۳-استثناءهای دیگر ۳۹
بند دوم : لایحه جدید تجارت ۳۹
مبحث دوم : آثار قرارداد ارفاقی نسبت به طلبکاران ۴۱
گفتار اول : نسبت به طلبکاران موافق ۴۱
گفتار دوم : نسبت به طلبکاران مخالف ۴۳
مبحث سوم : آثار قرارداد ارفاقی پیشگیرانه نسبت به تاجر ۴۵
گفتار اول : خاتمه ممنوعیتها و محرومیتها ۴۵
گفتار دوم : امکان ادامه فعالیت و عدم استماع دعاوی انفرادی علیه تاجر ۴۸
مبحث چهارم : آثار قرارداد ارفاقی پیشگیرانه نسبت به اشخاص ثالث ۵۰
گقتار اول : بیگانگان ۵۰
گفتار دوم : ضامن یا ضامنین ورشکسته ۵۲
بند اول : ضمانت از دین تاجر و مسؤلیت تضامنی ضامنین ۵۳
بند دوم : ضمانت از اجرای قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۵۴
گفتار سوم : قائم مقام طرفین قرارداد ۵۵
بند اول : وراث ۵۵
بند دوم : طلبکاران طرفین قرارداد ۵۶
فصل سوم : انحلال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه و آثار آن
مبحث اول : موارد انحلال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۵۸
گفتار اول : ابطال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۵۹
بند اول : مفهوم قابلیت ابطال ۵۹
بند دوم : اصل محدودیت موارد ابطال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۶۰
بند سوم : موارد ابطال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۶۱
گفتار دوم : فسخ قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۶۴
بند اول : مبنای حق فسخ ۶۵
بند دوم : طبیعت فسخ ۶۶
بند سوم : شرایط ایجاد حق فسخ ۶۷
بند چهارم : اجراء حق فسخ ۶۸
گفتار سوم : انفساخ و اقاله قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۶۹
بند اول : توقف مجدد تاجر از پرداخت ۶۹
بند دوم : فوت تاجر ۷۰
بند سوم : اقاله قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۷۱
گفتار اول : ضمانت قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ۷۲
گفتار دوم : ممنوعیت تاجر از مداخله در اموال ۷۳
بند اول : ماهیت حقوقی و قلمرو ممنوعیت تاجر : ۷۴
بند دوم : مدت زمان منع مداخله و آثار منع مداخله : ۷۴
گفتار سوم : آغاز اقدامات تأمینی و اولیه اداره تصفیه ۷۵
گفتار چهارم : وضع معاملات تاجر ۷۸
بند اول : اصل کلی ۷۸
بند دوم : مقدم بودن مطالبات بر قرارداد ۷۸
بند سوم : ضرری بودن معامله ۷۹
بند چهارم : معاملات مسبوق به تبانی ۷۹
گفتار چهارم : تقسیم اموال تاجر میان طلبکاران ۸۰
بند اول : روند تقسیم ۸۰
بند دوم : طبقات بستانکاران ۸۱
فصل چهارم : خلاصه، نتایج، پیشنهادات
مبحث اول : خلاصه مطالب ۸۵
گفتار اول : خلاصه فصل اول ۸۵
گفتار دوم : خلاصه فصل دوم ۸۹
گفتار سوم : خلاصه فصل سوم ۹۴
مبحث دوم : نتایج ۱۰۰
مبحث سوم : پیشنهادات ۱۰۳
فهرست منابع ۱۰۵

 

چکیده

قانون تجارت ایران اقتباسی از قانون تجارت ۱۸۰۷ فرانسه است. علیرغم ملغی شدن این قانون در فرانسه نیاز به تغییراتی در باب ورشکستگی در حقوق تجارت ایران احساس می شود. از طرفی به لحاظ پیشرفت روزافزون فعالیتهای تجاری، تأسیسات حقوقی جدیدی مورد نیاز است که از آن جمله می توان نهاد قرارداد ارفاقی پیشگیرانه در لایحه جدید را نام برد. ایجاد نهاد قرارداد ارفاقی پیشگیرانه احتیاج به قبول اکثریت طلبکاران و تصدیق دادگاه داشته، با تصدیق آن توسط دادگاه، تاجر به عنوان بدهکار متصرف به فعالیت و کنترل بر اموال و دارایی های خود ادامه می دهد و با طلبکارانش توافق می کند که در مواعد و مهلت های تعیین شده، مطالبات آنان را پرداخت کند. قرارداد ارفاقی پیشگیرانه نسبت به تاجر و طلبکاران دارای آثاری است. در این پایان نامه سعی شده است ماهیت قرارداد ارفاقی پیشگیرانه، شرایط انعقاد قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ( اعم از شرایط شکلی و ماهوی )، اوصاف این قرارداد و آثارش و همچنین روش های انحلال آن و صلاحیت دادگاه در آن مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی، مقررات قرارداد ارفاقی پیشگیرانه در لایحه جدید با قانون تجارت در باب قرارداد ارفاقی مورد مقایسه قرار گرفته تا نقاط اشتراک و تفاوت آن دو تبیین شود. این اشتراکات را می توان در شرایط ماهوی و شکلی مؤثر در انعقاد، در دخالت دادگاه در اوصاف عقدی و آثار هر دو ملاحظه نمود. در خصوص نقاط ضعف نیز می توان به اختیارات بی حد و حصر طلبکاران و عدم نظارت مرجع قانونی بر اقدام تاجر در زمان اجرای قرارداد و در خصوص نقاط قوت نیز می توان به احیای تاجر پیش از ورشکستگی و منع تعقیب دعاوی طلبکاران در نهاد قرارداد ارفاقی پیشگیرانه اشاره کرد‌.
کلید واژه ها: ورشکستگی، قرارداد ارفاقی پیشگیرانه،آثار قرارداد، انحلال قرارداد ارفاقی پیشگیرانه

 

۱) بیان مسأله اساسی تحقیق

قانون تجارت ایران (‌مصوب ۱۳۱۱‌) که عمدتا از قانون تجارت ۱۸۰۷ فرانسه اقتباس شده است، علیرغم گذشت زمان طولانی و دگرگونی در اوضاع و احوال اجتماعی، با این تحولات و نیز تغییر روابط اقتصادی و تجاری هماهنگی ندارد که این اتفاقات همگی منجر به تدوین لایحه جدید قانون تجارت شده است که در مقایسه با قانون تجارت و بالاخص در باب ورشکستگی دارای نقاط قوتی از قبیل : سازگاری با کنوانسیونهای بین المللی، ابهام زدایی، شفاف سازی فضای تجارتی، تحول در مقررات جزائی، برطرف کردن خلاء های قانونی، تقویت ضمانت اجراها، پیش بینی نهادهای لازم، امکان به روز نمودن ارقام ریالی در قانون، سالم سازی فضای تجارتی و از همه برجسته تر تغیر ساختار ورشکستگی و ایجاد نهاد ( قرارداد ارفاقی پیشگیرانه ) و دادن فرصت به تاجر برای جبران دیون خویش و عدم ورشکستگی است که در راستای هدف قانونگذار بر دادن حیات دوباره به تاجر می باشد. به دیگر سخن در قانون تجارت سابق قرارداد ارفاقی به صورت پیشگیرانه نبود و بلافاصله پس از احراز توقف ورشکستگی تاجر اعلام میگردید و از آن پس در صورت موافقت بستانکاران قرارداد ارفاقی منعقد می شد که عملاّ فایده ای به حال تاجر نداشت چراکه در ورشکستگی او تغییری ایجاد نمیشد. اما در لایحه جدید با وجود توقف تاجر هنوز هم امیدی به جبران دیون و ورشکسته نشدن هست که همان قرارداد ارفاقی پیشگیرانه است و در صورت عدم انعقاد قرارداد ورشکسته اعلام می شود.
عکس مرتبط با اقتصاد
در قانون تجارت قرارداد ارفاقی ممکن است متعاقب صدور حکم ورشکستگی و در حین عملیات تصفیه ( قبل از فروش و تقسیم اموال بین غرما ) منعقد شود اما در لایحه جدید، قرارداد ارفاقی بعد از صدور رأی توقف و قبل از صدور حکم ورشکستگی منعقد شده و به تعبیر طراحان لایحه، انعقاد و تصدیق آن از صدور حکم ورشکستگی پیش گیری می کند. اما به هرحال، اثر اصلی قرارداد ارفاقی، هم در قانون تجارت و در لایحه جدید امکان برگشت تاجر به تجارت و رفع حجر از اوست.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

۲) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

قرارداد ارفاقی پیشگیرانه نه تنها در جهت حمایت از اقتصاد ملی و تقویت اعتبارات عمومی و جلوگیری از بیکاری و پشتیبانی از بستانکارن در وصول طلب خویش از اهمیت خاصی برخوردار است بلکه راهکار قانونی مناسبی در حمایت از تاجر به شمار می آید چراکه به او امکان ادامه حیات تجاری می دهد. درواقع ورشکستگی مساوی است با مرگ تاجر و انعقاد این قرارداد برابر است با دمیدن روح در کالبدی بی جان.

 

۳) مرور ادبیات و سوابق مربوطه

با توجه به اینکه لایحه جدید تجارت هنوز از فیلتر مجلس شورای اسلامی بیرون نیامده و کاملاً مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفته و موضوع کاملاً جدید می باشد بالتبع کار پژوهشی چندانی در این حوزه انجام نگرفته است و اندک تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته اند در مقام بیان کلیات و نوآوریهای لایحه جدید بوده و به صورت تخصصی و همه جانبه به مبحث قرارداد ارفاقی پیشگیرانه که در لایحه جدید با ابتکارات بسیار از جانب قانونگذار نسبت به قانون سابق مواجه گردیده، صورت نگرفته است و می توان گفت حق مطلب به درستی اداء نگردیده است.با این وصف به نظر می رسد در این زمینه لایحه جدید نظری هم به مقررات بعضی کشورها از جمله آمریکا ، هلند ، انگلیس ، آلمان و به ویژه فرانسه در تأسیس حقوقی بازسازی که در مقررات این کشورها هم یک نهاد تازه تأسیس می باشد داشته و از آن بهره گرفته است .

 

۴) جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق

مقررات لایحه جدید در باب ورشکستگی و تصفیه امور ورشکستگان در مقایسه با قانون تجارت حاوی ابداعات و نوآوریهایی هم از لحاظ شرایط تحقق ورشکستگی و مراحل قانونی رسیدگی به وضعیت تاجر یا شرکت تجاری متوقف و هم از لحاظ بازسازی بنگاه های تجاری دارای وضعیت مالی نامساعد با ساز و کار ارفاقی است و به نظر میرسد یکی از دغدغه های مهم تدوین کنندگان این لایحه، هماهنگی و همسویی مقررات تجاری با موازین فقهی در حد امکان بوده است ؛ از اینرو این تحقیق نیز به بررسی شرایط و مفاد و آثار و…. قرارداد ارفاقی پیشگیرانه در لایحه جدید با قانون تجارت جنبه نوآوری پژوهش را نشان میدهد.

 

۵) اهداف مشخص تحقیق

تعیین جنبه های مختلف قرارداد ارفاقی پیشگیرانه قرارداد ارفاقی پیشگیرانه در لایحه جدید تجارت و مقایسه میان لایحه جدید و قانون تجارت در مبحث قرارداد ارفاقی پیشگیرانه و اینکه آیا قرارداد ارفاقی پیشگیرانه راهکار نجات بنگاه های اقتصادی هست یا اینکه باید باید اصلاحاتی صورت گیرد یا راهکارهای دیگری اندیشیده شود ؟

 

۶) سؤالات تحقیق

۱ – قرارداد ارفاقی پیشگیرانه از چه اوصاف و ماهیتی برخوردار است ؟

 

در این دو آیه‎ شریف خداوند به صراحت از دوستی با كسانی كه دین مسلمانان را به باد سخریه و استهزا می‎گیرند، نهی فرموده است و به عنوان مثال و ذكر مصداق، بحث اذان را مطرح می‎فرماید.
ج: راستگویی:
یكی از مصادیق مهم اخلاق در زندگی انسان، صداقت و راستگویی است؛ چرا كه در حقیقت دروغ خود نوعی نفاق است و در آیات و روایات بسیار مذموم شمرده شده است و حتی در برخی از روایات كلید تمامی گناهان، دروغ بیان شده است. در رفاقت و دوستی نیز انسان یكی از ملاكهایی كه باید در نظر داشته باشد، صداقت و راستی دوست است:
یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ (توبه:119) ؛ ای كسانی كه ایمان آورده‎اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.
در تفسیر این آیه شریف آمده است: «صداقت شرط و ملاك اساسی دوستی است و اگر به دوست و همراه انسان، صدیق گفته شده است، به‌خاطر صداقت او در رفتارش با دوست خود است».
د: دوستی دوطرفه:
اگر انسان قصد دوستی با كسی را دارد، باید ببیند كه آیا طرف مقابل هم متمایل به این دوستی هست یا نه؟
هَا أَنْتُمْ أُوْلَاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَلَا یحِبُّونَكُمْ ( آل‌عمران: 119) ؛ شما كسانی هستید كه آنها را دوست می‎دارید، اما آنها شما را دوست ندارند.
آری، اگر دوستی یك‌طرفه باشد، باعث ذلت و خواری می‎گردد و هرگز برای انسان سودمند نخواهد بود.
ه: هماهنگی ظاهر و باطن:
همیشه افرادی در جامعه وجود دارند كه هزار رنگ‎اند؛ یعنی با هر كسی همان‌گونه سخن می‎گویند وبرخورد می‎كنند كه او می‎پسندد و هیچ هدف خاصی را دنبال نمی‎كنند و به هر رنگی كه منافع مادی‎شان اقتضا كند، درمی‎آیند كه خطر این افراد نیز بسیار زیاد است.
وَإِذَا لَقُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا عَضُّوا عَلَیكُمْ الْأَنَامِلَ مِنْ الغَیظِ ( آل‌عمران: 119) ؛ و هنگامی كه شما را ملاقات می‎كنند، (به دروغ) می‎گویند: ایمان آورده‎ایم، اما هنگامی كه تنها می‎شوند، از شدت خشم بر شما، سر انگشتان خود را به دندان می‎گزند.
و: طرح دوستی با جنس مخالف ممنوع:
یكی از نیازهای انسان كه در دوران جوانی ظهور و بروز پیدا می‎كند، ازدواج است كه در قرآن كریم از جنبه‎های متفاوتی مورد بحث قرار گرفته است. در این زمینه یكی از موضوعاتی كه قرآن كریم تأكید زیادی بر آن دارد، پاك بودن پسر و دختر قبل از ازدواج است: مُحْصَنَاتٍ غَیرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ ( نساء:25) ؛پس آنها (زنان پاكدامن از بردگان) را با اجازه‎ صاحبان آنان تزویج نمایید و مهرشان را به خودشان بدهید، به شرط آنكه پاكدامن باشند، نه به‌طور آشكار مرتكب زنا شوند و نه دوست پنهانی بگیرند.
مُحْصِنِینَ غَیرَ مُسَافِحِینَ وَلَا مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ ( مائده:5)؛ و زنان پاكدامن از مسلمانان و زنان پاكدامن از اهل كتاب حلال‌اند، هنگامی كه مهر آنان را بپردازید و پاكدامن باشید، نه زناكار و نه دوست پنهانی و نامشروع گیرید.
در این دو آیه خداوند از طرح دوستی با جنس مخالف نهی فرموده است. در آیه‎ اول سخن از ترك دوستی دختران با پسران است و در آیه‎ دوم ممنوع بودن دوستی پسران با دختران مطرح شده است.
در مورد این دو آیه 3 نكته قابل دقت است:
1. «أخدان» جمع خِِدن، به معنی دوست است؛ اما دوستی هایی كه دو ویژگی دارند: یكی اینكه پنهانی هستند و دیگری اینكه منشأ این نوع دوستی ها شهوت و هوای نفس است.
2. علت جمع آمدن كلمه «أخدان» در آیه این است كه وقتی كسی برای فحشا و از روی شهوت دوست برمی‎گزیند، به یكی یا دوتا قانع نخواهد بود؛ چرا كه نفس انسانی وقتی به دنبال شهوات و خواسته‎های خود برود، حد توقف ندارد»
3. در این‌گونه دوستی ها صداقت نیست؛ چرا كه قرآن دوستی هایی را كه بر اساس صداقت باشد، «صدیق» می‎نامد و تعبیر به خدن فقط در این دو آیه آمده است.(مکارم شیرازی،168:1374).
ز: سربلندی در آزمایشها:
همیشه گفتار انسانها و ظاهر آنان با عمل و باطن آنها مطابق نیست و برای كشف حقیقت یكی از بهترین راه ها امتحان و آزمایش است؛ همان‌گونه كه خداوند در برخی موارد به مؤمنان دستور به امتحان و آزمایش داده است تا زمینه برای تصمیم‎گیری صحیح فراهم شود:
یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمْ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِایمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ ( ممتحنه:10)؛ ای كسانی كه ایمان آورده‎اید! هنگامی كه زنان با ایمان به عنوان هجرت نزد شما آیند، آنها را آزمایش كنید ـ خداوند به ایمانشان آگاه‎تر است ـ هرگاه آنان را مؤمن یافتید، آنها را به‌سوی كفار بازنگردانید.
ح: خیرخواه بودن:
خداوند متعال در قرآن كریم مؤمنان را از دوستی با برخی گروه‎ها همانند اهل كتاب، كفار و منافقین برحذر می‎دارد و تعدادی از خواسته‎ها و انگیزه‎های شوم و پست آنان را اینگونه بیان می‎فرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا یَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ (آل عمران:118)؛ ای كسانی كه ایمان آورده‎اید محرم اسراری از غیر خود، انتخاب نكنید آنها از هر گونه شر و فسادی درباره‎ی شما كوتاهی نمی‎كنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشید.
بنابراین با توجه به حساس بودن بحث دوستی، وظیفه‎ای
كه انسان در موضوع انتخاب دوست بعد از احراز شرایط فوق دارد، این است كه با آزمودن دوستِ خویش، صداقت و واقعی بودن و ساختگی نبودن آن شرایط را به دست آورد.
2-2-2- ویژگیهای دوستان شایسته:
1. داشتن ایمان و پرهیز کاری:
دوست خوب باید در همه ی امور، خدا و رضایت خدا را مد نظر داشته باشد. رسول خدا ( صلی الله علیه و اله ) می فرمایند : خیر اخوانک من اعانک علی طاعة الله و صدک عن معاصیه و امرک برضاه (نهج البلاغه: حکمت 136)؛ بهترین برادرانت کسی است که تو را به پیروی از خدا یاری کند، از نافرمانی او باز دارد و به خشنود ساختن او فرمان دهد.
2. مؤدب بودن به آداب اجتماعی و متخلق بودن به اخلاق نیک و پسندیده:
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
رفتار و کردار انسان در جامعه و برخوردهای اجتماعی نشانگر زمینه های تربیتی بوده واز معیارهای مهم و اجتناب ناپذیر در انتخاب دوست می باشد چرا که یک قانون را در ارتباطات با دوستی نباید فراموش کرد و آن اینکه انسان همرنگ دوست خود می شود.
3. داشتن آگاهی و بینش صحیح در همة امور، بهویژه در امور سیاسی:
آگاهی و بینش چراغ راه و جهت دهنده حركت است و چه زیباست كه دو همراه در مسیر زندگی از پرتو فیض وجود یكدیگر بهرمند شده و پا به پای یكدیگر گام بردارند و در این مسیر خود را از انحرافات مصون و وجودشان را از آفات بیمه سازند. گرایش سیاسی و اجتماعی افراد در انتخاب آنها به عنوان یک دوست نقش مهمی را ایفا می کند.
امام زمان ( علیه السلام ) جهت گیری سیاسی و اجتماعی و رفتاری یک مومن را با این حدیث مشخص فرموده اند : وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ ( حرالعاملی ،1384: 99) ؛ در هنگام بروز مشکلات به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ همانا آنها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم.
همانطور که می دانید راویان احادیث در دوران غیبت، فقهای جامع الشرائط و در راس آنها ولایت فقیه است، بنابر این انسان معتقد و مومن در هیچ مساله ای از احکام دین و مشکلات روزمره بن بست برخورد نمی کند. بهعنوان مثال وقتی مقام معظم رهبری(دامت برکاته) در انتخابات اخیر دستور به اطاعت از قانون و پرهیز از درگیری و ریختن در خیابانها را می دهند، پیرو حقیقی امام زمان ( علیه السلام ) از دستور رهبری اطاعت کرده ، با این کار موجبات سعادت خویش را فراهم می کند و از هر کس که در خلاف جهت اطاعت از رهبری گام بردارد، دوری می کند.
در انتخاب دوست نیز باید دید چه کسی از این ویژگی برخوردار است؟ و چه کسی در زمان غیبت تابع فقیه جامع الشرائط است؟ با برگزیدن کسی که چنین ویژگی را دارد موجبات رشد و تعالی و پیشرفت خود را فراهم کند.
4. یار و مددکار بودن در هر زمان:
امام علی ( علیه السلام ) می فرمایند : لا یَكُونُ الصَّدِیقُ صَدِیقاً حَتَّى یَحْفَظَ أَخَاهُ فِی ثَلَاثٍ فِی نَكْبَتِهِ وَ غَیْبَتِهِ وَ وَفَاتِهِ دوست, دوست نیست مگر آنکه حقوق برادرانش را در سه جایگاه نگهبان باشد : در روزگار گرفتاری،آن هنگام که حضور ندارد و پس از مرگ. ( نهج البلاغه، حکمت 134 ).
5. اهل دنیا نبودن:
همانطور که در حدیث شریف آمده است : حُبُّ الدنیا رَأسُ کلّ خطیئهٍ ( دوستی دنیا منشا همه ی گناهان است ) بر ما لازم است که از دنیا پرستی و کسانی که چنین ویژگی دارند اجتناب کنیم.(کلینی،1388: 315).
6. آینه یكدیگر بودن و عیب یكدیگر را دوستانه متذكر شدن:
امام علی ( علیه السلام ) می فرمایند : دوست راستین کسی است که نیک خواهانه عیب تو را به تو بگوید, در نبودنت حافظ آبروی تو باشد و تو را بر خود مقدم بدارد.( نهج البلاغه ، حکمت 246).
8. اهل عفو و گذشت بودن:
امام حسن عسگری ( علیه السلام ) می فرمایند : بهترین برادرانت کسی است که خطایت را فراموش کند و از نیکوکاریت در حق خودش یاد کند.(ری شهری،1362: 163).
با ذکر یک حدیث از امام صادق ( علیه السلام ) به مهمترین نشانه های دوست خوب اشاره می کنیم : دوستی مرزهایی دارد که هر کس همه یا برخی از آنها را داشته باشد، دوست است و گر نه او را اصلا دوست مشمار : نخست این که ظاهر و باطنش با تو یکی باشد؛ دوم این که آبروی تو را آبروی خودش داند و عیب و بی آبرویی تو را عیب و بی آبرویی خودش؛ سوم این که مال و منصب، او را نسبت به تو عوض نکند؛ چهارم اینکه هر کمکی از دستش بر می آید از تو دریغ نکند و پنجم، که در بر دارنده ی همه ی این خصلتهاست, این که در هنگام گرفتاریها تو را تنها نگذارد.(همان164 ).
2-2-3- راه های آزمایش دوست:
روایات متعددی از ائمه اطهار علیهم السلام در اصول شریف کافی ودیگر کتب روایی شیعی وسنی چند معیار برای تشخیص حقیقی بودن اعمال و رفتار دوست بیان شده است كه به تعدادی از آنها اشاره می‎كنیم:
الف: حساسیت نسبت به نماز اول وقت؛
ب: امانتداری؛
ج: مضایقه نكردن از داراییهای خود و دوست را شریک مالی خود دانستن؛
د: سه بار عصبانی كردن او (اگر در اوج عصبانیت از حدود دوستی تجاوز نكرد، شایسته‎ی دوستی است)؛
ه: میزان همراهی با دوست هنگام بروز سختیها و مشكلات(سجادی، 1389: 58).
دوست شمار آنکه در نعمت زند لاف یاری و برادر خواندگی
دوست آن باشد که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی

 

۲-۴- حکمرانی خوب ………………………………………………………………………………………………………… ۲۳
۲-۴-۱- ویژگی های حکمرانی خوب …………………………………………………………………………………… ۲۶
۲-۴-۲- دلایل توجه به حکمرانی خوب ………………………………………………………………………………… ۲۶
۲-۴-۳- تفاوت حاکمیت دولت با حکمرانی خوب ………………………………………………………………….. ۲۷
۲-۴-۴- اصول پنج گانه حکمرانی خوب ……………………………………………………………………………….. ۲۹
۲-۵- پاسخگویی ………………………………………………………………………………………………………………. ۳۵
۲-۵-۱- مبادله قدرت بین دولت وجامعه در سیستم پاسخگویی ………………………………………………….. ۳۷
۲-۵-۲- نشانه ها و نتایج مثبت پاسخگویی …………………………………………………………………………….. ۳۸
۲-۵-۳- نشانه ها و تبعات منفی عدم پاسخگویی ……………………………………………………………………… ۳۹
۲-۵-۴- هدفهای پاسخگوئی ……………………………………………………………………………………………….. ۳۹
۲-۵-۵- انواع پاسخگویی ……………………………………………………………………………………………………. ۴۰
۲-۵-۵-۱- پاسخگویی عمومی و شهروندی ……………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۵-۵-۲- پاسخگویی اداری ………………………………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۵-۵-۳- پاسخگویی حقوقی …………………………………………………………………………………………….. ۴۲
۲-۵-۵-۴- پاسخگویی سیاسی …………………………………………………………………………………………….. ۴۳
۲-۵-۶- نظریه های پاسخگویی …………………………………………………………………………………………… ۴۴
۲-۵-۷- دلایل نبود شفافیت وپاسخگویی در نظام اداری ایران ……………………………………………………. ۴۶
۲-۶- قانون ……………………………………………………………………………………………………………………… ۴۷
۲-۶-۱- ویژگی های قانون ………………………………………………………………………………………………….. ۴۸
۲-۶-۱-۱- ویژگی های ذاتی ………………………………………………………………………………………………. ۴۸
۲-۶-۱-۲- ویژگی های عرضی …………………………………………………………………………………………… ۵۰
۲-۶-۲-تورم قوانین ……………………………………………………………………………………………………………. ۵۴
۲-۶-۳- علل ایجاد تورم قوانین …………………………………………………………………………………………… ۵۵
۲-۶-۳-۱- خصوصیات ذاتی و عرضی قانون و تورم قوانین ………………………………………………………. ۵۵
۲-۶-۳-۲- قانون گذاری به مثابه تورم بالقوه قوانین ………………………………………………………………….. ۵۵
۲-۶-۳-۳- قانون گذار و تورم قوانین ……………………………………………………………………………………. ۵۶
۲-۶-۳-۴- نقائص قانون و تورم قوانین ………………………………………………………………………………….. ۵۶
۲-۶-۳-۵- متدهای تفسیر و تورم قوانین ………………………………………………………………………………… ۵۷
۲-۶-۳-۶- نظام سیاسی و تورم قوانین ……………………………………………………………………………………. ۵۷
۲-۶-۳-۷- فرهنگ و سنت های حقوقی و سیاسی و تورم قوانین ………………………………………………… ۵۷
۲-۶-۳-۸- کمال گرایی و حداکثر گرایی حقوقی و تورم قوانین …………………………………………………. ۵۸
۲-۷- قانون گریزی ……………………………………………………………………………………………………………. ۵۸
۲-۷-۱- ابعاد قانون گریزی …………………………………………………………………………………………………. ۵۹
۲-۷-۲- قانون گریزی به مثابه رفتار نظام ………………………………………………………………………………… ۵۹
۲-۷-۳- انواع قانون گریزی …………………………………………………………………………………………………. ۶۰
۲-۷-۳-۱- قانون گریزی ابزاری …………………………………………………………………………………………… ۶۰
۲-۷-۳-۲- قانون گریزی اعتراضی (ناهمنوایی) ……………………………………………………………………….. ۶۱
۲-۷-۳-۳- قانون گریزی اخلاقی ………………………………………………………………………………………… ۶۲
۲-۷-۴- دلایل قانون گریزی ……………………………………………………………………………………………….. ۶۳
۲-۷-۴-۱- ریشه های تاریخی …………………………………………………………………………………………….. ۶۳
۲-۷-۴-۲- ضعف معرفتی نسبت به قانون ………………………………………………………………………………. ۶۴
۲-۷-۴-۳- بی توجهی به فرایند حق و تکلیف ……………………………………………………………………….. ۶۴
۲-۷-۴-۴- تفکیک اخلاق از قانون ……………………………………………………………………………………… ۶۴
۲-۷-۴-۵- بی توجهی به اهداف قانون …………………………………………………………………………………. ۶۴
۲-۷-۴-۶- ناهمخوانی میان فرهنگ و قانون …………………………………………………………………………… ۶۴
۲-۷-۴-۷- تحلیل شخصی در مورد قانون ……………………………………………………………………………… ۶۵
۲-۷-۴-۸- ناهمخوانی میان سخن قانون و عمل مسئولین …………………………………………………………….۶۵
۲-۷-۴-۹- عدم تناسب میان مکا نیسم های تشویق و تنبیه قانونی ……………………………………………….. ۶۵
۲-۷-۴-۱۰- تفکیک میان قوانین و اولویت گذاری آنها …………………………………………………………… ۶۵
۲-۷-۴-۱۱- تعارض قوانین با منافع فردی ……………………………………………………………………………… ۶۶
۲-۷-۴-۱۲- به روز نبودن قانون ………………………………………………………………………………………….. ۶۶
۲-۷-۴-۱۳- برتری یافتن عرف و اعتقادات نسبت به حجیت قانونی ……………………………………………. ۶۶
۲-۷-۴-۱۴- تلقی اشتباه از قوانین الزام آور ……………………………………………………………………………. ۶۶
۲-۸- نافرمانی مدنی ………………………………………………………………………………………………………….. ۶۷
۲-۹- پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….. ۷۰
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………… ۷۹
۳- ۲- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. ۷۹
۳-۳- جامعۀ آماری ……………………………………………………………………………………………………………. ۸۰
۳-۴- حجم نمونه ……………………………………………………………………………………………………………… ۸۰
۳-۵- روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………….. ۸۱
۴-۶- ابزار گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………. ۸۲
۳-۷- اعتبار ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………………………. ۸۲

 

۳-۸- قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری (پایایی) ………………………………………………………………………… ۸۳

۳-۹- تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………… ۸۴
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

 

الگوی والدورف[۱۰۴]
رادولف اشتاینر[۱۰۵]موسس نظام آموزشی والدورف در سال ۱۸۶۱ در اتریش به دنیا آمد. تاریخچه زندگی او نشان می دهدکه از دوران کودکی در مسیر درستی از آموزش قرار گرفت و شاید با پشتوانه چنین جریانی بود که در تعلیم و تربیت وارد شد. او در دوران جوانی و در دانشگاه بسیار به کارهای علمی و تئوریک روی آورد و تا ۲۵ سالگی انواع مقاله های نظری را منتشر کرد. او اندیشمندی بود که در سی سالگی دکترای خود را دریافت کرد و در سن ۳۲ سالگی کتاب “فلسفه آزادی” را منتشر کرد. کتابی بسیار فلسفی که به نوعی سرآغاز شکل گیری جنبش نظام آموزشی او شد. اشتاینر سخنران توانا و بسیار ماهری بود و همواره گروه های مختلف را جذب دیدگاه های خود می کرد. شاید به دلیل همین توانایی بود که وقتی یک روز دیدگاه های آموزشی خود را دریک کارخانه برای جمع مسئولین، کارکنان و کارگران کارخانه می گفت، مدیر کارخانه داوطلب شد که فضایی را برای آموزش در اختیارش قرار دهد. بدین ترتیب اولین مدرسه او در سال ۱۹۱۹ در کنار کارخانه والدورف راه اندازی شد. مدرسه والدورف که اولین مدرسه مختلط دختر و پسر در اروپا بود، با این هدف کار خود را آغاز کرد که باید زندگی طبیعی و روحانی کودکان را حفظ و توسعه داد. رادولف اشتاینر بیش از هر چیز به هماهنگی روح، جسم و روان کودک پرداخت. این نظام آموزشی از مفاهیم شناخت انسان، درک، بینش و غیره که از مباحث بسیار مهم در گشتالت گرایی است، صحبت می کندو برای هر یک از آنان نظرات و دیدگاه های خاصی نیز دارد. توجه به توازن مندی ها و مهارت های فردی موضوع مهمی است که در این نظام آموزشی مطرح است و روی آن کار می شود. (یوسفی، ۱۳۹۱، ص۱۱۷)
گرچه اشتاینر در حیطه های بسیاری مانند فلسفه و تعلیم و تربیت، الهیات، علوم پایه، هنرهای نمایشی، اقتصاد، پزشکی، ریاضیات و نجوم مطالعه کرد اما بیش از هر چیزبه آنتروپوزوفی[۱۰۶] پرداخت. او تحقیقات زیادی در زمینه طبیعت روحانی بشر، تجارب روح قبل از تولد و بعد از مرگ، حلول مجدد روح، کارما، تاریخ مذهب، تکامل انسان و زمین، ذهن و اندیشه ی بشر و تمرین و تفکر انجام داد که نتیجه این تحقیقات آنتروپوزوفی نام گرفت. پس از چندی رادولف اشتاینر فعالیت های هنری رابه تحقیقاتش در زمینه علوم معنوی[۱۰۷] افزود. اومی خواست نگاه معنوی اش رادر قالب هنر بیان کند. او در فاصله سالهای ۱۹۱۰تا۱۹۱۳ چهار نمایشنامه با موضوعات جهان روحانی و زمینی، به رشته ی تحریر در آورد و مدیریت صحنه را نیز آزمود. (حبیبی، ۱۳۹۰، ص۹۰)
عکس مرتبط با اقتصاد
آنتروپوزوفی (مکتب عرفان و خردمداری انسان گرایانه) که از ریشه یونانی (آنتروپوس-سوفیا[۱۰۸]) یا خرد انسان نشات می گیرد، اساس رویکرد والدورف را تشکیل می دهد. فلسفه آزادی هسته مرکزی آنتروپوزوفی است. از سوی دیگر آنتروپوزوفی را دانش معنوی نیز خوانده اند. از این منظر آنتروپوزوفی در صدد است تا میان علوم و هنر، اندیشه و تلاش های مذهبی انسان که سه حوزه اصلی فرهنگ بشری هستند ارتباط عمیق برقرار کند و شکافی را که در قرون وسطی میان آنها بوجود آمده بود پر سازد و پایه ای برای در هم آمیختن و تلفیق آنها بنا نهد. آنتروپوزوفی به هر انسان تنها، به عنوان یک انسان که با قدرتی برتر می تواند به جریان معنوی جهان متصل شود فارغ از نژاد، ملیت، دیدگاه های مذهبی او می نگرد و با روش های کاربردی و عملی، تربیت پویا و فعالی را برای فرد و جامعه ارائه می کند. (حبیبی، ۱۳۹۰، ص۹۵)
در حال حاضر حدود ۱۷۰ مرکز در ایالات متحده امریکا، صد مرکز در استرالیا، سی مرکز در کانادا فعالیت دارند. نروژ و سوئیس و هلند نیز نسبت به جمعیت خود بیشترین تعداد مدارس والدورف یا اشتاینر، که هر دو نامهای ثبت شده برای این مدارس اند را به خوداختصاص داده اند. همچنین می توان به فعالیت انجمن بین المللی آموزش و پرورش دوران اولیه کودکی در کشورهایی مانند نیوزیلند، آفریقای جنوبی، چین، اوکراین، گرجستان و روسیه نیز اشاره کرد. (حبیبی، ۱۳۹۰، ص۹۴)
هدف اشتاینر آن بود که با خلق جنبش جدید در آموزش و پرورش بستری را فراهم کند که در آن انسان هایی آزاداندیش که به خیر و نیکی عشق می ورزند و به حقوق خود و دیگران احترام می گذارند تربیت شود تا دنیا دیگر فاجعه ای همانند جنگ جهانی اول را به خود نگیرد. او معتقد بود که فرهنگ ها همراه با فناوری تغییر می کنند و انسان ها نیازمند آن هستند تا از توانایی های خود برای انسان کامل شدن آگاهی یابند و این امر در صورتی موثر است که کودکان بتوانند آزادانه براساس نیازهای خویش و رها از هر گونه فشار آکادمیکی و بدون وابستگی به دولت ها یا قدرت های اقتصادی آموزش ببینند، به این شکل آنها توانمندی های خودرا خواهند شناخت و به گونه ای شایسته بروزخواهند داد. انسان هایی که بتوانند آزادانه تفکر کنند، احساس کنند و حرکت کنند، قادر خواهند بود که بهترین راه حل های عملی مناسب برای مشکلات جامعه را بیابند و تنها در این صورت است که می توان به کیفیت های جدید و بازسازی فرهنگ جامعه، با هر نسلی که متولد می شود، امیدوار بود. اگر آزادبودن و آزاد اندیشیدن را از کودکانمان بگیریم آنان را در قالب ظرف ذهنی خودمان تربیت کنیم، تنها آنان را برای ادغام شدن وجای گرفتن در نظام اجتماعی موجود جامعه تربیت کرده ایم و به این ترتیب نسل جدید، همان چیزی می شود که جامعه در حال حاضر از او می خواهد. (همان، ص۹۸)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
یکی از برنامه های مهم نظام آموزشی والدورف در مرکز پیش دبستانی پرهیز از برنامه های انتزاعی و ذهنی و حتی آموزشی به مفهوم موجود در زمینه شناخت و یادگیری است. کودک هر چه بیشتر در دوران خردسالی بخش جسمانی خودرا تقویت کندبه مراتب آمادگی بهتری خواهد داشت تا بتواند حوزه های عقلانی و حتی روحانی خودرا تربیت کند. لازمه رشد معنوی کودک پرداختن به رشد جسمانی و زیستی است. بنابراین بیش از آنچه معلمان و مربیان برای کار با کودکان خردسال در زمینه مسائل آموزشی و یا عقلانی کودکان کاری کنند بهتر است به جنبه های جسمانی و فیزیکی کودک پیش از دبستان اهمیت داد. تغذیه خوب، ورزش مناسب، بازیهای متنوع، فعالیت های آزادو هر آنچه بتواند جسم وجان کودک را توانمندتر و سالمتر کند ارزشمند تر است. به همین دلیل مراکز پیش دبستانی والدورف به جای اینکه مراکزی باشند که کودکان در فضای بسته مشغول به خواندن و انجام فعالیت های بسته باشند بیشتر مشغول بازی، کار و فعالیت های آزاد هستند. مراکز آموزشی والدورف نیز به انگیزه های ضمنی بسیار اهمیت می دهند و سعی می کنند فعالیت ها را با نیازهایی که کودک اعلام می کنند هماهنگ و همنوا کنند. این انگیزه های درونی مبتنی بر بخش طبیعی هر کودک است به عبارتی بنیان هر کودک گرایش به مسائل روحانی و معنوی است. به همین دلیل یکی از وظایف مهم تعلیم و تربیت در نظام آموزشی والدورف تشکیل و سازماندهی بهتر وجود معنوی کودک است و سعی می کند ارزش های معنوی جامعه فرهنگی ای که کودک در آن بسر می برد را با زندگی روزانه کودک مرتبط کند. (یوسفی، ۱۳۹۱، ص۱۱۸)
نکته ای که الگو اشتاینر را از الگوهای صرفا مذهبی جدا می کند نوع نگاهی است که وی به طبیعت دارد. اشتاینر معتقد است که بین علم انسان شناسی و علم طبیعت ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و دیدن قوانین موجود در طبیعت موجب می شود که بتوانیم بهتر به نیازها و گرایش های انسان پی ببریم. در این الگوهای آموزشی توجه به شناخت انسان بسیار اهمیت دارد. اشتاینر موفق شد در طی سال ها پژوهش و تحقیق خود نیازهای پایه انسان را که مجموعه ای از نیازهای طبیعی و معنوی و یا به عبارتی نیازهای روحی است را شناسایی کند وآنها را به معلمین و خانواده ها معرفی کندو در برنامه های آموزشی کودکستان های والدورف مربیان از آموزش های مستقیم پرهیز می کنند و حتی آگاهانه تلاش می کنند که از ادامه برنامه های به ظاهر آموزشی خودداری کنند. آن ها می کوشندکه فضای طبیعی وعمومی زندگی را برای کودکان فراهم کنند. برای مثال در کودکستان ها به شکل طبیعی نجاری می کنند، بافتنی می بافند، نان می پزند، غذا درست می کنند، موسیقی می نوازند و. . . کودکان در این بستر تجربه می کنند و به آرامی با تمام این حوزه ها آشنا می شوند. ( همان، ص۱۲۱)
در اندیشه اشتاینر، آموزش صحیح و کامل آموزشی است که بتواند بر ایجاد اتحاد و هماهنگی اندیشه، احساس و امیال بیانجامد و سبب رشد متعادل انسان گردد. اشتاینر این سه جنبه روح-اندیشه، احساس و امیال[۱۰۹] را با بخش های فیزیکی بدن ارتباط داد، به طوری که اندیشیدن را به سر و سیستم عصبی، احساس را به قلب وشش هاو امیال را به اندام ها و سیستم سوخت و ساز بدن مرتبط دانست. از این رو آموزش سرها، قلب ها و دستها[۱۱۰] نامی است که گاه آموزش والدورف را به آن می خوانند بنابراین در این رویکرد به پرورش تفکر، احساس و امیال و در نتیجه پرورش بخش های فیزیکی مربوط به آنها و ایجاد تعادل بین این بخش ها توجه می شود. توجهی که ازصافی زیباشناسانه، عبور می کند. (حبیبی، ۱۳۹۰، ص ۹۸)
اشتاینر برنامه درسی هسته ای را با توجه به سه مرحله رشدی هفت ساله در انسان مورد توجه قرار می دهد. هر کدام از این مراحل دارای نیازهای جداگانه ای برای یادگیری هستند:

 

 

تولد تا هفت سالگی که تمایلات و خواسته ها بیشتر خودنمایی می کنند. (دوره خواسته)

هفت تا چهارده سالگی که احساسات بروز بیشتری دارند. (دوره قلب یا احساسات)

چهارده تا بیست ویک سالگی که اندیشه، حضور غالب تری ازخود نشان می دهد(دوره سر یا ترکیب روان و جسم) (همان، ص ۹۹)

اشتاینر معتقد است که در دوره کودکی یا خواسته محیط باید با دقت طراحی شود تا رشد کودک را تقویت کند. فلسفه او بررشد روانی- معنوی، پرورش تخیل و خلاقیت، کلیت و تمامیت کودک تاکید دارد. از دیدگاه وی، جنبه های مختلف رشد و یادگیری به شکلی واحد به هم متصل اند. وی بیان می دارد که خود انضباطی یعنی کودک به طور طبیعی و خلاقانه تمایل به یادگیری دارد و بنابراین بزرگسالان باید در انتخاب الگوی مناسب با دقت عمل کنند. او معتقد است که تماشای تلویزیون مانع از بروز خلاقیت در کودکان می شود. دراین رویکرد اصطلاح حلقه[۱۱۱](پیوند) به کار می رود. بدین معنا که گروهی از کودکان و مربیان حداقل دوسال با هم هستند، مثل اینکه عضو یک خانواده اند. این امر منافعی برای کودکان دارد، ازجمله:کودکان ثبات احساسی خواهند داشت، مربیان فرصت های بی شماری دارند تا کودکان را بهتر بشناسند و کارهای آنان را بهتر درک کنند و موضوعات را براساس نیازهای فردی تنظیم کنند، درک اجتماعی در بین کودکان بالاترمی رود، کودکان حس بودن دریک خانواده و جامعه آشنا را پیدا می کنند. اجرای چنین روشی طبیعتا مربیان کارآزموده ای می خواهد که از مراحل رشد کودک آگاهی داشته و از سال های متوالی با کودکان بودن لذت ببرد و ممکن است با شرایط همه مربیان سازگار نباشد. وی معتقد است که کودکان ابتدا از طریق مشاهده، تقلید (بازی های وانمودی) و تجربه اندوزی می آموزند. بنابراین به محیط غنی که در آن به کشف و جست وجو بپردازند نیاز دارند. (ترابی­میلانی و دیگران،­۱۳۹۱، ص ۴۶)
این برنامه به معلمان اجازه می دهد انعطاف پذیرباشند و با توجه به نیازهای دانش آموزانشان، برنامه خود را تغییر دهند. به عبارت دیگر مربیان استقلال زیادی در انتخاب موضوعات و اجرا کردن برنامه، به روش شخصی دارند. پرورش قوه تخیل وانعطاف پذیری و تحمل، اعتماد به نفس و تمرکزوافزایش قدرت حل مسئله با فکری خلاق به منظور زندگی بهتر در دنیای پیچیده ای که درپیش روی است و همچنین ایجاداحساس مسئولیت قدرشناسی و احترام در برابر طبیعت دوستی با آن از مواردی است که این رویکرد در پی محقق ساختن آن است. مراکز پیش دبستانی والدورف، محیطی گرم، آرام، منظم، خوشایند، دلپذیر برای همه کسانی است که در آن حضور می یابند. این محیط بیشتر به فضای یک خانه شباهت دارد و تااینکه شبیه یک موسسه باشد. در این محیط، همه چیز از در، پنجره، میز، صندلی و قفسه گرفته تا اسباب بازی ها تا حد ممکن طبیعی هستند و از سنگ یا برگ، میوه، دانه، پوست و تنه و کنده های درختان مانند کاج و موادی از این دست ساخته می شوند. در بعضی از مراکز والدورف حتی پرده ها نیز از برگ درختان ساخته شده اند ورنگ دیوارها نیزروشن، براق وآرامش دهنده است.­(حبیبی،۱۳۹۰،ص ۱۰۲)
برخی از ویژگی هاو اصول رویکرد والدورف عبارت است از:

 

 

برنامه روزانه براساس آهنگ زندگی و طبیعت اجرا می شود. به این معنا که برنامه وزمان بازی، کار، با هم بودن(فعالیت گروهی)، بازی در بیرون(فعالیت حرکتی باعضلات بزرگ)، و قصه گویی در مورد طبیعت یا یک قوم(آموزش روابط اجتماعی) سازگار با فصل در نظر گرفته می شود، مثل اجرای برنامه پخت و پز خوراکی های فصل، فعالیت فصلی مانند کاشتن پیازگل، درو، جمع آوری برگ ها، برپایی جشن های فصلی متاثر از تغییرات فصول.

محیط تقویت کننده حواس است. دیوارها با رنگ های لطیف آبرنگی نقاشی می شود، جنس پرده ها از الیاف گیاهی و میزو صندلی ها از چوب خالص ومواد طبیعی است، همه درمحیطی ساده و آرامش بخش قرار دارد.

در کلاس از مواد طبیعی، چوب، پنبه، پشم استفاده می شود. اسباب بازی ها اغلب دست سازند(پرورش خلاقیت) و از مواد طبیعی درست شده اند. مثلا یک تکه چوب بلیت قطار می شود. اشتاینر معتقد است که وسایل ساخته شده قدرت تخیل کودک را که به صورت طبیعی در او وجود دارد محدود می کند.

بازی تقلیدی است از زندگی. کودکان در فعالیت های مشابه خانه شرکت می کنند. آشپزی می کنند، کیک می پزند، تمیزکاری، شست و شو، دوخت و دوز، باغبانی و ساخت و ساز انجام می دهند. درگیر فعالیت های معنادار زندگی می شوند که آنها را آماده چالش های بعدی می کند. کودکان الگوی خوب کارکردن را از بزرگسالان می گیرند.

چرخش فصول گرامی داشته می شود، مثلا در پاییز کلاس با رنگ های پاییزی و میوه های فصل و ساقه های ذرت و برگ آراسته می شود و جشن برداشت محصول باشعر خوانی وشکر گزاری همراه است. هر فصل یک نظم تکرار شونده دارد. بنابراین، کودکان به راحتی در محیطی مشابه محیط زندگی اجتماعی به سر می برند. (ترابی میلانی و دیگران، ۱۳۹۱، ص ۴۶)

ریتم
وجود ریتم[۱۱۲]، بخش اساسی دیگری در رویکرد والدورف است. ریتم یا چرخه” یعنی زمانی برای هر چیز”. به عبارت دیگر ریتم یعنی فعالیت هدفمند در قالب زمان های مشخص، همان گونه که شب صبح می شود و صبح به شب متصل می شود و همان گونه که دم وبازدم به طور متصل اتفاق می افتد، برای کودکان نیز وجود یک چرخه سالم و منظم دراجرای برنامه های روزانه، هفتگی و سالانه، نتایج قابل پیش بینی و احساسی از امنیت، استواری و آرامش به ارمغان می آورد و سبب می گردد که آنها به بهترین نحو از جهت جسمی و احساسی رشد کنند و قابلیت های خودرا بروز و پرورش دهند. (حبیبی، ۱۳۹۰، ص۱۰۷(
در مراکز والدورف قفسه لباس و پوشش ها متنوع ونیز مکانی برای بازی در نظر گرفته می شود. کودکان پس از انجام این گونه بازی ها، با تا کردن لباس های بازی و بازگرداندن وسایل آن به قفسه ها، از امکاناتی که در طول سال، از آن بهره می برند، به خوبی مراقبت می کنند.
بازی و فعالیت های بدنی
برای پرورش تفکر منطقی و بازی از طریق راهکار حل مشکلات مشترک، از بازی های زیر استفاده می شود. بازی های چرخه ای آواز خواندن، کف زدنی، ضربی، پریدنی، کوهنوردی، بازی تمرین ماهی گیری و بازی سنتی یونانی. به منظور پرورش حواس نیز از بازیهایی که حس لامسه کودکان و حس بینایی و شنوایی آنان را تقویت می کند، استفاده می شود.
داستان
روایاتی از داستان های طبیعت، قصه های جن و پری، افسانه های ملل، فابل ها و قصه های مردمی و اسطوره ها در این بخش جای می گیرند که معمولا کودکان با نشستن دایره وار به داستانها که به اشکال مختلف (مانند استفاده ازعروسک ها و پاپت) روایت می شوند گوش می دهند.
موسیقی
موسیقی که در سراسر برنامه آموزشی والدورف جاری است، خود رادر قالب نواختن آلات موسیقی، آواز خواندن و خواندن سرود نشان می دهد. کودکان با موسیقی روح خود را غنا می بخشند و ذهن خویش راروشن می سازند، ضمن آنکه از آن لذت می برند و شور و هیجان خاصی را تجربه می کنند. هنگامی که کودکان با یکدیگر به نواختن موسیقی می پردازند برای خلق موسیقی در کنار هم می خوانند و می رقصند ودرباره زمان، نظم وفضا، تسلسل وسکوت چیزهای بسیاری می آموزند.
فعالیت های هنری وکاردستی
در این قسمت کودکان از نقاشی کشیدن و رنگ کردن با آبرنگ، پاستل و سایر رنگ های نقاشی، لذت می برند و با ساختن چیزهای مختلف، مهارت دستی و تخیلی خود را گسترش می دهند.
مهارت های خانه داری
در این بخش کودکان با انجام دادن امور واقعی زندگی، به تدریج موقعیت های مختلف را درک می کنند. از فعالیت هایی که این بخش را در بر می گیرد می توان به آشپزی مانند نان پختن یا درست کردن سوپ و واکس زدن، شستشو و خیاطی ساده و رنگ کردن اشاره کرد.
گردش در طبیعت
قدم زدن و گردش در طبیعت و آشنایی بیشتر با محیط طبیعی و آشنایی با تغییرات فصول و باغبانی نیز از دیگر برنامه ها، در رویکرد والدورف است. هرمربی به همراه کمک مربی کلاسی متشکل از پانزده کودک را سرپرستی می کند. کلاس ها ۵ روز در هفته و از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱ بعد از ظهر برقرار است و کودکانی که به مراقبت طولانی تری نیاز دارند، در کلاسهای عصرگاهی نیز ثبت نام می کنند.
ریتم عمومی هر روز شامل:

 

 

هر گونه تلاش برای پروراندن مدیران با توجه به هدفهای سازمان آغاز می شود . هدفها به ما می گویند که کجا می خواهیم برویم و چهارچوبی را رسم می کنند که به یاری آن بتوانیم نیازهای مدیریتی را شناسایی کنیم . موفقیت سازمان در تامین هدفهای خود و انجام مسئولیتهای اجتماعی تا حد بسیار زیادی به مدیران آن بستگی دارد .
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
جدول ۲-۱ مقایسه مدیران گذشته و آینده

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مدیران گذشته مدیران آینده
حل کننده مشکلی که شناخته شده است حل کننده مشکل نو ظهور
حل کننده مشکلی که مستقیم درک میشود حل کننده مشکل تحلیلی
ریسک پذیری محافظه کارانه ریسک پذیری متهورانه
قدرت تشخیص متفاوب قدرت تشخیص متفاوت
کنترل کننده ضعف کنترل کننده قوی

(منبع: کریتو[۴۲]، ۱۹۹۹: ۶۱۶)
با توجه به آنکه آموزش مدیران مناسب ترین و کوتاه ترین راه رشد کیفیت آموزشی است باید از مجموعه ای از اصول پیروی کند. این اصول در ادامه می آید .
۱-تناسب دوره و مواد آموزشی آن با نیازهای آموزشی مدیران
۲- توجه به کار عملی
۳-سازمان دادن مدیر در فرایند آموزش

 

۲-۱-۳-۲- مبانی واهداف آموزش ضمن خدمت کارکنان

در عصر حاضر، آموزش ضمن خدمت کارکنان سازمانها یکی از مهمترین مسائل مقامات دولتی در کشورهای مختلف دنیاست.آموزش مداوم، طبیعت تکامل جویی انسان، تغییر و تحولات عمیق در عرصه های مختلف دانش و فناوری بشری و پیچیده شدن نیازها ، خواسته ها و ساختارهای اجتماعی ، آموزش کارکنان را مقوله ای اجتناب ناپذیر و فراروی تمام ملل و جوامع مترقی قرار داده است. در کشورهای در حال توسعه این واقعیت به صورت جدی تری مطرح می شود؛ زیرا پیکار با عقب ماندگی و پیمودن سریع پلکان رشد و ترقی جز با داشتن مردان و زنان کاردان و متخصص در تمام زمینه ها میسر نیست.امروزه تمام کشورها ، بویژه کشورهای توسعه یافته به این حقیقت ایمن آورده اند که راز برتری و پیروزی هر ملتی طی دهه های آینده ، در زیر و رو کردن زمین و کشف گنجینه های کهن یا طبیعی نیست. بلکه در سرمایه گذاری در منابع انسانی است و از این روست که این گونه کشورها توانمندی و عزت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملت خود را در پرورش و توسعه نیروهای جوان خویشتن جستجو می کنند.
عکس مرتبط با اقتصاد
درک اهمیت و ضرورت آموزش نیروی انسانی هنگامی آشکار می شود که به این حقیقت توجه داشته باشیم که تحقق توسعه مستلزم پروش نیروی انسانی کیفی و با صلاحیت، و توسعه بدون داشتن انسانهای فرهیخته و متمدن امری غیرممکن است.به همین دلیل بررسی اجمالی وضعیت کشورهای توسعه یافته و عقب مانده نشان می دهد که کشورهای صنعتی وفرا صنعتی ، آموزششش و پرورش نیروی انسانی را سرلوحه اقدامات زیربنایی خود قرار داده اند و این مهم را بر فلسفه اساسی توسعه و پرورش منابع انسانی بنیان نهاده اند، در حالی که کشورهای عقب مانده با توجه به عامل فقر نیروی انسانی کارآمد و متخصص از پیمودن پلکان توسعه باز مانده اند و حتی به صراحت می توان ادعا کرد که یکی از طرق سلطه کشورهای استعمارگر بر کشورهای عقب مانده پس از جنگ جهانی دوم، زمینه سازی برای فقر آموزش و نیروی انسانی کارآمد در این کشورها بوده است.
اگرچه در این مختصر هرف آن نیست که نقش سرمایه فیزیکی در توسعه را در مقابل سرمایه انسانی ناچیز و کم اهمیت جلوه دهیم.اما نقش نیروی انسانی کارآمد در استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات موجود و مبدل ساختن آن به تولیدات وخدمات کیفی و برتر ، مقوله ای غیرقابل انکار است.به همین دلیل در دنیای معاصر کشورهای مختلفی را می توان سراغ گرفت که به رغم دارا بودن نیروی انسانی فرارون ، باز هم در زمره کشورهای در حال توسعه اند.کلید اصلی این معما و درک چگونگی آن در گرو توجه به کیفیت وصلاحیت کافی را دارا باشد، استفاده از امکانات بالقوه برای رشد و توسعه، امری امکان پذیر خواهد بود.
متأسفانه در بحث از نیروی انسانی در فرایند توسعه ، فقط به تربیت نیروی انسانی اکتفا می شود، در حالی که بهنگام کردن اطلاعات، آگاهی ها و توانمندیهای نیروی انسانی شاغل در سازمان های مختلف نیز یکی از محورهای اساسی برای توسعه و رهایی از بند عقب ماندگی است.مسأله مهم این است که کاردانی و شایستگی افراد همواره ثابت و پایدار باشد؛ زیرا همواره با تغییرات عمیق و ساختاری در ابعاد مختلف زندگی ، روشها و فنون اجرای کارها نیز دچار تحول می شوند ودر نتیجه بهسازی تواناییها و اطلاعات کهنه ضرورت می یابد.

 

۲-۱-۳-۳- اصول آموزش ضمن خدمت

بی گمان مبانی نظری واصول، نقش اساسی در آموزشهای ضمن خدمت ایفا می کند .اصول آموزش ضمن خدمت که تا حد زیادی از دیدگاه ها و تجربیات تأییدشده و تعمیم یافته در عرصه آموزش بزرگسالان متأثر است.ابعاد عمده آموزشهای ضمن خدمت وچهارچوب نظری ویژای را برای متصدیان این نوع آموزشها فراهم می کند تا برمبنای آنها، فعالیتهای آموزشی را دنبال نمایند.
به طور کلی مهمترین اصول آموزش ضمن خدمت را می توان به شرح زیر برشمرد.

 

۲-۱-۳-۳-۱- فعال بود یادگیرنده

مطالعات و پژوهشهای متعدد نشان داده اند که یادگیری اثربخش وپایدار هنگامی رخ می دهد که نقش اصل یادگیری با کارآموز باشد(بورک،۱۱۹۰؛ لیب[۴۳]، ۲۰۰۱).بر مبنای بسیاری از نظریاتمعاصر روانشناسی تربیتی و یادگیری، نباید فراگیران را مانند ظرفی نگریست که باید پر شوند بلکه خود باید دانش خویش را شکل دهند.در صورتی که آموزشها به نحوی طراحی شوند که مستلزم درگیری کارآموز با محتوای آموزشی و یادگیری از طریق تجربه و عمل باشد، دستیابی به اهداف آموزش ضمن خدمت آسانتر است.
معمولاً فعال بودن یادگیرنده، به عوامل متعددی نظیر ارتباط محتوا با مسائل شغلی و شخصی ، جالب بودن موضوع، ارتباط با تجربیات قبلی ، انگیزه و…بستگی دارد با این وصف آموزش ضمن خدمت باید به نحوی طراحی واجرا شود که اطلاعات و مهارتها از طریق خود کارکنان و یا پژوهش و کنکاش فردی وگروهی حاصل گردد.
از اصل کلی فعال بودن یادگیرنده، مجموعه ای از پیامها و اشارات زیرقابل استخراج است از جمله(هس، ۱۹۹۳):

 

 

تأکید بر مشارکت فعال یادگیرندگان به جای پذیرش منفعلانه مطالب؛

تشویق یادگیرندگان به شکلدهی عقاید و نظریاتشان و آزمون آنان از طریق فعالیتهای مختلف جسمی و ذهنی؛

فراهم کردن فرصتهای مختلف برای یادگیرندگان به منظور بیان آزادانه و خلاق عقاید، مهارتها و نگرشهای خویش؛

تأکید بر اندیشیدن، استدلال کردن و تصمیم گیری.

۲-۱-۳-۳-۲- احترام به یادگیرنده

آموزش ضمن خدمت ، بر احترام به بزرگسالان کارآموز وبر تلاش آنان برای یاد گیری، مبتنی است .این امر مستلزم تلاش برای درک و فهم شرایط آنان،نیازهایشان و سعی در از بین بردن موانع موجود بین مدرس و کارآموزان بزرگسال است(موسانه[۴۴]، ۲۰۰۰ )؛ به عبارت دیگر وظیفه مدرس آن است که گشوده ، صدق و مهربان با آنان برخورد نماید و محیطی را خلق کند که افراد در تجربیات و نظریات خود با یکدیگر سهیم شوند.نکته حائز اهمیت در احترام به یادگیرنده، اعتقاد و باور به توانایی یادگیرندگان بزرگسال است.اگرچه بزرگسالان به واسطه افزایش سن ممکن است اعتماد به نفس خود را در یادگیری از دست دهند، القای این باور به آنان که به رغم کاهش سرعت یادگیری بزرگسالان نسبت به نوجوانان و جوانان، توانایی یادگیری در سرتاسر حیات آدمی امکان پذیراست و این موضوع که کارکنان تجربیات و اطلاعات ارزشمندی دارند، یادگیری آنان را تسهیل می کند(مک براید[۴۵]، ۱۹۹۱).

 

۲-۱-۳-۳-۳- اصل تناسب

یادگیری در حقیقت دستیابی به برخی مهارتها، دانش و نظام ارزشی ویژه است (لامب[۴۶]، ص ۴).
یکی از ویژگیهای عمده آموزش ضمن خدمت آن است که یادگیرندگان تجربیات وسیعی در محیط کار و زندگی داند و از این ضروری است تا آموزش ضمن خدمت با دانش و تجربه آنان مرتبط باشد.این بیان بدان معناست که طراحان برنامه های آمنوزش ضمن خدمت باید نسبت به بررسی و تجربه و تحلیل تجربیات و دانش قبلی کارکنان در خصوص موضوع دوره های آموزشی اقدام نموده، مباحثجدید را متناسب با تجربیات آنان ارائه نمایند.
رعایت اصل تناسب نیازمند آن است که دوره های آموزش ضمن خدمت، کارکنان را با محتوا و فعالیتهای دگیر کند که به طور مستقیم با دنیای کارشان مرتبط است. د این زمینه، اصل تناسب اشارات زیر را در بر می گیرد:

 

 

طراحی دوره ها به نحوی که در برگیرنده موقعیتهای معنی دار و مبتنی بر تجربیات کارکنان است؛

فراهم کردن بازخورد مناسب بر اساس نتیجه طبیعی فعالیت کارآموزان؛

فراهم کردن انگیزش درونی به جای انگیزش برونی(هس، ۱۹۳۳).

۲-۱-۳-۳-۴- اصل تداوم

اصل تداوم آموزشهای ضمن خدمت بیانگر این واقعیت است که روشها و فنون اجرای کار با توجه به پیشرفتهای علمی وفناوری دائم در حال تغییر است.یافته ها و اطلاعات بشری همواره در حال فزونی است و روشها و شیوه های جدید برای انجام دادن امور به وجود می آید. از آنجا که همواره روشها و الگوهای جدید برای افزایش بازدهی و پیشرفت کار مورد توجه تمام سازمانها پویا و متحول است، در نتیجه سازمانها ناگزیرند بر اساس تغییرات برنامه ریزی شده، منابع انسانی را برای این تغییرات آماده سازند؛ به عبارت روشنتر، تغییر و تحول سازمانی مستلزم آماده سازی نیروی انسانی به منزله مهمترین عامل در فعالیتهای سازمانی است.از این رو ضروری است تا بر اساس نیازهای جدید و در حال تحول، نظام مستمری از آموزش ضمن خدمت برقرار شود.

 

۲-۱-۳-۳-۵- اصل مسأله – محوری

یکی از مهمترین ویژگیهای آموزش ضمن خدمت ، مسأله –محوری است.در حقیقت توجیه منطقی برگزاری هر دوره آموزشی، وجود مسأله ، شکل یا ضرورت ویژه ای در سطح سازمان است و کارکنان نیز با شرکت در دوره های آموزشی به دنبال هدفهای حرفه ای و شغلی معینی هستند. از این رو این نوع آموزشها باید بیشتر به صورت عملگرا وو مبتنی بر مشکلات اساسی محیط کار افراد سازماندهی و اجرا شوند.(موسانه،۲۰۰۰). کارکنان ممکن است به دانش و اطلاعات به خاطر خود آن اطلاعات علاقه مند نباشند.از این رو باید برای شرکت کنندگان روشن باشد که دوره زیربط چه کمکی به آنان در اجرای بهینه وظایف شغلی شان می نماید(همان؛ص۱۶).

 

۲-۱-۳-۳-۶- اصل استقال یادگیرنده

منظور از استقلال یادگیرنده ، تلقی کارآموزان به منزله یادگیرندگان مستقلی است که خود مسئولیت یادگیری ویشتن را بر عهده دارند(لفرانسویس[۴۷]، یادگیرندگان باید خود هدایت جریان آموزشی را بر عهده گیرند و طراحان و مدرسان فقط نقش تسهیل کننده را بر عهده داشته باشند. در این راستا ، توجه به موارد زیز ضروری به نظر می رسد: