درباب مؤلف کتاب وروزگارزندگانی ومعاصران وزادگاه اوآگاهی نداریم ودرمجلدموجودکتاب هم دراین ابواب اشاراتی نشده است.ولی برطبق بعضی قرائن که مصحح محترم درمقدمه کتاب یادکرده است،شایدبتوان اوراازمردم خراسان شمرد.ودرباره ی مذهب مؤلف بایدگفت که ازپیروان معتدل وبی تعصب اهل سنت وجماعت بوده است. وی خلفای راشدین راستوده وآراء پیشوایان فرق سنت وجماعت رایادکرده وازحضرت علی وامام حسن وامام حسین وفاطمه زهرا علیه السلام وچندتن دیگرازافرادخاندان رسالت بااحترامی چشمگیریادکرده است.:نحوه ترجمه وتفسیرآیات قرآنی دراین کتاب برخلاف تفسیرطبری وتفسیرهای کشف الاسرارمیبدی وروض الجنان ابوالفتوح راضی است.درآنهانخست آیات مبارکات قرآنی کلمه به کلمه ترجمه شده است وسپس تفسیرهریک ازآیات مبارکات آمده؛ولی دراین کتاب آیات مبارکات به صورت مزجی موردتفسیرقرارگرفته است»۱ هزارسال تفسیر فارسی،۱۳۶۹ ،۱۵۷«یعنی تفسیرآیات باترجمه آنهادرآمیخته (مزجی)است ونویسنده ازآراء مفسران ومحدثان درتوضیح آنهابهره برده است .نثرکتاب ساده وروان وشیواست وباشیوه نگارش آثارسده های چهارم وپنجم همسان است. جزدربرخی ازداستانهامانندسرگذشت ایوب،پایان جهان،ومرگ عزرائیل که باشرح وتفصیل آمده است ،دربقیه مواردمؤلف به ایجازگراییده است.کاربردگویشی بسیاری ازکلمات نیزتفسیرراازنظر مطالعه کیفیت دگرگونیهای کلمات فارسی درخوراهمیت قرارداده است» ۲٫گزیده متون تفسیری فارسی،۱۳۸۴،۶۵
-تفسیرسورآبادی:
«ابوبکرعتیق بن محمدهروی سورآبادی،معروف به سورآبادی یاسوریانی (م.۴۹۴ ه ق) وی ازسال ۴۷۰ تا۴۸۰ ه.ق تفسیری درهفت مجلدمطابق هفت سبع قرآن تألیف کرده است این تفسیرپس ازتفسیرطبری وتاج التراجم معروف به تفسیراسفراینی ازجهت ترتیب تاریخی،سومین تفسیرکامل فارسی که برای ماباقی مانده است ودیگرکتب تفسیرکامل فارسی پس ازاین تألیف یافته »۱هزارسال تفسیرفارسی، ۱۳۶۹،۲۱۸«ازاین مفسربه رغم شهرت دیرینه تفسیرش اطلاع چندانی دردسترس نیست،اینقدرمی دانیم که معاصرسلطان الب ارسلان سلجوقی وبرمذهب سنت وجماعت بوده است این تفسیرپس ازتفسیرطبری واسفراینی کهن ترین تفسیرکامل به زبان فارسی است که مؤلف خودآن راتفسیرالتفاسیرنامیده است. تفسیرنامبرده مفصل ومشتمل برهمه سوره های قرآن وتفسیرآنهابیشتربراساس روایاتی است که نویسنده ازعبدالله بن عباس نقل می کنند.ازویژیگیهای این تفسیرآن است که غالباپس ازترجمه آیه یاقسمتی ازآیه پرسش مطرح می کندوپاسخ آن راخود می دهداهمیت تفسیردرکامل بودن وقدمت تاریخی وکهنگی زبان وروانی نثرآن است که ازنمونه های نثرساده وشیوایی زبان فارسی درنیمه دوم سده پنجم هجری است.کتاب مشحون ازفوایدادبی واصطلاحی وگویشی،دستوری ورسم الخطی ونیزدقایق ادبی است» ۲متون تفسیری فارسی،۱۳۸۸،۳۶
تفسیرنسفی
«ازجمله ترجمه های مشروح وزیباودل انگیزکلام الله مجیداست که دراواخرقرن پنجم واوائل قرن ششم هجری نگارش یافته وبه طورکامل محفوظ مانده است که شامل ترجمه وتفسیرمختصرازکل قرآن کریم که دردومجلدبه تصحیح وتوضیح دکترعزیزالله جوینی به وسیله بنیادقرآن وسازمان اوقاف درسال ۱۳۵۳-۱۳۵۴ به چاپ رسیده است. مؤلف کتاب ابوحفص نجم الدین عمربن محمدبن اسماعیل بن لقمان نسفی(۴۶۱ـ۵۳۷) معروف به مفتی الثقلین است که ازدانشمندان پیرومذهب حنفی بوده است ودرعلوم مختلف تألیفاتی داشته که به یک صدجلدبالغ می شده است.
مولداو نسف(=نخشب)یکی ازشهرهای آبادماوراءالنهر(میان بلخ وبخارا)بوده است وی درفقه وتفسیروحدیث وتاریخ،صاحب نظروتألیف است وعلاوه برنثردرشعرنیزدست داشته واشعاری می سروده است.»۱ هزارسال تفسیرفارسی،۱۳۶۹،۲۹۷«مترجم که سخت تحت تأثیربلاغت قرآن قرارداشته درترجمه آیات ازغالب محسنات ادبی بهره جسته است.ازاین روست که عبارات این کتاب غالباموزون وآهنگین ودارای سجعهای گوناگون وآرایشهای لفظی ومعنوی است.نسفی کوشیده است تادربرابرواژگان قرآنی معادلهای فارسی مناسبی قراردهد،بدین جهت تفسیراوگنجینه ای ازلغات وترکیبات زیبای فارسی است.ویژگیهای سبک قدیم درهمه جای این کتاب به چشم می خوردوواژگان کهنه ومهجورنیزدرآن مکرربه کاررفته که ابته درعصرنسفی جزءواژگان رایج ومعمول بوده است،کلماتی چون آشغده(هیزم نیم سوخته)آگفت(آزار) قژاگین(پلید)و…همچنین تأثیرگویش خراسان وماوراءالنهردرمواردمختلف دراین کتاب می توان دید.»۲گزیده ای ازمتون تفسیری،۱۳۸۸،۷۴
تفسیربصائریمینی:
«تفسیربصائریمینی اثری است فارسی وکهن ازشیخ ظهیرالدین (یامعین الدین) محمدبن محمودنیشابوری مرورودی(م ۵۹۹ه.ق)اواین تفسیررادرقرن ششم،درسال۵۷۷ه.ق به پایان رسانده است.«این متن رااستادعلی رواقی تصحیح کرده اندکه جلداول آن(ازآغازتاآیه ۱۵۸ سوره آل عمران)درسال ۱۳۵۹ به وسیله انتشارات بنیادفرهنگ ایران چاپ شده است.»۳نگاهی به ترجمه وتفسیرهای کهن،محمدمهیار،نورمگز،
روش مؤلف دراین تفسیرمانندتفاسیرمعمول است،بدین منوال که نخست روایتی رادرفضل سوره وآیه یاقرائت آن نقل می کند،پس به شأن نزول سوره وآیه پرداخته،می کوشدرابطه پنهان یک آیه راباآیات دیگرروشن سازد.به تناسب قصه های پیامبران گذشته رانیزآورده ،آن هارابا اسرائیلیات آمیخته است.وی درتفسیروتوضیح آیات به مباحث فقهی وکلامی نیزپرداخته وجای جای مناقب اهل بیت پیامبراکرم(ص)وروایاتی ازآنهاراهم نقل کرده است.نثرکتاب زیباوروان وخواندنی .ازویژگی های مهم این تفسیرآن است که مفسربعدازترجمه وتفسیرآیه،سوالی راطرح کرده وبدان پاسخ می گوید.»۴ گزیده متون تفسیری فارسی،۱۴۷
تفسیرکشف الاسراروعده الابرارمیبدی:
«کامل ترین ومهم ترین تفسیرفارسی قرآن مجیداست یکی ازمآخذعمده صاحبان تفاسیرعرفانی شده است.مؤلف کشف الاسرار،شیخ الامام ابوالفضل احمدبن ابی سعدبن محمدبن احمدمهریزدمیبدی ازبزرگان دانشمندان شافعی وعرفای به نام اواخرسده ششم هجری است.وی به مذهب شافعی می رفت ودراصول متمایل به طریقه اشعری ومردی عرفان پیشه وبزرگ اندیشه بود.»۱۰ هزارسال تفسیرفارسی، ۱۳۶۹ ،۲۷۳« ازخصیصه های تفسیراوعلاقه محبت وی به اهل بیت عصمت(ع)دراثراو چشمگیروازخصیصه های تفسیراوست.به جزتفسیر،ازآثار کتاب اربعین وترجمه فصول ابوالقاسم یوسف بن حسین هروی رامی توان نام برد.»۳ متون تفسیری فارسی،۱۳۸۸،۹۸
«به سال ۵۲۰ ه.ق آغازبه نوشتن این تفسیرکرد.ازآنجاکه دراین تألیف تحت تأثیر شگرف تفسیرشیخ الاسلام ابواسماعیل خواجه عبدالله بن محمدبن علی انصاری درآمده ودرحقیقت درشرح وبسط آن کوشیده است،سالیان درازکشف الاسرارمیبدی به تفسیرخواجه عبدالله انصاری معروف بوده است.دراین تفسیرهربارچندآیت ازآیات مبارکات قرآنی درسه نوبت معنی وتفسیروایضاح وتعبیرشده است.نوبت نخست:ترجمه صریح وروشن آیات است درنهایت فصاحت وروانی سخن نوبت دوم:جمع آوری همه اقوال وآراء مفسران دروجوه قراآت وتفسیرآیات وبیان احکام وایرادشأن نزول هرآیه وذکراخبارواحادیث مأثوره ونوادرآثار وآوردن شواهدوامثال دینی وتاریخی ونکات لغوی وصرفی ونحوی بلاغی وفقهی به طریقه شافعی،وکلامی به روش اشعری وجزآنها
نوبت سوم:تفسیروتعبیروتأویل مبارکات است،به شیوه عارفان وارباب سلوک باایرادعبارات لطیف وشیواواشعارپرشوروذوق آفرین،ودرهمین بخش که مؤلف ازتفسیرخواجه عبدالله بهره فراوان برگرفته است ومعمولااقوال اورابه نشانه «پیروعالم طریقت»،«پیرصوفیان وپیربزرگ»وامثال آنها،دنباله گفتارشیواوبلیغ خودمی آورد».۱ هزارسال تفسیرفارسی، ۱۳۶۹ ،۲۷۴«بدین ترتیب درهربخش،پرده ای ازچهره معنای آیه رادربرمی گیردوخواننده راباپیام قرآن آشنامی کندچه درترجمه دلنشین وشیوایی اوکه به حق شاهکاری اززیبایی واستواری سخن ودقت درترجمان آیت الهی وچه دربخش سوم که رموزواشارات ذوقی رابرای خواننده بازمی کند.پس بنابراین روش میبدی درتفسیرقرآن البته نقلی است،نه اجتهادی خاصه که اوازاصحاب حدیث می باشد.آنچه درمذاق خوانندگان امروزکشف الاسرارناگواراست اخباراسرائیلیات است که آفت اکثرتفاسیرنقلی است.ودرمقدمه این کتاب علت ورودآنهادرکتب تفسیربیان شد.»۲ متون تفسیری فارسی،۱۳۸۸،۹۸
روض الجنان وروح الجنان :
«شیخ ابوالفتوح رازی، ازعلمای نامدارشیعه درعلوم دینی درنیمه نخستین سده ششم هجری درری می زیسته وپدرانش درنیشابورساکن بوده اند.وی درفقه وتفسیروحدیث وکلام وادب دستی قوی داشت واعظ ومذکربودوآشناومتمایل به تصوف وعرفان مینمودواطلاعات تاریخی بی صیب نبود.
نافع بن بدیل خزاعی ازصحابه معروف رسول اکرم(ص)بدیل وهفت فرزندش همگی ازیاران پیغامبر(ص)بوده اند.»۱ هزارسال تفسیر فارسی،۱۳۶۹ ،۴۰۱
«شیخ منتجب الدین درفهرست،وی رابه عنوان عالم ومفسردارای تصانیف ستوده است.قاضی نورالله شوشتری درمجالس المومنین،وی راباتعابیری چون قدوت المفسرین،اعلام علمای تفسیروکلام وعظمای ادبای نام،یادکرده است.بااین وجود،شرح زندگانی وچگونگی تحصیل وتألیفات اوبه خوبی روشن نیست.»۲ شناخت نامه تفاسیر،سال،ص،
بنابه آخرین تحقیق که توسط تصحیح کنندگان روض الجنان به عمل آمده سال درگذشت ابوالفتوح ۵۵۴ ه.ق» ۳ متون تفسیری فارسی،۱۳۸۸،۱۱۷«اثرمهم ابوالفتوح تفسیری است فارسی به نام روض الجنان وروح الجنان که میان سال های ۵۱۰تا۵۳۳ تألیف ودر۲۰ مجلدتنظیم شده وجامع بحث های ادبی وروایات تفسیری ودیگرمطالب بایسته برای روشن کردن معنی هرآیه است.هرچندمؤلف به شرح وقایع صدراسلام وغزوات پیامبر(ص)یا قصه های انبیای سلف ذیل آیات می پردازد،امامباحث کلامی ونقل فضایل حضرت علی(ع)ونیزآراءدرآن چشمگیرتراست.»۴ همان
«نثرابوالفتوح روان ومرسل وبه شیوه کتب علمی واخلاقی سده پنجم است،بااین تفاوت که گاه تحت تأثیرجمله بندی عربی است،یابه اقتضای واژه هایاتعبیرهای عربی درآن زیادبه کاررفته است.شیوه مفسر،چنین است که درآغاز،به تعدادآیه مکی ومدنی،اقوال دیگردراین باب فضیلت سوره وتلاوتش اشاره می کند.آنگاه آیه به آیه وارد تفسیرمی شودودربرابرهرآیه ترجمه آن رامی آوردوسپس کلمات راشرح وتوضیح می دهد.پس ازاین به نکات ادبی،صرف ونحوولغت شناسی جمله می پردازدوازاقوال مفسرین وآثارصحابه وتابعین،کمک می گیرد.» ۵همان،۱۳۸۸،۱۱۸
.«ابوالفتوح رازی،درروش تفسیری،ازنقل وعقل استفاده می کندلذادررده تفاسیراجتهادی محسوب می شود.درزمینه اخباروآثار،هم ازمنابع وجوامع روایی شیعه وهم ازجوامع اهل سنت استفاده می کندوبه همین دلیل،حجم انبوه روایات صحیح وسقیم واسرائیلات،به ویژه دربخش قصص وفضائل وسوره به این تفسیرراه یافته است.» ۱٫شناخت نامه تفاسیر،۱۳۸۸ ،ص،
تفسیرگازر:
«تفسیرجلاءاذهان وجلاءالحزان یاتفسیرگازرتألیف شیخ ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی فاضل وعالم ومتکلم ومحدث ومفسرمعروفی است ازمشاهیرعلمای امامیه که این تفسیرفارسی رادرقرن نهم یادهم هجری تألیف کرده است.این تفسیررانویسنده باتوجه به تفسیرمشهورابوالفتوح رازی تدوین ساخته وبه تألیف درآورده ودرتهیه تفسیرخودتفسیرابوالفتوح رابرابرچشم داشته وحتی عبارات راگاه ازوی تقلیدکرده است.بنابرعقیده بعضی دانشمندان واهل تحقیق تفسیرمذکور دردو قسمت،قسمت اول به وسیله ابوالمحاسن جرجانی وقسمت دیگرتوسط سیدگازرتألیف یافته است. ودرخصوص شیوه نگارش تفسیروپیروی نویسنده تفسیرازابوالفتوح رازی واینکه وی همه مطالب تفسیرخودراازتفسیرابوالفتوح برگرفته است نوشته اند:«تفسیرحاضرازآغازتا انجام بدون هیچ مبالغه واغراق به قول معروف ازباء«بسمله» تاتاء«تمت» به استثنای خطبه وسبب تألیف که ناچاربایدمغایر باشدازازتفسیر ابوالفتوح مأخوذاست به این معنی که ابوالمحاسن جرجانی، تفسیرابوالفتوح رااساس واصل ومأخذومبنی ومورداستفاده برای تفسیرخودگردانیده ومسیرخودرادر تفسیر آیات ونقل مطالب لغوی وادبی ورجالی وتاریخی وبه عبارت جامعه درهمه آنچه تفسیرحاضر مشتمل برآن است ودرما بین الدفتین آن قرارگرفته است برروی خط سیرابوالفتوح که پیش ازاوبرای تفسیرخوداختیارکرده بوده است قرارداده وبیانات وتحقیقات ومطالب وموضوعات بحث وی راگاهی به عین عبارات بدون هیچ تغییری وگاهی باتغییرمختصری وگاه باتغییرعبارت وگاهی به تلخیص فراگرفته ودراین تفسیردرج کرده است وممشی ومسیوی ازاول تفسیرخودتاآخربراین بوده، ودرهیچ موردی ازمواردتفسیرتخلف ازاین طریق ننموده است.سپس مصحح کتاب این نکته راباشگفتی یادآورشده اندکه جرجانی باآن که همه تفسیرخودراازبوالفتوح برگرفته است به مأخذاصلی خودهیچ گونه اشاره ای نکرده است وحق مصنف رااداننموده است.همانگونه که جرجانی درتألیف تفسیرگازراز تفسیر ابوالفتوح تقلیدکرده است مولی فتح الله کاشانی نیزدرتألیف تفسیرمنهج الصادقین ازتفسیر گازرتقلید کرده وآن رااساس کارخودقرارداده است.»۱هزارسال تفسیرفارسی،۱۳۶۹،۶۱۳-۶۱۴
«طرزانشای این تفسیرخوب وعبارت آن رساوعاری ازاطتاب ممل وایجازمخلّ است درعین حال مطالب تاریخی رانیزدرآن آورده وبرخی قرائت هاراهم متذکر شده است.گاه گاه نیزبه اشعارعربی
وفارسی استشهادکرده است.مفسردرابتداچندین آیه رانقل می کندوسپس به شرح وتفسیرآن هامی پردازد.مفسریامفسران این تفسیردرتألیف آن به تفسیرابوالفتوح رازی نظرداشته وشایدبتوان ادعاکردکه این تفسیردراصل تلخیصی ازتفسیرابوالفتوح است.مؤلف درمقدمه کتاب به طرح مباحثی درباب نامهای قرآن معناومفهوم سوره وآیه،معنای تفسیروجزءآن پرداخته است.(ر.ک:مقدمه برتفسیرگازر).»۲گزیده ای ازمتون تفسیری،۱۳۸۵،۱۷۱
تفسیرمنهج الصادقین فی الزام المخالفین:
«یکی ازتفاسیرفارسی قرآن کریم که به طورکامل دردست است تفسیرمنهج الصادقین تألیف مولی فتح الله بن مولی شکرالله کاشانی ازدانشمندان وفقهای قرن دهم هجری است. وفات اودرسال ۹۸۸ ه.ق اتفاق افتادودرکاشان مدفون است وی درعلوم وفقه وکلام دست داشت،وازشاگردان علی بن حسن زواره ای مفسرمشهوراست.مترجم که ازعلمای امامیه است اثرخودرادرپنج مجلدتألیف کرده است.تفسیرمنهج الصادقین ازتفاسیربزرگ فارسی است که مولی فتح الله باتوجه به تفاسیرمعتبری نظیرکشاف زمخشری وتفیرانوارالتنزیل قاضی بیضاوی ومجمع البیان طبرسی وبااستفاده ازتفسیرابوالفتوح آن راتألیف کرده است وازتفسیرأخیربهره فراوان برگرفته وگاه عبارات راعینانقل کرده است.تفسیرمنهج الصادقین درالزام المخالفین رادرپنج مجلدتألیف کرده است وایشان حجت هرگروهی ازفرق اسلامی را، راازآیات قرآنی آورده ،جمیع لغات وترکیبات نحوی و نکات عربی وقصص امم سابقه رامتعرض شده است سرانجام بااستنادبه روایات معصومین،دیدگاه های شیعه رامجال طرح داده و به اثبات رسانده است .سپس این تفسیرراخلاصه کرده وخلاصه آن را”خلاصه المنهج”نام داده است وی تفسیربزرگ دیگری به عربی به نام “زبده التفاسیر” تألیف کرده است ودرسال ۹۷۷ه.ق آن رابه اتمام رسانده.این تفسیرکه ازمؤلفات قرن دهم هجری است،ازحیث شیوه نگارش یک دست نیست هرجاکه به نقل عین عبارات قدمای مفسران پرداخته نحوه انشاء آن به فارسی کهنه می گرایدوهرجاکه به زبان وقلم خویش سخن می راند،نوشته اوهمانندبعضی ازآثارعصرصفوی متوسط است وازاین رونثراین تفسیربرای کسانی که باآثارکهن آشنایی ندارند،ساده تربه نظر می رسد.»۱ هزارسال تفسیر فارسی،۱۳۶۹، ۶۹۹-۷۰۰ «انگیزه نویسنده چنان چه ازمقدمه تفسیربرمی آیدلزوم نگارش تفسیری بوده است برای فارسی زبانان بااسلوب زبانی ولغاتی که ملال انگیزنباشدوعلاوه براین،همه موافق باورهاوطریقه حقه امامیه نوشته شده باشند.»۲ متون تفسیر ی فارسی،۱۳۸۸،۲۰۰
تفسیرشریف لاهیجی:
«این تفسیرکه درقرن یازدهم هجری تألیف شده است،نوشته بهاءالدین محمدبن شیخ علی شریف لاهیجی است.که ازعلمای شیعه عصرصفوی ومعاصرباعلامه محمدباقرمجلسی(م.۱۱۱۰)وشیخ محمدعلی حرعاملی (م.۱۱۰۴)فیلسوف معروف عصرصفوی میرمحمدباقراسترآبادی مشهوربه «میرداماد (م.۱۰۴۰)بوده.که بین سال های(۱۰۸۸-۱۰۹۵)درهندتألیف کرده است.این ترجمه وتفسیربه همت جلال الدین ارموی ومحمدآیتی به وسیله اداره اوقاف درچهارمجلدبه چاپ رسیده است. لفظ «شریف» رادرقدیم به سادات واولادپیامبراکرم(ص)اطلاق می کرده اند.وصاحبان تراجم وتذکره مراتب فضل وتقوی وعلم اوراتأییدکرده اند ولی باوجوداین شرح حال روشن وجامعی ازاونقل نکرده اند.این تفسیردرهنددرسال ۱۰۸۶ به اتمام رسیده است،وسالی چندبعدازاین تاریخ زنده بوده است.وسیدابوالقاسم رضوی قمی صاحب لوامع التنزیل وسواطع التأویل نیزدرتألیف تفسیرخودازاین تفسیربهره جسته است.» ۱متون تفسیر ی فارسی،۱۳۸۸ ،۲۱۰«شادروان میرجلال الدین حسینی محدث ارموی که تفسیرشریف لاهیجی باهمت وتصحیح ومقدمه وی به طبع رسیده است درمقدمه ممتع خوداوصاف وخصائص این تفسیررانگاشته است که به اختصارنقل می کنیم:
۱)مفسرتفسیرهرآیه رابه عنوان اجمال،نه به طورتحت اللفظی ،بلکه به حسب ترجمه مطلوب معنی کرده است وعبارات ساده وروان وخالی ازتعقیدآن برای همگان قابل درک است.
۲)درنقل روایات کوشیده است که به روایاتی که ازطریق ائمه شیعه (علیه السلام)آمده است اکتفاکند.بنابراین تفسیرنقلی است.
۳)درهرجاکه ظاهراتعارض وتنافی میان دوروایت یابیشتربوده است،عدم تنافی راروشن ساخته است.
۴)درمواردی که بین خاصه وعامه اختلاف نظری بوده است دراثبات عقایده خاصه به نحومنصفانه یی کوشیده است.
۵)اختلاف نظر مفسران را نیزگاه مطرح کرده است.
۶)باتبحری که درعلم رجال داشته است(ودوکتاب به نام های خیرالرجال ومحبوب القلوب نوشته است)نکات لازم رادرموردرجال واعلام بیان می کند.
شریف لاهیجی تفسیرخودرادرتاریخ ۱۰۸۶ ه.ق به پایان رسانده است.آثاردیگروی عبارت است از:شرح صحیفه سجادیه (که درآن به توضیح لغات دعاهای حضرت علی بن حسین وشرح برخی عقایدشیعه می پردازد)،خیرالرجال،محبوب القلوب،ورساله مثالیه.
تفسیرشریف لاهیجی درچهارمجلددرسال ۱۳۴۰ ه.ش=۱۳۸۱ه.ق مجموعادر۳۶۳۸ صفحه به چاپ رسیده است.»۱ هزارسال تفسیر فارسی،۱۳۶۹،۷۵۱-۷۵۲
–بخش اول :
۹-۱”معنی شناسی”وطرح مباحث مرتبط باآن:
۱-۹-۱معناشناسی:
-«معناشناسی درلغت به مفهوم«علم معنی»و«علم لغت ومعنا»ازریشه یونانی(sema )به معنی نشانه،علامت(semaino)،علامت دادن ومعنی دادن آمده ودراصطلاح یکی ازبخش های مهم دانش زبان شناسی که به معنای کلام عنایت داردبه حساب می آید.زبان شناسی دارای حوزه هایی وسیع است:یکی ازاین حوزه هاحوزه لفظ ودیگری حوزه محتوامی باشد.درحوزه لفظ بامعنای الفاظ ودرحالت ترکیبی آن ها سروکاردارداین حوزه اززبان شناسی هدف اصلی معناشناسی شناخت اصولی است که براساس آن معناازنوشته یاگفته استخراج می شود،به یاری این اصول وتوانایی های زبانی سخنگویان استنباط وفهم صورت می پذیرد….مفهوم معناشناسی یا«مدلول تصوری»مربوط به واژگان است وفقط درحوزه معناشناسی کاربرددارد،«نیت مؤلف نیزجزءازطریق الفاظ که دردایره معناشناسی قراردارد،نیزنمی تواند معیارقرارگیردوآن چه می ماندفهم مخاطب است که درحوزه هرمنوتیک قراردارد.»
۱٫ مقاله رابطه مبانی فهم فقهی متون وحیانی بامعناشناسی وهرمنوتیک،دکترمحمدجوادسلمانپور،نورمگز
-«پس به طورکلی درتعریف علم معناشناسی،علمی است که به بررسی معنای الفاظ پرداخته وسیرتکاملی آن رادرطول زمان ودرقالب اسلوب های معنایی مختلف موردتوجه قرارمی دهد،وبه عبارت ساده تر،علم معنی شناسی یعنی پرداختن به معنا.(کمال الدین،۲۰۰۷،م،۱۹)»
۲رابطه نحوعربی ومعناشناسی،انسیه خزعلی وفاطمه شیرزاده،نورمگز
-«معناشناسی دریک تعریف ساده وبسیط،اصطلاحی برای اشاره به مطالعه معنای عناصرزبان،به ویژه مطالعه شرایط حقیقی جملات وعبارات زبانی است.معناشناسی همچون علم اصول که منطق وضابطه استنباط های فقهی راارئه می دهد،به مثابه منطق وضابطه علم زبان شناسی است که باآن می توان ازخطادردرک مدلول های کلام وفهم معانی کلمه هاوترکیب های یک متن برحذربود.» ۱٫تحلیل معناشناختی«قرب الی الله»درقرآن کریم،اسماعیل علی خانی
-«معناشناسی وحوزه معنایی درمطالعه ساختارمفهومی واژگان یک زبان وتحلیل حدودمعنایی عناصرلغوی آن،بسیارراهگشاست زیراهرواژه ای،مفهوم خودراازوجود سایرواژگان هم حوزه ایی خودأخذمی کند.
معناشناسی،تحقیق ومطالعه ای تحلیلی درباره کلمات کانونی زبان است به آن منظورکه سرانجام،جهان بینی قرآنی،موردموشکافی وارزیابی دقیق،قرارگیرد.به بیان دیگر،معنی شناسی،علم تحقیق درخصوص ماهیت کلمات کلیدی،بنیادی وکانونی زبان قرآن است.»
۲معناشناسی واژه کبردرقرآن،سیدمهدی شهیدی
۱-۱-۹-۱٫تاریخچه معناشناسی:
«بحث درباره حقیقت معنادرمیان اندیشمندان غربی ازگذشته کمابیش کانون توجه بوده است.این موضوع درقرن بیستم مباحث بیشتری رابه خوداختصاص داده است ،زیرادراین قرن،گونه ای چرخش زبان شناختی درفلسفه روی می دهد.چرخش مزبورنیمه نخست قرن بیستم دراندیشه های پوزیتیویسم منطقی وسپس مکتب تحلیل زبانی مشاهده می شود.اندیشمندان اسلامی به گونه مستقل ومبسوط درباره ی معنابحث نکرده اند؛امابه گونه ای ضمنی به آن پرداخته اند.علمای اصول درباره ی حقیقت معنا،اغلب دربحث ازحقیقت وضع ورابطه آن باموضوع له ازاین موضوع سخن می گویند،زیرامنظورآنهاازموضوع له «همان معناست»دیدگاه های درباب حقیقت معنادرفلسفه غرب وجایگاه ویژه آن درعلم اصول ودرتحلیل گزاره های دینی وفلسفی اقتضامی کندکه باارزیابی دیدگاه های گوناگون غربی واسلامی ،زوایای بحث گشوده ودرحدامکان نظریه ای عرضه شود.»۳معرفت فلسفی،هستی شناسی معنا،ابوالفضل ساجدی،نورمگز
-«درآغازمتکلمان،به ویژه معتزله،بحث درباره«حجت»ورابطه میان«لفظ ومعنا»رامطرح ساختندوسپس،حتی فیلسوفان مشائی به این امرپرداختند.چنان که ابن سینادرمنطق اشارات بحثی درباره دلالت پیش آوردوضرورت آن رادربحث های منطقی روشن ساخت.این علم درقرون أخیربه همت علمای شیعه به کمال رسید.اصول شیعه ازقرن دوازدهم به بعدبه مرحله عالی کمال رسیده ومباحثی درکتب متأخران درباب معناشناسی مطرح شده است که به لحاظ دقت وموشکافی ومنطقی بودن بی نظیراست.»۱تحلیل معناشناختی قرب الی الله درقرآن کریم،۱۳۸۹،۲
۲-۱-۹-۱-پیشینه مبحث معناشناسی:
« بابررسی تاریخ مطالعات معنی شناسی پی می بریم که ازدیربازفلاسفه ،منطقیون وزبان شناسان به مطالعه «معنی»توجه داشته اند.درغرب ازافلاطون تافرث،فیلمسور،چپف وگرمس درقرن بیستم ودرشرق ازسیبویه وابن سیناتاجرجانی وتفتازانی ومتفکران دیگردراین باب بحث وگفت گوکرده اند.»۲مقاله درآمدی برمعناشناسی،نورمگز
-«برای کشف وتبیین زبان نوشتاری قرآن ومفاهیم آن به دانش های متعددی نیازاست،که یکی ازآن هامعناشناسی است.لغت شناسان ومفسران اهل ادب درطی تاریخ اسلام بسیارکوشیده اندتا ریشه های واژگان،معانی حقیقی ومجازی الفاظ وجوه وبلاغت وفصاحت،امثال،ایجازواطناب قرآن رادرآثاری سترگ به یادگار گذارندوجنبه های زبان شناسی قرآن کریم راآشکارسازند.ازاین میان می توان به متاب العین خلیل بن احمدفراهیدی(۱۷۵ ق)الکتاب سیبویه(۱۸۳ ق)تهذیب اللغه ازهری(م۳۷۰ق)معجم المقاییس اللغه ابن فارس(م۳۹۵ ق)لسان العرب ابن منظور(م۷۱۱ ق)واساس البلاغه زمخشری اشاره کرد.هرچنداین کتاب هاویژه قرآن نیستند،درآن هابه وفوردرباره آیات قرآن بحث شده است…..»۳تحلیل معناشناختی قرب الی الله درقرآن کریم،۱۳۸۹،۲-۳»
۱۰-۱-معنی شناسی وعلوم مرتبط باآن :
«قبل ازورود به این بحث،معرّفی دیدگاه فراگیروجامعی،که مبنای بسیاری ازعلوم رامعنی­شناسی می­داند،بایسته به نظرمی­رسد:«البته مسأله معناتنهاموضوع دانش زبان­شناسی و معناشناسی نیست بلکه فلسفه،روان­شناسی وجامعه ­شناسی و منطق نیزبه آن توجّه دارند…معناشناسی نقطه برخورد انواع اندیشه­هاوروش­هایی چون فلسفه،روان­شناسی وزبان­شناسی هم هست.» (سیّدی،۱۳۹۰: ۳۸) ودرواقع درهرساحتّی از مطالعات وپژوهش­های بشری،مسأله رسیدن به معنا؛اصل و اساس است،
امّا معنی­شناسی نیزمانندهرعلم دیگری،دارای زیرمجموعه­ها و زیرشاخه­های بسیاری است؛ گاه این زیرشاخه­ها، به دلیل مدوّن وکامل بودن، خودپایۀ علوم دیگری شده ­اند؛ و یا حدّاقل، درکنارهم آمدنِ این علوم، به تکمیل مباحث مختلف هرکدام از آن­ها یاری رسانده­ است؛ دراین قسمت،مشخّص می­گردد که این علم، خودمی­تواند،زیرشاخۀ کدام علم قرار گیردودرمرحلۀبعد،دربارۀعلومی که ازاین علم منشعب می­ شود یادراین علم موردبررسی قرارمی­گیرد، نامی به میان می­آید.»۱پایان نامه،زهره اله دادی

۱-۱۰-۱-زبان شناسی:
«ازقرن بیستم به بعددرغرب،زبان شناسی نوین درکانون توجه قرارگرفت وتاکنون پیشرفت حیرت انگیزی داشته است.زبان شناسی دردرون خودبه شعبه هایی تقسیم می شود:زبان شناسی تاریخی وزبان شناسی توصیفی…درسال های اخیرکانون توجه اززبان شناسی تاریخی به زبان شناسی توصیفی گردانده شده است…درحقیقت قرن نوزدهم دوران زبان شناسی تاریخی بود.این گرایش شدیدبه تاریخ ،تااوایل قرن بیستم،همچنان ادامه یافت،ولی زبان شناسی نوین توجه خودراروی تحقیقات توصیفی متمرکزکرده ومتقابلاازتوجه به مطالعات تاریخی کاسته است زیرامعلوم شده که ازتحقیقات توصیفی زبان درزندگی عملی بهره برداری بیشترمی توان کرد.زبان شناسی به سه دسته تقسیم می شود:۱٫آواشناسی ۲٫معناشناسی ۳٫زبان شناسی ساختاری»
۲نقدی برمقاله زبان قرآن خانم زینب باستان،جوادآسه»
۲-۱۰-۱-واژه شناسی:
«برای معناشناسی واژه های قرآن کریم ورسیدن به جایگاه دقیق معنایی هرواژه،علاوه برلغت شناسی وبررسی دقیق دلالت لغوی تک تک واژه ها،نیازمندبررسی نظام معنایی حاکم برقرآن وجایگاه هریک ازواژه هادرکل نظام معنایی ونیزارتباط هرواژه باسایرواژگان مرتبط درمتن قرآن هستیم.به عبارت دیگر،رقرآن کریم بایدمعناهای پراکنده درسراسرقرآن راجمع آوری کرده،آن هاراکنارهم قراردهیم وازاین طریق به چشم اندازی تازه وواضح دست یابیم.برای به دست آوردن معنای دقیق یک واژه نیازمندبررسی معنای اصلی(پایه)ومعنای نسبی آن درقرآن هستیم.برای این منظوربایدعلاوه بربهره گیری ازقوانین مربوط به وضع ودلالت،ازقرینه های درون متنی،نظیرسیاق وآهنگ سخن،تلائم مضمون ومعنا،محکمات واصول روشنگرقرآنی -که قرآن آن هارا«ام الکتاب» نامیده است-وقرینه های برون متنی نقلی،نظیرزمینه هاوفضای نزول آیات،سنت مأثورمعصوم ونیزقرینه عقلی بهره ببریم.
بنابراین برای دست یابی به معانی واژگان قرآن بایداولاارتباط یک واژه باواژه دیگردرمیدان معناشناختی مخصوص قرآن راازنظردورنداریم؛ثانیابه ارتباط این میدان معناشناختی بانظام قرآن توجه داشته باشیم؛ثالثاازارتباط واژگان نظام معنایی قرآن بانظام معناشناختی خارج ازجهان بینی قرآن غافل نباشیم ازاین روباید«ارتباط واژگان میدان معناشناختی نظام قرآنی باکل واژگان نظام عربی راازنظردورنداریم وتوجه داشته باشیم که یک واژه ویایک میدان معناشناختی،درنظام زبان شناختی عربی معاصرقرآن به چه معنابوده است ودستگاه معنایی قرآن آن رابه چه معنادرنظرگرفته است.»۱تحلیل معناشناختی قرب الی الله درقرآن کریم،۱۳۸۹،۸»
۳-۱۰-۱- ریشه­شناسی (Etymology)
مطالعۀریشۀلغات ازبخش­های مهمّ زبان­شناسی است؛ باتوجّه به خانواده زبان­های مختلف،این ریشه­شناسی متفاوت است؛ مثلاً در زبان عربی ریشه لغت، سه حرف اصلی آن است که بنابر صیغه وساختاروقالبی که در آن ریخته ­می­ شود،واژۀ جدیدی بامعنای مرتبط با همان قالب رامی­سازد؛ امّادرزبان فارسی،اصل بر تکواژ یا بن ماضی و مضارعی است که خود به تنهایی معنایی داردوباآمدن پسوندها و پیشوندهای متفاوت درکنارآن،حامل معنای متفاوتی می­ شود؛پس الگوهای مختلف ریشه­شناسی دردرجه اوّل برای “ساختن” ودردرجه بعددرجهتِ تبیینِ “معانیِ” واژگانِ زبان است؛البته درزبان­شناسی نوین به شکل تازه­ای به آن پرداخته می­ شود؛به این صورت،که علاوه بر ذکراصل آن لغت «به تمام مسیرحرکتی که یک کلمه از روز نخست تاکنون داشته توجه می­ شود و لغات دیگری که تشابه مسیر و شباهت حرکت بااین لغت را دارند،نیز شامل می شود.» (اختیار، ۱۳۴۸: ۵۷)
و دلیل این امر، آن است که هر واژه،لااقل دو شناسنامه دارد:یکی “همزمانی” یعنی وضع لغت در امروز و تغییرات آن در زمان اکنون و دیگر “در زمانی” که مسئول رسیدگی به سوابق و تحوّلات لغت در زمان­های متفاوت می­باشد.(ر.ک. سوسور؛ ۱۳۷۸: ۱۲۹ )پایان نامه زهره اله دادی
۱۱-۱-معنای لغوی معنا:
««معنا»بروزن مفعل مصدرمیمی از«عنی»است.«عنی»به معنای اراده کردن، قصدکردن ،درنظرداشتن ،وچیزی رامنظورداشتن، و«معنا» مدلول،مفهوم، مضمون،مفاد،محتواومقصوداست،و« معنی الکلام»یعنی مقصودومضمون سخن که براین اساس مصدربه معنای اسم مفعول به کاررفته است.
معنای این واژه درزبان فارسی آن قدربدیهی است که درترجمه آن،عیناهمین واژه به کارمی رود.این واژه راباکسره نون(مُعنِیّ) نیزمی توان خواندکه دراین صورت اسم مفعول از«عنی»خواهدبودوبامَعنا تفاوت نخواهد داشت. ر.ک:تهانوی؛کشاف اصطلاحات الفنون؛ج۲،۱۶۰۰
۱چندمعنایی درقرآن کریم،۱۳۸۸،۱۷ »
۱۲-۱ -معنای اصطلاحی معنا:

مدل شناختی رفتاری شادمانی فوردایس: فوردایس (1983) برنامه ای برای افزایش شادمانی افراد ایجاد کرده است که شامل 14 عنصر است. این برنامه هشت عنصر شناختی و شش عنصر رفتاری دارد. وی معتقد است با آموزش این اجزاء به افراد توانسته است بر شادمانی آنان بیفزاید.
هشت جزء شناختی برنامه فوردایس برنامه فوردایس عبارتند از(فوردایس، 1983):
1- کاهش سطح توقعات و آرزوها 2- ایجاد تفکر مثبت و خوش بینانه 3- برنامه ریزی امور 4- تمرکز بر زمان حال 5- کاهش احساسات منفی 6- توقف ناراحتی(گریز از نگرانی) 7- پرورش شخصیت سالم 8- اولویت دادن و ارزش قائل شدن برای شادمانی.
شش جزء رفتاری برنامه فوردایس عبارتند از(فوردایس، 1983):1- افزایش فعالیت 2- افزایش ارتباط اجتماعی 3- تقویت روابط نزدیک (ایجاد صمیمیت بیشتر) 4- پرورش شخصیت اجتماعی 5- خلاقیت و درگیرشدن در کارهای پرمعنا[6] 6- خود بودن
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تعارض کار – خانواده:
نوعی از تعارض بین نقش هاست که در آن فشارهای حاصل از نقش ها و خواسته های کار و خانواده، از برخی جهات با هم ناهمساز هستند، به این معنا که مشارکت در نقش های شغلی یا خانوادگی به دلیل مشارکت در نقش های دیگر دشوارتر می شود(منسی[7]، 2005، به نقل از ارازی، 1387).
تعریف عملیاتی مفاهیم:
آموزش فوردایس: آموزش فوردایس شامل هشت جزء شناختی و شش جزء رفتاری می باشد. در این روش از بین 14 عنصر روش فوردایس 12 عنصر انتخاب شده و طی 8 جلسه آموزش داده می شود، 2 عنصر که در این پژوهش مورد استفاده قرار نمی گیرد شامل: پرورش شخصیت اجتماعی و شخصیت سالم است، که به نظر می رسد در یک مطالعه کوتاه مدت پرورش شخصیت اجتماعی و سالم امکان پذیر نباشد. فوردایس(1983) خاطر نشان می سازد عدم آموزش دو عنصر پرورش شخصیت سالم و اجتماعی در زمانی که دوره آموزش به بیش از 2 ماه طول بکشد ضرورت دارد، و دوره آموزشی دوماه و کمتر خللی در تأثیر آموزش ندارد.
تعارض کار- خانواده[8]: منظور از تعارض کار- خانواده نمره ای است که آزمودنی از مقیاس تعارض کار- خانواده کسب می کند.
معلم: در این پژوهش معلم کسانی تلقی می شوند که با ابلاغ رسمی از طرف آموزش و پرورش شهر تهران، در سال تحصیلی 90-89 در پست سازمانی معلم مشغول به کار می باشند.
فصل دوم
مبانی نظری پژوهش
1-2 مقدمه:
ارسطو فیلسوف بزرگ یونانی می گوید: «عالیترین خوبیهای قابل دستیابی چیست؟… چه مردم عامی و چه خواص خواهند گفت: شادی». در گفتار یکی از مشهورترین کمدین های لیورپول به نام «کن داد« نیز همین نظر را می بینیم: «شادی، شادی، بزرگترین موهبتی که دارم». شاید بزرگترین توصیه در مورد اهمیت حقیقی شادی در روابط انسان ها، همان باشد که در دومین جمله بیانیه استقلال آمریکا از شادی به عنوان یکی از «حقوق جدایی ناپذیر» انسان یاد شده است: ما این حقایق را بدیهی می دانیم که تمامی انسانها مخلوقاتی برابرند، خالق آنها به ایشان حقوق جدایی ناپذیر معینی را تفویض نموده است که زندگی، آزادی و شادی از آن جمله اند»(روانشناسی شادی، ترجمه بیگی و فیروز بخت، 1384).
2-2 تعریف شادکامی
واژه شادکامی چندین مفهوم متفاوت را به ذهن متبادر می کند(برای مثال: شادی، خشنودی، لذت و خوشایندی و …). از این رو تعدادی از روان شناسان به اصطلاح خوشبختی ذهنی اشاره می کنند که دربرگیرنده انواع ارزشیابی هاست که فرد از خود و زندگی اش به عمل می آورد(داینر[9]، 2006).
گاهی گفته می شود که که مفهوم شادی مبهم[10] و اسرارآمیز[11] است، اما واضح است که اکثر مردم به خوبی می دانند که شادی چیست؟ در زمینه یابی هااز مردم سوال شده استکه معنی و منظور آنها از شادی چیست؟ در پاسخ گفته اند که غالباً شادی عبارت است از راضی بودن از زندگی خود. این دو جزء یعنی عواطف مثبت[12] و رضایت[13]. اغلب یک جزء سوم نیز وجود دارد که عبارت است از فقدان افسردگی، اضطراب یا دیگر عواطف منفی[14]. در پژوهش های مربوط به هیجانات و حالات خلقی مثبت معلوم شده است که این حالات و هیجانات شامل احساسات لذت بخش، رهایی و اعتماد به نفس هستند. دلیل وجود هیجانات مثبت این است که برخی از انواع معاشرت پذیری که پیوند های اجتماعی را شکل می دهند، منجر می شوند. تجارب مثبت فعالیت های ارزشمند از لحاظ زیست شناختی را تقویت می کنند. حالات مثبت تأثیر قابل توجهی بر بهداشت، سلامت روان، کار و خلاقیت دارند(آرگایل[15]، ترجمه گوهری و همکاران، 1383).
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
مک گیل[16]( به نقل از آیزنک، 1990) معتقد است شادی حالتی پایدار است که فرد میان امیال ارضاشده و کل امیال خود مطلوب ترین نسبت را می یابد، به شرط آن که امیال ارضاء شده به طور غیرمنتظره اتفاق افتاده باشد، یعنی ما از مصاحبت با خودی که انتظار دیدن وی را نداشته ایم

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
شاد می شویم. شادی و شادکامی همانند خوشبختی امری نسبی است. اکثر مردم چیزهایی را که با آن برخورد می کنند به صورت بد یا خوب مورد ارزشیابی قرار می دهند.
شادکامی احساسی است که همه خواهان آن هستند اما تعداد کمی از ما به آن دست می یابیم. نشانه مشخصه چنین احساسی قدردانی، احساس درونی، احساس رضایت و علاقه به خود و دیگران است( کارلسون[17]، ترجمه شریفی، 1380).
وینهاون[18] (2004) معتقد است واژه شادمانی به پدیده ای تجربی اشاره می کند. به زعم وی شادمانی کلی به صورت زیر تعریف می شود: میزانی که یک فرد در مورد کیفیت کلی مطلوبیت زندگی قضاوت می کند. به عقیده وی در این تعریف چند واژه کلیدی وجود دارد که لازم است توضیح داده می شود.
1- میزان(درجه)[19] :
منظور این است که شادمانی حد بهینه ندارد. بلکه همانند قد و وزن در مقایسه با دیگران کم و زیاد دارد. وقتی گفته می شود فردی شادمان است یعنی او زندگی را بیشتر مطلوب تلقی می کند تا نامطلوب.
2- فرد[20]:
واژه شادمانی برای توصیف حالت یک فرد واحد بکار برده می شود. این واژه را برای جمعی یا برای حوادث یا اشیاء نمی توان بکار برد. مثلاً گفته نمی شود یک ملت شادند، در واقع شادمانی ارزیابی ذهنی یک فرد از زندگی اش است و استاندارد معینی برای آن وجود ندارد. مثلاً ممکن است فردی خود را شاد بداند ولی واقعاً ناشاد باشد و برعکس.
3- کلی[21]:
در حالت کلی ارزیابی زندگی مورد بحث است، یعنی این قضاوت و عمق شناختی است که بر اساس ارزش ها و توضیحات شکل می گیرد. در این ارزیابی همه معیارها توسط فرد یکپارچه می شود.
4- قضاوت:
واژه شادمانی حاصل قضاوت کلی یک فرد در مورد کیفیت زندگی اش باشد، یعنی شادمانی جمع ساده لذت ها نیست بلکه سازه ای شناختی است که افراد با کنار هم قراردادن تجربیات مختلف شان به آن می رسند، یعنی فعالیتی شناختی است و شامل قضاوت فرد در مورد گذشته و برآوردش از آینده است.
5- زندگی به عنوان کل[22]:
واژه شادمانی برای مشخص کردن جنبه های خاص زندگی بکار برده نمی شود بلکه به زندگی به طور کلی اشاره دارد. در واقع شامل گذشه، حال و انتظارات آینده می شود. این بدان معنی نیست که همه تجربیات وزنی مساوی در فرایند ارزیابی دارند بلکه ممکن است در جریان قضاوت به برخی تجربیات اهمیت بیشتری داده شود و برخی تجربیات مورد غفلت قرار گیرد.
6- مطلوبیت[23]:
این واژه به خوشایندی[24] نزدیک است ولی مترادف با آن نیست. در مطلوبیت ارزیابی شناختی وجود دارد ولی واژه خوشایندی ناشی از تجربه عاطفی مستقیم است. در واقع مطلوبیت زندگی هم به عاطفه و هم به تفکر مربوط است. پس می توان گفت در مطلوبیت فرد به این نتیجه می رسد که چیزی را دوست دارد یا نه(عابدی، 1381).
تعریف خشنودی:
بعضی خشنودی را مترادف با رضامندی از زندگی می دانند ولی معنای خشنودی همچنان ثابت است. خشنودی بعد عاطفی و هیجانی قوی دارد و شامل احساس فرد است، اگر از مردم بپرسند که شما خشنودی را چگونه معنا می کنید؟ آنها دو نوع جواب می دهند: یا آن را به عنوان حالتی از خوشی ذکر می کنندو یا حالتی از رضایت، که اولی مربوط به هیجان است و دومی مربوط به شناخت است(آرین، 1378).
خشنودی بخش شناختی شادی محسوب می شود، ارزیابی فکری یک مسأله، قضاوت درباره آن و چگونگی انجام شدن یک مسأله در حال حاضر و یا در گذشته بخش شناختی خشنودی است(آرگایل، ترجمه گوهری و همکاران، 1383).
اگر بگوئیم خشنودی ناشی از رضامندی است؛ پس باید تلاش کنیم تا نیازمندی های اساسی افراد را تشخیص دهیم و درصدد ارضای آنها برآئیم. چنانچه ساختار شناختی فرد عامل مهمی برای ؟شناختی است، پس باید تلاش کنیم تا برای کمتر رنج کشیدن، نحوه تفکرمان را تغییر دهیم.
چه شراطی در خشنودی افراد موثر است؟ چه نوع شیوه زندگی خشنودی فرد را فراهم می کند؟ (این سوال همچنان مرحله نوزادی خود را طی می کند و جواب مشخصی برای آن پیدا نشده است)(آرین، 1378).
3-2 نظریه های شادمانی
آرگایل[25](2001) معتقد است پژوهش هایی که در مورد شادمانی انجام شده است به هیچ نظریه ای ختم نشده است. در عین حال با توجه به داده های متفاوت به نظر می رسد بیش از یک نظریه برای توضیح شادمانی وجود دارد، نظریه هایی که به عنوان شروع نظریه پردازی در مورد شادی می توانند تلقی شوند عبارتند از :
1- نظریه فیزیولوژیک
طبق این نظریه خلق مثبت به انتقال دهنده های عصبی هماننند دوپامین و سروتونین ایجاد می شود، پس این حالت می تواند توسط دارو ایجاد شود، تمرینات ورزشی و تحرک منجر به فعالیت های آندروفین ها و در نتیجه ایجاد خلق مثبت می شود. به جز شادی دیگر احساسات مثبت نیز به وسیله داروها ایجاد می شود.
2- نظریه ارتباطات و فعالیت اجتماعی:
عشق منبع اصلی احساس خوشی است و همه ارتباطات اجتماعی شادی را تحت تأثیر قرار می دهد. برون گرایان شا
د هستند چرا که ارتباط اجتماعی شان بیشتر است و فعالیت اجتماعی بیشتری دارند. لذت ناشی از ارتباطات اجتماعی یکی از مهم ترین دلایل رضایت بخشی اوقات فراغت است. علت ارتباط نزدیک بین شادمانی و مردم آمیزی چیست؟ این امر می تواند به دلیل ارضای نیازهای اجتماعی نیازهای مربوط به عزت نفس باشد.
3- نظریه ارضای نیازهای عینی:
شواهدی وجود دارد که تا حدی از این نظریه حمایت می کند. پول مردم را شادمان می سازد مشروط بر اینکه خیلی فقیر باشند و یا در کشورهای خیلی فقیر زندگی کنند، هم چنین داشتن خانه، شغل، سلامتی منبع دیگر شادمانی است معهذا اثرات این متغیر ها برای بیشتر مردم بسیار کم است. علت اینکه با این عوامل رضایت کمی به دست می آوریم به عوامل شناختی مختلفی، مانند مقایسه با گذشته یا با دیگران بستگی دارد(عابدی، 1381).
4-2 تعریف روان درستی[26]
روان درستی ذهنی یک نگرش است که دو مولفه شناختی و عاطفی دارد، مولفه شناختی آن «رضامندی از زندگی» است که در سال های اخیر توجه زیادی را در منابع و مأخذ مربوط به این رشته به خود جلب نموده است. مولفه هیجانی آن همان «خشنودی از زندگی» است. رضامندی از زندگی همان فرایند قضاوت کردن است. فرد کیفیت زندگی خود را بر اساس مجموعه ای از معیارهای مربوط به خودارزیابی و قضاوت می کند. روان درستی مفهومی پیچیده است و از قدیم مورد توجه فلاسفه، ادیان، فکرپردازان سیاسی، اقتصاددانان، محققین اجتماعی و … بوده است. اخیراً روان شناسان از قالب همیشگی خود که توجه به بیماریهای روانی و عوامل ایجادکننده آن است خارج شده و به روان درستی نیز توجه کرده اند. واژه های متعدد در فارسی و انگلیسی، مترادف با well-being وجود دارد از جمله Happiness ،
عکس مرتبط با اقتصاد
Life satisfaction، objective well-being، رفاه، خشنودی، رضامندی، مسرت، خوشی، خشنودی و رضایت خاطر… (آرین، 1378).
در مورد روان درستی سه دیدگاه مهم وجود دارد:
الف) دیدگاه مبتنی بر ابعاد شناختی و عاطفی
در این دیدگاه اعتقاد بر این است که روان درستی نوعی بازخورد[27] است و به طور کلی این مطلب مورد توافق قرار گرفته است. که این بازخورد حداقل دارای دو جزء اصلی و مهم است، این دو بعد، شناخت[28] و عاطفه[29] هستند.
شاخص بعد شناختی، رضامندی از زندگی و شاخص بعد عاطفی، مثبت و منفی است. جزء شناختی جزء منطقی و عقلانی است. در حالی که جزء عاطفی به جنبه های هیجانی فرد مربوط می شود. در مورد اینکه کدام یک از این ها شاخص اصلی روان درستی است نظرات مختلفی ارائه شده است، بعضی به بعد شناختی اهمیت بیشتر می دهند و بعضی دیگر بعد عاطفی را مهم می دانند و باز هم بین این عده کسانی هستند که با تأکید بر عاطفه مثبت ارزیابی های مربوط به روان درستی در مورد فرد انجام می دهند و عده ای دیگر بعد عاطفه منفی و نبودن آن یعنی افسردگی را مهم تر می دانند.
ب) دیدگاه مبتنی بر شکاف یا فاصله[30]:
این دیدگاه بر فرایند های ذهنی درونی فرد تأکید می کند. یعنی آن چه در درون فرد می گذرد. بر اساس این دیدگاه انسان ها از یک طرف در زندگی خود چیزهایی دارند و می دانند که آن چیزها را دارند((Achievements و از طرف دیگر چیزهای دیگری وجود دارند که آنها را ندارند و علاقه مند به داشتن آنها هستند یا به عبارت دیگر آرزوی داشتن را در سر می پرورانند. (Aspiration)
این دو عامل یعنی از یک طرف آرزوها و از طرف دیگر پیشرفت ها و موفقیت ها مورد سنجش قرار می گیرند و فاصله بین آنها یا نسبت بین آنها معیاری را برای روان درستی بدست می دهد.

امریکا در فرایند خلق یک ساختار قانونی برای داشتن این گرایش و قرار گرفتن در نتایج قانونی که به خاطر روش بیان شده در سیاستهای داخلی آن است، می‌تواند به عنوان یک رهبر و محرک صنایع خصوصی باشد که در بسیاری از قلمروهای امور فضایی سروکار دارند. .(کولینو۱۹۸۵)[۱۳]۱
در نتیجه، این قانون ملی را برای عملکرد شرایط ماده‌ی۶در معاهده‌ی فضای ماورای جو و واکنش با مؤسسه‌های قانونی که از ماده‌ی ۷ در معاهده‌ی فضای ماورای جو و واکنش با مؤسسه‌های قانونی که از ماده‌ی ق۷ در معاهده‌ی فضای ماورای جو می‌باشد، به تصویب می‌رساند.
به علاوه نظر به حقیقتی که در تطابق با ماده‌ی ۸ از معاهده‌ی فضای ماورای جو است، کشورها حوزه‌ی قضایی و کنترلشان را بر آیتم‌های فضایی و کارکنانشان حفظ کرده و ممکن است مطالبه‌ی قوانین داخلی خود را برای اقدامات انجام شده توسط هیأتهای خصوصی در رابطه با عناصر فضایی گسترش دهند.
در رابطه با قانون کپی‌رایت، قبلاً مشخص گردیده که قانونی برای خلق اختراعات مورد بهره‌برداری یا فروخته شده در فضای ماورای جو روی یک آیتم فضایی مطابق با کنترل یا قلمرو قضایی امریکا در درون مقررات قانونی کپی‌رایت امریکا تصویب شده است.
قوانین مالیاتی بیان شده ، برای سهولت محیط مالیاتی مطلوب در مشارکت بعدی صنایع خصوصی در فعالیتهای فضایی می‌باشند.
دستورالعمل جدید سیاست ملی فضایی در ۵ سپتامبر سال ۱۹۹۱، بسیاری از مزایا را مشخص می کند که صنایع پرتاپ موشک فضایی تجاری که برای ایالات متحده ارائه می‌شود، و مشوق توسعه‌ی اقدامات فضایی بخش خصوصی امریکا هستند، سیاست فضایی ملی را در نوامبر ۱۹۸۹ اجرا می کند. این سیاست یک سری همزمان از قراردادها را برای ده سال بعدی تصریح نموده است که برای رسیدن به یک تعادل بین شرایط صنایع پرتاپ موشک با موارد دیگر شرکتها و موارد امنیتی حیاتی داخلی در نظر گرفته شده است.
بخش هفتم : قوانین داخلی فضایی در کشورهای اروپایی
تاکنون، تنها قوانین امریکا در قلمرو مشارکت صنایع خصوصی در اقدامات فضایی فعالیت داشتند، و عمدتاً آن کشور در این زمینه بسیار پیشرفت و توسعه داشته است.
در بسیاری از کشورهای اروپای غربی، یک مشارکت فزاینده از صنعت خصوصی در اقدامات فضایی روی داده و اقداماتی برای کنترل این توسعه‌ی فزاینده، انجام شده است. برای آشنایی با یک نظریه‌ی اساسی در این روش ازمدیریت داخلی در کشورهای تکی، شخص باید سه نوع از کارهای مهم را تشخیص دهد:
-ارتباط اقدامات فضایی در درون کشورهای فردی
-ادغام حقوق فضایی جهانی با هیأت قانونگذار داخلی در کشورهای فردی
-اضافه کردن ساختارهای قانونی داخلی توسط آخرین قانونگذاری
در همه‌ی این فعالیتهای داخلی بایستی تاریخ رشد صنایع خصوصی در اقدامات فضایی در نظر گرفته شود و آن را در زمینه‌ی احکام قانونگذاری مربوطه به حساب آورد.
با توجه به اولین فعالیت بیان شده، شخص در می‌یابد که در کشورهای اروپای غربی نهادهای غیروابسته‌ای کم و بیش برای اداره‌ی فعالیتهای فضایی تأسیس شدند.با ظهور ساختار آژانس‌های فضایی ملی‌ روش معمول قانونی آنها تغییر کرد به هر حال در تطابق با کشور مورد توجه، از یک نهاد سازمانی تا یک صنعت مادر یا عمومی، به طور برابر با انواع اختیارات کشوری واگذار شده سروکار دارند.
اتریش، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، نروژ، سوئد و بریتانیایی کبیر کشورهایی هستند که یک چنین آژانس فضایی ملی را برپا کردند.
با توجه به نوع دوم اقدامات پذیرفته شده، ادغام حقوق بین الملل فضا با قانون داخلی توسط کشورهای فردی، برای مشخص ساختن این نوع از حکم داخلی که از شروع تشکیل حقوق بین الملل فضا بکار می‌رفته، مهم است.
دربسیاری از کشورهای اروپای غربی ادغام حقوق بین الملل فضا با قانون داخلی به منظور تصویب توافق جهانی با پارلمان کشور فردی است.
البته این امر بستگی به سیستم قانونی هر کشور و شرایط مربوط به توافق جهانی در سیستم قانونی داخلی دارد.
در کنار چنین تصویبی، قانونفعلی داخلی در زمان تصویب توافق جهانی تأسیس می‌گردد.
گاهی اوقات این امر مستلزم درگیری با قانونگذاری داخلی است که احتمالاً به قانون خصوصی مربوط می‌شود، برای مثال، شرایط قانون جهانی فضا، با قانونگذاری فعلی داخلی تناسب دارد.
شرایط موافقت نامه ثبت اشیا، با شرایط ماده‌ی ۹ در معاهده‌ی فضای ماورای جو ممکن است در این رابطه بیان شود و از کشورهای تحت قرارداد بخواهد تا یک فهرست داخلی برای سهولت به فهرست درآوردن هر آیتم فضایی با کشور پرتاپ کننده‌ی موشک در تطابق با شرایط مشخص شده در موافقت نامه ثبت اشیا، فراهم آورد.
به علاوه، ادغام شرایط ماده‌ی ۹ در مراجعه به اختیار قانونی و کنترل بر آیتم فضایی و کارکنان آن حتی در فضای ماورای جو، و مالکیت این آیتم‌های ارسال شده به فضا، معمولاً به قانونگذاری داخلی جدیدی در بخش قانون خصوصی سوق خواهد یافت، وقتی که نهادهای خصوصی یا موارد مهم آنها تحت خطر باشند.
اقدامات گسترده توسط قانونگذاری امریکا در این رابطه، می‌تواند یک مثال برای کشورهای دیگر باشد وقتی که آنها مشغول خصوصی سازی می‌شوند.
در اروپا، سرو کار داشتن با این حالت، به همان اقدام فرض شده به منظور پذیرش قراردادهای داخلی فضا منجر می‌شود. (مدرز،۱۹۹۱)[۱۴]۱
۱-۷)قانون اقدامات فضایی در سوئد
در سال ۱۹۸۲، سوئدی‌ها قانون فعالیتهای فضایی رادر کارهایی مربوط به اقدامات انجام شده در فضای ماورای جوبه علاوه ارسال آیتم‌هایی به فضا و کنترل اقدامات و کارهای این آیتم‌ها، بنا نهادند.
مجوز ویژه‌ای برای همه‌ی اقدامات از این دست لازم است که از قلمرو سوئد توسط یک نهادی انجام می‌شود که در کشور سوئدی قرار ندارد.
افراد سوئدی یا نهادهای شرکتی که اقدامات فضایی را در قلمرو خارجی انجام می‌دهند، بایستی این مجوز را داشته باشند. این مجوزها توسط دولت سوئد تعیین شده و می‌توانند در شرایط مطرح شوند. هر مجوزی می‌تواند توسط دولت سوئد بازگردانده شود .
اقدامات قانونگذاری توسط هیأت سوئدی برای فعالیتهای فضایی کنترل می‌شوند.
هر کسی که عمداً یا از روی بی‌مبالاتی اقدامات فضایی را بدون مجوز انجام دهد، می‌تواند به حداکثر یکسال زندان یا جریمه محکوم شود.
بدون اینکه در «فعالیتهای فضایی» در درون شرایط معاهده‌ی فضای ماورای جو که ارسال موشک در آن فرض می‌شود، شامل دریافت سیگنالهای ارسالی توسط ماهواره به منظور ایستگاه های زمینی است،‌یا اطلاعات تخصیص یافته از همان ایستگاه های زمینی است.
قانون مشابهی به دولت سوئد حق بازپرداخت مبالغی را می‌دهد که به عنوان صدمه یا خسارت در اساس کنوانسیون مسئولیت از طرح قانونی مطالبه می‌شود.
قانونی که یک فهرست داخلی از قانون فعالیتهای فضایی سوئد را تنظیم می‌کند، توسط یک حکم اجرا می‌شود که قواعدی را تحت بررسی کاربری مجوز توسط هیأت ملی برای فعالیتهای فضایی بیان می‌دارد.
آیتم‌های فضایی و پیچیده در این مقدار، دبیرکل ملل متحد توسط وزارت امورخارجه‌ی سوئد، را بایستی مورد مشاوره قرار دهند.
آشکارا، بخاطر این دستورالعمل داخلی، سوئد وظایفش را تحت قانون جهانی فضا تکمیل و اجرا می کند مخصوصاً آنهایی که توسط معاهده‌ی فضایی ماورای جو و کنوانسیون ثبت اشیا تصریح می‌شوند.
۲-۷)قانون فضای ماورای جو در انگلیس
بریتانیای کبیر با حقوق فضای ماورای جو، ۱۹۸۶، دومین کشور در اروپا در برپایی قانونگذاری فضایی می‌باشد. با القاء این قانون ،رشد مشارکت بخش‌های خصوصی در اقدامات فضایی با گرایش عمده در مسیر خصوصی‌سازی در بسیاری از بخش‌های خدماتی و شرکتها ایجاد شده است. قانون فضای ماورای جوشامل شرایطی است که برای مثال: حوزه‌ی کاربری قانون، فعالیتهای زیر را خواه در انگلستان انجام شود یا جای دیگر، شامل می‌شود:
الف)ارسال یا پرتاپ یک هدف فضایی
ب)بهره‌برداری از یک هدف فضایی
ج)هر فعالیتی در فضای ماورای جو وقتی که این فعالیتها توسط انگلیس، شرکتهای اسکاتلندی،‌یا هیأتهای شرکت‌کننده تحت قانون بخشی از بریتانیای کبیر.
یک ماده‌ی قانونی ویژه ، به منظور مواردی از شرایط فضای ماورای جو، اهداف فضایی، مطابق با معاهده‌ی فضای ماورای جو، ارائه می‌شود.
بین شرایطی که می‌تواند به موضوع یک مجوز توسط وزیر خارجه ربط پیدا کند، متعاقب آن بایستی مشخص شود که:
-امنیت ملی انگلستان حفظ شود.
-از هر تخلفی مربوط به تعهدات جهانی در انگلستان اجتناب شود.
-از تجاوز به اقدامات دیگر در موارد صلح‌آمیز و بهره‌برداری از فضای ماورای جو، اجتناب شود، و از تغییرات مغایر با محیط زمین در فضای ماورای جو اجتناب گردد.
سه گروه آخر از شرایط، در عمل، برای رهنمودهای داخلی در مسیر شرایط قانون صلح جهانی مستند خواهد بود وقتی که صنایع خصوصی مورد توجه قرار گیرند.
بیشتر، این قانون بیان می‌دارد که وزیر خارجه یک فهرست از آیتم‌های فضایی را حفظ خواهد کرد که به طور ویژه تولید شده‌اند به طوری که وزیر خارجه به ضرورت آن در تعهدات جهانی انگلستان معتقد است. (مدرز،۱۹۹۱)
بخش هشتم : رهنمودهای چند ملیتی در درون ESA
در کنار ارائه‌ قانون داخلی توسط هر کشور اروپای غربی، بایستی توجه شود که به فعالیتهای چند ملیتی که بین کشورهای متحد در ESA فرض شده، این نوع از همکاری در سیر قانون صلح جهانی مخصوصاً در رابطه با صنایع خصوصی را طراحی می‌کند.
در زمان توسعه و پیشرفت سکوی پرتاپ آریان، یک برنامه‌ی غیرالزامی توسط ESA، کشورها را با انتخاب بازاریابی آریان در آریان اسپیس روبرو ساخت که یک شرکت محدود شده‌ای بود که با قانون فرانسه اداره می‌شود.
برای کنترل روابط آنها با آریان اسپیس توسط ESA، کشورهای درگیر یک بیانیه را امضاء کردند.
این بیانیه، وظیفه‌ی حقوق فضایی جهانی را با این بیان تحت تأثیر قرار می‌دهد که، همه‌ی سکوهای پرتاپ آریان بایستی برای کارهای صلح‌آمیز عمل کنند به علاوه توسط کشورهای تحت تعهدشان برای نیازهایشان به علاوه پرتاپ توسط ESA برای پروژه‌هایشان، عمل کنند.
به علاوه، بیانیه تصریح می‌دارد که پرتاپهای انجام شده توسط آریان اسپیس برای کشورهای غیروابسته بایستی مطابق با شرایط صلح‌آمیز عمل کنند، و بایستی توسط یک کمیته‌ی کنترل فروش محافظت گردد که قدرت ممانعت از یک معامله در مورد شاخه‌ای از وظایفش را داشته باشد. بنابراین،آریان اسپیس موظف به عمل در مسیر دولت فرانسه است که قادر به اجرای این رهنمودهاست.
این بیانیه بیش از یک شرط دارد که مربوط به نیازهای حقوق فضایی جهانی از یکسو و مشارکت صنایع خصوصی از سوی دیگر است. مطابق با کنوانسیون مسئولیت، فرانسه شرایطی را مطابق با ضوابط کشور پرتاپ کننده‌ی موشک برآورده می‌سازد و می‌تواند از لحاظ جهانی مسئول صدمات وارد، به دلیل ارسال آیتم‌های فضایی با آریان اسپیس در مرکز فضایی در ژنوا فرانسه باشد.در ارتباط با مضامین بیانیه، از یک‌سو، یک تاییدیه توسط دولت فرانسه و مسئولیت آن در تحمل هزینه‌های اقتصادی بابت جبران خسارت، آریان اسپیس مجبور به بازپرداخت هر ضمانت پرداخت شده‌ی کمتر از ۴۰۰ میلیون فرانک فرانسه در هر پرتاپ می‌باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد
به هر حال بیانیه‌ی بالا فی‌نفسه امکان ندارد که با توافق جهانی همراه باشد، من معتقدم که این امر کشورهایی را که آن‌ را تصویب می‌کنند به هم مربوط می سازد و با تصویب آن شرایط آنرا در قوانین داخلی شان ارائه می‌دهند. (بورلی،۱۹۸۸)
بخش نهم : ناحیه‌های عملیاتی رهنمودهای داخلی آینده
در ارتباط با ادغام قانون جهانی فضا در قوانین داخلی‌شان، و با نظارت بر اقدامات تکمیل شده در هر کشور در اروپای غربی، ما به طور خودکار ،مازاد بر قانون فعلی داخلی فضایی، نوع سوم اقدامات داخلی را که در رابطه با مشارکت شرکتهای خصوصی در کارهای فضایی است را متذکر می‌شویم.
به هر حال، بایستی متذکر شویم که ، همانطور که اشاره کردیم این نوع از فعالیت هنوز در مراحل آغازین خود است ، رهنمودها بر داشتن اقدامات فضایی و اجرای وظایف جهانی به منظور اقدامات قانونگذاری متمرکز هستند.
در نتیجه‌ی رشد مشارکت صنایع خصوصی در اقدامات فضایی، قانون داخلی لازم است تا در آینده‌ای نزدیک اضافه گردد و و آشکارا، متناسب با تدابیر مشارکت ملل علاقمند قرار گیرند که مربوط به:
-قانون مالی؛
-مسئولیتی برای صدمات ناشی از آیتم‌های فضایی مربوط به هیأتهای خصوصی، قانون جبران خسارت فضا؛
-قانون مالکیت صنعتی و معنوی؛
-رهنمودهای نتایج قانونی از اقدامات مستقیم سنجش از ره دور و پخش رادیویی در ماهواره‌ها.
رهنمودهای بین‌المللی در درون ساختار شورای اروپا به علاوه در E.E.C مربوط به دریافت پخش رادیویی در مرزهای عرضی اروپا و سازمان بازار واحد اروپا به منظور مشارکت و آزادسازی مالی، تا آنجا که پخش رادیویی به طور مستقیم توسط ماهواره مورد توجه است، ایجاد شده‌اند.(برادا،۱۹۸۴)[۱۵]۱
بخش دهم : نزاع هایی برسر قوانین
از آنجائی که گرایشهایی در مسیر خصوصی‌سازی اقدامات فضایی در کشورهای مختلف وجود دارد، بر چنین کشورهایی اصرار شده تا قوانین داخلی را برای کنترل موارد مهم داخلی به علاوه مراقبت از اجرای وظایف جهانی ارائه دهند، و احتمال نزاع بر سر قوانین که بایستی به طور مساوی رشد کرده باشند وجود دارد.
کشورهای مسئول بسیاری از انواع شرایطی را اجرا می‌کند که بایستی احتمال نزاع بر سر قوانین را اصلاح نمایند به طوری که معاهده‌ی فضای ماورای جو، مسئولیتی را برچند گروه از کشورها تحمیل می کند،برای توصیف کشور پرتاپ کننده‌ی موشک،که توسط کنوانسیونهای ثبت اشیا و مسئولیت ارائه شده است،گروه های مختلف یک شکل از برخورد مربوط به آن را نشان می‌دهند.
مسئولیت جهانی، در تطابق با ماده‌ی ۶ در معاهده‌ی فضای ماورای جو یک راه‌کار گسترده از کشورهای شرح داده شده را نشان می‌دهد مخصوصاً وقتی‌که عبارت فعالیت عملی، بایستی به ادعای یک شرط ثانویه متمایل باشد.
بنابراین کشورهای پویای فضایی بایستی برای اداره‌ی قانون کشوری خودشان به منظور محدودسازی حساسیتهایشان مورد حمایت قرار بگیرند. اگر انطباق گسترده‌ی جهانی به طور رایج امکان‌پذیر نباشد، ممکن است بعضی از قوانین ارائه شده توسط کشورها برای سهولت در کاهش حساسیت جهانی اجرا شود و به طور عادی توسط سیاست فضایی امریکا اجرا شده و منتظر تصویب قانون می‌مانند. یک مثال از این مورد کاهش عامل منطقه‌ای در قانون داخلی امریکا با تحریک نیاز به مجوزامریکا برای ارسال یک آیتم فضایی است که یک توافق داخلی امریکا با تحریک نیاز به مجوز امریکا برای ارسال یک آیتم فضایی است که یک توافقتحت کشور دیگری کهتحت کشور دیگری که تحت تأثیر قدرت مقتضی است، به انجام می‌رسد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

با این فرض اساسی که قوه تخیل یا تصور میتواند هر مسئله ای را حل کند رفتار ها در این روش به صورت زیر می باشد .
بیان عبارات گرم و هیجان انگیز ، تمرکز بر کل مسئله یا موقعیت ، مبنا قرار دادن اصول و مبانی ، طرح ریزی آینده ، خیالی بودن و خلق تخیل در موقعیت ، استفاده از یک موضوع برای ایجاد ایده ای دیگر ، ماوراء حقایق رفتن ، ایجاد ایده های ساختگی در تمام اوقات ، فشار آوردن در یک زمان و عقب نشینی در یک زمان دیگر ، طرح سریع موضوعات به صورت دو به دو با یکدیگر ، حصول حقایق در بعضی اوقات با کمی خطا و قیاسی بودن .
راهنمایی برای مذاکره با افرادی که سبک شهودی دارند :

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

تمرکز بر موقعیت به عنوان یک کل

فرد باید آینده را برای خود طرح ریزی کند ( با توجه به فرصتها )

تصورات و تخیلات طرف مقابل را به کار گیرد .

در عکس العمل نشان دادن آرام باشد ( پریدن از یک ایده به ایده دیگر )

پیشنهاد و ایده ای را مبتنی بر عکس العمل طرف مقابل ارائه نماید .

۳-۵-۲-۲ هنجاری یا تکلیفی[۵۶]
با این فرض اساسی که مذاکره همچنان چانه زنی است و رفتار ها شامل موارد زیر میباشد :
قضاوتی برخورد کردن ، تشخیص و ارزیابی واقعیات مطابق مجموعه ارزشهای فردی ، رد و تایید کردن ، موافقت یا مخالفت ، پیشنهاد چانه زنی ، پیشنهاد پاداش و محرک ها ، متوسل شدن به احساسات و عواطف برای رسیدن به توافق ، مطالبه کردن ، الزام داشتن ، تهدید کردن ،
استفاده از موقعیت اقتدار ، احساس همبستگی کردن ، ابراز بیانات موثر ، توجه به ارتباطات و فرایند های گروهی ، بدنبال مصالحه گشتن .
راهنمایی برای مذاکره به افرادی که سبک هنجاری دارند .

تعیین روابط منطقی و صحیح در نخستین گام مذاکره

در آن چیزی که طرف مقابل می گوی باید علاقه نشان داد .

ارزشهای طرف مقابل را شناخت و خود را به منظور تطبیق با او متعادل کرد .

باید برای مصالحه آماده بود

به احساسات طرف مقابل متوسل شد .

۴-۵-۲-۲ سبک تحلیلی [۵۷]
با فرض اساسی این که منطق منجر به نتایج درست میشود . در این سبک این رفتارها قابل مشاهده است ، به دنبال دلیل بودن ، طرح نتایج و به کار بردن آنها در موارد مذاکره ، استدلال کردن برای طرفداری یا مخالفت خود با دیگران ف به دنبال دلیل بودن ، هدایت کردن ، تفکیک و تجزیه کردن ، تحلیل موقعیت برای یافتن روابط علی و معلولی ، قرار دادن چیزها در نظم منطقی ، سازماندهی اهمیت دادن به دلایل منطقی
راهنمایی برای مذاکره با افرادی که سبک تحلیلی دارند .

در مذاکره باید از دلایل منطقی استفاده کرد .

در جستجوی روابط علی و معلولی بود .

روابط بین عناصر مسئله را تحلیل کرد

صبور و شکیبا بود

گزینه های متعدد را با بهره گرفتن از دیدگاه استدلال منطقی تحلیل کرد ( مقیمی ، ۱۳۸۶)

۶-۲-۲ ویژگیهای مذاکره کننده :
امروزه مذاکره در روابط اجتماعی افراد و در عرصه روابط میان کشور ها به عنوان ابزاری مهم برای حل اختلافات و تامین نیازهای آنان به کار می رود . بنابراین افرادی که جهت انجام مذاکره برای شرکت در جلسات انتخاب می شود باید دارای خصوصیات فردی و شخصیتی مناسب باشند . منظور از واژه شخصیت عبارتست از ویژگی ها و گرایش های نسبتا ثابت و پایداری که موجبات تشابه یا تفاوت در طرز فکر ، احساس و عمل مردم را فراهم می سازد . عمده ترین ویژگی های مشخص و حرفه ای که مذاکره گر باید دارا باشد عبارت است از ۱- هوش ۲- توانایی تجزیه و تحلیل ۳- التزام به مبانی اخلاقی ۴ – مال اندیشی ۵ –صبر و حوصله ۶- زیرکی و راز داری ۷- سلامت روحی ۸ – خلق نیکو ۹ – بیان و نگارش ۱۰ – اتکای به نفس ۱۱ – خلاقیت ( توتونچیان ، ۱۳۷۲ ،۱۱۰)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
نقش مذاکره کننده در محیط سازمانی : مینتزرگ استاد دانشگاه مک گیل کانادا یکی از نقشهای ۱۰ گانه مدیران را در سطوح مدیران استراتژیک سرپرتان و مدیران عملیاتی در موسسات دولتی ، آموزشی و بازرگانی نقش مذاکره کننده میداند ، که بدین ترتیب مدیران باید با سایر واحد ها و افراد برای دستیابی به امتیازاتی برای موسسات متبوع خویش مذاکره کنند
موقعیت هایی که مدیر باید برای مشارکت در مذاکره دارای آمادگی باشند در ۴ وضعیت عمده ذیل مورد توجه است (رضائیان ، ۱۳۸۲ ، ۸۹ )

مذاکره دو نفره : در این نوع مذاکره مدیر به طور مستقیم بایستی با افراد کارمند زیر دست یا مدیر بالا دست مذاکره کند .

مذاکره گروهی : مدیر به عنوان عضوی از گروهی است که اعضای آن برای نیل به یک تصمیم مشترک سازمانی مذاکره می کنند مانند کمیته ها نیروی انسانی ، رفاهی و رزشی

مذاکره میان گروهی : که با گروه دیگر برای دستیابی به تصمیم پیرامون یک مسئله یا وضعیتی که برای هر دو گروه تاثیر گذار است مذاکره می کند .

مذاکره نمایندگان : مدیر همواره گروه خود با افراد منتخب گروه مقابل مذاکره می کند . هر فرد در هر دو وه به نمایندگانی از گروه خود میباشد

۷-۲-۲ مذاکره اثر بخش :
مذاکرات هنگامی اثر بخش است که سه شاخصه مشروحه زیر را داشته باشد .

کیفیت : در صورتیکه ما حصل مذاکره کیفی است که توافق طرفین عاقلانه و موثر باشد و برای طرفین نتایج حاصل احساس رضایت نمایند نه به غبن ختم شود به عبارت دیگر اختلافات منصفانه رفع شود

کارآیی : هنگامی که مذاکرات در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین هزینه انجام و به ثمر برسد را گویند

توازن : مذاکرات زمانی که باعث تحکیم روابط اجتماعی طرفین گردد اثربخش میباشد نه آنکه سبب تیرگی روابط متقابل گردد ( رضائیان ، ۱۳۸۲ ، ۹۲ )

مذاکره موثر به منافع مشترک منجر میشود و تصمیمات مشترک به نفع طرفین خواهد بود هنر مذاکره کننده به چگونگی رسیدن به این مرحله بستگی دارد . برای آنکه بتوان به طور موثر مذاکره کرد باید روی همان طول موجی قرار گیری که طرف مقابل شما قرار دارد
یک مذاکره کننده ماهر می داند که افراد دارای شیوه های تفکر متفاوتی هستند و هر فردی یک روش رفتاری غالب را در خود توسعه می دهد و از آن استفاده می کند . برخی از روان شناسان اعتقاد دارند که مردم بر اساس یکی از چهار روش زیر عمل میکنند و به تبادل نظر پرداخته و یاد می گیرند . روش شنونده ، روش اهل عمل ، روش مبتکر ، روش متفکر .
روش شنونده : افرادی که روش غالب آنها شنونده است مردم گرا هستند و آنها عمدتا در تصمیم گیری کند هستند و کار را به راحتی به دیگران واگذار نمی کنند . هنگام مذاکره با این افراد باید صبور باشید این گونه افراد بیشترین اختلاف را با افراد اهل عمل دارند .
روش اهل عمل : عاملان این روش افرادی جسور و رقابت جو و توانا هستند آنها ممکن است متکبر و سلطه جو باشند به سختی به دیرگان اعتماد میکنند ، دامنه تفکراتشان محدود می باشد . آنها ذاتا به دقت خیلی اسهمیت می دهند و تنها چیری که می خواهند اطلاعات است . بنابراین هنگام مذاکره با این افراد سر اصل مطلب بورید و به دنبال نتایج باشید و آنها را با ذکر جزئیات خسته نکیند .
روش مبتکر : مبتکران پر از شور و شوق هستند و هیجان آنها را به جلو می برد . بعضی وقت ها این هنیجان باعث می شود که بیش از دیگران صحبت کنند . ممکن است کارهایشان ناگهانی
و پیش بینی نشده باشد اینده های جدید برای آنها لذت بخش است اما ممکن است به سرعت علاقه خود را به عمل کردن این ایده ها از دست بدهند اگر مبتکران کمی آرام باشند و هیجانات خود را کنترل کنند بهتر میتوانند با دیرگان تبادل نظر ککند
روش متفکر : متفکران تصور میکنند خیلی عاقل هستند آنها به جزئیات علاقه مند هستند از آن جا که همواره به دنبال کامل ترین راه حل هستند ممکن است در تصمیم گیری کند باشند متفکران خسلی کم ریسک می کنند اگر آنها یاد بگیرند سریع تر باشند و کمتر بر جزئیات تاکید و بیشتر ریسک را بپذیرند میتوانند مذاکره کننده موفق تری باشند ( بورقانی ، ۱۳۸۴ ، ۴۱ )
۸-۲-۲ ارتباطات و مذاکره
بدون برقراری ارتباط مذاکره ای وجود ندارد ” مذاکره عبارتست از جریان مداوم رفت و برگشت ارتباطات به منظور رسیدن به یک تصمیم مشترک ” ( فیشر و یوری ، ترجمه حیدری ، ۱۳۸۳، ۶۱ )
وقتی مذاکرات بین فرهنگهای گوناگون انجام میشود ، این فرایند تحت سخت ترین آزمون قرار دارد در این قبیل موارد ، طرفین درگیر باید تلاش ویژه ای به عمل آورند تا با ارتباطات موثر به موفقیت دست یابند
در ارتباطات سه مساله بزرگ وجود دارد که احتمالا با عث ایجاد مشکلاتی در جریان مذاکره می شود . اول اینکه ، ممکن است مذاکره کنندگان با یکدیگر صحبت نکنند یا لااقل بصورتیکه همدیگر را بفهمند گفتگو نداشت باشند . دوم اینکه شنیدن مشکل است . در این حالت طرفین مذاکره قادر نیستند یا نمی خواهند آنچه را که طرف دیگر میگویند بفهمند سومین مسئله ارتباطی سوء برداشت از یکدیگر میباشد . ( رابینز ، ترجمه پارسائیان ، ۱۳۷۸) . مذاکره کنندگان آمریکایی ، ترغیب را مهمترین مرحله مذاکره می دانند و علاقه مند هستند که سریعا طرف مذاکره را بر مبنای استدلالات که ارائه می دهند تحت نفوذ خود در آورند و پیشنهاد خود را به او بقبولانند و همچنین آنها فرایند مذاکره را مرحله به مرحله پیش می برند در مورد هر مرحله به مباحثه می پردازند و برای نیل به توافق می کو شند و سپس به مرحله بعد می پردازند . ( زاهدی ، ۱۳۷۸)

عنوان:
بررسی ارتباط بین ساختار سرمایه با سودآوری بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱)مقدمه
شواهد نظری و تجربی نشان می دهند که تصمیمات تامین مالی و بطور واضح تر، ساختار سرمایه شرکتها بر عملکرد جاری و آتی آنها تاثیر گذار است. مدیران باید با در نظر گرفتن استراتژی های موجود ساختار سرمایه ای را انتخاب کنند که هزینه سرمایه کمتری نیاز داشته باشد تا شرکت بازدهی بهتری داشته باشند، به عبارتی ساختار بهینه سرمایه زمانی اتفاق میافتد که هزینه سرمایه آن به حداقل ممکن رسیده باشد(تانگ و جانگ، ۲۰۰۷). مارکیدز و ویلیامسون(۱۹۹۶) نشان دادند که تصمیمات تامین مالی شرکتها و انتخاب آنها بین تامین مالی از طریق بدهی یا سرمایه، بطور چشمگیری متاثر از ویژگی های دارییهای آنها می باشد. در شرکتهایی که استراتژی رقابتی را پیش گرفته اند؛ ساختار داراییها، غیراختصاصی می باشد و می توان آنها را از طریق منابع بدست آمده از بدهی، تهیه نمود. زیراکه در زمان تسویه شرکت، امکان نقدشوندگی بالاتری دارند. این در حالی است که در شرکتهای دارای توان رقابتی پایین، داراییها، اختصاصی می باشند و باید از طریق منابع حاصل از آورده سهامداران، تهیه شوند. زیراکه در زمان تسویه شرکت، امکان نقدشوندگی کمتری دارند(پارک و جانگ،۲۰۱۳).
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
موضوع تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین ساختار سرمایه با سودآوری بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این فصل باعنوان کلیات تحقیق، نگاهی کلی به پژوهش می نماید و خواننده را با آنچه قرار است تجزیه و تحلیل گردد آشنا میسازد. بر این اساس، در فصل حاضر، ابتدا مساله اصلی و ضرورتهای انجام تحقیق تبیین می شود. سپس فرضیات تحقیق و کلیاتی از جامعه آماری مورد مطالعه و روش های موردنظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بتشریح می شود. در پایان فصل، متغیرها و واژه های کلیدی، ارائه و بلحاظ عملیاتی تعریف می شوند.
۱-۲)بیان مسئله
حداکثر کردن ارزش بانکها مستلزم اجرای طرحهای سودآور است، در جهان امروز با توجه به شرایط بازار رقابت تعیین روش تامین مالی مناسب برای افزایش سودآوری و ادامه حیات بانکها امری ضروری است. سرمایه گذاران نیز باتوجه به جدایی مالکیت از مدیریت، نیاز به منابع مالی وسیع در بانکها و همچنین علاقه دارندگان منابع مالی به استفاده از منابع خود جهت افزایش ثروت به تجزیه و تحلیل عملکرد بانک ها و ساختار سرمایه آنها می پردازند تا به سرمایه گذاری صحیح دست یابند(بیگلر، ۱۳۸۵).
بنگاه های اقتصادی نیز برای ورود به تجارت و ادامه فعالیت در آن نیاز به سرمایه دارند ،منابع تامین مالی به صورت های گوناگون تقسیم گردیده است مانند، منابع تضمین شده و منابع تضمین نشده اما در بیشتر تحقیقات منابع تامین مالی بانکها براساس سیاست تامین مالی آنها به دو بخش منابع مالی درونی و منابع مالی بیرونی تقسیم می شوند که این منابع می تواند به روش کوتاه مدت یا بلند مدت مورد استفاده قرار گیرد.لازمه تامین سرمایه از منابع درونی، سودآوری گذشته بانک است که از محل انباشت سودهای گذشته که منبعی مناسب جهت تأمین مالی بانک فراهم می آید، یعنی به جای تقسیم سود بین سهامداران سود را در فعالیتهای عمدتاً عملیاتی بانک جهت کسب بازده بیشتر بکار میگیرند و در منابع مالی بیرونی از محل بدهی ها و سهام اقدام به تامین مالی می نماید(آبور، ۲۰۰۵).
عکس مرتبط با اقتصاد
تامین کنندگان منابع مالی، سرمایه گذاران(سهامداران و اعتبار دهندگان) می باشند که هر گروه بدنبال منافع خود هستند، آنچه که تامین کنندگان را تشویق می کند تا منابع خود را در فعالیت مشخصی به کار گیرند، عملکرد مطلوب آن فعالیت است، که بدنبال آن ارزش بانک و در نتیجه ثروت سهامداران افزایش می یابد. از طرفی هزینه های تامین مالی متفاوت می باشد.اهرم مالی میزان استفاده بانک از بدهی(استقراض) در ساختار سرمایه را نشان می دهد و بانکهایی که بخش عمده ای از ساختار سرمایه آنها از طریق بدهی تامین شده است؛ اصطلاحا بانکهای اهرمی نامیده می شوند. از دیدگاه بانک هزینه تامین مالی از طریق بدهی کمتر است چون بدهی مستلزم پرداخت بهره به بستانکاران می شود و از نظر قوانین مالیاتی چنین هزینه ای قابل قبول است .از طرفی دیگر افزایش بی رویه بدهی ریسک ورشکستگی را افزایش می دهد و باعث کاهش ارزش سهام بانک می شود. از دیدگاه دیگر، استفاده بیش از حد از حقوق صاحبان سهام باعث افزایش بازده مورد انتظار سهامداران و در نهایت باعث افزایش هزینه تامین مالی می شود. بنابراین مدیران باید با در نظر گرفتن استراتژی های موجود ساختار سرمایه ای را انتخاب کنند که هزینه سرمایه کمتری نیاز داشته باشد تا بانک بازدهی بهتری داشته باشند، به عبارتی ساختار بهینه سرمایه زمانی اتفاق میافتد که هزینه سرمایه آن به حداقل ممکن رسیده باشد(فسبرگ و قوش، ۲۰۰۶).
در مجموع، می توان تاثیر ساختار سرمایه بر سودآوری را بواسطه منابع حاصله از تصمیمات ساختار سرمایه و هزینه تامین مالی ناشی از آن دانست. چگونگی بکارگیری این منابع، بطور بالقوه سودآوری و ارزش بانک را تحت تاثیر قرار می دهد و موجبات موفقیت یا شکست بانک را فراهم می آورد. بر این اساس، سوال اساسی تحقیق حاضر به شرح زیر مطرح شده است.
بین ساختار سرمایه با سودآوری بانکها چه ارتباطی وجود دارد؟
۱-۳)ضرورت انجام تحقیق
بانکها نقش عمده ای در اقتصاد کشورها دارند. زیراکه افراد زیادی به طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن سرمایه گذاری می کنند. از این نظر توجه به عوامل موثر بر عملکرد آنها می توان در تعیین راهبردهای تصمیم گیری برای سرمایه گذاران مفید باشد. در این تحقیق به ساختار سرمایه بانکها به عنوان یک عامل موثر در سودآوری آنها توجه شده است. بنابراین، اولین ضرورت تحقیق حاضر، تبین سودآوری بانکها از جنبه ساختار سرمایه آنهاست. از طرف دیگر، بانکها به منظور کسب مزیت رقابتی، از منابع خود در جهت بهبود موقعیت نسبی خویش نسبت به رقبا استفاده می کنند و ارتقای موقعیت شرکت سبب شکل گیری فرصت های بهتری در آینده می شود. بکارگیری منابع خارج از شرکت در جهت سودآوری و ارزش آفرینی، موضوعی است که بطور بالقوه مورد توجه تامین کنندگان سرمایه شرکتها می باشد.
۱-۴)اهداف تحقیق

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

تعیین ارتباط بین معیارهای ساختار سرمایه با شاخص های سودآوری در جهت روشن شدن زوایای مبهم تصمیمات تامین مالی بر بانکها

آگاهی دادن به مدیران و مالکان بانکها در خصوص نقش ساختار سرمایه در عملکرد بانک و تبین منافع و تهدیدات آن

تکمیل مبانی نظری مرتبط با پیامدهای روش های مختلف تامین مالی در بانکها

۱-۵) فرضیات تحقیق
با توجه به مباحث مطرح شده در بخش بیان مساله، فرضیات تحقیق حاضر بصورت ذیل بیان می شوند.

بین نسبت بدهی به سرمایه با سودخالص، ارتباط وجود دارد.

بین نسبت بدهی به سرمایه با بازده سرمایه به کار گرفته شده، ارتباط وجود دارد.

بین نسبت بدهی به دارایی ها با سودخالص، ارتباط وجود دارد.

بین نسبت بدهی به دارایی ها با بازده سرمایه به کار گرفته شده، ارتباط وجود دارد.

۱-۶)روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. توصیفی به این دلیل که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر شرایط موجود می باشد و همبستگی به دلیل اینکه در این تحقیق رابطه بین متغیرها موردنظر است. تحقیق حاضر به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته و در پی اثبات وجود این رابطه در شرایط کنونی براساس داده های تاریخی می باشد. بنابراین میتوان آن را از نوع علی- پس رویدادی طبقه بندی نمود. در اینگونه تحقیقات، محقق به بررسی علت و معلول (متغیر وابسته و متغیر مستقل) پس از وقوع می پردازد. این تحقیق بلحاظ هدف، کاربردی است و در آن تاثیر ساختار سرمایه(بعنوان یک عامل دورنی) بر عملکرد بانکها مورد توجه قرار می گیرد. همچنین، تحقیق حاضر، بلحاظ گردآوری اطلاعات توصیفی است و در آن اطلاعات مالی بانکهای نمونه آماری، به روش کتابخانه ای جمع آوری می شود.
۱-۶-۱)جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که دارای شرایط زیر بوده اند.
۱) در سالهای مالی ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۱ در بورس حضور داشته اند.
۲) پایان سال مالی آنها آخر اسفند هر سال بوده و در طول دوره فوق الذکر تغیری در سال مالی نداده اند.
۳)در همه سالهای مورد بررسی در پایان سال مالی اطلاعات و داده های موردنیاز آنها در دسترس باشد.
روش موردنظر برای نمونه گیری غربالگری می باشد که باتوجه به ملاحظات فوق تعدادی از بانکهای جامعه آماری بعنوان نمونه انتخاب می شوند. دوره زمانی تحقیق از سال ۱۳۸۳ الی ۱۳۹۱ بمدت ۹ سال می باشد.
۱-۶-۲)روش جمع آوری داده ها
جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده می شود. در این روش، ابتدا با بهره گرفتن از منابع کتابخانه ای که شامل کتاب، مجلات، پایان نامه ها، مقالات و اینترنت؛ مطالعات مقدماتی و تدوین فصل ادبیات و چارچوب نظری پژوهش انجام می گیرد. در ادامه با بهره گرفتن از بانکهای اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، سایت اینترنتی این سازمان و نرم افزارهای سهام مانند نرم افزار ره آورد نوین، داده های موردنیاز برای آزمون فرضیات گردآوری می شود.
۱-۷)قلمرو تحقیق
۱-۷-۱)قلمرو موضوعی تحقیق
مبنای نظری این تحقیق برپایه تئوری نمایندگی است و در آن نقش ساختار سرمایه بر سودآوری بانکها بررسی می شود. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات حسابداری بر پایه اطلاعات تاریخی می باشد و در راستای تکمیل مبانی نظری مرتبط با تئوری نمایندگی و عوامل موثر بر عملکرد واحدهای انتفاعی انجام می شود.
حسابداری
۱-۷-۲)قلمرو زمانی تحقیق
محدوده زمانی تحقیق شامل ۹ سال متوالی از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۱ می باشد که بررسی فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از داده های واقعی این سالها انجام می پذیرد.
۱-۷-۳)قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق بورس اوراق بهادار تهران می باشد و تمام بانکهایی که شرایط مذکور در بند جامعه آماری را داشته باشند؛ در آزمون فرضیات وارد می شوند.
۱-۸)تعریف واژه گان تحقیق
ساختار سرمایه: نسبت بدهیها به داراییها بعنوان معیاری برای تعیین ساختار سرمایه در شرکتها استفاده می شود. این معیار که به آن اهرم مالی گفته می شود، شاخصی برای ریسک مالی شرکت و توان پرداخت بدهیها نیز محسوب می شود(نوروش و دیلمی، ۱۳۸۴).
نسبت بازده حقوق صاحبان سهام: این نسبت یکی از معیارهای عملکرد مبتنی بر اطلاعات حسابداری می باشد و منعکس کننده کارآیی شرکت در استفاده از آورده سهامداران است. برای محاسبه متغیر مذکور از نسبت سود خالص به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام استفاده می شود(نوروش و دیلمی، ۱۳۸۴).
سود خالص: موفقیت و بهره وری شرکت در بکارگیری منابع در دسترس جهت سودآوری، بعنوان معیاری برای عملکرد مالی مورد توجه قرار گرفته است(ایزدی نیا،۱۳۸۴). در این تحقیق جهت اندازه گیری عملکرد مالی از سود(زیان)خالص استفاده می شود. سود(زیان)خالص، کارآیی عملیاتی واحدهای انتفاعی را منعکس می نماید و ارقام مربوط به آن از صورت سود و زیان حسابرسی شده شرکتهای نمونه آماری استخراج می شود.
بازده سرمایه بکار گرفته شده: هدف نهایی واحدهای انتفاعی، بکارگیری منابع مالی در جهت ایجاد ارزش برای سهامداران و مالکان می باشد. عوامل مختلفی در بکارگیری صحیح این منابع دخالت دارند از جمله مسائل نمایندگی و انعطاف پذیری مالی. برای رسیدن به بالاترین سطح کارآیی سرمایه ، لازم است که پروژه های با خالص ارزش فعلی مثبت شناسایی و در جهت پذیرش و یا حفظ آنها تلاش شود(تن و همکاران[۱]،۲۰۰۹). در این تحقیق، از بازده سرمایه بکار گرفته شده، برای محاسبه کارآیی سرمایه بکار گرفته شده استفاده شده است.
سود ناخالص: این معیار منعکس کننده عملکرد شرکت در فعالیت اصلی و مستمر آن می باشد. زیرا که سود را قبل از کسر هزینه های غیرعملیاتی نشان می دهد. ارقام مربوط به این متغیر از صورت سود و زیان حسابرسی شده بانکهای نمونه آماری استخراج می شود.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱) مقدمه
تأمین مالی وجوه، چالشی ترین وظیفه مدیران مالی است. تأمین مالی نظیر تأمین دریافت وام و اعتبار، مستلزم امکان پرداخت اصل در سررسید و بهره در مقاطع تعهد شده است. هزینه های ثابت مالی نظیر بهره، موجب گردیده است که توان واحد انتفاعی در مقابله با این گونه هزینه ها با بهره گرفتن از اهرم مالی و محاسبه درجه اهرم، بیشتر از گذشته مورد توجه مدیران مالی قرار گیرد. اهرم مالی، درصد تغییرات سود خالص با تغییرات سود عملیاتی را می سنجد. چنانچه یک درصد سود عملیاتی قبل از بهره و مالیات افزایش یابد، سود خالص واحد انتفاعی به بیش از یک درصد افزایش پیدا میکند. به عبارت دیگر، درصد تغییرات متغیر وابسته (سود خالص و سود هر سهم) با درصد تغییرات متغیر مستقل(سود عملیاتی) سنجیده می شود. معیاری که درصد تغییرات دو متغیر را سنجش میکند، تحت عنوان درجه اهرم مالی نامیده میشود(رهنمای رودپشتی و همکاران، ۱۳۹۰).
مدیران مالی بر این عقیده اند که اهرم مالی یکی از مهمترین انواع اهرم ها است، به طوری که در بخش مدیریت ساختار سرمایه، جایگاه خاصی دارد. ساختار سرمایه یک شرکت رابطه بین بدهی و حقوق صاحبان سهام است، که نیاز مالی را برای تهیه دارایی ها تامین می کند. شرکتی که هیچگونه بدهی نداشته باشد ساختار سرمایه آن را حقوق صاحبان سهام تشکیل می دهد. از آنجایی که ساختار سرمایه بیشتر شرکتها ساختار سرمایه همراه با بدهی حقوق صاحبان سهام است، مدیران مالی نسبت به دریافت وام و اثرات آن بسیار حساس و دقیق هستند. اگر شرکتی از طریق دریافت وام به سود مناسبی رسیده باشد(اهرم مالی مناسب بوده است)، عایدی هر سهم سهامداران در مقایسه با عدم اخذ وام بیشتر می شود. تاکنون تحقیقات زیادی در خصوص عوامل موثر بر ساختار سرمایه شرکتها صورت گرفته است. این تحقیقات، عوامل مذکور را از دو جنبه عوامل داخلی و عوامل خارجی، موردنظر قرار داده اند. یافته های تحقیقات پیشین حاکی از آن است که ساختار سرمایه شرکتها متاثر از توانایی آنها برای تامین مالی می باشد. توانایی تامین مالی شرکتها ناشی از تمایل تامین کنندگان سرمایه(سهامداران و اعتباردهندگان) برای تامین مالی است. در عین حال، محیط فعالیت شرکتها نیز عاملی است که می تواند بر ریسک سرمایه گذاری تاثیرگذار بوده و تمایل تامین کنندگان سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد.
موضوع تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین ساختار سرمایه با سودآوری بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در فصل حاضر، مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق و همچنین، برخی از تحقیقاتی که در گذشته انجام و بطور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع تحقیق ارتباط دارند؛ ارائه شده است. این فصل در ۲ بخش ارائه شده است. در بخش اول مبانی نظری مربوط ساختار سرمایه، اهرم مالی و پیامدهای آنها بررسی شده است. در بخش دوم، پیشینه تحقیقات مرتبط با موضوع تحقیق به تفکیک تحقیقات خارجی و تحقیقات داخلی ارائه شده است.
۲-۲) ساختار سرمایه
یک شرکت برای اینکه بتواند سرمایه گذاری کند و دارایی های مورد نیاز شرکت را تهیه نماید باید منابع مالی کسب کند . برای تأمین مالی ، راه های مختلفی وجود دارد که در دو شکل کلی خلاصه می شوند؛ استفاده از بدهی و استفاده از آورده سهامداران . منابع تأمین مالی در قسمت چپ ترازنامه نشان داده می شوند . بدهی به دو نوع بدهی بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شوند . بدهی کوتاه مدت ، بدهی جاری نامیده می شود و شامل وام ها و سایر تعهدات است که باید در طول یک سال پرداخت شوند . در استفاده از بدهی، شرکت، باید دقت کند که با توجه به ماهیت دارایی، نوع بدهی را تعیین کند . مثلا اگر شرکت می خواهد در دارایی جاری سرمایه گذاری کند، از بدهی جاری استفاده کند، استفاده از بدهی جاری برای تأمین مالی دارایی ثابت، ریسک ورشکستگی شرکت را بسیار بالا می برد
و به علت دراز مدت بودن بازده دارایی، شرکت، ممکن است با مشکل مواجه شود.حقوق صاحبان سهام[۲] نشان دهنده تفاوت بین ارزش دارایی ها و بدهی های شرکت، می باشد وادعای باقیمانده بر روی دارایی های شرکت نامیده می شود.
در حقیقت مبالغی که بوسیله سهامداران شرکت تأمین مالی می شوند، حقوق صاحبان سهام است . نوع دیگری از تأمین مالی که مابین بدهی و سهام عادی قرار دارد، سهام ممتاز[۳] می باشد. سهامداران ممتاز دارای ریسک بیشتری از طلبکاران می باشند، زیرا بعد از کسر وجوه طلبکاران، مابقی وجوه در قبال سرمایه اینگونه سرمایه گذار ان پرداخت می شود. این سهامداران نرخ ثابت از سود شرکت را به عنوان سود سرمایه گذاری خود دریافت می کنند .فرق بین سهام عادی، سهام ممتاز و بدهی در این است که هزینه بدهی جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی است و بنابراین مقدار مالیات را کاهش می دهد . به همین علت هزینه بدهی کمتر از هزینه شیوه های دیگر تأمین مالی است. از طرف دیگر بدهی ، باعث بالا رفتن هزینه مالی و ورشکستگی و در نتیجه تحت تأثیر قرار گرفتن ارزش بازار شرکت می شود . اگر ریسک مالی[۴] شرکت بیش از حد افزایش یابد، تمایل سرمایه گذاران در سرمایه گذاری بر روی سهام شرکت و بانکها در وام دادن به شرکت کاهش خواهد یافت. این امر سبب خواهد شد که شرکت اعتبار خود را از دست بدهد . بنابراین یک مدیر مالی باید به دقت از بین منابع مالی مختلف ، آن راه تأمین مالی که باعث حداکثر شدن ارزش شرکت می شود را انتخاب کند.
۲-۳)نقش نوآوری[۵] در ساختار سرمایه
اگر شرکتی در وضعیتی باشد که نوع ویژه ای از خدمات مالی را به سرمایه گذاران ارائه نماید، آنگاه می توان انتظار داشت که قدرت سحر آمیز یا جادوئی بوجود آید . معمولاً این نوع خدمات منحصر به فرد هستند یا اینکه شرکت با قیمت بسیار کمتر از سایر رقبا خدمات را ارائه می دهد. بنابراین لازم است که شرکت به نوع نیاز مشتریان پی ببرد. در این صورت می توان توقع داشت که مشتریان در برابر خدمت ، پول بیش تری پرداخت کنند .
نمونه چنین مسئله ای آن است که معمولاً افراد، خود حاضر به گرفتن وام نیستند، اما در عوض ترجیح می دهند سهام شرکتی را که توانسته وام بگیرد با قیمت بیشتری بخرند . اما همین مسئله، وقتی برای تمام شرکتها به طور عمومی مطرح می شود، تنها شرکتهایی می توانند از قدرت جادوئی وام استفاده کنند که دست به نوآوری و ابتکار بزنند . این موضوع عامل ایجاد مؤسسات مالی متنوع با اوراق قرضه گوناگون شده است . البته همیشه خلاقیت برای افراد خلاق سود آور است و معمولاً چیز زیادی نصیب دنباله روها نمی شود. مثلاً انتشار اوراق قرضه بدون بهره[۶] برای اولین بار با استقبال چشمگیر سرمایه گذارانی که از پرداخت مالیات بهره گریزان بودند، مواجه شد ولی بعد از مدتی که بسیاری از شرکتها چنین اوراقی را منتشر کردند به تدریج جذابیت اوراق کمتر شد . با چنین شیوه هایی تغییر ساختار سرمایه می تواند تأثیرات قابل ملاحظه ای هم بر شرکت و هم بر سرمایه گذاران بر جای گذارد(تیتمن و سیپلاکو[۷]، ۲۰۰۷).
۲-۴) تئوریهای ساختار سرمایه
بعلت اینکه هدف مدیریت مالی ، حداکثر سازی ثروت سهامداران می باشد، ساختار سرمایه یا نسبت بدهی باید از نقطه نظر تأثیر آن بر ارزش شرکت مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر نسبت بدهی بر ارزش شرکت تأثیر داشته باشد، مدیریت به دنبال ساختار سرمایه ای خواهد بود که هزینه سرمایه را حداقل و در نتیجه ارزش شرکت را حداکثر سازد . در مورد تأثیر اهرم بر هزینه سرمایه و ارزش شرکت، نظریه های مختلف و اغلب متضادی وجود دارد که به آنها پرداخته می شود . در این تئوریها فرض می شود که شرکت فقط از دو نوع منبع مالی بدهی و سهام عادی استفاده می کند و هزینه بدهی پائین تر از هزینه سهام می باشد . نظریه ساختار سرمایه با دو موضوع حداکثر سازی ثروت سهامداران و هزینه سرمایه در ارتباط است(لمون و همکاران[۸]، ۲۰۰۸).
۲-۴-۱)مسأله ساختار سرمایه و حداکثر سازی ثروت سهامداران
هدف یک شرکت، حداکثر سازی ثروت سهامداران است . برای اندازه گیری ثروت سهامداران از ارزش بازار سهام استفاده می شود . ارزش بازار سهم از طریق تنزیل بازده های آتی[۹] سهام به نرخ بازده مورد توقع سهامداران بدست می آید . هرچه نرخ بازده مورد توقع کمتر باشد با ثابت بودن سایر عوامل ، قیمت بازار سهام افزایش می یابد و بالعکس. هدف حداکثر سازی ارزش کل بازار شرکت که متشکل از مجموع ارزش بازار سهام و بدهی ها است با هدف حداکثر سازی ارزش سهام یکسان است . قبل از این باید دید که کلّ ارزش بازار شرکت چگونه محاسبه می شود. ارزش فعلی هر دارایی از طریق تنزیل بازده های مورد انتظار آتی آن بدست می آید .