الف: در عصر کنونی، اعلائم تجاری در اقتصاد هر روز بیشتر مد نظر واقع شده و حقوق عوامل آن مورد توجه و حمایت دولت ها از جمله ایالات متحده امریکا و همچنین کنوانسیون های بین المللی قرار گرفته است.
عکس مرتبط با اقتصاد
ب: عدم وجود یک نظام حقوقی جامع در ارتباط با علائم تجاری امنیت اقتصادی بسیاری از شرکت ها را که با امنیت کشورها گره خورده به مخاطره می اندازد.
ج: برای تحقق حمایت از علائم تجاری، باید هم زمان با پیوستن به سازمان های جهانی و بین المللی، از مجموعه قوانین و مقررات کشورهای پیشرو در امر حمایت از حقوق علائم تجاری بهره برد.
د: نظام اقتصادی کشور ما در مرحله گذار از اقتصاد سنتی بر مبنای منابع طبیعی به سوی اقتصاد مبتنی بر بهره وری و دانایی محور است که مستلزم بررسی در مقررات و قوانین برای حمایت از علائم تجاری دارد.
م: علمای دینی ما مبحث فناوری های نو از جمله علائم تجاری را مورد توجه قرار داده و قواعدی را برای حدود آن بیان نموده اند.
۱-۲ شیوه انجام تحقیق
این پژوهش تحلیلی و تطبیقی و کاربردی است که با بهره گرفتن از قوانین و مقررات و پژوهش محققان و انجام تحقیقاتی نظری در راستای شناسایی فرایند و جایگاه علامت تجاری و چگونگی حمایت از آن در کشورهای ایران و ایالات متحده امریکا و نیز کنوانسیون ها و موافقت نامه های بین المللی از طریق مطالعات کتابخانه ای و سایت ها معتبر اینترنتی و سایر موارد می پردازد.
۱-۳ سابقه تحقیق
در این خصوص پژوهش های زیادی انجام نشده و تنها به صورت محدود و گذرا در برخی پایان نامه ها، مجلات، کتب و مقالات به آن پرداخته شده است. که به عنوان نمونه، می شود به چند منبع اشاره نمود:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

کریمی، محمدحسین، علائم تجاری در حقوق ایران، انتشارات مجد، ۱۳۸۹

شمس، عبدالحمید، حقوق مالکیت بر علائم تجاری و صنعتی، تهران، چاپ سمت، ۱۳۸۲

واصلی، رضا، تجزیه و تحلیل مقررات مربوط به علائم تجاری در حقوق ایران، پایانامه دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، ۱۳۷۹

با این حال تمام منابع به صورت کلی و یا فقط در یک بخش به موضوع علامت تجاری و حقوق آن پرداخته اما این تحقیق بصورت جز به جز به مغایرت ها و شباهت ها در قوانین و مقررات ایران با مقررات کنوانسیون های بین المللی و نیز قوانین ایالات متحده امریکا نظری افکنده که به نظر تاکنون به آن پرداخته نشده بود.
۱-۴ موانع تحقیق
کمبود منابع و پژوهش های معتبر در خصوص این موضوع و همچنین فقدان ارزشیابی از مقالات و یافته های پژوهشی مورد دسترس را می توان از موانع اصلی این تحقیق عنوان نمود.
۱-۵ اهداف تحقیق
الف: جایگاه علائم تجاری در عرصه جهانی بخصوص در کشور آمریکا و کنوانسیون های بین المللی مشخص گردد
ب: فرایند حمایت از علائم تجاری در حقوق و سیاست ایران و جایگاه زیر ساخت فکری و فرهنگی در حمایت از علائم تجاری بیان شود.
ج: نقش و دایره حمایتی از علائم تجاری درحقوق فعلی ایران و نظرات علما و محققان با تطبیق در حقوق امریکا مشخص گردد.
موضوع اصلی و مورد بحث در این پایان نامه بررسی تقریبا تفصیلی یک از جنبه های حقوق مالکیت صنعتی یعنی علامت تجاری است. ابتدا سعی شده که ضمن شناساندن علامت تجاری و اهمیت و نقش، اهداف و ویژگی های آن به بررسی شرایط شکلی و ماهوی در قوانین داخلی و بین المللی و نیز قوانین ایالات متحده امریکا پرداخته شود تا نواقص و کمبودهای احتمال در قوانین ایران در جهت حفظ حقوق افراد در این مورد هر چه بیشتر نمایان شود. علامت تجاری به مفهوم هر نوع علامتی است که تولید کننده برای شناساندن جنس خویش از لحاظ کیفیت در قیاس با اجناس دیگر تولید کنندگان بر می گزیند و به عبارت دیگر وسیله ای است که تجار با توسل به آن، نوع و جنس و کالا خود را به خریدار عرضه می دارند و در حقیقت نشان دهنده و ضامن مرغوبیت آن جنس است. با نشان علامت تجاری، تولید کننده و همچنین کیفیت و کمیت کالا در ذهن مصرف کننده خطور کرده، و به دلیل همان اعتماد اقدام به خرید آن کالا می کند. به همین دلیل تولید کنندگان برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده دیگران و برای حفظ حقوق خویش آن را به ثبت می رسانند. با وجود تمام راهکاری که برای حفظ حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری توسط مراجع ذیصلاح در کشورهای مختلف صورت گرفته با این حال هر روز شاهد سوء استفاده هایی بوده که توسط افراد متقلب صورت می پذیرد. نگاهی اجمالی به پرونده های متعددی که در این زمینه توسط تجار و تولید کنندگان در دادگاه ها مطرح می باشد و نیز خسارات وارده از قبیل سلب اعتماد مصرف کننده به دلیل عرضه کالای نامرغوب به جای کالای مرغوب با سوء استفاده از علامت تجاری دیگران و یا کاهش میزان فروش یک کالاس، اهمیت این موضوع را بیش از پیش نمایان می کند.
۱-۶ ساختار تحقیق
این تحقیق مشتمل بر پنج فصل به شرح ذیل می باشد:
در فصل اول که شمال مقدمه بوده و در آن به بیان فرضیه، شیوه انجام تحقیق و اهداف تحقیق و غیره اشاره شده است. درفصل دوم به (کلیات)، پیشینه علائم تجاری، لغت و اصطلاح، اجزاء، ماهیت و قلمرو و حیطه طرح، تعریف علامت تجاری در ایران و ایالات متحده امریکا و در کنواسیون های بین المللی و خصوصیات و انواع، اهداف، وظایف و فرق آن با سایر شاخه های مالکیت صنعتی از جمله اسم تجاری و نشانه های جغرافیای و همچنین علامت جمعی و نیز وضع مقررات داخلی و بین المللی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم ابتدا به بررسی شرایط شکلی علامت تجاری که شامل مراجع ثبت علامت و شرایط لازم برای ثبت علامت، ثبت تغییرات، مدت اعتبار، نقل و انتقالات، و سپس به بررسی شرایط ماهوی علامت تجاری که شامل زمینه های مطلق و نیز نسبی امتناع از ثبت علامت، الزام یا اختیاری بودن ثبت علائم و همچنین حمایت و آثار حمایت از علامت تجاری در ایران و ایالات متحده و کنواسیون های بین المللی مورد بحث قرار می گیرد.
در فصل چهارم به سوء استفاده از علامت تجاری و ضمانت اجراهای حقوقی آن در قوانین ایران و آمریکا و کنوانسیون های بین المللی که شامل سوء استفاده از علائم تجاری وانواع خسارت و ضمانت اجراهای حقوقی سوء استفاده از علائم تجاری و سرانجام سایرراه های ضمانت اجراء می پردازیم. در فصل پنجم نیز به نتیجه گیری از مباحث و مطالب ارائه شده خواهیم پرداخت.
فصل دوم: کلیات و مفاهیم
حقوق مالکیت صنعتی حقوقی است که در پی توسعه صنعت و تجارت و در نتیجه سعی و ابتکار و کوشش تاجران و صاحبان صنایع و مخترعان حاصل می گردد. حقوق مالکیت صنعتی نیز به دو بخش اصلی، حقوق معنوی و حقوق مادی تقسیم می شوند. نمونه حق معنوی، حق ثبت و درج نام مخترع همراه با اختراعش می باشد این بدان معنی است که اختراع و اثر به وجود آمده همواره همراه نام مخترع است و همگان او را مخترع یا پدید آورنده آن اثر می دانند. این حق غیرقابل انتقال و دایمی است. حق مادی نیز بدان معنا است که مخترع و پدید آورنده به طور انحصاری حق بهروری مادی از اختراع و اثر، همچنین نام و علامت تجاری و سایر موارد را دارا می باشد. ویژگی حقوق مادی قابلیت انتقال و موقت بودن آن است. برای مثال، دارنده امتیاز اختراع می تواند اجازه بهره برداری از اختراع را به دیگران بدهد یا اجازه بدهد که دیگران به نام شرکت او کالا تولید و عرضه کنند.
در دنیای امروز، انواع تکنولوژی و فناوری های نوین و همچنین اطلاعات مربوط به آن ها، در پیشرفت و توسعه اقتصاددی و نیز بازرگانی جایگاه ویژه و منحصر به فردی داشته و یکی از مهمترین شاخصه های اصلی در رشد و توسعه اقتصادی و بازرگانی در تمام کشورها و در حوزه جهانی بازی می کند. بنابراین جایگاه و اهمیت آن آنقدر زیاد بوده که تمام کشورها و سازمان ها و شرکت های بین المللی هزینه های هنگفتی برای دستیابی به آن متحمل می شوند به نحوی که آنرا به هزینه ها کردن در حوزه های معدنی و فیزیکی که در دهه های قبل اهمیت زیادی داشته ترجیح داده می شود. شناختن حقوق مالکیت صنعتی و شاخه ای آن به خصوص حقوق علامت تجاری (که به نوعی اعتماد سازی بین مصرف کننده و تولید کننده می باشد) می تواند موجب پشتیبانی از آن و نیز رفع نگرانی از سوء استفاده توسط دیگران برای بازرگانان و فعالان اقتصادی باشد. بحث در خصوص مالکیت صنعتی شامل، جنبه های متفاوت ابتکاری و خلاقیت فکری و ذهنی است که بعنوان نمونه اختراع و طرح و مدل بیشتر ابتکاری بوده و از خلاقیت افراد نشآت گرفته هر چند که برای یک خلق علامت تجاری ممکن است تلاش ها و تحقیقات زیاد و هزینه های هنگفتی متحمل شده باشند و حال آن که علامت تجاری بیشتر توانایی ارائه اطلاعات خاص محصول عرضه شده در بازار به مصرف کنندگان را شامل می شود.
۲-۱ مبحث اول: معنی و مفهوم مالکیت صنعتی
برخی از حقوق دانان، حقوق فکری را مصداقی از حقوق طبیعی یا فطری افراد دانسته و از انواع حق مالکیت شمره اند. در میان همین گروه نیز بعضی آن را از حقوق عینی یا مادی و بعضی دیگر این حق را نوعی حق مالکیت غیر مادی می شناسند. قبل از پرداختن به معنی و مفهوم مالکیت صنعتی به نظر لازم می آید که نگاهی به بحث مالکیت و انواع آن داشته و نیز، سپس به مالکیت فکری نیز اشاره ای شود.
۲-۱-۱ گفتار اول: انواع مالکیت
در تعریف مالکیت گفته شد که: رابطه‌ای است خاص بین مال و شخص. این تعبیر خود نشان دهنده‌ی تقسیم مالکیت به خصوصی و عمومی می‌باشد.[۷]
۲-۱-۱-۱ مالکیت خصوصی
مالکیت خصوصی، حق طبیعی و فطری انسان است. حتی انسان‌های نیمه‌وحشی نیز مالکیت را محترم می‌دانند. انسان از نیروهای مادی و معنوی خود کمک می‌گیرد و با کار و تلاش در طبیعت خداوندی، مواد و کالایی را فراهم می‌سازد. این کالا علاوه بر این‌که نیازهای شخصی وی را برطرف می‌کند، ارزش مادی دارد و مال و ملک او نیز به حساب می‌آید. این مال و ملک که محصول کار و کوشش انسان است، باید از هرگونه تجاوز و دستبرد مصون بماند. نظام اجتماعی حاکم بر جامعه نیز باید این حق طبیعی را برای هر فرد به رسمیت بشناسد و از آن محافظت کند. اگر حق مالکیت فردی از انسان گرفته شود، در واقع اختیار انسان نادیده گرفته شده و زندگی و کار و تلاش برای او معنا و مفهومی نخواهد داشت.[۸]
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
مالکیت خصوصی عبارت است از این که مال مرتبط با شخص یا اشخاص معیّنی باشد. بنابراین مالکیت خصوصی خود چند نوع است:

«مالکیت فردی»: مالکیت فردی آن است که: یک نفر مالک چیزی باشد و در آن شریکی نداشته باشد.

«مالکیت گروهی»: منظور از مالکیت گروهی این است که: مال به طور مشترک به افراد و جمع معینی مربوط شود مثل اینکه: گروه خاصی با هم اقدام به یک فعالیت صنعتی و کشاورزی می‌نمایند، نتیجه و محصول آن نیز به مالکیت مشترک و گروه درمی‌آید. و از آنجا که این گروه افراد معینی هستند این نوع نیز شکلی از مالکیت خصوصی به شمار می‌آید.

«مالکیت مفروز و مشاع»: همین که مالکیت خصوصی، گاهی فردی و گاهی جمعی است، این موضوع سبب می‌شود که مالکیت به مفروز و مشاع نیز تقسیم گردد، وقتی یک نفر مالک تمام شیء (خانه و …) باشد مالکیت او را «مفروز» گویند و این در مقابل مالکیت مشاع است که افراد با هم سهیم و شریک هستند و خود به خود سهم افراد درهم است. این شرکت سبب می‌شود مالکیت را «مشاع» گویند. البته شرکت در یک مال، گاهی به صورت شرکت «مشاع» است و گاهی «کلّی فی المعین» که این دو از نظر حقوقی متفاوت است. برخی از تفاوت‌ها در بحث خمس تحت عنوان «شرکت جامعه در عین اموال» از بحث «مشاع» تفاوت می‌کند.

۲-۱-۱-۲ مالکیت عمومی
مالکیت عمومی عبارت است از این که: مال و ثروت مرتبط به عموم باشد نه شخص و اشخاص. در این قسم نیز عناصری که در تعریف مالکیت بیان شد وجود دارد. از یک طرف مال است و از طرف دیگر مالک، و پیوند و ارتباط خاصی بین این دو وجود دارد. لیکن کسی که مال به او مرتبط می‌شود فرد یا افراد خاصی نیستند.[۹]

گفتار دوم: مالکیت فکری

در ابتدا لازم دیدیم برای ورود به بحث، به اقسام حق از لحاظ مالیت در حقوق اشاره کرده و پس از آن به سخن در باب مالکیت فکری بپردازیم. حق امتیازی است که یک شخص در زندگی اجتماعی نسبت به دیگران دارد. حق را به اقسام مختلفی تقسیم کرده اند که یکی از این تقسیمات حق از لحاظ مالی و غیر مالی بودن است:
۲-۱-۲-۱ حق غیر مالی
امتیازی است که هدف آن رفع نیاز های عاطفی و اخلاقی انسان است. موضوع این حق روابط غیر مالی اشخاص است و قابل تقویم به پول نیست البته ممکن است برخی آثار مالی داشته باشد مثل حق زوجیت، ابوت، حضانت، ولایت.
۲-۱-۲-۲ حق مالی
امتیازی است که هدف آن رفع نیازهای مادی انسان است و موضوع آن روابط مالی اشخاص و بر خلاف حق غیر مالی قابل داد و ستد و ارزیابی به پول است. مثل حق مالکیت، حق تحجیر، حق انتفاع، حق سرقفلی و غیره. حق مالی به ۳ دسته تقسیم می شود:
۱٫ حق عینی: حقی که شخص به طور مستقیم و بی واسطه نسبت به چیزی پیدا می کند و می تواند از آن استفاده کند. مهم ترین منشا حق عینی قانون است. حق عینی از دو عنصر تشکیل شده است.
الف- شخصی که صاحب حق است.
ب- چیزی که موضوع حق قرار می گیرد مثل حق انتفاع، حق مالکیت، حق ارتفاق، حق تحجیر.
۲٫ حق دینی: حق دینی یا شخصی حقی است که شخص نسبت به دیگران پیدا می کند و یا به تعبیر دکتر صفایی حقی که اشخاص بر ذمه دیگران دارند. مهم ترین منشاء حق دینی قرار داد است. حق دینی از سه عنصر تشکیل شده است:
الف- شخصی که صاحب حق است. (داین یا طلبکار)
ب- موضوع یا اصل حق که به آن دین که می تواند تهعد یا طلب باشد.
ج- کسی که ملزم به ایفای دین است (مدیون یا بدهکار) مثل حق نفقه، حق مهریه، حق فسخ قرار داد مالی)
۳٫ حق معنوی: قسم دیگر حق مالی که از این قسمت به بعد موضوع مقاله ما آغاز می گردد حق معنوی است. حق معنوی را با عناوینی چون حق مالکیت فکری یا معنوی، مالکیت های غیر مادی و حقوق بر اموال غیر مادی یاد کرده اند. شاید در وهله ی اول بهتر باشد برای تمییز این حق مالی نسبت به سایر حقوق مالی دیگر آن را این گونه تعریف کرد. امتیازی که شخص نه نسبت به چیزی دارد (نه حق عینی) و نه نسبت به کسی(نه حق دینی) بلکه امتیازی است که شخص نسبت به محصول خلاقیت ذهنی، هنر و ابتکارات خود دارد.[۱۰]