روشی برای برنامه ­ریزی وکنترل موثر تمامی منابع مورد نیاز برای دریافت، تولید، ارسال و پاسخگویی به نیازهای مشتریان در شرکت­های تولیدی، توزیعی و خدماتی می­باشد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

برنامه ریزی منابع سازمان یک راه حل مبتنی بر فناوری اطلاعات است که تمام منابع سازمان را توسط یک سیستم به هم پیوسته با سرعت، دقت و کیفیت بالا در کنترل مدیران سطوح مختلف سازمان قرار می­دهد تا بطور مناسب فرایند برنامه ­ریزی و عملیات سازمان را مدیریت نمایند.(توماس و همکاران، ۲۰۰۱)[۹]
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات

 

برنامه ریزی منابع سازمان یک پایگاه داده، یک برنامه کاربردی و یک واسطه یکپارچه در تمامی سازمان است. (تادجه، ۱۹۹۸)

برنامه ریزی منابع سازمان سیستم­های مبنی بر کامپیوتر هستند که برای پردازش تراکنش­های سازمان طراحی شده اند و هدف آن­ها تسهیل برنامه ­ریزی، تولید و پاسخگویی به موقع به مشتریان در محیطی یکپارچه است. (اولئوی، ۲۰۰۱)

سیستم برنامه ریزی منابع سازمان ابزاری است جهت گردآوری و یکپارچه سازی کلیه اطلاعات و مهارت­ های مدیریتی که برای کل سازمان، در یک بانک اطلاعاتی واحد، از امور مالی گرفته تا منابع انسانی، با توجه به عناصر زنجیره­تأمین و اتصال تولید به خرید و فروش، ارائه می شود.(حبشی و برچت، ۲۰۰۵)[۱۰]

برنامه ریزی منابع سازمان از طریق یک یکپارچه­­سازی، دستیابی به سیستم برنامه ­ریزی برای پوشش کل سازمان و ارزیابی برای توسعه محصول تا دستیابی به برتری کامل سازمان را توسعه داده است. (مابرت، ۲۰۰۰)

برنامه ­ریزی منابع سازمان را می توان چنین تعریف کرد: مجموعه ای از برنامه ­های کاربردی در یک بسته نرم­افزاری که فرایند­های اصلی کسب­وکار در یک سازمان یکپارچه می سازند. چنین مکانیزمی باعث تسهیل جریان اطلاعاتی، استفاده نمودن فرایندها، پیوستگی اطلاعات عملیاتی، کاهش موجودی و یکپارچه­سازی اطلاعات مالی و سفارش مشتری می گردد. در عین حال با بهره گرفتن از این سیستم برنامه ­ریزی، سازمان­ها می­توانند به کاربردهای پیشرفته سازمانی همچون مدیریت ارتباط با مشتری مدیریت ارتباط با مشتری[۱۱]، مدیریت زنجیره تأمین، تدارکات الکترونیکی و … دست پیدا کنند. (غلامعلی نژاد، ایرانی،۱۳۸۹)

به صورت کلی، برنامه ریزی منابع سازمان سیستم جامعی است که سعی در مدیریت موثرتر تمام منابع و یکپارچه‌سازی کلیه وظایف و بخش­های موجود دریک سازمان (با بهره گرفتن ازیک سیستم کامپیوتری واحد) را دارد که بتواند نیازهای خاص و ویژه این بخش­ها را برآورده سازد. این کار با بهره گرفتن از یک نرم افزار کامپیوتری انجام می‌شود که بوسیله یک پتیگاه داده واحد، امکان به اشتراک‌گذاری اطلاعات و ارتباط بخش­های مختلف را با یکدیگر برقرار می‌سازد. این نرم‌افزار از تعدادی ماژول نرم افزاری تشکیل شده که هر یک، بخشی از وظایف موجود در شرکت را بر عهده دارند. اغلب نرم افزارهای برنامه ریزی منابع سازمان آنقدر منعطف هستند که شرکت های­خریدار قادر هستند تعدادی ازماژول­های مورد نیاز ویا همه آن­هارا نصب و بکارگیری کنند.

 

۲-۲ سیر تکاملی برنامه ریزی منابع سازمان

در اواخر دهه ۷۰ میلادی مفهوم برنامه‌ریزی مواد موردنیاز معرفی و توسط­شرکت IBM پیاده‌ سازی و توسعه پیدا کرد. مهم ترین عیب این سیستم‌­ها، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گران ‌قیمتی بود که بعضاً در مراکز دانشگاهی و یا نظامی مستقر بودند.
سازمان­ها در استقرار برنامه‌ریزی مواد موردنیاز [۱۲]با مشکلات زیادی مواجه بودند. از طرف دیگر، این سیستم ارتباط بین تولید و استراتژی‌های رقابتی سازمان را چندان مد نظر قرار نمی‌داد و ظرفیت­های تولیدی سازمان در این سیستم لحاظ نمی‌شد.(صالح شطاط، ۲۰۱۲)
در فاصله سال های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی، با توسعه و گسترش برنامه ­ریزی مواد مورد نیاز، مفهوم برنامه ریزی منابع ساخت و تولید [۱۳] ارائه گردید. در اوایل همین دهه نیز سیستم­های برنامه ­ریزی توزیع که مستقل از برنامه ریزی منابع ساخت عمل می­کردند وارد این سیستم شده و عملاً مشکل عدم ارتباط این دو سیستم با یکدیگر مرتفع گردید.
پس از بکارگیری برنامه ریزی منابع ساخت و گسترش آن در تمام عرصه‌های تولیدی، خدماتی، تجاری، توزیعی و غیره و همچنین اضافه‌ نمودن سیستم‌های پشتیبان تصمیم[۱۴] به آن ها، سیستم برنامه ریزی منابع سازمان ارائه شد. با ظهور برنامه ریزی منابع سازمان در حوزه تولید، تمامی سیستم‌های تولیدی تحت پوشش قرار گرفتند. بخش‌ها، فرایند ها و وظایف مختلفی از جمله کنترل کیفیت، نگهداری و تعمیرات، حسابداری و مالی به سیستم‌های تولیدی متصل شده و برنامه ریزی منابع سازمان به عنوان حد فاصل سیستم‌های مدیریت زنجیره­تأمین و مدیریت ارتباط با مشتری[۱۵] مطرح‌گردید. این سیستم بیش از آنکه عنوان جدیدی برای برنامه ­ریزی منابع ساخت باشد، به عنوان سطح بعدی در سطوح تکاملی سیستم­های کامپیوتری طراحی شده است و برای پشتیبانی از عملیات سازمان، گزینه مطرحی است.(براتچ ۲۰۰۱)[۱۶]
حسابداری
با گسترش اینترنت، فناوری برنامه ریزی منابع سازمان منطبق با محیط اینترنت ارائه گردید و در نتیجه تبادل الکترونیکی داده ها[۱۷] و برنامه ریزی منابع سازمان با یکدیگر پیوند خوردند و اینترنت به عنوان جزیی تفکیک‌ناپذیر از برنامه ریزی منابع سازمان محسوب و تحت وب توسعه یافت. همچنین فناوری چند لایه‌ای در معماری سیستم اطلاعاتی در محیط اینترنت در نظر گرفته شد.
در واقع برنامه ریزی منابع سازمان نتیجه ۴۰ سال تجربه، سعی و خطا است و به دلیل بهبود مستمر در تکنیک‌های موجود در مدیریت سازمان­ها و رشد سریع فناوری اطلاعات، برنامه ریزی منابع سازمان نیز همراه آن رشد کرده و روند تکاملی خود را طی نموده است. بنابراین مفاهیم بنیادی بسیار قوی (که در سالیان متمادی شکل گرفته‌اند) زیرساختارهای سیستم‌های برنامه ریزی منابع سازمان را تشکیل می­دهند.( ieir-erp.persianblog،۱۳۹۱)
می‌توان سیر تکاملی و تدریجی برنامه ­ریزی منابع سازمان را در چهار مرحله به صورت زیر خلاصه کرد: (آدیساک،۲۰۰۸)[۱۸]
مرحله اول: یکپارچگی تولید
مرحله دوم: یکپارچگی سازمان
مرحله سوم: یکپارچگی بر مبنای مشتری‌­مداری
مرحله چهارم: یکپارچگی بین سازمانی
قبل از پرداختن به برنامه ریزی منابع سازمان لازم است شناختی مختصر از سیستم های قبل از آن که پایه و اساس برنامه ریزی منابع سازمان بر آن ها استوار است بپردازیم. در کل برنامه ریزی منابع مواد نیاز,برنامه ریزی منابع ساخت و برنامه ریزی منابع سازمان در رده سیستم­های برنامه ­ریزی طبقه‌بندی می‌شوند.

 

۲-۲-۱ برنامه ریزی مواد[۱۹]

یک سیستم اطلاعاتی است که برای برنامه ­ریزی مواد مورد نیاز برای تولید موارد و اقلام مشخص شده در سر­برنامه تولید[۲۰] بکار می‌رود.
اساس کار

 

 

از سربرنامه تولید شروع و نیازمندی‌های هر جزء را تعیین می‌کند.

ورودی ها :

 

سر برنامه تولید [۲۱]

صورت حساب مواد [۲۲]

پایگاه داده مالی [۲۳]

زمانبندی مدیریتی [۲۴]

 

خروجی ها :

 

برنامه ­ریزی مواد مورد نیاز به صورت کامل مشخص می­گردد که ممکن است به تولید یا خرید آن ها منجر شود.

تعیین اینکه چه چیزی را به چه اندازه و چه موقع سفارش دهیم. (یا تولید کنیم)

تعیین اولویت ها جهت برنامه ­ریزی موجودی­ها ، ظرفیت مورد نیاز(جعفر نژاد، ۱۳۹۰)

۲-۲-۲ برنامه ریزی منابع ساخت [۲۵]

 

 

یک توسعه از برنامه ­ریزی مواد مورد نیاز

برنامه ­ریزی کل منابع مورد نیاز برای اجرای یک کسب و کار[۲۶]

عملیات و محدوده­کاری برنامه ­ریزی منابع ساخت

 

 

پیش‌بینی [۲۷]

قابلیت ثبت درخواست مشتری

برنامه ­ریزی تولید [۲۸]

ساختار تولید [۲۹]

کنترل مالی [۳۰]

برنامه ­ریزی منابع ساخت

برنامه ­ریزی ظرفیت [۳۱]

کنترل سطوح پائینی کارخانه[۳۲]

برنامه خرید [۳۳]

حسابداری [۳۴]

تحلیل مالی [۳۵]

سازمان­های امروزی در راستای جهانی شدن رقابت می­ کنند که این رقابت در سطوح متفاوتی وجود دارد. در بازار رقابت جهانی، سازمان­ها به یافتن راه حل­های کاری بهتر با ساختارهای انعطاف­پذیرتر و قابل اطمینان­تری نیاز دارند. بسیاری از زیر ساختارهای سازمانی و تشکیلاتی، توسط سیستم­های اطلاعاتی (که فرایند­های کاری را بطور مستقیم و یا غیر­مستقیم در جهت رشد و ابقاء سازمان پشتیبانی می­ کنند) توانمندتر شده اند. با اداره مؤثرتر این فرایند­ها، مزایای رقابتی می­توانند از طریق کاهش هزینه، افزایش تولید و بهبود سرویس­دهی مشتریان، حاصل شوند. در دو دهه گذشته گرایش خاصی به راه حلی متمرکز که فرایندهای کاری را بهبود می­ دهند ایجاد شده است. این راه حل عبارت است از : برنامه ­ریزی منابع سازمان.( زنگنه نژاد،سلطانی دلگشا، ۱۳۸۹)

 

۲-۳ سیستم­های تشکیل دهنده برنامه ­ریزی منابع سازمان

سیستم­های برنامه ­ریزی منابع سازمان شامل مجموعه­های گوناگون و متعددی است که یکپارچگی آن­ها اهمیت و ارزش مضاعفی را برای سازمان و شاخه­های مختلف آن پدید می­آورد.

 

 

مجموعه اطلاعات پایه سازمان