2- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (ب -1).
3- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی.
4 – قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
ح: شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه درجه(ت -1).
1 – حداقل سن 25 سال تمام.
2- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (پ-1).
3- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی.
4 – قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
خ: شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه درجه (ت-2).
1 – حداقل سن 25 سال تمام.
2- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (پ-2).
3- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی.
4 – قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
د: شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سبک عمرانی و کشاورزی:
1 – حداقل سن 18 سال تمام.
2- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی.
3- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی با وسیله نقلیه مربوط.
ذ: شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سنگین عمرانی و کشاورزی:
1 – حداقل سن 23 سال تمام.
2- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی.
3- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
در ایران سالها دو نوع گواهینامه وجود داشت. گواهینامه پایه دو که مخصوص رانندگی با خودروهای با ظرفیت حداکثر 3500 کیلوگرم بود ( مثل خودروهای سواری، مینی بوس، وانت بار) و گواهینامه پایه یک که مخصوص رانندگی با خودروهای بالای ظرفیت 3500 کیلوگرم ( مثل کامیون، اتوبوس و تریلر) بود. مدت اعتبار این گواهینامه ها در ابتدا 10 سال بود که بعداً به 5 سال کاهش یافت. در حال حاضر گواهینامه پایه یک به همان صورت اول باقی مانده و گواهینامه پایه دو سابق به قوت اعتباری خود باقی مانده اما برای متقاضیان جدید صادر نمی شود و به جای آن دو نوع گواهینامه به نامهای ب 1 و ب 2 تعریف شده است.[54]
تغییرات جدید گواهینامه رانندگی:
تغییرات در قوانین راهنمایی و رانندگی کشور به گواهینامه رانندگی هم رسیده است. بر اساس اعلام پلیس راهور ناجا، افزایش کیفیت آموزش و مهارت رانندگی و رفاه مردم مهم ترین عواملی بوده که در گواهینامه های جدید مدنظر قرار گرفته است.
بر این اساس گواهینامه های خودرو به سه گروه، پایه سه، پایه دو و پایه یک تقسیم شده و علاوه بر آنها گواهینامه موتورسیکلت و گواهینامه های ویژه برای وسایل صنعتی، کشاورزی و کارگاهی صادر می شود.
هم اکنون آزمون نهایی آموزشگاه های رانندگی برای صدور گواهینامه از سوی افسران بازنشسته نیروی انتظامی انجام می شود که در آیین نامه جدید این آزمون نهایی زیر نظر افسران کادر شاغل در پلیس راهور انجام می شود، چرا که گلایه هایی از سوی شهروندان در این خصوص وجود داشت که برخی افراد فاقد صلاحیت، گواهینامه رانندگی می گیرند که به این ترتیب، مهارت رانندگی اصل اول در دریافت گواهینامه خواهد بود.
شرایط دریافت گواهینامه پایه سه که برای حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار 3.5 تن یا حمل حداکثر 9 سرنشین با راننده به جز وسایط نقلیه عمومی است، داشتن 18 سال تمام، ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی، طی کردن دوره های آموزش نظری و عملی و قبولی در آزمون آیین نامه و عملی شهر با وسایط نقلیه مربوط است.
درباره گواهینامه پایه دو نیز افرادی که دو سال از دریافت گواهینامه پایه سه آنها گذشته باشد، می توانند گواهینامه پایه دو دریافت کنند که بر این اساس حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار قابل حمل با این نوع گواهینامه شش تن یا حداکثر 26 نفر سرنشین با راننده و وسایط نقلیه عمومی است.
داشتن 23 سال، ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی طی کردن دوره های نظری و عملی و قبولی در آزمون آیین نامه و عملی شهر با وسایط نقلیه مربوط از جمله شرایط دریافتی این گواهینامه است.
افرادی که دو سال از اخذ گواهینامه پایه دو آنها گذشته باشد، می توانند گواهینامه پایه یک بگیرند، بر این اساس داشتن 25 سال سن برای دریافت این گواهینامه و طی دوره های نظری و عملی مربوط و قبولی در آزمون به اضافه ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی برای دریافت این گواهینامه الزامی است که بر این اساس دارندگان این گواهینامه می توانند مجموع وزن و ظرفیت بار بیش از شش تن یا حمل بیش از شش سرنشین را انجام دهند.
هم اکنون اعتبار گواهینامه های رانندگی پنج سال است که بر اساس آیین نامه جدید، هم برای خودرو و هم موتورسیکلت برای افراد تا 65 سال، گواهینامه با اعتبار 10 سال، بین 65 تا70 سال با اعتبار پنج سال و بالای 70 سال با اعتبار دو سال صادر می شود. دارندگان گواهینامه پایه سه، سال اول اجازه تردد در شب و جاده های برون شهری را ندارند.[55]

گفتار چهارم : کارت پایان خدمت (معافیت از خدمت وظیفه)
طبق ماده 1 قانون نظام وظیفه عمومی دفاع از استقلال و تمامیت ارضی نظام جمهوری اسلامی و جان و مال و ناموس مردم وظیفه دینی و ملی هر فرد ایرانی است و در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف به انجام خدمت وظیفه

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
عمومی برابر مقررات این قانون می باشند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی را جزء در موارد مصرح در این قانون نمی توان از خدمت معاف کرد و طبق ماده 2 قانون نظام وظیفه « هر فرد ذکور ایرانی در ماهی که طی آن به سن 18 سال تمام می رسد مشمول مقررات خدمت وظیفه عمومی است».
قانون تعریفی از کارت پایان خدمت بیان نداشته ولی می توان گفت که کارت پایان خدمت سندی است که از طریق یگانهای نیروهای مسلح برای مشمولینی که از نظر پزشکی سالم بوده و در آن یگان خدمت خود را انجام داده اند درخواست و از طریق سازمان وظیفه عمومی نیروی انتظامی صادر و به آنها تحویل می گردد و همچنین طبق قانون برای واجد شرایط قانونی کارت معافیت صادر می گردد که معافیت به سه دسته معافیت تحصیلی و معافیت پزشکی و کفالت تقسیم می شود .
به منظور یکنواخت شدن کلیه کارتهای معافیت و پایان خدمت و افزایش ضریب ایمنی کارتها و همچنین امکان ایجاد هرگونه تغییرات بعدی در اطلاعات موجود در کارتها توسط سازمان وظیفه عمومی ناجا و تسهیل در استعلامات پایان خدمت و معافیت ها ( مثل گذرنامه و گواهینامه، امور استخدامی) کلیه کارتهای پایان خدمت و کارتهای معافیت به صورت هوشمند صادر و کلیه کارتهای قدیمی به صورت کارت هوشمند تعویض می شوند.
طبق ماده 10 قانون نظام وظیفه عمومی موارد ارائه کارت پایان خدمت به شرح ذیل می باشد :
الف) شرکت در آزمایشات رانندگی و اخذ گواهینامه
ب) دریافت هر گونه وام و کمکهای کشاورزی و صنعتی و دامداری و …
ج) کاندیدا شدن جهت انتخابات مجلس شورای اسلامی و سایر شوراها و …
د) تحویل اصل گواهینامه یا پایان نامه دوره های تحصیلی دیپلم و بالاتر از وزارتخانه مربوطه
ه) صدور پروانه کسب و اجازه اشتغال و عضویت در شرکتهای تعاونی
و) ثبت هر گونه نقل و انتقال غیر قهری اموال به طور مستقیم و غیر مستقیم در دفاتر اسناد رسمی
ز) دریافت مستمری از سازمان های دولتی و وابسته و نهادهای قانونی
ح) استخدام به هر صورت ( رسمی ، پیمانی و روزمزد و خرید خدمت) در وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی و شرکتهای دولتی
گفتار پنجم : گذرنامه و کارت مربوط به هویت اتباع بیگانه
گذرنامه یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی است که از سوی دولتهای ملی برای شهروندانشان صادر می گردد. با این مدارک دولت مربوطه از دیگر دولتها اجازه می خواهد تا به شهروندان مربوطه اجازه
گذر یا ورود به خاک آن کشورها را بدهند. به اجازه ای که به این منظور از دیگر دولتها گرفته می شود روادید گفته می شود.
بر طبق ماده 1 قانون گذرنامه : «گذرنامه سندی است که از طرف مأمورین صلاحیتدار دولت جمهوری اسلامی ایران مذکور در این قانون برای مسافرت اتباع ایران به خارج و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران داده می شود».
بر طبق ماده 7 قانون گذرنامه انواع گذرنامه بر سه قسم است : [56]
الف) گذرنامه سیاسی
ب) گذرنامه خدمت (فردی ، جمعی)
ج) گذرنامه عادی ( اعم از فردی یا جمعی)
همانطور که ملاحظه میشود گذرنامه هم در تعریف عام اسناد هویتی قرار میگیرد اما در داخل کشورها گذرنامه به ندرت به عنوان یک ورقه هویتی مورد استفاده قرار می گیرد.[57]
طبق ماده 31 و 32 قانون صدور گذرنامه (مصوب 10/12/1351)[58] برای بیگانگان بدون تابعیت یا خارجیان که به جهاتی قادر به تحصیل گذرنامه از کشور متبوع خود نیستند برگ گذر بیگانگان صادر میشود.
مقصود از اتباع خارجی موضوع ماده 180 قانون برنامه توسعه اقتصادی،- اجتماعی و فرهنگی[59] که از این پس قانون نامیده میشود افرادی هستند (آواره – پناهنده – مهاجر و اتباع بیگانه دارنده گذرنامه) که تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران را ندارند و تحت عناوین زیر متقاضی ورود به کشور جمهوری اسلامی ایران هستند و تابعیت خارجی آنها مورد قبول دولت جمهوری اسلامی ایران است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
پناهنده: به شخصی اطلاق میگردد که به علت ترس موجه از اینکه به دلایل مربوط به نژاد یا مذهب، ملیت یا عضویت در بعضی گروه های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت شکنجه و در خارج از کشور محل سکونت خود به سر میبرند و نمیتواند یا به علت ترس مذکور نمیخواهد خود را تحت حمایت آن کشور قرار گیرد.
آواره: فردی است که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین المللی بدون تشریفات قانونی، کشور متبوع خود را ترک یا وادار به ترک آن گردد، اما نمیتواند برابر کنواسیون 1951 و پروتکل 1967 ژنو و ملحقات آن بیم موجه از اذیت و آزار به اثبات برساند.
مهاجر: فردی است که متقاضی اقامت در جمهوری اسلامی ایران باشد و درخواست وی مورد قبول جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته باشد.
دارنده گذرنامه: فردی است که در چارچوب قوانین و مقررات داخلی و بین المللی و با اجازه مخصوصی وارد کشور میشود.[60]
با توجه به مطالب فوق میتوان در تعریف کارت مربوط به هویت اتباع بیگانه (آواره، پناهنده، مهاجر)
گفت کارت اتباع بیگانه در واقع سند اقامتی این افراد در کشور محسوب میشود و نشان دهنده حضور قانونی فرد در خاک جمهوری اسلامی ایران است و از سوی وزارت کشور (اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی) صادر میشود و شامل مشخصات (نام، نام خانوادگی و نام پدر …
. ) و همچنین تابعیت فرد مورد نظر میباشد و در حال حاضر این کارت به نام «کارت اقامت موقت – آمایش 8» شناخته میشود و البته مدت زمان اعتبار کارت یکسال است. [61]
گفتار ششم : سایر اسناد هویت
الف) تابعیت : تابعیت عبارت است از نوعی رابطه سیاسی و معنوی که شخص را به دولت معینی مربوط می کند. تابعیت سبب می شود که فردی جزء اساسی و دائمی کشوری شود، تابعیت افراد نسبت به هر دولتی بر دو نوع است یکی تابعیت تولدی (اصلی) ، دیگری تابعیت اکتسابی یا تابعیت بعد از تولد (اشتقاقی).
تابعیت اصلی تابعیتی است که از تاریخ تولد به حکم قانون به طفل تحمیل می شود. تابعیتی اکتسابی است که بعد از تولد تا زمانی که شخص زنده است در اثر اعمال حقوقی شخص یا نماینده قانونی آن ممکن است تحصیل شود. از این گونه است تحصیل تابعیت در اثر سکونت مدت معینی در کشور خارجی یا تحصیل تابعیت از راه ازدواج.
تابعیت اکثر اتباع هر کشور از نوع تابعیت تولدی (اصلی) است و موارد تابعیت اکتسابی ( اشتقاقی ) در مقابل آن ناچیز است. تابعیت اصلی از دو راه حاصل می شود:
1. نظام خون 2. نظام خاک
1- نظام یا اصل خون : مطابق این اصل تابعیت از راه نسب به طفل تحمیل می شود و به همین علت بعضی از علمای حقوق بین الملل خصوصی آن را تابعیت نسبی هم گفته اند. به موجب این اصل طفل به محض تولد بدون توجه به محل ولادت قهراً تابعیت پدر و مادر ( یا پدر یا مادر یا فقط پدر) خود را دارا می شود.
2- نظام یا اصل خاک : متأسفانه نظام خون نمی تواند به تنهایی تأمین تابعیت را برای تمام کسانی که متولد می شوند به عهده بگیرد و گاهی اتفاق می افتد که به کار بردن اصل خون برای تعیین و اعطای تابعیت به طفل غیر ممکن می شود از جمله اگر طفلی به دنیا بیاید ولی پدر و مادرش معلوم نباشد ( اطفال سر راهی ) در این گونه موارد به کار بردن اصل خون برای تعیین تابعیت طفل میسر نیست و چون نمی توان طفل را بدون تابعیت رها کرد باید برای حل این مشکل از اصل دیگری استفاده کرد که آن اصل، اصل خاک است که مطابق این اصل تابعیت هر شخص محل تولد اوست.
یاد آور می شویم که به دست آوردن تابعیت دولت ایران از 3 راه ممکن است :
1. از راه به کار بردن نظام خون یا نظام خاک که در ابتدای ولادت و یا اگر احیاناً بعد از ولادت است از نتیجه اموری که مربوط به ولادت است اعمال می شود.