پردازش اطلاعات

 

 

 

 

یادگیر زمانی اتفاق می­افتد که اطلاعات دریافتی از تمام مراحل (حافظه حسی و کوتاه مدت) را طی کند و وارد حافظه بلندمدت شود.

یادآوری به دو صورت بازشناسی و بازخوانی انجام می­گیرد. بازشناسی یعنی این که تشخیص دهیم که موردی یا مطلبی را می­شناسیم یا خیر؟ و بازخوانی به این معنی است که مطلب مورد نظر را کاملأ از حافظه فراخوانیم.

بهره­ گیری از تصویر به یادسپاری اطلاعات و هم­چنین فراخوانی آن­ها از حافظه بلند مدت کمک می­ کند. یک تصویر می ­تواند سرنخ­های دیداری لازم را در اختیار مخاطب قرار دهد.

شواهد مختلفی در مورد شباهت فرایند پردازس اطلاعات در انسان با فرایند پردازش اطلاعات در رایانه ارائه شده است. برخی روان­شناسان (از جمله میلر، گالانتر و پربیرام، ۱۹۶۰) رفتارهای شناختی از جمله حل مساله را بیش­تر به کار رایانه شبیه دانسته ­اند.

 

 

 

رمزگردانی دوگانه

 

 

 

 

دو نوع بازنمایی مختلف در حافظه برای اطلاعات کلامی و تصویری وجود دارد. ارتباط­های بین ایشان، راه دوگانه­ای را برای بازیابی اطلاعات فراهم می­ کند.
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

بازیابی­های دیداری به صوزرت هم­زمان سازمان­دهی و هم پردازش می­شوند، این در حالی است که بازیابی کلامی در حافظه به صورت سلسله مراتبی سازمان­دهی و جزبه­جز پردازش می­شوند

پژوهش علم عصب­شناسی شواهدی را جهت اثبات وجود بازنمایی­های حافظه دیداری فراهم کرده است.
پژوهش­ در زمینه نظریه رمزگردانی دوگانه شواهدی در زمینه فرضیه دوم، که بازنمای­های دیداری به طور مؤثرتری نسبت به بازنمایی­های کلامی صورت می­گیرد وجود ندارد.

 

 

 

ادراک دیداری

 

 

 

 

به دلیل خصیصه­های فضایی-دیداری، نگاره­های گرافیکی و عکس­ها و نقاشی­ها به طور کارآمدی جستجو و محاسبه می­شوند.

نگاره­های گرافیکی که با بهره گرفتن از اصول سازمان­دهی ادراکی گشتالت طراحی شده ­اند، از متن­ها در روابط، گرایش­ها و الگوهای داده مؤثرتر هستند.

 

 

 

چند رسانه­ای­ها

 

 

 

 

دانشجویان از ترکیب واژه ­ها، گرافیک­ها و تصویرها نسبت به واژه ­ها به­تنهایی بهتر یاد می­گیرند.

دانشجویان زمانی بهتر یاد­گیرند که واژه ­ها و تصویرهای مربوط در صفحه نزدیک یکدیگر به نمایش درآیند تا این که از یکدیگر دور باشند.

مایر (۲۰۰۰) بر اساس شواهد تجربی به دست آمده از پژوهش­های مداوم بر روی چندرسانه­ای­ها و یادگیری حقیقی این اصول را مطرح کرده است.

 

 

برگرفته از: (وکری ۲۰۰۲، ص ۲۶۳، سیف، ۱۳۸۳، صص۳۲۰-۲۹۸ و اندرسون و الومی[۸۶]، ۱۳۸۵، ص۲۳۴)

 

نقش تصویر در کتاب­های درسی

تصویرها در کتاب­های درسی به طورمستقیم به توضیح و روشن­سازی مفاهیمی که بیان­شان به وسیله واژه ­ها، دشوار و یا غیر ممکن است می­پردازند. تصویر چه به صورت عکس، چارت، نمودار، نقاشی، دیاگرام و … با افزوده شدن به متن نقش مهمی را در یادگیری بازی می­ کند. دچستل و وکر[۸۷] (۱۹۷۹) هفت نقش را برای تصویرها در کتاب­های درسی برشمرده­اند:
نقش توصیفی[۸۸]: در کتاب­های درسی نقش توصیفی تصویرها از اهمیت زیادی برخوردار است. آن­ها به سادگی می­توانند ساختار اشیا و موجودها را نشان دهند، مسایل مختلف را توصیف کند و آن­چه را که دانش ­آموزان نمی­توانند در ذهن­شان تصور کنند به ایشان نشان دهند.
نقش اشاره­گر[۸۹]: تصویرها در کتاب درسی گاه نقش اشاره­گر را بازی می­ کنند. در این نوع از تصویرها، دانش ­آموزان می­توانند به آسانی نتیجه یک حادثه، فرایند و یا آزمایش را ببینند. تصویر می ­تواند فرایندها و روابط بین اجزای یک سیستم را به خوبی نشان دهد و دانش ­آموز را در درک مسائل مختلف یاری کند.
نقش ریاضی ـ منطقی[۹۰]: تصویرها می­توانند برای نمایش روابط عددی در کتاب­های درسی مورد استفاده قرار گیرند. نمودارهای خطی به راحتی می­توانند ارتباط متغیرهای عددی را نشان
دهند.هم­چنین ماتریس­ها به آسانی الگوهای اعداد را روشن می­سازند.
نقش داده­نمایی[۹۱]: جدول­ها و نمودارها برای نمایش داده ­ها در کتاب­های درسی مورد استفاده قرارمی­گیرند. تصویرها با اجرای نقش داده­نمایی، امکان دسترسی آسان به داده ­ها را فراهم می­ کنند. هم­چنین در قالب جدول­ها و نمودارها، مخاطب قادر است به مقایسه بین داده ­ها بپردازد.
نقش الگوریتمی[۹۲]: اگر، وقتی، مگر و پس[۹۳]، شرط­های پیچیده­ای هستند که می­توانند از طریق طراحی تصویرها ساده شوند. تصویر وقتی نقش الگوریتمی دارد که کل سیر و فرایند عمل را با در نظر گرفتن احتمالات نشان دهد.برای نشان دادن مراحل تکثیر سلولی می­توان از یک فلوچارت استفاده نمود. در فلوچارت تمامی مراحل و احتمال­های ممکن نشان­ داده می­ شود. هم­چنین الگوهای مفهومی یا روندنما نیز می­توانند مراحل را در قالب شکل­های هندسی و پیکان­ها نشان دهند.
نقش کارکردی[۹۴]: بخش وسیعی از کتاب­های درسی مربوط به آموزش سازمان سیستم­ها و فرایندها می­باشد. اغلب این سیستم­ها و فرایندها ناملموس هستند و توضیح آن­ها از طریق واژه ­ها بسیار دشوار می­باشد. برای مثال، میتوز به عنوان یک تقسیم سلولی به راحتی از طریق تصویر قابل نمایش است، در حالی که یادگیرندگان حتی قادر به­تصور آن از طریق واژها در ذهن­شان نیستند.
نقش ساختارنما: تصویرها می­توانند آناتومی (کالبدشکافی) یک مفهوم را از طریق به نمایش درآوردن این­که چگونه هر یک از عناصر به هم متصل شده ­اند و یک کل را تشکیل داده­اند آشکار سازند. هم­چنین با تصویر از جمله نقشه­ها به آسانی می­توان ساختار اشیا را به نمایش درآورد.
هارتلی (۲۰۰۵) نیز پنج نقش را برای تصویر در کتاب­های درسی در نظر می­گیرد:

 

 

نقش عاطفی[۹۵]: تصویرها باعث ارتقا علاقه و انگیزه د فراگیر می­شوند

نقش جلب توجه[۹۶]: تصویرها باعث جلب توجه فراگیر شده و یادگیری را تسهیل می­ کنند.

نقش حمایتی[۹۷]: تصویرها حس دیداری فراگیر را فعال می­ کنند و باعث افزایش یادگیری در فراگیران کم ­توان می­شوند.

نقش آموزشی[۹۸]: تصویرها انتقال بعضی مفاهیم را که از طریق کلمه­ها دشوار است تسهیل می­ کنند.

نقش یادسپاری[۹۹]: استفاده از تصویر در کتاب­های درسی، یادسپاری و بازیابی مطالب حافظه­ بلند­مدت را تسهیل می­ کند(ص۳۴۴).

طراحی تصویرهای آموزشی مؤثر

هافمن و رابرت[۱۰۰] (۲۰۰۱) اصولی را برای طراحی مؤثر تصویرها در کتاب درسی پیشنهاد کرده ­اند. براین مبنا، طراحان باید به ترکیب تصویرها اهمیت دهند. ترکیب تصویر، یک نمود مثبت یا منفی از آن ارائه می­ کند. استفاده از قوانین و اصول زیر می ­تواند به ترسیم تصویرهای درخشان در کتاب درسی منجر شود :

 

 

بلندی بالای تصویر: اگر بلندی بالای تصویرزیاد باشد فرد یا شی در آن به صورت ضعیف دیده می­ شود.

مرکز تصویر: سوژه[۱۰۱] مورد نظر بهتر است در مرکز تصویر قرار داده شود. اگر در تصویر چند سوژه وجود دارد نقطه میان آن­ها را باید به عنوان مرکز تصویر در نظر گرفت.

برش تصویر: در برش، توجه به مفصل­بندی افرادضروری می­باشد. هرگز نباید برش تصویر را از گردن، آرنج، کمر یا زانو صورت گیرد. همیشه باید محل برش بالاتر یا پایین­تر از این مفصل­ها باشد.