۴-۱۷ نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه خوش بینی از روی ویژگی های شخصیتی…. ۱۲۰
۴-۱۸ نتایج تحلیل رگرسیون چند متغبره خوش بینی از روی سبک های دلبستگی… ۱۲۱
۴-۱۹ نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه خوش بینی از روی سبک های دلبستگی…… ۱۲۱
فهرست نمودارها صفحه
۴-۱ نمودار توزیع افراد به تفکیک جنسیت……………………………………… ۱۰۶
۴-۲ نمودار توزیع افراد به تفکیک سطح تحصیلات…………………………. ۱۰۷
۴-۳ مقایسه میانگین افراد نمونه در عامل های پنج گانه شخصیت…….. ۱۰۸
۴-۴ مقایسه میانگین افراد در سبک دلبستگی…………………………………. ۱۰۹
فصل اول
کلیات پژوهش

 

 

مقدمه

روان شناسی مثبت نگر به دنبال آن است که تصویری از زندگی خوب را به روشنایی بیان کند (البته از لحاظ روان شناختی) و برای این که مشخص کند چه چیزی زندگی را برای زیستن با ارزش می کند، از روش های روان شناسی استفاده می کند. هدف این است که نشان داده شود چه اعمالی به تجربیات بهورزی و رفاه، به پرورش افکار مثبت نگری که خوش بین و انعطاف پذیر هستند، و به آفریدن موسسات و انجمن های شکوفا کننده می انجامد. بنابراین موضوع اصلی روان شناسی مثبت نگر، تحقیق کردن درباره ی این گونه تجربیات ذهنی مثبت است؛ بهورزی، خشنودی، رضایت خاطر، لذت، امید، خوش بینی روانی، شایستگی، عشق، عشق به کار، جرات، پشتکار، خودمختاری، مهارت میان فردی، استعداد، خلاقیت، ابتکار، دوراندیشی، خرد، مسئولیت میان فردی، نوع دوستی، وجدان کاری و پرورش دیگران (ریو[۱]، ۲۰۰۵، ترجمه ی سیدمحمدی، ۱۳۹۱).
روان شناسی مثبت نگر به سلامت روانی افراد و کیفیت زندگی آن ها توجه می کند (سلیگمن[۲] و میهالی[۳]، ۲۰۰۰). و این که قوت ها به اندازه ی ضعف ها اهمیت دارند، انعطاف پذیری به اندازه ی آسیب پذیری اهمیت دارد (اسنایدر[۴] و لوپز[۵]، ۲۰۰۲). این که افراد بتوانند توانمندی های خود را پرورش دهند دو نتیجه به بار می آورد:۱- پرورش دادن رشد شخصی و سلامتی و ۲- پیشگیری از بیماری هایی مثل افسردگی که می تواند در شخصیت ریشه دار شود.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
خوش بینی به معنای نگاه کردن به جنبه ی روشن امور حتی در شرایط مصیبت بار است (کار[۶]، ۲۰۰۴، ترجمه ی پاشا شریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵). به نظر تایگر[۷] (۱۹۷۹)، خوش بینی، جزء ذاتی انسان و یک نوع ویژگی متمایز کننده و سازگارانه قلمداد می کند. تحقیقات تایلر[۸] (۱۹۸۹) نیز نشان می دهد که مردم، به ویژه افراد سالم به گونه ای سوگیرانه خود را خوش بینانه می بینند. خوش بینی از مثبت نگری نسبت خود به وجود می آید و می توان آن را به صورت نگرش مثبت یا خوش خلقی در نظر گرفت که با آن چه فرد انتظار دارد در آینده نزدیک یا دور پدیدار شود، ارتباط دارد (پیترسون[۹]، ۲۰۰۰). علم ثابت کرده است که خوش بین موهبتی است سترگ چه به عنوان خصیصه ای فرهنگی که کل نظام را در برمی گیرد. نگرش انتظار مثبت به ما انرژی می دهد و استعدادهای پنهان ما را فرا می خواند این نگرش آگاهی های ما را افزایش می دهد.خوش بینی پرتوی قوی از روشنایی را با دور گوشه های تاریک زندگی مان می اندازد و امکانات بالقوه ای را که در تاریکی پنهان شده اند آشکار می سازد. فرد خوش بین، حوادث را از زاویه دید امید تفسیر می کند، مزیت های آن را کشف کرده و راه حل های اخلاقی را می یابد که انسان های بدبین متوجه آن ها نمی شوند (پریچت[۱۰]، ۲۰۰۳، ترجمه ی عنقایی، ۱۳۸۴).
سلیگمن (۱۹۹۸) خوش بینی را به عنوان یک سبک تبیین[۱۱] مفهوم بندی کرده است. برطبق این دیدگاه، افراد خوش بین رویدادها یا تجربه های منفی را با نسبت دادن آن ها به عوامل بیرونی، گذرا و خاص مانند اوضاع و احوال تعیین می کنند. برعکس افراد بدبین رویدادها یا تجربه های منفی را با نسبت دادن علت آن ها به عوامل درونی ثایت و کلی مثل شکست شخصی تعیین می کنند (کار، ۲۰۰۴، ترجمه ی پاشا شریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵).
شی یر[۱۲] و کارور[۱۳] (۱۹۸۵) خوش بینی را به عنوان یک صفت روان شناسی مثبت شخصیت گسترده که مشخصه ی آن انتظارات خوش بینانه کلی است مفهوم بندی کرده است.تحقیقات مختلف نشان داده است که عملکرد افراد بدبین در سه جنبه از عملکرد افراد خوش بین ضعیف تر است:

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

آن ها به مراتب بیشتر دچار افسردگی می شوند.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی

 

آن ها در مدرسه، در شغل، و در زمینه ی ورزش به میزان کمتری از آن چه استعدادهای آن ها انتظار می رود، پیشرفت می کنند.

سلامت جسمانی آن ها در مقایسه با افراد خوش بین ضعیف تر است (سلیگمن، ۲۰۰۶، ترجمه ی داور پناه و محمدی، ۱۳۹۱).

از جمله سازه هایی که با میزان خوش بینی افراد ارتباط دارد ویژگی های شخصیت است . این دیدگاه که شخصیت و رفتار انسان، از مجموعه ای از صفات[۱۴] تشکیل شده است و این که صفات در مرکز شخصیت افراد قرار دارد از قدیم وجود داشته است و نظریه پردازان در زمان معاصر در طی سالیان دراز چند رویکرد بسیار متفاوت برای تعیین این امر که کدام صفات مهم هستند و کدام مهم نیستند اتخاذ کرده اند.مک کری[۱۵] و کاستا[۱۶] مدل پنج عاملی شخصیت را که بر بینش های آیزنک و کتل و دیگران متکی است بنا کردند (مک کری، ۲۰۰۰). به طوری که این پنج عامل ایشان، چارچوب کاملی به دست می دهد که می توانیم مفاهیم صفات آیزنک و کتل را با هم ترکیب و درک کنیم (پروین[۱۷] و جان[۱۸]، ۲۰۰۱، ترجمه ی جوادی و کدیور، ۱۳۹۲).این پنج عامل عبارتد از: ۱- روان رنجور خویی[۱۹] ۲- برون گرایی[۲۰] ۳- گشودگی[۲۱] ۴- خوشایندی[۲۲] (توافق پذیری) ۵- وظیفه شناسی[۲۳] (با وجدان بودن).
از دیگر سازه هایی که انتظار می رود با میزان خوش بینی افراد رابطه داشته باشد، سبک های دلبستگی است. تلاش برای جست وجو و حفظ تماس با افراد مهم زندگی یک قاعده برانگیزاننده اولیه و ذاتی بشر است که در تمام طول زندگی با وی همراه است. دلبستگی یکی از بخش های ذاتی بشر است که با گذشتن از دوران کودکی و نوجوانی از وی جدا نمی شود (بالبی[۲۴]، ۱۹۹۸). دلبستگی را می توان یک موقعیت پایدار و عمیق بیولوژیکی و اجتماعی دانست که بر اساس ارتباط بین کودک و مراقبان او در سال های اولیه زندگی شکل می گیرد (آینزورث[۲۵]، ۱۹۷۳). این ارتباط بین والد و کودک منجر به شکل گیری الگوهای مختلف دلبستگی در کودک می شود که شامل سه الگوی دلبستگی می شود: ۱- دلبستگی ایمن[۲۶] ۲- دلبستگی ناایمن اجتنابی[۲۷] ۳- دلبستگی ناایمن دوسوگرا[۲۸]. تحقیقات هازان[۲۹] وشاور[۳۰] (۱۹۹۰) نشان می دهد که این الگوهای ارتباطی در دوران طفولیت به روابط آتی اطفال در بزرگسالی حاکم می شوند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
با توجه به این که هدف اصلی روان شناسی بهبود وضعیت و کیفیت زندگی انسان است (پترسون و سلیگمن، ۱۹۸۴). نزدیک شدن به مفهوم خوش بینی می تواند ما را به این دو هدف می رساند. پژوهش پیش رو بر آن است تا رابطه ی ویژگی های شخصیت مدنظر در نظریه ی پنج عاملی مک کری و کاستا و سبک های دلبستگی را با خوش بینی تعیین کند و هم چنین سهم هر سازه را در میزان پیش بینی خوش بینی تبیین نماید.

 

 

بیان مساله

نحوه ای که اغلب افراد فکر می کنند، نه انعطاف پذیر و نه دقیق است. اکثر افراد تصور می کنند که از حد متوسط بهتر هستند و اکثرا فکر می کنند که در تمام زمینه ها بهتر از متوسط هستند. خیلی از افراد نسبت به خود سوگیری مثبت دارند. مردم به ویژه افراد سالم به گونه ای سوگیرانه خود را خوش بینانه می بینند (تیلور، ۱۹۸۹) . تفکر بشری با سوگیری مثبت جدی مشخص می شود. یعنی این که، مغز ما طوری طراحی شده است که به جای اندیشیدن به طور واقع بینانه و منفی، به شیوه ی مثبت می اندیشیم (کار،۲۰۰۴؛ ترجمه پاشاشریفی و نجفی زند). بنابراین خوش بینی جزو سرشت انسان ها است وبه معنی تمایل به اتخاذ امیدوارانه ترین دیدگاه است و به یک پیش آمادگی عاطفی و شناختی در خصوص این که چیزهای خوب در زندگی مهم تر از چیزهای بد است، اشاره دارد(کارور و شی یر،۱۹۹۲)
خوش بینی، غالبا با درجات متغیری از واقع گرایی، تقدیر گرایی و حتی بد بینی ترکیب ومحدود می شود. عقیده بر این است که خوش بینی و میزانی که به طور خوش بینانه فکر می کنیم، هم به لحاظ فردی بر اساس ویژگی های سرشتی شخص و هم به لحاظ اجتماعی که در ارتباط با دنیای های اجتماعی که در آن زندگی می کنیم، شکل می گیرد (حیدری، احتشام زاده حلاجانی، ۱۳۸۹). شی یر و کارور (۱۹۸۵) خوش بینی را یک انتظار تعمیم یافته تعریف می کنند که بر مبنای آن در آینده، بیش تر رویدادهای خوب اتفاق خواهند افتاد تا رویدادهای بد. از این رو افراد خوش بین در رویارویی با دشواری ها، به دنبال کردن اهداف باارزش خود ادامه می دهند و با به کارگیری راهبردهای کنار آمدن موثر، خودشان و حالت های شخصی شان را تنظیم می کنند تا این که بتوانند به هدف خود برسند (شی یر، کارور و بریجز[۳۱]،۲۰۰۰). تحقیقات نشان داده است که خوش بینی با سلامت روانی بالا(آقایی، دهکردی و آتش پور،۱۳۵۸ )، استقامت بیشتر و مساله گشایی موثرتر ( پترسون، ۲۰۰۰)، انگیزش پیشرفت و رضایت از زندگی (نوری، ۱۳۸۵ )، استفاده از راهبردهای کنار آمدن مساله مدار (موسوی نسب و تقوی،۱۳۸۴ ) رابطه دارد. این ویژگی ها احتمالا منجر به شکل گیری احساس امید به آینده در افراد خوش بین می شود. بنابراین افراد خوش بین دارای ویژگی ها و صفات شخصیتی خاصی هستند که می توانند نگاه خوش بینانه به آینده را در آنها تقویت کند.
شخصیت هر کس ، مجموعه ای از صفات هیجانی و رفتاری است که فرد را در زندگی روزمره اش احاطه و همراهی می کند. به بیان دیگر، شخصیت خصوصیات مستمری است که فرد از طریق آن ها تعامل و سازگاری خود را با دیگران و محیط اجتماعی تنظیم می کند (آلبرت یو[۳۲]، مانیاجی[۳۳]، برگسیوسی[۳۴] و بوگتااف[۳۵]، ۲۰۰۶). نظریه های صفات بر این فرض مبتنی هستند که شخصیت فرد، چکیده ای است از صفات یا شیوه های مشخص از رفتار کردن، فکر کردن، احساس کردن، واکنش نشان دادن و نظایر آن ها است (کریمی، ۱۳۸۵). مک کری وکاستا نظریه پنج عاملی صفات را بنا نهادند که شامل روان رنجورخویی، برون گرایی، گشودگی( پذیرا)، خوشایندی (توافق پذیری )، و وظیفه شناسی ( باوجدان بودن ) است (کاستا، ۲۰۰۰ ). روان رنجورخویی به صورت تمایل کلی به داشتن حالت های عاطفی منفی، ایده های غیر منطقی و درگیری با اعمال تکانشی مشخص می شود (نریمانی، عینی، دهقان، غلام زاده و صفاری نیا،۱۳۹۱). افراد برون گرا نگاهی امیدوارانه به آینده دارند (مک کری، ۲۰۰۰). گشودگی نسبت به تجربه، با یک تمایل کلی به گسترش اطلاعات جدید، داشتن تفکر واگرا و استرس های غیرمعمول مشخص می شود (نریمانی و همکاران،۱۳۹۱). ویژگی افراد خوشایند تاکید بر ارتباطات فردی و احساس همدردی با سایرین است و افراد وظیفه شناس، تمایل به کنترل تکانه ها و به کارگیری طرح و برنامه برای رسیدن به اهداف شخصی دارند (حق شناس،۱۳۸۵ ).
مجموع ویژگی های شخصیتی، افراد روان رنجورخو را برای تجربه ی رویدادهای منفی و افراد برون گرا را برای تجربه ی رویدادهای مثبت آماده می کند (کار،۱۳۸۵ ). ششواهد پژوهشی نیز نشان داده است ویژگی شخصیت روان رنجورخویی با خوش بینی رابطه ای منفی و با بدبینی رابطه ی مثبت دارد (کریستین و همکاران، ۲۰۰۳؛ مشکی، ۱۳۸۵).و ویژگی شخصیتی برون گرایی با خوش بینی رابطه ی مثبت نیرومندی وجود دارد (کریستین[۳۶]، براور[۳۷] و بندورانت[۳۸]، ۲۰۰۳). افراد پذیرا عمیق تر از افراد غیرپذیرا هیجان های مثبت و منفی را تجربه می کنند و افراد خوشایند، اساسا نوع دوست هستند و باور دارند که دیگران متقابلا کمک کننده هستند. در مقابل افرادی که در انتهای بعد خوشایندی قرار دارند، ستیزه جو، خود مدار، شکاک و بدبین می باشند (مک کری و کاستا، ۱۹۹۰؛ به نقل از روشن، ۱۳۸۵). افرادی که در وظیفه شناسی نمره ی بالایی می گیرند خوش قول و مطمئن هستند (مک کری، کاستا و بوش، ۱۹۸۶؛ به نقل از روشن، ۱۳۸۵) و به نظر افرادی خوش بین هستند.
سبک دلبستگی از جمله سازه هایی است که خوش بینی را در افراد شکل می دهد (هاینون[۳۹]، ۲۰۰۴؛ تامپسون[۴۰]۱۹۹۹). به نظر بالبی دلبستگی به معنای پیوند عاطفی است که در کودکی، بین کودک و مراقب اصلی وی شکل می گیرد و این دلبستگی بر رشد اجتماعی و احساس کودک در کل زندگی تاثیرگذار است (بالبی، ۱۹۸۹). آینزورث دلبستگی را به انواع دلبستگی ایمن، دلبستگی ناایمن اجتنابی و دلبستگی ناایمن دوسوگرا تقسیم نمود (خوشابی و ابوحمزه، ۱۳۸۵). دلبستگی ایمن پایگاهی ایمن را ایجاد می کند که افراد به واسطه ی آن می توانند پاسخ های سازگارانه تری به محیط اطرافشان بدهند. تحقیقات نشان داده است که دلبستگی ایمن با احساس خود کفایتی بالا، احساس مثبت و منسجم نسبت به خود مرتبط است (میکولینسر[۴۱]، ۱۹۹۵) و به این ترتیب، بافت خوش بینانه ای را برای رشد مستمر شخصیت مهیا ساخته که زمینه ساز مهمی برای شکل گیری خوش بینی است ( تامپسون،۱۹۹۹ ). بنابراین افراد دارای سبک دلبستگی ایمن خوش بینی بالاتری نسبت به افراد دارای سبک های دلبستگی ناایمن دارند. شواهد پژوهشی نیز این فرضیه را تایید کرده است (ازجمله پژوهش های: چگنی،بهروزی،شیخ شبانی هاشمی مهرابی زاده هنرمند،۱۳۹۱؛ معدنی پور، رنجبر، کاکاوند و ذاکر، ۱۳۹۰؛ یلسین، ۲۰۱۱). بوو[۴۲] (۲۰۱۰) نیز در پژوهش خود نشان داده است که افراد خوش بین دارای سبک دلبستگی ایمن و افراد بدبین افرادی افسرده و دارای سبک های دلبستگی ناایمن هستند. پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به سوالات زیراست:
۱- آیا بین ویژگی های شخصیت و سبک های دلبستگی با خوش بینی رابطه ای وجود دارد؟ و ۲- سهم متغیرهای پیش بین (ویژگی های شخصیت یا سبک های دلبستگی) در پیش- بینی متغیر ملاک (خوش بینی) چقدر است؟

 

اهمیت موضوع تحقیق

روان شناسی مثبت نگر به دنبال آن است که به افراد کمک کند توانایی شایستگی های خود را پرورش دهند. پرورش این توانایی ها دو نتیجه ی مرتبط به بار می آورد: ۱- پرورش دادن رشد شخصی و سلامتی و ۲- پیشگیری از این که بیماری انسان (مثلا افسردگی و خودکشی) در شخصیت ریشه دار شود (ریو، ۲۰۰۵؛ به نقل از سیدمحمدی، ۱۳۹۱). از جمله توانمندی های شخصی که می تواند نتایج فوق را به بار آورد خوش بینی است. چرا که خوش بینی به معنای نگاه کردن به جنبه های روشن امور حتی در شرایط مصیبت بار است (کار، ۲۰۰۴؛ به نقل از پاشاشریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵). بنابراین می توان انتظار داشت که افراد خوش بین به هنگام مواجه شدن با یک چالش، مصر و مطمئن هستند (حتی اگر پیشرفت سخت یا کند باشد) و بد بین ها مشکوک و مردد هستند. افراد خوش بین می توانند یک فاجعه ی بزرگ را با موفقیت پشت سر بگذارنند (کارور و همکاران، ۱۹۹۳). از آن جا که افراد خوش بین انتظار نتایج مطلوبی را دارند احتمالا ترکیبی از احساسات مثبت را تجربه می کنند، در مقابل افراد بدبین نتایج نا مطلوبی را انتظار می کشند. احتمالا باید احساسات منفی مثل اضطراب، غمگینی و ناامیدی را تجربه کنند (شی یر و همکاران، ۲۰۰۱) و چون بد بینی عادت ریشه دار ذهنی است که عواقب گسترده و مصیبت بار نظیر خلق گرفته، کناره گیری، بی کفایتی عملکرد و حتی عوارض جسمانی خلاف انتظار دارد ومشخصه ی کلیدی افسردگی و اضطراب است (سلیگمن، ۲۰۰۶، ترجمه ی داور پناه و محمدی، ۱۳۹۱). تحقیقات نشان داده است که افراد خوش بین طول عمر بیش تری دارند (ماریوتا[۴۳] و همکاران، ۲۰۰۰).
ازجمله توانمندی های شخصی که با خوش بینی ارتباط دارد صفات و ویژگی های شخصیتی است.مدل پنج عاملی صفات که توسط مک کری و کاستا تهیه شده بر بینش آیزنک و کتل و دیگران بنا شده است (مک کری، ۲۰۰۰). شواهد پژوهشی نشان می دهد که روان رنجور خویی، افراد را برای تجربه ی رویدادهای منفی بیشتر آماده کرده و برون گرایی افراد را برای تجربه ی رویدادهای مثبت آماده می کند (کار، ۲۰۰۴، ترجمه ی پاشاشریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵). برون گرایی با سلامت هیجانی همبستگی مثبت داشته درحالی که روان رنجورخویی با سلامتی هیجانی همبستگی منفی دارد (شولتز[۴۴]، شولتز، ۲۰۰۵، ترجمه ی سیدمحمدی، ۱۳۸۵). هم چنین افرادی که از لحاظ روان رنجورخویی بالا هستند مستعد افسردگی، اضطراب و سرزنش خویش هستند (جروم[۴۵]، ۱۹۸۷).
کسانی که از نظر گشودگی بالا هستند دامنه ی وسیعی از تمایلات عقلانی دارند و دنبال چالش هستند (مک کری و کاستا، ۱۹۸۵). هم چنین کسانی که از لحاظ وظیفه شناسی بالا هستند قابل اعتماد، مسئول، کارآمد بوده و نمرات بهتری را نسبت به کسانی که در این صفت نمره ی پایین می گیرند کسب می کنند (گلدبرگ[۴۶]، ۱۹۹۰). در تحقیق دیگری معلوم شد که افرادی که در عامل توافق پذیری بالا بودند یاری گر، کمک رسان، نوع دوست و صادق بودند (جان، ۱۹۹۰).
از دیگر عواملی که با میزان خوش بینی افراد ارتباط دارد سبک های دلبستگی است. بالبی هماهنگ با اسلاف خود، قائل به وجود نیازهای نخستین و ضروری برای ارضا (مثلا نیاز تغذیه) است. معذلک وی این نکته را مورد تاکید قرار می دهد که افزون بر نیازهایی که تاکنون به عنوان نیاز نخستین در فرد آدمی شناسایی شده اند یک نیاز دیگر نیز در واقع وجود دارد که تاکنون آن را ثانوی می پنداشتند: و این نیاز دلبستگی است. نیاز دلبستگی نیز نخستین است. یعنی ازهیچ نیاز دیگری مشتق نشده است و نیاز اساسی برای تحول شخصیت است (منصور و داستان، ۱۳۸۸).
دلبستگی محصول تکامل و ضامن بقای کودک است. چون باعث می شود مراقبان کودک از او محافظت کنند و زمینه ساز رشد و نمو وی شوند (کاپلان[۴۷]، ۲۰۰۰، ترجمه ی فیروز بخت، ۱۳۹۰). رفتار دلبستگی که ازنقطه ی شروع در کودکی وجود دارد به تدریج متنوع می گردد، به چهره های معین گسترش می یابد، در تمام زندگی پابرجا می ماند و تحت اشکال مختلفی متجلی می گردد و گاهی تحت اشکال رمزی (نامه نگاری، ارتباطات تلفنی) به منظور تامین تماس بروز می کند (منصور و داستان، ۱۳۸۰).
تحقیقات نشان داده که کیفیت دلبستگی کودک به مادرش بر تمامی روابط شخصی وی اثر می گذارد و با قابلیت های او در روابط شخصی وی تاثیر می گذارد و با قابلیت های او در روابط میان فردی آینده اش ارتباط دارد (کاپلان، ۲۰۰۰، ترجمه ی فیروز بخت، ۱۳۹۰). هم چنین تحقیقات نشان داده که افراد برخوردار از سبک دلبستگی ایمن، بیشتر از افراد دارای دلبستگی ناایمن کنجکاوند و اطلاعات جدید را می پذیرند (کار، ۲۰۰۴؛ ترجمه ی پاشاشریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵).
(سلیگمن، ۲۰۰۰؛ به نقل از کار، ۲۰۰۴) خوش بینی را جزء هیجان های مثبت که با آینده پیوند دارند طبقه بندی می کند. خوش بینی به معنای نگاه کردن به جنبه های روشن امور حتی در شرایط مصیبت بار است. در دیدگاه شی یر و کارور (۱۹۸۵) خوش بینی به عنوان یک صفت شخصیتی گسترده که مشخصه ی آن انتظارات خوش بینانه ی کلی است مفهوم شده است. طبق دیدگاه ایشان خوش بینی سرشتی یا گرایشی یکی انتظار کلی است دایر بر این که در آینده بیشتر رویدادهای خوب اتفاق خواهد افتاد تا اتفاق های بد.
بنابراین نتایج پژوهش حاضر از نظر علمی می تواند اطلاعات مفیدی در اختیار محققان قرار دهد. حتی می تواند زمینه ساز مطالعات بیشتر در رشته ی روان شناسی مثبت نگر باشد چرا که هر سه متغیر این پژوهش از مباحث مطروح در این رشته از روان شناسی نسبتا است. این پژوهش در پی تعیین رابطه ویژگی های شخصیت و سبک های دلبستگی با خوش بینی است و سعی دارد مشخص سازد سهم متغیرهای پیش بین در پیش بینی متغیرملاک ( خوش بینی ) چقدر است.
۱-۴) اهداف تحقیق
۱-۴-۱) هدف کلی:

 

 

تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیت و سبک های دلبستگی با خوش بینی دانشجویان.

۱-۴-۲) اهداف جزیی:

 

 

تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیت و مولفه های آن (برون گرایی، روان رنجور خویی، گشودگی، توافق پذیری، و وظیفه شناسی) با خوش بینی.

تعیین رابطه سبک های دلبستگی ایمن، دلبستگی ناایمن اجتنابی، و دلبستگی ناایمن دوسوگرا با خوش بینی.

تعیین رابطه ویژگی های شخصیت با سبک های دلبستگی .

تعیین سهم ویژگی های شخصیت و سبک های دلبستگی در تبیین خوش بیینی
فرضیه های تحقیق

بین ویژگی های شخصیت و مولفه های آن (برون گرایی، روان رنجور خویی، گشودگی، توافق پذیری، و وظیفه شناسی) با خوش بینی رابطه وجود دارد.

در زمینه اموال فکری، دو نوع حق را داریم. این دو نوع حق عبارت است از حق معنوی و حق مادی. حق معنوی، آن دسته از حقوقی است که به اشخاص دیگر قابل واگذاری نیست. در واقع هیچ‌کس نمی‌تواند مثلا به عنوان مولف یک اثر اجازه دهد که اسم خودش را تغییر داده و نام دیگری را به جای نام وی بر روی اثر تالیفی وی بگذارند. اگر هم طرفین قراردادی در این زمینه منعقد کنند، آن قرارداد باطل خواهد بود. یا این‌که مثلا مخترع یک اثر نمی‌تواند اجازه دهد که اسم شخص دیگری به عنوان مخترع آن اثر به ثبت برسد و هر وقت هم موضوع مزبور مشخص شد، این عمل قابل ابطال خواهد بود. قراردادی هم که در این مورد بین مخترع و شخص دیگر نوشته می‌شود، باطل است. به این نوع از حقوق، حق معنوی گفته می‌شود که اساسا هم قابل واگذاری به غیر نیستند. در عین حال یک حق مادی هم در این زمینه داریم، مبنی بر این‌که دارنده آن حق می‌تواند حق اختراع یا حق تالیف خود را به فروش برساند. برای آن‌که این اشتباه هم پیش نیاید که در واقع تصور شود مالکیت معنوی فقط قادر است که یک حق معنوی ایجاد کند.[۱۱]
از مهم ترین و پر مناقشه‌ترین نظریات پیرامون مالکیت فکری که امروزه نیز طرفداران زیادی دارد، این است که حق صاحب اثر فکری به عنوان نوعی مالکیت شناخته شود. از این رو حقوق دانان و شخصیت‌های بسیاری بر این مطلب تاکید کرده‌اند از جمله لامارتین گفته است که مالکیت ادبی «مقدس ترین نوع مالکیت» است. شاپلیه در گزارشی که در این باره تهیه کرده اعلام نموده است که مالکیت ادبی شخصی‌ترین و مشروع‌ترین نوع مالکیت است؛ چه اگر مالکیت عادی بر اشیاء خارج از انسان تعلق می‌گیرد که آدمی آن ها را تصرف می‌کند، مالکیت ادبی مربوط به فکر انسان است که با خود او متحد است. لوئی ناپلئون در سال ۱۸۴۴ در نامه‌ای نوشته «‌اثر فکری ملکی مانند زمین و خانه است و باید از همان حقوق بر خوردار باشد.» اگر این نظریه را بپذیزیم، می‌توانیم از مقررات عمومی مالکیت (در صورت نبودن قانون خاص) در خصوص آفرینش‌های فکری استفاده کنیم. اولین کسانی که بر موضوعات فکری کلمه مالکیت را اطلاق کردند نویسندگان و ادیبان بودند، که با استعمال و تکرار مالکیت در مورد حق مؤلف، اصطلاح مالکیت فکری و معنوی را در ادبیات حقوقی وارد کردند. این دیدگاه نیز مورد انتقاد قرار‌گرفته است. از مهم ترین اشکالات وارد بر این نظریه این است که مالکیت حقی دائمی (غیر موقت)، مطلق (بدین معنا که مالک حق همه گونه تصرف و انتفاع در مال خود را دارد) و مالی می‌باشد حال آنکه حقوق فکری حقوقی موقت، غیر مطلق و غیر مالی می‌باشند. طرفداران دیدگاه مالکیت ضمن پاسخ به این ایرادات بر نظر خود تاکید دارند.[۱۲]
حقوق مالکیت معنوی حقوق داده شده به افراد بعد از خلق از ذهن خود می باشد. آنها معمولا خالق حق انحصاری بر استفاده از ،ابداع خود برای یک دوره معینی از زمان را دارند. حقوق مالکیت فکری به دو بخش اصلی تقسیم می شوند:
الف- کپی رایت و حقوق مربوط به کپی رایت:
حقوق نویسندگان آثار ادبی و هنری (مانند کتاب و دیگر نوشته، ساخته های موسیقی، نقاشی، مجسمه سازی، برنامه های کامپیوتری و فیلم) توسط کپی رایت محافظت می شود، برای مدت حداقل ۵۰ سال پس از مرگ نویسنده. همچنین شاخه نو کپی رایت تحت عنوان حقوق مرتبط نامیده می شود از حقوق نوازندگان (به عنوان مثال بازیگران، خوانندگان و نوازندگان)، تولید از ضبط صدا (صدای ضبط شده) و سازمان رادیو و تلویزیون. هدف اجتماعی اصلی حفاظت از کپی رایت و حقوق مرتبط، تشویق و پاداش دادن به خلاقیت است.[۱۳]
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ب- مالکیت صنعتی
مالکیت صنعتی را می توان به دو بخش اصلی تقسیم می شوند: یک بخش می تواند به عنوان حفاظت و حمایت از نشانه های ویژه، علائم تجاری خاص اشخاص (که تشخیص کالا یا خدمات، یک شخص نسبت به شخص دیگر) اشاره نمود و بخش دیگر نیز به عنوان نشانه های جغرافیایی (که شناسایی یک کالا با منشاء و مبداء یک مکان، که دارای یک ویژگی خاص بوده، و اساسا قابل انتساب به مبدا جغرافیایی آن) است. حمایت از چنین نشانه هایی مشخص با هدف تحریک و حصول اطمینان از رقابت عادلانه و محافظت از مصرف کنندگان، آن ها را قادر به انتخاب آگاهانه بین کالا و خدمات مختلف می کند. انواع دیگر مالکیت صنعتی در درجه اول ترقیب کننده برای تحریک نوآوری، طراحی و ایجاد فن آوری اختراعات(حفاظت شده توسط اختراع ثبت شده)، طراحی های صنعتی و اسرار تجاری در این دسته قرار می گیرند. هدف اجتماعی که برای حفاظت از نتایج حاصل از سرمایه گذاری در توسعه فن آوری جدید، در نتیجه دادن انگیزه و وسیله ای برای تامین مالی فعالیت های تحقیق و توسعه است. عملکرد حقوق مالکیت معنوی نیز انتقال تکنولوژی در قالب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری های مشترک و صدور مجوز را تسهیل می کند. حفاظت معمولا برای مدت محدود (معمولا ۲۰ سال در مورد اختراع ثبت شده ) داده شده است.[۱۴]
اندیشه و دانش در تجارت بین‌الملل، نقشی روزافزون یافته است. بخش اعظم محصولات مبتنی بر تکنولوژی پیشرفته، مرهون تحقیقات و نوآوری‌های انجام شده است و خرید و فروش فیلم‌ها، نوارهای موسیقی، کتاب‌ها، نرم‌افزارهای رایانه‌ای و سایر کالاهای فرهنگی تا حد زیادی به خاطر اطلاعات و خلاقیت نهفته در آن ها است. فقدان یک نظام حقوقی موثر برای حمایت از حقوق مالکیت فکری، باعث گسترش تولید کالاهای جعلی و تقلبی و تجارت غیرمنصفانه یا مکارانه می‌شود و این امر حقوق و منافع تجاری مشروع صاحبان مالکیت فکری را زایل و پیشرفت علمی و زندگی فرهنگی را هم مختل می‌کند. بنابراین، برای جلوگیری از تجارت غیرمنصفانه، حمایت از حقوق مالکیت فکری کاملا ضروری است. گذشته از موضوع تجارت، در متون مختلف روی تاثیر و نقش مثبت حمایت از حقوق مالکیت فکری در فرایند توسعه حتی در مراحل اولیه این فرایند تاکید شده است. ازجمله فوایدی که برای یک نظام حقوقی موثر در حمایت از حقوق مالکیت فکری برشمرده‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

 

تشویق خلاقیت و نوآوری داخلی و در نتیجه ارتقای سطح توسعه علمی و فنی و اقتصادی و تقویت رقابت کیفی در تولید و تجارت از طریق از میان بردن خطر سرقت و تقلب و تضمین عواید اقتصادی مشروع مخترعان و پدید آورندگان آثار جدید و جبران هزینه‌های خلق و تولید این آثار.
عکس مرتبط با اقتصاد

 

تشویق و تسهیل جذب و انتشار اطلاعات فنی یا تکنولوژی از طریق واردات کالاها و دستگاه‌های پیشرفته، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و خرید امتیاز.

تشویق سرمایه‌گذاری روی تحقیق و توسعه و ایجاد فضای مناسبی برای مبادله تجارت علمی، بدون نگرانی از سرقت و سوء استفاده غیرمنصفانه از این تجارب و اختراعات.[۱۵]

جان مایه حقوق مالکیت فکری حمایت از حقوق پدید آورنده اثر و ایجاد زمینه ای مطمئن در جهت تشویق هنرمندان و صنعتگران برای خلق آثار بهتر است که در صورت تحقق چنین زمینه ای بخش های مختلف جامعه هم با آگاهی از اصالت آثار، از فواید آن منتفع خواهند شد. موضوع مورد حمایت در این حقوق، آثار فکری و آفریده های خلاقانه بشری می باشد.[۱۶]
۲-۱-۳ گفتار سوم: مفهوم و جایگاه حقوق مالکیت فکری از نظر علمای دینی و فقهی
مالکیت معنوی اگر چه در حقوق موضوعه دارای سابقه‌ای نسبتاً طولانی است، اما در فقه شیعه از موضوعات مستحدثه فقهی به شمار می‌آید و فقها باید حکم آن را از مبانی فقهی شیعه استخراج کنند و در اختیار جامعه اسلامی قرار دهند. در میان فقها دو نظریه مختلف پیرامون آن وجود دارد. برخی عقیده دارند مالکیت معنوی موضوعی نیست که قابل تطبیق بر موضوعات فقهی باب عقود باشد و از این‌ رو، آن را به رسمیت نشناخته‌اند. برخی دیگر کسانی هستند که معتقدند می‌توان بر اساس چارچوب های فقهی شیعه، آن را به رسمیت شناخت مالکیت فکری از نظر فقها و علمای دینی از دو منظر موافقان و مخالفان این حقوق قابل بررسی است.[۱۷]
۲-۱-۳-۱ دیدگاه موافقان مالکیت فکری
دیدگاه های موافقان مالکیت معنوی را در مجموع می توان به دو دسته تقسیم کرد:
دیدگاه هایی که فقه و نظام فقهی را به عنوان یک کل در نظر گرفته و به ساختار و نقش ویژه آن در زندگی فردی و جمعی و تعیین موقعیت های فرد، جامعه و حکومت و به ضرورت ها و بایسته های آن از آن جهت که بخشی از دین است توجه کرده و کمبودهای آن را شناسایی و برای حل آن ها چاره اندیشی می کنند. نگاه این گروه به فقه بیشتر نگاه بیرونی است. دیدگاه هایی چون دین حداقلی و دین حداکثری ولایت فقیه، مقاصد یا اهداف شریعت، و نظریه منطقه الفراغ را می توان در این دسته جای داد. دیدگاه هایی که تلاش کرده اند از متن فقه موجود، عناصری را شناسایی کنند که با مالکیت معنوی هم خوانی داشته باشد. تمسک به قاعده «لا ضرر»، «سیره عقلا» و عمومات در این دسته قرار می گیرد. بنابراین بحث ما تحت دو عنوان: دیدگاه های کلی نگر و دیدگاه های جزئی نگر دنبال خواهد شد.
الف- دیدگاه های کلی نگر
صاحبان این دیدگاه ها معتقدند که در حقوق اسلام، کاستی ها و خلأهای قانونی وجود دارد و حاکم اسلامی در هر عصری باید به اقتضای شرایط و موقعیت، این خلأهای قانونی را پر کند.

 

 

مشروعیت مالکیت معنوی بر اساس نظریه منطقه الفراغ: این نظریه را شهید صدر پایه گذاری کرده است. منطقه الفراغ، به حوزه ای از شریعت ناظر است که به جهت ماهیت متغیر آن، احکام موضوعات و عناوین می توانند متغیر باشند و شارع وضع قواعد مناسب با اوضاع و احوال و مقتضیات زمان و مکان را با حفظ ضوابط و در چارچوب معینی به عهده ولی امر گذاشته است.

مشروعیت مالکیت معنوی بر اساس نظریه دین حداقلی: صاحب این نظریه با انگشت گذاشتن روی مسائل متعدد بخشهای سه گانه اعتقادی، اخلاقی و فقهی اسلامی و با تحلیل آنها چنین وانمود می کند که اینها برنامه های ضروری و لازم برای یک زندگی است، نه حداکثر و کامل ترین آن ها. به گفته خود ایشان: اقلی یعنی اگر(دین) دنیوی است، واجد احکامی است که با اقل شرایط معیشتی آدمی وفق می دهد و قابل اجراست و حاجات حقوقی یک زندگی ساده را که همیشه و همه جا می توان داشت، بر می آورد. اما حاجات بزرگ تر در یک زندگی پیچیده تر را منظور نمی داند و اگر اخروی است اقل سعادت اخروی و صعود به پایین ترین مراتب معنوی را ممکن می سازد.

ب- دیدگاه های جزئی نگر
در اینجا به دو دلیل از این دیدگاه اشاره می کنیم:

 

 

قاعده حفظ نظام و دلیل عقل مستقل: یکی از قواعدی که با تکیه بر آن می توان به مشروعیت مالکیت معنوی دست یافت، قاعده حفظ نظام است. این قاعده به عنوان یک دلیل عقلی مورد استناد قرار می گیرد. با این توضیح که به عقیده اصولیین بین حکم عقل و حکم شرع همیشه ملازمه است. یعنی اگر عقل در موضوع خاص حکمی را صادر نماید، شارع از آن جهت که خود از عقل است آن حکم را تأیید خواهد کرد. بنابراین اگر بتوان مصداقی را یافت که عقل حکمی در آن خصوص نداشته باشد، کشف می کنیم که نظر شارع نیز مطابق همین حکم عقلی است. منتها به این شرط که همه عقلا در شرایط مختلف، مشترکاً به آن حکم عقلی پایبند باشند. این قاعده یکی از قواعد پرکاربرد در فقه است.

جای شک نیست که آنچه امروزه به عنوان اموال معنوی یاد می شود، به حدی فراوان است که تمام ساعت های زندگی روزمره انسان را تحت پوشش خود قرار می دهد. با این کثرت وجود، آیا شارع می تواند از به رسمیت شناختن آن صرف نظر کند؟ تردیدی نیست که اگر مالکیت معنوی به رسمیت شناخته نشود، علاوه بر اینکه ضررهای بزرگی به جوامع اسلامی وارد خواهد شد، خلأهای فراوانی نیز در جامعه پدید خواهد آمد.

 

 

گسترش و توسعه در مفهوم ملکیت: آنچه با به وجود آمدن مالکیت معنوی اتفاق افتاده، توسعه در مفهوم ملکیت است. با این توضیح که شارع احکام خود را بر روی مفهوم ملکیت مرتب ساخته و این مفهومی است که قبل از تشریع نیز مورد استفاده عقلا بوده و شارع خود آن را تأسیس نکرده است. اگر چه شارع ملکیت بعضی از مصادیق این مفهوم عرفی و عقلایی را از اعتبار انداخته، ولی نمی توان این کار را تحدید در مفهوم ملکیت از نظر شارع به حساب آورد، زیرا قید تنها به مقدار مفهومی خود خارج می کند و بقیه بر اطلاق خود باقی خواهد ماند. شارع این بخش را با اطلاقش امضا کرده و مفهوم این کار شارع آن است که هرگونه قولی را در این محدوده می پذیرد، و گرنه باید مقصود خود را به طور شفاف بیان سازد تا مخاطب در فهم مقصود او دچار تردید نگردد.

با توجه به این مطلب می توان گفت با پیدایش مالکیت معنوی، هیچ اتفاق غریبی رخ نداده است. آنچه پیش آمده، فقط تغییر در مفهوم ملکیت است، نه چیزی بیشتر از آن. قبل از پیدایش مالکیت معنوی عقلا فقط اشیای مادی را که به انسان تعلق داشت ملک می دانستند، اما با پیدایش مالکیت معنوی، مفهوم ملکیت را توسعه بخشیدند و به اشیای غیرمادی متعلق به انسان نیز سرایت دادند.
۲-۱-۳-۲ نظرات مقام معظم رهبری
می توان نمونه هایی از آن را در استفتائات مقام معظم رهبری یافت که از جمله:
سئوال ۱۳۳۶: تجدید چاپ کتاب ها و مقاله‏هایى که از خارج وارد شده و یا در داخل جمهورى اسلامى چاپ مى‏شوند، بدون اجازه ناشران آنها چه حکمى دارد؟
مسئله تجدید چاپ کتاب هایى که در خارج از جمهورى اسلامى منتشر شده‏اند و یا تصویربردارى به طریق افست از آن ها، تابع قرار دادهایى است که راجع به آن ها بین جمهورى اسلامى ایران و آن دولت ها منعقد گشته است. وامّا کتاب هایى که در داخل چاپ مى‏شوند، احوط این است که حق ناشر با کسب اجازه از او نسبت به تکرار و تجدید چاپ کتاب رعایت شود.
سئوال ۱۳۳۷: آیا جایز است مؤلفان و مترجمان و صاحبان آثار هنرى مبلغى را در برابر زحماتشان و یا به عنوان حق تألیف در مقابل تلاش و وقت و مالى که براى انجام آن کار صرف کرده‏اند، تقاضا نمایند؟
آنان حق دارند در برابر واگذارى نسخه اوّل یا اصلى اثر علمى و هنرى خود به ناشر، از وى هر مبلغى مى‏خواهند، دریافت نمایند.
سئوال ۱۳۴۳: آیا نسخه‏بردارى از نوارهاى کامپیوترى جایزاست؟ و بر فرض حرمت، آیا این حکم مختص نوارهایى است که در ایران تدوین شده‏اند یا شامل نوارهاى بیگانه هم مى‏شود؟ و با علم به این که بعضى از دیسک‏هاى کامپیوترى با توجه به اهمیّت محتواى آنها، بسیار گران بها هستند؟
احوط این است که در نسخه‏بردارى و تکثیر نوارهاى کامپیوترى که در داخل تولید شده است، حقوق صاحبانشان از طریق کسب اجازه از آنان رعایت شود و در مورد خارج کشور، تابع قرارداد است.
سئوال ۱۳۴۴: آیا عناوین و نام هاى تجارى فروشگاه ها و شرکت ها مختص مالکان آن ها است به طورى که دیگران حق نامگذارى فروشگاه ها و شرکت هاى خود را به آن نام ها ندارند؟ به عنوان مثال فردى فروشگاهى به نام‏خانوادگى‏اش دارد آیا فرد دیگرى از همان خانواده حق دارد فروشگاه خود را به آن اسم نامگذارى کند؟ و آیا فردى از خانواده‏هاى دیگر حق نامگذارى فروشگاه خود به آن اسم را دارد؟
اگر نام هاى تجارى فروشگاه ها و شرکت ها از طرف دولت براساس قوانین جارى کشور به کسى اعطاء شود که زودتر از دیگران درخواست رسمى خود را در این مورد به دولت داده و آن نام به اسم او در پرونده‏هاى دولتى ثبت شود، در این صورت که اقتباس و استفاده از آن نام توسط دیگران بدون اجازه کسى که نام مذکور به اسم او و براى فروشگاه یا شرکت او ثبت شده جایز نیست و دراین حکم فرقى نمى‏کند که آن افراد از خانواده صاحب آن نام باشند یا خیر و اگر به صورت مذکور نباشد استفاده دیگران از این نام ها و عناوین اشکال ندارد.[۱۸]
۲-۱-۳-۳ آیت‌الله مکارم شیرازی
در پاسخ به استفتائی چنین مرقوم داشته‌اند: ما معتقدیم حق طبع و تالیف و اختراع و مانند آن یک حق شرعی و قانونی است و از نظر اسلام باید به آن احترام گذاشت. دلیل ما در این قسمت این است که ما همواره موضوعات را از عرف می‌گیریم و احکام را از شرع. مثلاً وقتی می‌گوییم قمار حرام است کلمه تحریم از قرآن و احادیث اسلامی گرفته شده است. اما موضوع قمار چیست؟ بسته به تشخیص عرف است. در مورد مالکیت‌های فکری نیز مسأله همین گونه است. اسلام می‌گوید ظلم و ستم و تجاوز به حقوق دیگران حرام است. این حکم از اسلام گرفته شده است، اما موضوعش یعنی ظلم و ستم و تجاوز به حقوق موضوعی است که از عرف گرفته شده و امروز تقریباً همه عقلای دنیا این موضوع را به عنوان یک حق شناخته و سلب آن را ظلم می‌دانند.[۱۹]
در اقدامی تازه، مباحث مربوط به فناوری‌های نوین از دیدگاه شرع مقدس اسلام در حوزه علمیه قم مورد کنکاش، بحث و تدریس قرار می‌گیرد. از این رو، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری، جلسات درس فقه فناوری‌های نوین را از تاریخ ۲۴/۲/۱۳۹۱ مطابق با ۱۱ جمادی الثانی ۱۴۳۳، در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی آغاز نمودند. این مباحث که به‌ترتیب مورد بحث قرار می‌گیرند، در ده موضوع دسته‌بندی شده‌اند:

 

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات.
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات

 

فناوری های تولید مثل.

مهندسی ژنتیک.

محیط زیست (کاربرد فناوری برای بهره‌برداری از محیط زیست).
عکس مرتبط با محیط زیست

 

پیوند اعضا (مانند: اهدای عضو از: زنده، مُرده و غیر همنوع، پیوند اعضا و هویت شخصی) و کشت بافت.

کنترل زاد و ولد (روش‌های جدید و آینده جلوگیری از زایمان).

مرگ مغزی و مفهوم حیات و حقیقت انسان.

شبیه‌سازی.

فناوری فضایی(احکام فقهی زندگی در فضا).

فناوری هسته‌ای و آزمایش‌های هسته‌ای.

در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، محورهایی مانند، ارزش فناوری اطلاعات و ارتباطات، حریم خصوصی در سبز فایل، امنیت در فناوری اطلاعات و ارتباطات، گمنامی، مالکیت فکری و نشر آزاد اطلاعات، هرزه نگاری، پالایش محتوا، ماهواره های اطلاعاتی و ارتباطاتی و احکام آن و نیز جرایم رایانه ای از دیدگاه فقهی، مورد بحث قرار می‌گیرد.[۲۰]
۲-۱-۳-۴ دیدگاه مخالفان مالکیت فکری
امام خمینی(ره) در تحریر‌الوسیله در بحث مسائل مستحدثه با اشاره به مسأله مورد بحث می‌فرمایند: آن چه که معروف به حق طبع نزد افراد است حق شرعی به شمار نمی‌آید و زایل نمودن سلطه مردم بر اموالشان بدون اینکه شرط و عقدی در بین باشد جایز نیست و مجرد نوشتن جمله «حق چاپ و تقلید محفوظ است. حقی به وجود نمی‌آورد و التزام دیگران را به دنبال ندارد. پس افراد می‌توانند آن را چاپ و تقلید نمایند وکسی نمی‌تواند آنها را از این کار منع کند. و نیز آنچه که معروف است به «ثبت اختراع» برای مخترعش و منع دیگران از تقلید او و تکثیر نمودن آن اختراع هیچ اثر شرعی ندارد و نمی‌توان افراد را از تقلید نمودن آن اختراع و تجارت و کسب کردن با آن منع کرد و هیچ کس حق ندارد دیگری را از سلطنت در اموال خودش منع کند. و نیز آنچه که معروف است از «انحصاری بودن تجارت یک شیء یا اشیاء» برای موسسه‌ای یا تعدادی از تجار یا مانند این‌ها هیچ اثر شرعی ندارد و بازداشتن دیگران از تجارت و صنعت حلال و محصور دانستن در حق چند نفر جایز نمی‌باشد. و نیز قیمت‌گذاری بر اجناس و بازداشتن مالکش از بیش‌تر فروختن جایز نیست البته برای امام و والی مسلمین این حق است که چنانچه صلاح می‌داند در امور مسلمین از قیمت‌گذاری بر جنس و صنعت و انحصار تجارت یا غیر آن و هر آنچه را که برای نظم و صلاح جامعه مفید است انجام دهد.
آیت‌الله صافی گلپایگانی آنچنان که در فصلنامه رهنمون آمده است، معتقدند: حق طبع، حق تالیف و حق اختراع را به مفهومی که در قوانین موضوعه جدید تعریف شده است، حقیر نتوانسته‌ام با احکام اسلامی تطبیق نمایم، از جمله عقود معاملات هم نیست تا بتوان به عموم بعض ادله مثل «اوفوا بالعقود» تمسک کرد و اگر گفته شود این حقی است عرفی، چنانچه حقوق عرفی مانند حق تحجیر و حق السبق به علت عدم ردع شارع استکشاف رضایت می‌کنیم، باید گفت: عدم ردع نسبت به حقوق عرفی که در زمان شارع متعارف بوده است دلیل بر امضای مشروعیت آن ها می‌باشد اما از آن مثل ادله لفظیه، اطلاق و عموم استفاده نمی‌شود. در زمان شارع مقدس هم تالیف و اختراع و ابتکار بوده است اما برای مولف و مبتکر و مخترع و محقق حقی اعتبار نمی‌شده و شارع هم اعتبار نفرموده است و به عبارت اخری، بنا بر «عدم اعتبار» بوده و لو به این معنا که چون مورد التفات و توجه نبوده است، آثار مترتب بر آن شرعیت نداشته و شارع هم با عدم تشریع این حق به روش عرف را امضا کرده است. بناء علی کل ما ذکر، مشروعیت حقوق مذکور را ثابت نمی‌دانیم و هرچند ترتیب برخی آثاری که بر این حقوق مترتب می‌گردد به طور شرط در ضمن عقد امکان‌پذیر است، اما مقاصد مهمی را که ارباب دعاوی این حقوق دارند، با شرط نمی‌توان تامین نمود. راهی که تا حدی می‌تواند بعض اغراض صحیحی را که در اعتبار این حقوق در نظر است فراهم سازد، این است که فقیه جامع الشرایط که بر حسب ولایت باید مصالح عامه را در نظر بگیرد به طور موردی نسبت به هر اختراع یا طبع یا تالیف طبع یا تقلید از آن اختراع یا تالیف را تا مدت معینی محدود سازد بدیهی است که این برنامه‌ای است که مقصود در حقوق نمی‌شده بلکه شامل مطلق مشاغل می‌گردد و کل آن در محدوده ولایت فقیه اجرا می‌شود.
گروهی دیگر بر این نحو مالکیت (مالکیت فکری و معنوی) خرده می‌گیرند به این دلیل که به رسمیت شناختن حقوق معنوی باعث می‌شود تولید‌کنندگان آثار فرهنگی و علمی بدون دریافت پول آثار خود را در اختیار جامعه قرار ندهند و از این بابت جامعه لطمه ببیند. مثلاً چنانچه اختراعی مثل برق انجام شود و مخترع آن بخواهد آن را به قیمت گزافی به دنیا عرضه کند معلوم است که بخش عمده‌ای از جامعه توانایی بهره‌مندی از آن را نخواهند داشت و شکاف بین غنی و فقیر روز به روز بیش‌تر می‌شود و این مسأله‌ای است که هرگز شارع مقدس به آن راضی نخواهد بود و مصداق آیه شریفه:
إن الذین یکتمون بما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون (آیه ۱۶)، هستند و پیامبر اکرم نیز فرموده‌اند: هر کس دانشی را بداند و آن را کتمان کند روز قیامت با افساری از آتش آورده می‌شود.[۲۱]

 

 

۵-۲-۲-پیشنهادات پژوهشی …………………………………………………………………………………………

 

 

۹۲

 

 

 

۵-۳-محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………………

 

 

۹۲

 

 

 

منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………………

 

 

۹۳

 

 

 

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………

 

 

۹۳

 

 

 

منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

۹۸

 

 

 

پیوست ها ………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

۱۰۰

 

 

 

چکیده لاتین ……………………………………………………………………………………………………………….

 

 

۱۰۵

 

 

فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول۴-۱:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب جنسیت …………………………………………….. ۷۰
جدول۴-۲:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب وضعیت تاهل …………………………………….. ۷۱
جدول۴-۳:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب شغل ………………………………………………… ۷۲
جدول۴-۵:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب وضعیت بومی بودن ……………………………… ۷۳
جدول۴-۶:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب مقطع تحصیلی ………………………………….. ۷۴
جدول شماره۴-۷-خلاصه مدل ………………………………………………………………………………………….. ۷۵
جدول شماره۴-۸-نتایج تحلیل واریانس ……………………………………………………………………………… ۷۶
جدول شماره۴-۹-ضرایب معادله رگرسیونی همزمان ……………………………………………………………. .. ۷۷
جدول شماره۴-۱۰-خلاصه مدل ………………………………………………………………………………………….. ۷۸
جدول شماره۴-۱۱-نتایج تحلیل واریانس ………………………………………………………………………………. ۷۹
جدول شماره۴-۱۲-ضرایب معادله رگرسیونی همزمان …………………………………………………………….. ۸۰
جدول شماره۴-۱۳-خلاصه مدل ………………………………………………………………………………………….. ۸۱
جدول شماره۴-۱۴-نتایج تحلیل واریانس ………………………………………………………………………………. ۸۲
جدول شماره۴-۱۵-ضرایب معادله رگرسیونی همزمان …………………………………………………………… ۸۳
جدول شماره۴-۱۶-خلاصه مدل …………………………………………………………………………………………. .. ۸۴
جدول شماره۴-۱۷-نتایج تحلیل واریانس ………………………………………………………………………….. ۸۵
جدول شماره۴-۱۸-ضرایب معادله رگرسیونی همزمان ……………………………………………………….. ۸۶
جدول شماره۴-۱۹-خلاصه مدل ………………………………………………………………………………………. ۸۷
جدول شماره۴-۲۰-نتایج تحلیل واریانس …………………………………………………………………………. ۸۷
جدول شماره۴-۲۱-ضرایب معادله رگرسیونی همزمان ………………………………………………………. ۸۸
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار۴-۱: توصیف نمونه تحقیق بر حسب جنسیت …………………………………………… ۷۰
نمودار۴-۲: توصیف نمونه تحقیق بر حسب وضعیت تاهل ………………………………….. ۷۱
نمودار۴-۳: توصیف نمونه تحقیق بر حسب شغل ………………………………………………. ۷۲
نمودار۴-۵: توصیف نمونه تحقیق بر حسب وضعیت بومی بودن …………………………. ۷۳
نمودار۴-۶: توصیف نمونه تحقیق بر حسب مقطع تحصیلی ……………………………….. ۷۴
[۱]چکیده:
این تحقیق تحت عنوان بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مشارکت در فعالیتهای فوق برنامه داوطلبانه و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزا داسلامی واحد بندرعباس انجام شد. روش این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس به تعداد۱۲۰۰۰نفر می باشد و روش نمونه گیری نیز تصادفی ساده می باشد و همچنین حجم نمونه با بهره گرفتن از جدول مورگان به تعداد۳۷۵ نفر تعیین شد.ابزار تحقیق شامل پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (۱۹۹۸) و پرسشنامه محقق ساخته مشارکت در فعالیتهای داوطلبانه فوق برنامه دانشجویان می باشد.برای پرسشنامه سرمایه اجتماعی پایایی۹۲۸/۰ وبرای پرسشنامه مشارکت در فعالیتهای فوق برنامه دانشجویان پایایی۸۶۲/۰ بدست آمد.نتایج نشان داد که۱- بین سرمایه اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجوددارد۲- بین سرمایه اجتماعی بامیزان مشارکت در فعالیتهای داوطلبانه وفوق برنامه دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی واحدبندرعباس رابطه وجوددارد۳- بین مولفه های سرمایه اجتماعی(ساختاری,شناختی) و میزان مشارکت در فعالیت های داوطلبانه و فوق برنامه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجود دارد.و مولفه های سرمایه اجتماعی(ارتباطی) و میزان مشارکت در فعالیت های داوطلبانه و فوق برنامه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجود ندارد.۴- بین مولفه های سرمایه اجتماعی(ساختاری) و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجود ندارد.و بین مولفه های سرمایه اجتماعی(شناختی,ارتباطی) و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجود دارد.۵- بین سرمایه اجتماعی وفعالیتهای فوق برنامه داوطلبانه با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس رابطه وجود دارد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
کلیدواژه: سرمایه اجتماعی، مشارکت، پیشرفت تحصیلی
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱-مقدمه
مشارکت از جمله پدیده هایی است که از دیرباز وجود داشته و همواره با زندگی انسان ها پیوند داشته است. لازمه زندگی جمعی و گروهی وجود همکاری، مساعدت و مشارکت می باشد که متناسب با شرایط اجتماعی در زمان و مکان خاص خود به صورت های مختلف شکل گرفته است.
مشارکت فرایندی از خودآموزی اجتماعی و مدنی است. زیرا فعالیت برای مشارکت مستلزم تغییر حالت ذهنی و روانی در تمامی سطوح اجتماعی است. این تغییر موجب برقراری مناسبات اجتماعی و انسانی جدید می شود. (طهماسبی،۱۳۸۰). امروزه مشارکت اجتماعی اهمیت مضاعفی نسبت به گذشته پیدا کرده است؛ چرا که سخن از شرایطی است که همه مردم در تعیین سرنوشت خویش دخالت اگاهانه و واقعی پیدا کنند و در ضمن محور اساسی توسعه در زمینه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز محسوب می شود. مشارکت یکی از مولفه های توسعه انسانی محسوب می شود.
عکس مرتبط با اقتصاد
از دهه هفتاد میلادی توجه محققان از جنبه های اقتصادی توسعه به سرمایه اجتماعی و انسانی معطوف شده است. توسعه آزای محور تنها به شکوفایی، توانایی و قابلیت انسان ها و قابل دسترس کردن فرصت ها برای همه توجه دارد. در اینجا حقوق انسانی فارغ از طبقه و نژاد مطرح می شود و مشارکت همگانی را طلب می کند و جامعه را به اهداف توسعه ای خود نزدیک تر می سازد(اعظم آزاده،۱۳۹۰).
مفهوم سرمایه اجتماعی یک مفهوم بین رشته ای است که طی دو دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران زیادی قرار گرفته است. سرمایه اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می یابد و موقعی به وجود می آید که روابط میان افراد به شیوه ای دگرگون شود که کنش را تسهیل کند(کلمن[۲]،۱۹۹۸).

 

 

تکنیک چرا دقیقا”مثل چراهای مکرر کودکی است که کودکان برای گسترش فهم خود از دنیای اطرافشان از والدین می پرسند اما با این تفاوت که در بزرگسالی باید دانسته هایمان را زیر سوال ببریم. سادگی این تکنیک باعث شده است، بسیاری از مردم متوجه اهمیت و نقش آن نشوند و این تکنیک برای ایده یابی و ایده پردازی به کار می رود. بعنوان برای شناسایی و تعریف درست و کامل مسئله می توان از این تکنیک استفاده کرد. استفاده از این تکنیک به ما کمک می کند تا موقعیت و وضعیت را بهتر و روشنتر مشخص کنیم و در فرایند آن به ایده های جدیدی دست یابیم ( دلجوی شهیر، ۱۳۸۸، ۷۶ )
۱-۲-۹-۳-تکنیک توهم خلاق:
خیلی اوقات آن چه را که فکر می کنیم واقعیت است واقعیت نیست. واقعیت ها با پنج حس انسان درک می شوند. چیزهایی که چشم می بیند و طوری که مغز آن را تفسیر می کند باعث این خطا می شود. چشم می بیند، اما وظیفه ی ذهن چیز دیگری است. کار ذهن مرتب کردن، دسته بندی و قابل فهم کردن جرقه هایی است که پس از دیدن، مغز آن را ایجاد می کند، بنابراین تصاویری که در ذهن است، کپی مستقیم اشیاء نیست بلکه کدهای خلاصه ای است که از طریق شبکه ی عصبی مغز می رسد. منظور و هدف این تکنیک این است که بتوانیم با قدرت توهم بعضی اوقات با خطا های عمدی طور دیگری به مسائل نگاه کرده تا بدین وسیله اصل و واقعیت را دریابیم. این سعی باعث می شود مقداری اطلاعات از شکاف های موجود در بافتهای عصبی، آزاد شده و به وسیله پیوند با اطلاعات قبلی، الگوی ذهنی جدیدی ساخته شود و یا موضوع از الگوی ذهنی قبلی به الگوی دیگری انتقال یابد. (همان منبع، ۷۷ )
۲-۹-۴- تکنیک شش کلاه فکری:
این تکنیک شش جنبه یا سبک فکری را تعریف کرده و برای هریک کلاه، رنگی خاص را به عنوان سمبل تعیین می کند. در تکنیک شش کلاه فکری:۱- فرد در اثرتعویض کلاه های فکری، نقشش را در گروه تغییر می دهد و نهایتا”تنوع وکثرت این تغییرها باعث رشد خلاقیت فرد می شود. ۲- هنگام بازی کردن نقش ها، فرد فکرش از ‹‹ من ›› خود یا قالب های ذهنی جدا شده و به سمت نقش هدایت می شود.
۱-۲-۹-۴-۱-اهداف اصلی تکنیک شش کلاه فکری:
۱- ساده کردن تفکر: پرداختن جداگانه به عواطف، منطق، اطلاعات و خلاقیت، تفکری ساده تر، دقیق تر، شفاف تر، سریع تر و اثربخش تر.
۲- فراهم کردن زمینه جهت تغییر آگاهانه الگوهای ذهنی به منظور استفاده از تمامی ظرفیت های ذهنی.
۱-۲-۹-۴-۲-معانی هریک از سمبل ها (کلاه های فکری):
کلاه سفید: با موضوعات و شکلهای واقعی سرو کار دارد. بدون هیچ گونه قضاوتی فقط واقعیتها را مورد جستجو قرارمی دهد.
کلاه سیاه: برای بیان و جستجوی جنبه های منفی، بدبینانه اما واقعی.
کلاه سرخ: برای بیان و جستجوی جنبه های هیجانی، احساسی وغیراستدلالی و برای اظهارنظرات با این کلاه دلیلی خواسته نمی شود.
کلاه سبز: با این کلاه (تفکرجانبی) می توان بسیاری اوقات برای تحریک ذهن خلاق دیگران، عمدا”فکرهای غیر منطقی بیان کنیم. این افکار حتی اگر برانگیزاننده نباشند، برای پیشگیری از انجماد فکرهای ناشی از کلاه سیاه لازم و مفیدند.
کلاه زرد: برای بیان و جستجوی جنبه های مثبت، خوش بینانه، اما واقعی.
کلاه آبی: برای تنظیم و سامان دهی فرایند برنامه ریزی برای تفکر و استفاده از کلاههای دیگر. (کلاه نظارت) یعنی کلاه آبی به اصل موضوع فکر نمی کند، بلکه به سبک تفکری فکر می کند که برای بررسی وپژوهش موضوع لازم است. ( همان منبع، ۷۸ )
۱-۲-۹-۵- تکنیک پی .ام .آی (P.M.I):
یکی از ارزشهای این تکنیک آن است که انسان را مجبور می سازد تا دقایقی برخلاف قالبهای ذهنی اش تفکر کند و به مرور نسبت به قالبهای ذهنی خود آگاه تر و مسلط تر شود؛ لذا آمادگی ذهنی بیشتری برای خلاقیت پیدا می کند. نام این تکنیک برگرفته از حرف اول سه کلمه plussبه معنی افزودن، Minus به معنی کاستن و Interesting به معنی جالب می باشد. روش کار چنین است که ابتدا فرد توجهش را به نکات مثبت موضوع یا پیشنهاد و سپس به نکات منفی و نهایتا”به نکات جالب و تازه ی آن که نه مثبت است و نه منفی، معطوف می کند و در پایان نسبت به تهیه ی لیست نکات مثبت موضوع یا پیشنهاد و سپس به نکات منفی و نهایتا”به نکات جالب و تازه ی آن که نه مثبت است و نه منفی، معطوف می کند و در پایان نسبت به تهیه ی لیست نکات مثبت یا مزایای موضوع، لیست موانع، محدودیتها و نکات منفی موضوع و لیست نکات جالب و تازه ی موضوع، اقدام می کند. یکی از مهم ترین کاربردهای این تکنیک زمانی است که نسبت به یک قضیه اطمینان داریم نه مواردی که نسبت به آن شک و ابهام داریم. به عبارت دیگر هرچقدر نسبت به موضوعی بیشتر بدبین یا خوش بین باشیم استفاده از این تکنیک کارگشاتر و اثربخش ترخواهد بود. برای یافتن نکات جالب کافی است که جمله ی ‹‹چقدر جالب می شود اگر … ›› را کامل کنیم. (همان منبع، ۷۸ )
۱-۲-۹-۶- تکنیکDOIT:
نام این تکنیک از حرف اول چهار کلمه ی Define به معنی تعریف کردن، Openبه معنی باز کردن ، Identify به معنی شناسایی، Transform به معنی تبدیل کردن، تشکیل شده است. منظور از انتخاب این واژگان این است که برای حل مشکل لازم است ابتدا موضوع و مسئله را دقیق تعریف و مشخص نمود و سپس ذهن را برای راه حل های مختلف باز نگه داشته تا بهترین راه حل شناسایی و در نهایت آن را به عمل تبدیل کرد. ( همان منبع، ۷۹ )
۱-۲-۹-۷- تکنیک شکوفه ی نیلوفر آبی:
این تکنیک توسط یاسو آماتسومورا طراحی و ارائه شده است. طرح این ایده برگرفته از شکوفه نیلوفر آبی می باشد. بدین صورت که گلبرگ های شکوفه نیلوفر آبی به دور یک هسته مرکزی خوشه می زنند و ازآن نقطه گسترش می یابند. با ایجاد پنجره هایی مشابه با پنجره های مورد استفاده در برنامه کامپیوتری، بخش هایی از یک تابلوی ایده را می توان به صورتی تقسیم بندی کرد که یک موضوع اصلی برای استخراج ایده در پنجره های جانبی، مورد استفاده قرار می گیرد و به نوبه خود مراکز مجموعه های جدید پنجره را تشکیل می دهد. ( همان منبع، ۷۹ )
۱-۲-۹-۸- تکنیک اسکمپر:
این تکنیک کاربرد اصلی آن بر پایه ایده یابی فردی طراحی شده است که می تواند به نحو بسیار اثر بخشی برای گروه ها نیز مفید باشد. هدف اصلی این تکنیک قدرت تصور است تا ان رادر جهات و بعد مختلف و ضرورری به حرکت درآورد. این تحریک به وسیله یک سری سؤالات تیپ و ایده برانگیز صورت می گیرد که شخص در رابطه با مسئله مورد نظرش از خود سؤال می کند و در نهایت با افزایش ایده ها، کیفیت ایده ها تضمین و ارتقا می یابد. واژهSCAMPER از ابتدای حروف واژه های سؤال برانگیز گرفته شده که در دستیابی ایده های نو بسیار موثر است.
حرفS برگرفته از کلمهSubstitution به معنی جانشین سازی است.
حرفC برگرفته از کلمهCombine به معنی ترکیب کردن است.
حرف A برگرفته از کلمه Adapt به معنی رفاه، سازگاری و تعدیل کردن است.
حرف M برگرفته از کلمه Magnify به معنی بزرگ سازی است.
حرفP برگرفته از کلمه Put to other uses به معنی استفاده در سایر موارد است.
حرف E برگرفته از کلمهEllimination به معنی حذف کردن است.
حرفR برگرفته از کلمه Reverse به معنی معکوس سازی است. ( همان منبع، ۸۰ )
۱-۲-۹-۹-تکنیک درهم شکستن مفروضات:
یکی از موانع مهم خلاقیت مفروضات قبلی است که ناخودآگاه اجازه نمی دهد فکر در همه جهات به حرکت در آید بسیاری از مفروضات قبلی ممکن است در اصل همان زمانی که در ذهن ما ایجاد شده اند، غلط باشند، مثل خطر ناک بودن دوچرخه در ذهن کسی که خواب تصادف شدید با دوچرخه را دیده است. بسیاری از آن ها به مرور زمان اعتبارشان را از دست داده اند یا بسیاری از آن ها به دلیل تغییر شرایط بی اعتبار شده اند. اما مسئله این است که فرد متوجه این تغییرات و اشتباهات نیست و هنوز با مفروضات قبلی به مسئله نگاه می کند. از آنجاییکه مفروضات مربوط به قسمت درون ذهنی می شوند و به عبارت دیگر چون آن ها امری درونی هستند نمی توانیم آن ها را به تنهایی فسخ یا از فکر خود جدا سازیم. مثل آن چاقو که نمی تواند دسته اش را ببرد. شناسایی مفروضات خود و دیگران، اولین قدم برای تغییر مفروضات است. ( همان منبع، ۸۰ )
۱-۲-۹-۱۰-تکنیک دلفی:
این تکنیک در سال۱۹۶۴توسط دالکی و هلمر معرفی شد. بسیار شبیه به تکنیک طوفان ذهنی است با این تفاوت که افراد هیچگاه بصورت گروه در یک جلسه و دور یک میز جمع نمی شوند و در واقع رویارویی مستقیم رخ نمی دهد. اساسا” فلسفه این تکنیک این است که افراد در تکنیک طوفان فکری به علت شرم و خجالت نمی توانستند بعضی از ایده هایشان را مطرح نمایند، لذا در این روش افراد به صورت کلامی و رودررو درگیر بحث نمی شوند، بلکه رئیس گروه موضوع را به همه اعلام می کند و سپس هر یک از افراد به طور جداگانه ایده هایشان را به صورت کتبی (حتی می تواند بدون ذکر نام باشد) برای رئیس گروه ارسال می کنند. سپس رئیس گروه تمام ایده های پیشنهادی را برای تک تک اعضاء ارسال می کند و از آن ها می خواهد که نسبت به ایده های پیشنهادی دیگران فکر کنند و اگر ایده ی جدیدی به نظرشان می رسد به آن ها اضافه کنند. این عمل چندین بارتکرار می شود تا در نهایت اتفاق آرا به دست آید. فن دلفی شامل دعوت به مشورت و مقایسه ی قضاوت های بی نام چند نوبتی اعضای یک تیم درباره تصمیم یا مسئله می شود.
۱-۲-۹-۱۰-۱-چه موقع از فن دلفی استفاده می شود؟
۱- هنگامی که می خواهید نظر اعضای یک تیم را در مورد شخصی به دست آورید، بی آن که روبرو شدن آنان
سبب احتمال خطا در قضاوت می شود.
۲- هنگامی که اعضای یک تیم در یک جا مستقر نباشند.
۳- زمانی که لازم است اعضای تیم نسبت به تصمیمی که می گیرند و عواقب آن به طور کامل آگاه و مسئول باشند.
۴- هنگامی که حضور چهره های بالادست و فشار همتایان بر تصمیم گیری اثر می گذارد. ( همان منبع، ۸۱ )
۱-۲-۹-۱۱- تکنیک استخوان ماهی (علت و معلول):
یکی از روش های بسیار سودمند برای شناسایی مسائل، نمودار استخوان ماهی است. نمودار استخوان ماهی که گاهی به آن نمودار ایشیکاوا نیز می گویند توسط پروفسور ایشیکاوا از دانشگاه توکیو طراحی شد. هدف اصلی این تکنیک، شناسایی و تهیه فهرستی از کلیه علل احتمالی مسئله مورد نظر است. این تکنیک در درجه اول یک تکنیک گروهی شناسایی مسئله است اما توسط افراد قابل استفاده است. ( همان منبع، ۸۱ )
۱-۲-۹-۱۲- تکنیک گروه اسمی:
فن گروه اسمی جنبه های رأی دادن بدون بحثهای محدود ترکیب می کند که توافق به دست می آید و شما بتوانید به یک تصمیم گروهی برسید.
۱-۲-۹-۱۲-۱-چه موقع ازتکنیک گروه اسمی استفاده می شود؟
۱- با موضوعی بحث برانگیز، حساس، دارای موافق و مخالف یا بسیاری برجسته مواجه باشیم و تصور شود عقیده های ضد و نقیض و دهها دلیل جزئی و تفضیلی ممکن است بحث را فلج سازد.
۲- وقتی بخواهیم مشارکت مساوی همه ی اعضاء را تضمین کنیم.
۳- علت اساسی و ریشه ای یک مسئله را شناخته، ولی شناخت نحوه اقدام و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های بسیار مشکل است. ( همان منبع، ۸۲ )
۲-۹-۱۳- تکنیک سینکتیکس:
واژه سینکتیکس از ریشه یونانی الاصلSynetikos به معنی فشار دادن دو چیز به یکدیگر و یا متصل کردن چند چیز مختلف گفته شده است که خلاقیت نیز نوعی هماهنگ کردن چیزهای مختلف در یک قالب یا ساختار جدید است و هر اندیشه خلاقی از تفکر سینکتیکس بی بهره نمی باشد. این تکنیک روشی است که برای برانگیختن تفکر خلاق در میان گروهی از افراد گرد هم می آیند. به طور کلی فرایند به کارگیری این روش عبارت است از:
۱- شناسایی و تعریف مشکل و تجزیه وتحلیل آن به منظور رسیدن به ماهیت و جوهره ی آن.
۲- ارتباط دادن ماهیت به دست آمده با موضوع غیر مرتبط (ساختن وضعیت مشابه).
۳- کشف راه حل هایی بای موضوع مشابه (راه حل های مشابه).
۴- تلاش برای تبدیل راه حل های به دست آمده به راه حلهای نهایی برای مشکل اصلی. (همان منبع،۸۲ ۸۳ )
۱-۲-۱۰- موانع خلاقیت:
خلاقیت و نوآوری مثل هر پدیده ای دیگر دارای موانعی است که فرد و سازمان می بایست آن ها را شناسایی نموده و درصدد رفع آن باشند تا جریان مستمر و فراگیر خلاقیت و نوآوری در افکار و اعمال فردی و سازمانی بروز و ظهور یابد. بر این اساس موانع خلاقیت و نوآوری را می توان در محدوده ی فرد و سازمان به صورت مجزا مورد اشاره قرار داد. موانع اصلی خلاقیت و نوآوری برای فرد را به اختصار می توان چنین مطرح ساخت:
-عدم اعتماد به نفس: اعتماد به نفس یا خودباوری به منزله دانستن این مفهوم است که انسان دارای استعداد های خدادادی است که در سایه تلاش مستمر، صبر و بردباری در قبال مشکلات و استمرار فعالیت صحیح می تواند به اهداف مورد نظر دست یابد.
– ترس از انتقاد و شکست: عده ای از افراد از اینکه عملی خلاقانه انجام دهند که باعث انتقاد دیگران از وی شود یا در انجام عمل شکست بخورند، هراس دارند. ترس از انتقاد و شکست همچون زندان و حصاری است که هرگز دیوارش فرو نخواهد ریخت.
– تمایل به همرنگی و همگونی: عده ای معتقدند‹‹ اگر خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو››. این باور که همرنگ و همگون جماعت شدن را منشأ آسایش و حذف و کاهش گرفتاریها می دانند. این نگرش موجب ترویج عادت ها و پذیرفتن وضع موجود است. درحالی که با خلاقیت و نوآوری سازنده، مغایرت داشته و خلاقیت و نوآوری را کمرنگ و حذف می نماید، در نتیجه پیشرفت در علوم و عملکردهای درست حاصل نمی شود.
– عدم تمرکز ذهنی: از مؤلفه های خلاقیت و نوآوری، تمرکز ذهنی عمیق و دقیق بر یک موضوع است. کسانی که از تمرکز ذهنی عمیق و دقیق به دور هستند یا ذهن خود را درگیر موضوعات متعدد و مختلف می کنند باعث تشتت و پراکندگی توانایی های ذهنی خود می شوند و در حقیقت توانایی و انرژی فکری خود را تقسیم و پراکنده می کنند. این عدم تمرکز ذهنی عنصری است که خلاقیت و نوآوری را کاهش یا مخدوش می سازد. ( رضائیان، ۱۳۸۵، ۳۲ )
موانع سازمانی خلاقیت عباتند از:
– عدم دسترسی به اطلاعات: انحصار اطلاعات در سطوح بالا یا پایین سازمان، یکی از مانع خلاقیت در سازمان می باشد که عمدتا”ناشی از بی صلاحیتی و عدم تخصص کارکنان و گزینش رابطه ای و یا نظام ارزیابی و تشویق غلط سازمان است.
– فقدان ارتباطات افقی و عمودی مناسب: افراد خلاق باید بتوانند صحت افکار و ایده های خود را به راحتی و به سرعت مورد آزمایش قرار دهند و بخصوص جویای نظر مسئولین و متخصصین سازمان مطبوع خود شوند. از این رو چنانچه نتوانند به راحتی و به سرعت با مدیران ارشد سازمان ملاقات نمایند، نمی توانند به اهداف خود دست یابند.
– اندازه سازمان: سازمان های بزرگ به دلیل بوروکراسی، تمرکز و ساختار مکانیکی حاکم بر آن، مانع خلاقیت کارکنان می شوند و سازمان های کوچک به دلیل دسترسی نداشتن به منابع مالی و ناتوانی در جذب متخصصین رده بالا نمی توانند نوآوری های انقلابی ایجاد کنند. امروزه سازمان های بزرگ با ساز و کارهای خاصی مانند: ایجاد شرکتهای خودمختار تحت پوشش، تیم های مخاطره پذیر نوآور، کار اشتراکی و یا اشتراک زمانی توانسته اند ضمن حفظ امتیازات و محاسن سازمان های بزرگ، از مزایا، انعطاف پذیری، سرعت عمل و خلاقیت شرکت های کوچک نیز بهره مند شوند.
– ساختار نامناسب سازمانی: معمولا”سازمان هایی که سطوح ساختارسازمانی آن ها بیشتر از سه الی چهار سطح می باشد، مجبورند با مقررات و ارتباطات خشک و رسمی و کنترل سخت گیر و جزء نگر، بر امور جاری شرکت نظارت کنند و یا آن ها را هماهنگ و هدایت نمایند که برای افراد خلاق مانع بزرگی است.
– انزوا و گوشه گیری مدیریت ارشد : فقدان ارتباط مدیران ارشد با کارکنان، مشتریان و رقبا و … باعث می شود تا مدیران نتوانند دقیقا”ریسک و منافع پیشنهادهای نوآوران را ارزیابی کنند.
-افق زمانی کوتاه مدت مدیران برای سودآوری: اساسا”ارزیابی عملکرد مدیران بر مبنای معیارهای مادی و کوتاه مدت باعث می شود که آنها و کارکنانشان طرحهای خلاق و نو را نیز با همان معیارها، تجزیه و تحلیل و بررسی یا انتخاب و رد نمایند که این امر صدمه ای جدی به رشد خلاقیت فرد و سازمان می زند. در واقع ذهن افراد خلاق بدین وسیله محدود و مقید به زمان و برگشت سود سریع می گردد و در نتیجه دچار نوعی وسوسه ارزیابی اقتصادی پیش از موعد می شوند.
عکس مرتبط با اقتصاد
– تخصیص دقیق هزینه ها به رغم عدم پیش بینی دقیق درآمدها: معمولا”سازمان ها هنگام بررسی مالی طرح
های پیشنهادی نو، دچار نوعی سخت گیری یک طرفه می شوند؛ یعنی هنگام شناسایی و برآورد هزینه ها، حد بالا را در نظر می گیرند، اما هنگام پیش بینی فروش و درآمد، حد پایین را. بدین ترتیب بیشتر طرحها به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی رد خواهد شد.
– فقدان سیستم پیشنهادهای موثر: سیستم پیشنهادی که پیشنهادهای جدید اما ناقص را نمی پذیرد و تنها ایده های کامل و دارای نقشه، نمونه و توضیحات دقیق و منطقی را ثبت و تشویق می کند، سیستم مناسبی برای رشد و توسعه خلاقیت کارکنان نیست. همچنین، سیستم یشنهادهایی که فرد پیشنهاد دهنده را مدت زیادی برای بررسی، رأی گیری و اظهار نظر کمیته فنی و … منتظر می گذارد و یا سیستم هایی که مسئولین کمیته و اعضای بررسی کننده آن افرادی غیر خلاق و ریسک گریز باشند، نه تنها خلاقیت را تشویق نمی کنند بلکه ناخواسته موجب سرکوب استعدادهای خلاق سازمان نیز می شوند.
– فقدان لوازم و ابزار لازم: نوآوری های مبتنی بر تکنولوژی نیاز مبرمی به آزمایش و سعی و خطا دارند. بنابراین، اگر سازمانی وسایل و تجهیزات لازم برای اینگونه آزمایش ها را فراهم نسازد، در واقع نوعی مانع برای خلاقیت ایجاد نموده است.

 

 

– مورگان (۲۰۰۸) در پژوهشی در مورد اعتیاد به کار این چنین می نویسد که اعتیاد به کار در سازمانها باعث شده است کارکنان دچار استرس هاى روحى و روانى گردند. یافته هاى پژوهش مورگان در دیوان عالى آمریکا نشان داده است که افراط در کار، باعث اعتیاد به کار مى شود و اعتیاد به کار نیز نتایج منفى بسیارى پدید می آورد که بر سلامت روانى کارکنان تأثیر میگذارد. سازما نها نیز کارکنان را با ایجاد انگیز ههاى مادى و معنوى، به کار بیشتر وادار مى کنند و انسان را به عنوان ابزارى براى تحقق اهداف سازمانى مورد استفاده قرار مى دهند. این رویه باعث میشود سازمان نیز به کار زائد اعتیاد پیدا کند که عواقب بدى خواهد داشت. مورگان سازما نهاى مذکور را سازما نهاى معتادکننده نامیده است، یعنى سازما نهایى که مشوق کارهایى هستند که باعث افزایش بهر هورى در سازمان می شود .
-رابینسون (۲۰۱۰) در یافته های پژوهشی که در مورد اعتیاد به کار انجام داده این چنین می نویسد اعتیاد به کار، پیامدهاى زیادى در افراد داشته که بیشترین آنها، غالباً منفى بوده است. اعتیاد به کار، رفتارهایى را شامل میشود که ممکن است منجر به بروز بسیارى از بیمارى ها شود. پیامدهاى طولانى مدت رفتارهاى مذکور عبارت است از چاقى، فشار خون بالا، سکته مغزى و ناراحتى قلبى. پیامدهاى کوتاه مدت این رفتارها که علایم فیزیکى و عاطفى بسیارى دارد، عبارت است از سردرد، خستگى،سوءهاضمه، اسهال، ترش کردن، دل درد، زخم معده، سینه درد، تنگى نفس، تیک عصبى وسرگیجه .زمانى که افراد معتاد به کار، با افراد مشتاق به کار مقایسه می شوند، رضایت کمترى در روابط با خانواده، دوستان و جامعه دارند. وى همچنین نتیجه گرفت که معتادان به کار در مقایسه با مشتاقان به کار نیز رضایت خانوادگى کمترى دارند

 

فصل سوم

 

روش پژوهش

 

۳-۱- مقدمه

در هر تحقیقی پس از تعیین اهداف تحقیق و بررسی ادبیات و پیشینه موضوع، باید به دنبال روشی مناسب برای اجرای تحقیق بود. لازم است روش تحقیقی که طی آن بتوان هرچه سریع‌تر و دقیق‌تر به پاسخ‌های مناسب برای پرسش‌های تحقیق دست یافت، شناسایی گردد.لذا در این فصل روش و نوع تحقیق مشخص شده است به دنبال آن جامعه آماری و حجم نمونه که مخاطبان اصلی پژوهش هستند، معرفی شده و روش‌های گردآوری اطلاعات و ابزار لازم برای آن بیان می‌گردد. در نهایت روایی و اعتبار ابزار مذکور و روش آماری به کار گرفته شده جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، نیز مشخص شده است.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۳-۲- روش تحقیق

این پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی و همبستگی است .تحقیق پیمایشی وضعیت موجود را مورد مطالعه قرار داده و برای توضیح ویژگی‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

۳-۳- جامعه آماری

جامعه آماری به کل گروه افراد ،وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که پژوهشگر می خواهد به تحقیق درباره آن بپردازد (سکاران ۱۳۸۱ص ۲۹۴).جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان اداره کل شیلات استان گلستان می باشد که تعداد آنها در ۲۵۰نفر می باشد .

 

۳-۴- روش نمونه گیری

روش نمونه گیری مناسب روشی است که به تمام اعضای جامعه شانس انتخاب شدن بدهد. یعنی تمام اعضاء با شانس برابر (در نمونه گیری تصادفی ساده) در تشکیل نمونه نهائی سهیم باشند. روش های نمونه گیری معمولا بر اساس ساختار جامعه تحقیق تعریف می شوند. مثلا اگر جامعه تحقیق بر اساس مشخصه مورد تحقیق به رده های همگنی تقسیم شوند می توان از نمونه گیری خاصی به نام نمونه گیری طبقه ای یا نمونه گیری خوشه ای استفاده کرد. در صورتی که از ساختار جامعه تحقیق اطلاعی نداشته باشیم می توانیم از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کنیم . این نوع نمونه گیری به دو دلیل عمده مورد استفاده قرار می گیرد.
نمونه گیری تصادفی ساده به سهولت قابل اجرا می باشد.
دقت نمونه گیری تصادفی ساده نسبت به سایر نمونه گیریها بالاست.
در این تحقیق از روش نمونه گیری طبقه ای ساده بهره جسته ایم.در نمونه گیری طبقه ای ساده جامعه به گروه های مجزا تقسیم شده و به طور تصادفی ساده از هر طبقه با توجه به تعداد، نمونه گیری صورت می گیرد.در این پژوهش کارمندان هر یک از بخشهای اداره کل به عنوان یک طبقه در نظر گرفته شده اند .

۳-۵- حجم نمونه

با توجه به اینکه حجم جامعه شمارا و محدود می باشد؛حجم نمونه مطابق با جدول«مورگان» (۱۵۰=s) نفر برآورد گردیده است.

 

۳-۶- روش‌های جمع‌ آوری داده‌ها

مهم ترین روش های گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است
مطالعات کتابخانه‌ای جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتاب‌های مورد نیاز و نیز از اینترنت، استفاده شده است.
تحقیقات میدانی به منظور جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه های استفاده شده در این پژوهش ،پرسشنامه معنویت در کار میلیمن و پرسشنامه اثربخشی کارکنان فروید می باشد .

معرفی پرسشنامه ها
جهت جمع آوری اطلاعات لازم در مورد مساله تحقیق، از دو پرسشنامه اعتیاد به کار اسپنس و رابینز و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش استفاده شده است .
پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (۱۹۸۱)مشتمل بر۲۲ ماده و ۲۳ سوال می باشد .این آزمون توسط مسلش(۱۹۸۱)ساخته شده است که برآورد جدیدی از پدیده تنیدگی،یعنی فرسودگی، مبتنی است.این پرسشنامه به سنجش فرسودگی هیجانی ،پدیده های شخصیت زدایی و فقدان تحقق شخصی در چهار چوب فعالیت حرفه ای پرداخته است .نحوه نمره گذاری ماده های این پرسشنامه بر اساس مقیاس ۵ درجه ای صورت میگیرد.گزینه های این آزمون با کاملاً موافقم،موافقم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم مشخص شده است که به هنگام مطالعه این مقیاس توسط آزمودنی،شخص احساس خود را با توجه به گزینه های تحت اختیار بیان می کند.
امتیاز بندی گزینه های این آزمون بدین صورت میباشد که به کاملاً موافقم امتیاز ۱ ،موافقم امتیاز ۲، نظری ندارم امتیاز ۳ ،مخالفم امتیاز۴ ،کاملاً مخالفم امتیاز ۵ داده می شود.البته سئوالات(۲۲ ،۲۰ ،۱۶ ،۱۵ ،۱۴ ،۱۳ ،۱۱ ،۱۰ ،۸ ،۶ ،۵ ،۳ ،۲ ،۱ )این پرسشنامه جهت امتیاز بندی به صورت معکوس و سئوالات(۲۱، ۱۹، ۱۸ ،۱۷ ،۱۲، ۹ ،۷ ،۴ )به صورت مستقیم محاسبه می شوند. حداقل نمره در این آزمون ۲۲ و حداکثر نمره ۱۱۰ می باشد.سئوال شماره ۲۳فرسودگی شغلی را به صورت کلی می سنجد.
پرسشنامه اعتیاد به کار اسپنس(۱۹۹۲) و رابینز مشتمل بر ۲۰ سوال که بر اساس مقیاس ۵ درجه ای لیکرت نشان داده می شود ، که عجین شدن با کار،تمایل درونی در کار و لذت از کار در سوالات این پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است .

 

جدول ۳-۱- جدول کد گذاری سوالات بر اساس مقیاس ۵ گزینه ای لیکرت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کاملا موافقم موافقم نظری ندارم مخالفم کاملا مخالفم
۱ ۲ ۳ ۴ ۵

۳-۷ روش آماری

در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، هم از روش‌های آمار توصیفی و هم از روش‌های آمار استنباطی استفاده شد. آمار توصیفی شامل ۱-جدول فراوانی و نمودار دایره ای برای سؤالات جمعیت شناختی و ۲-جدول فراوانی و نمودارمیله ای برای یک به یک سؤالات. آمار استنباطی نیز شامل آزمون های ضریب همبستگی اسپیرمن می باشد .
روش های تحلیل آماری
در هر پژوهش با در نظر گرفتن سطوح تحلیل متغیر ها از تحلیل آماری مناسب استفاده می کنند و انجام آزمون های آماری و بدست آوردن آماره های لازم تابعی از نوع داده های پژوهش هستند.