از طریق
بازنمایی خبر
دروازه‌بانی خبر
جغرافیایی
عینی‌گرایی
ویژگی‌ها و ارزش‌های خبری
سیاسی
دینی
تضعیف
فصل ۳
روش تحقیق
۳ـ روش تحقیق
این پژوهش با روش تحلیل محتوا صورت می گیرد. بدیهی است تحلیل محتوا روشی است برای مطالعه محتوای آشکار ارتباطات به شیوه ای نظام مند، عینی و کمی با هدف اندازه گیری متغیرها.
به عقیده برلسون تحلیل محتوا نوعی تکنیک پژوهشی است که برای توصیف عینی، منظم و تا آنجا که ممکن است کمی محتوای ارتباطات با هدف نهایی تفسیر داده ها بکار می رود (ساروخانی، ۱۳۸۶). از طریق ای روش تحلیل می توان انواع مسائل و موضوعات مورد بحث رسانه ها را هم از لحاظ کمیت (فراوانی و تکرار) و هم از لحاظ کیفیت (اهمیت و ارزش) مورد مطالعه و بررسی قرار داد و به جهت گیریها و کانونهای توجه رسانه پی برد (معتمدنژاد، ۱۳۷۹: ۲۱).
علاوه بر این «ویمر و دومینک» معتقدند: «هدف نهایی تحلیل محتوا بازنمایی دقیق مجموعه ای از پیام ها است. به نظر آنان کمی کردن در دستیابی به هدف مذکور مهم است زیرا پژوهشگر را یاری می‌دهد تا به‌نحوی مناسب به موضوع پژوهش خود دقیق شود. آنها اضافه می کنند که کمی کردن نباید سبب شود، پژوهشگر چشم خود را به راه های دیگر ارزیابی تاثیر بالقوه یا تاثیر محتوا ببیند» (ویمر و دومینک، ۱۳۸۴: ۱۹ـ۲۱۷).
۳ـ۱جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق را کلیه مطالب پخش شده در بخش‌ خبری مشروح ۲۱:۰۰ شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی که از اول فروردین تا پایان شهریورماه ۱۳۹۲ تشکیل می‌دهد.
۳ـ۲حجم نمونه
در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه بندی شده استفاده شده است. به نحوی که به صورت روش تصادفی طبقه بندی شده ۴۲ یخش خبری در فاصله زمانی بهار و تابستان سال ۱۳۹۲ انتخاب شده است. برای انتخاب نمونه‌ها نحوه عمل بدین صورت است که در فاصله زمانی ۱/۱/۹۲ تا ۱/۷/۹۲ که جمعاً ۱۸۶ روز را در بر می‌گیرد. این ۴۲ روز به شرح زیر انتخاب می شوند:
ـ از میان تمام «شنبه» های ماه فروردین ۹۲، یک «شنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «دوشنبه» های ماه فروردین، یک «دوشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «چهارشنبه» های ماه فروردین، یک «چهارشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «یکشنبه» های ماه فروردین، یک «یکشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «سه‌شنبه» های ماه فروردین، یک «سه‌شنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «پنجشنبه» های ماه فروردین یک «پنجشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان «جمعه» ‌های هر ماه، یک «جمعه» بر حسب تصادف
به همین ترتیب روزهای هفته از ماه های نمونه (اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور ۱۳۹۲) انتخاب و به عنوان نمونه بررسی می شوند.
۳ـ۴ اعتبار ( روایی درونی) تحقیق
اعتبار در یک پژوهش به این معنی است که آیا متغیرها یا مقوله های تحقیق به خوبی توانسته اند آنچه را که محقق مورد نظر داشته بسنجد یا خیر. بر این اساس، در یک پژوهش مقوله ها یا معرف ها باید بتوانند صفت یا صفت های پژوهش را اندازه گیری کنند. اعتبار یکی از ویژگی های اصلی و مهم یک پژوهش است؛ اگر یک پژوهش از اعتبار بالایی در مقوله ها یا متغیرهای خود برخوردار نباشد، از لحاظ علمی بودن زیر سوال خواهد رفت.
یکی از راه هایی که می‌تواند محقق را از میزان اعتبار ابزار اندازه‌گیری تحقیق خود مطمئن سازد اعتبار صوری است. از نظر استادان روش‌شناسی مراد از «اعتبار صوری، مراجعه به داوران به منظور شناسایی اعتبار شاخص ها و معرف‌های پژوهش است» (ساروخانی، ۱۳۸۷: ۱۳۹). متداول‌ترین معیار برای سنجش ابزار تحقیق در روش های پژوهشی بویژه تحلیل محتوا اعتبار صوری است. به این معنا که زمانی بین محققان یک رشته در مورد یک سنجه توافق بالایی وجود دارد اعتبار صوری کافی بنظر می رسد. همچنین اعتبار صوری را می توان برای اهداف نهایی تقویت کرد؛ یکی از این راه ها، همبسته کردن سنجه های مورد استفاده یک تحقیق با تحقیق مشابه است این دو روش اعتبار همراه یا دوطرفه را فراهم می کند (رایف و دیگران، ۱۳۸۱).
بنابراین در تحقیق حاضر با مراجعه مکرر به استادان ارتباطات و پژوهشگران روش تحلیل محتوا، اشکالات احتمالی ابزار اندازه‌گیری شاخص‌ها مورد بررسی قرار گرفت و پس از رفع آنها از کارایی و اعتبار متغیرها و زیرمقوله‌ها اطمینان حاصل گردید.
۳ـ۴ـ۱ پایایی (روایی بیرونی)تحقیق
در تحقیقات مبتنی بر روش تحلیل محتوا برای اطمینان از نتایج تحقیق و رعایت اصل عینیت لازم است که ضریب پایایی برای هر متغیری که امکان دخالت نگرش کدگذاران در آن وجود داشته باشد، به صورت جداگانه محاسبه گردد. در این تحقیق نیز برای محاسبه ضریب فوق از فرمول ویلیام اسکات که تعداد زیر مقوله ها را در محاسبه مد نظر قرار می دهد، استفاده شد. برای این منظور حدود ۱۵ درصد تعداد کل خبرهای مورد بررسی به صورت تصادفی انتخاب شد و در اختیار کدگذار دوم قرار گرفت و کدگذار دوم بعد از مطالعه تعاریف عملیاتی متغیرها و زیر مقوله ها نسبت به کدگذاری اقدام کرد. متغیر هویت و ابعاد هویت به همراه زیر مقوله های آن انتخاب و کدگذاری دوم انجام شد؛ متغیرهایی که برای آنها ضریب پایایی محاسبه شد عبارت بودند از:
۱ـ هویت ملی
۲ـ ابعاد هویت ملی
۳ـ ارزشهای خبری
۴ـ جهت گیری
سپس نسبت «توافق مشاهده شده» و «توافق مورد انتظار» (بالای ۸۰ درصد) در مورد متغیرهای مورد بررسی به دست آمد. روشی که اسکات ارائه کرده است از دیگر روش های محاسبه قابلیت اعتماد (پایایی) مناسب‌تر است زیرا تعداد زیرمقوله ها را در محاسبه ضریب در نظر می گیرد و بدین ترتیب ضریب محاسبه شده دقیق‌تر است (بدیعی، ۱۳۷۶: ۴۳). فرمول اسکات چنین است:
درصد توافق مورد انتظارـ درصد توافق مشاهده شده
درصد توافق مورد انتظار
=TT ضریب پایایی
=Poدرصد توافق مشاهده شده
=peدرصد توافق مورد انتظار
وقتی که مقدار ضریب پایایی صفر باشد بدین معنی است که هیچ گونه توافقی بین دو کدگذار وجود ندارد و هنگامیکه مقدار ضریب مذکور یک شود یعنی اینکه دو کدگذار کاملاً شبیه هم کدگذاری کرده اند. نتایج حاصل از محاسبه ضریب پایایی در جدول زیر ارائه شده اند:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

ردیف متغیر ضریب پایایی
۱ محتوای خبر ۹۱ درصد
۲ ابعاد هویت ملی ۹۳ درصد
۳ ارزشهای خبری ۹۲ درصد
۴ جهت گیری ۹۳ درصد

بنابراین؛ از آنجا که میزان ضریب قابلیت اعتماد مورد اتکا باید از ۸۰ درصد بیشتر باشد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که این پژوهش از نظر عینی بودن قابل اعتماد بوده و کدگذاری به درستی انجام شده است.
۳ـ۵ مفاهیم اصلی تحقیق