فرضیه دیگر اینکه : چالش های پیش روی جامعه مدنی در سطح میانی می تواند ناشی از ناکارآمدی احزاب سیاسی ، نخبگان سیاسی و توسعه نیافتگی سازمان های غیر دولتی در نتیجه کاهش و سقوط سرمایه اجتماعی می باشد. فرضیه سوم : چالش های پیش روی جامعه مدنی در سطح خرد می تواند ناشی از ضعف فرهنگ سیاسی و بحران هویت در نتیجه ناقص بودن روند جامعه پذیری سیاسی باشد…..
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
د) موسی مدرسی در پایان نامه خود تحت عنوان « جامعه دینی و جامعه مدنی » به مقایسه جامعه مدنی و دینی پرداخته . این پژوهش در سال ۱۳۷۹ در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم انجام شده است و یک کار کیفی می باشد. پژوهشگر در مقام مقایسه ونقد ، مقایسه ای شکلی و محتوایی از جامعه مدنی و دینی انجام داده است . در مقام مقایسه شکلی ، وجود نهادهای مستقل از حوزه دولت هیچ منافاتی با جامعه دینی ندارد؛ یعنی در یک جامعه دینی با وجود نهادهای مدنی ، هم اهداف دین قابل تحقق اند و هم احکام دین . اما در مقایسه محتوایی یک ارزیابی اجمالی از مولفه های این دو مفهوم صورت می گیرد و پس از مقایسه مولفه های این دو به نتیجه میرسد که اگر جامعه مدنی را از نگاه صوری مورد توجه قرار دهیم مغایرتی با جامعه دینی نخواهد داشت ولی اگر جامعه مدنی را با توجه به مولفه ها و بسترهایش مورد نظر قرار دهیم ، به کلی با جامعه دینی و اهداف آن مغایر خواهد بود. ( مدرسی ،۱۳۷۹)
ذ) پژوهش « بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه های شهر تهران در مقطع کارشناسی ارشد پیرامون تحقق جامعه مدنی در ایران » توسط مهوش جانمردی ، در سال ۱۳۷۸ در دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است . این پژوهش به روش پیمایش انجام شده و در نتیجه آن آمده است : که متغیرهایی چون گفتمان ، کثرت گرایی ، همبستگی میان افراد ، اصالت فردی ، مشارکت جمعی ، اراده جمعی ، قانونمندی ، انجمن ها ، تفکیک حوزه عمومی و خصوصی ، گروه های فشار و امنیت فردی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است که بر روی متغیر وابسته ، یعنی نگرش مثبت به تحقق جامعه مدنی تأثیرگذار است . براساس تحلیل داده ها ، متغیرهای کثرت گرایی ، انجمن ها ، قانونمندی ، اصالت فرد ، مشارکت جمعی و گفتمان رابطه معناداری با نگرش مثبت به جامعه مدنی داشته است و متغیرهای دیگر امنیت فردی ، همبستگی میان افراد ، اراده جمعی و گروه های فشار رابطه معناداری با متغیر وابسته نداشته است . (جانمردی ، ۱۳۷۸)
ط) مسعودنیا در سال ۱۳۸۴ ، در پایان نامه خود با عنوان « جامعه مدنی و نهادهای غیر دولتی در ایران ، چالش ها و راهکارها » به بررسی مفهوم جامعه مدنی در ایران در قالب حاکمیت ، مردم و نظام بین الملل می پردازد و چالش های پیش روی جامعه مدنی را در این موارد جستجو می کند . نویسنده این پژوهش به بحث خوبی پرداخته و به راهکارهای زیادی اشاره کرده اما نتوانسته به همه موانع و چالش ها در این مقاله بپردازد.( مسعودنیا،۱۳۸۴)
ظ) فرامرزیان در سال ۱۳۷۶ در پایان نامه ای با عنوان « بررسی موانع توسعه جامعه مدنی در ایران » ، علل توسعه نیافتگی در جامعه ایران را در متمرکز شدن قدرت در دولت و ناکارآمدی فرهنگ سیاسی جستجو می کند . بنابراین معتقد است با تغییر بنیادی در فرهنگ سیاسی می توان افراد را به سمت مشارکت پذیری در مسائل اجتماعی و مشارکت در تصمیم گیری ها هدایت کرد. و تمرکز زدایی از قدرت ، با مکانیزم های قانون و احترام گذاشتن به حق تعیین سرنوشت ، سایر آزادی های فردی می تواند نقش سازنده ای در رفع موانع رشد جامعه مدنی داشته باشد . ( فرامرزیان ،۱۳۷۶)
ع) فریبا شایگان در پایان نامه ی دکتری خود با عنوان « بررسی رابطه انواع دینداری و اعتماد سیاسی » که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۱۳۸۶ انجام شده ، به بررسی رابطه مردم و دولت می پردازد. در بررسی این موضوع با مراجعه به تئوری های جامعه شناسان ، دینداری به عنوان یکی از عوامل موثر ، خصوصا در شرایط فعلی کشور ایران که نظام اسلامی حاکم است ، شناخته شد که به عنوان دو فرضیه اصلی تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. برای آزمون فرضیات با بهره گرفتن از روش پیمایش ، داده ها از یک نمونه سهمیه ای ۶۳۰ نفره ۲۰ سال به بالای شهر تهران جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که اعتماد سیاسی پاسخگویان در حد متوسط و اعتماد به نظام سیاسی بیشتر از اعتماد به نهادها و کنشگران سیاسی است . میزان دینداری افراد بر اعتماد سیاسی آنان تأثیر دارد و اعتماد سیاسی دینداران رادیکال بیشتر و دینداران سکولار کمتر کمتر از سایر انواع دینداران است.( شایگان ، ۱۳۸۶)
۲-۲-۱-۲-تحقیقات خارجی :
الف) اثر دینداری بر مشارکت سیاسی و عضویت در انجمن های اختیاری در بین سفیدپوستان و سیاه پوستان آمریکا این تحقیق توسط سکرت و همکارانش (۱۹۹۰) در دانشگاه نبراسکای آمریکا انجام شده است . داده های استفاده شده در آن برگرفته از پیمایش های اجتماعی عمومی مرکز تحقیقات نظرات ملی آمریکا در سال های ۱۹۷۲-۷۵ ، ۱۹۷۷-۷۸ ، ۱۹۸۲-۸۴ می باشد . هدف این پژوهش سنجش رابطه دینداری ( متغیر مستقل اصلی ) سیاهان و سفیدپوستان با ، الف) مشارکت سیاسی سنتی ( رأی دادن ) و غیر سنتی ( تظاهرات اعتراض آمیز ) و ب) عضویت آنها در انجکن های داوطلبانه به عنوان متغیر وابسته می باشد.نتیجه این تحقیق اثبات یک فرضیه از دو فرضیه آن بود . اول اینکه میزان دینداری سیاهان از سفیدپوستان بیشتر است و ثانیاَ میزان دینداری و رأی دهی و عضویت در انجمن های اختیاری هردو نژاد سفید و سیاه همبستگی قوی و مثبت مشاهده شد. از آن جهت که میزان همبستگی دینداری با عضویت در انجمن های داوطلبانه در بین سفیدان و سیاهان یکسان بود ، این نتیجه منطبق با فرضیه نبود. نتیجه ضمنی این پژوهش اثبات این ادعا بود که کلیساهای حال حاضر سیاه پوستان پایه و اساس تلاش های شهروندی و فعالیت های اجتماعی و جمعی سیاهان است .
ب) مارک تسلر پیمایشی با عنوان « آیا گرایش اسلامی بر نگرش به دموکراسی در جهان عرب تأثیر می گذارد؟ » در چهار کشور مصر ، اردن ، مراکش و الجزایر انجام داده و نتیجه گیری می کند که حداقل در سطح تحلیل فردی شواهد کمی وجود دارد که ادعای ناسازگاری بین اسلام و دموکراسی را تأیید می کند. دلایل اینکه دموکراسی در جهان عرب راه نیفتاده است را شاید بتوان در ساختارهای اقتصاد داخلی ، نظم اقتصادی و سیاسی بین المللی و یا مقاومت رهبران این کشورها در برابر هرگونه تغییر سیاسی پیدا کرد و نه در اسلام و دینداری مسلمانان. (۲۰۰۲ ، Tessler. M.b ، به نقل از قندهاری و صالح آبادی)
عکس مرتبط با اقتصاد
ج ) ﻓﺎرز ال ﺑﺮﻳﺰات در ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ» ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎی ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ارزشﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲWVS و ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ارزشﻫﺎی اروﭘﺎﻳﻲEVS ﻛﻪ ۸۰ درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ دﻳﻨﺪاری ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺒﻴﻴﻨﻲ ﺑﺮای دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻳﺎ اﻗﺘﺪارﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ و او ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺮﺻﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ.(Al-Braizt,2005 ، به نقل از قندهاری و صالح آبادی)
د) ﻣﺎرک ﺗﺴﻠﺮ در ﺗﺤﻘﻴﻖ دﻳﮕﺮی در ﺗﺮﻛﻴﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎری اﺑﺮو آﻟﺘﻴﻦ اوﻏﻠﻮ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺗﺮﻛﻴﻪ: ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻧﮕﺮش ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ، ارﺗﺶ و اﺳﻼم» ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎی ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ارزشﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺗﺮﻛﻴﻪ در ﺳﺎل ۱۹۹۷ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ «ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎی ﻗﻮی اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎﻧﻊ از ﺑﺮوز ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻣﻮاﻓﻖ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺷﻮد.» ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ «در ﺻﻮرت ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ دﻳﻨﺪاری راﺑﻄﻪی ﻣﻌﻜﻮس دارد ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺑﺮای آزادی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻗﺎﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد. دﻳﻨﺪاری ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ از دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ راﺑﻄﻪای ﻧﺪارد و اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد دﻳﻨﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮدﻳﻨﺪار دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎی واﻗﻌی ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ.» (Altinoglu & Tessler, 2004 به نقل از قندهاری و صالح آبادی)
ه ) در ﺗﺤﻘﻴﻖ دﻳﮕﺮی در ﺳﺎل ۲۰۰۵ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «اﺳﻼم و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ: ﻳﻚ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺟﻬﺎﻧﻲ»، ﻣﻴﻦ ﻫﻮا ﻫﻮﻧﮓ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎی ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ارزشﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﺳﻼم ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ در ﻓﻘﺪان ﮔﺮاﻳﺶ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻔﻜﺮ اﻓﺮاد در ﻣﻮرد ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ. او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدم ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻏﺮﺑﻲ اﻋﺘﻘﺎد زﻳﺎدی ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ دارﻧﺪ اﻣﺎ آﻧﻬﺎ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ را ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ. ( Huang, 2005، به نقل از قندهاری و صالح آبادی)

۲-۲-۲-نقد و بررسی تحقیقات پیشین :
در تمامی تحقیقات انجام گرفته پیرامون موضوع این پژوهش نواقص و کمبودهایی مشاهده می گردد که ضرورت انجام این تحقیق را روشن تر میسازد. اگرچه تحقق حکومت دینی در ایران برای مدت مدید ، متغیر دینداری در پژوهش های صورت گرفته را فعال تر می کند اما آنچه تا به این زمان در تحقیقات داخلی مشاهده می گردد با موضوع مدنظر فاصله زیادی دارند. بررسی رابطه دینداری و دموکراسی در موارد بسیاری انجام گرفته و حتی دینداری در ارتباط با متغیرهای دیگری همچون اعتماد سیاسی ، رفتار انتخاباتی و … نیز بررسی شده است . اما اهمیت دینداری از یک سو و اهمیت شکل گیری جامعه مدنی در ایران از سوی دیگر ، بررسی رابطه این دو متغیر را بیش از گذشته الزام آور می گرداند و تا به امروز در سطح داخل پژوهشی در این حیطه به عمل نیامده است. همچنین بررسی رابطه دینداری با نگرش به جامعه مدنی در سطح خرد به عنوان زیرساخت لازم برای تحقق جامعه مدنی در ایران ، این پژوهش را خاص تر از موارد مشابه آن می گرداند.
در پژوهش های خارج از ایران نیز بخش اعظم این پژوهش ها با بهره گرفتن از پیمایش ارزش های جهانی انجام شده اند.در مورد اعتبار و قابلیت تعمیم داده های این پیمایش ها تردیدهایی وجود دارد. حتی برخی از خود این محققان اذعان دارند که « اگرچه پیمایش ارزش های جهانی چندین سال است که در بین محققین علوم اجتماعی و سیاسی شهرت زیادی یافته اند اما هنوز هم در مورد کیفیت سنجش های آن تردیدهایی وجود دارد که این از رویکرد آن نسبت به موضوعاتی همچون مفهوم سازی ، طرح پرسشنامه ، شیوه نمونه گیری ، آموزش مصاحبه کنندگان و شیوه اجرا ناشی می شود.» (Huang,2005 )
همچنین نتایج انجام شده در سایر کشورها با توجه به فرهنگ های متفاوت این کشورها نسبت به ایران و همچنین با توجه به اینکه این کشورها عمدتاَ اهل تسنن می باشند شاید نتوان به مردم عمدتاَ شیعی ایران تعمیم داد.
۲-۳-فرضیات تحقیق
۲-۳-۱-فرضیه اصلی :
میان انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی رابطه وجود دارد به نحوی که هرچه دینداری متجددتر شود نگرش به جامعه مدنی مثبت تر می شود.
۲-۳-۲-فرضیه فرعی:

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

میان انواع دینداری و ابعاد نگرش به جامعه مدنی (ارزیابی،رفتاری،شناختی) رابطه وجود دارد.

میان متغیرهای زمینه ای ( سن،جنس ، دانشگاه محل تحصیل و رشته تحصیلی ) و نگرش به جامعه مدنی رابطه وجود دارد.

۲-۴-مدل مفهومی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سکولاریسم
تجددگرایی
رادیکالیسم اسلامی
سنت گرایی
سنت گرایی جدید

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بعدشناختی نگرش به جامعه مدنی
بعد ارزیابی نگرش به جامعه مدنی
بعد رفتاری نگرش به جامعه مدنی

نمودار ۲-۳ : مدل مفهومی
فصل سوم
در این فصل به تعاریف عملیاتی متغیرهای زمینه ای ، متغیر مستقل و وابسته می پردازیم و در ادامه جامعه آماری ، جمعیت نمونه و تکنیک جمع آوری داده ها را توضیح خواهیم داد.
۳-۱- تعاریف متغیرها
۳-۱-۱ متغیرهای زمینه ای :
این متغیرها یکسری ویژگی های زمینه ای هستند که به مشخصات فردی، فرد بازمی گردد.
۳-۱- جدول متغیرهای زمینه ای

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق مح