نوجوانی یک دگرگونی جسمانی،روانی،شناختی و نیز تغیر در الزامات اجتماعی است. یکی از عواطف متداول در بین نوجوانان خشم[۳] است که بر اثر برخورد نوجوان به مانعی که بر سر راه هدف او قرار می گیرد ، حاصل می شودوبه پرخاشگری که یک واکنش عمومی به ناکامی است منجرمیگردد. به طورکلی نوجوانان دراین دوران حساس می شوند، هیجان های شدید دارند، به دنبال احساس عدم اطمینان و تنش ،ناسازگاری و پرخاشگری در آنان دیده می شود. پرخاشگری در دوره نوجوانی جلوه های مشهودتر و مسئله ساز تری را نشان می دهد. شایع ترین و بیشترین میزان پرخاشگری در دوره نوجوانی و جوانی به وجود می آید که ممکن است از طریق کلامی[۴] ، فیزیکی[۵] ، آزار دیگران، تخریب، صدمه زدن به اشیا و یا اشخاص و مانند آن ، جلوه ها و نمودهای خود را ظاهر سازد (۹).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
همه روزه در مدارس نوجوانانی مشاهده می شوند که به علت زد و خورد، دعوا و رفتارهای پرخاشگرانه تنبیه انضباطی می شوند و با عکس العمل اولیای آن مدارس ،مواجه می گردند.نوجوانان پرخاشگر معمولا قدرت مهار رفتار خود را ندارند و رسوم و اخلاق جامعه ای را که در آن زندگی می کنند زیر پا می گذارندودر اغلب موارد والدین و اولیای مدارس با آنها درگیری پیدا می کنند و حرکات آنها گاهی به حدی باعث آزار و اذیت اطرافیان میشود که به اخراج آنها از مدرسه می انجامد( ۱۰).
امروزه پرخاشگری به عنوان یک معضل بزرگ جهانی در نظر گرفته شده و ریشه بسیاری از جرایم، نابسامانی ها، انحرافات و حتی جنگ ها و همچنین آثار مخرب[۶] روانی[۷] و جسمانی[۸] آن در سطوح فردی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است (۱۱).
پرخاشگری دوران کودکی عامل پیش بینی کننده بزهکاری، افسردگی، افت تحصیلی و سوء مصرف مواد در سنین بالاتر است (۱۲). پژوهش ها نشان داده است که نوجوانان پرخاشگر در مدیریت خشم و درک دیدگاه های طرف مقابل ضعیف هستند (۱۳). نوجوانان در مقایسه با همسالان غیر پرخاشگر خود، پاسخ های نامناسب و پرخاشگرانه تری نسبت به مسائل اجتماعی بروز می دهند و برای حل مسائل راه حل های بسیار پرخاشگرانه را انتخاب می کنند (۱۴). مطالعات داخلی وخارجی، شیوع پرخاشگری در کودکان و نوجوانان را متفاوت و از ۸-۲۰درصد گزارش کردند (۱۵ و۱۶ و ۱۷) عدم کنترل پرخاشگری سبب بروز عوارض جسمی، اجتماعی و روانی نوجوان می شود. و پیش بینی کننده استفاده از مواد و الکل، کشیدن سیگار، سازگاری کم در مدرسه، اخراج از مدرسه ، احساس درماندگی، ناسازگاری اجتماعی، تنهایی، بی توجهی به حقوق و خواسته دیگران، زخم معده، اختلال فشار خون و افسردگی می گردد (۱۸).
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
روانشناسان معتقدند اختلال پرخاشگری ریشه بسیاری از مشکلات روانی و رفتاری نوجوانان می باشد. این رفتارهادرصورت بروزمی تواند سبب مشکلات بین فردی، جرم، بزه و تجاوز به حقوق دیگران شده و در صورت درون ریزی به ایجاد انواع مشکلات جسمی وروانی منجر شود. پژوهش ها نشان داده اند رفتار پرخاشگرانه با بیماریهای جسمانی مانند بیماریهای قلب و عروق و سردرد تنشی در ارتباط است و هم چنین بر اساس آمارهای غیر رسمی، ۷۰% از جرائم نوجوانان پسر و ۳۰% در دختران، ریشه در پرخاشگری دارد (۱ و۱۹). عوامل زیستی و وراثتی ، یادگیری های محیطی و پردازش شناختی ازیک سو و محرک های مربوط به خود فرد از سوی دیگر و همچنین عوامل فردی و بیولوژیک (جنس، سن، تیپ شخصیتی، هورمون ها و…)عوامل محیطی (ناکامی ها، الگوهای پرخاشگر و….) و علل اقتصادی – اجتماعی از عوامل مؤثر در بروز پرخاشگری هستند(۱۷). متخصصین، نقش محیط تعلیم و تربیت و سایر عوامل خارجی را در رابطه با بروز پرخاشگری و یادگیری رفتارهای پرخاشگرانه بسیار دخیل دانسته اند (۷ ). تحقیقات نشان دادند که برخی از عوامل همچون کشمکش های خانوادگی، شکست در ازدواج، نداشتن رابطه گرم با والدین، دلبستگی ناایمن، مقررات سخت ونظارت ناکافی، بیماریهای روانی والدین، خطر شکل گیری مشکلات رفتاری و بروز پرخاشگری در کودکان ونوجوانان را افزایش می دهد (۲۰).
عکس مرتبط با اقتصاد
بی تردید، شیوع پرخاشگری در میان نوجوانان، موجب نگرانی بسیاری از خانواده ها، اولیاء، مربیان و مسؤولان کشور است. گسترش روزافزون این نابهنجاری رفتاری در شکل های گوناگون، بر زندگی فردی و اجتماعی انسان ها تأثیرات منفی گذاشته و آرامش و احساس ایمنی را مورد تهدید قرار می دهد (۸).
یکی از عواملی که سبب بروز پرخاشگری در کودکی و نوجوانی می باشد سبک دلبستگی[۹] نشأت گرفته از روابط کودک با والدین در محیط خانواده است (۱). ازآنجاییکه خانواده نخستین محیط اجتماعی است که کودک راتحت سرپرستی و مراقبت خود قرار می دهد، این محیط بیش از محیط های دیگر در رشد و تکامل فرد تأثیر دارد (۲۱). روابط میان اعضای خانواده و طرز ارتباط والدین با فرزندان در شکل گیری شخصیت و رشد اجتماعی، عاطفی و رفتاری نوجوان، نقش و اهمیت زیادی دارد(۲۲) در چهارچوب رفتارهای دوره نوجوانی، اکثر محققان بر اهمیت دلبستگی به منزله یکی از جنبه های ارتباطی و استمرار تحول آن در دوره های مختلف زندگی اتفاق نظر دارند(۲۰). سبک دلبستگی یکی از مهمترین عوامل موثر در تعاملات بین فردی است که روش های مواجهه ی فرد با موقعیت های تنش زا را متأثر می سازد (۸). سبک های دلبستگی از منابع درون فردی هستند که می توانند سطوح تنش و ناتوانی را در شرایط ناگوار تعدیل کنند و اثرات منفی تنش را کمرنگ تر جلوه دهند. بر اساس نظریات بالبی[۱۰]، دلبستگی به معنای پیوند عاطفی است که در کودکی، بین کودک و مراقب اصلی وی شکل می گیرد و بر رشد اجتماعی و احساس کودک درکل زندگی موثر است (۲۳) و پیوند والد-کودک، بافت غیر قابل جایگزینی را برای رشد هیجانی فراهم می نماید. اکثر مشکلات دوران کودکی، بزرگسالی منتج از تجربیات واقعی دوران کودکی است (۲۰) دلبستگی دارای سه سطح ایمن[۱۱]، اجتنابی[۱۲]، اضطرابی –دوسوگرا[۱۳] می باشد .که افراد ایمن ، ضمن تصدیق موقعیت تنش زا به سادگی از دیگران کمک می گیرند. اجتنابگرها، در تصدیق موقعیت و جستجوی کمک و حمایت با مشکل مواجهه می شوند و اما نشانه های برجسته اضطرابی-دوسوگراها حساسیت بیش از حد نسبت به عواطف منفی و چهره های دلبستگی است به گونه ای که سد راه خود مختاری آنها می شود (۲۴) کاهش اضطراب یکی از کنش های سبک دلبستگی ایمن می باشد سبکهای دلبستگی اجتنابی و اضطرابی- دوسوگرا ، تنش ها و نگرانی های فزاینده ای را بر فرد تحمیل می کند و وی رابه استفاده از شیوه های دفاعی ناکارآمد و ادار می سازند (۲۵).
مطالعات انجام شده نشان می دهد که تغییرات شناختی، تحولی، اجتماعی و عدم وابستگی به والدین موجب می شود ،نوجوان آمادگی بیشتری برای شروع استفاده از همسالان، به عنوان چهره دلبستگی داشته باشد در نتیجه ،پذیرفته شدن از سوی همسالان وتعامل با آنها در زندگی نوجوانان اهمیت بسیاری دارد (۸).
دلبستگی اولیه در دوران کودکی ، مبنای روابط اجتماعی بعدی با همسالان و بزرگسالان است، که می تواند در دوران نوجوانی اصلاح و یا حتی به شدت تثبیت شود (۲۶). بعبارتی نظریه دلبستگی،فقط نظریه تحول کودک نیست بلکه نظریه تحول در گستره حیات نیز می باشد. طبق نظربالبی روابط دلبستگی همیشه موجودند ودر سراسر چرخه زندگی فعال هستند،بطوریکه پیوندهای دلبستگی در سراسرزندگی بزرگسالی ایجاد می شوندوبرفعالیتهای مهم دوران نوجوانی و جوانی مؤثرند(۲۰).
از چشم انداز تحولی، کیفیت دلبستگی افراد در نوجوانی نقش مهمی را در تعیین درجه آسیب پذیری افراد برای کج روی های تحولی بازی می کند و سبک دلبستگی خود ، از عوامل موثر در ایجاد آسیب های روان شناختی در طول زندگی محسوب می شود (۸). یافته های متعددی بر ارتباط بین پرخاشگری با انواع دلبستگی تأکید می کنند. بطوریکه نتایج فخاری نژاد، در تهران نشان داد، دختران دارای سبک دلبستگی ناایمن درمقایسه با افراد دارای سبک دلبستگی ایمن، پرخاشگری بیشتری دارند و در زیرمقیاس های پرخاشگری، خشم وخصومت دخترانی که دلبستگی ناایمن دارند از دختران دارای دلبستگی ایمن بالاتر است. دخترانی که دارای دلبستگی اجتنابی هستند نسبت به دو گروه ایمن و اضطرابی/دوسوگرا، پرخاشگری بیشتری را نشان دادند (۸). کراوفورد و همکاران از قویتر بودن رابطه میان سبک دلبستگی اجتنابی با پرخاشگری حمایت می کنند (۲۷). در تحقیق آهنگرانزابی و همکاران، بین ۶۰ دانش آموز دبیرستانی، با عنوان بررسی ارتباط سبک های فرزند پروری والدین با پرخاشگری نوجوانان در شبستر، ضریب همبستگی بین سبک فرزند پروری دموکراتیک با خشم و نیز بین سبک سهل گیرانه با پرخاشگری و جنبه های آن (پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری کلامی،خصومت،خشم) معنا دار نبود(۲۸). طالبی وپرم ورما نشان داد که دلبستگی ایمن رابطه منفی معنا داری با پرخاشگری در پسرها و دختران ایرانی و هندی داشت یافته های پژوهش فوق رابطه معنی داری بین وابسته بودن به مادر و پرخاشگری در دختران ایرانی را نشان داد که در نمونه های هندی این رابطه معنی دار نبود(۲۹) .­­­
به نظرمی آید که آمار بالای پرخاشگری به نوع تربیت در خانواده بر می گردد .لذا توجه به عوامل زمینه ساز و تلاش در رفع آنها و آگاه کردن والدین و مربیان می تواند تا حدود زیادی به سلامت روانی کودکان و نوجوانان کمک کرده و از ابتلاء آنها به اختلالات روانی و رفتاری پیشگیری به عمل آورد.بنابراین شناسایی و پیشگیری زودرس این نوع اختلالات بایستی مورد توجه کلیه افراد تیم پزشکی از جمله پرستاران مدرسه قرارگیرد؛ زیرا یکی از وظایف مهم پرستاران مدرسه به عنوان ارائه دهنده مراقبت مستقیم، مربی بهداشت، راهنما و مشاور کودکان و نوجوانان در مدرسه توجه به سلامت روانی و رفتاری نوجوانان از جمله پرخاشگری است. همچنین با توجه به اینکه باورهای اجتماعی در قالب فرهنگ، منبع اصلی ایده مردم درباره رفتارهای صحیح و غلط می باشد تفاوت های فرهنگی و اجتماعی هر منطقه، پژوهشگررابرآن شد تا با هدف بررسی میزان پرخاشگری در انواع سبک های دلبستگی در نوجوانان مقطع متوسطه شهر رشت، این پژوهش را طراحی و اجرا نماید. تا با انتشارنتایج پژو هش، ضرورت نقش پرستارمدرسه را در امر مراقبت، آموزش و پیشگیری از مشکلات جسمی، روانی ورفتاری وارتقاء سطح سلامت نوجوانان مثمر ثمر واقع گردد.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
اهداف پژوهش
هدف کلی: تعیین میزان پرخاشگری در انواع سبک های دلبستگی درنوجوان مقطع متوسطه شهر رشت در سال تحصیلی ۹۳-۹۲
اهداف ویژه
۱: تعیین میزان پرخاشگری در نوجوانان به تفکیک حیطه ها (فیزیکی،کلامی،خشم،خصومت) برحسب متغیرهای فردی اجتماعی درنوجوانان مقطع متوسطه شهر رشت
۲: تعیین فراوانی انواع سبکهای دلبستگی(ایمن – اجتنابی – اضطرابی ،دوسوگرا) درنوجوانان مقطع متوسطه شهر رشت
۳: تعیین میزان پرخاشگری بر حسب انواع سبک های دلبستگی (ایمن – اجتنابی – اضطرابی، دوسوگرا) درنوجوانان مقطع متوسطه شهر رشت
۴: تعیین میزان پرخاشگری بر حسب انواع سبک های دلبستگی (ایمن – اجتنابی – دوسوگرا) با کنترل متغیر های فردی واجتماعی درنوجوانان مقطع متوسطه شهر رشت
سوالات پژوهش:
۱ـ میزان پرخاشگری در نوجوانان به تفکیک حیطه ها (فیزیکی،کلامی،خشم،خصومت) برحسب متغییرهای فردی اجتماعی درنوجوانان دبیرستانهای شهر رشت چقدر است؟
۲ـ فراوانی سبکهای دلبستگی (ایمن – اجتنابی – اضطرابی ، دوسوگرا) درنوجوانان دبیرستانهای شهر رشت چگونه است ؟
۳: میزان پرخاشگری بر حسب انواع سبک های دلبستگی(ایمن – اجتنابی – اضطرابی ، دوسوگرا) درنوجوانان دبیرستانهای شهر رشت چقدر است؟
۴: میزان پرخاشگری بر حسب انواع سبک های دلبستگی(ایمن – اجتنابی – اضطرابی ، دوسوگرا) با کنترل متغیر های فردی واجتماعی درنوجوانان دبیرستانهای شهر رشت چقدر است؟
تعاریف واژه ها:
واژه های کلیدی که دراین پژوهش تعریف می شود شامل: پرخاشگری،سبکهای دلبستگی، نوجوانی
تعریف نظری پرخاشگری:
پرخاشگری تحت عنوان رفتارهای توأم با حمله ای تلقی می شود که با هدف آسیب رسانی جسمانی و روانی یا صدمه وارد کردن به موجود دیگری اعمال می شود که اغلب به شکل کلامی، جسمانی یا رفتاری، خشم وخصومت بروز پیدا می کند (۱۱).
الف)کلامی: این حیطه شامل استفاده از واژگان، تن صدا به قصد وارد کردن آسیب عاطفی به دیگران با اقداماتی نظیر فریاد زدن، فحش دادن، تهدید کلامی، توهین و تحقیر می باشد(۳۰).
ب) فیزیکی : این حیطه در مورد آسیب رساندن عمدی به دیگران با بهره گرفتن از فشار جسمی یا سلاح با اقداماتی نظیر کتک زدن، هل دادن، لگد زدن و … می باشد(۳۰).
ج) خصومت: این حیطه به نگرش پرخاشگری فراگیری اطلاق می شود که فرد را به سوی رفتارهای پرخاشگرانه سوق می دهد که شامل بسیاری از قتلها، تجاوزها و درگیری خشونت آمیز است و در پاسخ به شرایط خشم انگیز مانند شنیدن ناسزا، حمله های جسمانی، یا شکست های شخصی برانگیخته میشود(۳۱).
د) خشم: این حیطه به هیجانات درونی افراد اشاره می شود که می تواند زیر بنای پرخاشگری و خصومت باشد(۳۲).
تعریف عملی پرخاشگری :
منظور از پرخاشگری ، مجموع امتیازی می باشد که از نحوه ی پاسخگویی واحدهای مورد پژوهش به سوالات پرسشنامه ی پرخاشگری باس و پری[۱۴] حاصل می شود. این پرسشنامه یک مقیاس خودسنجی ۲۹ ماده ای به صورت ۵ گزینه ای لیکرت، مشتمل بر۴حیطه می باشد:
الف) حیطه فیزیکی (۱، ۵، ۹، ۱۳، ۱۷،۲۱، ۲۴، ۲۶، ۲۸)، همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه ۹ تا ۴۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی پرخاشگری بیشتری است.
ب)حیطه کلامی (۲،۶، ۱۰، ۱۴، ۱۸) همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه۵ تا ۲۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی پرخاشگری بیشتری است.
ج)حیطه خشم (۳، ۷، ۱۱، ۱۵ ، ۱۹، ۲۲، ۲۹) همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه۷ تا ۳۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی پرخاشگری بیشتری است.
د)حیطه خصومت(۴، ۸، ۱۲، ۱۶، ۲۰، ۲۳، ۲۵، ۲۷) همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه۸ تا ۴۰ می باشد. نمره سؤالات ۲۴و۲۹ معکوس است. هرچه فرد در این مقیاس­ها نمره بالاتری بگیرد به این معنی است که پرخاشگری خصومت او بیشتر است(۱۱).
تعریف نظری سبک دلبستگی:
دلبستگی ارتباط و پیوند روانی پایدار میان دو انسان می باشد(۱). سبک دلبستگی عبارتست از پیوند عاطفی عمیقی که فرد با افراد خاصی در زندگی برقرار می کند به طوری که باعث می شود در تعامل با آنها احساس نشاط و شعف کند و به هنگام استرس از اینکه آنها را در کنار خود می بیند احساس آرامش کند(۳۳)
تعریف نظری سبک دلبستگی ایمن :
برای افراد دارای سبک دلبستگی ایمن آسان است که با دیگران رابطه نزدیک برقرار کنند، از این که به دیگران تکیه کنند و اجازه دهند دیگران به آنها تکیه کنند، احساس راحتی می کنند. دیدگاه مثبتی در مورد خود و دیگران دارند. دارای احساس خود ارزشمندی بوده و افراد دیگر را پذیرنده و پاسخگو می دانند و با استقلال و صمیمیت راحتند(۳۴).
تعریف نظری سبک دلبستگی اجتنابی :
افراد دارای سبک دلبستگی اجتنابی از این که به دیگران نزدیک شوند، احساس ناراحتی می کنند و نمی توانند به طور کامل به دیگران اعتماد کنند. دیدگاه مثبتی در مورد دیگران و دیدگاه منفی در مورد خود دارند. این افراد سعی دارند، با بدست آوردن پذیرش دیگران، خویشتن پذیری را در خود بالا ببرند(۳۳).
سبک دلبستگی اضطرابی – دوسوگرا ( تعریف نظری):
افراد دارای سبک دلبستگی اضطرابی- دو سو گرا، کسانی هستند که احساس می کنند دیگران مایل نیستند آنقدر که آنها دوست دارند، با آنها رابطه نزدیک داشته باشند(۳۵). آنها اغلب نگران هستند که دیگران واقعا آنها را دوست نداشته باشند. آنها مایلند با بعضی از افراد کاملا یکی شوند، ولی این خواسته بعضی اوقات باعث ناراحتی و دوری مردم از آنها می شود(۳۶)
تعریف عملیاتی سبکهای دلبستگی:
سبک دلبستگی بر اساس انتخاب یکی از سه توصیف سبکهای دلبستگی در پرسشنامه هازان و شیور در قسمت AAQ2)) مورد استفاده در این پژوهش مشخص شده است و میزان هرنوع از سبکهای دلبستگی با توجه به درجه ای که آزمودنی در تطابق با ویژگیهای خود برای هر توصیف علامت می زند ،مشخص می گردد. توصیف های ۱،۲،۳ در AAQ1 به ترتیب نشان دهنده دلبستگی اجتنابی، اضطرابی- دوسوگرا و ایمنی بخش است .
الف): سبک دلبستگی ایمن: همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه۵ تا ۳۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی سبک دلبستگی ایمن است.
ب) : سبک دلبستگی اجتنابی : همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه۵ تا ۳۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی سبک دلبستگی اجتنابی است.
ج): سبک دلبستگی اضطرابی-دوسوگرا : همان تعریف ذکرشده در تعریف نظری است حداقل و حداکثر امتیاز این حیطه ۵ تا ۳۵ می باشد. نمره ی بالاتر از میانگین نشان دهنده ی سبک دلبستگی اضطرابی-دوسوگرا است.
تعریف نظری نوجوان:
نوجوانی دوره ی انتقال میان کودکی وبزرگسالی است. این دوره شامل سه مرحله ،ابتدای نوجوانی ۱۴-۱۱سالگی،اواسط نوجوانی۱۷-۱۵سالگی وانتهای نوجوانی ۲۰-۱۸سالگی است(۳). مرحله اول شامل: «فاصله گرفتن»، که با بروز تغییرات جسمانی و روانی که به شروع رشد دستگاه تولید مثل منجر می گردد، همراه است .مرحله دوم، دوره «جدایی تدارکاتی» می باشد که یک دوره مبارزه طلبی رشدی است و نوعا” با کاهش اتکا و وابستگی به والدین و خانواده، رشد احساس خود تجلی پیدا میکند ومرحله سوم دوره ورود مجدد به مناسبات اجتماعی است که در این مرحله نوجوان به تدریج به صورت یک فرد مستقل و خودکفا در مناسبات شغلی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی ایفای نقش می کند)۴).
تعریف عملی نوجوان:
منظور از نوجوان در این پژوهش دانش آموزان دبیرستانی در دامنه سنی ۱۴الی ۱۸ سالگی می باشند، که در مقطع تحصیلی اول، دوم وسوم دبیرستان دولتی و غیر دولتی نواحی ۱و۲ شهر رشت مشغول به تحصیل هستند.
پیش فرض های پژوهش:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

نوجوانی دوره پایان کودکی و آغاز پی ریزی پختگی در سه بعد زیستی،روانی و اجتماعی است(۳۷).

نوجوانی یکی از مهمترین دوره های سنی و از آسیب پذیرترین گروه های اجتماعی است (۳۴).

در بین مراحل رشد انسان از کودکی تا سالمندی بیشترین رفتار پرخاشگرانه در مرحله نوجوانی دیده می شود (۱۱).

پرخاشگری یکی از مشکلات رفتاری بسیار جدی و نگران کننده در نوجوانی است (۳۸).

پرخاشگری نوجوانان به گونه ای عمیق با سبک دلبستگی اشخاص رابطه دارد(۳۹).

سبکهای دلبستگی ،الگوهای پایداری از روابط هستند ورفتار افراد را در سراسر زندگی تحت تأثیر قرار می دهند(۴۰).

محدودیت های پژوهش:
ممکن است حالات روحی وروانی غیر قابل تشخیص در نمونه ها در زمان تکمیل پرسشنامه وجود داشته باشد که توسط پژوهشگر قابل شناسایی نبوده ولی بر نحوه پاسخگویی نمونه ها تأثیر گذار باشد.

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق محفو

جدول شماره 10- نرخ رشد جمعیت بخش باغبهادران در فاصله سالهای 1385- 1335

1385-1365 1365-1355
1355-1345
1345-1335
سال
51/1 72/4 15/4 43/2 بخش باغبهادران
7/1 74/3 44/3 08/4 شهر باغبهادران
4/1
95/4
32/4 08/2 روستاهای تابعه
با توجه به جدول شماره 9 ، نرخ رشد جمعیتی بخش باغبهادران در فاصله سالهای 75-65 ، حدود 51/1درصد بوده است كه این نرخ رشد و مقایسه آن با نرخ رشد روستاهای تابعه بخش نشان می دهد كه در این منطقه مهاجرت به صورت منظومه ای صورت گرفته ؛ به این مفهوم كه مهاجرت از روستاها به سمت مركز بخش و از مركز بخش به طرف شهرهای بزرگتر و مركز شهرستان و استان بوده است . البته رونق صنعت گردشگری به همراه گسترش سایر زیرساختهای اقتصادی منطقه می تواند باعث بهبود اوضاع اقتصادی منطقه شده و از افزایش بی رویه مهاجرت روستائیان به سمت مراكز شهری جلوگیری نماید .
عکس مرتبط با اقتصاد

3-20 جغرافیای تاریخی
3-20-1- جغرافیای تاریخی شهرستان لنجان
وقتی در بعد تاریخی ، سخن از لنجان به میان می آید ، منظور این لنجان و در محدوده فعلی نیست ؛ زیرا تاریخ پرتحول چند دهه اخیر منطقه آنقدر شتاب داشته كه نظام اداری و سیاسی كشور را بارهابه تجدید نظر در تقسیمات اداری و سیاسی منطقه وا داشته است .
به هر ترتیب ما از لنجانی سخن می گوییم كه در منابع تاریخی از جمله « نصف جهان فی تعریف اصفهان » اینگونه مشخص شده است : « مغرب این بلوك فریدن است و بخشی از چهارمحال ، شرق آن جی و ماربین است . شمال آن نجف آباد و كرون است و جنوب آن سمیرم و از جمله نه بلوك اصفهان به شمار می رفته و از نظری این بلوك نافع ترین بلوكات اصفهان است و تقریباً مشتمل است بر 360 قریه بزرگ و كوچك كه بعضی از آنها را شهر می گفتند » . ( محمد مهدی بن محمد رضا الاصفهانی ، 1368 ، 112 )
موقعیت طبیعی و جغرافیایی لنجان ، این منطقه را از دیرباز در كنار مراكز پر سابقه و تاریخی جمعیتی و شهرنشینی چون اصفهان و … و از طرف دیگر در مجاورت ترددگاه ها و اتراقگاه های ایلات و عشایر اطراف قرار داده است و آبادیهای چسبیده به منطقه بختیاری ، در حكم پادگانهای مرزی عمل می كرده است . بخصوص از دوره صفویه به بعد و قدرت گرفتن ایل بختیاری در اواخر دوران قاجار ، درگیریهای آبادیها با ایلات و عشایر بیشتر شده است .
ناصر خسرو در قرن پنجم از این مكان عبور كرده و در باره این منزلگاه می نویسد :« و از آنجا به خان لنجان رسیدیم بر دروازه شهر به نام سلطان طغرل بیک نوشته دیدم و از آنجا به شهر اصفهان هفت فرسنگ بود» .
پلهای قدیمی روی رودخانه در منطقه لنجان ، حكایت از اهمیت ارتباطی ، سابقه تاریخی و رشد سكونتگاه های منطقه دارد . وجود شهرهایی چون شهر فیروزان در قرن 6 هجری و خان لنجان و اشترگان در قرن 7 و آثار تاریخی به جا مانده ، همه دلیل بر اهمیت تاریخی وگذشته این منطقه است .
ابن حوقل در قرن چهارم هجری درباره خان لنجان می گوید : « خان لنجان شهری است كوچك و فراخ نعمت و پر بركت و قلعه و آتشكده ای دارد و گویند آتش آن از آتشهای ازلی و قدیم است » . ( ابن حوقل ، 1361 ، ص 40 )
دوران صفویه نقطه‌ی عطفی در تاریخ قدیم بلوك لنجان است ؛ در این دوره لنجان به واسطه استعداد طبیعی و سطح بالای نیروی مولد خود نسبت به آن دوران ، جزء مناطقی بوده كه بالاخص مورد توجه شاهان صفوی و امرا قرار گرفته و به قول عالم آرای عباسی ، « اراضی اطراف اصفهان عمده جزء اراضی خاصه و دولتی به حساب می آمده است » و یكی از اقدامات اساسی این دوره اصلاحاتی است كه در سیستم آبیاری منطقه صورت گرفته و این اصلاحات به طومار شیخ بهایی معروف است . بر اساس این طومار بلوك لنجان 75 روز ، ماربین 53 روز ، براآن وكرارج 3و 4 روز و رودشتین 3 روز در ماه های نقصان آب ، از آب زاینده رود سهم می برده اند .
همچنین بندها و پلهای متعددی نیز برای بهره گیری از آب و بالابردن سطح تولید ساخته شده است ( مانند پل ورگان یا پل بابا محمد در گرگن لنجان ) .
اقدامات دیگر تلاشی بوده كه جهت افزایش آب زاینده رود صورت گرفته است ؛ ولی دنباله كار بخاطر به خطر افتادن منافع عده ای از زمین داران بزرگ و صاحب نفوذ ( مانند شیخ علی خان رئیس الوزراء )، انجام نشده است .
پس از سقوط صفویه به دست افغانها ( بین سالهای 1345- 1135هجری ) و شروع دوران افول و خرابی اصفهان و منطقه ، دوران خرابی روستاهای منطقه ، كاهش و فرار جمعیت ، ویرانی قناتها و نهرها و از هم پاشیدگی نظم سنتی امور و به ویژه انتقال پایتخت از اصفهان به مشهد ، شیراز و تهران به انحطاط عمومی منطقه افزوده شد .
نقطه عطف تاریخ لنجان در سبز فایل ، از دهه 40 و با ورود صنایع بزرگ به منطقه و استقرار صنایعی چون ذوب آهن ، پلی اكریل ، سیمان سپاهان ، فولادمباركه ، صنایع دفاع و دهها صنعت دیگر آغاز می شود . بدیهی است استقرار این صنایع در لنجان و تبدیل آن به یک قطب صنعتی در مقیاس منطقه ای و محلی ، به معنای شروع تحولی عظیم در زندگی اقتصادی و اجتماعی بوده و مراكز جمعیتی منطقه را شدیداً تحت تأثیر خود قرار داده است كه تا به امروز ادامه دارد .
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
3-20-2- وجه تسمیه باغبهادران
باغبهادران در فرهنگنامه ها و كتب تاریخی به نامهای متعدد خوانده شده است كه به بعضی از آنها و وجه تسمی
ه آنها اشاره می شود :
نام باغبهادران در اصل باغ آذران ( آذران به معنای آتشكده ) بوده است و با توجه به وجود آتشكده ای كه هنوز هم آثاری از آن به نام قلعه كافر، در قسمت شرق باغبهادران در حاشیه شمالی زاینده رود در نزدیكی محله ملك آباد بر فراز تپه ای باقی مانده است ، می توان این وجه تسمیه را پذیرفت ؛ همچنین در رقبات نادری 1، این قریه به نام باغ باباداران یادداشت شده است و به عقیده عده‌ای دیگر ، باغبهادران در اصل بغ ( خدای بزرگ ) ، باد ( نگهبان ) ، ران ( محل ) بوده است . ( بغبادران ) . ( كتابچه انجمن شهر باغبهادران ، 1341 ، ص 6 )
همچنین در بعضی از منابع به نامهای دیگری آمده كه به آنها اشاره می شود :
باغ وردان : در صورت صحت این نظر ، وجه تسمیه این نام وجود باغهای گل سرخ در هنگام تشكیل آن بوده است . 0 شكر چی باغبادرانی ، غلامحسین ، 1373 ، ص 34 )
باغ بادران : باغِ بادران ( بادران : فرشته ای كه باد را حركت می دهد ، حركت دهنده باد ) (عمید ، حسن ، 1360 )
BAGH- E- BAD – RAN باغِبادِران BAGH-E-BADERANو باغباداران BAGH-BADARAN ؛ همه و همه تلفظهایی هستند از نامی كه امروزه بیش از هر نام دیگر و تحت عنوان باغبادران BAGH- BADORAN مورد قبول عامه مردم واقع شده است و وجه تسمیه آن را عمدتاً در ریشه باغ آذران یا بغ بادران می دانند و دلایل و مدارك گوناگون و متعددی مؤید این نظر می باشد .
و سرانجام باغبهادران BAGH-BAHADERANكه عموماً به صورت باغبهادران BAGH-BAHADORAN تلفظ می گردد ، مطرح می شود كه با توجه به توضیح وجه تسمیه ، بعضی معتقدند نام اصلی شهر نیز می باشد .
از آنجا كه وزارت كشور ، بالاترین مرجع تصمیم گیری در خصوص تعیین نام شهرها
می باشد و سایر دستگاه ها ملزم به رعایت مفاد مصوبات آن وزارت خانه می باشند ، آخرین نام مورد ملاك آن وزارت خانه محترم كه در نامه شماره 6914/34/2/1 مورخ 30/3/69 در خصوص تعیین درجه شهرداری منعكس گردیده، باغبهادران می باشد . ( شهرداری باغبهادران ، 1370 ، ص 34 )

3-21 پیدایش و گسترش شهر باغبهادران
كناره زاینده رود از دیرباز مهد پیدایش و گسترش تمدن بوده است . در این میان باغ آذران از كهنسال ترین آنان است . آثار باقیمانده ای مانند آتشكده ( قلعه كافر ) و قلعه نظامی متعلق به دوران صفویه و یا افشاریه و ظروف سفالین و كاشی های دوران صفویه ، نشان دهنده رونق این شهر در تمام این دوره هاست .

علامه با توجه به این روایات در مورد زمان نزول آیه چنین نظر می دهد: «… این مطلب تاریخى را روایات وارده از طریق شیعه و سنى نیز تایید مى‏کند که رسول خدا (ص) در اول بعثت تا چند سال دعوت خود را براى عموم مردم علنى نکرد تا آنکه خداى تعالى آیه «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ» را فرستاد. آن جناب به میان مردم آمد و دعوت خود را عمومى و علنى کرد. بنابراین مى‏توان گفت که سوره مورد بحث مکى است و در ابتداى علنى شدن ‏دعوت نازل شده است[۴۵۲].»
یا در سبب نزول آیه ۲یونس آمده است:
«أَ کَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَیْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَ بَشِّرِ الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبهِِّمْ قَالَ الْکَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِین‏»
«آیا براى [این‏] مردم شگفت‏آور است که به مردى از ایشان وحى کردیم که مردم را بیم کن و کسانى را که ایمان آورده‏اند مژده ده که نزد پروردگارشان پایگاه راستین- یا پایه بلند و ارجمند یا سابقه نیک یا پاداش نیکو- دارند؟ کافران گویند: هر آینه این جادوگرى آشکار است‏»
«ابن عباس گوید چون خدا محمد (ص) را به رسالت برانگیخت کفار انکار ورزیده، گفتند خدا بزرگ‏تر از آن است که بشرى همچون محمد (ص) فرستاده‏اش باشد. آیه در جواب آنان نازل شد[۴۵۳].»
از تعبیر«چون خدا محمد (ص) را به رسالت برانگیخت »به دست می آید، این سوره در اوائل بعثت و قبل از هجرت پیامبر(ص) نازل شده است[۴۵۴]. بنابراین، آیه مکی است.
توجه به روایات اسباب نزول در تشخیص زمان و مکان نزول، هنگامی خود را بیشتر نمایان می سازد که درباره اهل بیت(ع) و فضائل آنها نازل شده باشد. سوره عادیات، سوره ای است که برخی بر خلاف سبب نزول آیه[۴۵۵]، نظر به مکی بودن این سوره داده اند[۴۵۶]. صرف نظر از ظاهر آیات، روایات اسباب نزول دلالت بر جنگ و مجاهدین در جنگ دارد. و واضح است که جنگ های اسلامی در مدینه واقع شده اند و مسأله جهاد بعد از هجرت تشریع شده است. در تأیید مطلب اینکه روایاتی هم از اهل بیت (ع) نقل شده که، این سوره درباره حضرت علی(ع) در غزوه ذات السلاسل نازل شده است[۴۵۷]. بنابراین این سوره، مدنی و درباره این بزرگوار می باشد.
باید توجه داشت که فهمیدن زمان و مکان نزول از اسباب نزول آیات نیاز به دقت و تدبر دقیق دارد. برای مثال آیه:
ق/۳۸: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا فىِ سِتَّهِ أَیَّامٍ وَ مَا مَسَّنَا مِن لُّغُوب‏»
«و هر آینه آسمانها و زمین و آنچه را میان آنهاست در شش روز- شش دوران- آفریدیم، و هیچ رنج و ماندگى به ما نرسید.»
در سبب نزول آیه آمده است: « یهود معتقد بودند که خدا آفرینش را در شش روز به
انجام رسانده و روز هفتم یا سبت آرامش یافته و آن را روز استراحت مى‏نامیدند. و اینجا بود که خداوند این آیه را نازل کرد[۴۵۸]»
برخی گمان کرده اند چون آیه در جواب اعتقاد یهود آمده است و یهودیان در مدینه بودند نه مکه، این آیه برخلاف دیگر آیات سوره «ق» مدنی است[۴۵۹]. علامه این برداشت را رد نموده و سوره اعراف[۴۶۰] را شاهد آورده اند که با اینکه مکی است اما در آن از یهود سخن رفته است[۴۶۱].
همچنین از آنجا که اسباب نزول در ارتباط با آیات قرآن نقل شده است، شناخت زمان و مکان نزول آیات، مایه اطمینان و اعتبار نقلها (روایات اسباب نزول) می شود. در نتیجه و به سبب نزول حقیقی آیات آگاه می شویم. به نمونه هایی توجه فرمایید:
سوره اعراف/۴۳: (مکی) «وَ نَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ تَجْرِی مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ وَ قَالُواْ الحَْمْدُ لِلَّهِ الَّذِى هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ وَ نُودُواْ أَن تِلْکُمُ الْجَنَّهُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُون‏ »
«و هر چه از کینه و دشمنى در دلهاى ایشان بود بر کنیم از زیر [کوشکهاى‏] آنان جویها روان است و گویند: سپاس و ستایش خداى راست که ما را بدین [جایگاه و نعمتها] راه نمود و اگر خدا ما را راه ننمود بود راه نمى‏یافتیم. هر آینه فرستادگان پروردگارمان براستى و درستى آمدند. و ایشان را آواز دهند که این را به پاداش آنچه مى‏کردید به شما میراث داده ‏اند.»
‏در سبب نزول این آیه نقل شده که این آیه درباره اهل بدر نازل شده است:
«به خدا سوگند آیه «وَ نَزَعْنا ما فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ» در باره ما اهل بدر (شرکت کنندگان در جنگ بدر) نازل شده است[۴۶۲]»
این روایت با استناد به مکی بودن سوره، پذیرفتنی نیست. همانطور که آیه حجر/۴۷ (مکی) نظیر همین معنا را داشته و شاهد دیگری بر رد این روایت است[۴۶۳]:
« وَ نَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِینَ ‏‏»
«و هر بدخواهى و کینه‏اى که در سینه‏هاشان بود برکندیم برادرانى بر تخت هایى رویاروى هم‏اند.»
در نتیجه نمی توانیم قبول کنیم که این آیه در خصوص اهل بدر نازل شده است.
مورد دیگر، روایتی است که در سبب نزول آیه انبیاء/۳۴ آمده است:
انبیاء/۳۴: «وَ مَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّن قَبْلِکَ الْخُلْدَ أَ فَإِیْن مِّتَّ فَهُمُ الخَْلِدُون‏»
«و ما براى هیچ آدمى پیش از تو جاودانگى ننهادیم، آیا اگر تو بمیرى آنان جاویدان باشند؟!»
سبب نزول آیه: «هنگامى که رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم مرگ خویش را نزدیک
دید گفت پروردگارا وضع امّت من چه خواهد شد؟ سپس این آیه نازل گردید[۴۶۴]»
در رد این روایت دلیل آورده اند: مسلم است که خبر مرگ را در آخر عمر حضرت داده اند. در حالیکه این سوره از سوره های مکی است که در اوائل بعثت نازل شده است[۴۶۵]. بنابراین این روایت مورد پذیرش نیست.
۳ . رابطه زمان نزول و مکان نزول با فرهنگ زمان
آشنایی با افکار و ویژگی های پیشینیان از دیر باز، مورد عنایت پژوهشگران بوده است. شناخت زمان و مکان نزول قرآن این امکان را به ما می دهد که بر فرهنگ مردم عصر نزول دست پیدا کنیم. زیرا نخست لازم بود واقعیت های عصر نزول مورد توجه قرار گیرد تا راه درمان حرکات و عادات و عقاید مردم چاره شود. و به راستی منصرف کردن مردم از سنت های غلط اجتماعی که به آن عادت کرده اند کاری بس دشوار است. برای مثال مسأله فرزند خواندگی. این مسأله همانطور که در دیگر امت ها رواج داشت، در میان اعراب نیز از زمان جاهلیت رایج بود. طبق این رسم، فرزند خوانده احکام فرزند صلبی را داشت. یعنی اگر دختر بود ازدواج با او حرام بود و اگر پسر بود همسر مطلقه او بر پدر حرام بود و چنانچه پدر خوانده می مرد، فرزند خوانده مانند دیگر فرزندان ارث می برد و … . اسلام با نزول آیات احزاب/۴ و۵ در مدینه حکم به لغو این عمل را داد[۴۶۶]. و با نازل شدن آیه احزاب/۳۷ به طور عملی حکم آن را در جامعه اجرا نمود.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
احزاب/۴ و۵: «…وَ مَا جَعَلَ أَدْعِیَاءَکُمْ أَبْنَاءَکُمْ ذَالِکُمْ قَوْلُکُم بِأَفْوَاهِکُمْ وَ اللَّهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِى السَّبِیلَ(۴)ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ فَإِن لَّمْ تَعْلَمُواْ ءَابَاءَهُمْ فَإِخْوَانُکُمْ فىِ الدِّینِ وَ مَوَالِیکُمْ وَ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ فِیمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَ لَکِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُکُمْ وَ کَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا(۵)»
«…و پسرخواندگانتان را پسرانتان نساخته است، این گفتار شماست که به دهان خویش مى‏گویید: و خدا راست و درست مى‏گوید و اوست که راه مى‏نماید. (۴)آنان (پسرخواندگان) را به پدرانشان بخوانید- نسبت دهید-، این در نزد خدا راست‏تر است و اگر پدرانشان را نمى‏شناسید پس برادران شمایند در دین و آزادکردگان شمایند و بر شما در آنچه آن را به خطا گفتید باکى و گناهى نیست، بلکه در آنچه دلهاى شما قصد کرده [بر شما بازخواست است‏] و خدا آمرزگار و مهربان است. (۵)»
احزاب/۳۷: «وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِى أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدِیهِ وَ تخَْشىَ النَّاسَ وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَیْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا لِکَىْ لَا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی أَزْوَاجِ أَدْعِیَائهِمْ إِذَا قَضَوْاْ مِنْهُنَّ وَطَرًا وَ کَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولا»
«و [یاد کن‏] آنگاه که به آن کس که خداى به او نعمت داده بود- نعمت اسلام و ایمان- و تو نیز به او نعمت داده بودى- نعمت آزادى- گفتى: همسرت را براى خود نگاه دار و از خدا پروا داشته باش، و در دل خویش چیزى را پنهان مى‏داشتى که خدا آشکار کننده آن است، و از مردم بیم داشتى و حال آنکه خداوند سزاوارتر است که از او بیم بدارى. پس چون زید حاجت [خویش‏] از او برآورد- و وى را طلاق داد- او را به زنى به تو دادیم تا بر مؤمنان درباره [ازدواج با] زنان پسرخواندگانشان تنگى و باکى نباشد هر گاه که [پسرخواندگانشان‏] حاجت خود را از آنان برآورده باشند و فرمان خدا شدنى است.»
با این آگاهی دانسته می شود فرزند خواندگی یکی از فرهنگ های رایج در آن عصر بوده است که در زمان نزول آیه اصلاح می گردد.
مورد دیگر، سوره تکویر/۸ و ۹ است:
« وَ إِذَا الْمَوْءُدَهُ سُئِلَتْ(۸) بِأَىّ‏ِ ذَنبٍ قُتِلَتْ(۹)»
«و آنگاه که از دختر زنده به گورشده پرسند: (۸) به کدام گناه کشته شده است؟»
نزول این آیات در مکه و آیات سوره نحل/ ۵۸ و۵۹ در اوایل هجرت، نماینگر یکی از رسوم غلط اهل مکه است. آنان دختران را از ترس اینکه ننگ به بار آورند زنده به گور می‌کردند[۴۶۷].
همچنین با فهمیدن محل نزول وحی، بر فرهنگ آن محیط شناخت پیدا می کنیم؛ این امر بر درک محتوای آیات و سوره ها بسیار تأثیرگذار است. سوره هایی که برای مثال در مکه نازل شده اند، مباحث و ویژگیهای محتوایی خاص مربوط به خود (مانند مباحث اعتقادی اصول دین) را دارند که با توجه به عقاید و عادت های رفتاری مردم این سرزمین بیان شده است.
از طرف دیگر بیان شد که فرهنگ عصر نزول تحت تأثیر فرهنگی که قرآن پرورد، قرار گرفت. «در اسلام معناهایی رخ داد و اسمائی پدید آمد که در عصر جاهلیت معانی دیگری داشت… خداوند فرمود «…فَتَیَمَّمُوا صَعیداً طَیِّبا…»؛ «…پس آهنگ خاکى- یا زمینى- پاک کنید.. » پس در اثر کثرت استعمال« مسح ویژه» تیمم نامبرده شد[۴۶۸]».
وجود کلماتی مانند مؤمن، فاسق، منافق، حج و زکات و… در آیات و سوره ها که نماینگر
فرهنگ زمان نزول است بیانگر زمان و مکان نزول است. زیرا همانطور که تاریخ اسلام نیز تأیید می کند، این کلمات در زمان و مکان خاصی در جامعه آن روز مرسوم شد. واژه منافق با پیشرفت اسلام در مدینه رایج شد.
بنابراین چنین نتیجه می گیریم که با تأثیر متقابل زمان و مکان نزول بر دیگر قرینه ها به طور دقیق بر موضوع ها و مسائل عصر نزول شناخت پیدا خواهیم کرد. و می توان از رهگذر تطبیق این موضوع ها بر مسائل و موضوع های نو به پاسخ گویی به روز قرآن کریم دست یافت.
نتیجه گیری
نزول قرآن در زمان و مکان های مختلف در طول دوران رسالت به اقتضای پیشرفت نهضت اسلام و نیازهای عینی جامعه بر پیامبر(ص) صورت گرفته است. آگاهی از شرایط و زمینه های نزول، اطلاعات فراوان و گرانبهایی را از دوران دعوت اسلام و نیز سیر روحی و سیاسی و اجتماعی دعوت نبوی به ما می دهد. البته برای دریافت این شناخت هم باید به زمان و هم مکان نزول توجه داشت. ممکن است مکان نزول نسبت به زمان نزول نقش کم رنگ تری داشته باشد اما این معیار در مواردی پا به پای زمان نزول در برطرف کردن ابهام های برخی آیات قرآن ایفای نقش نموده است. و با توجه به احادیث نقل شده از آشنایی حضرت علی(ع) با علوم قرآن همردیف با اسباب نزول و همینطور زمان نزول آورده شده است. تفکیک زمانی آیاتی که پیش از هجرت نازل شده اند از آیاتی که پس از هجرت نازل شده اند، برای علوم و تحقیقات قرآنی اهمیت بیشتری دارند، تا تفکیک آیات قرآنی بر پایه مکان نزول که در مکه نازل شده اند یا در مدینه. این اهمیت در دو حوزه بیشتر خود نمایی می کند:
حوزه اول ـ حوزه فقه است. آنجا که بحث تأخر و تقدم زمانی و تعیین زمان نزول آیات با علم فقه و معرفت احکام شرعی ارتباط پیدا می کند.
حوزه دوم ـ حوزه تاریخ تشریع و دعوت اسلام است. برای نمونه هجرت نبوی صرف یک رویداد گذرا در تاریخ دعوت اسلامی نمی باشد. و حد فاصلی است میان دو دوره عمر دعوت اسلام. هر چند می توان هر یک از این دوره ها را به چندین مقطع زمانی تقسیم نمود. با در نظر گرفتن زمان نزول، خواهیم توانست تحولات دعوت اسلام و شاخصهای کلی مربوط به هر یک از دوره ها را دنبال کنیم. هر چند مکان نزول نیز در این راستا قابل توجه است اما بدون در نظر گرفتن عامل زمان، برداشت تفصیلی از دعوت اسلام به ما نمی دهد و فهم تاریخ دعوت، ناقص خواهد ماند.
با این تفصیل، زمان و مکان نزول با هم اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ نزول آیات به ما می دهد که بدون بررسی همه جانبه ی قرآن و روایات مختلف در این زمینه ممکن نیست. بنابراین با شناخت تاریخ نزول قرآن، تفسیر تاریخی از قرآن کریم که بر اساس تمام اطلاعات موجود اعم از آیات قرآن و روایات گوناگون است بدست می آید.
در مورد ارتباط مبحث «مکی و مدنی» با «زمان و مکان نزول» نیز می توان گفت: این ارتباط عموم و خصوص مطلق است یعنی بحث «مکی و مدنی» جزء بحث «زمان و مکان نزول» است. تقسیم آیات و سوره ها به مکی و مدنی دلیلی است بر وجود ملاک و معیارهایی برای این تشخیص که به طور قطع برای آگاهی از زمان و مکان نزول فراز های قرآن و داشتن نگاه تاریخی به نزول قرآن کریم لازم و ضروری است. اما مبحث زمان و مکان نزول گسترده تر بوده و زمان هایی خاص چون سال حجه الوداع یا قبل و بعد از فتح مکه و مکان هایی غیر از مکه و مدینه و به طور کلی هر بحثی که مربوط به تاریخگذاری نزول قرآن شود را در بر می‌گیرد.
نتیجه ها
و پیشنهاد ها
نتیجه ها
از مباحثی که گذشت، نتایجی بدست آمد که به مهم ترین آنها اشاره می شود:
۱٫ منظور از«زمان نزول» اوقاتی است که فرازهایی از آیات قرآن کریم بر پیامبر(ص) وحی شده است.
۲٫ «مکان نزول» یعنی هر جا که آیاتی از قرآن کریم بر پیامبر(ص) نازل شده است.
۳٫ «نزول» در مورد قرآن به معنای مجازی به کار می رود بدین معنا که قرآن حقیقتی والاست که خدای متعال جهت تمام کردن رحمت خویش آن را در قالب الفاظ بر پیامبر(ص) خویش ـ که دارای تکامل روح بودندـ وحی کرده است.
۴٫ بنابر نظر عده ای از دانشمندان علوم قرآنی قرآن یک بار اجمالی و بار دوم به صورت تدریجی مرتبط با حوادث و وقایعی نازل شده است که بیانگر قابلیت تعیین زمان نزول آیات و سوره های قرآن می باشد.
۵٫ رساترین تعریف برای «تفسیر» عبارت است از: بیان نمودن مفهوم موردنظر خدای متعال از آیات قرآن بر مبنای ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره ای.
۶٫ «قرآن» در اصطلاح عبارت است از: کلام الهی که به تدریج بر پیامبر(ص) به زبان عربی و لهجه قریش نازل شده است.
۷٫ جهت تفسیر و تبیین دقیق و بهتر معارف قرآن کریم، آشنائی با زمینه های نزول آیات(سبب نزول، شأن نزول، فرهنگ عصر نزول) بخصوص قرینه «زمان و مکان نزول» از کارآمد ترین ابزار به شمار می آید؛ همانطور که در صدر اسلام نیز مورد توجه بوده است.
۸٫ این قراین تأثیرگذار بر فهم آیات، زمانی قابل پذیرش است که با اسناد معتبر و قابل اعتنا به دست آمده باشد.
۹٫ جامع ترین تعریف برای «سبب نزول» عبارت است از: رویداد یا پرسشی که به اقتضای آن قسمتی از قرآن کریم همزمان یا در پی آن در زمان پیامبر (ص) نازل شده که در بردارنده جواب یا حکم آن رویداد یا پرسش بوده و به لحاظ آنکه زمینه ی نزول آیات را فراهم می‌آورد به آن «سبب نزول» می گویند.
۱۰٫ بعضی از آیات و سوره ها سبب نزول خاص دارند که توجه به آن ضروری است.
۱۱٫ تأثیر سبب نزول بر تفسیر در محورهایی قابل بررسی است که بعضی از آنها مورد اتفاق نظر مفسرین بوده مانند: فهم صحیح آیات و شناخت مصادیق آیات و بعضی دیگر مانند دفع توهم حصر مورد نقد قرار گرفته است.
۱۲٫ از دیگر تأثیرات سبب نزول محدوده شمول حکم است که اکثر دانشمندان علوم قرآنی قائل به اعتبار عموم لفظ هستند.
۱۳٫ ذکر جمع و اراده فرد مطابق اصول محاوره ای بوده و در گفتگوهای معمولی فراوان دیده می شود برای تعظیم فردی لفظ جمع به کار می رود. آیاتی هستند که با وجود الفاظ جمع منظور افراد خاصی هستند مانند آیه ولایت.
۱۴٫ تدوین روایات در شیعه از همان اول و به پیروی از اهل بیت(ع) آغاز شد اما حدیث اهل سنت به دلیل نهی خلافت از آن از قرن دوم شروع شد که ناخود آگاه فراموشی ناشی از گذر زمان و نیز جعل روایات برآن تأثیر داشته است.

بخش سوم: ایرادات وارد بر کیفر حبس…………………………………………………………………………… 19
بخش چهارم: حبس زدایی ……………………………………………………………………………………………. 24
گفتار اول: شکل گیری اندیشه حبس زدایی و جایگزینی ………………………………………………………… 24
گفتاردوم: روند حبس زدایی ……………………………………………………………………………………………….. 28
گفتار سوم: معرفی تدابیر و کیفرهای جایگزین حبس …………………………………………………………. 32

تدابیر جایگزین ……………………………………………………………………………………………………………. 32
کیفرهای جایگزین ……………………………………………………………………………………………………….. 32
فصل دوم: تدابیر جایگزین حبس ……………………………………………………………………… 36
بخش اول: تعویق صدور حکم به کیفر حبس …………………………………………………………………… 37
گفتار اول: شرایط تعویق صدور حکم…………………………………………………………………………….. 37
گفتار دوم: لغو تعویق ………………………………………………………………………………………………… 42
بخش دوم: تعلیق اجرای کیفر حبس ………………………………………………………………………………. 45
گفتار اول: مفهوم تعلیق و تاریخچه ……………………………………………………………………………………… 45
گفتار دوم: شرایط تعلیق مجازات ………………………………………………………………………………………… 49
گفتار سوم: لغو تعلیق ………………………………………………………………………………………………………… 55
بخش سوم: نظام نیمه آزادی …………………………………………………………………………………………. 57
بخش چهارم: آزادی مشروط ………………………………………………………………………………………… 59
گفتار اول: مفهوم و تاریخچه آزادی مشروط …………………………………………………………………………. 59
گفتار دوم: شرایط اعطای آزادی مشروط …………………………………………………………………………….. 61
گفتار سوم: لغو آزادی مشروط ……………………………………………………………………………………. 66
بخش پنجم: نظارت الکترونیکی …………………………………………………………………………………….. 67
بخش ششم: میانجیگری ……………………………………………………………………………………………….. 69
گفتار اول: مفهوم و تاریخچه میانجیگری ……………………………………………………………………………… 70
گفتار دوم: نحوه اجرای میانجیگری ……………………………………………………………………………………… 71
بخش هفتم: معامله اتهامی …………………………………………………………………………………………….. 74
گفتار اول: مفهوم و تاریخچه معامله اتهامی ………………………………………………………………………….. 75
گفتار دوم: انواع معامله اتهامی …………………………………………………………………………………………….. 76
گفتار سوم: انتقادات وارد بر معامله اتهامی ……………………………………………………………………………. 77
گفتار چهارم: شیوه اجرا ……………………………………………………………………………………………………… 79
بخش هشتم: پادگان های آموزشی ـ اصلاحی …………………………………………………………………… 82
بخش نهم: مراکز گزارش روزانه ……………………………………………………………………………………. 84
فصل سوم: کیفرهای جایگزین حبس ………………………………………………………………… 87
بخش اول: کلیاتی در مورد کیفرهای جایگزین در ایران …………………………………………………….. 88
گفتار اول: قلمرو اعمال کیفرهای جایگزین ………………………………………………………………………….. 89

مجازاتهای جایگزین قانونی (اجباری) ………………………………………………………………………….. 89
مجازاتهای جایگزین قضایی (اختیاری) ………………………………………………………………………….90
گفتار دوم: گفتار دوم: ممنوعیت ها و محدودیت ها در انتخاب کیفرهای جایگزین ……………………. 91

سابقه محکومیت کیفری …………………………………………………………………………………………….. 91
پایان نامه رشته حقوق

جرایم علیه امنیت ……………………………………………………………………………………………………… 92
تعدد جرایم ………………………………………………………………………………………………………………. 92
تعیین بیش از دو نوع مجازات جایگزین ………………………………………………………………………. 92
گفتار سوم: گفتار سوم: صدور حکم به کیفرهای جایگزین ……………………………………………………… 92
گفتار چهارم: بازنگری در کیفرهای جایگزین ………………………………………………………………………… 93
بخش دوم: دوره مراقبت ………………………………………………………………………………………………. 94
بخش سوم: خدمات عمومی رایگان………………………………………………………………………………… 95
بخش چهارم: جزای نقدی ………………………………………………………………………………………….. 101
بخش پنجم: جزای نقدی روزانه ………………………………………………………………………………….. 102
بخش ششم: محرومیت از حقوق اجتماعی …………………………………………………………………….. 105
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
بخش هفتم: حبس خانگی و نظارت الکترونیکی ………..
…………………………………………………… 108
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………… 113
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………… 121
فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………. 124
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………. 129

مقدمه
کیفر دادن مجرمین در هر دوره از تاریخ دچار تحولاتی شده و در هر عصر و زمان از هدف های خاصی پیروی کرده است. گاهی جنبه ارعابی داشته، زمانی جنبه اخلاقی به خود گرفته، گاهی فلسفه تربیتی و اصلاحی را دنبال کرده و زمانی سودمندی اجتماعی مجازات ها را در نظر داشته است. از همین رو در هر دوره از تاریخ برخی از مجازات ها نسبت به سایر آنها رواج بیشتری داشته یا اعمال برخی کیفرها ممنوع شده یا محدود گردیده است. کیفرهایی چون داغ کردن بدن، قطع اعضا، اعدام، شلاق و…، زمانی مجازات رایجی بودند ولی اکنون با توجه به تغییر نگرش نسبت به اهداف مجازات و نحوه اعمال آن، یا منسوخ گردیده یا موارد اعمال آن محدود شده است.
در دوره ای افرادی چون بنتام طرفدار نظریه ارعابی مجازات ها بودند و اعتقاد داشتند که تا حد امکان کیفر باید شـدید باشد (صلاحی،1382، 23) تا اثر ارعابی آن آشـکار شـود، لذا «بهـترین و مهـم ترین وسیله رسیدن به هدف ارعاب (اعم از فردی و جمعی)» را مجازات حبس دانسته و معتقد بودند که حبس های طولانی مدت و حبس های با اعمال شاقه باعث جلوگیری از تکرار جرم و عبرت سایرین می شود. (قویدل، 1389، 29) اما «در اثر پیدایش افکار جدید و نهضت های اجتماعی در قرون هفده و هجده میلادی، مبنی بر حفظ حقوق و آزادی های فردی و لزوم احترام به شخصیت انسانی افراد، مجازات کم کم نقش ارعابی خود را از دست داد و عده بسیاری از فلاسفه و متفکرین، معـتقد شـدند کـه باید زندان و مجازات های مختلف را وسـیله ای قـرار داد که ضـمن آن بتوان
مجـرمین را نسبت به بدی اعمال خود آگاه کرد و آنان را مجـددا اصـلاح و تربیت نمود.» (صلاحی،
1382،32)
با این وجود با افزایش جمعیت و ازدیاد جرایم و در نتیجه افزایش محکومین به حبس، اعمال این کیفر با مشکلات بسیاری مواجه شد، از دشواری اداره زندان ها تا کنترل رفتار مجرمین و نظارت برآنها و رسیدگی به امور آنان، همه این ها مانعی شد بر سر راه اصلاح و تربیت مجرمان و نگذاشت تا اهدافی که از این کیفر انتظار می رفت، محقق شود.

کلید واژه‌ها به زبان فارسی:
استعاره، دیدگاه شناختی، یادگیری، آموزش، آموزش استعاری

کلید واژه‌ها به زبان انگلیسی:
metaphor, cognitive theory, learning, teaching, metaphoric teaching

چکیده
الف- موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع وهدف):
یادگیری عمیق و معنادار یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های سیستم آموزشی نوین است و این تنها در سایه روش های آموزشی مناسب امکان‌پذیر است. روش های سنتی گذشته تنها به انباشتن اطلاعات در حافظه دانش‌آموزان اکتفا می‌کردند که به دلیل محدودیت حافظه به آسانی مطالب به فراموشی سپرده می‌شود. در گذشته سیستم های آموزشی تنها به توانایی های نیمکره چپ مغز توجه می کردند و از تصور و تخیل که یکی از توانمندیهای نیمکره راست مغز است استفاده‌ای نمی‌شد.
این تحقیق بر پایه دیدگاهی شناختی به استعاره می‌نگرد. در دیدگاه شناختی و بویژه معنی شناختی شناختی تأکید بر ذهن و پدیده‌های شناختی است. در این دیدگاه، استعاره درک ایده یا حوزه‌ای مفهومی بر اساس مفهوم دیگری است که خاستگاه آن را باید در چگونگی مفهوم‌سازی یک قلمرو ذهنی بر‌حسب قلمرو ذهنی دیگر یافت. در این فرایند، مشاهده می‌شود که مفاهیم انتزاعی روزمره مانند زمان، حالات، علیت وهدف نیز استعاری‌اند واستعاره همان نگاشت بین قلمروهاست. در این پژوهش محقق می کوشد تا با اجرای روش آموزش استعاری، قدرت این ابزار زبانی یعنی استعاره رابیشتر به اثبات برساند. آموزش استعاری شیوه ای است که معلمان به مدد آن قادرند ذهن دانش آموزان را دریادگیری فعال و درگیر سازند واز توانایی های دو نیمکره مغزی به صورت همزمان سود جویند.
هدف این پژوهش بررسی تاثیر استعاره بر آموزش درس علوم و نشان‌دادن تفاوت چشمگیر میان دوگروه آزمایشی و کنترل پس از اجرای روش تدریس سنتی بر گروه کنترل و روش آموزش استعاری بر گروه آزمایشی می باشد.
ب- مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری وپرسش‌ها وفرضیه‌ها:
استعاره و یادگیری از دیدگاه‌های گوناگونی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. استعاره دردیدگاه کلاسیک را تنها شیوه بیان بدیع یا شاعرانه قلمداد می‌کردند، اما دردیدگاه رومانتیک استعاره محدود به زبان ادب نمی‌شد و لازمه زبان و اندیشه برای بیان رخدادهای جهان خارج به حساب می آمد و همچون شاهدی برای نقش تحلیل در مفهوم‌سازی و استدلال محسوب می‌شد. دیدگاه کاربرد شناختی میان معنی مورد نظر گوینده و معنای تحت اللفظی تمایز برقرار‌کرده و معنی استعاری را جز معانی مورد‌نظر گوینده قرار می‌دهد. در دیدگاه زبانشناسی استعاره حاصل فرایندی است تعاملی بین دو تصور یا ایده از دو چیز متفاوت که معنای نهایی حاصل حضور هم زمان این دو تصور می‌باشد ومعنای حاصل متفاوت از معناهای این دو تصور می‌باشد. درنظریه تعاملی، بلک به استعاره به عنوان نتیجه یک تعامل میان دو مفهوم می‌نگرد. دیدگاه معنی شناسی شناختی براین باور است که استعاره در ذهن بین مفاهیم رخ می‌دهد و ابزاری است برای مفهوم‌سازی یک تجربه انتزاعی براساس تجربه‌ای ملموس‌تر. و از این طریق جهان و تجارب خود را در اختیار دارد. بنابراین، استعاره ابزار فهم انسان و معنادار‌کردن جهان از سوی اوست.
سه نظریه مطرح در مورد یادگیری نیزعبارتنداز نظریه رفتارگرایی، شناختی و ساختگرایی. در نظریه رفتارگرایی یادگیری عبارت است از “ایجاد و تقویت رابطه و پیوند بین محرک و پاسخ در سیستم عصبی انسان” و تأکید و تمرکز بر روی رفتار قابل مشاهده است. نظریه شناختی به منظور تبیین جنبه‌هایی از فعالیت بشری که رفتارگرایان در تبیین آنها ناتوان بودند، جایگزین نظریه رفتارگرایی شد و تمرکز آن بر فرایندهای شناختی مانند تفکر، شکل‌گیری مفاهیم، استدلال و مسئله گشایی است. نظریه ساختگرایی بر این فرض استوار است که دانش در زمانی که یادگیرنده در تلاش برای معنامند ساختن تجربیات خویش است، ساخته و پرداخته می‌گردد. آنها بر این باورند که یادگیری فرایندی مداوم و ماندگارخواهدبوداگردر محیط واقعی صورت پذیرد و تاکید این نوع یادگیری برمراحل یادگیری است و نه بر‌محصول یادگیری. به بیان دیگر، دانش‌آموز اگر در معرض تجربه ای واقعی قرار گیرد، آن را خواهد آموخت.

پژوهش‌ حاضر بر بنیان دیدگاه شناختی مسئله استفاده از روش آموزش استعاری را در فرایند یادگیری مورد مطالعه قرار داده است. به این منظور، محقق الگوی پژوهش خود را تحقیق سندرز وسندرز (۱۹۸۴) قرار داده است.
پرسش‌های این پژوهش عبارت بودند از:
۱٫ آیا استفاده ازاستعاره‌ها در آموزش باعث افزایش میزان یادگیری مطالب درس علوم دانش‌آموزان می شود؟
۲٫ آیا استفاده از استعاره‌ها در آموزش باعث تثبیت یا افزایش ماندگاری مطالب در حافظه دانش‌آموزان می گردد؟
فرضیه‌های این پژوهش عبارت بودند از:
۱. استفاده از استعاره‌ها در آموزش باعث افزایش میزان یادگیری مطالب درس علوم دانش آموزان می شود.
۲٫ استفاده از استعاره‌ها در آموزش باعث تثبیت یا افزایش ماندگاری مطالب در حافظه دانش‌آموزان می‌گردد.
پ- روش تحقیق شامل جامعه مورد تحقیق، ابزار تحقیق، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها:
آزمودنی‌های پژوهش شامل ۴۰ نفر از دانش‌آموزان دختر کلاس اول راهنمایی از مدرسه نمونه دولتی شهید “اسدیان” در منطقه اسلامشهر بودند که به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل هشت آزمون چهارگزینه‌ای هفتگی و یک آزمون نهایی بودند. بعد از اجرای روش آموزش استعاری در گروه آزمایشی و روش آموزش سنتی در گروه کنترل، از هر کلاس آزمونی به‌عمل می آمد وبعد از اتمام کلاسها و گذشت ۵/۲ ماه‌، آزمون نهایی به منظور ارزیابی ماندگاری مطالب در حافظه دانش‌آموزان به اجرا درآمد. تجزیه وتحلیل داده‌ها با بهره گرفتن از روش‌های توصیفی و آماری و روش استنباطی آزمون t صورت گرفت.
ت- یافته‌های تحقیق:
با توجه به تحلیل‌های آماری میانگین نمرات و بررسی نتایج حاصل از آزمون t بدست آمده ازهشت آزمون هفتگی مشخص گردید که تفاوت چشمگیری میان میانگین نمرات و گروه آزمایشی که آموزش ویژه یعنی آموزش استعاری را دریافت داشته بودند و گروه کنترل به وجود آمده است. همچنین با توجه به تحلیل آماری آزمون نهایی مشخص گردید که در مورد ماندگاری مطالب نیز میان دو گروه تفاوت قابل ملاحظه‌ای وجود دارد.
ث- نتیجه‌گیری و پیشنهادها:
نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که تفاوت چشمگیری میان دو گروه آزمایشی و کنترل وجود دارد و آموزش استعاری با یادگیری و میزان ماندگاری مطالب در ذهن یادگیرنده رابطه معناداری دارد. بنابراین دو فرضیه محقق تأیید شد.
تعدادی از پیشنهادهابه شرح زیر می باشند:
تأثیر استفاده همزمان از استعاره وطنز در کلاسهای درس وبررسی رابطه آنها با یادگیری. تأثیراستفاده ازاستعاره در سایر حوزه های آموزشی همانند موسیقی. استفاده ازاستعاره در آموزش علوم مختلف مانند ریاضی.
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.