مجتهدزاده و احمدی (۱۳۸۸) در پژوهشی به بررسی تأثیر کیفیت اطلاعات حسابداری بر تصمیم گیری های مدیران با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۶۳ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سالهای ۱۳۷۹ الی ۱۳۸۳ پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که با افزایش کیفیت سود، حساسیت مخارج سرمایهای آینده به سود حسابداری جاری افزایش مییابد و افزایش این حساسیت به بخش تعهدی سود بیشتر از بخش نقدی است.
حسابداری
اعتمادی و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهش خود به بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی، تمرکز مالکیت و ساختار مالکیت بر کیفیت اطلاعات مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش آنان با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۱۰۵ شرکت در بازه زمانی ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶ نشان داد که سه عامل فرهنگ سازمانی، تمرکز مالکیت و ساختار مالکیت بر کیفیت اطلاعات مالی (شامل مربوط بودن و قابلیت اتکای اطلاعات) شرکتها اثر گذار است.
ثقفی و عربمازار یزدی (۱۳۸۹) به بررسی کیفیت گزارشگری مالی و ناکارایی سرمایه گذاری با بهره گرفتن از داده های ۱۵۲ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۷ پرداختند. نتایج پژوهش آنان حاکی از این است که بین کیفیت گزارشگری مالی و ناکارایی سرمایه گذاری هیچ گونه همبستگی معناداری وجود ندارد.
ستایش و همکاران (۱۳۸۹) به بررسی تأثیر کیفیت افشا بر نقدشوندگی و هزینه سرمایه سهام عادی جاری و آینده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. یافته های بررسی ۱۰۵ شرکت در بازه زمانی ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۷ بیانگر آن است که بین اندازه شرکت و نقدشوندگی جاری و آینده آن رابطه مثبت معناداری وجود دارد اما رابطه معناداری بین کیفیت افشا و نقدشوندگی جاری و آینده شرکت وجود ندارد. افزون بر این، نتایج پژوهش آنان نشان داد که بین کیفیت افشا و هزینه سرمایه سهام عادی جاری و آینده شرکت رابطه منفی معناداری وجود دارد.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
نمازی و محمدی (۱۳۸۹) با بررسی کیفیت سود و بازده شرکتهای خانوادگی و غیر خانوادگی به این نتیجه رسیدند که کیفیت سود مبتنی بر نسبت وجه نقد عملیاتی به سود خالص و همچنین نسبت انحراف معیار سود عملیاتی به انحراف معیار وجه نقد عملیاتی در شرکتهای خانوادگی و شرکتهای غیر خانوادگی تفاوت معنیداری وجود ندارد. اما در شرکتهای خانوادگی، بین درصد مالکیت نهادی با کیفیت سود رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
مهرانی و همکاران (۱۳۸۹) در پژوهش خود به بررسی رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و کیفیت گزارشگری مالی با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۵۱ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ پرداختند. نتایج پژوهش آنان بیانگر روابط متناقضی بین سرمایه گذاری نهادی و کیفیت سود بود. بدان معنا که از بعد ارزش پیش بینی کنندگی سود، سرمایه گذاران نهادی (تمرکز سرمایه گذاران نهادی) با کیفیت سود، رابطه منفی (مثبت) دارد. این در حالی است که سرمایه گذاران نهادی با وقفه گزارشگری رابطه منفی دارد.
مهدوی و رضایی (۱۳۹۲) به بررسی نقش کیفیت گزارشگری مالی بر سیاست تقسیم سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۶۴ شرکت در بازه زمانی ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که بین بخش اختیاری کیفیت اقلام تعهدی با پرداخت سود سهام رابطه مستقیم معناداری وجود دارد اما بین بخش غیراختیاری کیفیت اقلام تعهدی با پرداخت سود سهام رابطه معناداری وجود ندارد.
در یکی دیگر از پژوهشهای صورت پذیرفته در زمینه کیفیت ارائه اطلاعات مالی محمودآبادی و همکاران (۱۳۹۲) به بررسی اثرات سرمایه فکری در بهبود کیفیت گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش آنان با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۷۶ شرکت در بازه زمانی ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ نشان داد که بین ضریب کارایی سرمایه ساختاری و ضریب کارایی سرمایه انسانی با کیفیت گزارشگری مالی رابطه مستقیم معناداری وجود دارد اما رابطه بین ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و کیفیت گزارشگری مالی از لحاظ آماری معنادار نمی باشد.
مهرانی و همکاران (۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی رابطه ساز و کارهای راهبری شرکتی و کیفیت گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش با بهره گرفتن از داده های مربوط به ۱۰۰ شرکت نشان داد که بین کیفیت گزارشگری مالی و راهبری شرکتی رابطه معناداری وجود دارد.
۲-۳-۱-۳- تأمین مالی، سرمایه گذاری و کیفیت گزارشگری مالی
با توجه به مطالب ذکر شده و نتایج جستجوها ملاحظه می شود که پژوهشهای تجربی بسیار اندکی در رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی، تأمین مالی و سرمایه گذاری با در نظر گرفتن ارزش وثیقه شرکتها در خارج از کشور انجام شده است و این در حالی است که در داخل با توجه به جستجوهای انجام شده، تاکنون پژوهشی که بیانگر بررسی روابط بین کیفیت گزارشگری مالی، تأمین مالی، سرمایه گذاری و ارزش وثیقه شرکتها باشد در ادبیات حسابداری مشاهده نگردیده است؛ بنابراین، پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا این موضوع را در بورس اوراق بهادار تهران، مورد بررسی قرار دهد.
۲-۴- خلاصه فصل
این فصل به بررسی چارچوب نظری استفاده شده در ادبیات حسابداری در خصوص تجزیه و تحلیل روابط بین کیفیت گزارشگری مالی، تأمین مالی، سرمایه گذاری و ارزش وثیقه شرکتها پرداخته است. در این راستا، فصل حاضر به تفصیل، به بررسی مفاهیم نظری استفاده شده در پژوهش شامل مفاهیم سرمایه گذاری و تأمین مالی و موارد مرتبط با آن پرداخته است. در ادامه مباحث و ادبیات نظری مربوط به کیفیت گزارشگری مالی، ارائه شده است. در نهایت، رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی شرکتها، ارزش وثیقه و تصمیمهای تأمین مالی و سرمایه گذاری آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان نیز پیشینهای از پژوهشهای انجام شده در داخل و خارج از کشور در زمینه کیفیت گزارشگری مالی، تأمین مالی و سرمایه گذاری و رابطه بین آنها ارائه شده است.
در فصل بعد به تشریح فرضیههای پژوهش و تعریف متغیرهای مورد استفاده شامل متغیرهای مستقل، وابسته، تعدیلکننده و کنترلی، و همچنین، روشهای گردآوری دادهها پرداخته میشود. در ادامه، روشها و مدلهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها ارائه شده است.
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
فصل سوم: روش اجرای پژوهش
۳-۱- مقدمه
علم، شناخت واقعیت از طریق تجربه است. کارکردهای علم؛ تبیین[۱۴۶]، پیشبینی[۱۴۷] و تعمیم[۱۴۸] است و هدف اساسی آن نظریهسازی است. تبیین به عنوان یکی از کارکردهای علم به معنای شناخت علت یا علل پدیدههاست. به بیان آماری، تبیین معادل توضیح واریانس متغیر وابسته از طریق متغیر مستقل یا ترکیبی از مشارکت نسبی متغیرهای مستقل است. موضوع علوم اجتماعی، رفتارهای انسانی و مبتنی بر روش مشاهدهای است و از طرف دیگر پدیدههای اجتماعی، پیچیده و تغییرپذیرند. پدیدههای اجتماعی را نه یک علت بلکه علتهای اجتماعی تبیین می کنند که پژوهشگر همواره قادر به کنترل تمام متغیرهای مستقل (علل پدیدههای اجتماعی) نیست (ساعی، ۱۳۷۷). از طرفی پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار میرود. از اصطلاح روش پژوهش معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود. این استنباطها گاه دارای همپوشانی و وابستگیهایی هستند و در مواردی هم روش پژوهش و نوع پژوهش مترادف در نظر گرفته شده اند (نمازی، ۱۳۷۹).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
فصل قبل به بیان مبانی نظری و پیشینه پژوهش اختصاص داشت. بررسی ادبیات و نمای کلی[۱۴۹] (طرح کلی) مربوط به چارچوب نظری پیشنهاد شده برای مطالعه، به تصمیم گیری در مورد انتخاب روش و ساختار طرح پژوهش مناسب کمک می کند. هدف اصلی پژوهش حاضر آزمون تجربی رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و ارزش وثیقه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. همچنین، این پژوهش نقش کیفیت گزارشگری مالی شرکتها بر رابطه بین ارزش وثیقه با تصمیمهای تأمین مالی و سرمایه گذاری شرکتها را مورد بررسی قرار میدهد. در این راستا، ابتدا به تشریح ادبیات نظری پژوهش در خصوص مفاهیم سرمایه گذاری، تأمین مالی و کیفیت گزارشگری مالی پرداخته شد. در ادامه، رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و ارزش وثیقه و نقش کیفیت گزارشگری مالی بر رابطه بین ارزش وثیقه با تصمیمهای تأمین مالی و سرمایه گذاری شرکتها ارائه شد. در نهایت، بخش آخر فصل نیز، خلاصهای از پژوهشهای انجام شده در داخل و خارج از کشور در زمینه تأمین مالی، سرمایه گذاری، کیفیت گزارشگری مالی، وثیقه و رابطه بین آنها را ارائه کرده است.
این فصل جزئیات روش پژوهش بهکار گرفته شده را بر مبنای اهداف و مقصود پژوهش، تشریح می کند. در این راستا، ابتدا فرضیه های پژوهش توسعه یافته و متغیرهای پژوهش و نحوه اندازه گیری آنها ارائه شده است. در ادامه، جامعه و نمونه آماری و روش گردآوری داده ها مطرح و با تشریح روشهای آماری مورد نیاز برای آزمون فرضیه ها به پایان رسیده است.
۳-۲- فرضیههای پژوهش
در این قسمت در خصوص دستیابی به اهداف پژوهش و بر اساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش مطرح شده، فرضیه هایی به شرح زیر طراحی و تدوین شده است:
فرضیه اول: در شرکتهای با کیفیت گزارشگری مالی بالاتر نسبت به شرکتهای با کیفیت گزارشگری مالی پایینتر، اثر تغییر در ارزش وثیقههای شرکتها بر تصمیمهای تأمین مالی کمتر است.
فرضیه دوم: در شرکتهای با کیفیت گزارشگری مالی بالاتر نسبت به شرکتهای با کیفیت گزارشگری مالی پایینتر، اثر تغییر در ارزش وثیقههای شرکتها بر تصمیمهای سرمایه گذاری کمتر است.
فرضیه سوم: بین تغییر در ارزش وثیقه شرکتها و کیفیت گزارشگری مالی رابطه معناداری وجود دارد.
۳-۳- تعریف و اندازه گیری متغیرهای پژوهش
متغیرهای مورد استفاده در پژوهش حاضر به چهار دسته کلی متغیرهای مستقل، وابسته، تعدیلکننده و کنترلی تقسیم میشوند. تعریف هر یک از متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش بهشرح زیر است:
الف) کیفیت گزارشگری مالی: یکی از متغیرهای مورد استفاده در جهت دستیابی به اهداف پژوهش، کیفیت گزارشگری مالی است. در پژوهشهای پیشین از معیاهای متفاوتی برای اندازه گیری کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. بهعنوان نمونه، میتوان به معیارهای کیفیت اقلام تعهدی و پایداری سود (دیچاو و دیچو، ۲۰۰۲؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۵؛ مشایخ و اسماعیلی، ۱۳۸۵؛ نوروش و همکاران، ۱۳۸۵؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، بهموقع بودن سود (باشمن و همکاران[۱۵۰]، ۲۰۰۴؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، محافظه کاری سود (گیولی[۱۵۱] و هین[۱۵۲]، ۲۰۰۰؛ بنیمهد و باغبانی، ۱۳۸۸؛ و مرادی و همکاران، ۱۳۹۰)، صادقانه بودن سود (باشمن و همکاران، ۲۰۰۴؛ کردستانی و مجدی، ۱۳۸۶؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، قابلیت اتکای اطلاعات (اعتمادی و همکاران، ۱۳۸۸؛ و رستمیان و همکاران، ۱۳۹۰)، مربوط بودن اطلاعات (حبیب[۱۵۳]، ۲۰۰۴؛ اعتمادی و همکاران، ۱۳۸۸؛ و رستمیان و همکاران، ۱۳۹۰)، توان پیش بینی سود (دیچو، ۱۹۹۴؛ ولوری[۱۵۴] و جنکینز[۱۵۵]، ۲۰۰۶؛ یه و همکاران[۱۵۶]، ۲۰۱۰؛ نصراللهی و عارفمنش، ۱۳۸۹؛ و نمازی و رضایی، ۱۳۹۱)، هموارسازی سود (لئوز و همکاران، ۲۰۰۰؛ فرانسیس و همکاران، ۲۰۰۴؛ عبدالغنی[۱۵۷]، ۲۰۰۵؛ و نمازی و محمدی، ۱۳۸۹)، عدم تقارن اطلاعاتی (ونکاتش[۱۵۸] و چیانگ[۱۵۹]، ۱۹۸۶؛ فو و همکاران[۱۶۰]، ۲۰۱۲؛ بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۳؛ احمدپور و رسائیان، ۱۳۸۵؛ و خوشطینت و یوسفیاصل، ۱۳۸۶)، کیفیت افشا (نوروش و حسینی، ۱۳۸۸؛ ستایش و همکاران، ۱۳۹۰؛ یعقوبنژاد و ذبیحی، ۱۳۹۰؛ ستایش و همکاران، ۱۳۹۲) و افشای داوطلبانه (بوتوسان، ۱۹۹۷؛ و کاشانیپور و همکاران، ۱۳۸۸) اشاره کرد. در این پژوهش از معیار کیفیت اقلام تعهدی برای اندازه گیری کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی از مدل دیچاو و دیچو (۲۰۰۲) استفاده خواهد شد. مدل مورد استفاده توسط دیچاو و دیچو (۲۰۰۲) به شرح زیر است:
TCAi,t = φ۰ + φ۱(CFOi,t-1 / Asseti,t) + φ۲(CFOi,t / Aseeti,t) + φ۳(CFOi,t+1 / Asseti,t) + εi,t مدل (۱)
که در آن:
TCA: عبارت است از کل اقلام تعهدی تقسیم شده بر میانگین کل دارایی ها.
CFO: عبارت است از جریان نقدی خالص ناشی از فعالیتهای عملیاتی[۱۶۱].
Asset: عبارت است از میانگین کل دارایی ها.
ε: عبارت است از مقدار باقیمانده مدل.
مقدار باقیمانده (ε) در مدل رگرسیون بالا نشاندهنده کیفیت اقلام تعهدی است. بنابراین، در این پژوهش از قدرمطلق مقدار باقیمانده رگرسیون بالا به عنوان معیار کیفیت اقلام تعهدی استفاده شد. مقدار بالاتر باقیمانده، نشاندهنده کیفیت پایینتر اقلام تعهدی و در نتیجه کیفیت گزارشگری مالی ضعیفتر است. لازم به ذکر است که در مدل رگرسیون بالا کل اقلام تعهدی از فرمول زیر محاسبه می شود:
TCAi,t = (OPi,t – CFOi,t) / Asseti,t مدل (۲)
که در آن OP عبارت است از سود عملیاتی و مابقی متغیرها مانند مدل ۱ بالا است.
لازم بهذکر است که متغیر کیفیت گزارشگری مالی در خصوص آزمون فرضیه های اول و دوم بهعنوان متغیر تعدیلکننده و برای آزمون فرضیه سوم بهعنوان متغیر وابسته بهکار گرفته شده است.
ب) سرمایه گذاری: دومین متغیری که در پژوهش حاضر استفاده شده است، سرمایه گذاری است. برای اندازه گیری این متغیر از کل سرمایه گذاری شرکتها در هر سال که بر کل دارایی های سال قبل تقسیم شده است، استفاده می شود. این متغیر بهعنوان متغیر وابسته در این پژوهش استفاده شد.
ج) تأمین مالی: سومین متغیر به تصمیمهای تأمین مالی شرکتها برمیگردد. پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که کیفیت گزارشگری مالی می تواند هم بر تأمین مالی از طریق بدهی و هم بر تأمین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام تأثیرگذار باشد (بالاکریشنان و همکاران، ۲۰۱۴). همچنین، چانی و همکاران (۲۰۱۲) نشان دادند که تأمین مالی شرکتها به تغییرات در ارزش وثیقه آنها حساس است. بنابراین، در این پژوهش مشابه پژوهشهای لیری[۱۶۲] و رابرتز[۱۶۳] (۲۰۰۵)، لمن[۱۶۴] و رابرتز (۲۰۱۰) و بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۴) از متغیر نسبت کل بدهیهای سال جاری به کل دارایی های سال قبل بهعنوان یکی از متغیرهای مورد استفاده در راستای دستیابی به اهداف پژوهش استفاده شد. این متغیر بهعنوان متغیر وابسته در این پژوهش استفاده می شود.
تغییرات در ارزش وثیقه: تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی های وثیقهای شرکتها نیز یکی دیگر از متغیرهای مورد استفاده است. این متغیر عبارت است از تفاوت مجموع دارایی های ثابت مشهود شرکتها در سال جاری نسبت به سال قبل تقسیم بر مجموع دارایی های ثابت مشهود آنها در سال جاری. این متغیر بهعنوان متغیر مستقل مورد استفاده قرار گرفته است.
د) متغیرهای کنترلی: همچنین، به منظور کنترل سایر متغیرهایی که به نحوی در تجزیه و تحلیل مسأله پژوهش مؤثرند، متغیرهای کنترلی لازم با توجه به مرور متون تعیین شدند. مشابه پژوهشهای ریچاردسون[۱۶۵] (۲۰۰۶)، آلمیدا[۱۶۶] و کمپلو[۱۶۷] (۲۰۰۷)، بیدل و همکاران (۲۰۰۷) و بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۴)، برای آزمون فرضیه دوم از متغیرهای جریانهای نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی تقسیم شده بر کل دارایی ها، کیوتوبین سال قبل (اندازه گیری شده از طریق ارزش بازار کل دارایی ها به ارزش دفتری کل دارایی ها)، اندازه شرکت در سال قبل (اندازه گیری شده از طریق لگاریتم طبیعی ارزش بازار سهام)، عمر شرکت در سال قبل (اندازه گیری شده از طریق تعداد سالهای فعالیت در بورس، از ابتدا تا سال جاری) و اهرم مالی در سال قبل (اندازه گیری شده از طریق مجموع بدهیهای کوتاهمدت و بلندمدت تقسیم بر ارزش دفتری کل دارایی ها) بهعنوان متغیر کنترلی استفاده می شود. همچنین، برای آزمون فرضیه اول نیز از تمام متغیرهای ذکر شده در بالا، به جزء متغیر اهرم مالی در سال قبل بهعنوان متغیر کنترلی استفاده می شود. در نهایت، برای آزمون فرضیه سوم پژوهش مشابه پژوهشهای هیلی و همکاران (۱۹۹۹)، لانگ و لاندهلم (۲۰۰۰)، لئوز و ورچیا (۲۰۰۰) و بالاکریشنان و همکاران (۲۰۱۳) از متغیرهای بازده کل دارایی ها (اندازه گیری شده از طریق سود عملیاتی قبل از استهلاک تقسیم بر کل دارایی ها) و اندازه شرکت بهعنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است.
۳-۴- جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه، گروه کوچکتری از جامعه میباشد که برای مشاهده و تجزیه و تحلیل انتخاب میگردد و در صورتی که نمونه با دقت و به روش علمی انتخاب شود، نتایج آن میتواند به کل جامعه مربوطه تعمیم داده شود. در تحقیق حاضر با توجه به محدودیت عناصر جامعه، کل عناصر جامعه مشروط به داشتن شرایط زیر به عنوان نمونه انتخاب شدهاند:
با توجه به این که دوره مورد مطالعه در این پژوهش دوره هفت ساله ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۲ میباشد، شرکتهایی که حداکثر تا تاریخ ۲۹ اسفندماه سال ۱۳۸۵ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و عناوین آن ها در تابلوی بورس درج و سهامشان مورد معامله قرار گرفته باشد.
معاملات آن ها نباید بهطور مداوم متوقف و یا نماد معاملاتی آن ها بسته و یا طبق تصمیمات شورای بورس از لیست شرکتهای پذیرفته شده در بورس حذف و خارج شده باشند.
سال مالی آن ها به پایان اسفندماه ختم شود.
جزء بانکها و مؤسسات مالی (شرکتهای سرمایه گذاری، واسطهگری مالی، شرکتهای هلدینگ و لیزینگها) نباشد؛ زیرا افشای اطلاعات مالی و ساختارهای راهبری شرکتی در آنها متفاوت است.
اطلاعات مالی مورد نیاز به منظور استخراج داده های مورد نیاز در دسترس باشد.
با توجه به بررسیهای انجام شده، تعداد ۶۵ شرکت در دوره زمانی ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۲ حائز شرایط فوق بوده و مورد بررسی قرار گرفته است.
۳-۵- روش گردآوری دادهها
در این پژوهش برای جمع آوری دادهها و اطلاعات، از روش کتابخانهای و میدانی استفاده میشود. برای نگارش و جمعآوری اطلاعات مورد نیاز بخش مبانی نظری از مجلات تخصصی داخلی و خارجی، و برای گردآوری سایر دادهها و اطلاعات مورد نیاز عمدتاً از طریق بانکهای اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و نرمافزار تدبیرپرداز گردآوری شده است.
۳-۶- روش تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها
در انجام این پژوهش، از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است که در ادامه به تفصیل تشریح میشود. پس از جمعآوری اطلاعات، نخستین گام محاسبه آمارههای توصیفی از متغیرهای مورد استفاده میباشد. این آمارهها شامل میانگین، انحراف استاندارد و سایر اطلاعات مورد استفاده است. پس از بررسی آمارههای توصیفی، فرضیه های پژوهش با بهره گرفتن از روش آمار استنباطی رگرسیون خطی چندمتغیره به روش داده های ترکیبی که در ادامه به این روشها اشاره میشود، مورد آزمون قرار میگیرند. لازم بهذکر است که در این پژوهش در خصوص تجزیه و تحلیل داده ها، ابتدا با بهره گرفتن از نرمافزار Excel نسخه ۲۰۰۷ متغیرهای پژوهش از روی داده های خام آماده و سپس با بهره گرفتن از نرمافزارهای آماریSPSS نسخه ۱۹ و Eviews نسخه ۷ تجزیه و تحلیل انجام شده است.
۳-۶-۱- مدل رگرسیونی مورد استفاده و آزمون معناداری ضرایب
در این پژوهش پس از اندازه گیری متغیرهای مورد استفاده در پژوهش، فرضیه های پژوهش بهوسیله مدلهای رگرسیونی زیر مورد آزمون قرار میگیرند.
برای آزمون فرضیه اول از مدلهای رگرسیونی تعدیل شده زیر استفاده شده است:
EXT-FINit = α۰ + β۱(CVit) + n(Control Variablesit-1) + εi,t (۳)
EXT-FINit = α۰ + β۱(CVit) + β۲(FRQit-1) + n(Control Variablesit-1) + εi,t (۴)
EXT-FINit = α۰ + β۱(CVit) + β۲(FRQit-1) + β۳(CVit * FRQit-1) + n(Control Variablesit-1) + εi,t (۵)
در مدل بالا EXT-FINit نشاندهنده تأمین مالی شرکت i در سال t، FRQit نشاندهنده معیار کیفیت گزارشگری مالی شرکت i در سال t، CVit نشاندهنده تغییرات در ارزش وثیقههای شرکت i در سال t و Control Variablesit-1 نیز متغیرهای کنترلی ذکر شده در بخش (۳-۳) را نشان میدهد. اگر مدلهای ۴ و ۵ با یکدیگر متفاوت نباشند (بهعنوان نمونه، β۲ # ۰ و β۳ = ۰)، در این صورت متغیر کیفیت گزارشگری مالی تعدیلگر نیست و تنها یک متغیر پیشبین است. برای این که کیفیت گزارشگری مالی یک متغیر تعدیلگر خالص باشد، لازم است تا مدلهای ۳ و ۴ با یکدیگر متفاوت نباشند اما با مدل ۵ متفاوت باشند (بهعنوان نمونه، β۲ = ۰ و β۳ # ۰). اگر مدلهای ۳، ۴ و ۵ با یکدیگر متفاوت باشند (بهعنوان نمونه، β۲ # β۳ # ۰)، در این صورت کیفیت گزارشگری مالی یک متغیر شبهتعدیلگر است. لازم بهذکر است که برای بررسی تأثیر متغیر تعدیلگر بر رابطه بین متغیر مستقل و وابسته، باید اثر تعاملی متغیر مستقل و تعدیلگر را برآورد نمود.
برای آزمون فرضیه دوم از مدل رگرسیونی تعدیل شده زیر استفاده شده است:
INVit = α۰ + β۱(CVit) + n(Control Variablesit-1) + εi,t (۶)
INVit = α۰ + β۱(CVit) + β۲(FRQit-1) + n(Control Variablesit-1) + εi,t (۷)