حمایت از طریق آموزش شکل دیگری است که توسط مدیریت عالی هم برای مدیران و هم برای کارکنان می‌باشد. مدیران می‌بایست درباره دورکاری و مزایای آن آموزش دیده تا دانش آنان درباره مزایای دورکاری افزایش یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که آموزش مدیران درباره مزایای دورکاری باعث افزایش پذیرش دورکاری در سازمان می‌گردد. بر طبق تحقیقاتی که در سال ۱۹۹۷ در شرکت IBM به انجام رسید. ترس مدیران میانی از دورکاری یکی از مهمترین موانع دورکاری و حمایت آنان از برنامه‌های دورکاری بود. در سطح کارکنان تحقیقات نشان می‌دهد که دورکاران با مشکلات عدیده ای درباره تعادل میان کار و زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند (کوالسکی، ۲۰۰۵).

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

۲-۳-۳-۲- ارتباطات

دومین عامل ارتباطات می‌باشد. زمانی که مدیریت و کارکنان با هم اما در مکانهای مختلفی کار می‌کنند ارتباطات پیچیده تر می‌شود. با توجه به کاسیرز (۲۰۰۰) مهارتهای ارتباطی جدید برای جلوگیری از احساس انزوای کارکنان ضروری است. به علاوه دورکاران لازم است بدانند چه انتظاری از آنان می‌رود و اینکه هنوز جزئی از سازمان می‌باشند. در سطح سازمانی ارتباطات رسمی به صورت شکلی از خط مشی‌های سازمان ضروری است. (تریمبلی، ۲۰۰۳). منوچهری و پینکرتون (۲۰۰۳) معتقدند خط مشی‌های دورکاری بایستی پاسخگوی مسائلی همچون حفظ حریم شخصی، سلامت و ایمنی، امنیت، پرداختها درمقابل کار، استفاده از تجهیزات و مسائلی از این دست باشد. بسیاری از سازمان هایی که در این امر موفق بوده اند دارای خط مشی‌های رسمی برای دورکاری بوده اند. ارتباطات یک عامل ضروری چند جانبه از سرپرستان با کارکنان، کارکنان با سرپرستان ، و همکاران با یکدیگر می‌باشد که می‌تواند از طریق تلفن، ویدئو کنفرانس و یا ملاقاتهای اینترنتی صورت گیرد. بدون ارتباطات در این سطح و نبود تعاملات رودررو باعث می‌گردد دورکاران دچار انزوای اجتماعی شده به طوریکه تحقیقات نشان می‌دهد انزوای اجتماعی از جمله مهمترین معایب دورکاری می‌باشد (کوالسکی، ۲۰۰۵).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

 

۲-۳-۳-۳- اعتماد

سومین عامل ضروری موفقیت برنامه‌های دورکاری اعتماد می‌باشد. مدیران می‌بایست به کارکنان درباره توانی آنان برای انجام کار اعتماد نمایند. همین طورکارکنان بایستی به مدیران درباره اینکه با آنان عادلانه رفتار خواهد شد اعتماد نمایند. و در نهایت اگر فرهنگ سازمان مبتنی بر اعتماد نباشد اعتماد بین مدیران و کارکنان امکان پذیر نیست. استیپلز (۲۰۰۱) نشان داد که در شرایط دورکاری اعتماد رابطه مثبتی با ادراک عملکرد خوب و رضایت شغلی و رابطه منفی با استرس شغلی دارد. فرهنگ مبتنی بر اعتماد یکی از الزامات ضروری موفقیت برنامه‌های دورکاری است که نیازمند بازتفکر دوباره بر روی مفهوم کار و چگونگی ارزشیابی و جبران کار می‌باشد. که یکی از مهمترین مولفه‌های چنین فرهنگی سیستم مدیریت عملکرد مبتنی بر نتایج است. در این سیستم بهره وری بر اساس انجام کار و پروژه واگذار شده به افراد و نه بر اساس میزان ساعات صرف شده برای آن یا حضور فیزی کی در محل کار سنجیده می‌شود. هنجارها و نگرانی‌هایی که افراد را مجبور به حضور فیزیکی حدا قل ۵ تا ۸ ساعت روزانه در محل کار میکند می‌بایست جای خود را به نگرانی‌ها درباره نتایج، بهره وری و کیفیت کار دهند. با تغییرات عصر صنعتی بسیاری از مدیران با تفکرات سنتی درباره کنترل و مدیریت با چالش مواجه گردیده ان چراکه آنها حاضر نیستند مسئولیت و اعتماد به کارکنانی را که در جای دیگری و دور از چشم آنها فعالیت می‌کنند را بپذیرند (کوالسکی، ۲۰۰۵).
Job Satisfaction - رضایت شغلی

 

۲-۳-۴- مزایای دورکاری

دورکاری منافع قابل توجهی را برای سازمان‌ها(کارفرمایان)، کارکنان، جامعه وبخصوص جوامع محلی به ارمغان می آورد. برخی از مهمترین مزایای نظام دورکاری را می توان در ابعاد سازمان، فرد، جامعه به شرح زیرخلاصه نمود:

 

۲-۳-۴-۱- صرفه جویی در هزینه‌ها

انجام کار توسط کارکنان در محل سازمان، متضمن هزینه‌های مختلف اداری مانند امکانات، تجهیزات، فضا و خدمات رفاهی، ارتباطات و… است. سازمان‌هایی که روش دورکاری را انتخاب می کنند، صرفه جویی‌های زیادی در مصرف هزینه‌های مزبور خواهند داشت. بنابراین، سازمان‌ها قادر می شوند تا در هزینه‌های خود صرفه جویی شایانی نمایند.
سازمان‌ها با به کارگیری روش دورکاری با ترکیب بهینه عوامل کار به کاهش قابل توجهی در هزینه‌های تولید احصول یا ارائه خدمات دست می یابند. زیرا، کار با وجود دانش و مهارت کافی، می تواند در هرکجا که هزینه کمتری را طلب کند، انجام شود.
دورکاری در بیشتر موارد، استخدام نیروی انسانی و درنتیجه هزینه‌های پرسنلی را کاهش می دهد. همچنین میزان بالای هزینه‌های مربوط امورجاری کارکنان(بودجه و هزینه‌های پرسنلی) را به نحو چشمگیری کاهش می دهد.
در هرسازمان با تدوین و اجرای یک برنامه استراتژیک”کار انعطاف پذیر” (که دورکاری ازجمله کارهای انعطاف پذیر است)، هزینه‌های مربوط به جابجایی پرسنل کاهش خواهدیافت.

 

۲-۳-۴-۲- افزایش بهره وری

تجارب کشورهایی که نظام دورکاری را اجرا کرده اند، نشان می دهد که دورکاری، بهره وری درسازمان‌ها را تا۴۰ درصد افزایش داده است. درنظرسنجی‌ها، هم دورکاران و هم مدیران این موضوع را تایید کرده اند.
یکی از دلایل افزایش بهره وری در اجرای نظام دورکاری این است که هم برای دورکاران و هم سازمان‌ها در مصرف هزینه‌ها و زمان رفت وآمد صرفه جویی زیادی صورت می گیرد. به علاوه، رنج تردد به سازمان و هزینه‌های ناشی از آن کاهش می یابد.

 

۲-۳-۴-۳- تقویت انگیزه

برنامه‌های موفق دورکاری در سازمان‌ها، نشان داده است که فرایند انجام کار و ماموریت‌ها ازطریق دورکاری، موجب تقویت روحیه اعتماد به نفس و خود- اطمینانی در کارکنان شده است. زیرا، دورکاران در ایام دورکاری به طور نسبتا مستقل کار می کنند. به علاوه، دورکاران تمایل دارند به اعتماد مدیر یا کارفرمای خود در محول نمودن کار مستقل(دورکاری) به آنان، پاسخ مثبت دهند.

 

۲-۳-۴-۴- توسعه مهارت به صورت خودآموزی

کارکنان زبده و متخصصی که علاقمند به ترک شغل خود می باشند، با اجرای دورکاری در سازمان خود باقی می مانند و سازمان را از وجود خود بهره مند خواهند ساخت. با روش دورکاری، کارها و وظایف سازمان و درنتیجه کارکنان به دو بخش تقسیم می شوند: کارکنان تمام وقت و کارکنان پاره وقت. کارکنان پاره وقت که دایره تصمیم گیری، استقلال عمل و گستره فراغت برای انجام کارشان، افزایش می یابد، براثر تجربه، تکرار و تمرین و خودآموزی، دانش و مهارت‌هایشان ارتقاء خواهد یافت. بنابراین، نیاز به آموزش ضمن خدمت کمتر خواهد شد.

 

۲-۳-۴-۵- انعطاف پذیری

درصورت سازماندهی مناسب نظام دورکاری، کارکنان می توانند به زندگی کاری خود به نحوی موثر ادامه دهند. ضمن این که در زندگی شخصی آنان اختلالی ایجاد نشود. درواقع، نظام دورکاری، سبکی از انجام کار با انعطاف پذیری بالا می باشد.
سازمان‌ها با برنامه‌های موثر دورکاری قادر خواهند شد، اثرات منفی و مختل کننده محیطی بر کار و وظایف سازمان را زایل نمایند. اختلال‌هایی مانند اعتصاب حمل و نقل، اختلالات آب و هوایی شدید، قطعی برق و مخابرات، بلایای طبیعی و…
برخی کارکنان در گروه‌های کار(کارتیمی) مانند مونتاژکاری مشغول به کار هستند. این کارکنان می توانند با برخورداری از مهارت‌ها و تجربه کافی، انجام وظایف خود را در چنین پروژه‌هایی بدون در نظرگرفتن زمان و مکان به صورت دورکاری انجام دهند. سازمان‌ها درهنگام اجرای برنامه‌های دورکاری، شرایط خود را با آن برنامه سازگار می کنند؛ بنابراین سازمان، تبدیل به یک سازمان انعطاف پذیر خواهد شد. در فعالیت‌هایی است که حجم کار، در برهه‌های زمانی تراکم زیاد یا کم دارند، می توان در هنگام تراکم و حجم وسیع کار، نظام دورکاری را احصاء و شدت بخشید. دراین صورت، ساعات انجام کار منحصر و محدود به اوقات اداری نخواهد شد و در ساعات اوج کار، بدون نیاز به پرسنل جدید، کارها را به نحوی مناسب سامان داد.
در بعضی اوقات کارکنان دورکار در خانه خود “آماده به کار” خواهند بود تا برایشان کارهای تدارک دیده شده، ازسوی سازمان ارسال شود. درواقع، بدورکاری اجازه می دهد تا کارکنان برای انجام حجم معینی از کار، بدون نیاز به اوقات کاری محدود و تردد فراوان به سازمان از عهده انجام آن برآیند. دورکاری، به کارکنان فرصت می دهد که برای انجام کاردر خانه یا هرمحل دیگر، با برنامه ریزی شخصی، آزادی عمل داشته باشند. همچنین دورکاری به کارکنانی که در اوقات کار و حرفه تمایل به استراحت دارند، فرصت می دهد برای نیل به این خواسته به کار توام با استراحت (دورکاری) اشتغال ورزند. همانند مورد بالا، برای کارکنان زن که نیاز به استراحت بیشتری دارند و تمایل به گرفتن مرخصی زایمان دارند، دورکاری فرصت مناسبی می باشد. راساس تفاهم به عمل آمده با سازمان، ممکن است گاهی در خانه خود بیکار باشند، اما درعین حال منتظر دریافت کار می باشند.

 

۲-۳-۴-۶- بهبود ارائه خدمات به مشنریان

دورکاری سازمان را قادر می سازد، بدون تحمل هزینه‌های پرداخت اضافه کاری برای انجام امور توسط کارکنان، در ساعات غیراداری به مشتریان خدمات لازم را در هر زمان(فراتر از ساعات کاری حتی ۲۴ ساعته) ارائه کند.

 

۲-۳-۴-۷- کاهش زمان تردد و هزینه‌های آن برای سازمان

نظرسنجی‌های انجام شده نشان می دهد، برای بسیاری از دورکارها(کارکنان دورکار)، کاهش زمان تردد به سازمان و صرفه جویی ناشی از هزینه‌های آن، مهمترین انگیزه آنان است.

 

۲-۳-۴-۸- ایجاد فرصت‌هایی برای بهبود کار

در نظام دورکاری، در بیشتر مشاغل بخشی از زمان انجام کار، صرف رفت و آمدهای سازمانی و… نمی شود.

 

۲-۳-۴-۹- کاهش اخلال در زندگی

نظام دورکاری، یک نظام موثر برای ایجاد انعطاف در زندگی کارکنان است. در این نظام، کارکردن در قالب معین برای امور زندگی، شغل سازمانی و مشاغل دیگر را مهیا می کند.

 

۲-۳-۴-۱۰- ایجاد تعادل در کار و زندگی خانوادگی

اگرچه قرار است در نظام دورکاری، کارکنان دورکار ساعات بیشتری را صرف کار موثر نمایند، اما، درصورت انجام این هدف، بازهم فرد دورکار می تواند بین کار و زندگی خود تعادل مناسبی برقرار کند. مثلا برای دیدن اقوام و نزدیکان خود برود، خریدهای روزمره خانه را انجام دهد، مسئولیت‌های بیشتری در خانه برعهده بگیرد، درانجام امور خانوادگی مشارکت بیشتری داشته باشد و…

 

۲-۳-۴-۱۱- مشارکت در جامعه محلی

یکی از مزایای مهم نظام دورکاری برای بسیاری از کارکنان دورکار، ایجاد فرصت‌هایی برای شرکت درفعالیت‌های جامعه محلی است. مثلا شرکت در جلسات و یا قبول مسئولیت در انجمن اولیاء و مدرسه، مشارکت و یا قبول مسئولیت در شوراها و فعالیت‌های اجتماعی و خیریه محل زندگی و …

 

۲-۳-۴-۱۲- ساعات کار اداری انعطاف پذیر

ساعات کاراداری برای کارکنان دورکار، بسیار انعطاف پذیر است. ممکن است وی در هرساعت شبانه روز کار خود را به صورتی موفقیت آمیز انجام دهد. فرد دورکار، زمان کارخود را در برنامه روزانه شخصی، به نحوی تنظیم می کند که اثر بخشی بیشتری داشته باشد. مثلا شب، صبح زود، آخر شب و…
برخلاف ساعات کار اداری که یک جدول زمانی غیرقابل انعطاف است، در نظام دورکاری انعطاف پذیری زیادی وجود دارد. کارکنان دورکار می توانند آزادانه کار خود را متوقف کنند و هر موقع تشخیص دادند، مجددا شروع کنند. البته باید توجه داشت که فرد دورکار باید ساعاتی را در دسترس مدیران، همکاران و ذینفعان باشد.

 

۲-۳-۴-۱۳- کاهش حجم ترافیک

معمولا صبح‌ها و عصرها یعنی زمان اوج رفت وآمد کارکنان و کارگران به محل کار، در مرکز و حومه شهرها، ترافیک وسائل نقلیه سنگین است. این درحالی است که مطالعات انجام شده در زمینه حمل و نقل در انگلستان تایید کرده است که ارتباطات از راه دور عامل موثری برای کاهش ترافیک و استفاده کمتر از وسایل حمل ونقل است. ترویج دورکاری موجب تسهیل و راحتی جریان ترافیک می شود و کاهش رفت و آمد دورکارها، این موضوع را روشن تر ساخته است.

 

۲-۳-۴-۱۴- دوستی با محیط زیست
عکس مرتبط با محیط زیست

یکی از مهم ترین مزایای دورکاری، تامین و ایجاد محیط سالم است. برخی کشورها، با وضع مالیات تحت عنوان “مالیات سبز”، مردم را تشویق به دورکاری و پشتیبانی از دورکاران می کنند. مالیات سبز، در تشویق کارکنان به کار در خانه کمک فراوان کرده است.
مطالعات انجام شده در ایالات متحده و برخی از کشورهای دیگر درزمینه حمل ونقل، نشان داده است که ارتباطات از راه دور و از جمله دورکاری، جایگزین مناسبی برای سفرهای درون شهری و با خودروهای شخصی و حتی عمومی است. در برخی کشورها، قانون و مقرراتی برای پشتیبانی و تشویق دورکاری وضع شده است. دراین کشورها، از دورکاری به عنوان عامل موثر برای مبارزه با آلودگی‌های زیست محیطی یاد شده است. از این رو، دورکاران مورد حمایت مالی قرارداده می شوند.

 

۲-۳-۴-۱۵- افزایش گستره استغال و فرصت‌های کار

دورکاران می توانند محل فعالیت‌های شغلی خود را در محل زندگیشان (خانه، محله، منطقه محل سکونت) انتخاب کنند و زمان بیشتری را صرف کارهای درآمدزای دیگر( مشهور به شغل دوم) کنند. بنابراین دورکاری می تواند زمینه اشتغال و پشتیبانی درآمد بیشتر برای کارکنان را تدارک ببیند.
دورکاری می تواند کارکنان فعال را از بیکاری‌های پنهانی که در هنگام کار در محل سازمان گریبان آنان را گرفته است، رهایی بخشد و به جای آن، از فرصت‌های اشتغالی که درهر نقطه از کشور خود یا حتی جهان خواهند یافت، بهره مند شوند. برای بهره گیری از فرصت‌های شغلی، افراد باید از دانش، مهارت‌ها و اطلاعات توسعه یافته ای برخوردار باشند. خصوصا، برخورداری از مهارت‌های فنی بهره برداری از شبکه‌های الکترونیکی که مورد توجه کارفرمایان برای تبلیغ و معرفی فرصت‌های شغلی کار از راه دور قراردارند، بسیار ضروری است.

 

۲-۳-۴-۱۶- دسترسی به کار برای افراد با مشکلات خاص

دورکاری می تواند امکان دسترسی به کار، آموزش و ارتباطات اجتماعی را برای افرادی که دارای مشکلات(معلولیت‌های) جسمی و حتی روحی هستند، فراهم کند. برای این گونه افراد سفر به محل کار یا انجام عادی کار در محل کار(سازمان‌ها و موسسات) آن هم به صورت پنج روز کاری در هفته یا ۸ ساعت کار در روز، بسیار مشکل و طاقت فرسا است. این درحالی است که در منزل با سرپرستی پدر، مادر، سرپرست، پرستار و… از عهده انجام کار و وظایف بر می آیند (باتمان قلیچ، ۱۳۸۸).

 

۲-۳-۵- انواع دورکاری

براساس محل انجام کار و مدت زمانی که دورکاران صرف انجام کار می کنند؛ دورکاری به گروه‌های زیرتقسیم می شوند:
۱٫از بعد محل دورکاری
دورکاری درخانه: دورکارانی که در زمره این گروه قرار دارند، محل سکونت خود را تبدیل یه دفترکار و محل انجام وظایف شغلی خود می‌کنند. این گروه از رایانه و وسایل ارتباطی راه دور برای انجام کار بهره می‌گیرند.
دورکاری سیار: دورکاران این گروه، در خارج از محل کار و نیز سکونت خود به انجام وظایف شغلی می‌پردازند. آنان درحین انجام وظیفه، بصورت برخط با شبکه در ارتباط هستند و معمولا کمتر از ده ساعت در هفته و خارج از محل کار و سکونت(حین مسافرت، مأموریت و …) فعالیت می‌کنند.
دورکاری متمرکز: دورکاران این گروه در دفترکار از راه دور اعم از مراکز ارتباط از راه دور و… به فعالیت می‌پردازند.
۲٫از بعد مدت دورکاری
دورکاری تمام وقت: دورکاران این گروه، مدت معینی(عموما بیش از یک هفته) را که مدیران سازمان مشخص می کنند بدون حضور مقطعی درسازمان، به انجام وظایف شغلی خود می‌پردازد. وی در پایان مدت دورکاری به سازمان مراجعت می کند.
دورکاری پاره وقت: دورکاران این گروه، مجری برنامه متناوب زمانی خاصی هستند که مدیران سازمان مشخص می کنند. مثلا ممکن است بخشی از هفته ویا بخشی از روز را ازطریق دورکاری و بخش دیگر را درمحل سازمان به انجام کار مشغول باشد (باتمان قلیچ، ۱۳۸۸).

 

۲-۳-۶- مشاغل متناسب با دورکاری

انجام هرکار یا وظیفه ای در نظام دورکاری میسر نیست. درواقع، می توان شاخص‌هایی برای کارهای مناسب انجام در نظام دورکاری متصور شد که در صورت نیاز مدیران سازمان‌ها(عمدتأ مدیران توسعه منابع انسانی) می‌توانند آن‌ ها را انتخاب و در دستورکار قراردهند. به طورکلی، کارها و مشاغل مناسب برای دورکاری باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشند:
کارهایی که برای دورکاری انتخاب می شوند، می بایست نتیجه محور باشند. یعنی؛ پس از پایان ایام دورکاری، محصول کار، قابل مشاهده و ارزیابی باشد.
کارهایی مناسب دورکاری هستند که کمتر”زمان محور” باشند.
فرایند پردازش اطلاعات در این گروه از کارها از اهمیت خاصی برخوردار باشد.
انجام این کارها، نیازی به ارتباط رو در روی کارمند با مخاطبان و ذینفعان نداشته باشد.
کارمند باید بتواند به تنهایی کار و وظیفه محوله برای دورکاری را راهبری و اجرا نماید.

 

۲-۳-۶-۱- نمونه‌هایی از کارها و مشاغل متناسب با دورکاری

سازمان‌ها، قبل از هراقدام، باید کارها، وظایف و مشاغلی که ماهیتا مناسب برای دورکاری هستند(مشخصه‌ های بیان شده در بالا را دارند)، شناسایی کنند. برخی از کارها و مشاغل که برای دورکاری مناسب می باشند؛ به این شرح است:
کارهای فکری- ذهنی: مانند مشاوره، حسابداری، نویسندگی، مترجمی، همچنین مطالعات، پژوهش‌ها و تحقیقات نظری
حسابداری
کارهایی که درحوزه طراحی رایانه ای و خدمات اطلاع رسانی قرار دارند: مانند برنامه نویسی، طراحی گرافیک مطبوعات، طراحی وب، انیمیشن، حروفچینی
کارهایی که در حوزه خدمات تجارتی قرار دارند: مانند خرید و فروش محصولات( کالاها و خدمات)، بازاریابی