ام t ام در دوره / سال i تعداد سهام شرکت
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)

 

 

۱-۱۱ ساختار کلی تحقیق

در فصل اول به طور خلاصه کلیات تحقیق شامل تعریف موضوع، بیان مساله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، کاربردها و فرضیه های تحقیق، قلمرو تحقیق، روش های جمع آوری اطلاعات و روش تحقیق مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت واژه های اساسی تحقیق توضیح داده شد.
فصل دوم تحقیق به بیان نظری تحقیق و ادبیات آن اختصاص یافته است. در مقدمه فصل به بیان مختصر موضوع تحقیق و دلایل آن پرداخته و سپس مبانی نظری موضوع تحقیق و سیر تاریخی آن مورد بحث قرار گرفته است.
فصل سوم به بیان روش انجام تحقیق اختصاص یافته است. در این فصل پس از بیان مقدمه ای پیرامون روش علمی تحقیق به موضوعاتی چون گردآوری اطلاعات، جامعه آماری تحقیق، قلمرو زمانی و روش های انجام آزمون مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا که می بایست نتایج هر تحقیق جهت اطمینان یافتن از اعتبار آنها با کمک آزمون های آماری سنجیده شود، بخش آخر این فصل به این مورد اختصاص یافته است.
فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات اختصاص یافته است. در این فصل یافته های تحقیق در قالب اعداد و ارقام بیان شده اند. سپس یافته های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل تفصیلی قرار گرفته و در پایان به کمک آزمون های آماری سنجیده شده اند و اعتبار آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل پنجم تحقیق به بیان نتایج و ارائه پیشنهادات محقق اختصاص یافته است. نتایج فرضیات تحقیق به تفکیک برای هر فرضیه ارائه و نتایج آن تشریح و ارزیابی گردیده است و پس از نتیجه گیری ، پیشنهاداتی برای تحقیق های آتی صورت گرفته است .

فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۲-۱ جریانات نقدی و کاربرد اطلاعاتی آنها در تصمیم‎گیری

 

۲-۱-۱ مقدمه

وجوه نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد اقتصادی است و ایجاد توازن بین وجوه نقد موجود و نیازهای نقدی یکی از مهمترین عوامل سلامت اقتصادی و تداوم فعالیت آنهاست و در بسیاری از تصمیمات مالی و مدل‎های ارزیابی طرح‎های سرمایه‎ای و برخی تجزیه و تحلیل‎های سنتی و جدید مدیریت مالی، جریان‎های نقدی نقش محوری دارند. به این ترتیب از دید درون سازمانی، توانایی پیش‎بینی نتایج فعالیت‎های آتی، خصوصاً جریان‎های نقدی، اداره امور را در کاراترین شکل خود ممکن می‎سازد و به اتخاذ تصمیمات بهینه عملیاتی، سرمایه‎گذاری و تأمین مالی منجر می‎شود. از طرف دیگر بسیاری از تصمیمات استفاده کنندگان برون‎سازمانی نیز مبتنی بر اطلاعات جریان‎های نقدی آتی است (عرب مازار یزدی، صفرزاده، ۱۳۸۶، ۱۱۲).
عکس مرتبط با اقتصاد
وجوه نقد، اصلی‎ترین عنصر از گروه دارایی‎های جاری و مهمترین مؤلفه سرمایه در گردش واحدهای انتفاعی است، به نحوی که تداوم فعالیت و تحقق اهداف واحدها را تسهیل نموده و امکان‎پذیر می‎سازد (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۷۷).
تأثیر وجوه نقد در اداره واحدهای انتفاعی بدان اندازه است که آگاهی روزانه از وضعیت نقد، در تصمیم‎گیری مالی و اساسی واحد انتفاعی امری ضروری است. اغلب تصمیمات مدیران به گونه‎ای با وجوه نقد ارتباط دارد. بنابراین ضروری است که اولاً به عنوان یکی از سه رکن برنامه‎ ریزی مالی همواره مدنظر مدیران مالی قرار گیرد و ثانیاً به صورت کارا و اثربخش در خصوص وجوه نقد، اعمال مدیریت شود.

 

۲-۱-۲ اهمیت و مدیریت وجوه نقد

وجوه نقد از منابع مهم انتفاعی است که از طریق عملیات عادی و سایر منابع تأمین مالی به واحد انتفاعی وارد می‎شود و برای اجرای عملیات، پرداخت سود، بازپرداخت بدهی‎ها و گسترش واحد انتفاعی به مصرف می‎رسد. جریان ورود و خروج وجه نقد در هر واحد انتفاعی بازتاب تصمیم‎گیری مدیریت در مورد برنامه‎های کوتاه مدت و بلند مدت عملیاتی و طرح‎های سرمایه‎گذاری و تأمین مالی است (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۷۸).
اهمیت وجوه نقد تا بدان حد افزایش یافته است که مدیریت بدون اطلاع از وضعیت آن، قادر به اخذ تصمیات کارا و اثربخش نمی‌باشد. زیرا اتخاذ هر تصمیم، به میزان وجه نقد موجود و در دسترس و وجوه نقدی که پیش‎بینی می‎شود و در آینده در دسترس خواهد بود، بستگی دارد. همچنین وضعیت نقدینگی مبنای قضاوت بسیاری از اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه نظیر سهامداران، سرمایه‎گذاران و سفارش دهندگان درباره موقعیت واحد انتفاعی است (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۷۹).

 

۲-۱-۲-۱ وجه نقد

عبارت است از موجودی نقد و سپرده‎های دیداری نزد بانکها و مؤسسات مالی اعم از ریالی و ارزی (شامل سپرده‎های سرمایه‎گذاری کوتاه مدت بدون سررسید) به کسر اضافه برداشت‎های که بدون اطلاع قبلی مورد مطالبه قرار می‎گیرد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۷).
حسابداری

 

۲-۱-۲-۲ جریان وجه نقد

عبارت است از افزایش یا کاهش در مبلغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحد تجاری و ناشی از سایر رویدادها (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۷).

 

۲-۱-۳ سیر تاریخی صورت جریان وجوه نقد

احساس نیاز به تهیه صورت جریان نقد زمانی آشکار گردید که استفاده کنندگان از صورت‎های مالی دریافتند که مجموعه‎ صورت‎های مالی آن زمان (ترازنامه و سود و زیان)، دلایل کلیه موارد تغییر در وضعیت مالی را افشا نمی‎کند. لذا جهت پوشش آن ابتدا «صورت از کجا آمده و در کجا به کار رفته» تهیه گردید. متعاقب آن بر اساس بررسی تحقیقی شماره ۲ هیئت اصول حسابداری در سال ۱۹۶۱ جهت تجزیه و تحلیل تغییرات مانده‎ها «صورت وجوه»[۱۴] را توصیه کردند. در سال ۱۹۶۳ بر اساس نظریه این هیئت نام آن از «صورت وجوه» به «صورت منابع و مصارف وجوه» تغییر یافت. در سال ۱۹۷۱ نظریه شماره ۱۹ هیئت اصول حسابداری انتشار یافت و در این نظریه تهیه «صورت تغییرات در وضعیت مالی»[۱۵] به عنوان جزء لاینفک صورت‎های مالی الزامی شناخته شده و جایگزین صورت منابع و مصارف گردید (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۵۹).

 

۲-۱-۴ حرکت به سوی صورت جریانات نقدی

در استاندارد شماره ۱[۱۶] برای گزارشگری مالی سه هدف کلی در نظر می‎گیرند. نخستین هدف در قالب عبارتهای بسیار گسترده و به شیوه‎ای ساده بیان می‎شود: «گزارش مالی باید اطلاعاتی را ارائه نماید که برای سرمایه‎گذران و بستانکاران کنونی و بالقوه در جهت اتخاذ تصمیات بخردانه، سودمند واقع شود.» می‌‎توان دو هدف دیگر را به عنوان راه‎های خاصی جهت تأمین هدف نخست به تصور درآورد، که عبارتند از: (۱) ارائه اطلاعات درباره خالص منابع شرکت و تغییر در این منابع و (۲) ارائه اطلاعات برای ارزیابی جریان‎های نقدی آینده.
این دو هدف گزارشگری در هیئت استانداردهای حسابداری مالی ایجاد انگیزه کرد که به صورت جریان‎های نقدی توجه نماید. هیئت استانداردهای حسابداری مالی در استاندارد شماره ۵ در مورد صورت جریان‎های نقدی چنین ادعایی دارد:
صورت جریان وجه نقد درباره موارد زیر اطلاعات سودمند را ارائه می‎کند:
درباره فعالیت‎های شرکت از نظر ایجاد وجوه نقد از مجرای عملیات جهت بازپرداخت بدهی، پرداخت سود تقسیمی یا سرمایه‎گذاری مجدد برای حفظ ظرفیت و یا گسترش دادن عملیات، درباره فعالیت‎های تأمین مالی از مجرای انتشار اوراق قرضه و سهام و درباره سرمایه‎گذاری یا به مصرف رساندن وجوه نقد. کاربرد اطلاعات درباره دریافت‎های نقد کنونی و پرداخت‎ها می‎تواند به ما کمک کند که عواملی مانند قدرت نقدینگی شرکت، انعطاف‎پذیری مالی، سودآوری و ریسک را برآورد نماییم (پارسائیان، ۱۳۸۵، ۱۶۸).

 

۲-۱-۵ فرضیات موجود در خصوص جریان‎های نقدی

دو فرضیه در خصوص جریانات نقدی وجود دارد که عبارتند از: (اعتمادی، چالاکی، ۱۳۸۲، ۷۱)
الف) فرضیه اطلاعات جریان نقدی (CFIH)[17]
ب) فرضیه جریان نقدی آزاد [۱۸](FCFH)

 

۲-۱-۵-۱ فرضیه اطلاعات جریان نقدی

طبق این فرضیه، تغییرات در سود سهام اطلاعاتی درباره جریانات نقدی شرکت در بردارد و مدیریت از آن برای انتقال اطلاعات داخلی درباره جریان نقدی در دسترس شرکت به سایر افراد ذینفع در بازار استفاده می‎نماید.
بر اساس این فرضیه تغییر در سود سهام منجر به تغییر در جریان نقدی شرکت شده و در نتیجه واکنش بازار به تغییرات سود سهام شرکت را نشان می‎دهد. طبق این فرضیه اعلام تغییرات سود تقسیمی اطلاعاتی درباره جریانات نقدی شرکت در بردارد. بنابراین انتظار می‎رود که افزایش سود سهام (کاهش آن)، افزایش (کاهش) در جریانات نقدی ناشی از عملیات را به همراه داشته باشد.
اینکه آیا هر دو تغییر همزمان اتفاق می‎افتد یا با یک وقفه زمانی یک تحقیق تجربی است. نوعی از فرضیه اطلاعات، فرضیه علامت‌دهی، بیان می‌کند که تغییرات سود سهام توسط شرکت‌ها برای نشان دادن چشم‌اندازهای آتی سود شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد (اعتمادی، چالاکی، ۱۳۸۲، ۷۱).

 

۲-۱-۵-۲ فرضیه جریان نقدی آزاد

این فرضیه بیان می‎کند که افزایش سود سهام (کاهش آن) به وسیله شرکتی که سرمایه‌گذاری بیش از حد دارد، جریان نقدی شرکت را کاهش (افزایش) می‎دهد.
در این فرضیه به سیاست تقسیم سود به عنوان وسیله‌ای برای کنترل شکل سرمایه‌گذاری بیش از حد شرکت‌ها بدون فرصت سرمایه‌گذاری قابل توجه، نگاه می‌کند. برای سرمایه‌گذاری افراطی، افزایش سود سهام، سرمایه‌گذاری افراطی را از طریق کاهش جریانات نقدی آزاد کاهش می‌دهد (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۷۲).

 

۲-۱-۶ طبقه‌بندی جریان‌های نقدی

منابع نقدی در دسترس مؤسسه در نتیجه فعالیت‌های آن افزایش یا کاهش می‌یابند. اگر این فعالیت‌ها به طور مناسب طبقه‌بندی شوند، نشان دادن اطلاعات مربوط به هر طبقه به طور جداگانه در صورت گردش وجه نقد منطقی می‌باشد چرا که قابلیت مقایسه افزایش می‌یابد و ارتباط بین طبقه‌ها نیز ارزیابی می‌گردد. به علاوه تدوین‌کنندگان استاندارد انتظار دارند اطلاعات جریان نقدی طبقه‌بندی شده برای استفاده کنندگان مفیدتر باشد (اعتمادی، چالاکی،۱۳۸۲، ۶۲).

 

۲-۱-۶-۱ طبقه‌بندی FASB از جریانات نقدی

FASB در پاراگراف ۲۰ بیانیه مفهومی شماره ۵ با عنوان «شناسایی و اندازه‎گیری درآمد در صورتهای مالی مؤسسات تجاری» چنین بیان کرده است:
«طبقه بندی در صورت های مالی، تجزیه و تحلیل از طریق گروه‌بندی اقلام بر اساس خصوصیات مشابه اساسی و جداسازی آنها بر اساس خصوصیات متفاوت اساسی را تسهیل می‎نماید. تجزیه و تحلیل مواردی مانند پیش‎بینی مبالغ، زمان‌بندی و میزان اطمینان از جریانات نقدی آتی مستلزم تفکیک اطلاعات مالی برحسب گروه‎های متجانس معقول می‎باشد.»
جریانات نقدی عموماً به سه فعالیت عملیاتی، تأمین مالی و سرمایه‎گذاری طبقه‎بندی می‎شوند. مبنای طبقه‎بندی جریانات نقدی به این سه فعالیت احتمالاً از تئوری مالی که بیان می‎کند موسسات وجه نقد را برای فعالیت‎های سرمایه‎گذاری و تسویه تعهدات مالی در دوره‎ مالی از منابع داخلی و خارجی بدست می‎آورند، گرفته شده است.
منابع داخلی وجه نقد از جریانات نقدی خالص عملیات جاری و شاید برداشت از سرمایه و منابع نقدی آغاز دوره و جریانات نقدی خارجی از فعالیت‎های تأمین مالی مثل استقراض و فروش سهام به سهامداران موجود یا جدید بدست می‎آید (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۳).

 

۲-۱-۶-۲ طبقه‎بندی جریانات نقدی طبق استاندارد حسابداری ایران

صورت جریان وجوه نقد باید منعکس کننده جریان‎های نقدی طی دوره تحت سرفصل‎های اصلی زیر باشد:
(کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۹)

 

 

فعالیت‎های عملیاتی

بازده سرمایه‎گذاری‎ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی

مالیات بر درآمد

فعالیت‎های سرمایه‎گذاری

فعالیت‎های تأمین مالی

۲-۱-۷ کاربرد و محتوای اطلاعاتی جریانات نقدی در تصمیم‎گیری

اطلاعات حسابداری مالی از اهمیت چشم‎گیری برخوردارند. این اطلاعات با نظم بخشیدن به موارد افشا شده توسط مدیران، محیط اطلاعاتی شرکت را بهبود می‎دهند و ورودی‎های مربوط به فعالیت‎های شرکت را در قالب گزارش‎های فهم‎پذیر به افراد برون سازمانی ارائه می‎دهند. این اطلاعات افشا شده از کیفیت مشخصی برخوردارند که کیفیت مذکور می‎تواند مستقیماً بر جریان نقدی شرکت و هم بر نرخ هزینه سرمایه‎ای که در تنزیل این جریان‎های نقدی استفاده می‎شود، تأثیر بگذارد. به عبارت کلی‎تر، اطلاعات حسابداری مالی می‎توانند بر عملکرد اقتصادی شرکت‎ها اثر بگذارند و آن را بهبود دهند (به شرط با کیفیت بودن اطلاعات) و این تأثیر می‎توانند از طرق متفاوتی اعمال شود (مشایخی، ۸۹-۱۳۸۸، ۷۴).
در گذشته صورت‎های مالی اساسی شامل ترازنامه و صورت سود و زیان بوده است به تدریج با گسترش اهمیت سرمایه‎ در گردش و لزوم گزارشگری آن برای آگاهی استفاده کنندگان از وضعیت مالی، واحدهای انتفاعی موظف شدند که گزارش اساسی دیگری، تحت عنوان صورت تغییرات در وضعیت مالی تهیه نمایند، این گزارش منابع و مصارف طی دوره را نشان می‎داد.
وجود برداشت‎های گوناگون از وجوه، نظیر وجه نقد، سرمایه در گردش، شبه نقد و جز اینها از یک طرف و اهمیت و نقش وجوه نقد در تصمیم‎گیری‎های مالی در قالب صورت منابع و مصارف، نتوانست خلأ اطلاعاتی را که در ترازنامه و صورت سود و زیان وجود داشت پر کند و این امر نیز موجب تأکید بیشتر بر صورت جریان وجوه نقد شد (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۰).
هیئت استانداردهای حسابداری مالی آمریکا[۱۹] در استاندارد شماره ۹۵ و کمیته استانداردهای حسابداری در استاندارد شماره ۲ از استانداردهای حسابداری ایران و نیز بر طبق استاندارد حسابداری شماره ۷ کمیته استانداردهای بین‎المللی حسابداری، تهیه و افشاء صورت جریان وجوه نقد را اجباری نمودند (اعتمادی و تاروردی، ۱۳۸۵، ۷۱).
صورت جریان وجوه نقد را می‎توان این گونه تعریف نمود:
«یکی از صورت‎های مالی اساسی است که چگونگی ورود و خروج نقد یک واحد انتفاعی را در قالب فعالیت‎های عملیاتی، بازده سرمایه‎گذاری‎ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی و مالیات بر درآمد و فعالیت‎های تأمین مالی و سرمایه‎گذاری در یک دوره مالی نشان می‎دهد و با هدف فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی و چگونگی تأمین و مصرف وجوه نقد تهیه می‎شود.» (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۰)
صورت جریان وجوه نقد، اطلاعات سودمندی را فراهم می‎کند و اعتقاد بر این است که اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد باید برای استفاده کنندگان اطلاعات مالی در درک بهتر عملیات، ارزیابی فعالیت‎های مالی، سنجش نقدینگی و توان واریز به موقع بدهی‎ها، تفسیر اطلاعات مربوط به سودآوری و نهایتاً ارزیابی فعالیت‎های تأمین مالی و سرمایه‎گذاری واحدهای انتفاعی، از راه‎های زیر سودمند واقع شود: (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۱)

 

 

کمک مستقیم به ارزیابی دورنمای آتی گردش وجوه نقد