با توجه به اینکه محقق خود یک پرستار است که هم تجربه شیف در گردش و شیفت ثابت را دارد و یکی از دغدغههای این قشر را تعارضات زناشویی و شیوه های فرزندپروی می داند و تا آنجا که محقق اطلاع دارد پژوهش در این مورد انجام نشده است این پژوهش می تواند راهگشای شناخت جامع تر پیامدهای زناشویی و شیوه های فرزندپروری در جامعه بویژه در بین پرستاران و دیگر شغلهای دارای نوبت کار می باشد و راهکارهای سازندهتری را برای آن پیشنهاد می نماید و هم چنین نتایج این پژوهش را می توان پیشنهادی برای آموزش صحیح شیوهای فرزندپروری و تربیت فرزندان در آینده باشد.
اهداف کلی:
مقایسه ی انواع روش های حل تعارض و شیوه های فرزندپروری در بین پرستاران شیفت درگردش و شیفت ثابت .
اهداف جزئی:
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.
مقایسه ی روش های حل تعارض بین پرستاران شیفت در گردش و شیفت ثابت صبح.
مقایسه ی شیوه های فرزند پروری بین پرستاران شیفت در گردش و شیفت ثابت صبح..
ط- سؤالات تحقیق:
آیا بین روش های حل تعارض زناشویی در بین پرستاران شیفت درگردش با شیفت ثابت صبح تفاوت وجود دارد.
آیا بین شیوه های فرزندپروری در بین پرستاران شیفت در گردش با شیفت ثابت صبح تفاوت وجود دارد.
فرضیه های پژوهش:
فرضیه کلی
فرضیه های جزیی
بین روش های حل تعارض پرستاران شیفت در گردش و شیفت ثابت صبح تفاوت وجود دارد
بین شیو های فرزندپروری پرستاران شیفت در گردش و شیفت ثابت صبح تفاوت وجود دارد
بین سبک فرزند پروری سهل گیرانه و سبک های حل تعارض رابطه معنی داری وجود دارد.
بین سبک فرزند پروری مستبدانه و سبک های حل تعارض رابطه معنی داری وجود دارد.
بین سبک فرزند پروری مقتدرانه و سبک های حل تعارض رابطه معنی داری وجود دارد.
تعریف مفهومی
شیوه های حل تعارض زناشویی
هنگامی که دو نفر به عنوان زن و شوهر با یکدیگر زندگی می‌کنند تعارض به وجود خواهد آمد. در تعامل‌های بسیار طبیعی زن و شوهر، مواقعی هست که اختلاف‌هایی به وجود میآید و یا نیازها برآورده نمیشوند، در نتیجه، هر دو شریک نسبت به هم احساس خشم، ناکامی و نارضایتی می‌کنند. بنابراین اگر تعارض به وجود میآید، زن و شوهر باید برای آن آماده شوند. این آمادگی باید نه تنها بر حسب توانایی برقراری ارتباط مؤثر باشد بلکه با توجه به انجام راهبرد حل مساله به شیوه نظامدار که ساختار و نظمی برای جلسات حل تعارض فراهم می‌آورد، به وجود آید.
شیوه های فرزندپروری
تعریف عملیاتی
شیوه های حل تعارض : نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه ماهیت تعارض زناشویی
کریستیان[۶۱] و هیوی[۶۲] (۱۹۹۰) بدست می آورند
شیوه های فرزندپروری : نمره ای است که آزمودنی ها از پرسشنامه شیوه های فرزندپروری دیانا باوم ریند[۶۳] (۱۹۹۱) بدست می آورند
فصل دوم
پیشینه پژوهش
مقدمه
فصل حاضر به دو بخش تقسیم شده است: بخش اول به گستره نظری متغیرهای مورد مطالعه، تعارض، تعارض زناشویی و سبک های حل تعارض زناشویی، فرزندپروری، نوبت کاری در پرستاری اختصاص دارد و بخش دوم به پیشینه مطالعاتی متغیرها مورد مطالعه در داخل و خارج از کشور می پردازد. و این پژوهش بر آن است که سبک های حل تعارض زناشویی و شیوه های فرزندپروری را در بین پرستاران شیفت ثابت و پرستاران شیفت در گردش مورد بررسی قرار دهد.
تعارض
اصطلاح تعارض از جمله مفاهیمی است که معانی مختلفی از آن مستفاد می شود. روان شناسان بیشتر به جنبه روان شناختی آن، یعنی تضادهای درونی و جامعه شناسان بیشتر به جنبه اجتماعی تعارض، یعنی تضادهای میان افراد و گروه ها پرداخته اند (ایزدی یزدان آبادی، ۱۳۷۹، ص۱۲). تعارض فرایند ادراک و یا احساس هرگونه ناسازگاری در درون، و یا بین افراد، گروه ها، و یا سازمان ها است که منتهی به رفتار پنهان و یا آشکاری متعارض در دو طرف می شود. تعارض از ناهماهنگی شدید منافع ناشی می شود به طوری که هرگونه احساس رضایت و موفقیت ممکن است به مفهوم شکست و نارضایتی برای طرف مقابل باشد (میرکمالی، ۱۳۶۴، ص۶۱).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
بهتر است فرایند و جنبه ها و ابعاد مختلف تعارض، نظیر شرایط و موقعیت تعارض، طرفین درگیر، حالات شناختی، حالات انفعالی، و پویایی تعارض را مد نظر قرار دهیم تا به یک شناخت دقیق تر از این پدیده دست یابیم. در این جا هر یک از این ویژگی ها به طور مختصر تشریح می شود:
طرف های درگیر: برای وقوع تعارض همیشه دو یا چند “طرف” یا “جناح” که در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند، لازم است. طرف درگیر می توانند افراد، گروه ها، سازمان ها، اقوام، نژادها، دولت ها و تمدن ها و یا حتی در سطوح پایین تر یعنی جنبه های مختلف شخصیت فرد، و یا فرد و عوامی محیطی باشند (میرکمالی، ۱۳۸۰، ص۴۹).
تعارض به عنوان پدیده ای ذهنی و عینی: آیا حالات ذهنی و غیر بارز چون احساس کینه و دشمنی ، تنفر ابراز نشده، نگرش های خصمانه و سایر احساسات منفی جزو مقوله تعارض می باشند، یا این که تنها منازعه آشکار و محسوس لازمه یک موقعیت تعارض است؟ “گرین هافزیرنویس شود” در این خصوص معتقد است: تعارض صرفاً یک پدیده عینی و محسوس نیست، بلکه این حالت ذهنی و درونی است که در ذخن افرادی که خود یک طرف قضیه هستند وجود دارد. تنها مظاهر آن نظیر توطئه چینی بر علیه یکدیگر، مجادله یا منازعه جنبه ی عینی و ملموس قضیه می باشد (میرکمالی، ۱۳۸۰، ص۴۹).
تعارض به عنوان یک فرایند ارتباطی: از سوی دیگر کولتز تعارض را ماهیتاً یک فرایند ارتباطی می پندارد و معتقد است: زمانی تعارض روی می دهد که مردم درگیر اعمال ارتباطی می شوند که به ارتباط متقابل منجر می شود که برای آن ها حائز اهمیت باشد. تعارض بین افراد تا زمانی که نوعی ارتباط صورت واقع پیدا نکند، فی نفسه وجود نخواهد داشت (کولتز[۶۴]، ۲۰۰۰، ترجمه میر حسینی، ۱۳۶۹، ص۱۹).
درک تعارض: درک تعارض از سوی طرفین درگیر لازمه یک موقعیت تعارض است. “رابینز” در این مورد می نویسد: وجود یا عدم وجود تعارض به ادراک آن بستگی دارد، اگر هیچ کس از تعارض آگاه نباشد، توافق عموم بر آن است که تعارضی وجود ندارد. به زعم وی، علاوه بر درک و آگاهی، وجود حالاتی چون مخالفت، کمیابی و بازندگی نشانگر ماهیت تعارض هستند (رابینز[۶۵]، ۲۰۰۰؛ ترجمه پارسائیان و اعرابی، ۱۳۷۴، ص۹۸).
حالات انفعالی: صرف درک و پنداشت تعارض، بیانگر بروز این پدیده نیست. به بیان دیگر، امکان دارد “الف” از این امر آگاه باشد که “الف” و “ب” به شدت با هم مخالفند. ولی این امر نمی تواند موجب ناراحتی و اضطراب “الف” گردد و احتمال بسیار زیادی دارد که این آگاهی هیچ اثری بر علاقه ای “الف” به “ب” دارد گذارد. تنها به هنگام بروز احساسات است که افراد به صورت عاطفی درگیر مسأله می شوند و طرفین نوعی اضطراب، تنش، استیصال، دشمنی یا کینه توزی را تجربه می کنند.
موقعیت و زمینه ی تعارض: شرایط، وضع و حالت تعارض از یک موقعیت به موقعیت دیگر متفاوت است، به نظر بولدینگ[۶۶] (۱۹۶۴) موقعیت یا زمینه تعارض مجموعه یا تمام حالت هایی است که در یک سیستم اجتماعی وجود دارد که این حالت ها یا اوضاع را یکی از طرفین دعوا ممکن است معقول و ذیربط بداند و طرف دیگر نظر متفاوتی داشته باشد. این موضوع بیان گر آن است که فرد به ندرت امکان دارد که در یک وضع یا موقعیت ثابت بماند، چه تضاد برطرف شود و چه تداوم داشته باشد.
پویایی و مسری بودن تعارض: ویژگی مهم دیگر تعارض، پویایی آن است. یعنی هر یک از طرفین سعی می کند خود را به وضع و یا شرایطی برساند که احساس می کند طرف مقابل دارای آن است. اگر یکی از طرفین حالت مبارزه به خود بگیرد، طرف دیگر نیز این حالت را از خود نشان خواهد داد البته این در حالی است که طرفین دارای قدرت برابر باشند (مالزیرنویس شود ۲۰۰۰، ترجمه پارسائیان و اعرابی، ۱۳۷۶، ص۳۸، ۳۷).
تحولات اجتماعی و اقتصادی که در چند قرن اخیر در جهان روی داده، موجب ورود رسمی زنان به دنیای کار و فعالیت های خارج از خانه شده است. ورود زنان به دنیای کار هم به دلیل ماهیت بعضی از مشاغل که فعالیت زنان در آن ها ضروری است مانند مشاغل بهداشتی- درمانی، مشاغل آموزشی و مشاغل امنیتی و هم به دلیل علاقه زنان به کسب استقلال و فعالیت اجتماعی است. دولت ها و صاحبان مشاغلی که فعالیت دائم آن ها ضروری است مجبور به نوبتی کردن کار شدند به نحوی که نوبت های کار به سه نوبت صبح، عصر، شب و یا دو نوبت ۱۲ ساعته تقسیم شد و بدین ترتیب مفهوم نوبت کاری به وجودد آمد. در آمریکا کار نوبتی به کاری گفته می شود که خارج از ساعات ۷ تا ۲۱ باشد (مدید، ۲۰۰۳) و به اعتقاد کوجی (۲۰۰۱) کار نوبتی، کاری است که قبل از ساعت ۶ صبح و یا بعد از ساعت ۶ عصر شروع شود. سازمان های نوبت کار سازمان هایی هستند که باید در ۲۴ ساعت فعال باشند (مدید، ۲۰۰۳؛ به نقل از آکرستت، ۱۹۶۶). در فاصله دو دهه کسانی که به کار شبانه روزی روی آوردند بیش از دو برابر شده اند.
عکس مرتبط با اقتصاد
از جمله افرادی که از دیرباز با کار و فعالیت در تمام مدت شبانه روز سر و کار داشته اند افرادی هستند که در زمینه مسائل درمانی فعالیت می کنند و با بیماران ارتباط دارند. پرستاری شغلی است که بدون وقفه در شبانه روز فعال است چرا که مراقبت از بیمار ساعت نمی شناسد. در ایران تا قبل از ۱۲۹۴ حرفه پرستاری به شکل رسمی وجود نداشت از این زمان به بعد بنا به شرایط زمانی از طرف دولت آموزشگاه هایی برای تعلیم و تربیت پرستاران تحصیل کرده تأسیس شد (جوادی، بوقانی و حسینی ۱۳۷۸). بنابراین از حدود ۸۹ سال پیش در ایران نیز شرایطی به وجود آمد که کم کم زنان نیز به طور رسمی شغی را بر عهده بگیرند که لازمه آن کار شبانه خارج از خانه باشد. اکنون طبق آمارهای غیررسمی حدود ۰۰۰/۱۲۰ پرستار در ایران مشغول به کار هستند که درصد بالایی از آنان را زنان تشکیل می دهند و بسیاری از آنان مجبور به کار در نوبت شب هستند.
هر چند که امروزه نوبت کاری امری ضروری است اما برای آنهایی که مشغول به این نوع کارها هستند ضررهایی را به دنبال دارد. افرادی که در نوبت های عصر و شب کار می کنند بیشتر از روزکاران دچار امراض مختلف می شوند زیرا ساعات کار غیرمعمول آن ها بر ریتم فیزیولوژیکی و جسم و روان آن ها اثر می گذارد و نیز به دلیل خواب آلودگی و کمی توجه احتمال تصادفات در آن بالا است (مدید، ۲۰۰۳).
کار در شیفت های مختلف بخصوص شب کاری، می تواند وضعیت سلامت پرستاران زنی که مسئولیت های خانوادگی از قبیل حاملگی، تربیت فرزندان و … را نیز بر عهده دارند، به مخاطره بیندازد (سلیمانی و همکاران، ۱۳۸۷). به گزارش سازمان بین المللی کار (۲۰۰۰) از هر سه نفر مستخدم یک نفر از کشمکش بین کار و محیط خانواده به عنوان یکی از بزرگ ترین مشکلات زندگی یاد می کند (عبدی ماسوله و همکاران، ۱۳۸۶).
کار کردن در نوبت های بعد از ظهر و شب موجب تعارض کار- خانواده بیشتری می شود. معمولاً هر چقدر مسئولیت های نقش بیشتر باشد تعارض بین افراد با همسران وفرزندان افزایش می یابد، به ویژه اگر برنامه کاری توأم با بی نظمی هایی باشد (دی[۶۷] و چمبرلین[۶۸]، ۲۰۰۶).
پژوهش های مختلف نشان می دهد که بنا به اظهار پرستاران، کار نوبتی پیامدهای منفی بر مسائل خانوادگی و اجتماعی آنها داشته و موجب از هم گسیختگی فعالیت های اجتماعی به همسر و فرزندانشان شده است که تضادهای بین فردی آنها را افزایش داده و به طور معنی داری بهداشت روانی آنان را به خطر انداخته است. کار نوبتی منبع بزرگی برای ایجاد تعارض شغلی و خانوادگی است (حیدری و حسین پور، ۱۳۸۵).
فعالیت های کاری بویژه در شب توسط مادران بر رفتار کودکان تاثیر دارد و سبب بروز پیامدهای منفی رفتاری در بین آنها می گردد. برخی تحقیقات نشان داده که اینگونه پیامدها اغلب به خاطر استرس والدین است (جاشی[۶۹] و بوگن[۷۰]، ۲۰۰۷).
مور هاولی زیرنویس شود (۱۹۹۴، به نقل از ای برگ ۱۳۸۴) می نویسد: در صورتی که اشتغال فشار زیادی بر برنامه ریزی مادر وارد کند کودکان در معرض خطر تربیت ناکارآمد قرار می گیرند. ساعت های زیادی کار کردن و وقت گذرانی کم با کودکان دبستانی، با سازگاری نامطلوب ارتباط دارد. همچنین برگ معتقد است که تاثیر اشتغال مادر بر رشد کودک، به کیفیت مراقبت جانشین و تداوم رابطه کودک- والد بستگی دارد.
همچنین اسوارتز[۷۱] (۲۰۰۶) در بررسی این موضوع که پرستاران با کار در شیفت شب، تغییر منفی در رابطه بین آنها و فرزندانشان اتفاق می افتد یا نه؟ تعداد قابل توجهی از پرستاران به دو دلیل اظهار داشتند که کار شیفتی موجب ایجاد تغییرات منفی در رابطه آنها و فرزندانشان می شود: یک احساس ذهنی ناکامی ناشی از عدم توانایی در صرف وقت بیشتر برای بازی و رسیدگی به فرزندان و دو اینکه عدم شادابی ای که فرزندانشان به علت عدم حضور آنها تجربه می کنند. وی این موضوع را نیز مورد بررسی قرار داد که آیا پرستاران با کار در شیفت شب، قادر به رسیدگی به نیازهای آموزشی فرزندانشان هستند؟ تعداد قابل توجهی از پرستاران به دو دلیل اعلام نمودند که قادر به رسیدگی به نیازهای آموزشی فرزندان نمی باشند: یکی غیبت آنها از خانه منجر می شود که نتوانند در تکالیف درسی بچه ها تأثیر معنی دار بگذارند و دیگری به علت خستگی و خواب موفق به ارائه حمایت مناسب و کافی نیستند.
گزمن (۱۹۹۹) گزارش داد کار نوبتی موجب کاهش تماس ها می شود و وضعیتی را ایجاد می کند که احتمال طلاق را افزایش می دهد. به طور کلی می توان گفت که کار در ساعات غیر متعارف و به خصوص کار در شب اثرات منفی جسمی، روانی، اجتماعی و خانوادگی بر کارکنان دارد که این اثرات از طریق تعامل با یکدیگر تقویت می شوند.
پژوهش ها نشان داده اند که کار نوبتی منبع بزرگی برای ایجاد تعارض شغلی- خانواده است (اسمیت، هاموند، مک دونالد و فولکارد، زیرنویس شود ۱۹۹۸). نوبت کار از طریق ایزوله شدن اجتماعی، افزایش افسردگی و کم شدن تعامل زناشویی در خطر کاهش کیفیت زناشویی قرار دارد (جانسون، زیرنویس شود ۱۹۹۹). بیات (۱۳۷۱) نتیجه گیری کرده است که میزان محرومیت از خواب بیشترین تأثیر منفی را در زمینه زندگی خانوادگی و زندگی اجتماعی کارکنان دارد. تامسون و بارلینگ، زیرنویس شود (۱۹۹۸) نشان دادند که تضاد بین ایفای نقش مادری و شغلی بر سازش خانوادگی تأثیر منفی دارد. همچنین ریتی و وود زیرنویس شود (۱۹۹۷) نشان داند که با افزایش عناصر استرس زای شغلی، مادران گوشه گیرتر و افسرده تر می شوند.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
پژوهش های مختلفی تأٍیر منفی شب کاری بر رضایت زناشویی را از جنبه های مختلف نشان داده اند. پرسر زیرنویس شود (۲۰۰۰) در پژوهشی بر روی ۳۵۵۲ نفر نشان داد که رضایت زناشویی کمتری نشان می دهند. پژوهش های کالیگان و روزا زیرنویس شود ، (۱۹۹۰)؛ کاستا زیرنویس شود ، (۲۰۰۱)؛ سیمون، زیرنویس شود (۱۹۹۰) و وایت و کیث زیرنویس شود ، (۱۹۹۰) این موضوع را که خانواده های نوبت کار رضایت زناشویی کمتری دارند، تعارضات بالاتری را نشان می دهند، مشکلات جنسی بیشتری دارند و میزان طلاق در آنان بیشتر است را تأیید می کنند، ضمن این که پژوهش های رحمان و پال زیرنویس شود ، (۱۹۹۴) و وایت و کیث زیرنویس شود (۱۹۹۰) نیز نشان دادند که خانواده های نوبت کار مشکلات ارتباطی بیشتری با فرزندانشان دارند. پژوهش های کالیگان و روسا (۱۹۹۰)، کاستا (۱۹۹۶)، سیمون (۱۹۹۰) نیز نشان داده است که در زوج های نوبت کار رضایت زناشویی کمتری داشته، دارای تعارضات زناشویی بالاتری هستند، مشکلات جنسی بیشتری دارند و میزان طلاق در آن ها بالاتر است. پژوهش کالیگان و روسا (۱۹۹۰) نشان داد که روزکاران درجات بالاتری از رضایت زناشویی را نسبت به شب کاران و شب کاران نیز درجات بالاتری از رضایت زناشویی را نسبت به عصر کاران نشان می دهند هر چند مشکلات جنسی در بین شب کاران بیشتر است. گراسولد زیرنویس شود (۲۰۰۴) نیز در پژوهشی تحت عنوان تأثیر نوبت کاری بر رضایت خانوادگی که بر روی ۳۵۵۲ آزمودنی انجام گرفت، نشان داد که کار در ساعات غیراستاندارد به طور معناداری با رضایت زناشویی مرتبط است و احتمال طلاق در شب کاران سه برابر روزکاران است. پرسر زیرنویس شود (۲۰۰۰) عنوان می کند که یکی از تبیین های ممکن برای ارتباط بین ساعات کار غیر استاندارد و طلاق این است که این افراد هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت وقت کمتری را با همسر خود می گذارنند که در این بین غیرمنطبق بودن زمان کار همسران به جهت ایجاد محدودیت هر چه بیشتر برای با هم بودن نیز از عوامل تشدید کننده نارضایتی زناشویی است.
زمینه‌های آشکار تعارض همسران
زمینه‌های آشکار تعارض، در جر و بحث‌های همسران به زبان میآید و شناسایی آن به‌دلیل عینی بودن، چندان دشوار نیست؛ که به برخی از آن ها اشاره می‌شود:
تغییر شخصیتی: ممکن است یکی از زوجین پایداری شخصیت خود را از دست داده و نسبت به سال‌های اول زندگی، واکنش‌های بسیار متفاوت و دور از انتظار بروز دهد.
پیش‌آمد رویدادهای ناخوشایند: پیش‌آمدهایی نظیر بیماری، سانحه، بیکاری، ورشکستگی و… ممکن است هر دو زوج را بلاتکلیف و سرگردان کرده و روابط را دچار تنش کند.
کاهش جاذبه‌های ظاهری: با افزایش سن، اضافه وزن، بیماری و… ممکن است از جذابیت‌های زوجین کاسته شود. در ازدواجی که کشش و جاذبه‌ی بدنی هدف بوده است، با گذشت زمان میل زوجین به یکدیگر کاهش مییابد.
مثلث‌سازی با فرزندان: وابستگی و محبت افراطی یکی از زوجین به فرزند ممکن است آن ها را از توجه به طرف مقابل غافل کند و موجب اعتراض طرف مقابل شود. والدینی که در مورد تربیت فرزند، رویکرد دوگانه‌ای دارند نیز تعارضات زیادی را تجربه می‌کنند.
تفاوت‌های اعتقادی- مذهبی: زوج‌هایی که تربیت مذهبی متفاوتی دارند و در خانواده‌هایی با سطح اعتقادی متفاوت رشد یافته‌اند، تعارضاتی در زمینه‌های شرکت در مراسم مذهبی، انجام امور خیریه، انجام وظایف مذهبی و … را تجربه می‌کنند.
تفاوت آداب و رسوم: رسوم و سنت‌ها در خانواده‌ها و اقوام مختلف متفاوت است. دوران عقد و سال‌های اول زندگی زوجین، اوج تجربه‌ی تعارض به‌دلیل تفاوت‌های فرهنگی است.
