* نسبت های کشت بصورت نوشتاری از راست به چپ خوانده میشود به عنوال مثال ۷۵:۲۵ خلر : ذرت یعنی ۲۵درصد خلر ۷۵ درصد ذرت
تراکم مناسب به ترتیب ۱۰ و ۲۰ بوته در متر مربع، به ترتیب برای ذرت و خلر در نظر گرفته شد.

۳-۴ - ارقام مورد استفاده
ذرت سینگل کراس ۷۰۴ یک هیبرید دو منظوره برای تولید دانه و علوفه میباشد، از موسسه تحقیقات نهال و بذر کرج تهیه شد. طول دوره رویش آن ۱۲۰ تا ۱۳۵ روز و تراکم مناسب آن ۱۰۰۰۰۰ بوته در هکتاراست (هاشمی دزفولی و همکاران، ۱۳۷۹). بذور ذرت قبل از کاشت با ویتاواکس به نسبت ۳ در هزار ضد عفونی سطحی شدند.
خلر مورد استفاده رقم محلی سمیرم بود که از موسسه تحقیقات نهال و بذر کرج تهیه شده بود. طول دوره رشد آن ۱۰۵ تا ۱۲۰ روز و تراکم مطلوب آن ۲۰۰۰۰۰ بوته میباشد (Lazanyi, 2000).
۳-۵ - مراحل انجام آزمایش
۳-۵-۱ - تهیه زمین
تهیه زمین شامل شخم نیمه عمیق در پاییز و دو دیسک عمود بر هم و تسطیح زمین بوسیله لولر در بهار انجام شد. قبل از کشت بر اساس نتایج آنالیز خاک، ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و ۱۰۰ کیلو گرم در هکتار نیتروژن از منبع اوره (در سه نوبت قبل از کاشت، مرحله ساقه رفتن ذرت و مرحله گل دهی ذرت) استفاده شد.
۳-۵-۲ - کاشت
بذر هر دو گیاه قبل از کشت با کود زیستی فسفات بارور۲ (سودوموناس) با نسبتهای مشخص (۱۰۰ گرم در هکتار) و بر اساس دستور العمل توصیه شده توسط شرکت سازنده (جهاد دانشگاهی واحد تهران) تلقیح شدند. به این صورت که محتوی بسته با آب مخلوط و روی بذرها اسپری و سپس در سایه خشک شدند. کشت هر دو گیاه به طور همزمان در اواخر اردیبهشت، با دست انجام شد.
تیمارهای کشت مخلوط بر اساس طرح جایگزینی طراحی شد. روش های متفاوتی برای تغییر تراکم جمعیت گیاهی در سیستمهای کشت مخلوط وجود دارد. متداولترین مدل مورد استفاده روش جایگزینی میباشد. در این مدل جمعیت کشتهای خالص ۱۰۰ در نظر گرفته میشوند و جمعیت هر جزء مخلوط بصورت نسبتی از عدد ۱۰۰ بیان میشود.
فاصله خطوط کشت ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر بود و عمق کاشت برای ذرت و خلر به ترتیب ۵ و ۳ سانتی متر در نظر گرفته شد. تیمارها به صورت یک ردیف خلر و یک ردیف ذرت کشت شدند. فاصله ردیفها یکسان، ولی تراکم در هر ردیف متفاوت بود. نسبتهای کشت با تغییر تراکم بوته (تغییر فاصله دو بوته روی ردیف) اجرا شد. آبیاری مزرعه به صورت غرقابی و هر ۸ روز یکبار انجام شد.
۳-۵-۳ -تنک و وجین کردن
به منظور دسترسی به تراکم مطلوب مورد نظر ۲ تا ۳ هفته بعد از سبز شدن بوتهها در مرحله چهار برگی بوتههای اضافی تنک گردید. بیشترین علفهای هرز مزرعه از جمله تاتوره، جو وحشی (L. Hordeum murinum)، سوروف (Echinochloa crus galli L.) و خارشتر (Alhagi maurorum L.) بودند که به صورت دستی در سه مرحله (چهار برگی ذرت، ساقه رفتن ذرت و گل دهی ذرت) وجین شدند.
۳-۵-۴ - عملکرد و اجزای عملکرد دانه
در زمان رسیدگی فیزیولوژیک به منظور تعیین عملکرد دانه و بیولوژیک، شاخص برداشت و اجزای عملکرد ذرت (تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه) و خلر (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه)، از هر کرت، بعد از حذف حاشیه، ٢ متر مربع برداشت و اندازه گیری گردیدند. برداشت نمونه جهت اندازه گیری کیفیت علوفه در اوایل شهریور ماه و برداشت دانه در اواخر شهریور ماه صورت گرفت.
۳-۵-۵ - ارزیابی کیفیت علوفه
برای ارزیابی کیفیت علوفه از دستگاه NIRS^[9] یا دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک که دارای دقیقترین و در عین حال سریعترین تکنیک برای تخمین ترکیبات شیمیایی فرآوردههای کشاورزی است استفاده شد (Roberts et al., 2003). این دستگاه بر اساس جذب و انعکاس اشعه مادون قرمز استوار است. برای تعیین ویژگیهای کیفی علوفه از جمله پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم، کربوهیدراتهای محلول در آب و خاکستر ابتدا نمونه های خشک شده از هر دو گیاه به کمک آسیاب پودر گردید (تا ۱/۰ میلی متر) و سپس با توجه به نسبت هر گیاه در مخلوط، پودرها با یکدیگر مخلوط شدند. سپس ۱۰۰ گرم از آن برای اندازه گیری ویژگی های کیفیت علوفه با دستگاه NIR ساخت کشور سوئد در موسسه جنگل ها و مراتع تهران اسکن گردیدند (Roberts et al., ۲۰۰۳). سیستم NIRمورد استفاده سری اینفراماتیک ۳۸۶۲۰ شرکت پرتن با ۲۰ طول موج در دامنه ۲۴۰۰-۵۰۰ نانومتر بود. معادلات کالیبراسیون برای این ویژگیها با اندازهگیریهای آزمایشگاهی ۵ درصد از نمونه ها بدست آمد (Jafari et al., ۲۰۰۳).
۳-۵-۶ - ارزیابی کشت مخلوط
جهت ارزیابی کشت مخلوط از شاخص نسبت برابری زمین (LER^[10]) استفاده گردید که فرمول کلی آن به صورت زیر می باشد (Arpana et al., 2002).

: نسبت برابری کل
: نسبت برابری زمین گونه a