نمودار ۴-۱- امکان­سنجی پیاده­سازی RFID از ابعاد مختلف ۷۸
فصل اول کلیات پژوهش

 

 

مقدمه

فناوری RFID[1](شناسایی از طریق فرکانس­های رادیویی )مشتمل بر یک سیستم ردیابی است که در آن به طور معمول از تگ­[۲]ها ( تراشه­های الکترونیکی که روی محصول یا بسته­بندی آن قرار می­گیرند) جهت انتقال داده ­ها به یک گیرنده­ی بی­سیم با قابلیت اتصال به کامپیوتر استفاده می­ شود. در سال­های اخیر ، با توجه به پیشرفت­های حاصل در این زمینه و ارزان­سازی و کوچک شدن ابعاد تگ­های RFID، کاربردهای این فناوری به ویژه در ردیابی محصولات تجاری گسترش فراوانی یافته است و در بسیاری از کاربردها در حال جایگزین شدن به جای سیستم­های بارکد است. بر اساس مطالعات وو در سال ۲۰۰۵ RFID جزو ده تکنولوژی اصلی فناوری اطلاعات در جهان محسوب گردیده است (Wu,2005).معینی در سال ۲۰۰۶ از RFID به عنوان موفقترین تکنولوژی در تاریخ زنجیره تامین خرده­فروشی یاد نموده است (Moeeni,2006). در این فصل به شرح بیان مسئله پژوهش اهداف این پژوهش، سوالات پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، کاربرد نتایج پژوهش ، قلمرو پژوهش و روش پژوهش پرداخته میشود.
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
۱-۲-تعریف مسئله
تکنولوژی RFID، یک روش در حال پیدایش در مقایسه با سیستم بارکد است و از شبکه­ های سنسوری برای مشخص کردن اشیا به وسیله امواج فرکانس رادیویی استفاده می­ کند. نوآوری­های تکاملی ایجاد شده است و انتظار می رود که این تکنولوژی به دلیل ذخیره اطلاعات، قابلیت بازیابی و روش های تحلیل داده ­ها جایگزین تکنولوژی بارکد شود این تکنولوژی در صنایع زیادی استفاده می­ شود، نظیر زمان­بندی مسابقه، کنترل پاسپورت، حمل و نقل و غیره (برازنده ، ۱۳۸۹). لذا RFID در بخش­های مختلفی مثل بخش مدارک پزشکی و یا حتی مدارک کتابخانه ای در کتابخانه ­ها یا بنگاه­های سازمانی مثمر ثمر بوده و راهگشا خواهد بود. RFID در حمل و نقل و تولید از اواسط دهه ۸۰ به طور موفق استفاده شده است و کاربرد آن به سرعت با کاهش هزینه­ها و شناسایی مزایای رو به رشد است (پیشداد، کریم پور، ۱۳۸۷).در راستای اهمیت مفهوم حضور کامپیوتری در همه­جا برچسب­های شناسایی با کمک فرکانس رادیویی می توانند رابطه متقابل ما با ساختارهای پردازشی را حتی در برخی موارد درونی نیز تغییر دهند. این فواید سرمایه­گزاران، مخترعین و تولیدکنندگان را ترغیب می کند تا شناسایی با کمک فرکانس رادیویی را برای حوزه وسیعی از کاربردها توسعه دهند. برچسبهای شناسایی با کمک فرکانس رادیویی می توانند به ما کمک کنند تا با محموله­های تقلبی مقابله کنیم (Langheinrich,2009). این پژوهش سعی دارد تا امکان پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا را بسنجد تا محققین و همچنین تصمیم­ گیران در زمینه مبارزه با قاچاق کالا بتوانند از آن به عنوان منبعی قابل ارجاع برای پژوهش­های آینده خود استفاده کنند.
۱-۳- بیان مسئله پژوهش
قاچاق پدیده­ای است که کم و بیش تمام کشورهای دنیا با آن مواجه هستند، ولی وسعت و عمق آن در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته است به طوری که در برخی از کشورهای در حال توسعه، قاچاق بخش مهمی از فعالیت­های اقتصادی جامعه را در بر می­گیرد (حاجی­نژاد، ۱۳۷۹) وجود و گسترش قاچاق، عملکرد اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اولین اثر قاچاق، تاثیر منفی آن بر درآمدهای دولت است و این پدیده بخشی از درآمدهای دولت را تحت تاثیر قرار داده و موجب کاهش آن می­ شود. کاهش درآمدهای دولت نیز کمیت و کیفیت عرضه کالاها و خدمات عمومی را در جامعه پایین می­آورد. این کارکرد می ­تواند سیاست­های تولیدی و توزیعی دولت را در عمل با مشکلات جدی مواجه سازد (پژویان، مداح، ۱۳۸۵).
عکس مرتبط با اقتصاد
قاچاق کالا در ایران از حجم بالایی برخوردار است به گونه­ ای که بسیاری از مناطق کشور را در بر گرفته و و آثار سوئی نیز بر اقتصاد کشور برجای گذاشته است. طبق آمار رسمی ستاد مبارزه با قاچاق کالا میزان قاچاق کالا در سال ۱۳۸۹ برابر۴۳/۱۴ میلیارد دلار برآورد شده است که یکی از چالش­های مهم پیش رو برای دولت و کشور ما است. اقتصادهایی که با فراوانی بالا و تعدد قاچاق روبرو هستند با ناکارآمدی در در کنترل مناسبات توزیعی و تولیدی خود مواجه هستند. قاچاق کالا به نظام اطلاعات اقتصادی کشورها نیز آسیب می رساند و امکان برنامه ­ریزی برای رشد بلندمدت را از بین می­برد. از سوی دیگر، باعث کاهش درآمدهای دولت و به هم خوردن تعادل میان بخش های تولیدی، بازرگانی و عرضه کالا می­ شود(قلی زاده و دیگران، ۱۳۹۰). هم اکنون وزارت صنعت، معدن و تجارت در طرحی موسوم به طرح شبنم برای مبارزه با کالای قاچاق از بارکد­های دوبعدی استفاده می کند. برچسب شبنم دارای یک بارکد دوبعدی منحصر به فرد است که روی هر قلم کالا درج می‌شود و حاوی اطلاعات کامل درباره کالا بوده و قابلیت استعلام اصالت کالا از طریق گوشی تلفن همراه دوربین‌دار و نرم­افزار مربوطه، پیامک و … را دارا است . ولی به دلیل برتری های RFID در مقایسه با بارکدهای دو بعدی این فناوری به مرور جایگزین بارکدهای دو بعدی شبنم می­ شود. این پژوهش درصدد است که امکان پیاده­سازی فناوری RFID را در مبارزه با قاچاق کالا بسنجد. بدین منظور از ابعاد متفاوتی به بررسی این موضوع پرداخته شده است. در فرایند امکان­سنجی عوامل متعددی وجود دارد و دسته­بندی­های مختلفی از این عوامل صورت گرفته است از قبیل عامل­های اقتصادی، فنی، نیروی انسانی، عملیاتی، زمانی، قانونی، قراردادی و سیاسی .اما ویژگی­های هر پروژه تعیین می­ کند که کدام عامل­ها مهم­تر هستند. قبل از اینکه اقدام به ایجاد و پیاده­سازی سیستم RFID شود باید امکان­ پذیر بودن استقرار آن در شبکه مورد ارزیابی قرار گیرد یعنی اطمینان داشته باشیم که پروژه در محیط­های فنی، اقتصادی، مالی و نیروی انسانی می ­تواند فعالیت کند.امکان­ پذیری فنی در رابطه با در دسترس بودن سخت­افزارها، نرم­افزارها و آگاهی از چگونگی توسعه سیستم RFID برای جوابگویی نیاز کاربران را شامل میشود. امکان­ پذیری اقتصادی و مالی اشاره دارد به قابل قبول بودن هزینه توسعه سیستم RFID، از نظر قوانین عمومی هزینه توسعه سیستم RFID و بکارگیری آن باید از سودی که می­توان از طریق مبارزه با قاچاق کالا بدست آورد کمتر نباشد.امکان­ پذیری نیروی انسانی در رابطه با تاثیر افراد بر روی سیستم RFID و بالعکس و تاثیر RFID بر روی افرادی که قرار است با سیستم کار کنند، بحث میکند. اگر افراد از استفاده از RFID اجتناب کنند توسعه RFID خدشه دار خواهد شد.
۱-۴- ضرورت و اهمیت پژوهش
امروزه ضرورت شناسایی خودکار عناصر و گردآوری داده های مرتبط با آنان بدون نیاز به دخالت انسان جهت ورود اطلاعات در بسیاری از عرصه ­های صنعتی، علمی، خدماتی و اجتماعی احساس میشود. در پاسخ به این نیاز تاکنون فناوری­های متعددی طراحی و پیاده­سازی شده است. یکی از جدیدترین مباحث مورد بحث دانشمندان جهت شناسایی افراد یا کالاها، استفاده از سیستم شناسایی با کمک فرکانس رادیویی است (Langheinrich,2009). این فناوری با قابلیت­های بی­نظیر خود از زمان ورود به عرصه کنونی بیش از سایر فناوری­های شناسایی مورد توجه قرار گرفته و تحول عظیمی در دنیای امروز پدید آورده است تا آنجا که به عنوان یک انقلاب در عصر حاضر شناخته شده است(مقدسی، سبحان منش،۱۳۸۸).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
در راستای اهمیت مفهوم حضور کامپیوتری در همه جا برچسب­های شناسایی با کمک فرکانس رادیویی می توانند رابطه متقابل ما با ساختارهای پردازشی را حتی در برخی موارد درونی نیز تغییر دهند. این فواید سرمایه­گزاران، مخترعین و تولیدکنندگان را ترغیب می­ کند تا شناسایی با کمک فرکانس رادیویی را برای حوزه وسیعی از کاربردها توسعه دهند. برچسب­های شناسایی با کمک فرکانس رادیویی می­توانند به ما کمک کنند تا با محموله­های تقلبی مقابله کنیم (Langheinrich,2009). با توجه به موقعیت حساس کنونی و حجم بالای قاچاق در ایران، نظارت بر کالاهای وارداتی یکی از حوزه هایی است که نیاز به استفاده از چنین فناوری به منظور ردیابی و اصالت­سنجی کالاهای وارداتی در آن احساس می­ شود.
۱-۵- اهداف پژوهش
عمده­ترین هدف پژوهش تدوین و معرفی تکنولوژی شناسایی با کمک فرکانس رادیویی و امکان­سنجی پیاده­سازی این فناوری در مبارزه با قاچاق کالا است و از نظر کلی اهداف پژوهش به دو بخش اهداف اصلی و اهداف فرعی تقسیم می­ شود.
هدف اصلی

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

امکان­سنجی پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا

اهداف فرعی

 

 

امکان­سنجی ابعاد فنی موثر در پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا

امکان­سنجی ابعاد مالی و اقتصادی موثر در پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا

امکان­سنجی ابعاد نیروی انسانی موثر در پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا

اولویت­ بندی ابعاد موثر در پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا

۱-۶-سوالات پژوهش
۱٫ پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا از بعد فنی تا چه میزان امکان­ پذیر است؟
۲٫ پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا از بعد مالی و اقتصادی تا چه میزان امکان­ پذیر است؟
۳٫ پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا از بعد نیروی انسانی تا چه میزان امکان­ پذیر است؟
۱-۷-روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر نوع توصیفی -پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است، که هدف از آن توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش ، هدایت می­ شود(سرمد و دیگران ۱۳۸۱،ص ۷۹).
در روش توصیفی هدف پژوهش توصیف جز به جز یک موقعیت یا یک رشته شرایط است. هدف از این پژوهش، پاسخگویی به پرسش­هایی مانند”چقدر” است. روش پیمایشی روشی برای به دست­آوردن اطلاعاتی درباره دیدگاه ­ها، باورها، نظرات، رفتارهای اعضای یک جامعه آماری از راه انجام پژوهش است. (خاکی ،۱۳۸۲، ص ۲۱۱).
۱-۸- قلمرو زمانی پژوهش
این پژوهش از نظر زمانی مقطعی است و نیمه دوم سال ۱۳۹۱ را در برمی­گیرد.
۱-۹- قلمرو مکانی پژوهش
قلمرو مکانی این تحقیق بخش مبارزه با قاچاق کالای وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت خدمات انفورماتیک راهبر می­باشد.
۱-۱۰- قلمرو موضوعی پژوهش
قلمرو موضوعی پژوهش متمرکز بر بررسی امکان­سنجی پیاده­سازی فناوری RFID در مبارزه با قاچاق کالا است.
۱-۱۱- جامعه آماری و روش نمونه گیری
جامعه آماری این تحقیق تمامی کارشناسان وزارت صنعت، معدن وتجارت و شرکت خدمات انفورماتیک راهبر است و واحد تحلیل آماری نیز کارشناسان خبره در زمینه مبارزه با قاچاق کالا می­باشند. در پژوهش حاضر تمامی جامعه مورد بررسی قرار گرفته است.
۱-۱۲-ابزار و روش گردآوری داده ­ها
در این پژوهش برای جمع­آوری اطلاعات مربوط به پاسخگویی به سوالات به طور عمده از روش میدانی استفاده شده است و همچنین در تدوین سوالات پژوهش و شاخص ­ها از روش­های کتابخانه­ای (مطالعه کتاب­ها، مقالات، مجلات، طرح­های پژوهشی و بانک­های اطلاعاتی اینترنتی) استفاده شده است.
جهت کسب اطلاعات مورد نظر از جامعه آماری و با هدف پاسخگویی به سوالات پژوهش از تکنیک­ها و ابزارهای مختلفی مانند پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده می­ شود، که پژوهش حاضر پرسشنامه و مصاحبه را برای جمع­آوری اطلاعات مورد استفاده قرار داده است.
۱-۱۳- روش تحلیل داده ­ها
به طور کلی در تحلیل داده ­ها یک بعد کمی وجود دارد که از طریق محاسبات آماری خاص صورت می­پذیرد و یک بعد کیفی آن که تحلیل­ها، استدلالات و استنتاج­هایی است که بر اساس نتایج محاسبات آمار صورت می­پذیرد تا بتوان در نهایت به جامعه تعمیم داد. در این پژوهش بر حسب نوع اطلاعات و هدف مورد نظر از آمار توصیفی استفاده می­ شود.
آمارتوصیفی: شامل محاسبه شاخص ­های گرایش مرکزی و پراکندگی اعم از جداول فراوانی، میانگین­ها، نسبت­ها، درصد تغییرات و همچنین رسم نمودارهای هر یک از سوالات است.
۱-۱۴- شرح واژه ­ها و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش
۱-۱۴-۱-سیستم شناسایی از طریق فرکانس­های رادیویی
تعریف نظری: به سیستمی گفته میشود که در آن یک وسیله الکتریکی با بهره گرفتن از فرکانس­های رادیویی یا امواج الکترومغناطیسی با شناسه­ای که به­ یک کالا الصاق شده است ارتباط برقرار کند(سبحان منش و مقدسی، ۱۳۸۸) فناوری RFID به سرعت به یک فناوری کلیدی و موثر در عرصه صنعت و خدمات امروزی تبدیل شده است. تا آنجا که این فناوری به عنوان انقلابی در عرصه شناسایی اجسام شناخته می­ شود. این تکنولوژی شناخت اتوماتیک و بدون تماس با اشیا را با بهره گرفتن از امواج رادیویی، بدون نیاز به دید متقابل (اسکن از فاصله نزدیک و روبرو) برای انتقال اطلاعات مربوط ممکن می­سازد(Ralf Drauz,2006).
تعریف عملیاتی:RFID مخفف سه واژه Radio Frequency Identification به معنای تشخیص با بهره گرفتن از فرکانس رادیویی است. شناسایی اجسام توسط فناوری RFID با بهره گرفتن از یک سری تگ نصب شده بر روی آنها و کدهای شناسایی از راه دور ذخیره و بازیافت می­ شود. تگهای مزبور اشیا کوچکی در اشکال مختلف هستند که قابلیت اتصال با جاگذاری در اجسام را داشته و در داخل خود دارای تراشه الکترونیکی و آنتن جهت دریافت یا ارسال امواج رادیویی به فرستنده و گیرنده RFID می­باشند.
۱-۱۴-۲- قاچاق
قاچاق به کالاهایی اطلاق میشود که صاحبان آن می خواهند به طور مخفیانه و با عناوین تقلبی، کالای خود را بدون پرداخت عوارض گمرکی از گمرک خارج نمایند(بیابانی و سلطانی، ۸۶)
۱-۱۴-۳- امکان­سنجی
امکان­سنجی، به طور کلی به معنای بررسی و تجزیه و تحلیل شانس موفقیت یک پروژه یا کسب‌وکار است. به عبارت دیگر، هدف از مطالعات امکان­سنجی تعیین میزان امکان‌پذیری و اجرایی بودن یک پروژه و ثمربخشی آن است.

فصل دوم تاریخچه و ادبیات موضوعی پژوهش
۲-۱- مقدمه
به منظور آشنایی با فناوری RFID و همچنین امکان­سنجی و قاچاق کالا، لازم است مروری تئوریک به مباحث مطرح در این مقوله صورت گیرد. در این فصل ابتدا اشاره­ای به فناوری RFID خواهد شد سپس این فناوری با بارکدهای دوبعدی مقایسه خواهد شد. در بخش­های بعدی به ترتیب به بررسی تاریخچه این فناوری، مزایای استفاده از این فناوری در بنادر به عنوان مهمترین مبادی ورودی کالاهای وارداتی به کشور، همچنین فرایند و ابعاد امکان­سنجی و قاچاق کالا پرداخته می­ شود. در انتها نیز مروری بر پژوهش­های قبلی در این زمینه انجام می­گیرد.
۲-۲-شناسایی از طریق امواج رادیویی[۳] : بررسی ادبیات موضوع و تاریخچه
پیشینه فناوری شناسایی از طریق امواج رادیویی به ارتش آلمان در سال ۱۳۴۰ و کشف فارادی[۴] محقق انگلیسی در سال ۱۸۶۴ مبنی بر اینکه نور و امواج رادیویی هر دو اشکالی از انرژی مغناطیس می­باشند، باز می­گردد (توفیقی،۱۳۸۵).
در همان سال یک فیزیکدان اسکاتلندی به نام ماکسول [۵] تئوری را پیرامون حرکت الکتریسیته و انرژی مغناطیسی در امواج متقاطع و با سرعت مساوی نور منتشر کرد.
در سال ۱۸۸۷ فیزیکدان آلمانی به نام هانریش رادولف هرتز [۶] ثابت کرد امواج متقاطع بلندی وجود دارند که می­توانند در سرعت نورحرکت نموده و منعکس می­شوند، این انعکاس و قطبی شدن همچون نور است. در سال ۱۹۰۶ ایمست [۷]موفق به اثبات وجود امواج پیوسته و ارسال سیگنال­های رادیویی گردید، که این موفقیت شروع ارتباطات رادیویی مدرن بود. در اوایل قرن بیستم و خصوصا در کشاکش جنگ جهانی دوم تولد رادار در آزمایشگاه­های علمی به خصوص توسط متفقین به عنوان تکنیکی برای تعیین اهداف،پیگیری و توسعه یافت.
در سال ۱۹۴۶ لئون ترمین ابزاری را برای دولت اتحادیه جماهیر شوروی اختراع کرد که قادر بود امواج رادیویی ایجاد شده ناشی از هرگونه وقایع و حوادث را در قالب صوت به محل مورد نظر انتقال دهد. این امواج صوتی با با به حرکت در آوردن دیافراگمی که به یک دستگاه مرتعش­کننده متصل بود، بازتاب امواج رادیویی را به زبان قابل فهم ترجمه می­کرد. این وسیله به عنوان نخستین دستگاه مبتنی بر ساختار رادیوشناسه شمرده می­ شود. ولی برخی منابع معتقد می­باشند که این فناوری از سال ۱۹۲۰ در بین کارشناسان رواج داشته و در دهه ۱۹۶۰ تکمیل شده است که مقدمات شکوفایی RFID به وسیله همیلتون [۸] با تئوری الکترومغناطیس بوجود آمد (مدیری، شیرافکن، ۱۳۸۹).
سنسورها و نقاط کنترلی نیز بعد از سال ۱۹۶۰ پدید آمدند. دهه ۹۰، دورانی با اهمیت در سیر پیشرفت و شکوفایی RFID به شمار می­آید. در این دهه برای اولین بار قابلیت پروتکلی چندگانه برای دریافت عوارض پدید آمد. ابزار فوق برای اولین بار در جهان، در سال ۱۹۹۱ در ایالت اوکلاهامای آمریکا و برای کنترل سرعت و اخذ عوارض وسایل نقلیه در نقاط متعدد بزرگراه­های آن ایالت نصب گردید. بعد از آن در سال ۱۹۹۲ در منطقه هاستون نیز قرائتگرهای مربوط جهت ایجاد یک سیستم یکپارچه با همسایه جنوبی (اوکلاهاما) نصب شد. در اروپا نیز کاربردهای متعددی از تکنولوژی RFID در صنعت و اقتصاد ایجاد گردید. در این دهه این سیستم جهت کنترل استارت تعداد زیادی از خودروها مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم با کاربری­هایی چون کارت­های­ بازی، توزیع سوخت، اطلاعات وسایل نقلیه و … کاربری گسترده یافت. توسعه این فناوری در شرکت های بزرگی همچون بوش [۹]، الکاتل[۱۰] ، سی­جی­ای[۱۱] و … ادامه یافت. در این دهه برخی از کاربردهای RFID از قبیل پرداخت عوارض و راه های ارتباطی، در کشورهای دیگری چون استرالیا، چین، برزیل، هنگ کنگ و … گسترش یافت. در سالهای اخیر نیز این تکنولوژی در بسیاری از عرصه ­های اقتصادی و صنعتی حاضر بوده، پیشرفت­های شگرفی خصوصا در ساخت پردازشگرهای خودکار و وسایل ارتباطی پدید آمده است.
به این علت که فناوری RFID اخیرا گسترش و رواج قابل ملاحظه­ای یافته است. بسیاری از افراد تصور می کنند که این تکنولوژی جدید و نو است در حالی که RFID از حدود سال ۱۹۷۰ وجود داشته است اما به دلیل قیمت بالای این وسیله تا سال­های اخیر در مصارف تجاری کاربرد زیادی نداشته است. طبق بررسی­های انجام شده مفهوم RFID به دهه ۱۹۴۰ برمی­گردد که در زمان جنگ جهانی دوم با کشف فناوری تقریبا مشابهی به نام دوست شناخته شده [۱۲] مطرح گردیده است. دوست شناخته شده روشی برای متمایز­سازی هواپیماهای جنگی دشمن و نیروهای خودی بود که توسط نیروی هوایی بریتانیا کشف و استفاده شد. و دوست شناخته شده مکانیزمی شبیه به RFID دارد.
یک تکنولوژی مشابه دیگر در سال ۱۹۴۵ توسط لئون ترمین [۱۳] کشف شد که یک وسیله جاسوسی بود و اطلاعات صوتی را با بهره گرفتن از امواج رادیویی انتقال می­داد . در سال ۱۹۵۰ اولین تجارب فناوری رادیوشناسه، تجارب آزمایشگاهی بود. در سال ۱۹۶۰ پژوهش­های بنیادی پیرامون بکارگیری فرستنده­گیرنده­های یک بیتی برای کنترل کالا از طریق رادیویی آغاز شد . در سال ۱۹۷۰ نظارت بر حیوانات از طریق سامانه­های RFID عملی شد.در سال ۱۹۷۳ تعداد ۳۷۱۳۱۴۸ مجوز کالا صادر شد که از فناوری RFID استفاده می کردند و جد RFID لقب گرفتند که دارای حافظه ۱۶ بیتی بودند. این مجوزها برای گمرک نیویورک صادر شده بودند. در سال ۱۹۷۶ در فرودگاه نیویورک مورد استفاده قرار گرفت و طی سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ ساخت سیستم رادیو­شناسه برای برچسب­های غیر­فعال آغاز شد. در سال ۱۹۷۸ در آزمایشگاه لوس­آلاموس طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۸۰ ورود RFID در کنترل ایاب و ذهاب خودروها و کارکنان شرکت­ها در نروژ آغاز شد. طی سال­های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ کاربرد رادیو­شناسه برای جمع­آوری عوارض خودروها شروع شد. در سال ۱۹۹۰ ورود RFID برای امنیت اسکی­بازان و همچنین در پرداخت­های الکترونیکی نیز به کارگرفته شد. در سال ۱۹۹۸ یک پرفسور بریتانیایی آن را بر روی انسان آزمایش کرد که موفقیت­آمیز بود.
در سال ۲۰۰۲ ورود RFID به عنوان راهبرد توسعه ملی فناوری اطلاعات در کشور کره جنوبی و چند کشور دیگر شد. در سال ۲۰۰۳ از RFID در درون کارت­های شناسایی افراد استفاده شد. در سال ۲۰۰۴ شرکت مکزیکی آتورنی بر روی ۱۸ نفر از اعضای خود برای کنترل دسترسی به اتاق اطلاعات محرمانه تگ­های RFID نصب کرد. در همان سال استفاده از سیستم RFID به منظور شناسایی بیماران در بیمارستان و یا دسترسی بعضی از کارکنان، به پرونده بیماران مورد بررسی قرار گرفت. از آن پس بعضی بیمارستان های آمریکا شروع به کاشت سیستم­های RFID در بیماران به منظور مدیریت بهتر کردند. در سال ۲۰۰۵ از RFID و با تزریق تراشه آن زیر پوست انسان، برای شناسایی افراد استفاده شد. در سال ۲۰۰۶ کتاب­های کتابخانه مرکزی شهر مونیخ مجهز به برچسب RFID شد و از کتابخانه هوشمند بهره ­برداری شد.
طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ استفاده از رادیوشناسه در فروشگاه­ها به جای بارکد، برای شناسایی کانتینرها، سیستم زنجیره­تامین محصولات تجاری قبل از تولید تا تحویل به مشتری، در زندان­ها، بیمارستانها، مدیریت اموال اداری( به جای برچسب کالا)، در درون افزاره­های همراه مانند تلفن همراه و کامپیوتر همراه و …(وانت آر ، ۲۰۰۴ ، ص ۵۶-۶۶).
به این ترتیب ملاحظه میشود که رادیوشناسه به گونه­ ای پرشتاب تمامی زندگی روی کره خاکی را یا فتح کرده و یا خواهد کرد و به قول “وینت سرف” پدر پروتکل IP، می­رود تا بخشی از نشانی اینترنت دوم شود[۱۴].آن وقت دیگر هر شی یا هر کسی را که مجهز به رادیوشناسه است را می­توان در گوگل جستجو کرد و یافت و با رادیوشناسه به آن متصل شد(ذوالفقاری ،۸۷).
۲-۳- سیستم­های شناسایی

 

. همان. روح الله موسوی خمینی، توضیح المسائل، ( انتشارات ارشاد اسلامی، چاپ سوم 1365ش )، ص 411 ↑
. روح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، ج 2، ص 610 و 611 ↑
. اسراء / 35 ↑
. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 15، ( بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ پنجم 1403ه ق )، ص 30 ↑
. محسن طباطبائی حكیم، مستمسك العروة الوثقی، ج 13، ( قم: مؤسسة دار التفسیر، چاپ ‏اول 1416 ه ق )، ص 348 ↑
. مرتضی مطهری، ربا، بانک. بیمه، ( تهران: انتشارات صدرا، چاپ اول 1364 ش )، ص 284 ↑
. همان، ص 285 و 308 ↑
. همان، ص 313 ↑
. محمد خامنه ای، بیمه در حقوق اسلام، (تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359 ش )، ص 164 و 165 ↑
. توفیق عرفانی، پیشین، ص 245 ↑
. شیخ حسین حلی، بحوث فقهیه، ( بیروت: مؤسسة المنار، ‏چاپ چهارم 1415 ه ق )، ص 24 الی 40 ↑
. همان، ص 40 و 41 ↑
. محمد صادق روحانی، المسائل المستحدثه، ( قم : مدسه الامام الصادق (ع) ، 1397 ه ق )، ص 69 ال 79 ↑
. احمد جمالیزاده، پیشین، ص 495 ↑
. ابوالقاسم گرجی، مقالات حقوقی، ج 1، ( تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهاردهم 1385 ش )، ص 28 الی 32 ↑
. روح الله موسوی خمینی، پیشین، ص 609 ↑
. مهدی مؤمنی، آیین معاملات در اسلام و قوانین ایران، ج 1، ( تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی مکیال، چاپ اول 1379 ش )، ص 28 ↑
. ناصر کاتوزیان، حقوق مدنی: معاملات معوض. عقود تملیکی، ج 1، ( تهران: شرکت انتشار، چاپ چهارم 1371 ش )، ص1 ↑
. میرزای قمی، ابو القاسم بن محمد حسن گیلانی، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات‏، ج1‏، (تهران: مؤسسه كیهان‏، چاپ اول‏ 1413 ق)، پاورقی ‏ص176 ↑
. سعید شریعتی، « بیع زمانی »، فقه اهل بیت( ع)، شماره 26، ( سال هفتم تابستان 1380 ش )، ص 244 ↑
. مغارسه ازماده غرس- به معنای درختكاری- گرفته شده است. غرس مشترك درخت: زمین از یكی و نهال از دیگری ؛ میرزا على مشكینى ، مصطلحات الفقه ، (‏‏ قم : انتشارات جامعه مدرسین ، بی تا ) ، ‏ص 507 ↑
. شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، مسالك الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ج 5، ( ‏قم:‏ مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول 1413 ه ق )، ص 71 ↑
. محمد جواد حسینی عاملی، مفتاح الكرامه فی شرح قواعد العلامه، ج 7، ( بیروت: داراحیاء التراث )، ص 386. ↑
. میرزای قمی، ابو القاسم بن محمد حسن گیلانی ‏، پیشین،‏ ج 1، ص 176 ↑
. مهدی شهیدی، مجموعه مقالات حقوقی، ( تهران: نشر حقوقدان، چاپ اول 1375ش )، ص 20 و 21 ↑
. مائده/1 ↑
. نساء / 28 ↑
. مهدی شهیدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، ج 1، ( تهران: نشر حقوقدان، چاپ اول 1377ش )، ص 114 ↑
. مسعود امامی، « صلح ابتدایی »، فقه اهل بیت(ع)، شماره 34، ( سال نهم تابستان 1382ش )، ص 134 ↑
.‏ محسن طباطبائی حكیم، ‏پیشین، ج 13، ص 232 ↑
. حلّی، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف اسدی، إیضاح الفوائد فی شرح مشكلات القواعد، ج 3، ( قم: مؤسسه اسماعیلیان چاپ اول ‏1387 ه ق)، ص 12 ↑
. شیخ مرتضی انصاری، ‏كتاب المكاسب‏، ج 3، ( قم: كنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری،‏چاپ اول ‏1415 ه ق )، ص 127 ↑
. همان، ص 128 . میرزای قمی، ابو القاسم بن محمد حسن گیلانی، پیشین، ج1، ص 13 ↑
. ‏همان، ج 2 ص 463 ↑
. همان، ص 41 ↑
. توفیق عرفانی، پیشین، ص 134 ↑
. روح الله موسوی خمینی، پیشین، ج 2، ص 476. شیخ حسین حلی، پیشین، ص 34 و 35. ابوالقاسم گرجی، پیشین، ج 1، ص 29. سید صادق روحانی، پیشین، ص 69 ↑
. ابن منظور، لسان العرب، ج 13، ( قم: نشر أدب الحوزه، 1405ه ق )، ص257. شرتونی لبنانی، اقرب الموارد، ج1، ( قم: مکتب آیت الله العظمی المرعشی النجفی، 1403ه ق )، ص 690 ↑
. احمد جمالیزاده، پیشین، ص 416 ↑
. حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، ‏تذكرة الفقهاء، ج 14، ( قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏، چاپ‏اول )، ص 339. شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، پیشین، ج4، ص 182. محمد باقر وحید بهبهانی، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، ( قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی‏، چاپ اول 1417 ه ق )، ص 405. محمد حسن نجفی، جواهر الكلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 26، ( بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، بی تا )، ص 127. محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی، ‏العروة الوثقی، ج 2 ( بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم ‏1409 ه ق )، ص 764 ↑
. حلّی، محقق نجم الدین جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‏، ج 2، ( قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم 1408 ه ق )، ص89 ↑
. طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، الخلاف، ج 3، ( قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول ‏1407 ه ق )، ص 314 ↑
. محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی، پیشین، ج 2، ص 764 ↑
. حلّی، محقق نجم الدین جعفر بن حسن، پیشین، ج 2، ص 88 ↑
. شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 4، ( قم: كتابفروشی داوری، چاپ اول 1410 ه ق )، ص 113 ↑
. محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی، پیشین، ج 2، ص 759 ↑
. روح الله موسوی خمینی، پیشین، ج 2، ص 25 ↑
.tore ↑
. محمد خامنه ای، پیشین، ص 145 ↑
. احمد جمالیزاده، پیشین، ص 418 ↑
. حلّی، محقق نجم الدین جعفر بن حسن، پیشین، ج 2، ص 88 ↑
. محمد جعفر جعفری لنگرودی ، دوره حقوق مدنی : عقد ضمان ،‌( تهران : کتاب های جیبی ،‌چاپ اول 1352ش )، ص 108 ↑
. محمد حسن نجفی، پیشین، ج 26، ص 114.،شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، پیشین، ج 4، ص 151. روح الله موسوی خمینی، پیشین، ج 2، ص 34 ↑
. محمد حسن نجفی، همان، ج 26، ص 114. حلّی، محقق نجم الدین جعفر بن حسن، پیشین، ج 2، ص 93. سید روح الله موسوی خمینی، پیشین، ج 2، ص 34 ↑
. حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، پیشین، ج 14، ص 277. محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی،‏ پیشین، ج 2، ص 759. محمد حسن نجفی، پیشین، ج 26، ص 114 ↑
. محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی، ‏همان، ج 2، ص 759 ↑
. احمد جمالیزاده، پیشین، ص 422 ↑
. حلّی، جمال الدین احمد بن محمد اسدی، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج 2، ( قم: ‏دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول 1407 ه ق‏ )، ص 522 ↑
. حلّی، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف اسدی، پیشین، ج 2، ص 85 ↑
. ‏شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، حاشیة شرائع الإسلام، ( قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، بی تا )، ص 419 و 420. شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی، مسالك الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، پیشی
ن، ج4، ص 182 ↑
. محقق ثانی، علی بن حسین عاملی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 5، ( قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم 1414 ه ق )، ص 321 ↑
. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، پیشین، ج 14، ص 319 و 320 ↑
. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تحریر الأحكام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، ج 1، ( قم: مؤسسه آل البیت علیهم ‏1315 ق)، ص222 ↑
. حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، إرشاد الأذهان إلی أحكام الإیمان ‏،‏ ج 1، ( قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول 1410 ه ق )، ص 401 ↑
. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2، (تهران: المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم 1387 ه‍ق)، ص326 ↑
. محقق حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن، پیشین، ج 2، ص 90 ↑
. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان ج 9، ( قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول 1403 ه ق )، ص 293 ↑
. سید محمد كاظم بن عبد العظیم طباطبائی یزدی، العروة الوثقی،‏ پیشین، ج 2، ص 776 ↑
. محقق حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن، ‏پیشین، ج 2، ص 90 ↑
. میرزای قمی، ابو القاسم بن محمد حسن گیلانی، پیشین، ج 3، ص 84 و 85 ↑
. احمد جمالیزاده، پیشین، ص 433 ↑
. همان، ص 434 ↑
. روح الله موسوی خمینی، « بیمه »،مجله فقه اهل بیت، شمار 1، ( سال اول، بهار 1374ش )، ص 27. محمد کاظم طباطبایی یزدی، عروه الوثقی، پیشین، ج 2، ص 776. حسین حلی، پیشین، ص 36. ابوالقاسم گرجی، پیشین، ج 1، ص 29 ↑
. عبد الکریم بی آزار شیرازی، رساله نوین، ج 2، ( مؤسسه انجام کتاب، 1359 ش ) ص 227 ↑

الف) تقسیم برهان بر اساس حد وسط
۱). برهان لم: برهانی است که حد وسط سبب وجود حکم هم در ذهن و هم در خارج است.
۲). برهان ان: حد وسط تنها سبب وجود حکم در ذهن است که خود به دو نوع ان مطلق و دلیل تقسیم میشود. اگر حد وسط در خارج معلول حکم باشد، دلیل نامیده میشود و اگر حدوسط و حکم هر دو معلول امر سومی باشند ان مطلق نامیده میشود. (از یکی از متلازمین پی به ملازم دیگری بردن).
ب) تقسیم برهان به اعتبار سالک، مسلک و مقصد
گاهی در رابطه با اثبات وجود خدا سه عنصر اساسی (سالک، مسلک و مقصد) و ارتباط میان آن ها مدنظر است و بر همین مبنا براهین خداشناسی صورت دیگری بر خود میگیرد.
۱). گاهی در برهان، سالک و مسلک و مقصد کاملاً از هـم جدا هستند. مثلاً در بـرهان حرکت، انسان (سالک) از حرکت موجود (مسلک) در اجسام بر وجود محرک (مقصد) استدلال میکند. این نوع براهین، براهین مخلوق محور نیز نامیده میشوند که برای اثبات حق بر وجود اشیائی غیر از او تکیه میشود.
۲٫ گاهی در برهان، سالک و مسلک یکی هستند و هدف و مقصد از آن دو جدا است. مثل برهان معرفت نفس که انسان از وجود نفس خودش برخدا استدلال میکند.
۳٫ گاهی نیز در برهان، مسلک و مقصد یکی هستند و سالک جدای از آن دو است. نظیر برهان صدیقین.[۲۹۳] در این نوع از براهین گاهی از مفهوم وجود خدا در ذهن بر وجود او در خارج استدلال میشودکه به براهین مخلوق محور یا وجودی معروف هستند. گاهی نیز برای اثبات خدابر مطلق شـــیء یا
مطلق وجود تکیه میشود. این نوع برهان، صدیقین یا موجود محورنامیده میشود.[۲۹۴]
صدرا ابتدا در مباحث فلسفی خود خدا را از طریق لوازم وآثارش اثبات میکند و براهینی که به این منظور بهکار میبرد، به نام براهین مخلوق محور، برهان انّی و براهینی که در آن سالک و مسلک یکی هستند و نیز سالک و مسلک ومقصد از هم جدا هستند نامیده میشوند. مفاد تمام براهین این است که وی از مخلوقات بر وجود خداوند برهان اقامه میکند و نتیجهای که از این براهین حاصل میگردد اثبات ذات خدا را در پی ندارد، بلکه اسمی از اسمای حق یا صفتی از صفات حق است. بیشتر مقدمات این براهین بدیهی یا نزدیک به بدیهی هستند و از این رو نتیجهای یقینی به بار میآورند.
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۱٫ برهان حرکت
از براهین معروفی که فلاسفه برای اثبات واجب تعالی اقامه کردهاند، برهان «حرکت» است. در اص، برهان حرکت را حکمای طبیعی مطرح نمودهاند. حکما درصدد هستند از حرکت موجود در عالم طبیعت وجود خدا را اثبات کنند. این برهان از قدیمیترین براهین در تاریخ فلسفه است که اولین بار ارسطو آن را به قصد اثبات واجب تعالی اقامه کرده است.[۲۹۵] این برهان توسط صدرا رنگ وبوی دیگر به خود گرفته است. وی با اثبات حرکت جوهری تقریر جدیدی از این برهان به دست داده است. از همین رو است که برهان حرکت براساس حدوسط که گاهی حرکت عرضی است و گاهی حرکت جوهری به دوگونه تقریر میشود.
الف) تقریر برهان بر مبنای طبیعیون
طبیعیون براساس حرکت موجود در اجسام قائلند حرکت در عالم طبیعت دیده میشود و بر این اساس برهان حرکت را مطرح کردهاند که با هم از نظر میگذرانیم.
۱ـ هر موجود جسمانی متغیر و متحرک است.
۲ـ هر متحرکی نیازمند محرکی غیر خودش است.
۳ـ دور و تسلسل باطل است.
نتیجهای که حکما از مقدمات فوق حاصل میکنند این است که سلسله متحرکها باید به محرکی که خود متحرک نباشد منتهی گردد.[۲۹۶]
صدرا در تقریر این برهان بر اساس روش طبیعیون چنین میگوید:«حکماء طبیعی روش های دیگری دارند که بر اساس تغییر و استحاله است. یکی از آنها بر مبنای اصل حرکت است که همان استدلال از راه حرکات است و قبلاً دانستی که متحرک ایجاد کننده حرکت نیست، بلکه نیازمند محرّکی غیر از خودش میباشد. به خاطر استحاله دور و تسلسل، سلسله محرکها باید به محرکی که ذاتاً غیر متحرک است ختم گردد».[۲۹۷]
اشکالات وارده بر برهان حرکت
۱٫ برهان حرکت تنها محرک غیر متحرک ـ موجود مجردـ را اثبات میکند و از اثبات وجوب وجود محرک غیر متحرک عاجز است.[۲۹۸]
۲٫از آن جاییکه ارسطو و پیروانش قائلند حرکت و دگرگونی تنها در عوارض و اوصاف ماده راه دارد نه در متن هستی ماده، از این رو جهان طبیعی تنها در حوزه اعراض و اوصاف خود به محرک ثابت نیاز دارد .بدین ترتیب اگر کسی قایل به ازلیت ماده باشد،این برهان قادر به پاسخ گویی نیست.[۲۹۹]
۳٫برهان حرکت تنها یکی از اوصاف خداوند را اثبات میکند و از اثبات خالقییت و فیاضییت خداوند ناتوان است.[۳۰۰]
صدرا قائل است اشکالات برهان حرکت با وارد کردن حرکت به متن هستی حل و برهان قابل دفاع میشود و در این رابطه چنین بیان میدارد که «کمال این روش به آن چیزی است که ما آن را تحقیق و ثابت کردیم و استواری بخشیدیم؛ یعنی اثبات حرکت جوهری در تمام طبایع جسمانی خواه فلکی باشد، خواه عنصری»[۳۰۱].
ب). تقریر برهان براساس حرکت جوهری
۱ـ حرکت نه تنها در اعراض بلکه در ذات و جوهر اجسام نیز راه دارد.
۲ـ متحرک به محرکی نیاز دارد.
۳ـ محرک باید غیر از متحرک باشد.
۴ـ دور و تسلسل باطل است.
در نتیجه سلسله متحرکها باید به محرک غیر متحرک منتهی گردد.
استاد جوادی آملی قائل هستند گر چه با وارد کردن حرکت جوهری به متن هستی، دامنه برهان حرکت علاوه بر عوارض، ذات امور و حقایق را نیز فرا میگیرد و در نهایت محرک فوق طبیعی اثبات می شود، اما مشکل اصلی در اثبات واجب تعالی همچنان بر سر جایش باقی است. حرکت جوهری سلسله را به موجود مجرد ختم میکند؛ اما اثبات نمیکند که آن موجودِ مجرد، واجب تعالی هست؟ یا نیست؟. زیرا آن مبدأ مجرد و غیر مادی که محرک اشیای مادی است خود میتواند موجود مجرد یا قدیم و در عین حال ممکن باشد. از این رو جهت تکمیل برهان باید از برهان وجوب و امکان مدد گرفت و در سایه این برهان وجود واجب بالذات اثبات گردد.[۳۰۲]
عده ای در جواب این اشکال چنین پاسخ گفتهاند که « اگر محرک نخستین را بر مبنای غایت و محبوب و معشوق نهایی تبیین کنیم، غایت و محبوب نهایی که فعلیت محض است و هیچ قوهای در آن نیست چیزی جز واجب الوجود بالذات نخواهد بود و یا احتمالاً ملاصدرا حدوث ذاتی و زمانی را نیز جزء حرکات و تغییرات دانسته که در این صورت موجودی که محرک است و هیچ نوع حرکتی را هم دارا نیست همان واجب الوجود است».[۳۰۳]
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۲٫ برهان حدوث
یکی از راه های اثبات وجود خداوند، برهان حدوث است. در این روش نیز صفتی از اوصاف خداوند به اثبات میرسد و از صفت به وجود واجب تعالی پی برده میشود. این روش، روش متکلمین است. آنها براساس حدوث عالم جسمانی پی به وجود خدا میبرند. ابتدا تقریر برهان از منظر متکلمین را به نظاره می نشینیم و در ادامه نظر صدرا و راهکار او را در رابطه با اشکالات وارده بیان و برهان را از نظر صدرا بیان میکنیم.
الف) تقریر برهان از نظر متکلمین
مهمترین برهانی است که متکلمین برای اثبات واجب تعالی اقامه کردهاند که بر حسب مقدمات به کار رفته در آن بدین صورت است:
۱ـ عالم جسمانی حادث است؛ از نظر متکلیمن عالم همان امور جسمانی و اجرام جهان از حرکت و سکون ـ هر دو حادث اندـ خالی نیست.
۲ـ هر چیزی که از حوادث خالی نباشد، حادث است.
۳ـ هر حادثی برای تحقق شدن در عالم خارج نیازمند محدِث است.
۴ـ محدِث و علت عالم جسمانی، نمیتواند جسم و جسمانی باشد؛ زیرا اگر محدِث، جسم و جسمانی باشد، خود او نیز معروض حرکت و سکون است. در نتیجه حادث و برای تحقق داشتن نیازمند محدِث دیگری خواهد بود.
۵ـ دور و تسلسل به حکم عقل باطل است.
طبق مقدمات فوق تقریر صدرا از دیدگاه متکلمین این گونه است که اجسام از حرکت و سکون ـ که هر دو حادثاندـ خالی نیستند. و هر چیزی که از حوادث خالی نباشد، خود نیز حادث است. از این رو همه اجسام حادثاند و هر حادثی نیازمند محدِث است. پس محدِث آن به خاطر استحاله دور و تسلسل غیر جسم و جسمانی است و آن همان باری تعالی است.[۳۰۴]
ب) تقریر برهان متکلمین در کتب کلامی
عالم حادث است، پس باید علت و پدیدآورندهای داشته باشد. حال اگر آن علت و پدیدآورنده خود نیز حادث باشد و به موجود قدیمی منتهی نشود، تسلسل یا دور لازم میآید. تسلسل ودور محال است. پس باید به پدیدآوری قدیم منتهی گردد. مطلوب ثابت شد؛ زیرا قدیم بودن مستلزم واجب بودن است.[۳۰۵]
باید افزود که تقریر این برهان براساس اسلوب متکلمین که ملاک نیازمندی معلول به علت را حدوث میدانند و حرکت را تنها در اعراض می بیند، خالی از اشکال نیست. اشکالاتی که بر این برهان وارد شده است به شرح ذیل است:
۱ـ حدوث، علت نیازمندی معلول به علت نیست؛ زیرا حدوث وصف وجود است و در تحلیل عقلی متأخر از وجود و به عبارتی بعد از وجود است. از این رو اگر علت نیاز و حاجت حدوث باشد، آنگاه حدوث باید چند مرتبه مقدم بر خود، وجود داشته باشد و در نتیجه محذور دور مضمرـ تقدم شیء بر خودش ـ پیش میآید.[۳۰۶]
۲ـ اگر دلیل احتیاج جهان به خداوند حدوث آن باشد، بر فرض اینکه ماده را نیز حادث بگیریم نه ازلی، آنگاه زمانی که عالم جسمانی حادث شد و از کتم عدم بیرون آمد، دیگر نیاز به مبدأ فاعلی نخواهد داشت. زیرا دیگر حدوثی وجود ندارد تا علت نیازمندی عالم به مبدأ فاعلی و هستی گردد؛ زیرا چیزی که برای اولین بار حادث شد، دوباره به وجود نمیآید تا از پدیده بودنش استدلال بر نیازمندی او شود.[۳۰۷]
۴٫ از آنجایی که متکلیمن قائلند عالم جسمانی تنها در اوصاف و اعراض خود حادث است و از همین بعد نیز نیازمند محدث میباشد. بنابراین این برهان از پاسخگویی به کسانی که شبهه ازلیت ماده را مطرح می کنند، عاجز است.[۳۰۸]
۴). برهان حدوث تنها به محدثی که قدیم است ختم می شود حال آن که از اثبات وجوب موجود قدیم عاجز است.[۳۰۹]
حل اشکالات برهان حدوث توسط صدرا
صدرا اشکالات وارد شده بر برهان حدوث را با توسل به حرکت جوهری رفع و دفع می کند. وی با اثبات حرکت جوهری، تجدد و تغییر را به جوهر و ذات متحرکها نسبت میدهد. از این رو تمام امور موجود در عالم طبیعت پیدرپی در حال تغییر و دگرگونی است و آنی عالم آرامش و ثبات ندارد و به تبع حرکات و سیلان در جوهر و ذات اشیاء، اعراض و اوصاف نیز در حرکت و تحولند و عالم جسمانی با همه آنچه که در آن هست، در هر آنی زوال پذیر است. بنابراین سراسر عالم جسمانی به عنوان یک وحدت شخصی در سیلان و تجدد است و نیازمند محدِثی فوق طبیعی است.[۳۱۰]
از سوی دیگر وی در رابطه با مشکل دور قائل است حدوثی که در مورد عالم مطرح است «حدوث ذاتی» است نه حدوث زمانی. «حدوث ذاتی» معنای مسبوق بودن وجود شیء به عدمی است که در مرتبه ذات آن قرار دارد. از این رو حدوث ذاتی به معنای حدوث وجودی است. بدین ترتیب اشیاء در وجودشان ذاتاً نیازمند و محتاج به غنی بالذات هستند و دیگر مشکل دور مطرح نیست.[۳۱۱]
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۳٫ برهان وجوب و امکان
یکی از براهین مهمی که فیلسوفان و متکلمان برای اثبات واجب تعالی به آن استدلال کرده اند، برهان «وجوب و امکان» است. با جستجو در آثار حکما و فلاسفه مقبولیت آن را به وضوح میتوان یافت. این برهان اولین بار در آثار فارابی دیده شده است[۳۱۲] و سپس ابن سینا از آن وام گرفت و آن را به طور جامع ولی با بیانی ساده ارائه داد. این برهان مدعی است وجود واجب تعالی را بدون وساطت مخلوقات اثبات میکند. اگر چه صدرا برهان ابن سینا را معتبر دانسته و در اسفار و شواهد ـ درشواهد به سبک ابن سینا نزدیک است، با این تفاوت که از مفهوم وجود بر خود وجود تکیه شده است، ولی در اسفار بسیار متفاوت ارائه شده است ـ بهره برده ولی آن را به عنوان برهان صدیقین به رسمیت نمیشناسد و میگوید: «هذا المسلک أقرب المسالک الی منتهج الصدیقین». زیرا در برهان ابن سینا مفهوم وجود به عنوان حدوسط واقع شده است، حال آنکه در برهان صدیقین حقیقت وجود مدنظر است و در برهان حدوسط قرار گرفته است.[۳۱۳]
در نهایت اینکه در برهان وجوب و امکان از امکان ماهوی مدد گرفته شده است. امکان ماهوی به این معنا است که در صورتیکه ذات یک شیء مورد تعقل واقع شود، این شیء بر حسب ذات نه‌ اقتضای وجود دارد و نه افتضای عدم و هر آنچه که ماهیتش ‌چنین باشد، نیازمند مرجحی است تا آن را از حالت تساوی خارج کند. این برهان کاملاً عقلی و فلسفی است و در مقدمات آن از هیچ امر محسوسی استفاده نشده است. در ادامه ابتدا تقریر برهان را بر مبنای امکان ماهوی بیان و سپس آن را براساس مبانی ویژه صدرا ارائه میدهیم.
الف) تقریر برهان براساس امکان ماهوی
اگرچه از این برهان تقریرهای مختلفی ارائه شده است اما معروفترین تقریر متعلق به ابن سینا است . از این رو ما نیز به تقریر او اکتفا کرده و آن را بر پایه امکان ماهوی ذکر میکنیم.
هر موجودی اگر با توجه به ذاتش و بدون هیچ تعلقی به غیر لحاظ شود یا واجبالوجود است، یا ممکن الوجود. اگر موجود مورد نظر واجبالوجود باشد، مطلوب ثابت است و اگر ممکن الوجود باشد وجودش برای موجود شدن نیازمند مرجحی است. حال اگر مرحج ممکن باشد خود دوباره نیازمند مرجح دیگری است و به همین نحو تا بی نهایت این نیازمندی ‌ادامه دارد. سلسله ممکنات به خاطر استحاله دور و تسلسل باید در نهایت به مرجحی ختم شود که دیگر ممکن نباشد، بلکه واجب باشد. در این صورت این واجب الوجود همان مطلوب ماست که وجود خداوند است.[۳۱۴]
خصوصیت بارز این تقریر این است که وجود واقعیت مفروض گرفته شده است و این به معنای نفی سفسطه و ورود به واقعگروی است. ابن سینا از تقریر این برهان بر خود میبالد وآن را شایسته نام صدیقین میداند. وی معتقد است در این برهان آنگونه که متکلمین حدوث اجسام و اعراض را و حکمای طبیعی نیز وجود حرکت را واسطه در اثبات حق قرار دادهاند، هیچ یک از مخلوقات خداوند واسطه در اثبات قرار نگرفته است. بلکه این روش، روش الهیون است که تنها پس از نفی سفسطه و قبول واقعیت، بدون نیاز به واسطهای دیگر، با یک تقسیم عقلی دایر بین وجود واجب و ممکن الوجود که اگر ممکن باشد، به دلیل نیازمندی به علت و استحاله دور و تسلسل منتهی به واجب تعالی میگردد مطلوب ثابت خواهد شد. با این برهان ابتدا ذات واجب تعالی اثبات میشود و پس از ذات، صفات ودر نهایت افعال اثبات میشود. شیخ این برهان را به دلیل اینکه یقینآور است، اولی تر از روش حکمای طبیعی میداند. چرا که در برهان اگر از علت پی به معلول برده شود، از یقین و جزم برخوردار است و این برهان نیز دقیقاً دارای چنین ویژگی بارزی است.[۳۱۵]
ب) تقریر برهان براساس امکان فقری
اعتقاد صدرا بر اصالت وجود زمینهای برای طرح برهان امکان فقری مهیا کرد. موجودات علاوه بر امکان ماهوی از امکان دیگری برخوردار هستند که عین ذات آنها به معنای واقعیت است نه به معنای ماهیت. این معنا از امکان درموجودات خاصی که از حق تعالی فائض هستند به فقر و نقص ذاتی آنها بر میگردد که به واجب تعالی تعلق ذاتی دارند. از این رو هیچ قوام و استقلالی از خود ندارند. تقریر برهان بدین صورت است که وجود معلول عین ربط و وابستگی به وجود علت است و حصول مستقلی جدای از علتشان ندارد. حال اگر خود این علت معلول علت بالاتر باشد، فقر و نیاز نیز در مورد آن علت صدق میکند. اگر این سلسله همین طور ادامه پیدا کند و معلولها و علتهایی داشته باشیم که هر علتی از این سلسله معلول علت بالاتر از خودش باشد، آنگاه سلسهای از ربطها و وسایط خواهیم داشت و از این رو هیچگاه فقر و نیاز موجودات معلول برطرف نخواهد شد. بنابراین باید موجود غنی و مستقلی وجود داشته باشد تا این موجودات وابسته در سایه آن تحق یابند و آن موجود غنی و بی نیاز همان واجب الوجود است. }والله الغنی و انتم الفقراء{.[۳۱۶]
این برهان دارای دو امتیاز مهم نسبت به براهین حدوث، حرکت و امکان و وجوب دارد.۱ـ اینکه این برهان بهطور مستقیم به اثبات واجبتعالی میپردازد. ۲ـ این برهان از محذور دور و تسلسل درامان است؛ زیرا تا وجود واجب تعالی اثبات نشود امکان تحقق دیگر ممکنات محال است.
طبق این برهان هر وجودی که به واجب تعالی نزدیکتر باشد ارتباطش با آن شدیدتر و تصور جدائیش دورتر است. بدین معنای واسطه بین او و بین جاعل بسیار کم است.[۳۱۷]
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۴٫ برهان معرفت نفس
صدرا یکی از راه های معرفت به خدا را نفس و اندیشیدن درنفس میداند.[۳۱۸] وی بعد از برهان «صدیقین» برهان «معرفت نفس» را از بهترین و ارزشمندترین راه های اثبات وجود خدا به شمار میآورد. ارزش و اعتبار این روش به این است که سالک و روند عین مسلک و راه میباشد و اگر سالک راهی را که عین خودش است به انجام برساند به مقصود و مقصد خود که همان شناخت حق تعالی است، نایل میگردد.
در آثار و تألیفات صدرا بسیار بر تدبر و نظر کردن در نفس و انفس اشاره، بلکه تأکید شده است. هدف از این تدبر تقرب و نزدیکی به خداوند و‌رسیدن به سعادت اخروی است. آنچه که در نزد صدرا در این رابطه مهم می نماید نحوه تقرب جستن بر حق تعالی است. او معتقد است این تقرب جز به واسطه علم و معرفت حاصل نمیگردد. صدرا گاهی برهان معرفت نفس را بر مبنای طبیعیون در آثارش تبیین میکند و گاهی بر اساس حرکت جوهری خود به تقریر آن میپردازد.
الف) تقریر برهان بر مبنای طبیعیون
یکی از براهینی که حکمای طبیعی برای اثبات وجود واجب تعالی اقامه کردهاند، برهان « معرفت نفس» است که از مقدمات چندی به صورت زیر تشکیل شده است:
۱ـ نفس ذاتاً از ماده و عوارض ماده مجرد است. اکثر قریب به اتفاق حکما و فلاسفه تجرد نفس را پذیرفتهاند.
۲ـ نفس حادث به حدوث زمانی با بدن است. این نظر با دیدگاه مشائیان که قائل به قدیم بودن نفس انسانی هستند در تقابل است. اعتقاد به قدیم بودن نفس به دو علت محال است. یکی اینکه تمایز نفوس انسانی بدون تعلق به ابدان ممتنع است، دیگر اینکه تناسخ باطل است.
۳ـ هر حادثی ممکن و در تحققش نیازمند علت است.
۴ـ علت و سبب وجود نفس جسم و قوه جسمانی نیست؛ زیرا جسم بما هو جسم اگر علت وجود نفس باشد، باید همه اجسام که در جسم بودن با هم مشترکند، دارای چنین نفسی باشند، حال آن که اینگونه نیست و بسیاری از اجسام نفس ندارند. قوه جسمانی ـ خواه نفس دیگری یا صورت جسمانی یا عرض جسمانی ـ نمیتواند علت تحقق نفس باشد. زیرا قوا و نیروهای جسمانی زمانی تأثیر می‌گذارند که دارای وضع خاصی با نفس باشند، حال آنکه بین یک امر مادی و یک امر مجرد هیچ گونه ارتباط وضعی برقرار نیست. چرا که قوای جسمانی همانطور که از نامشان بر میآید تنها در رابطه با اجسام و اشیای مادی عمل میکنند نه مجردات.
نتجه مقدمات فوق چنین است که نفس درتحققش نیازمند علتی غیر مادی و فوق طبیعی است.
آن علتِ مجرد یا واجب الوجود است که در این صورت مطلوب ما ثابت می شود، یا ممکن الوجودی است که به دلیل بطلان دور و تسلسل درنهایت باید به واجب الوجود منتهی گردد و این همان مطلوب است.[۳۱۹]
ب)تقریر برهان بر اساس حرکت جوهری
نفس انسان بین دو عالم عقل و طبیعت قرار دارد، از این رو دو وجهی است؛ وجهی به سوی عالم ملکوت و وجهی به سوی عالم طبیعت. نفس از آن نظر که ملکوتی است و تجرد ذاتی دارد ، مورد نظر و حائز اهمیت است، نه از آن نظر که جنبه تدبیری و تعلقی به بدن دارد. همین تعلق نفس به بدن ایجاب می‌کند که در نهایت نفس به سوی واجب تعالی بازگردد. به واقع اصل نفس مجرد است و زمانی که به تدبیر بدن مشغول است، تمام دغدغهاش بازگشت به موطن واقعی خودش است. از این رو است که باید سـیر تکـاملی خود را بپیـماید تا به واجبتعالی که از زمـان و مکـان مقدس است برسد تا
ثبات و آرامش بیابد.[۳۲۰]

 

 

1- اعلامیه ی بانكوك در سال 1967 میلادی، به هنگام تاسیس سازمان،
2- اعلامیه ی 1971 میلادی، كوالالامپور، در اعلام آسیای جنوب شرقی به عنوان منطقه ی صلح، آزادی و بی طرفی،
3- پیمان مودت و دوستی بالی در سال 1976 میلادی،
4- اعلامیه ی 1992 میلادی مانیل، در خصوص دریای چین جنوبی،
5- پیمان بانكوك در سال 1997 میلادی، مبنی بر اعلام منطقه به عنوان “منطقه ی عاری از سلاح های هسته ای “،
6- تدوین چشم انداز 22020 آ.سه.آن در كوالالامپور، در سال 1997 میلادی،
7- توافقنامه ی بالی دوم در سال 2003 میلادی،
8- امضا منشور آ.سه.آن در سال 2007 میلادی.[239]
به واسطه ی در پیش گرفتن سیاست گفتگو و اعتماد سازی، كشورهای آ.سه.آن از آغاز ایجاد، درگیر منازعه نظامی نشدند. هدف از ایجاد “مجمع منطقه ای آ.سه.آن”[240]، همزیستی مسالمت آمیز كشورهای آ.سه.آن در روابط فی ما بین و همچنین در روابط با كشورهای بیرون از آ.سه.آن می باشد. كشورهای عضو این جامعه تعهد دارند، اختلافات خود را به شیوه های مسالمت آمیز حل و فصل نمایند و امنیت خود را در پیوند با امنیت سایر كشورهای اتحادیه، تلقی نمایند. مجمع منطقه ای آ.سه.آن از مولفه هایی چون توسعه سیاسی، ترویج هنجارهای مشترك، پیشگیری از منازعات، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، صلح سازی و ساز و كارهای اجرایی مربوط به هر یک از موارد فوق تشكیل شده است. مجمع منطقه ای آ.سه.آن، مبتنی بر اصول، اهداف و توافقاتی است كه آ.سه.آن از تاریخ ایجاد تا به حال بر اساس آن ها، فعالیت كرده است. برای پایدار سازی امنیت در منطقه ی آ.سه.آن و با توجه به وابستگی متقابل مسائل امنیتی در سطح بین‌المللی، آ.سه.آن از طریق نظام دیالوگ و مجمع منطقه ای به همكاری امنیتی با سایر دول می‌پردازد.[241]
تاسیس نظام دیالوگ آ.سه.آن، در كاهش تنش های منطقه ای و بین المللی موثر بوده است. این نظام كه از دهه 1980 میلادی شروع به كار كرده است، شامل طیف وسیعی از كشورها و نهادهای بین المللی نظیر آمریكا، استرالیا، نیوزیلند، كانادا، ژاپن، هند، چین، كره جنوبی، روسیه و همچنین اتحادیه ی اروپا ست.
در آغاز سال 1994 میلادی اعضای آ.سه.آن و شركای دیالوگ تصمیم گرفتند، برای پیشبرد همكاری های مشترك در حوضه های مختلف نهادی به نام مجمع منطقه ای آ.سه.آن یا همان جامعه امنیتی آ.سه.آن را تاسیس كند تا عرصه ی فعالیت خود را به كل منطقه ی آسیا- اقیانوسیه،گسترش دهند. مجمع منطقه ای آ.سه.آن، مركب از اعضای این سازمان به علاوه كانادا، اتحادیه ی اروپا، ایالات متحده ی آمریكا، روسیه، چین، ژاپن، كره جنوبی، هند، استرالیا، پاپوا گینه نو و نیوزیلند است.[242]
مجمع منطقه ای آ.سه.آن به دو دلیل اصلی ایجاد شد:
1- گفتگو و گسترش همكاری های سیاسی و امنیتی كشورهای عضو،
2- گسترش جو اعتماد متقابل در منطقه و استفاده ی حداكثری از ظرفیت های منطقه در دیپلماسی پیش گیرانه.
علت وارد كردن آمریكا به این مجمع، ان بود كه اعضای آ.سه.آن نقش متوازن كننده‌ی ایالات متحده را به عنوان ركن ثابت امنیت منطقه ای، به رسمیت شناختند و آن را به عنوان مكمل مجمع بومی منطقه ای، در مقابل نوسانات در تعهدات آمریكا تصور نمودند. همچنین كشورهای عضو احساس كردند، چندین قدرت بزرگ مانند آمریكا، ژاپن و چین به گونه ای در جنوب شرق آسیا ذینفع هستند. مجمع منطقه ای آ.سه.آن درپی استفاده از فرصت ها، جهت تنظیم یک دستور كار بومی به جای تعیین دستور كار از سوی قدرت‌های خارجی است. مجمع منطقه ای آ.سه.آن، اختیار پرداختن به سه موضوع ذیل را دارد:
1- اعتماد سازی،
2- دیپلماسی بازدارنده،
3- حل و فصل مناقشات.
بیشترین توفیق مجمع در زمینه ی اعتماد سازی بوده است، كه از آن جمله می توان به مبادله‌ی داوطلبانه ی وضعیت بودجه دفاعی، گفتگوهای روزافزون در خصوص موضوعات متعدد امنیتی و افزایش تماس ها میان نهادهای نظامی كشورهای عضو، اشاره داشت. مجمع در خصوص اقدامات الزام آور و همچنین محدودیت های تسلیحاتی توفیق كمتری داشته است. در مجموع، مجمع منطقه ای آ.سه.آن ، موفقیت هایی در زمینه چند جانبه گرایی داشته است. [243]
به طور كلی آ.سه.آن به عنوان یک نهاد منطقه ای، گسترش امنیت منطقه ای را وجه همت قرار داده است و مساعی قابل توجهی را به صورت چند جانبه به انجام رسانده است از آن جمله:
1- فعالیت های امنیت محور از طریق مجمع منطقه ای آ.سه.آن،
2- آموزش عملیات های بشر دوستانه،
3- گسترش فرهنگ دیپلماسی پیشگیرانه،
4- گسترش فرهنگ اعتماد سازی و همكاری متقابل،
5- گسترش اقدامات شفاف سازی و مسئولیت پذیری در امور تسلیحات متعارف،
6- تقویت ظرفیت های سیستم های هشدار دهنده نظامی،
7- همكاری در امور نظامی و مقابله با اقدامات تروریستی،
8- همكاری در امور حفظ صلح، در راستای اهداف سازمان ملل متحد. برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

ی در آ.سه.آن نقش دارد. با گذشت زمان آ.سه.آن توجه بیشتری به مسائل اقتصادی معطوف داشته است و به نظر می رسد همکاری های اقتصادی یک ابزار بوده است برای ایجاد ثبات سیاسی.[252]
عکس مرتبط با اقتصاد
آ.سه.آن از زمان تشکیل با چالش های مختلفی برای همگرایی روبرو بوده است ، ولی از اواخر دهه 1980، عوامل مختلف منطقه ای و بین المللی بصورت نسبتاً مساعد در راستای فرایند همگرایی این اتحادیه پیش رفته است. این اتحادیه با نرخ رشد 5/5 درصدی و نرخ تجارت درون منطقه ای 25 درصدی ، یکی از مناطق پویای اقتصادی جهانی محسوب می‌شود. به نظر می رسد که عواملی چون امنیت نسبی منطقه ای ، تعامل سازنده با قدرت های فرامنطقه ای ذینفع در منطقه، وجود جذابیت های لازم برای سرمایه گذاری خارجی و در پیش گرفتن سیاست دولت حداقلی ، نقش مؤثری در شکوفایی اقتصادی منطقه داشته است. در یک جمله می توان گفت، که آ.سه.آن بسترسازی مناسب برای همگرایی کرده است و به نظر می رسد آثار این تلاش در دهه دوم هزاره سوم بیشتر نمایان شود[253].

5-1-1- انواع نشست‌های آ.سه.آن
به ‌جز اجلاس و نشست‌های رسمی در سطح سران دولت‌ها و وزرای کشورها، نشست‌های دیگری نیز در آ.سه.آن صورت می‌گیرد:[254]
·مجمع منطقه‌ای آ.سه.آن: این مجمع متشکل از 27 عضو (10 کشور عضو به اضافه استرالیا، بنگلادش، کانادا، چین، ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، هند، ژاپن، کره جنوبی، کره شمالی، مغولستان، پاکستان، زلاندنو، روسیه، پاپو آگینه نو، تیمور شرقی و سریلانکا) بوده و از سال 1994 آغاز به‌کار کرده است. هدف این مجمع گسترش گفتگوهای چندجانبه در منطقه آسیا-اقیانوسیه و توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف است.
· نشست آسیا- اروپا: یک فرایند گفتگوهای غیررسمی بین آ.سه.آن و اتحادیه اروپا است که از سال 1996میلادی، شروع شده است.
· آ.سه.آن به اضافه سه: گفتگوهایی بین مقامات دولت‌های عضو آ.سه.آن و سه کشور چین، ژاپن و کره جنوبی که در حاشیه هر اجلاس سران آ.سه.آن به‌منظور بهبود روابط بین دولت‌های عضو آ.سه.آن و سه کشور فوق برگزار می‌شود.
· اجلاس آ.سه.آن-روسیه: رهبران دولت‌های عضو آ.سه.آن و رئیس جمهور روسیه هر ساله در طی یک نشست، به تبادل نظر و گفتگو پیرامون موضوعات فیما بین می‌پردازند.
· اجلاس آسیای شرقی: مجمعی است کاملا آسیایی، که سالانه توسط 16 کشور شرق آسیا و منطقه آ.سه.آن برگزار می‌گردد. روسیه از سال 2005میلادی، درخواست شرکت در این اجلاس را مطرح کرده است و هم اکنون به‌ عنوان عضو ناظر در این اجلاس شرکت می‌کند.
· نشست آ.سه.آن- استرالیا و زلاندنو؛ كه هر ساله میان كشورهای عضو آ.سه .آن و این دو كشور برگزار می گردد.[255]

 

5-1-2- موافقت نامه افتا و تحولات آن
در سال 1992 میلادی بود که توافقنامه ی (منطقه ی آزاد تجارت آ.سه.آن) تحت عنوان “افتا” با هدف “ایجاد جامعه اقتصادی آ.سه.آن”[256] منعقد شد و طبق آن قرار شد که این اتحادیه تا سال 2015 میلادی، با حذف کلیه ی تعرفه های تجاری و یکسان سازی اکثر سیاست های اقتصادی، جامعه اقتصادی آ.سه.آن را پایه گذاری کند. مهمترین اصول توافقنامه ی افتا به شرح زیر است:
1- محدودیت های تجاری کلیه صنایع، طبق جدول زمان بندی شده برداشته شود،
2- کلیه سرمایه‌گذاری ها در منطقه ی آ.سه.آن، مشمول تسهیلات از سوی اعضا قرار گیرد،
3- کلیه موانع سرمایه گذاری برچیده شود،

 

*معنی دار در سطح اطمینان ۹۵ درصد
فرضیه چهارم
بین نگرش به قرآن و ابعاد چهار گانه سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، کارکرد اجتماعی و افسردگی) بیماران بستری در بیمارستان­های شهر ساری رابطه معنی­دار وجود دارد.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
ارزیابی روابط همبستگی بین نگرش به قرآن و ابعاد چهار گانه سلامت روان نشان داد که بین نگرش به قرآن و زیر مقیاس افسردگی در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنی­داری وجود دارد (۰۰۱/۰Sig=)، اما سایر روابط نشان دادند که در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنی­داری بین نگرش به قرآن و زیر مقیاس­های نشانگان جسمانی(۴۹۲/۰Sig=)، اضطراب (۷۲۰/۰Sig=) و کارکرد اجتماعی (۰۶۴/۰Sig=) وجود ندارد. بنابراین، تنها زیر بخش مربوط به رابطه معنی­دار بین افسردگی و نگرش به قرآن تأیید می­ شود اما سایر روابط ذکر شده در فرضیه رد می­شوند (جدول ۴-۱۹).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
جدول ۴-۱۹- ضریب همبستگی بین ابعاد چهارگانه سلامت روان و نگرش به قرآن بیماران

 

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نگرش به قرآن
نشانگان جسمانی همبستگی پیرسون ۰۵۰/۰
سطح معنی داری ۴۹۲/۰
اضطراب همبستگی پیرسون ۰۲۹/۰-
سطح معنی داری ۷۲۰/۰
کارکرد اجتماعی همبستگی پیرسون ۱۴۸/۰-
سطح معنی داری ۰۶۴/۰
افسردگی همبستگی پیرسون ۲۵۴/۰-
سطح معنی داری *۰۰۱/۰
تعداد ۱۵۶

*معنی دار در سطح اطمینان ۹۵ درصد
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱- خلاصه
هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه بین انس با قرآن و سلامت روانی در بیماران بستری شده در بیمارستان­های ساری بود. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. نمونه مورد مطالعه ۱۵۶ بیمار بستری شده در بیمارستان­های شهر ساری می­باشد که حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعیین گردیده و آزمودنی­ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ­ها از سه پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ و پرسشنامه انس با قرآن و نگرش با قرآن سخائی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله از روش­های آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح توصیفی آماره­هایی چون تعداد، میانگین و انحراف استاندارد به کار رفت. در سطح استنباطی نیز از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
۵-۲- بحث و نتیجه گیری
فرضیه اول
بین انس با قرآن و سلامت روان بیماران بستری در بیمارستان­های شهر ساری رابطه معنی­دار وجود دارد.
نتایج حاصل از تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره کل سلامت روان و اّنس با قرآن بیماران در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه معنی­داری وجود ندارد (۲۰۲/۰Sig=). بررسی مطالعات انجام شده بین سلامت روان و اٌنس با قرآن نشان می­دهد که فقط مطالعه سخائی (۱۳۸۸) در این زمینه بوده است که دارای نتایج مخالفی با نتایج مطالعه حاضر است. از طرف دیگر، بررسی پژوهش­های پیشین نشان می­دهد که رابطه معنی­داری بین نگرش مذهبی و سلامت روان وجود دارد. از جمله این پژوهش­ها می­توان به یافته­ های طاهری خرامه و همکاران (۱۳۹۲)، قهرمانی و نادی (۱۳۹۱)، مداحی و همکاران (۱۳۹۰) و کرمی و همکاران (۱۳۸۵) اشاره کرد.
فرضیه دوم
بین نگرش به قرآن و سلامت روان بیماران بستری در بیمارستان­های شهر ساری رابطه معنی­دار وجود دارد.
بررسی همبستگی بین سلامت روان و نگرش به قرآن بیماران در سطح اطمینان ۹۵ درصد نشان داد که رابطه معنی­داری بین این دو متغیر وجود ندارد (۱۷۸/۰Sig=). به عبارتی نمی­توانیم قضاوت کنیم که هر چه میزان نگرش به قرآن بیشتر باشد پس سلامت روانی بهتر می­باشد. مشابه با فرضیه قبل، می­توان اینطور استدلال کرد که شرایط بیمارستان و وضعیت بیماران و همچنین شرایط روحی و روانی آنها در این امر دخیل بوده و منجر به تغییراتی در حس سلامت آنها و همچنین فشار بر آنها منجر به تغییر نگرش آنها به قرآن می­ شود و مجموع این فرایندها منجر به عدم معنی داری رابطه بین نگرش به قرآن و سلامت روان در بیماران می­ شود. اگرچه تنها مطالعه انجام شده در این زمینه نیز نشان داده است که ارتباط معنی داری بین نگرش به قرآن و سلامت روان در اساتید دانشگاه وجود ندارد (سخائی، ۱۳۸۸) که در مطالعه حاضر این نتیجه تأیید شد، در حالی که مطالعات مرتبط در زمینه سلامت روان و باورهای مذهبی نشان داده اند که ارتباط معنی­داری بین سلامت روان و نگرش و باورهای مذهبی وجود دارد که می­توان در این زمینه به مطالعات آقاپور و حاتمی (۱۳۸۹)، صدری و جعفری (۱۳۸۹)، بالجانی و همکاران (۱۳۹۰)، عارفی و محسن زاده (۱۳۹۰)، حسینی و همکاران (۱۳۹۰)، صولتی و همکاران (۱۳۹۰)، برنا و سواری (۱۳۸۷)، خیدانی (۱۳۹۰)، حمید (۱۳۸۸)، عسگری و همکاران (۱۳۸۸) و شعاع کاظمی (۱۳۸۸) اشاره کرد.
در تحلیل نتایج مطالعه حاضر و مطالعات قبلی و تبیین این نتایج و با رجوع به آموزه­های دینی می­توان اینطور نتیجه ­گیری کرد که باید ابتدا روایی آزمون نگرش به قرآن در جوامع آماری مورد بررسی و مورد مطالعه قرار گرفته و در مرحله بعد در صورت تأیید روایی و پایایی آن در جامعه مورد مطالعه به بررسی رابطه آن با سایر آزمون­ها پرداخته شود، از سوی دیگر نظر به تنوع سنی و محدودیت جنسیتی شرکت کنندگان در مطالعه و وضعیت روحی و روانی آنها و شرایط بیمارستان نمی­توان بطور قطع استدلال کرد که بین نگرش به قرآن و سلامت روان رابطه­ای وجود ندارد، بنابراین در این زمینه انجام مطالعات بیشتر و با اطمینان بیشتر کاملاً ضروری به نظر می­رسد.
فرضیه سوم
بین انس با قرآن و ابعاد چهار گانه سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، کارکرد اجتماعی و افسردگی) بیماران بستری در بیمارستان­های شهر ساری رابطه معنی­دار وجود دارد.