری از هوش و ذکاوت، افرادی با فضیلت، خیر و نیکوکار بار آیند. یعنی در جامعه الان که والدین و جامعه بیشتر به ترتیب جسمانی، اجتماعی و… اهمیت می دهند، باید به ترتیب اخلاقی نیز که رکن است اهمیت دهند تا فرد کامل شود بسیار اهمیت بدهند.
نتیجه تصویری برای موضوع هوش
کتاب نهج البلاغه یکی از منابع مهم تربیتی است که تاکنون کسی تحقیقی در خصوص تربیت اخلاقی در نهج البلاغه انجام نداده، به همین علت موضوع این پژوهش تربیت اخلاقی در نهج البلاغه است که در بیان مسأله به شرح آن پرداخته می شود.
بیان مسأله
با توجه به آنچه در مقدمه آمده است، موضوع مسأله شناسایی تربیت اخلاقی در نهج البلاغه است که با توجه به منابع و اعتقادات موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در این رابطه تربیت و اخلاق که تربیت اخلاقی بر اساس آنها معنا می یابد توضیح داده می شود.
تربیت، شکوفا ساختن و به فعلیت رساندن یا پرورش استعدادها و ابعاد گوناگون شخصیت انسان است. ابعاد و جوانب (جسمانی، عقلانی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی- دینی)، که در پرتو تربیت به شکوفایی و فعلیت می رسند لذا در وصف عظمت تربیت می توان اظهار داشت انسانیت انسان مشروط و منوط به تربیت اوست و تربیت هرگز به معنای خلق استعدادهای جدید نمی باشد، بلکه به مفهوم پرورش استعدادهای موجود در انسان است (علوی، ۱۳۸۶، ص۴۶ ).لذا تربیت هر فرد یعنی همان شکوفاسازی استعدادهای فرد است که فرد بتواند مسیر کمال را با بصیرت طی کند.
اخلاق بعنوان مجموعه قواعد و دستورات حاکم بر آدمی وسیله ای برای زندگی انسانی و مسالمت آمیز است. اصولی که رعایت آن زندگی جمعی را غنا و وجدان را آرامش می بخشد. محاسن اخلاقی به نظر آنهایی که حیات انسانها را در انحصار گذشته و حال با دیده ای ژرف بین دیده و بررسی کرده اند، رمز موفقیت و کامیابی امت، رسیدن به خیر و زندگی بهتر است. ملتها و امم تا روزی که اخلاق و ضوابط اخلاقی را رعایت کنند به رشد و اقتدار خودشان ادامه می دهند و روزی که به اخلاق و اصول آن پشت کرده اند، اگرچه چند صباحی حیات یافته اند، ولی فرجام شان ننگ و ذلت ابدی بوده است.
می توان گفت، اخلاق علمی است که در بهبود روابط انسان با خدا و اعضای جامعه بسیار نقش آفرین و تاثیر گذار است. ملکات نفسانی انسان و تزکیه و تهذیب نفس در پرتو اخلاق شکل می گیرد و در یک جمله سرنوشت فردی و اجتماعی انسان تحت تأثیر عمیق و گسترده اخلاق است.
حال می توان گفت که تربیت اخلاقی و بهینه سازی منش های انسانی، از جمله اموری است که پیشینه ای به در ازای تاریخ داشته است. لذا تربیت اخلاقی به معنای کاربست ویژه یافته های تعلیم و تربیت برای تحقق اهدافی است که از حوزه علم اخلاق دریافت و پذیرفته شده است. تربیت اخلاقی در واقع فرایند زمینه سازی و به کارگیری شیوه هایی جهت شکوفاسازی، تقویت و ایجاد صفات، رفتارها و آداب اخلاقی و از بین بردن صفات، رفتارها و آداب ضداخلاقی در خود یا دیگری است. با تأمل در این تعریف مشخص می شود که تربیت اخلاقی دو رکن دارد: یکی شناخت فضایل و رذایل و رفتارهای اخلاقی و ضداخلاقی ودیگری به کارگیری شیوه هایی جهت تقویت یا تضعیف آنها. از این رو تربیت اخلاقی حیطه ای است که وام دار دو حوزه اخلاق و تربیت است، و از آنجا که در اخلاق بیشترین تأکید برخود سازی و در تربیت بر دیگر سازی است تربیت اخلاقی نیز خودسازی و دگرسازی شامل می شود(بناری، ۱۳۷۹، ص۵۴۱).
در جامعه کنونی بشر غافل شده است که چگونه رفتار و عمل کند که به اهداف متناسب با شأن خود نائل آید؟!. پس در نتیجه این چنین است که فضائل و رذایل اخلاقی از دیر زمانی ذهن اندیشه وران را به خود مشغول نموده و مکاتب اخلاقی متعددی را پدید آورده است. هر یک از این مکاتب بر اساس نوع جهان بینی خویش، به تبیین ارزش ها و ضدارزش های اخلاقی و راه های تحقق آن پرداخته اند.
در حال حاضر در جامعه می بینیم که والدین و مربیان همواره به فرزندان و دانش پژوهان خود توصیه می کنند که کارهای خوب انجام دهند و از کارهای بد بپرهیزند زمانی مخاطب که چیستی این توصیه های کلی پرسش می کنند در پاسخ، مصادیق کارهای خوب و بد برای وی برشمرده می شود: راستگویی، وفای به عهد و احسان و … کارهای خوب اند و دروغ گویی، عهدشکنی و ظلم به دیگران… از کارهای بداند. که این پاسخ نمی تواند آنان را قانع کند.
اما پاسخ این پرسش که منشاء خوبی یا بدی چنین کارها چیست. پاسخ های متعدد و متنوعی ارائه می شود پرسش از منشاء خوبی ها و بدی ها، نمونه ای از پرسش در حوزه اخلاق است که اخلاق عهده دار پاسخ گویی به این پرسش هاست. ولی اولیاء غافل مانده اند، برای توجیه کارهای خوب و بد، فرزندان را به سمت تربیت جسمانی، عقلانی، عاطفی و … پیش می برند تا فرزندان را قانع کنند ولی بیشتر فرزندان را سرگردان و حیران می کنند زیرا مشکل اساسی این است جهت تربیت از مسیر خود که همان توجه به تربیت اخلاقی منحرف شده است و تربیت اخلاقی را در نظر نمی گیرند؛ چرا که این تربیت اخلاقی است که با تعیین قواعد کلی و ارائه راه حل برای خروج از تعارض تکلیف به کمک ما می آید و معنای تکلیف، وظیفه و خاستگاه آن را روشن می سازد که می تواند نقش بسزایی در جهت مشخص شدن مسیر تربیت دارا باشد.
اما متأسفانه در جامعه امروز علم اخلاق همراه با علوم دیگر پیشرفت نکرده است؛ با توجه به مهم بودن تربیت اخلاقی برایم سؤال بودکه چرا هنگامی که سخن از «اخلاق» به میان می آید بسیاری از مردم، حتی عده ای از اهل فضل و دانش، آن را یک امر مستحبی، و در حاشیه زندگی، می دانند، در حالی که غالب مشکلات فردی و اجتماعی که با آن دست به گریبان هستیم، دقیقاً و مسلماً ناشی از ضعف های اخلاقی ما است؛ مشکلات و گرفتاریها و بن بستهای جهانی نیز درست از فقر اخلاقی جامعه ها سرچشمه می گیرد. در نتیجه تربیت اخلاقی با توجه به مقتضیات زمان انجام نگرفته است.
می توان گفت مسائل اخلاقی و تربیتی و تربیت اخلاقی افراد در عصرما اهمیت ویژه ای دارد؛ از یک سو عوامل و انگیزه های فساد و انحراف در عصر ما از هر زمانی بیشتر است اگر در گذشته سخت بود ولی در زمان ما از برکت پیشرفت صنایع بشری همه چیز در همه جا و در دسترس همه کس قرار گرفته است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

چکیده:
سرطان کولون یکی از شایعترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان میباشد.تاکنون تحقیقات گسترده ای بر روی علت ها و نحوه تشکیل و گسترش سرطان روده و همینطورروش های پیشگیری و درمان آن صورت گرفته است.داروهای ضد التهابی و شیمیایی درمانی از جمله این درمان ها می باشد.سیاه دانه از گیاهان واجد خواص دارویی بسیار می باشد و تحقیقات گسترده ای نیز بر روی خواص آن صورت گرفته است.در این تحقیق سعی گردیده است تا با اضافه نمودن دانه کامل سیاه دانه به خوراک رت های تحت تحقیق تاثیرات پیشگیرانه ضد سرطان این گیاه مورد ازریابی قرار گیرد.
در این تحقیق ۵۰ سر موش رت در ۶ گروه کنترل مثبت،تیمار سیاه دانه ۲%،تیمار سیاه دانه۴%،کنترل منفی،شم سیاه دانه۲% وشم سیاه دانه۴% مورد تزریق کارسینوژن دی متیل هیدروزاین به مدت ۱۸ هفته قرار گرفتند.۱۲ هفته بعد از آخرین تزریق رت ها تیمار و نگهداری شده، سپس کالبد گشایی و نمونه گیری از روده ها صورت گرفت..ازطرفی از هر رت خونگیری شد ونمونه ای از کبد و کلون تهیه شد وسپس هموژن گردید و از لحاظ پارامتر های بیوشیمیایی (GSH,GST ,سیتوکروم P-450و پروتئین بتاکاتنین)مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایجی که در این بررسی به دست آمد نشان داد که سرطان زایی و ایجاد تومور در گروه کنترل مثبت نسبت به کنترل منفی واجد اختلاف معنی دار بود و القاء سرطان به خوبی صورت گرفت.بررسی گروه تیمار سیاه دانه ۲%و۴% و مقایسه با گروه های کنترل مثبت نشان داد که علی رغم وجود روند کاهش ضایعات توموری اختلاف معنی داری دراندازه و تعدادتومورها و ضایعات میکروسکوپی بین گروه های فوق موجود نمی باشد. بررسی تغییرات در سیستم متابولیزه کننده زنوبیوتیک ها در رتهای تحت تیمار با سیاه دانه این فرضیه را تقویت می کند که احتمالا با توجه به کاهش تعداد تومورها در بافت کولون، سیستم متابولیزه کننده زنوبیوتیک ها بیشتر تحت تاثیر سیاه دانه قرار می گیرند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تزریق DMH منجر به افزایش میزان پروتئین بتاکاتنین در بافت کولون می شود و تغذیه رت ها با غذای حاوی ساه دانه در هر دو منجر به کاهش سطح پروتئین بتاکاتنین و برگشت آن به سطح کنترل می گردد. این نتایج نشان می دهد که تیمار رت ها با غذای حاوی سیاه دانه منجر به تعدیل فعالیت آنزیم های دخیل در متابولیسم DMH می شود که این اثر در مرحله بعد باعث کاهش بیان ژن بتاکاتنین و ممانعت از تجمع پروتئین بتاکاتنین در سلول‌های اپی‌تلیال بافت کولون می گردد.
واژگان کلیدی:سرطان کولون،سیاه دانه،دی متیل هیدروزاین، GSH,GST ,سیتوکروم P-450 , پروتئین بتاکاتنین
فصل اول
کلیات
مقدمه وهدف:
سرطان کولورکتال یکی از شایعترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان می باشد. این نوع سرطان با شیوع ۸-۶ نفر در هر صد هزار نفر ، چهارمین نوع شایع سرطان و یک پنجم کل موارد سرطان ها را در ایران تشکیل می دهد.
تاکنون تحقیقات گسترده ای بر روی علت ها و نحوه تشکیل و گسترش سرطان روده و همینطور روش های پیشگیری و درمان آن صورت گرفته است.لازم به ذکر است که تشخیص در مراحل آغازین بیماری در پیشگیری و درمان آن بسیار موثراست.
ازجمله این موارد می توان به استفاده از داروهای ضد التهابی و شیمیایی درمانی اشاره کرد و حال آنکه عوارض جانبی این داروها ومقاومت سلولهای سرطانی درمقابل آن ها به شدت کاربرد انها را دراین زمینه ها را محدود می نماید. این درحالی است که با توجه به عوارض بسیار محدود داروهای گیاهی و تاثیرات شگرف آنها، بطور روز افزون مطالعه درجهت استفاده ازاین گروه ازداروها درحال گسترش می باشد.
سیاه دانه یکی ازمشهورترین گیاهانی است که در کشورهای اسلامی و شمالی افریقا به عنوان دارویی سنتی پیشینه طولانی دارد. اخیرا از طریق انجام تحیقات پیوسته بسیاری از ویژگی های دارویی این گیاه مورد شناسایی قرارگرفته است. ازجمله این ویژگی ها می توان به خواص آنتی باکتریال ،آنتی هیستامینی ،آنتی توموری و آنتی پراکسیداتیو آن اشاره نمود.
با توجه به اینکه درمان های دارویی و شیمیایی در ایران در حال انجام است اما تحقیقات در زمینه تاثیرات گیاهان دارویی بر روی کنترل و درمان این سرطان کم بوده و یا صورت نگرفته است.لذا بررسی ها و آزمایش های علمی در این مورد الزامی به نظر میرسد.
طی این تحقیق قصد بر ان است که از طریق سنجش ضایعات سرطانی درکولون وارزیابی آنزیم های دخیل در متابولیسم (DMH) وسطح بیان پروتئین بتا کاتنین در سلول های کلون میزان تاثیرات پیشگیرانه سیاهدانه در بروز سرطان کولون ارزیابی شود.

۱-۱- عوامل طبیعی پیشگیری کننده از سرطان

سرطان یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر در جوامع امروز است. روش‌های مختلفی برای درمان سرطان وجود دارد و انواع مختلفی از سرطان به خصوص سرطان کولورکتال با جراحی درمان شده اند به طوری که طول عمر ۷% از آن‌ ها حدود ۵ سال افزایش یافته است. به جز جراحی، روش‌های درمانی دیگری نظیر رادیوتراپی، ایمونوتراپی، ژن‌تراپی و همچنین شیمی درمانی برای درمان سرطان به کار گرفته می شوند، ولی متأسفانه مقاومت دارویی سلول‌های سرطانی به داروهای مختلف و عوارض ناشی از مصرف اینگونه داروها، موفقیت درمان این بیماری را به شدت کاهش می‌دهد (۱۵). با توجه به این عوامل، توجه به گیاهان دارویی و اجزاء فعال بیولوژیکی آنها در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده‌اند که مصرف بالای میوه‌جات و سبزیجات با کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان کولورکتال ارتباط دارد. امروزه گیاهان دارویی در درمان بیماری‌های مختلفی از جمله انسدادها، اختلالات تنفسی، ناراحتی‌های پوستی، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی ـ روانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به فعالیت قوی ضدتوموری گیاهان دارویی، امروزه امکان کاربرد اینگونه داروها در پیشگیری از سرطان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه برخلاف مطالعات اپیدمیولوژیکی، مطالعات آزمایشگاهی بسیار کمی در مورد اثرات مصرف میوه‌جات و سبزیجات در سرطان کولورکتال صورت گرفته است. با این وجود پیشگیری از سرطان با عوامل طبیعی، یک راه مؤثر برای کاهش ابتلا به سرطان شناخته شده است. مطالعات مختلف نشان داده‌‌اند که عوامل مهارکننده طبیعی سرطان از جمله گیاهان دارویی، دارای اثرات درمانی قابل توجهی بر روی روند سرطانزایی هستند .

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

۱-۲- اثر منوترپن‌های رژیمی در جلوگیری و درمان سرطان

ترکیبات بیوشیمیایی موجود در گیاهان دارویی از جمله آلکالوئیدها، ترکیبات فنولی، فلاوونوئیدها، اسانس‌ها، تانن ها و ویتامین‌ها مسئول خواص فارماکولوژیکی این گیاهان می باشد و پس از مصرف، اثرات مختلفی را در بدن ایجاد می‌کنند. از بین ترکیبات موجود در گیاهان، اسانس[۱] مسئول بسیاری از خواص فیزیولوژیکی گیاهان می باشد که به عنوان دارو و یا بخشی از دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسانس، مخلوطی از ترکیبات لیپوفیل و ترکیبات فرار است که غالباً شامل مونو و سسکوئی‌ترین‌ها، فنل‌ها و فنیل‌اترها می‌باشند و توسط تقطیر با بخار و جداسازی روغن غیرمحلول در آب از فاز آبی به دست می‌آیند. این فاز با روغن‌های چرب غیرفرار از جمله تری گلیسریدها متفاوت است. خواص پزشکی اسانس گیاهان مختلف در مطالعات گوناگون گزارش شده است (۲۳).
۱-۲-۱ بیوشیمی منوترپن‌ها
منوترپن‌ها ترکیبات رژیمی غیرمغذی موجود در اسانس گیاهان مختلف می‌باشند. این ترکیبات غالباً مسئول بو و عطر[۲] بسیاری از گیاهان می‌باشند. این ایزوپرنوئیدهای ۱۰ کربنه از مسیر موالونات در گیاهان ساخته شده و توسط PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران، قارچ ها و دیگر موجودات سنتز نمی‌شوند (۶).
۱-۲-۲-فعالیت ضدسرطانی مونوترپن‌ها
مقداری از مونوترپن‌های رژیمی دارای فعالیت ضدتوموری هستند. بطوریکه نه تنها از تشکیل و یا پیشرفت تومورهای سرطانی جلوگیری می‌کنند، بلکه تومورهای بدخیم موجود را نیز کاهش می‌دهند. لیمونن یکی از مونوترپن های موجود در اسانس گیاهان است که فعالیت ضد سرطانی آن بر علیه بسیاری از انواع سرطان ها شناخته شده است. لیمونن باعث جلوگیری از رشد نئوپلاسم‌های خود به خودی در موش‌هایی که دوز ۱۲۰۰ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن لیمونن رژیمی را به صورت خوراکی دریافت کرده‌اند می‌شود. همچنین لیمونن رژیمی باعث کاهش وقوع لیمفوماهای خود به خودی در موش‌های می‌شود . استفاده خوراکی از لیمونن خالص یا به عنوان روغن پوست پرتقال (لیمونن ۹۵%) در جوندگان، باعث جلوگیری از رشد تومورهای القاء شده PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)، پوست، کبد، ریه و قسمت ابتدایی معده می‌گردد [۴]. Kawamori در سال ۱۹۹۶ گزارش کرد که رشد ACF (Aberrant crypt foci) القاء شده توسط آزوکسی متان در کولون رت‌هایی که ۵/۰% لیمونن را در آب نوشیدنی مصرف کرده‌اند، کاهش می‌یابد . استفاده از کاروون[۳] قبل از القاء تومور توسط کارسینوژن، نیز از رشد تومورهای معده و ریه جلوگیری می‌کند(۳۶). به علاوه، کاروئول[۴] و منتول[۵] به صورت ۱% کل رژیم غذایی از رشد تومورهای القاء شده توسط DMBA[6] در PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) رت در مراحل اولیه جلوگیری می‌کنند (۵). استفاده از ژرانیئول[۷] (یک مونوترپن حلقوی رژیمی) قبل و بعد از پیوند[۸] سلول‌های توموری در رده‌های سلولی ملانوما، هپاتوما و لوسمیای رت‌ها (در in vitro) خاصیت ضد سرطانی دارد . به علاوه، پریلیل الکل[۹]، در فاز ارتقاء[۱۰] سرطان کبد القاء شده توسط کارسینوژن در رت، اثرات ضد سرطانی دارد ..
۱-۲-۳-مکانیسم عمل مونوترپن‌ها در جلوگیری از سرطان
ترکیباتی که دارای خاصیت ضد سرطانی هستند از نظر مکانیسم عمل به دو دسته تقسیم
میشوند: ترکیباتی که در دسته بلوکه‌کننده سرطان[۱۱] و یا دسته متوقف‌کننده فعالیت[۱۲] جای می گیرند. دسته اول در طول فاز شروع[۱۳] مراحل سرطانزایی دخالت کرده و با واکنش‌های مختلفی از جمله تغییر متابولیسم کارسینوژن و تبدیل آن به فرمی که کمتر سمی‌ است، مانع میانکنش کارسینوژن‌های شیمیایی با DNA می‌شوند. از سوی دیگر، دسته دوم در طول فاز ارتقاء از مراحل سرطانزایی عمل کرده و مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند.
اثرات ضد سرطانی بلوکه‌کننده لیمونن و دیگر مونوترپن‌ها در طول فاز شروع سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)، از طرق القاء آنزیم‌های متابولیزه‌کننده فاز I و II کارسینوژن‌ها و سم‌زدایی آنها می‌باشد (۶). دزهای ضدسرطانی لیمونن باعث القاء سیتوکروم P450 توتال، و ایزوآنزیم‌های CYP2B1 و CYP2C می‌شوند .. لیمونن و سربررول[۱۴] باعث القاء آنزیم اپوکسی هیدراتاز نیز می‌شوند . مطالعه‌ای نشان داده است که متابولیسم DMBA در رت‌هایی که لیمونن و سربررول دریافت کرده‌اند، افزایش یافته و DMBA بیشتری از ادرار دفع می‌شود. این امر احتمالاً به دلیل القاء آنزیم‌های گلوتاتیون S ـ ترانسفراز و UDP ـ گلوکورونیل ترانسفراز توسط منوترپن‌های مذکور می‌باشد. در این مطالعه نشان داده شده است که اتصال DMBA-DNA در اثر مصرف مونوترپن‌ها کاهش یافته است .
اثرات ضدسرطانی متوقف‌کننده مونوترپن‌ها در طول فاز پیشرفت مراحل سرطانزایی در سرطان PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) و کبد ممکن است به دلیل جلوگیری از تکثیر سلول‌های توموری، تسریع در مرگ سلول‌ها و یا القاء تمایز سلول‌های توموری باشد .. فعالیت ضدسرطانی پریلیل الکل در طول فاز پیشرفت مراحل سرطانزایی کبد با افزایش قابل توجهی در مرگ سلول‌های توموری توسط آپوپتوز می‌باشد . بسیاری از مونوترپن‌ها از جمله لیمونن، پریلیل الکل و متابولیت‌های سرمی فعالشان، مانع ایزوپرنیلاسیون پروتئین‌ها می‌شوند. پروتئین‌های پرنیله شده شناخته شده PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران شامل پروتئین‌های کوچک متصل‌شونده به GTP وابسته به Ras [۱۵] پروتئین‌های هتروتریمر و لامین‌های هسته‌ای می‌باشند. پرنیلاسیون Ras آن را قادر می‌سازد تا با غشای پلاسمایی ارتباط برقرار کند که این ارتباط برای فعالیت انکوژنی Ras لازم می‌باشد. بسیاری از پروتئین‌های پرنیله، رشد و یا ترادیسی[۱۶] سلولی را تنظیم می‌کنند و تأثیر مونوترپن‌ها بر روی پرنیلاسیون یک و یا تعدادی از این پروتئین‌ها فعالیت ضد توموری آنها را توجیه می‌کند. اگرچه مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین Ras تنها آنکوژن‌ متأثر از منوترپن‌ها نمی‌باشد و پرنیلاسیون بسیاری از پروتئین‌ها غیر از Ras از جمله پروتئین‌های پرنیله TC21، Rho و تیروزین فسفاتازهای PRL-1/PTPCAAX نیز در بسیاری از رده های سلولی تحت تاثیر قرار می گیرد ..
به طور خلاصه، انواع مختلفی از مونوترپن‌های رژیمی در پیشگیری و یا درمان سرطان مؤثر هستند. مونوترپن‌ها دارای خصوصیات ایده‌آل یک عامل ضدسرطانی از جمله فعالیت ضدتوموری، دسترسی آسان، قیمت پایین، زیست دسترسی خوراکی و مسمومیت پایین بوده و بدین ترتیب آنها را به عنوان عوامل ضدسرطانی خوب و ایده‌آل معرفی می‌کند (۶). مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ نشان داده است که اسانس‌ برخی از گیاهان دارویی از رشد و تمایز سلول‌های اریترولوکمیا K562 انسانی جلوگیری می‌کنند . مصرف خوراکی BNF[17] در دوز ppm50 به مدت یک هفته در رت‌های مدل سرطانی کولون القاء شده توسط DMH [۱۸] (۲۰ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن) باعث افزایش فعالیت CYP در کولون شده ولی روی سطح GSH و GST اثری نداشته است. در کبد CYP تغییری نداشته ولی GSH و GST افزایش یافته‌اند .
مطالعه‌ای نشان داده است که کاروون و لیمونن و مشتقات آنها دارای اثرات ضدسرطانی در رده سلولی سرطان پروستات (LNCap cells) می‌باشند. این ترکیبات از رشد سلول‌ها جلوگیری کرده و موجب فعالسازی ERK و القاء P21 می‌شوند . مصرف خوراکی سیاه دانه[۱۹] (۲۰۰ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن) به رت‌های تیمار شده با DMH (20 میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن) به مدت ۱۴ هفته، باعث کاهش تعداد ACF در کولون رت‌ها گردیده است. همچنین این گیاه دارو بدون اینکه هیچگونه اثرات جانبی به همراه داشته باشد، باعث کاهش رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی در این حیوانات می گردد .
تیمار رده سلولی گلیومای رت و انسان با bisabolol ـ α (یک الکل سزکوئی ترپن که در اسانس‌های روغنی طبیعی موجود است) پس از ۲۴ ساعت باعث مرگ و میر سلول‌های مذکور گردیده است. این مطالعه بیان می‌کند که افزایش مرگ و میر این سلول‌ها به دلیل شکست poly (ADP-ribose) polymerase و در نتیجه آپوپتوز سلول‌ها می‌باشد. همچنین اتلاف پتانسیل بین غشایی میتوکندری و آزادسازی سیتوکروم C از میتوکندری نشان می دهد که در این سلول‌های گلیوما، آپوپتوز از یک مسیر داخلی اتفاق افتاده است. ترکیبات اسانس ریشه گیاه yerba mansa (یک گیاه در آمریکای شمالی) در غلظت‌های مختلف باعث کاهش رشد و تکثیر رده سلولی Hela و AN3CA در in vitro گردیده است .غلظت ۲۰ و ۳۰ میلی گرم در هر میلی لیتر از Cymbopogon flexuosus و ترکیب شیمیایی سزکوئی ترپن ایزواینترمدئول باعث مهار تکثیر رده سلولی لوکمیای انسانی (HL-60) می‌شود. با بررسی مسیرهای مختلف آپوپتوز و عوامل دخیل در این مسیر از جمله مسیرهای وابسته به میتوکندری، مشخص گردید که این ترکیبات باعث آپوپتوز سلول‌ها از مسیر داخلی و خارجی می‌گردند. به علاوه این مواد باعث جابه‌جایی Bax و کاهش بیان NF-kB می‌گردند .
تزریق اسانس سیاه دانه در دوز ۵۰ و ۳۰ به جایگاه توموری القاء شده توسط P815cells در موش‌ها باعث مهار رشد و نمو تومور گردیده است. همچنین در این مطالعه، گسترش متاستاز کبدی کاهش پیدا کرده و طول عمر موش‌ها افزایش داشته است (۱). ژرانیول در دز mM 150 باعث کاهش شدید بیان ژن تیمیدیلات سنتاز و تیمیدین کیناز در سلول‌های سرطانی کولون SW620 و CaCo-2 و در نهایت توقف رشد آنها می‌شود. بررسی in vitro در این مطالعه نیز نشان داده است که ژرانیئول باعث کاهش مقاومت سلول‌های سرطانی موش القاء شده توسط TC-118 cells به داروی ۵ـ فلوئورواوراسیل و افزایش مهار رشد تومور توسط این دارو می‌گردد. این ترکیب همچنین طول عمر حیوانات را افزایش می‌دهد . اسانس گیاه Zanthoxylum schinifolium وابسته به دز با افزایش تولید Ros، باعث افزایش آپوپتوز در رده سلولی هپاتومای انسانی HepG2 می‌گردد.
اسانس گیاه Sandalwood باعث کاهش تعداد پاپیلوماهای پوستی القاء شده توسط TPA در موش می‌شود. این ماده همچنین باعث کاهش فعالیت آنزیم اورنیتین دکربوکسیلاز در این حیوانات می‌گردد (۹). تیمار موش‌های C57BL/6 با مونوترپن‌هایی نظیر لیمونن (mol/kg b.w μ۱۰۰) و perillic acid (mol/kg b.w μ۵۰) باعث کاهش قابل ملاحظه‌ای در تعداد تومورهای متاستاتیک ریه القاء شده توسط سلول‌های ملانومای B16F-10 می‌گردد. این نتایج با کاهش پارامترهای بیوشیمیایی نظیر سیالیک اسید سرم، هیدروکسی پرولین کلاژن ریه و اورونیک اسید در گروه‌های تیمار، مطابقت دارد.
تیمار رده سلولی ملانوما با Terpinen-4-ol در غلظت‌های ۰۰۵/۰ و ۰۰۳/۰ درصد مانع رشد این سلول‌ها گردیده است. نتایج تحقیق فوق نشان می دهند که نشان می‌دهند که Terpinen-4-ol باعث القاء مسیرهای وابسته به caspase آپوپتوز سلول‌های ملانوما می‌گردد .

۱-۳-مروری کلی بر سرطان و عوامل دخیل در آن

سرطان پس از بیماری‌های قلبی عروقی دومین علت شایع مرگ و میر در جهان می باشد. میزان بروز بسیاری از انواع سرطان با افزایش سن، چهار تا شش برابر افزایش می‌یابد. سلولهای سرطانی را با سه ویژگی توصیف می‌کنند:
۱ـ کاهش یا فقدان کنترل رشد
۲ـ تهاجم به بافت‌های اطراف
۳ـ گسترش یا متاستاز به قسمت‌های دیگر بدن
کنترل رشد در سلولهای تومورهای خوش‌خیم نیز کاهش می‌یابد؛ اما این سلولها به بافتهای اطراف حمله نکرده و به قسمتهای دیگر بدن نیز گسترش نمی‌یابند (۲۶) فرایند ایجاد سرطان (کارسینوژنز) حداقل دارای سه مرحله شروع[۲۰]، ارتقاء[۲۱] و پیشرفت [۲۲] می باشد .(شکل ۱-۱)

شکل ۱-۱٫ مراحل ایجاد سرطان
فاز شروع: شامل یک موتاسیون غیرکشنده[۲۳] در DNA‌ بوده که پس از حداقل یک بار سنتز DNA، این آسیب ژنتیکی تثبیت می‌ِشود.
فاز ارتقاء: در این مرحله سلولهای مرحله قبلی توسط القاء تکثیر سلولی و مهار آپوپتوز توسعه پیدا می کنند. این مرحله برگشت‌پذیر بوده و به ادامه حضور تحریک توسط یک عامل محرک بستگی دارد.
فاز پیشرفت: آخرین مرحله کارسینوژنز و برگشت‌ناپذیر است. در این مرحله آسیب‌های ژنتیکی بیشتری رخ می‌دهد که منجر به انتقال سلول از یک حالت خوش‌خیم[۲۴] به فنوتیپ بدخیم[۲۵] می‌شود (۲۰).
عوامل ایجادکننده سرطان (کارسینوژن) را به سه گروه اصلی ۱ـ انرژی تابشی ۲ـ ویروسها ۳ـ ترکیبات شیمیایی تقسیم می‌کنند. به طور کلی این عوامل از طریق ایجاد جهش در ژنها یا آسیب به DNA اثر خود را اعمال می‌کنند (۲۶). کارسینوژن‌های شیمیایی به دو دسته ژنوتوکسیک[۲۶] و غیر ژنوتوکسیک[۲۷] (یا اپی ژنیک[۲۸] ) تقسیم شده و در مراحل مختلف کارسینوژنز شرکت می‌کنند. عوامل ژنوتوکسیک ترکیبات شیمیایی هستند که به صورت مستقیم به DNA آسیب زده که منجر به موتاسیون و یا تغییرات کلاستوژنیک می‌ِشوند، بنابراین در مرحله شروع دخالت می‌کنند. عوامل غیرژنوتوکسیک یا از طریق واکنش غیرمستقیم روی DNA و یا از طریق واکنش روی مولکول‌های غیر از DNA عمل می‌کنند. این عوامل در مرحله ارتقاء دخالت داشته و باعث تغییر در بیان ژن، رشد و مرگ سلولی می‌گردند(۲۰).
تشکیل تومور و متاستاز آن، در اثر موتاسیون‌های ژنتیکی مختلفی به وجود می‌آید. یک سلول منفرد، در اثر موتاسیون، کنترل چرخه سلولی، تمایز و آپوتپوز را از دست می دهد و توان تکثیری آن از یک سلول طبیعی فراتر می رود. تکثیر کنترل نشده سلول، منجر به اجتماع سلول‌های جهش یافته و در نهایت نیازمند رگزایی می گردد. رشد تومور، همچنین با تهاجم بافتی و متاستاز به ارگان‌های دیگر دنبال می‌شود.
تا کنون بیش از صد نوع سرطان شناخته شده است. البته هر کدام از آنها نیز خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، اگرچه بطور کلی، دو دسته اصلی ژن، انکوژن‌ها و ژنهای سرکوبگر تومور، در مرحله آغازین تومور دخیل هستند، اما تشخیص و طبقه‌بندی کل تعداد ژن‌ها و مسیرهایی که در تشکیل سرطان‌های مختلف دخالت دارند امکان‌پذیر نمی‌باشد. علاوه بر جهش ژن‌های مختلف و مسیرهای متفاوتی که در تشکیل تومورهای مختلف دخیل هستند. تغییرات اپی ژنتیکی نیز در طول مراحل سرطانزایی رخ می دهد و به پیشرفت روند سرطان کمک می‌کنند (۳۱).
۱-۳-۱انکوژن‌ها و ژن های سرکوبگر سرطان[۲۹]
پروتوآنکوژن‌ها مسئول تکثیر کنترل شده سلولی و تمایز آن هستند. به دلیل غالب بودن ژن پرتوآنکوژن‌ها، جهش در یک آلل از این ژن ها منجر به تکثیر کنترل نشده سلولی می گردد. موتاسیون انکوژن‌ها با افزایش مقدار محصول ژنی یا تغییر عملکرد ژن همراه می‌باشد.
تاکنون بیش از صد انکوژن مختلف شناخته شده است که به عنوان فاکتورهای رشد، رسپتورهای فاکتور رشد، فاکتورهای پیام‌رسانی داخل سلولی، پروتئین‌های هسته‌ای متصل‌شونده به DNA و فاکتورهای سیکل سلولی عمل می‌کنند (۱۰).
سه کلاس از تومور ساپرسورژن‌ها شناخته شده‌اند: gatekeepers، caretakers و landscapers. موتاسیون دسته اول شامل ژن های مهارکننده‌های تکثیر سلولی یا ژن‌های تسریع آپوپتوز هستند و موتاسیون آنها برای تشکیل تومور ضروری است. کمبود دسته دوم از جمله ژن‌های ترمیم DNA، منجر به ابقاء ژن‌های موتانت و در نتیجه ایجاد و پیشرفت سرطان می‌شود. موتاسیون دسته سوم باعث تغییر خصوصیات تومور می‌شود. پیشرفت تومور نیاز به غیر فعال شدن هر دو آلل، تومور ساپرسور ژن‌ها در بافت هدف دارد که به عنوان مدل دو ضربه‌ای Knudson (s two hit model’Knudsonn) نامیده می‌شود. (۱۰).
۱-۳-۲-مکانیسم‌های اپی ژنتیک
نه تنها تغییرات ژنتیکی بلکه تغییرات اپی ژنتیکی نیز در طول فرایند کارسینوژنز روی می‌دهند. استیلاسیون، داستیلاسیون و متیلاسیون هیستون‌ها و برخی از ژن‌ها از جمله مکانیسم‌های اپی ژنتیک می‌باشند (۱۷).
هایپرمتیلاسیون مناطق CpG، باعث ایجاد فنوتیپ متیله در مناطق CpG می‌گردد که در سرطان کولورکتال (CRC) بسیار دیده می‌شود. هایپرمتیلاسیون DNA به تنهایی و یا همراه با تغییرات ژنتیکی منجر به غیرفعال شدن ژن های سرکوبگر سرطان می‌شود (۱۰). در حدود ۷۰% بازهای سیتوزین که به صورت کووالانسی به گوانین متصل هستند با متیلاسیون و سپس دآمیناسیون تبدیل به تیمین می‌شوند . عدم ترمیم این اختلال باعث تغییر توالی ژن و ایجاد آسیب‌های سرطانزا در DNA می‌شود.
از لحاظ فیزیولوژیکی، متیلاسیون DNA در مناطق CpG Islands برای رشد و نمو PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران ضروری است و باعث ایجاد عملکردهای فیزیولوژیکی گوناگونی از جمله تغییر رونویسی، عدم تحرک ترانسپوزون‌ها و تغییر بیان ژن‌ها در بافت‌های مختلف می‌گردد. همچنین بسیاری از تومور ساپرسورژن‌های کلیدی که مسئول ایجاد سرطان های مختلف هستند با هایپرمتیلاسیون CGI غیر فعال می‌شوند.

۱-۴ سرطان کولورکتال (CRC)[30]

سرطان کولورکتال، یکی از شایعترین بیماری ها در بین جمعیت‌های امریکایی و اروپای غربی بوده و همچنین یکی از علل مرگ و میر و ناتوانی ناشی از سرطان در سراسر جهان می‌باشد. در امریکا سالانه حدود ۰۰۰/۱۴۰ مورد جدید و ۰۰۰/۵۰ مرگ (۳۵) و در اروپا سالانه در حدود ۰۰۰/۲۱۳ مورد جدید و ۰۰۰/۱۱۰ مرگ ناشی از CRC گزارش می‌شود.
سرطان کولورکتال دومین علت مرگ و میر در ایالات متحده امریکا می‌باشد (۱۴). در سال ۲۰۰۴، حدود ۰۰۰/۱۰۰ مورد جدید و ۵۷۰۰۰ مرگ ناشی از این بیماری در امریکا گزارش شده است (۱۶). میزان شیوع CRC در مناطق جغرافیایی مختلف، متفاوت می‌باشد. شیوع این بیماری در آسیا، افریقا و مناطقی از امریکای لاتین کم بوده و در کشورهای غربی شامل اروپای شمالی، استرالیا، نیوزلند و امریکا، بالا می‌باشد (۲۷). مطالعات گوناگون در جمعیت‌های مهاجر نشان داده‌اند که جمعیت‌هایی که از مناطق کم خطر به مناطق پرخطر مهاجرت کردند، سریعاً ریسک ابتلا به سرطان را به دست آورده‌اند و این امر نشان دهنده نقش عوامل محیطی و منطقه‌ای در استعداد ابتلا به CRC می‌باشد. تقریباً ۵۰% جمعیت غربی از CRC رنج می‌برند و این بیماری هم در زنان و هم در مردان شایع است (۲۲).
سرطان کولورکتال با میزان ۸ـ۶ در هر ۰۰۰/۱۰۰ نفر، چهارمین نوع شایع سرطان در ایران می‌باشد. بروز زودهنگام این بیماری (کمتر از ۴۰ سال) باعث شده است که CRC یک پنجم کل موارد سرطان را در کشور تشکیل ‌دهد. شاید یکی از دلایل درصد بالای بیماران جوان مبتلا به CRC در ایران، ساختار سنی جوان این کشور و نیز شیوع کمتر این بیماری در افراد مسن می‌باشد (۲۴).
۱-۴-۱-علت‌های بروز سرطان کولورکتال (۷)
از سال‌ها پیش مشخص شده است که فاکتورهای رژیمی، محیطی و نیز فاکتورهای ژنتیکی، نقش خیلی مهمی را در بروز CRC، ایفا می‌کنند. فاکتورهای رژیمی و عوامل محیطی در بروز CRC اسپورادیک و فاکتورهای ژنتیکی در بروز CRC ارثی دخیل هستند. رژیم غربی که شامل چربی و گوشت قرمز فراوان می‌باشد، فاکتور خطر خیلی مهمی برای شروع CRC می باشد. اما میوه‌جات، سبزیجات و فیبرهای رژیمی خطر ابتلا به CRC را کاهش می‌دهند (۴۲) فاکتورهای رژیمی، فلور روده‌ای و محیط داخل آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در صورت مصرف رژیم غذایی غربی (غنی از چربی و گوشت)، مواد کارسینوژن و موتاژن‌ مختلفی در مدفوع دیده می‌شوند.
۱-۴-۲-مدل‌های تشکیل CRC (از آدنوما تا کارسینوما)
تخریب و نوسازی[۳۱] اپی‌تلیوم دستگاه گوارش بسیار سریع – در حدود ۳ تا۵ روز- می باشد. موکوس روده‌ای PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران توسط تکثیر فعال سلولهای بنیادی در کریپتها، مورد بازسازی قرار می‌گیرد. رشد بیشتر این سلول‌ها تا محور Crypt-villus ، باعث توقف تکثیر و سپس تمایز آنها می‌شود. بعد از آن، انتروسیت‌های متمایز شده، دچار آپوپتوز شده و به داخل مجرای گوارشی ریزش می‌کنند. عدم تنظیم تکثیر، تمایز و آپوتپوز منجر به بروز نئوپلازی دستگاه گوارش میگردد .
سرطان کولورکتال، در اثر یک سری تغییرات هیستوپاتولوژیک، که در نتیجه تغییرات ژنتیکی خاص در تعدادی از آنکوژن‌ها و تومور سوپرسور ژن‌ها ایجاد می شوند، به وجود می‌آید. حداقل ۴ تغییر ژنتیکی متوالی برای شروع CRC، مورد نیاز است (شکل ۱-۲). یک انکوژن به نام KRAS و سه تومور سوپرسورژن‌ به نام‌های APC[32] ، SMAD4 و TP53، هدف اصلی این تغییرات ژنتیکی هستند. موتاسیون ژن APC و از دست دادن عملکرد این ژن، اولین رویداد در شروع تغییرات بدخیم در روده بزرگ می‌باشد. تقریباً در ۵۰% جمعیت غربی، در حدود سن ۷۰ سالگی، نشانه‌های آدنومای روده‌ای دیده می‌شود (۴۴)
مراحل مختلفی در روند یک سرطان، از شروع آسیب‌های خوش خیم تا تومورهای متاستاتیک وجود دارد (۱۱). در شکل۲-۱، مدلی از مراحل مختلف روند پیشرفت CRC، نشان داده شده است. در این مدل، الف) تومورهای سرطان کولورکتال، در نتیجه جهش‌هایی به وجود می‌آیند که باعث فعال‌سازی انکوژن‌ها و غیرفعال شدن تومور ساپرسورژن‌ها می‌گردندب) برای ایجاد یک تومور بدخیم، ژن‌های مختلفی باید دچار جهش شوند و ج) تغییرات ژنتیکی در یک ترتیب خاص و معین روی می‌دهند.
یکی از مهمترین راه‌های مقابله با این بیماری تشخیص سریع و درمان به موقع آن است. تشخیص به موقع و درمان سریع سرطان کولورکتال به خصوص در مراحل اولیه گاهی طول عمر بیماران را تا ۹% افزایش می‌دهد. مارکرهای مختلفی برای تشخیص به موقع سرطان کولورکتال در مراحل اولیه وجود دارد. یکی از مهمترین بیومارکرها ACF[33] است که در واقع اولین تغییرات مورفولوژیکی قابل تشخیص در کولون حیوانات آزمایشگاهی تیمار شده با انواع کارسینوژن‌ها از جمله DMH می‌باشد . موتاسیون و تغییر بیان برخی از ژن‌ها در ایجاد ACF نشان‌دهنده این موضوع است که ACF در کولون جوندگان به عنوان یک مارکر بیوشیمیایی خوب در تشخیص روند سرطانزایی CRC عمل می‌کند . همچنین ACF به عنوان یک مارکر نهایی به منظور بررسی اثرات مهارکننده‌های مختلف در درمان CRC مورد بررسی قرار می‌گیرد . در روند آدنوما ـ کارسینوما، کوچکترین آسیب بافتی قابل تشخیص ACF می‌باشد. آسیبهای ACF، آسیب های کوچک بافتی با خصوصیات هیستولوژیکی مختلف، از هایپرپلازی تا دیسپلازی می باشد .که دو نوع از آن تاکنون مشخص شده است. شایعترین نوع ACF، کریپت هایپرپلاستیک یا هایپرسلولار بوده که به ندرت به کارسینومای بدخیم تبدیل می‌شود. دومین نوع آن، ACF دیسپلاستیک یا آدنومای تک کریپتی[۳۴] بوده که غالباً در کارسینومای موکوس کولون به وجود می‌آید. در اغلب ACFهای دیسپلاستیک، موتاسیون APC و در اغلب ACFهای هایپرپلاستیک غیربدخیم، موتاسیون KRAS دیده می‌شود(۴۹).

طرح ستراپ حقوقدان آلمانی در سال ۱۹۲۶ که عمدتا بر مبنای مصلحت وظیفه متمرکز بوده و کمیته کارشناسان جامعه ملل این طرح را مورد مطالعه خود قرار داده بودند.

در کنار اشخاص، موسسات حقوقی متعددی نیز به تنظیم و شناسایی مصونیت های نمایندگان همت گماشته اند. از آن جمله می توان از طرح دانشکده حقوق بین الملل ۱۸۹۵ کمبریج و ۱۹۲۹ نیویورک که به تعدیلاتی در طرح اول خود مبادرت نمود و از نظریه برون مرزی به مصلحت خدمت متمایل گردید و طرح شعبه ژاپنی موسسه حقوق بین الملل ۱۹۲۶ و طرح دانشگاه هاروارد ۱۹۳۲ نام برد.[۱۰۴]
امروزه اندیشه های حقوقی در کار کمیسیون حقوق بین الملل متجلی است. این کمیسیون در طرح های خود از حقوقدانان برجسته بین المللی با تمدن های مختلف استفاده می نماید. دیدگاه حقوقدانانی چون «رائول ژنه»، «فیلیپ کایر»، «ساند ستروم» و «عبدالله العریان» در مباحث حقوق دیپلماتیک قابل توجه است.
گفتار دوم: منابع مصونیت ها در حقوق اسلام
این مطلب مسلم است که در ابتدا و قبل از تنظیم قواعد حقوق بین الملل، برای یک مدت مدید، این مقررات دینی بود که بر روابط بین دولت ها و روابط دیپلماتیک حکم فرما بود. قواعد حقوق بین الملل اسلام از دو منبع اصلی قرآن و سنت بدست می آید. به جز منابع اصلی، منابع فرعی دیگری نیز مورد استفاده قرار می گیرند که در حقیقت بازگشت آنها به دو منبع اصلی است.[۱۰۵]
بند اول: قرآن کریم
آیات ۳۱ و ۳۸ سوره نمل، آیه ۵۰ سوره یوسف و آیه ۶ سوره توبه، آیاتی هستند که به مسئله اعزام سفیران و نمایندگان سیاسی پرداخته است. از جمله آیه های مورد استناد بر مصونیت های نمایندگان سیاسی، این آیه مبارکه است:
« وَ إِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ اسْتَجَارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّى یَسْمَعَ کَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ » (و اگر یکی از مشرکان به تو پناه آورد (که از دین آگاه شود) بدو پناه ده تا کلام خدا بشنود و پس از شنیدن سخن خدا او را به مأمن و منزلش برسان )[۱۰۶]
یکی از مفسران در ذیل آیه مذکور می گوید: «اعطای امان به نمایندگان به منظور آشنایی آنان با احکام و تعالیم دین اسلام است و هدف آن است که هر کس از سرزمین های بیگانه (دارالحرب یا دارالاسلام) به قصد سفارت یا تقاضای صلح یا هر دلیل دیگری وارد شود، چنانچه رئیس حکومت به او امان می دهد، دارای مصونیت است و مادام که در سرزمین های اسلامی تردد می نماید، از آن بهره مند است.»
بند دوم: سنت نبوی
سنت در اصطلاح شیعه، عبارت است از گفتار، عمل و تاییدی که از معصوم به دست ما رسیده است. در مواردی پیامبر اکرم (ص) در تکوین و تطبیق حقوق روابط دیپلماتیک به عنوان یک علم و فن تاثیر فراوانی داشته است.
مجموع معاهدات و پیمان های سیاسی پیامبر (ص) مشتمل بر معاهدات صلح و امان یا نامه هایی که به سران کشورها و قبایل نوشته اند، به ۲۴۶ معاهده می رسد. بطور حتم این برنامه بزرگ در ارتباط با ملل و دول بیگانه بدون یک دستگاه ارتباط خارجی امکان پذیر نبود و حتما باید نمایندگانی برای ارسال این نامه ها در اختیار داشته است.
در اینجا به یکی از مهمترین رویدادهای تاریخی اسلام در مورد مصونیت های سیاسی اشاره خواهیم داشت که مشهور به قضیه ی مسیلمه کذاب است.
مسیلمه کذاب: هنوز سال دهم هجرت تمام نشده بود که دو نفر از اهالی سرزمینی به نام یمامه وارد مدینه شدند و نامه‌ای از مسیلمه تقدیم پیامبر اکرم کردند. مسیلمه در نامه خود نوشته بود: «من در نبوت با تو شریک هستم. نیمی از زمین برای ماست و نیمی برای قریش است، ولی قریش تجاوزگر است و عادلانه برخورد نمی کند».
پیامبر پس از آگاهی از مضمون نامه مسیلمه، به آن دو نفر فرمود: «اگر شما خبر رسان نبودید، دستور می‌ دادم بکشندتان، زیرا شما پیش از این اسلام و آیین توحید را پذیرفته‌اید و به رسالت من ایمان آورده اید و اکنون بدون دلیل از چنین مردی پیروی کرده و از اسلام دست کشیده‌اید».
آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله در نامه پاسخی کوتاه ولی کوبنده به مسیلمه داد. نامه پیامبر این‌گونه بود:
«بسم الله الرحمن الرحیم. من محمد رسول الله الی مسیلمه الکذاب، السلام علی من اتبع الهدی. اما بعد فان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبه للمتقین.»؛
(به نام خداوند بخشنده مهربان، از محمد فرستاده خدا به مسیلمه دروغگو؛ سلام بر پیروان هدایت. همانا زمین از آن خداست و بر هر کس از بندگانش که بخواهد واگذار می کند و فرجام نیک از آنِ با تقوایان است.([۱۰۷]
فصل دوم
محتوای مصونیت های نمایندگان دولت ها
مبحث اول
انواع مصونیت نمایندگان دولت ها
مصونیت به طور کلی بدین معنی است که دارنده آن از تعقیب قانون و ماموران دولت پذیرنده در امان است، و یا به عبارت دیگر قانون و ماموران اجرایی نمی توانند شخص دارنده مصونیت را تعقیب کنند.
از تعریف مقدماتی فوق چنین استنباط می شود که مصونیت استثناء بر اصل است و به این جهت باید به موجب قانون و طبق ضوابط خاص باشد ولی این نتیجه گیری کلی نیست زیرا چنانکه خواهد آمد همه ی مصونیت ها به موجب قانون برقرار نشده اند.
ماموریت (نمایندگی) یک کشور را می توان موسسه یا نهاد یا رکنی از یک کشور دانست که در کشور دیگر استقرار می یابد. ماموریت ها و بطور اخص مامورین، مصونیت خود را از مصونیت دولت ها اخذ می کنند و در واقع مصونیت ماموریت امتدا

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.
د مصونیت دولت است. [۱۰۸]
قاعده مصونیت، هم محل ماموریت و هم شخص نماینده و منزل و خانواده او را در بر می گیرد. ولی عده ای از نویسندگان اولی را به تبعیت از دومی می دانند نه مستقلا، به این معنی که چون فلسفه وجود مصونیت، استقلال و امنیت کامل شخص نماینده به منظور حسن انجام وظایف او است، مصونیت به شخص داده می شود. اما این استقلال کافی نخواهد بود مگر آنکه خانواده و خانه و محل کار او هم مصون از تعرض باشند.
بعضی دیگر محل کار نمایندگان را بطور مستقل مشمول مصونیت دانسته اند به این دلیل که در آنجا اسناد دولت فرستنده نگهداری می شود که حفظ و حراست آن به نفع روابط دو دولت است. طبق یک عقیده دیگر که حد وسط دو نظر بالا است، مصونیت محل سفارت مستقل از مصونیت شخص نماینده است، ولی مصونیت منزل نماینده و خانواده او به تبع شخص اوست. مصونیت محل سفارت به سبب وجود مدارک و اسناد دولت فرستنده است و ارتباط به شخص سفیر ندارد ولی مصونیت منزل به خاطر این است که امنیت شخص نماینده بدون آن میسر نیست.
به هر حال مصونیت نمایندگان دولت ها دو نوع کلی دارد که به یکی مصونیت در مقابل تعرض و به دیگری مصونیت قضایی گفته می شود. در این مبحث ابتدا مصونیت از تعرض و انواع آن را و سپس مصونیت قضایی و انواع آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
گفتار اول: مصونیت از تعرض
مصونیت از تعرض به معنای غیر قابل نقض بودن حرمت و حقوق یک محل یا یک شخص است. حرمت محل به معنای عدم دخول بی اجازه در آن و حرمت شخص عدم نقض آزادی و حقوق اوست. اما این حرمت ها منحصر به محل سفارت یا شخص دیپلمات نیست بلکه در هر رژیم دمکراتیک هر کس و مسکن او اصولا از این حرمت به موجب قوانین اساسی برخوردار است. تفاوتی که حرمت عمومی مسکن مردم و شخص آنها را از حرمت محل سفارت و دیپلمات از هم متمایز می کند این است که حرمت خصوصی مساکن و اشخاص می تواند در موارد خاص قانونا سلب شود در حالی که حرمت محل سفارت و نمایندگان سیاسی و محل سکونت آنها غیر قابل نقض است و هیچ قانون داخلی نمی تواند خلاف آن را مقرر کند.[۱۰۹]
همانطوری که گفته شد مصونیت از تعرض به مفهوم تعهد به حمایت از جانب دولت پذیرنده است و اینکه دولت مذکور می ‌بایستی اقدامات مقتضی و مؤثر برای جلوگیری از تعرض و خدشه ‌دار شدن شئونات و آزادی مأموران کنسولی معمول دارد.
مصونیت از تعرض از ضروریات جامعه جهانی و از اصول پذیرفته شده و مسلم حقوق بین الملل و نظام های حقوقی داخلی کشورها است. بنابراین در مورد مصونیت از تعرض بین اشخاص عادی و نمایندگان دولت ها تفاوت آشکاری وجود ندارد.
پس از تصویب کنوانسیون وین۱۹۶۱ به زودی یک سری حملات علیه نمایندگی ‌های دیپلماتیک بخصوص در آمریکای لاتین صورت گرفت و تعدادی دیپلمات به گروگان گرفته شدند. در نتیجه این سئوال مطرح شد که محدوده و حدود و ثغور اقدامات دولت پذیرنده برای حفاظت از مأمورین دیپلماتیک و وظیفه خاص دولت پذیرنده در این رابطه چه می‌ باشد. برای مثال در سال ۱۹۷۰ سفیر وقت آلمان غربی در گواتمالا ربوده شد و آدم ‌ربایان خواستار آزادی تمامی زندانیان این کشور و دریافت وجه در قبال آزادی وی شدند، دولت گواتمالا از پذیرش خواسته گروگان‌ گیران امتناع و در نتیجه سفیر آلمان غربی کشته شد. پس از این واقعه دولت آلمان در اعتراض به دولت گواتمالا و اینکه دولت مذکور به تعهدات خود طبق ماده ۲۹ کنوانسیون وین ۱۹۶۱ برای حفاظت از مأمورین دیپلماتیک، عمل نکرده، رابطه با گواتمالا را قطع نمود.[۱۱۰] دولت گواتمالا در مقابل استدلال می‌نمود از آنجا که درخواست‌ های گروگانگیرها در تضاد با مصالح و منافع امنیتی این کشور قرار دارد، قادر به پذیرش آن نبوده و علاوه بر آن مفاد ماده ۲۹، این کشور را مکلف به پذیرش هر گونه درخواست گروگان گیرها برای حمایت از مأمورین دیپلماتیک نمی‌ نماید.
مصونیت از تعرض نسبت به نمایندگان دولت ها، یک قاعده بنیادین حقوق بین الملل است و آن شامل مصونیت اماکن ماموریت، مصونیت محل اقامت و اموال، مصونیت اسناد و ارتباطات، مصونیت اعضاء خانواده نمایندگان دولت ها است. در ذیل به بررسی مصونیت های مطرح شده، خواهیم پرداخت.
بند اول: مصونیت اماکن ماموریت
اماکن ماموریت؛ یعنی ابنیه یا قسمت هایی از ابنیه و زمین متصل به آن که برای انجام امور ماموریت از جمله به عنوان محل اقامت رئیس ماموریت مورد استفاده قرار می گیرد. این اماکن چه در مالکیت ماموریت باشد یا بنحو استیجاری، تفاوتی در وضع حقوقی آن نخواهد داشت. اماکن دیگر وابسته به ماموریت یا محل سکونت اعضاء نیز جزء اماکن ماموریت تلقی می گردد. از قبیل اثاثیه، وسایل نقلیه، حساب های بانکی، حریم مربوط به اماکن، پارکینگ و حتی اماکن مربوط به عبادت.[۱۱۱]
عدم تعرض اماکن ماموریت، در کنوانسیون های حقوق دیپلماتیک به نحو یکسان مطرح شده است.
این بحث در وهله اول در زمره حقوق بین الملل عرفی محسوب می شود. حقوق بین الملل عرفی از صد ها سال پیش این قواعد را مورد شناسایی و احترام قرار داده است. بحث مصونیت اماکن نه تنها در برگیرنده اقدامات دولت میزبان است بلکه به اقدامات افراد خصوصی هم تسری پیدا می کند. یعنی در حقوق بین الملل عرفی اماکن ماموریت هم در برابر اقد
ام مامورین دولتی و هم در برابر تعرض افراد غیر دولتی مصونیت مطلق داشته اند.
به این مصونیت می توان دو جنبه داد. یک جنبه که دولت پذیرنده را متعهد می کند ماموران خود را ممنوع از هر گونه تجاوز به محل سفارت و منزل نماینده کند و یک جنبه دیگر که دولت پذیرنده را مجبور می کند محل کار و سکونت و شخص نماینده را هم از نظر حقوقی و هم از نظر مادی از تجاوز افراد عادی حفظ کند.[۱۱۲]
این مقررات در کنوانیسیون های ۱۹۶۱ ، ۱۹۶۳ و ۱۹۶۹ ذکر شدند و به این ترتیب به حقوق بین الملل قراردادی هم وارد شد. در واقع این کنوانسیون ها اقدام به تدوین حقوق بین الملل عرفی در مورد مصونیت اماکن دیپلماتیک و همینطور نمایندگان دولت ها و کارکنان ماموریت کردند.
مهم ترین مسئله در این مورد آن است که آیا مصونیت اماکن ماموریت مطلق است یا مقید؟ پیشینه این بحث را باید در کنفرانس وین ۱۹۶۱ جستجو کرد که اختلاف نظر شدیدی در این مورد وجود داشت و کنفرانس نیز در نهایت به نتیجه نرسیده و فقط به ذکر دو اصل «احترام به قوانین دولت پذیرنده و عدم مداخله در امور داخلی» و «عدم استفاده از اماکن ماموریت به نحو مغایر با وظایف ماموریت» اکتفاء کرده است.
دلیل عمده قائلین به اطلاق آن است که پذیرش هرگونه استثناء بر مصونیت اماکن زمین سوء استفاده دولت میزبان را فراهم خواهد کرد. در مقابل قائلین به تقیید می گویند؛ با توجه به آنکه اماکن ماموریت نباید بگونه ای مورد استفاده قرار گیرد که مغایر با وظائف باشد، بنابراین چنانچه توطئه ای علیه امنیت دولت میزبان توسط اماکن ماموریت صورت گیرد، حق اتخاذ اقدامات لازم برای دولت میزبان وجود دارد. از نظر منطقی نیز می توان گفت که تعهد دولت میزبان به مصونیت اماکن با تعهد متقابل مسئولین اماکن ماموریت به مراعات امنیت ملی دولت میزبان همراه است و هر گونه کوتاهی در نقطه مقابل نقض تعهد دولت میزبان را در پی خواهد داشت.
بنابراین بر اساس حقوق بین الملل عرفی و حقوق بین الملل قراردادی، اماکن ماموریت، از مصونیت مطلق برخوردار است و به هیچ وجه نمی توان وارد این اماکن شد، مگر با درخواست یا اجازه سفیر یا مسئول هیئت دیپلماتیک.
همچنین در مورد این سوال که آیا توقیف یا مصادره اماکن ماموریت به نفع عمومی ممکن است یا خیر باید گفت اصل و قاعده آن است که چنین اقدامی ممنون است ولی ممکن است در شرایط استثائی دولت پذیرنده مجبور به این کار گردد، نظیر توسعه راه ها یا حفر تونل. البته باید شرایط استثنائی و ضروری باشد و همچنین جبران خسارت فوری و متناسب انجام گیرد و همکاری دولت میزبان را در تبدیل مکان ماموریت به همراه داشته باشد.[۱۱۳]
اگر اماکن ماموریت برای یک مدت طولانی مورد استفاده قرار نگیرند، مصونیت آن متزلزل است. البته کنوانسیون های حقوق دیپلماتیک به این موضوع نپرداخته اند ولیکن دولت های آمریکا و بریتانیا، فروش اماکن و پرداخت مبلغ را به دولت فرستنده جایز می دانند. دادگاه عالی برلن نیز معتقد است؛ اماکن ماموریت چنانچه در یک مدت طولانی مورد استفاده قرار نگیرند، مصونیت خود را از دست می دهند. [۱۱۴]
باید توجه داشت که هدف از مصونیت اماکن ماموریت آن است که مامورین به وظایف خود به نحو آزاد و مستقل عمل کنند.
بند دوم: مصونیت محل اقامت و اموال
محل اقامت و اموال متعلق به نمایندگان دولت ها از همان مصونیت و حمایت اماکن ماموریت برخوردار است. مصونیت اموال و محل اقامت، ادامه مصونیت شخصی است و بین این دو مصونیت ملازمه وجود دارد زیرا استقلال سفیر و اطمینان او با عدم مصونیت منزل مختل می گردد و در آن صورت قادر نخواهد بود وظایف مهمی را که بر عهده دارند، انجام دهند. همانطور که گفته شد اموال و دارائی های ماموران سیاسی از مصونیت برخوردار است و هرگونه تعرض نسبت به آنها عملی غیر قانونی است. مثل مسدود کردن دارائی و سپرده های بانکی ماموران سیاسی و نمایندگان دولت ها. زیرا با اصل حاکمیت دولت فرستنده معارض است. همچنین توقیف دارائی مامورین با اساس اعطای مصونیت (نظریه مصلحت خدمت) تعارض دارد.
کمیسیون حقوق بین الملل معتقد است، مصونیت مسکن و دارائی مامور سیاسی شامل محل اقامت موقت و اموال منقول او مانند اثاثیه منزل، اتومبیل، حساب های بانکی او نیز خواهد بود. در اجرای این قاعده، نوع مسکن اعم از استیجاری یا ملکی، اقامت هتل یا آپارتمان، دائمی یا موقت، تاثیری ندارد.[۱۱۵]
دلایلی را که حقوقدانان برای ممنوعیت توقیف دارائی ها و حساب های بانکی ماموریت بیان داشته اند، عبارتند از:[۱۱۶]

این عمل با اصل حاکمیت دولت فرستنده معارض است.

اختلاف بین دولتین فرستنده و پذیرنده از روش های حقوقی و سیاسی خاص خود حل و فصل می گردد و اگر اختلافی بین دولتین ایجاد شد، هیچ دولتی حق توقیف اموال و دارائی های دولت مقابل را ندارد.

توقیف دارائی ماموران با اساس اعطای مصونیت (تئوری مصلحت خدمت) تعارض دارد.

بر اساس بند ۳ ماده ۲۳ که می گوید: «اماکن ماموریت …. اموال موجود در آن …. مصون از توقیف، تفتیش و مصادره خواهند بود»، در آن صورت به طریق اولی وجوه نقد سپرده در بانک ها نیز مصونیت خواهند داشت.

بند سوم: مصونیت اسناد و ارتباطات
مصونیت نوشته ها، اسناد و ارتباطات رسمی و غیر رسمی دولت فرستنده که از خارج به ماموریت های دیپلماتیک می رسد، یا به خارج ارسال می شود، از قدیم بوده و ضروری ترین تامینی است که دولت ها برای حفظ اسناد محرمانه خود، و اصولا کلیه اقداماتی را که در روابط خود با دولت های دیگر می کنند، لازم می دانند. بدون این مصونیت ارتباط دولت ها با ماموران خود در کشورهای خارج مختل می شود و این اختلال ممکن است منجر به نتایج بسیار زیان بخشی در روابط بین المللی گردد. بنا بر همین ضرورت است که نمایندگان در ارتباط کتبی یا تلگرافی با دولت خود از رمز مخصوص استفاده می کنند و کلیه مکاتبات آنها باید مصون از تفتیش باشند.
در قدیم برای تامین این مصونیت، نامه ها و اسناد با پیک مخصوص فرستاده می شد و پیک نیز مانند خود نمایندگان، تا زمانی که حامل پست سفارت بودند، مصون از تعقیب و بازداشت می ماندند.
بنابراین عدم تعرض اسناد و بایگانی نتیجه طبیعی مصونیت اماکن ماموریت است که در همه کنوانسیون های ۱۹۶۱، ۱۹۶۳ و ۱۹۶۹ به نحو مشابهی مورد تاکید قرار گرفته اند.[۱۱۷] مواد مورد بحث در این کنوانسیون ها بر مصونیت مطلق اسناد و بایگانی و استقلال مصونیت اسناد از مصونیت اماکن صراحت دارد. بنابراین چنانچه نیروهای دولت پذیرنده و میزبان هر چند به نحو قانونی وارد اماکن ماموریت گردند، حق بازرسی اسناد را نخواهند داشت زیرا مصونیت مستقلی است و حتی در شرایط جنگ و قطع روابط نیز لازم الرعایه است.
مهم ترین سوالی که در مورد این مصونیت به ذهن می رسد این است که اگر این اسناد و ارتباطات حاکی از توطئه علیه دولت پذیرنده باشد، چه حکمی دارد؟ در پاسخ به این سوال واتل می گوید؛ «اسناد و بایگانی مصونیت دارند، مادامی که متضمن توطئه و خیانت علیه امنیت و سلامت دولت میزبان نباشند که در آن صورت توقیف شخص خاطی و اسناد هر دو ممکن است».[۱۱۸] بنابراین مصونیت بایگانی و اسناد به نفع امنیت ملی اطلاق خود را از دست می دهد اما مفاد کنوانسیون ها که مصونیت اسناد را در هر زمان و مکان لازم می دانند، بر اطلاق این مصونیت دلالت دارد.
دبیرخانه سازمان ملل متحد در یک اظهار نظر حقوقی می گوید: «هر گونه اوراق و اسناد مربوط به نمایندگان دولت ها دارای مصونیت مطلق است و شامل هر نوع اسنادی از قبیل یادداشت های جلسات، یادداشت های عادی، مکاتبات، یا اسناد مربوط به منافع فردی یا گروهی این کشورها خواهد بود. [۱۱۹]
بند چهارم: مصونیت اعضاء خانواده نمایندگان دولت ها
مصونیت نمایندگان دولت ها طبق سنت قدیم و حقوق جدید شامل خانواده آنها نیز می باشد. تعریف دقیقی از خانواده در هیچ یک از کنوانسیون های چهارگانه حقوق دیپلماتیک ارائه نشده است. زیرا خانواده در واقع به وضعیت و موقعیت یک شخص بستگی دارد. کمیسیون حقوق بین الملل و کنفرانس ۱۹۶۱ نیز نتوانستند بر تعریف قابل قبولی به توافق برسند.
در عرف سابق منظور از خانواده زن و فرزندان و کسانی بودند که در یک خانه زندگی می کردند ولی بعد ها مفهوم خانواده بتدریج وسعت یافت و حتی بعضی دول قید زندگی در یک خانه را لازم نمی دانستند زیرا عملا این اتفاق افتاده است که فرزند یک نماینده در شهر دیگری از کشور پذیرنده مشغول به تحصیل باشد.[۱۲۰] در عمل به کسانی که در خانه عضو نمایندگی زندگی می کنند، اعضاء خانواده اطلاق می شود.[۱۲۱]
در روابط فیمابین دولت ها در مورد مصونیت های همسر رئیس ماموریت یک اتفاق نظر بین المللی وجود دارد و رعایت آن از قواعد حقوق بین الملل عرفی و الزامی دولت ها به شمار می رود. اپنهایم می گوید: «همسر رئیس ماموریت از همان مصونیت های زوج خود برخوردار است و در مورد سایر همسران سایر ماموران سیاسی و نمایندگان دولت ها وحدت رویه وجود ندارد. هر چند تمایل به اعطای مصونیت ها مشابه زوج است ولی چنانچه زوجه نیز ماموریت داشته باشد از همان وضعیت زوج برخوردار است و دارای مصونیت است».[۱۲۲]
در مورد فرزندان رئیس ماموریت قاعده کلی آن است که از همان مصونیت مدنی و جزائی پدر برخوردارند ولی در مورد سایر اعضای ماموریت و فرزندان آنها با قاعده ثابت بین المللی روبرو نیستیم. در قرارداد مقرر بین یونسکو و فرانسه، ماده ۱۸، مصونیت ها و مزایا برای همسران و فرزندان کمتر از ۲۱ سال به رسمیت شناخته شده است و در عمل اکثر کشورها نسبت به خانواده نمایندگان دولت ها همان وضعیت دیپلماتیک در نظر می گیرند.[۱۲۳]
قاضی افنسن می گوید: «سلامتی خانواده یک شخص از حقوق اساسی هر انسان است که نه فقط حقوق بین الملل عرفی و قراردادی از آن حمایت می کند، بلکه اصول کلی حقوق که مورد قبول ملل متمدن جهان است نیز موید آن است و احترام به خانواده جزء مکمل مصونیت ها و مزایایی است که لازمه انجام وظایف به نحو مستقل است».[۱۲۴]

همچنین تیک ها به سبب حساسیت به محرک های محیطی مانند تغییرات دما ، استرس، بیماری، خستگی و … می توانند ایجاد و یا تشدید شوند. کمال گرایی، خصوصا انتقاد و فقدان تشویق همواره همراه عملکرد والدین در پرورش فرزندان خود بوده است. اما تا کنون هیچ مطالعه مشخصی در مورد روش فرزندپروری که توسط افراد مبتلا به اختلالات تیک تجربه شده باشد وجود ندارد(کارنر، ۲۰۰۵؛ به نقل از قنبری هاشم آبادی و فرحبخش، ۱۳۸۹).

Magnetic Resonance Imaging (MRI)

Basal ganglia

در خصوص اختلالات تیک، می توان یک الگوی شناختی-رفتاری-حرکتی و روان فیزیولوژیکی ترسیم کرد (شکل ۱-۲). این الگوی روان فیزیولوژیکی-شناختی در حالی که بر اساس پژوهش های رفتاری مبنای ایجاد، حفظ و تغییر عادات آموخته شده است، یک رویکرد روان فیزیولوژیکی-حرکتی را با شناختی-رفتاری ادغام می کند و معتقد است عامل شناختی نقش مهمی در پیدایش و حفظ رفتار تیک دارد. بر مبنای الگوی مرحله ی فعالیت حرکتی، هر مرحله متوالی که با شروع تیک به وجود می آید، یک زمینه از عوامل رفتاری-شناختی که از مراحل قبل پدید می آید را شکل می دهد. یک سبک شناختی برای سازماندهی و برنامه ریزی فعالیت ها وجود دارد که از یک طرف همراه با خود توجهی زیاد و تمرکز حسی است و از طرف دیگر عمل را در سطح روان فیزیولوژیکی عصبی کنترل می کند(همان منبع).
نشانگرها : واکنش ژنتیکی، زیست عصبی / آموخته شده
کمال گرایی که اساسا خودپنداره، استانداردهای فردی و سازماندهی عمل را مد نظر دارد
آگاهی حسی، خود توجهی، خود قضاوتی یا خود سنجی افزایش یافته
سبک فعالیت افراطی در برنامه ریزی: انجام فعالیت بیش از حد نیاز
اختلال در آرام ماندن، همواره جلوتر از خود بودن، در اینجا و اکنون نبودن، اختلال در تنظیم برانگیختگی
احساس ناکامی، بی قراری، نارضایتی از خود و فعالیت های خود، احساس هرگز خوب نبودن و خوب عمل نکردن
تنش ماهیچه ای مزمن و سابقه دار اختلال در بازداری فعال سازی
اتکا به پس خوراند جسمی به جای یکپارچه سازی اطلاعات دیداری حرکتی به عنوان معیار اجرا
فعالیت پر خطر
شروع تیک
شکل ۱-۲ الگوی شناختی-رفتاری-حرکتی و روان فیزیولوژیکی اختلال تیک (همان منبع)
۱۰-۲رویکردهای درمانی به اختلالات تیک :
با وجود برخی پیشرفت ها در طول دهه گذشته، درمان ایده آل برای این اختلالات هنوز در دسترس نیست. تصمیم برای شروع یک درمان خاص بر اساس شدت حداقل و حداکثر علائم مربوط به تیک و میزان تداخلی است که در زندگی روزمره فرد، عزت نفس، روابط میان فردی با همسالان، معلمان و اعضای خانواده، همچنین توانایی برای انجام تکالیف در مدرسه ایجاد کرده است(کینگ۱، سی هیل، لامبروسو۲ و لکمن، ۲۰۰۳). در افرادی که اختلال تیک آنها با ADHD، OCD، افسردگی و یا اختلال دو قطبی همایند است، ابتدا باید اختلال همایند همراه درمان شود زیرا درمان آنها ممکن است شدت تیک ها را کاهش دهد. اگر چه یافته های پژوهشی حاضر می تواند فراتر از نتایج بدست آمده باشد، مطالعات آینده می توانند جزییات بیشتری در خصوص درمان این گروه از اختلالات فراهم کنند( گروه مطالعه سندرم تورت،۲۰۰۲؛ مارتین۳، سی هیل، چارنی۴ و لکمن، ۲۰۰۳؛ بلاچ۵، لندرسو ویزنبرگر۶، کلمندی۷، کوریک۸ و همکاران،۲۰۰۶ ).
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
برای بسیاری از بیماران و خانواده های آنها، تشخیص، خود تسکین قابل توجهی به همراه دارد . اگر فرد مبتلا کودک است، مهم است که معلمان و بزرگسالان توجه خاصی به ماهیت بیماری و شرایط کودک داشته باشند. آموزش کامل بیمار نه تنها اطلاعات در مورد علت و ماهیت بیماری بلکه باید آینده بیماری را نیز شامل شود. آموزش روانی۹ باید همواره گام اول درمان باشد. همواره درباره میزان اثربخشی هر کدام از درمان موجود برای این گروه از اختلالات باید نوسانات مشخصه تیک ها در نظر گرفته شود. اگر چه نتایج زیادی در مورد درمان تیک ها وجود دارد اما شواهد برای اثربخشی درمانی خاص، ضعیف است (لودولف، روسنر، مون چاو و مولر وال، ۲۰۱۲).

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

King 6- Landeros-Weisenberger

Lombroso 7- Kelmendi

Martin 8- Coric

Charney 9- Psychoeducational

Bloch

۱-۱۰-۲ دارو درمانی
جی.اس.گولدن۱، پژوهشگری که در سال ۱۹۸۸ مسئله ای را مطرح کرد که در آن ادعا می کرد داروهای هیجان آوری چون متیل فندیت۲(ریتالین) می تواند شدت تیک ها را در افرادی که مبتلا به تورت هستند افزایش دهد و حتی این نوع مواد می توانند تورت را در افرادی که قبلا هیچ گونه علائم و نشانه های اختلال را نشان نداده بودند سرعت بخشد. با این حال، تجویز داروهای محرک در درمان اختلال تیک همچنان ادامه دارد. تحقیقات دیگر نشان داده اند که استفاده از داروهای محرک در کودکان مبتلا به بیش فعالی-نقص توجه و تورت، باعث افزایش علائم و نشانه های این اختلالات نمی شوند. وقتی تیک ها در حالت ضعیف و ملایم قرار دارند و تاثیر قابل ملاحظه ای بر زندگی روزانه افراد ندارند، توصیه نمی شود که برای از بین بردن آنها از دارو استفاده شود، زیرا آنها به طور بالقوه عوارض جانبی منفی دارند. بعضی از داروهایی که به طور رایج استفاده می شوند عبارتند از ریسپریدون۳، اولانزاپین، پی موزاید، هالوپریدول و فلوفنازین۴. پژوهشگران معتقداند که داروهای آرام بخش و مسکن که برای درمان بیماران مبتلا به روان پریشی به کار برده می شوند برای درمان تیک ها نیز مورد استفاده قرار گیرند(راجرز، ۲۰۰۸؛ به نقل از جمالفر، ۱۳۹۲).
گروه دیگری از داروهایی که برای اختلالات تیک تجویز می شوند، سد کننده های آلفا هستند که عبارتند از کلونیدین۵، هیدروکلروید۶ و گان فاسین۷ که معمولا برای فشار خون بالا تجویز می شوند. علاوه بر این کلونازپام۸، که برای درمان تیک ها تجویز می شود اغلب برای از بین بردن و کاهش اضطراب از آن استفاده می شود. همچنین بکلوفن۹ که یک داروی آرام کننده ماهیچه ها و ضد اسپاسم است برای درمان تورت نیز تجویز می شود(همان منبع). هالوپریدول و پی موزاید بیش از سایر داروهای ضد روانپریشی در درمان تورت مطالعه شده اند.

Golden 6- Hydrochloride

Methylphenidate 7- Guanfacine

Risperidone 8- Clonazepam

Fluphenazine ۹- Baclofen

Clonidine

این داروها به میزان چشمگیری در کاهش تیک ها موثر بوده اند به طوری که ۸۰ درصد بیماران پاسخ مناسبی به این داروها می دهند و فرکانس علایمشان بین ۷۰ تا ۹۰ درصد کاهش می یابد اما مطالعات پیگیری حاکی است که فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد مبتلا درمان نگهدارنده طولانی مدت را ادامه می دهند. قطع دارو غالبا به دلیل عوارض جانبی دارو از جمله اثرات خارج هرمی و احساس ملال انجام می گیرد. به نظر میرسد دوز اولیه در نوجوانان و بزرگسالان معمولا بین ۲۵/۰ تا ۵/۰ میلی گرم هالوپریدول در روز است. تجویز این دارو در کودکان زیر ۳ سال تایید نشده است. برای کودکان ۳ تا ۱۲ سال توصیه شده است که دوز کلی روزانه بین ۵/۰ تا ۰۷۵/۰ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن باشد و در دو یا سه دوز تجویز شود. دوز اولیه پی موزاید نیز معمولا روزانه ۱ تا ۲ میلی گرم در دوز های تقسیم شده است(سادوک و سادوک، ۲۰۰۷).
نتایج تحقیقاتی که با داروی کلونیدین انجام شد، حاکی از کاهش شدت تیک ها در کودکان که همراه با ADHD بود شد. داروهای نورولپتیک و دیگر داروهای ضد روانپریشی داروهای موثری برای درمان تیک ها هستند نتایج پژوهش ها حاکی از اثربخشی نسبی آنهاست. این داروها در درجه اول با مسدود کردن گیرنده های دوپامین و در نتیجه کاهش ورود دوپامین به عقده های قاعده ای پایه عمل می کنند(چای دو و همکاران، ۲۰۱۰). جای تعجب نیست که دارو درمانی در طول تاریخ جز روش های اصلی درمان تیک ها بوده چرا که میزان فراوانی آنها را در حد متوسط کاهش داده است. با این حال، دارو برای همه افراد موثر نیست و داشتن عوارض کوتاه مدت و بلند مدت سبب استفاده محدود از آن می شود(والدون۱، هیل۲، ترمین۳، بالوتین۴ و کاوانا، ۲۰۱۳).
همانطور که گفته شد، در صورتی که فرد مبتلا به اختلال تیک درک درستی از بیماری خود داشته باشد و از حمایت خانواده، معلمان و سایر افراد مهم در محیط زندگی خود برخوردار باشد نیاز به درمان دارویی نخواهد داشت. در واقع دارو درمانی زمانی استفاده خواهد شد که شدت یا فرکانس تیک ها زیاد و ناتوان کننده باشد، منجر به مشکلات جسمی مانند درد عضلات و مفاصل شود، باعث اختلال در عملکرد فرد شود و یا برای او ایجاد استرس کند و در نهایت اینکه فرد مبتلا یا افراد مهم در زندگی او نسبت به تیک ها پذیرش نداشته باشند.

Waldon 3- Termine

Hill 4- Balottin

در برخی از نمونه ها، کودکان مبتلا به تیک های نه چندان شدید واکنش زیادی به حرکات یا صداهای خود نشان نمی دهند اما والدین آنها قادر به پذیرش و تحمل تیک ها نیستند و به صورت ناخواسته کودک را نسبت به تیک هایش حساس می کنند و باعث اضطراب وی می شوند و به این ترتیب ممکن است شدت تیک ها نیز بیش تر شود. داروهایی که در حال حاضر برای درمان اختلالات تیک در دسترس هستند به طور نسبی اثر بخش اند. به علاوه این داروها تاثیری در سیر اختلال ندارند و تنها به صورت وسیله ای برای تخفیف تیک ها مورد استفاده قرار می گیرند. اغلب اثر بخشی دارو بعد از چند هقته تا چند ماه است و داروها بلافاصله اثرشان را نشان نمی دهند. تصمیم گیری برای شروع، قطع و یا تعویض دارو بر عهده ی پزشک یا روانپزشک و بر اساس علائم بیماری، وجود بیماری همراه، نوع بیماری همراه، عوارض داروها و پاسخ دهی هر بیمار است(کوشا، ۱۳۸۸).
۲-۱۰-۲ درمان شناختی – رفتاری
اصطلاح شناختی -رفتاری اغلب با راهبردهای پایه ای شناخت و پذیرش بکار می رود. در برابر اکثر وضعیت های روانپزشکی دوران کودکی مانند اختلال های اضطرابی و افسردگی، درمان شناختی –رفتاری۱ جز راهبردهای رایج اختلالات رفتاری عادتی و یا تکراری نیست. معمولا برخی از راهبردها مانند بازسازی شناختی، تنها به عنوان بخش کوچکی از یک پروتکل درمانی بزرگ در نظر گرفته می شوند(فلسنر۲، ۲۰۱۱).
درمان شناختی –رفتاری، راهبردی ۱۰ مرحله ای برای تیک ها را شامل می شود که بعد از ارزیابی نهایی توسط درمانگر آغاز می شوند. شرح مختصر این راهبردها بدین صورت می باشد(کارنر، ۲۰۰۵ ؛ به نقل از قنبری هاشم آبادی و فرحبخش، ۱۳۸۹) :
-مرحله اول : آگاهی
در این مرحله افراد اطلاعاتی در مورد عادات و تیک ها به دست می آورند و با اهداف درمان آشنا می شوند، برنامه در هر زمان یک تیک را مورد هدف قرار می دهد.
۱- Cognitive Behavioral Therapy
۲- Flessner
شناسایی تیک اهمیت دارد زیرا شامل مبنایی برای کل درمان محسوب می شود. درمانگر به سوالات فرد درمورد ماهیت برنامه خصوصا در مورد الگوی یادگیری، پاسخ خواهد داد، زیرا ممکن است مراجع قبلا به دنبال درمان بوده و برای او از روش های عصب-روان شیمیایی استفاده شده باشد. یادگیری ثبت وقایع روزانه در این مرحله آموزش داده می شود که همراه با بررسی نیمرخ تیک انجام می گیرد. در این مرحله وقایع ثبت شده به دقت بررسی می شوند تا عوامل فعال ساز پرخطر و کم خطر شروع تیک از هم جدا شوند.
-مرحله دوم : برنامه افتراق
هدف از این مرحله آموزش در مورد تنش ماهیچه و کسب کنترل بیشتر بر عمل انعکاسی تیک می باشد که از طریق تفکیک تنش و آرامش ماهیچه در گروه ماهیچه ای درگیر و غیر درگیر انجام می شود. در ابتدای این مرحله باید از شرکت کنندگان پرسید آیا منطق برنامه را درک کرده اید؟ سوالی ندارید؟ آماده اید شروع کنید؟ در صورت عدم آمادگی باید اطلاعات آنها تکمیل شود. بخش مهم دیگر این است که استفاده از ماهیچه های اطراف ماهیچه مبتلا به تیک، تا حد ممکن محدود گردد و فرد باید به ماهیچه های نامربوط پاسخ ندهد. جدا کردن گروه ماهیچه ای، کاملا امکان پذیر نیست ولی تاثیرات پیرامونی را می توان کاهش داد.
-مرحله سوم : تمرینات آرام سازی تریجی
آرام سازی یک فرایند یادگیری است، فرد ابتدا آرامش یافتن، تبحر در تنفس آرام، توانایی تشخیص و درک تفاوت بین حالت آرامش و تنش را یاد می گیرد، سپس سرعت رسیدن به این مرحله را بالا می برد و یاد می گیرد آموخته خود را به طور خودکار در زندگی روزمره به کار برد. درنهایت فرد می تواند تمرینات را با تصاویر ذهنی خوشایند یا طبیعی تلفیق کند ولی تمرکز همواره بر آرام سازی ماهیچه است. این مرحله یادگیری ایجاد انقباض و انبساط را در تمام عضلات بدن را شامل می شود. به صورتی که فرد از قسمت سر و اعضای صورت شروع کرده تا به پایین ترین قسمت بدن یعنی انگشتان پا برسد و به ترتیب در تک تک آنها تنش و بعد آرامش و راحتی را ایجاد می کند.
-مرحله چهارم: کاهش فعال سازی حسی – حرکتی
در این مرحله به ابعاد حسی و حرکتی مخصوصا احساساتی که با فعالیت ماهیچه در قسمت های گرفتار تیک تجربه می شوند پرداخته می شود.کاهش فعالیت حسی-حرکتی دو شکل دارد، شکل اول با علائم عمومی فعالیت مانند سوزش یا ناراحتی و یا دیگر اشکال جستجوی تحریکات توسط خود فرد سروکار دارد و شکل دوم شامل پیش مراقبتی حسی است که غالبا پیش از شروع تیک واقع می شود.
-مرحله پنجم: سبک عمل برنامه ریزی
این مرحله مربوط به آشنایی با سرمایه گذاری بیش از حد یا بیش فعالی به مثال های روزانه است، یعنی هنگامی که فرد برای انجام تکلیفی بیش از حد فعالیت می کند، درجایی که بیش فعالی واقعا منجر به اضطراب و تنش می شود. نکته مهم این است که انجام فعالیت های بیشتر در حالت بیش فعالی کم نشان از توانایی بالاست نه توانایی پایین، زیرا بیمار آرام تر است و بهتر می تواند تکالیف خود را به طور کامل انجام دهد و بیشتر می تواند در اینجا و اکنون حاضر باشد. در این مرحله فرد را تشویق می کنیم تا با کمترین میزان بیش فعالی، به انجام یک یا دو تکلیف که بنابر عادت بیش فعالی بوده، بپردازد.
-مرحله ششم: بازسازی شناختی
چهار دسته از باورها در این مرحله مورد ارزیابی و بازسازی قرار می گیرد که عبارتند از : ۱) باورهایی در مورد مفید بودن تیک زدن یا اجتناب ناپذیر بودن آن، ۲) باورهایی درمورد روش عمل در موقعیت های پر خطر تیک، ۳) باورهای کمال گرایانه همه یا هیچ در مورد شیوه سازماندهی اعمال شخصی و ۴) باورها در مورد خودانگاره و قضاوت دیگران در مورد ظاهر عملکرد یا ابراز احساسات فرد. در این مرحله می توان از شیوه های سقراطی، تهیه جدول سه ستونی برای شناسایی افکار غیرمنطقی، افکار جایگزین آن و نشان دادن شواهد علیه باورهای غیرمنطقی استفاده کرد.
-مرحله هفتم: بازسازی رفتاری
سه بخش اصلی این مرحله شامل بازداری از طریق آرام سازی، تغییر آماده سازی برای یک موقعیت و حذف راهبردهای تولید تنش مانند مخفی کردن آن می شود. در این باره می توان به الگوهای رفتاری در فعالیت های کم خطر که در آن اعمال در حالت کلی شکلی کمتر تنش زا به خود می گیرند مراجعه کرد و برای بازسازی از آنها الهام گرفت.
-مرحله هشتم: بارسازی شناختی-رفتاری
مراحل ششم و هفتم در این مرحله ادغام می شوند که حاصل آن به کار بردن فعالیت های پرخطر، تلفیق رفتار و شناخت در بازسازی عمل و کاربرد آن برای دیگر فعالیت های بالقوه پر خطر می باشد. هدف اصلی جلوگیری یا کاهش حالت فعال سازی پیش از شروع تیک است.
-مرحله نهم: تعمیم
آنچه در مراحل قبل آموخته می شود اکنون سه شکل به خود می گیرد که شامل کاربرد برای دیگر موقعیت های پرخطر، کاربرد برای موقعیت های غیره منتظره و کاربرد برای دیگر تیک ها و رفتارهای استرس آور می شود.
-مرحله دهم: بازداری از عود

۳-۳-۴-نظام جهانی در دوران اوباما………………………………………………………………………………………….۱۲۳
۴-۴- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………..۱۲۹
فهرست منابع فصل چهارم………………………………………………………………………………………………………..۱۳۲
فصل پنجم:مقایسه راهبردهای بوش و اوباما در خاورمیانه…………………………………………………….۱۳۷
۱-۵-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۹
۲-۵-نقاط مشترک راهبردهای بوش و اوباما……………………………………………………………………………….۱۴۰
۳-۵-نقاط تفاوت راهبردهای بوش و اوباما………………………………………………………………………………..۱۴۳
۴-۵-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….۱۴۹
فهرست منابع فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………….۱۵۳
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………..۱۵۵
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………۱۶۵
ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………۱۸۱
پیوست شماره۱٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۸۳
پیوست شماره۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۸۶
پیوست شماره۳٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۹۵
فهرست جداول:
جدول شماره ۱-۲-بررسی منابع داخلی سیاست خارجی……………………………………………………………….۲۹
جدول شماره ۲-۲-نظریات تصمیم گیری…………………………………………………………………………………….۳۲
جدول شماره ۳-۲-تأثیر متغیر های دخیل در مدل پیش تئوری سیاست خارجی روزنا……………………….۴۵
جدول شماره ۱-۳-نشانگر اقتصادی قدرت‌های بزرگ «۲۰۱۲»……………………………………………………….۸۱
عکس مرتبط با اقتصاد
جدول شماره ۲-۳-بودجه نظامی قدرت‌های بزرگ «۲۰۱۲»……………………………………………………………۸۲
فصل اول
کلیات
۱-۱- مقدمه
در دوران جنگ سرد آمریکا با تعریف کمونیسم به عنوان دشمن خود سعی می‌کرد از این عامل به عنوان شاخص جهت دهی به سیاست خارجی‌اش استفاده کند؛ و با توجه به ساختار دو قطبی حاکم بر نظام بین‌الملل سیاست خارجی تدافعی بر مبنای توازن قوا بر سیاست خارجی آمریکا حاکم گردید؛ و اروپا به عنوان مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا به دلیل رقابت با شوروی بر سر نفوذ بر آن منطقه شناخته شد.
به دنبال پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی ساختار نظام بین‌الملل و همچنین عرصه‌ی روابط بین‌الملل و به تبع آن سیاست خارجی آمریکا به عنوان ابر قدرت باقی مانده دچار بحران معنا و هویت گردید و رئالیسم به عنوان تئوری غالب جنگ سرد به چالش کشیده شد در این هنگام متفکران آمریکایی در جهت ارائه بدیلی برای کمونیسم به منظور جهت دهی سیاست خارجی این کشور سعی بسیار نمودند.
از جمله طرح برخورد تمدن‌ها ولی هیچ‌کدام به اندازه حوادث ۱۱ سپتامبر نتوانست جهت تبیین و مفهوم سازی در زمینه سیاست خارجی آمریکا موثر باشد. با وقوع این حادثه راهبرد جدیدی ارائه و آن را در سطح گسترده‌ای از جهان اعمال نمودند.
سیاست تهاجمی به دلیل حجم قدرت آمریکا رونق گرفت و تروریسم و مبارزه با آن به عنوان دشمن آمریکا معرفی گردید و مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا از اروپا به خاورمیانه منتقل گردید.
حادثه ۱۱ سپتامبر و به دنبال آن تحولات سیاست خارجی ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ هم‌زمان با ریاست جمهوری جرج بوش پسر رخ داد بر همین اساس در پژوهش پیش رو ضمن بررسی و مقایسه راهبرد های بوش و اوباما در راستای تأمین منافع و اهداف استراتژی کلان ایالات متحده در دوران جدید به بررسی عوامل مشترک شکل دهنده به راهبرد های اتخاذ شده از سوی هرکدام اشاره شده است.
زیرا یکی از راه‌های شناخت صحیح سیاست خارجی کشورها و درک درست از آن شناخت راهبرد های بلند مدت و کوتاه مدت از طریق شناخت عوامل شکل دهنده به راهبرد های سیاست خارجی حاصل می‌شود؛ و در پی شناخت صحیح از سیاست خارجی کشوری چون آمریکا سایر کشورها می‌توانند واکنش‌های مناسبی را در قبال آن از خود نشان دهند.
۲-۱- هدف از انجام پژوهش
هدف از انجام هر کار پژوهشی دانش افزایی و پر بار کردن بدنه‌ی شناخت و معرفت بشری در زمینه‌ای معین است. هدف از نگارش پژوهش پیش رو علاوه بر بررسی و مقایسه راهبرد های سیاست خارجی آمریکا در دورانی معین به شناسایی عوامل و نیروهای مشترک تأثیر گذار بر سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما می‌پردازد. به عبارت دیگر قصد بررسی سیاست خارجی آمریکا با دیدی علمی را مد نظر قرار داده‌ایم.
چرا که بررسی پدیده‌ها من جمله سیاست خارجی با دیدی علمی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم پدیده‌ها را بهتر شناخته ریشه‌های شکل گیری آن‌ ها را درک کنیم.زیرا شناخت درست از سیاست خارجی کشورهای قدرتمند در جهان به خصوص منطقه خاورمیانه در امر سیاست گذاری به کشورهای عضو منطقه کمک شایانی می‌کند.
ایران به عنوان عضو مهم منطقه‌ی خاورمیانه و امریکا به عنوان کشوری تأثیر گذار بر جریانات منطقه است پس ایران با شناخت صحیح از سیاست خارجی امریکا می‌تواند به سیاست گذاری صحیح در این زمینه اقدام نماید.
۳-۱- ضرورت و اهمیت موضوع
امروزه در منطقه خاورمیانه حجم زیادی از تحولات سیاسی و نظامی از قبیل جنگ، منازعات داخلی، کودتا، انقلاب‌ها، اعدام‌ها، ترورها و … را در خود جای داده است. در کنار این تحولات خاورمیانه منطقه‌ای مهم از لحاظ ژئوپولتیک، منابع و موقعیت استراتژیک می‌باشد. هر کدام از تحولات اشاره شده می‌تواند بر امنیت راه‌ها، امنیت حمل و نقل، امنیت انرژی، موازنه سازی منطقه‌ای و … تأثیر بگذارد. مجموعه این موارد دلالت بر اهمیت این منطقه و تحولات آن برای جهانیان دارد. آمریکا به عنوان ابر قدرت جهانی در صدر این کشورها قرار دارد و همواره سعی دارد با حضور پر رنگ‌تر در منطقه و تأثیر گذاری و جهت دهی به تحولات موجود منافع خود و متحدان خود را تأمین نماید.
ایران عضو مهم و اثر گذار منطقه است؛ و ضمن اینکه نباید از جانب سیاست‌های کشورهای خارج از منطقه ضربه بپذیرد باید نقشه‌های آن‌ ها را پیش خوانی و نقش شکل دهی به تحولات را به دست گیرد. این مهم میسر نخواهد شد مگر با شناخت صحیح از راهبردهای اتخاذ شده از سوی سایر کشورها.
در پژوهش پیش رو با مقایسه مؤلفه های مشترک شکل دهنده به راهبرد های بوش و اوباما به درک بهتر سیاست ها مذکور و پیش بینی این سیاست‌ها در آینده پرداخته شده است و این همان ضرورتی است که برای تأثیر گذاری بیشتر ایران در منطقه حس می‌شود.
۴-۱- سابقه پژوهش
۱-۴-۱- کتاب آمریکا ۴(ویژه نو محافظه کاران): تألیف شورای مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر
این کتاب طی چند فصل نحوه عمل نو محافظه کاران و چرایی برخی از تصمیم‌های این حزب را در تاریخ سیاسی آمریکا مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین در این کتاب موضع محافظه کاران در مبارزه با تروریسم مورد بررسی قرار می‌گیرد و با توضیح جایگاه آن در تصمیم گیری دولت بوش علت برخی از تصمیمات دولت بوش به درستی درک می‌شود. (۱)
۲-۴-۱- کتاب قلمرو خواهی ایران و امریکا در خاورمیانه: تألیف زهرا پیشگاهی فرد و محمد علی رحمانی
این کتاب ابعادی از سیاست‌های داخلی امریکا و تأثیر آن بر سیاست خارجی این کشور و همچنین چگونگی استفاده از قدرت نرم و سخت در این زمینه را بررسی می‌کند. بعد از آن که نو محافظه کاران آمریکا در سال ۲۰۰۰ با ریاست جمهوری بوش قدرت سیاسی را در آمریکا به دست گرفتند دکترین خود را بر اساس اصل حمله پیش دستانه استوار ساختند. این سیاست بر اساس دو اصل سخت افزاری و نرم افزاری تدوین شده بود. در بخش نرم افزاری مبارزه با اسلام و تقابل مسیحیت با آن بر اساس اجرای اصول دموکراسی پرداخته و در بخش سخت افزاری حمله نظامی را مورد نظر قرار داده بود بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر دو اصل سخت افزاری و نرم افزاری سیاست خارجی امریکا در مورد خاورمیانه عملی شد. (۲)
۳-۴-۱- کتاب استراتژی آمریکا در عراق و منطقه: تألیف نخبه من الاساتذه و الباحثین
در این کتاب به نحوه سیاست گذاری کاخ سفید اشاره شده است نویسندگان مقالات این کتاب به طور عمده به تشریح چهار بعد در سیاست خارجی آمریکا می‌پردازند اول:اسرائیل در زمان اشغال عراق بیش از پیش ریاست آمریکا را در دست داشت. دوم:اسرائیل سعی در ایجاد آمریکایی اسرائیلی دارد. سوم:ایجاد پایگاهی در عراق برای اسرائیل چهارم:داون استریت که معلوم می‌کند حمله به عراق قبل از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در دست برنامه ریزی بوده است. (۳)
۴-۴-۱- کتاب American Foreign Policy making تألیف John Spainer and Eric Uslaner که در سال ۱۹۸۹ به نگارش در آمد. نگاه ویژه نویسندگان در این کتاب بر دو قوه مجریه و مقننه و نقش ویژه آن‌ ها در ساخت سیاست خارجی آمریکا معطوف شده است. آن‌ ها در پی اثبات این نکته هستند که ساختار کثرت گرایی جامعه آمریکا فرایند ساخت سیاست خارجی را پیچیده کرده است اما می‌توان دو قوه مجریه و مقننه را به عنوان اثر گذارترین منابع در پروسه ساخت سیاست خارجی آمریکا معرفی کرد.
۵-۴-۱- کتاب سیاست خارجی آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر:تألیف ابوذر گوهری مقدم
این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و ۵ فصل و یک نتیجه گیری است این کتاب بر اساس مدل تئوری روزنا به بررسی عوامل شکل دهنده به سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش پرداخته است؛ و از میان ۵ عامل روزنا عامل سه عامل شخصیت، اصول حاکم بر حزب حاکم و اعتقادات آن‌ ها به عنوان ریشه‌های داخلی سیاست خارجی آمریکا و نظام جهانی به عنوان متغیر خارجی سیاست خارجی آمریکا می‌پردازد؛ و در نهایت به بررسی دکترین بوش در خاورمیانه در راستای مبارزه با تروریسم اشاره دارد. (۴)
۶-۴-۱- کتاب عراق بازی دروغین ۱۱ سپتامبر و حمله آمریکا به عراق: تألیف نوآم چامسکی
این کتاب در زمینه سلاح‌های کشتار جمعی عراق و چگونگی صحت و سقم ادعای امریکا در این راستا می‌باشد یکی از دغدغه‌های مطرح شده در این کتاب وجود سلاح‌های بسیار خطرناک‌تر چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت دو کشور آمریکا و انگلستان است. نویسنده معتقد است حتی درک این موضوع نیز برای آمریکا سخت است که سلاح‌های این کشور به مراتب مشکل ساز تر از سلاح‌های دیگر کشورها در جهان از جمله عراق هستند. (۵)
۷-۴-۱- کتاب مطالعه تحلیلی پیش نویس جوزف بایدن برای تقسیم عراق: تألیف کوثر عباس الربیعی
این کتاب به تحلیل بند بند این قانون می‌پردازد و درباره‌ی صحت و سقم ادعاها و حدود اجرای آن تصویری روشن به مخاطب ارائه می‌کند. (۶)
۸-۴-۱- مقاله سیاست امنیتی آمریکا در خلیج فارس:هژمونی و ترتیبات منطقه‌ای: تألیف سید کاظم سجاد پور
این مقاله با مشخص کردن جایگاه فعالیت‌های آمریکا در خلیج فارس به چگونگی نقش منطقه‌ای این قدرت می‌پردازد. در ادامه مقاله با پرداختن به سه مفهوم ساختار امنیت منطقه‌ای، هژمونی جهانی و چالش‌های امنیتی راه را برای درک بهتر سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا و چرایی اتخاذ این سیاست‌ها هموار می‌کند. (۷)
۹-۴-۱- مقاله اوباما و خاورمیانه:تحول راهبردی با تغییر تاکتیکی:تألیف محمود مقدسی
این مقاله به بررسی راهبرد های اوباما در عرصه‌ی سیاست خارجی در منطقه خاورمیانه با تاکید بر کشورهای ایران، سوریه، اسرائیل، فلسطین، عراق، افغانستان و پاکستان می‌پردازد؛ و در ادامه به مقایسه راهبرد های اوباما با بوش پرداخته و این‌گونه نتیجه گیری می‌کند که بوش و اوباما در سیاست‌های کلان با یکدیگر مشترک هستند و تنها تفاوت در شیوه‌ی تحقق سیاست‌های کلان از سوی هر کدام است. (۸)
۱۰-۴-۱- مقاله لابی اسرائیل و سیاست خارجی امریکا: تألیف جان مرشایمر
این مقاله با بررسی اقدامات لابی اسرائیل در سیاست خارجی و داخلی آمریکا از عملکرد قوی این لابی پرده برداری کرده و با شرح روابط آمریکا با اسرائیل به خصوص بعد از دوره جنگ‌های شش روزه در سال ۱۹۶۷ چگونگی محوریت اسرائیل و به تبع آن فعالیت گسترده لابی یهود در دوران آمریکا را بیان می‌کند. مقاله همچنین سعی دارد تا بین اهمیت اسرائیل برای آمریکا و فعالیت این لابی رابطه‌ی مستقیم ترسیم کند. (۹)
۵-۱- نوآوری پژوهش
پژوهش‌ها و تحقیقات انجام شده در زمینه سیاست خارجی آمریکا به خصوص در دوران بوش به عنوان سرآغاز دوران جدید بسیار می‌باشد اما در اکثر موارد پژوهش‌های صورت گرفته به توصیف راهبردها و یا عوامل شکل دهنده آن‌ ها به صورت تک بعدی پرداخته‌اند.اما نو آوری پژوهش حاضر در بررسی توصیفی – تحلیلی و مقایسه ریشه‌های شکل گیری راهبرد های سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما می‌باشد.
ضمن تحلیل‌های یاد شده شرح این مطلب ضروری است که گرچه سیاست‌های کلی در عرصه‌ی سیاست خارجی می‌تواند یکسان باشد اما راه‌های رسیدن به سیاست‌های کلی می‌تواند متفاوت باشد. به عبارت دیگر حرکت از مسیر های متفاوت به سمت هدفی واحد و مشترک.
۶-۱- پرسش اصلی
فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی امریکا در دوران بوش و اوباما در خاورمیانه چه می‌باشد؟
۷-۱- پرسش‌های فرعی
-فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش کدامند؟
-فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی آمریکا در دوران اوباما کدامند؟
۸-۱- فرضیه اصلی
فاکتور های شخصیت رئیس جمهور، ساختار کنگره، ساختار نظام جهانی از فاکتور های اساسی و مشترک شکل دهنده به سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما در خاورمیانه می‌باشد.
۹-۱- تعریف واژگان
۱-۹-۱- راهبرد[۱]
معادل فارسی واژه استراتژی است. کلییار کلود آلبر در کتاب سازمان‌های بین‌المللی استراتژی را این‌گونه تعریف می‌کند «استراتژی به معنای علم و فن توسعه و کاربرد قدرت‌های سیاسی-اقتصادی-فرهنگی و نظامی ملت به هنگام صلح و جنگ و به منظور تأمین حداکثری پشتیبانی از سیاست‌های ملی و افزایش احتمال پیروزی و تقلیل احتمال شکست است».(۱۰)
۲-۹-۱- سیاست خارجی[۲]
سیاست خارجی از جمله واژه‌های پرکاربرد و دارای تعاریف گوناگون در عرصه‌ی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل می‌باشد. تعریف مورد استناد در پژوهش حاضر تعریف عبد العلی قوام در کتاب اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل می‌باشد «سیاست خارجی شامل فرایندهای بسیار پیچیده‌ای است که در آن فرایندها، افراد، کارگزاران و نهادهایی صاحب نقش هستند. سیاست خارجی شامل تنظیم و اجرا و همچنین خود محصول و نتیجه تصمیمات به شمار می‌رود و راهنمایی است برای اقداماتی که یک دولت در ورای مرزهای خویش به منظور پیشبرد اهداف خود در رابطه با بازیگران حکومتی و غیر حکومتی به عمل می‌آورد».(۱۱)
۳-۹-۱- عوامل بوروکراتیک[۳]
چارلز کگلی به همراه جین ویتکف در کتاب خویش تحت عنوان سیاست خارجی آمریکا عوامل بورکراتیک را این‌گونه تعریف کرده‌اند.«آن بخش‌هایی از ساختار حکومت که گزینش‌های سیاست خارجی تعیین شده توسط تصمیم گیرندگان را تقویت یا محدود می‌کند».(۱۲)
۴-۹-۱- تروریسم[۴]

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.