به طور کلی چه عوامل مؤثر در بروز خلاقیت، چه عوامل پیش برنده خلاقیت بروز یافته و چه عوامل بازدارنده­ای که مانع بروز خلاقیت است، باتوجه به مکان­ها و زمان­های مختلف و باتوجه به ماهیت متفاوت افراد مختلف موقعیتی نسبی می­یابند. یعنی ممکن است این عوامل در یک زمان و مکان مشخص در یکدسته از افراد به عنوان عامل اثر گذار یا بازدارنده عمل کنند و در جای دیگر و عده­ای دیگر این عوامل به گونه دیگری باشند. آنچه مهم است شناخت کلی نسبت به این عوامل است تا آنهایی را که مؤثر هستند ایجاد و ترغیب نموده و آنهایی را که بازدارنده هستند از میان برداشت.
در پایان این فصل نتیجه ­گیری کلی که می­توان انجام داد این است که همانطوری که در مبحث اهمیت خلاقیت مطرح شد ضرورت توجه به خلاقیت اهمیت می­یابد و از آنجا که خلاقیت ماهیت پیچیده­ای را در برمی­گیرد، شناخت مبانی نظری مرتبط با خلاقیت، تعاریف خلاقیت، عوامل مؤثر در بروز خلاقیت و موانع باز دارنده خلاقیت، به درک فرد در برخورد بااین ﻣﺴﺄله مهم و پیچیده کمک می­ کند تا بتواند با این شناخت راه­های عملی بکارگیری خلاقیت که عنصر ترقی جوامع در قرن اخیر است را فراگیرد.
از طرف دیگر با توجه به شکاف تحقیقاتی که در پژوهش­های گذشته وجود داشته و هیچ کدام به نوعی سعی نکرده اند موانع (عوامل بازدارنده) شکوفایی خلاقیت را در افراد بسنجد و نیز اکثر این پژوهش­ها از موضوع خلاقیت منحرف شده و بیشتر به نوآوری پرداخته­اند و یا اینکه اثر خلاقیت را بر متغیرهای دیگر و بالعکس اثر متغیرهای دیگر بر خلاقیت را سنجیده­اند، لذا سعی شده است در این پژوهش بیشتر به موضوع خلاقیت که شرط اساسی نوآوری است، پرداخته شود و از آنجایی که خلاقیت یک مفهوم چند بعدی است که عوامل بسیاری در آن دخیل است وگاه موانعی منجر به جلوگیری از ﺗﺄثیر مثبت این عوامل در بروز خلاقیت است، پرداختن به این امور جهت شناخت خلاقیت، ترغیب عوامل مؤثر و بر طرف کردن موانع، بسیار حیاتی به نظر می­رسید. لذا در زیر عوامل مؤثر بر خلاقیت یعنی عوامل پیش برنده و عوامل بازدارنده به طور خلاصه ذکر شده است تا بتوان با بهره گرفتن از این عوامل (که در پژوهش هدف شناسایی عوامل بازدارنده است ) پرسشنامه مورد نظر را برای جمع آوری داده ­ها طراحی نمود:

عوامل مؤثر برخلاقیت:

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

اول: عوامل پیش برنده

 

۱- عوامل فردی:

 

 

روانی و سیال بودن جریان فکر

انعطاف پذیری نیروی فکر

اصالت اندیشه و نیروی فکر

ابتکار

روحیه سازندگی

برخوردار از قضاوت شخصی و مستقل

علاقه به یادگیری و کنجکاوی

گرایش به کارهای پیچیده

توسعه دائمی دامنه دانش و آگاهی

شوخ طبعی

بینش ژرف به محدوده زندگی

تسریع و تبحر در تداعی

تبحر بیشتر در استفاده از قوای فکر

جهت دار بودن انگیزه ها و مشوق ها

شجاعت در پذیرش عیوب خود و توانایی تشخیص آنها و قدرت در ترک عادات ناپسند

قدرت تجسم آینده و برنامه ­ریزی بلندپروازانه

توجه توﺃم به رؤیا و عمل

راستی و درستی را ابزار کار دانستن

کنترل نفس

تمایل به پیشرفت دائمی

رک­گویی و صراحت بیان

امیدوار وخوشبین به آینده

دارای قدرت جمع بندی از مسایل و قضایا و نتیجه گیری از آنها

اعتماد به نفس و استقلال شخصیت

نداشتن تعصب نسبت به تغییر

تحمل ابهام

میل به ریسک کردن

وقار و خود انگیختگی

توجه به زمان و وقت شناسی

داشتن ظرفیت بالا در تحمل ناملایمات

وجود انگیزه درونی

دارا بودن حق انتخاب برای کار و نحوه انجام آن

قرار گرفتن در محیطی فیزیکی که از نظر ادراکی برانگیختگی ایجاد نماید

انجام کار بدون ترس از داوری نادرست

ارتباط با افراد خلاق

علاقمند بودن به کار

صبر و شکیبایی

انعطاف­پذیری در برخورد با پدیده­های محیطی

دانش عمیق و چند رشته­ای

توانایی استفاده از تفکر جمع­گرا و فردگرا

دوستی با همکاران و همفکران

تعصب به انجام عمل به جای تحلیل صرف

تصور و تخیل

حل معما و جدول

قبول تغییر به عنوان یک اصل

۲- عوامل بیرونی:

 

 

مطالعه حل خلاق مسایل

تمرین نویسندگی

ارتباطات همه جانبه

اطلاعات و آگاهی

فضای خلاق در سازمان

دادن وقت برای خلاقیت

ایجاد واحد مخصوص خلاقیت

کاهش تقسیم کار

برقراری سیستم پیشنهادات

دسترسی آزاد به عقاید، نظرات و اطلاعات

حمایت از اندیشه­ های خلاق

ساختار انعطاف پذیر (غیر بوروکراتیک) سازمان

تمرکز بر نتایج تا ابزارها