۵-۲- علل عوامل بحران : ۶۸
۵-۳- علل داخلی: ۶۸
۵-۳-۱- علل خارجی: ۷۰
۳-اهمیت گرجستان برای روسیه: ۷۰
۴-سیاست خارجی ایران در بحران گرجستان : ۷۳
۵-۳-۳- نتیجه گیری: ۷۸
فصل ششم : سیاست خارجی ج.ا.ایران نسبت به بحران چچن ۸۰
۶-۱- مقدمه: ۸۱
۶-۲- موقعیت منطقه ای قفقاز شمالی : ۸۲
۶-۳- ویژگیهای جمعیتی و جغرافیایی چچن: ۸۲
۶-۳-۱- روند شکل گیری بحران چچن: ۸۳
۶-۳-۲- جنگ اول چچن : ۸۶
۶-۳-۳- جنگ دوم چچن: ۸۷
۶-۳-۴- علل و اهمیت چین برای روسیه: ۸۹
۶-۳-۵- علل و عوامل استقلال طلبی چچن: ۹۲
۶-۴- عامل فرهنگ: ۹۲
۶-۴-۱- گذشته تاریخی: ۹۳
۴-۴-۲- عامل مذهب ودین: ۹۳
۲-۴-۳- عوامل اقتصادی و اجتماعی: ۹۵
عکس مرتبط با اقتصاد
۶-۴-۴- دخالتهای خارجی : ۹۵
۶-۴-۵- سیاست خارجی ج.ا.ایران نسبت به بحران چچن : ۹۶
۶-۵- نتیجه گیری : ۱۰۱
فصل هفتم : نتیجه گیری ، ارزیابی کلی و ارائه الگو ۱۰۳
۷-۱- مقدمه : ۱۰۴
۷-۲- اشتراکات و مولفه سیاست خارجی در بحران : ۱۱۲
کتابنامه ۱۱۸
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل شماره۱-۲ مدل رفتار و سیاست خارجی براساس نظریه رئالیسم نئو کلاسیک ۱۴
شکل شماره ۷-۱ مدل سیاست خارجی ایران در بحران های منطقه ای آسیای مرکزی وقفقاز ۱۱۷
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره۷- ۱ بحران های ها منطقه ای و سیاست خارجی ج.ا.ایران ۱۱۲

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

فصل اول:

 

کلیات

 

۱-۱- بیان مساله

سیاست خارجی کشورها، تحت تأثیر ویژگی‌های خاص محیط داخلی و محیط بیرونی یا بین‌المللی شکل می‌گیرد و اهداف، اولویت‌ها و جهت‌گیری خاص آن ترسیم می‌گردد. محیط بین‌المللی به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده اهداف، اولویت‌ها و جهت‌گیری سیاست خارجی از عناصر متعددی تشکیل گردیده است. از جمله‌ی این عوامل می توان به ساختار نظام بین‌الملل(تک قطبی، دوقطبی، چند قطبی) و یا ساختار نظام منطقه‌ای با ویژگی‌های سیستمی یک منطقه خاص (مثل آسیای مرکزی و قفقاز) می باشد. غایت آن این است که هرگونه تحولات و بحران در کشورهای همسایه ومنطقه ای، بر دیگر کشورها نیز تاثیر می گذارد. از این رو منطقه آسیای مرکزی و قفقاز که جز زیر منطقه ای جمهوری اسلامی ایران است، از اهمیت فوق العلاده ای برای ایران به خصوص بعد از فروپاشی شوروری در سال ۱۹۹۱ برخوردار است. این تاثیرات در زمینه های مختلفی چون سیاسی، امنیتی، فرهنگی،اقتصادی بوده است.در نتیجه تحولات و بحرانهایی که در کشورهای این دو منطقه بعد از فروپاشی شوروی اتفاق افتاد، تاثیر بسیاری در جهت گیری سیاست خارجی ایران در قبال این دو منطقه داشته است، به خصوص آنکه این کشورها در گذشته جز قلمرو ایران و تمدن بزرگ ایرانی محسوب می شدند و این کشورها اشتراکات بسیار فرهنگی ، دینی، زبانی با ایران دارند. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ‌ایران نشان داده‌است که اولا در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، منافع حیاتی روسیه را به رسمیت میشناسد و ثانیا، مخالف حضور بحرانزای دولت‌های خارج از منطقه است و ثالثاً سعی کرده روابط خود را با کشورهای منطقه با توجه به حفظ تمامیت ارضی و رعایت حسن همجواری برقرار سازد. . با فروپاشی شوروی به غیر از موارد معدودی از کشورها از ثبات برخوردار بودند بقیه کشورهای بوجود آمده از تجزیه در سالهای مختلف دچار بحران شدند. در دوران بلشویکها به علت سیاست های خاص کمونیستهای سابق که در این کشورها سلطه داشتند که برای جلوگیری از هرگونه استقلال خواهی وحدت طلبی هر یک از اقوام؛ سبب شده بود که اقوام مختلف در قلمرو یکدیگر ترکیب دهد و با سیاستهای سرکوب گرایانه مانع از استقلال طلبی آنها شوند . با تجزیه شوروی که در مجموع هشت کشور در این دو منطقه بوجود آمد ،سبب شد که کشورهایی که در گذشته به مشکلات مرزی و قومی دچاربودند وفرایندهای دولت-ملت سازی را ناقص طی کرده بودند، با مشکلات عدیده ای روبه رو شوند. که به بحرانهای داخلی و منطقه ای بدل شد. وجود بحرانها و جنگهای داخلی که در این دو منطقه که در این تحقیق به چهار مورد آن( بحران های تاجیکستان،قره باغ،گرجستان و چچن) پرداخته می شود،خود عاملی است بر اهمیت این منطقه در سیاست خارجی ایران است. چون که تحولات در خلا صورت نمی گیرد، و هرگونه تحول و بحرانی در سطح جهانی و منطقه ای بر دیگر کشورها نیز تاثیر می گذارد.با توجه به موارد بالا ،پرسشهای ذیل به بررسی سیاست خارجی ایران در قبال بحرانهای این دومنطقه می پردازد.

 

۱-۲- سوال اصلی:

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران های آسیای مرکزی و قفقاز چگونه و در چه جهتی بوده است؟

 

۱-۳- فرضیه اصلی:

سیاست خارجی ایران تاحدودی غیر فعالانه بوده وسعی شده هماهنگ و متمایل به قدرت شمالی خود یعنی روسیه باشد و یا حداقل متضاد با روسیه نباشد.
سوال فرعی: نقش قدرت های فرامنطقه ای در ارتباط با سیاست خارجی ایران در بحران های منطقه ای چه تاثیر داشته است؟
فرضیه فرعی : به دلیل اهمیت این مناطق به خصوص قفقاز ، حضور قدرتهای بزرگ فرا منطقه ای در این مناطق بسیار است، که این خود متغیروابسته ای ، برسیاست خارجه ایران در بحران های منطقه است .

 

۱-۴- پیشینه تحقیق:

متاسفانه کتاب‌ها و مقالات زیادی به طور خاص در خصوص سیاست خارجی ایران دررابطه با بحران های این مناطق در دسترس نیست ونوشته نشده ولی منابع متعددی در رابطه با سیاست خارجی ایران وروابط خارجی ایران در قبال این دو منطقه وجود دارد. از جمله ، مهمترین کتاب‌ها و مقالاتی که نگارنده در روند تحقیق به آنها دسترسی داشته و مورد مطالعه قرار گرفته، اهم آنهارا می توان چنین طبقه بندی نمود.[۱]« میانجی گری در آسیای مرکزی و قفقاز: تجربه جمهوری اسلامی ایران »الف
این کتاب قصد دارد با عینیت بخشیدن به مباحث تئوریک و با تکیه بر تجربیات نویسنده، به بررسی سیاست خارجی ایران عنوان میانجی در دو بحران منطقه آسیای مرکزی و قفقاز یعنی بحران قره‌باغ و جنگ‌های داخلی در تاجیکستان، به کنکاش در موفقیت‌ها و ناکامی‌ها و نیز علل و ریشه‌های آنها بپردازد. تا براساس دست‌آوردها و رویدادهای به وقوع پیوسته از رهگذرفعالیت‌های میانجی‌گرانه جمهوری اسلامی و پیامدهای مثبت و منفی آنها، الگویی برای میانجی‌گری در این منطقه ارائه شود. این کتاب در هشت فصل به ارائه تبیینهای علمی و تجربی در رابطه با سیاست خارجی ایران نسبت به دو بحران قره باغ و تاجیکستان می پردازد.
ب). « ابعاد بین المللی بحران گرجستان و آثار آن بر منافع ملی ایران»:[۲]
این مقاله توسط علی امیدی نوشته شده است که در آن به بررسی به ابعد مختلف بحران گرجستان و تاثیر آن بر منافع ملی ایران می پردازد. نویسنده اهمیت این بحران را به این دلیل میداند که بعد از سالها نظم حاکم بر روابط دو قدرت جهانی را به چالش کشیده و باعث زورآزمایی این دو رقیب شده. که این خود عاملی برای کاهش فشارهای ساختاری بر جمهوری اسلامی ایران گردیده است. در نتیجه سیاست ایران را در این دیده که دگرگونی ها را پیگیری کند و موضعی محافظه کارانه در مقابل طرفهای درگیر پیش گیرد تا بتواند نوعی توازن بین شرق و غرب در پیش گیرد.
ج). «نقش ایران در پیشبرد مذاکرات صلح تاجیکستان»[۳]
این مقاله به بررسی سیاست ونقش ایران در بحران تاجیکستان می پردازد. که ضمن بررسی کوتاهی از روابط دو کشور به اقدامات جمهوری اسلامی ایران مثل برپایی مذاکرات صلح ومذاکره با روسیه و سازمان های بین المللی در ایجاد و حفظ صلح در جنگ داخلی تاجیکستان می پردازد. در این مقاله نویسنده به اقدامات مثبت ایران در بر حل مسالمت آمیز جنگ داخلی تاجیکستان می پردازد و تاکید می کند که با توجه به اشتراکات زبانی و دینی با تاجیکها ایران اولین کشوری بود که بر حل دیپلماتیک این بحران اقدام کرد که با مخالفتهای روسیه مواجه شد.
د) «ایران و بحران قفقاز، جنگ بین روسیه و گرجستان»[۴]
این مقاله توسط دکتر درویشی نگارده شده است که در آن به با نگاهی اجمالی به ابعاد مختلف بحران گرجستان می پردازد و ادعا دارد که این جنگ مهمترین رویداد بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر است که نظام هماهنگ بین المللی را بعد از دو دهه به هم زده است و باعث شده ، تا حدی، فشار بین المللی ساختاری نشات گرفته از هژمونی آمریکا علیه دولت ایران، کاهش یابد. در نتیجه نویسنده معتقد است که ایران با رویکردی جامع به این بحران به روابط متعادل باغرب و روسیه دست یابد.
ه ) «روسیه، ایران، مناقشه چچن»[۵]
این مقاله اعتقاد دارد که ایران از قبال سیاست خود نسبت به جنگ چچن منافع بسیاری را ازجانب روسیه کسب کرده. به طوری در طی این جنگ سطح مبادلاتش با روسیه افزایش یافته و تحریمهای سیاسی ایران نیز کاهش یافته است .
ی).«واقعگرایی نوکلاسیک و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران »: [۶]
از بعد نظری در رابطه با این تحقیق مقاله ای تحت عنوان بالا ،در صدد کاربست نظریه نئو کلاسیک برای تحلیل سیاست خارجی ایران است. این نظریه با تلفیق دو سطح سیستمیک و داخلی، امکان بیشتری برای تبیین تاثیرگذاری متغیرها، در سیاست ایران فراهم میکند. مقاله دو بخش کلی به بررسی می پردازد. نویسنده در بخش اول به بیان مفاهیم و اصول نظریه می پردازد و در بخش دوم به چگونگی کاربست نظریه با بهره گرفتن از ابعاد الگوی چهارگانه چون فرایند تصمیم گیری،اهداف و منافع ملی،عوامل تعیین کننده و رفتار سیاست خارجی برای تحلیل می پردازد.

 

۱-۵- ضرورت و هدف تحقیق :

هدف از نگارش این تحقیق بررسی و ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحرانهای این دو منطقه بعد از جنگ سرد از جمله بحران های تاجیکستان،قره باغ،گرجستان و چچن میباشد ؛ که در کنار بررسی هر یک از این بحرانها و نوع سیاست خارجی ایران نسبت به آنها ، دستیابی به یک الگوی واحدی که بتواند در آینده جهت گیری و نوع سیاست خارجی ایران را در قبال بحرانهای این دو منطقه پیش بینی کند. هدف دیگر از این پژوهش میتواند تلاش در جهت شناخت بیشتر عوامل تاثیرگذار در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال منطقه که می تواند در زمینه های امنیتی، اقتصادی و… باشد

 

۱-۶- روش تحقیق و گردآوری اطلاعات :

نوع روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی- توصیفی میباشد. که داده ها و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای و با رجوع به کتب، مقالات، روزنامه و نیز منابع اینترنتی گردآوری شده است.

 

۱-۷- قلمرو و زبان تحقبق:

از لحاظ زمانی این پژوهش به مسائل و بحرانهای این دو منطقه بعد از جنگ سرد مربوط است

 

۱-۸- مفاهیم و متغیرها:

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت بحران،قفقاز وآسیای مرکزی،قدرت های منطقه
۱٫متغیر مستقل: بحران های آسیای مرکزی و قفقاز

 

موضوعات: بدون موضوع
[چهارشنبه 1400-01-25] [ 03:14:00 ق.ظ ]