اهمیت بالا
اهمیت پایین
عملکرد بالا
عملکردپایین
شکل۳- ماتریس اهمیت - عملکرد
Q1 :منطقه ضعیف-میزان اهمیت بالا و میزان عملکرد پایین – جهت اقدام اصلاحی این شاخص ها در اولویت می باشند.
Q2 :منطقه قابل قبول–رضایت در این شاخص ها وجود دارد.
Q3 :منطقه بی تفاوتی– علی رقم نا مطلوب بودن وضعیت ،این شاخص ها در اولویت نیستند.
Q4 :منطقه اتلاف-تلاش ها در شاخص هایی صرف شده که چندان اهمیت ندارند.
راهبرد های فوق راهبردهای کلی هستند مخصوصا در ربع های دوم و سوم، در صورتی که سطح عملکرد شاخص از درجه اهمیت آن به طور معنی داری پایین تر باشد انجام اقدام اصلاحی اگرچه در اولویت قرار ندارد لیکن لازم است. از سوی دیگر هرگاه مختصات یکی از شاخص ها دقیقا بر روی یکی از خطوط ربعی قرار گیرد استفاده از حاصل تفریق عملکرد از اهمیت برای اتخاذ راهبردی مناسب ضروری خواهد بود. در مدل اهمیت-عملکرد برای نشان دادن اینکه کجا عدم هماهنگی وجود دارد بر اساس رابطه (اهمیت-عملکرد)، تفریق میانگین نمرات عملکرد هر شاخص از میانگین نمرات اهمیت آن محاسبه می شود. سپس با بهره گرفتن از آزمون t همبسته^[۱۲۹]، معنی داری تفاوت مشاهده شده بین میانگین اهمیت و میانگین عملکرد هر مولفه، آزمون می گردد. هرگاه تفاوت معنی دار و جهت تفاوت منفی باشد، نشان دهنده آن است که سطح عملکرد مولفه، از وضعیت ایده آل سطح اهمیت مولفه، فاصله دارد (پرداختچی و همکاران، ۱۳۹۰). حکم کلی آن است که تفریق میانگین عملکرد از میانگین اهمیت برابر با صفر باشد، در غیر این صورت باید اقدام اصلاحی صورت گیرد. مخصوصا در شاخص هایی که تفریق میانگین عملکرد از اهمیت منفی است وضعیت نا مطلوب تر است (اسکیلسون و همکاران، ۲۰۰۶).

روش تحلیل سلسله مراتبی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از روش های تصمیم گیری به کمک شاخص های چندگانه^[۱۳۰] است که به منظور تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های متعدد تصمیم، با توجه به شاخص هایی که تصمیم گیرنده مشخص می کند، به کار می رود. این روش در سال ۱۹۸۰ به همت توماس ساعتی ابداع گردید. فرایند تحلیل سلسله مراتبی منعکس کننده رفتار طبیعی و تفکر انسانی است. این تکنیک مسائل پیچیده را بر اساس آثار متقابل آنها مورد بررسی قرار می دهد و آنها را به شکلی ساده تبدیل کرده و به حل آن می پردازد (مهرگان، ۱۳۸۳).
این تکنیک بر اساس اصول بدیهی بنا شده است که عبارتند از:

1. 1. شرط معکوس: اگر ترجیح عنصر A بر عنصر B برابر i باشد؛ ترجیح عنصر B بر عنصر A برابر خواهد بود.

1. 1. اصل همگنی: عنصر A و B باید همگن و قابل مقایسه باشند. به بیان دیگر، برتری عنصر A بر عنصر B نمی‌تواند بی‌نهایت یا صفر باشد.

1. 1. اصل وابستگی: هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود می‌تواند وابسته باشد و به صورت خطی این گونه وابستگی تا بالاترین سطح می‌تواند ادامه داشته باشد.

1. 1. اصل انتظارات: هر گاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد، فرایند ارزیابی باید مجدداً انجام شود (اخروی، ۱۳۸۹).

همچنین فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای پنج مرحله است که عبارتند از:

1. 1. مدل سازی مساله تصمیم

1. 1. مقایسه اهمیت و ارجحیت

1. 1. محاسبه وزن های نسبی

1. 1. بررسی سازگاری منطقی قضاوت‌ها (مهرگان، ۱۳۸۳).

مدل سازی مساله تصمیم
فرایند تحلیل سلسله مراتبی نیازمند شکستن یک مساله تصمیم با چندین شاخص به سلسله مراتبی از سطوح است. سطح اول بیانگر اهداف اصلی فرایند تصمیم گیری است. سطح دوم نشان دهنده شاخص های عمده و اساسی است (که ممکن است به شاخص های فرعی و جزئی تر در سطح بعدی شکسته شود). سطح سوم گزینه های تصمیم را ارائه می کند (مهرگان، ۱۳۸۳)
مقایسه اهمیت و ارجحیت
بعد از مدل سازی سلسله مرتبی مساله تصمیم، تصمیم گیرنده باید عناصر (شاخص یا گزینه) های هر سطر را نسبت به عنصر مربوط به خود در سطح بالاتر و به صورت دو به دو مقایسه و وزن آنها را محاسبه کند. این کار باید با بهره گرفتن از مجموعه ماتریس هایی که به طور عددی اهمیت یا ارجحیت نسبی شاخص ها را نسبت به یکدیگر مقایسه و هر گزینه تصمیم را با توجه به شاخص ها نسبت به سایر گزینه ها اندازه گیری می نماید، انجام شود. این کار با انجام مقایسه دو به دوی عناصر تصمیم (مقایسه زوجی) از طریق تخصیص امتیازات عددی که نشان دهنده ارجحیت یا اهمیت بین دو عنصر تصمیم است، صورت می گیرد. وزن محاسبه شده را وزن نسبی می نامند. برای این کار معمولا از مقیاس های جدول شماره ۳-۱ برای مقایسه گزینه ها یا شاخص های iام نسبت به گزینه ها یا شاخص های jام استفاده می شود (مهرگان، ۱۳۸۳).
جدول۳- تعاریف مقیاس های مقایسه گزینه ها، (منبع: مهرگان، ۱۳۸۳)