حَتّی اَراه حَاملَ الحَلالِ ویَفعَلُ العرف اِلی المَوَالِی
وغیرُهُم مِن حَشوَهِ الرِجَال[۸۷]
او را از تمام بلاها و ناگواری ها به خداوند صاحب عظمت می سپارم.
تا اینکه او را ببینم که پاکی ها و خوبی ها را بر دوش می کشد و نسبت به خویشاوندان و ولی نعمتان خوبی روا می دارد.
و نه تنها به خویشان خود خیر روا می دارد که با زیردستان و افراد تهیدست هم به نیکی رفتار می کند.
و همچنین دکترمخیمر صالح به نقل از «الاصابه» و آن به نقل از محمد بن معلی الأزدی که در کتابش «الترقیص» ابیاتی از شیما، خواهر رضاعی رسول اکرم(ص) آورده می گوید: شیما با محمد بازی می کرد و او را در حالیکه طفل کوچکی بود می رقصاند و می گفت:
یا ربَّنا ابق لَنا مُحّمَداً حتّی اَراهُ یافِعا و امرداً
ثمُ ّاراه سیداً مسوّداً وَ اکبُت اََعادیه معاو الحسداً[۸۸]
وَ أعطِهُ عِزّا یَدوُمَ ابداً
پروردگارا! محمد را بقا و پایداری عنایت فرما تا اینکه او را نوجوانی نورس ببینم
و پس از آن او را سرور بزرگان بیابم و حسودانش را نابود گردان
و به او عزت و عظمت همیشگی عطا کن.
پس از بیان این فرضیه برای بررسی دقیق تر زمان پیدایش و نشأت مدایح نبوی در نهایت می توان گفت مدح پیامبر(ص) به صورت فنی مستقل و سبکی نو توسط متصوفه و در قرن هشتم هجری منتشر شده است.[۸۹] در واقع زمانیکه طوفان فتنه ی «مغول» با سرعت حیرت انگیزی بخش زیادی از قلمرو خلافت اسلامی را درنوردید و بیش از هر چیز هویت دینی را که قرن ها عامل و ضامن اقتدار و احتشام ملل اسلامی بود مورد هتک و تحقیر قرار داد و در این گیرودارها، بیداردلان، از هر طبقه ای که بودند به دفاع از کیان و دین و سرزمین و امت خود برخاستند. نغمه ی شاعران«مدایح نبوی» بازدمیدن روح معنویت وآزادگی در کالبد ملل اسلامی بود تا با استمداد از روح بزرگ و مکتب اخلاق والای پبامبر(ص) اولین عامل عزت و اقتدار فتنه را ببندند و کرامت بر باد رفته را بازیابند.[۹۰]
۳-۴-۲- تعریف شعر مدح نبوی
شعر نبوی در مفهوم خاص، چنان چه از نامش پیداست به شعری اطلاق می شود که پیامبر(ص) در محور آن قرار گرفته باشد و زندگی پیامبر(ص) و معجزات او و اوصاف و کرامات آن حضرت، رفتار و گفتار او به عنوان الگو در متن شعر آمده باشد.[۹۱] و مدایح نبوی از مقوله شعر متعهد است نه هنر مجرد. چون در اینگونه آثار شاعران حقانیت پیامبر(ص) و سیره و مسیر تابناک او را به فرهنگ جامعه ی اسلامی و افکار عمومی منتقل می کند.[۹۲] در این نوع شعر حکم و مواعظ و مکارم اخلاق بسیار است و اغلب متأثر از قرآن و احادیث نبوی می باشد.[۹۳]
۳-۴-۳- ویژگیهای شعر مدح نبوی
عمده ترین ویژگی های شعر مدیحه ی نبوی عبارتند از:
۱) خداوند محوری: شعر نبوی شعری است که در پرتو وجود خداوند(ج) به وجود آمده است و مقصود از آن نزدیکی به خداوند و نشر محاسن دین اسلام می باشد.
در حقیقت شعر نبوی شعری مسئول و رسالتمند است که وظیفه آن تبلیغ دین و آیین خداوندی می باشد و پیام او پیام وحی است و سخن او سخن پیامبر(ص) می باشد..
۲) قدسیت: شعر نبوی به دنیا و مسائل دنیوی اتکا ندارد و توجه اصلی او مسائل اخروی و بعد درونی انسان و عالم ماورایی می باشد به همین خاطر خود جنبه قدسی پیدا می کند.[۹۴]
۳) پیامبر محوری: مسئله ی دیگری که در این رابطه قابل طرح و تأمل می باشد، پیامبر محور بودن یا نبودن مدح است. با دقت نظر در اشعار و سروده هایی که در رابطه با مدح پیامبر(ص) تنظیم شده اند ملاحظه می شود که در بعضی از آثار، مدح پیامبر اکرم(ص) محور و عنصر اساسی بشمار می رود، و در برخی دیگر از آثار، مدح پیامبر(ص) در خلال موضوع دیگری از جمله در میان شعر شیعی یا شعر صوفی و یا … و به صورت فرعی و جانبی وارد شده است.
بعضی از نویسندگان، بخش دوم یعنی اشعاری که به صورت جانبی به مدح و توصیف پیامبر(ص) پرداخته اند را تحت عنوان مدایح پیامبر(ص) بررسی نکرده اند.[۹۵] نهایتاً با مد نظر داشتن ملاحظات مذکور به عرض مرز بندی شده ای، از مفهوم مدایح نبوی نزدیک می شویم و می توانیم بگوییم کلیه ی مراثی و مدایح نظم و نثر برآمده از احساس و انگیزه ی صادقانه دینی که مدح پیامبر(ص) عنصر محوری آن باشد، مدایح نبوی قلمداد می شود.
۳-۴-۴- ارزیابی انگیزه در مدح نبوی
از زاویه ی نیت خواهی به ارزیابی پرداختن مدایح پیامبر(ص)، دو گونه مدح متفاوت را در نظر می آورد. یکی سروده هایی که برآمده از عشق و عاطفه دینی هستند ودیگر اشعاری که با سابقه ی مادی و منفعت طلبی پدید آمده اند.[۹۶]
با توجه به تعریف شعر نبوی دانستیم که شعر نبوی شعری است که پیامبر(ص) در محور آن است و صادقانه و عاری از اغراض دنیوی خلق شده اند.
و شاعر مدح نبوی به معنای واقعی کسی است که مانند سایر شعرای مدیحه سرا به ممدوح نمی نگرد یعنی انتظار هیچ گونه پاداشی یا توجهی از جانب پیامبر(ص) ندارد بلکه از سر صدق و رضای خداوند و رسولش می سراید تا به سعادت خدا نائل گردد.[۹۷]
«دکتر زکی مبارک» با توجه به این ارزیابی و با توجه به مفهوم مدایح نبوی تمام قصایدی را که در مدح پیامبر(ص) سروده شده را جزء مدایح نبوی محسوب نمی کند مثلاً در مورد قصیده ی اعشی می نویسد: «این نوع شعر در زمره ی مدایح نبوی به مفهوم فنی آن پذیرفته نمی شود، زیرا اعشی از سر صدق و با نیت پاک به ثنای پیامبر(ص) نپرداخته است و هدف آن تقرب به پیامبر(ص) بوده است.[۹۸]همچنین وی درباره ی قصیده ی مشهور کعب که الهام بخش بسیاری از مدایح نبوی بوده است نیز داوری مشابهی می کند زیرا پیراسته از ملاحظات دنیوی نبوده است و او قصیده اش را برای نجات خود و رهایی از مرگ سروده است.[۹۹] اعشی و کعب از مداحان صدر اسلام بوده اند که اینجانب در کار تحقیقاتی خود به بررسی قصاید آنها در قسمت بعد پرداخته ام.
۳-۵- مدح نبوی از صدر اسلام تا عصر عباسیان
مقدمه:
مدایح نبوی همچون سایر پدیده های ادبی و فرهنگی، از زمان پیدایش تا زمان شکوفایی ادوار و شرایط تاریخی متفاوتی را پشت سر گذاشته و از پیچ و خم های فراوان گذشته است. در عهد نبوت و اصحاب به دنیای شعر و هنر پا نهاد و گامهای اولیه اش را به سمت رشد و کمال برداشت، اما در عهد امویان و عباسیان تحول قابل توجهی نیافت ومورد کم مهری واقع گردید. اکنون به بررسی مدایح نبوی در ادوار مذکور می پردازیم:
۳-۵-۱- مدح پیامبر(ص) در صدر اسلام(عصر نبوت و اصحاب)
یکی از فنون شعری که در صدر اسلام متولد شد شعر مذهبی بود که عمده ی آن ستایش پیامبر اکرم(ص) و دین اسلام می باشد. بنابراین عهد نبوت اولین بستر نشأت و پیدایش مدایح نبوی شناخته می شود اما برای یافتن زمینه های مؤثر بر رویش و شکل گیری آن در این دوره باید در دو قلمرو دقت نظر کرد.یکی رویه ی سنتی و کهن شعرای عرب در مدح بزرگان جامعه و دیگری وحی و ارزش گذاری های دین جدید است.
قلمرو اول: رویه سنتی و کهن شعرای عرب
بررسی ها و شواهد تاریخی نشان می دهند ستایش قبایل و بزرگان طوایف، رویه ی جاری و متعارف شاعران عرب بوده که از این راه کسب نام و نان کرده اند و به انعام و امان دست یافته اند. مدح در کنار وصف و رثا و فخر و هجا و … عناصر تشکیل دهنده ی داده های ادبی عرب جاهلی بوده اند که توسط شاعران به مناسبت های مختلف در روابط اجتماعی عرضه شده اند.[۱۰۰]
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
پیامبر اکرم(ص) با ورود به جامعه ی عربی در قامت رهبر دانا و توانای جریان نوپای دعوت اسلامی، در لیست ممدوحان قرار گرفت، و بر طبق روال جاری و سنتی، ستایش ایشان در این دوره آغاز گردید و شعرای زیادی با اغراض متفاوت در وصف حضرت به نظم قصاید پرداختند، البته این گروه از شاعران غالباً افرادی بودند که شناخت کافی از نبوت و رسالت ایشان نداشتند لذا نتوانسته اند تصویر کاملی از شخصیت معنوی حضرت ارائه دهند و در انگیزه هایشان از نقد و جرح مصون نمانده اند؛ بنابراین مدایح نبوی در اولین مرحله از محافل ادبی سنتی به دنیا آمد، و تنها وجه جدیدش در مقایسه با عموم مدایح موجود ممدوح جدید بود.
شاعران زیادی در این دوره به مدح پیامبر(ص) پرداخته اند که اینک به تعدادی از این شعرا به همراه قسمتی از قصایدشان اشاره می کنیم.
«ابو طالب» که تاریخ او را اولین شاعر مدح نبوی معرفی می کند او عموی پیامبر(ص) است و کفیل و سرپرست او بعد از پدربزرگش عبدالمطلب می باشد او پیامبر(ص) را در برابر دشمنی های قریش حمایت می کرد.[۱۰۱]و جایگاه و منزلت پیامبر(ص) را نزد خود این چنین بیان می کرد،
إنَّ إبنَ آمِنَهَ النَبیً مُحَمَداً عِندی یَفوقُ مَنَازلَ الاولاد.[۱۰۲]
_ جایگاه پسر آمنه، محمد نبی(ص) نزد من بالاتر از جایگاه فرزندان خود من است . در دیوان ابوطالب اشعار زیادی در مدح پیامبر(ص) به چشم می آید و مهمترین مدیحه ی آن حضرت لامیه ای است که این قصیده دارای ۱۱۰ بیت است[۱۰۳] که در این قصیده بُعدِ قُدسی و اجتماعی پیامبر اکرم(ص) را مورد توجه قرار داده و می گوید:
وَ ابیَضُ[۱۰۴]یُستَسقی الغمامُ بِوَجهِهِ ثِمالَ الیتامی عِصمَهٌ للأرامل
حَلیمٌ رشیدُ عادلٌ غَیرَ طائشٍ یوالی إلهاً لیسَ عَنهُ بِغافِل
یَلوذُ به الهُلاکُ مِن آلِ هاشمٍ فَهُم عِندهُ فِی رحمهٍ و فواضِل
وَ ایّدهُ ربّ العِباد بِنصرهِ و اظَهرَ دنیاً حَقُهٌ غیر زائلِ[۱۰۵]
ـ پیامبر(ص) سپیده رویی است(این پیامبر اسلام آنقدر با آبرو و بزرگوار است) که ابر از چهره اش طلب آب می نماید و او امید و فریادرس و نگهدار یتیمان و حافظ و پناهی برای زنان بی سرپرست است
ـ بردبار، راهنما، عادل و با فکر و اندیشه است و عاشق خدایی است که لحظه ای از او غافل نیست
ـ ملجا و پناه درماندگان بنی هاشم است و آنان نزد او غرق در رحمت و نعمت هستند
ـ مربی و پرورش دهنده ی بزرگان دست رسول خداست هنگامی که یاری می دهد«یعنی فضل و بخشش را یاد می دهد» و آشکار می کند دینی را که حق است و از بین نرفتنی است.
«حسان بن ثابت انصاری» بعد از ابوطالب(ع) او اولین کسی بود که فن شعری مدح نبوی را آغاز کرد.[۱۰۶] او در ابتدا با اشعارش از قبیله ی خود«خزرج» دفاع می کرد و بزرگ منشی های این قبیله را در برابر قبیله ی«اوس» که در همسایگی آنها بود می ستود. زیرا یثرب در زمان جاهلیت و قبل از ظهور اسلام میدانی برای نزاع و درگیری بین این دو قبیله بوده است و هنگامی که اسلام ظهور کرد و پیامبر اکرم(ص) به یثرب مهاجرت کردند دو قبیله ی اوس و خزرج اسلام آوردند و بین آنها پیمان برادری بسته شد.[۱۰۷]حسان در ۶۰ سالگی اسلام آورد و از آن پس شعرش را در خدمت دینش قرار داد؛ ولی از آنجا که وی مردی ترسو بود هرگز جرأت آن را نکرد که برای دفاع از اسلام همراه او بجنگد و فقط به شعر اکتفا کرد و با اشعارش دشمنان پیامبر(ص) و دشمنان اسلام را نکوهش می کرد.[۱۰۸] از بهترین نمونه شعر های او در این زمینه قصیده ی همزیه ای در مدح رسول(ص) و هجو ابوسفیان است که به طریق جاهلی سروده است و می گوید:
ألا أبلَغِ ابا سفیانَ عنّی فانتَ مُجَوَّفُ نَخبٌ هَواءُ
هَجَوَتَ مُحَّمَداً أفأجبتُ عنُه و عندَ اللهِ فی ذاک الجَزاءٌ
أتهجوهُ وَلستَ له بِکُفٍ فَشَرُّ کُما لِخَیر کما الفِداءُ
فإنَّ ابی وَ والدهِ وعرِضی لعرض محمد مِنکُم وَقاءُ[۱۰۹]

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

هان! این پیام مرا به ابوسفیان برسان و بگو، تو ترسو و بزدل هستی وچیزی نیستی که به شمار آیی.

محمد(ص) را هجو کردی، من به جای ایشان پاسخ تو را می دهم و در آن کار نزد خدا جزای نیک است.

آیا او را هجو می کنی در حالیکه هم شأن و هم تراز او نیستی و بدترین شما فدای بهترین شماست.

پدرم و جدم و آبرویم در برابر شما، سپر وجود محمد(ص)باد.

«حسان» اولین شاعری است که عنصر دین و مذهب را در اشعار خود مطرح می کند.[۱۱۰]
و حقا که او شاعر پیامبر(ص) بود و پیامبر(ص) را به صفات فاضله اش مدح می کرد و دراشعارش دین اسلام را به بهترین نحو به تصویر می کشید. حسان یکی از نامی ترین مداحان پیامبر در عصر نبوت است.[۱۱۱]
«حسان» در معارضه با«زبرقان» یکی از شعرای مشرکین قصیده ای را در مدح رسول(ص) سرود که در آن اینچنین می گوید:
سَجِیَّهُ تِلکَ فیهِم غَیرُ مُحَدَثَهٍ إن الخَلائِقَ فَاعلَم شَرَّهَا البدَعُ
لا یَرقَعُ الناسُ ما اومَت اکُفُّهُم عِندَ الدّفاعِ و لا یُوهُونَ ما رَقَعُوا
أعِفَّهٌ ذُکِرَت فِی الوحیِ عِفَّتُهُم لا یَطمَعُونَ و لا یُزری بِهِم طَمَعُ[۱۱۲]
-آن شجاعت و سخاوت یک صفت ذاتی در وجود ایشان است که محدث و تازه نیست پس بدان که بدترین خلق و خوها، آنهایی هستند که نوظهور باشند.
-آن کسی که ایشان ذلیل و خوار کند دیگری نمی تواند او را عزیز کند و هر آن کسی را که ایشان عزیز کند کسی نمی تواند او را ذلیل کند.
-ایشان پاکدامنی هستند که عفت و پاکدامانی او در لسان وحی بیان شده است و ایشان نسبت به مادیات طمع نمی ورزد و طمع و حرص ایشان را ذلیل و خوار نمی کند.
هنگامی که سروده ی او به پایان رسید«اقرع بن حابس» فرمانده ی سپاه مشرکین گفت: الحق که این مرد موفق تر از شاعر ماست و به شکست شاعرشان اعتراف کرد و اسلام آورد و رسول اکرم(ص) به حسان بهترین جوایز را اعطا کرد و او را مقرب خود ساخت.[۱۱۳] و به او فرمود: «لا تَزال مؤیداً بِروحِ القُدُس، ما ذُبتَ عنّا اهل البیت»[۱۱۴] مادامی که مدافع حقوق ما(اهل بیت) هستی، مؤید به روح القدس می باشی.
حسان چنان به پیامبر(ص) نزدیک شده بود که بعد از وفات پیامبر(ص) از دوری او بسیار اشک می ریخت و برای او مرثیه هایی می سرود که در آن نیکی های پیامبر(ص) را یاد می کند و آرزو می کند که کاش با او در سرای باقی دیدار کند چنان که می گوید:
وَ ما فَقَد الماضونَ مِثلَ مُحَمَّدٍ ولا مِثلُهُ حتّی القِیامَه یُفقدُ

 

دانشکده فنی
گروه برق – مخابرات
پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته برق مخابرات (میدان)
طراحی، شبیه سازی وساخت یک آنتن میکرواستریپی جدید با قابلیت کنترل چند باند فرکانسی
اساتید راهنما :
دکتر جواد نوری نیا دکتر چنگیز قبادی
تنظیم و نگارش :
فرناز میرزامحمدی
تیر۱۳۹۱

سپاس خدای را که هر چه دارم از اوست به امید آنکه توفیق یابم جز خدمت به خلق او نکوشم. برخود لازم می­دارم که از اساتید محترم راهنما، آقایان دکتر نوری نیا و دکتر قبادی به خاطر راهنمایی­های ارزشمندشان تشکر و قدردانی نمایم. ازکلیه اساتید ارجمند در دوره تحصیلم ازجمله دکتر آذرمنش کمال تشکر و امتنان را دارم. همچنین از دوست عزیزم سرکار خانم مهندس حبشی به پاس لطف و کمک های بی­دریغشان بسیار سپاسگذارم.
چکیده
در این پایان نامه ، یک آنتن میکرواستریپی پچ با تغییراتی بسیار موثر در صفحه زمین و بخش تشعشعی آن جهت افزایش کارآیی، ایجاد حالات متنوع از پاسخ فرکانسی و امکان کنترل این حالات مورد مطالعه قرار می­گیرد. تغییرات اعمال شده بر روی این آنتن باعث ایجاد یک ساختار جدید از آنتن­های میکرواستریپی شده که فرمتی شبیه آنتن پچ میکرواستریپی و عملکردی شبه تک قطبی دارد. طراحی ساختار ارائه شده در بخش اول از یک آنتن پچ میکرواستریپی شروع شده است. ابعاد آنتن برابر ۳۴ ×۲۰ میلی­مترمربع می­باشد. برای دستیابی به نتایج مطلوب، صفحه زمین و پچ تشعشعی به طور قابل توجه تغییر یافته­اند. این تغییرات در مرحله اول شامل اعمال یک جفت اسلات Uشکل بر روی صفحه زمین است. برای نخستین بار، یک جفت از شکاف­های Uشکل مقابل به هم (قائده آنها روبروی هم) در صفحه زمین قرار گرفته­اند. این شکاف­ها نقش یک رزونانس کننده موثر را بازی می­ کنند که با توجه به موقعیت و ابعاد آنها، فرکانس رزونانس تعیین می­گردد. سپس یک اسلات با شکل ترکیبی بر روی پچ تشعشعی ایجاد می­گردد. شبیه سازی پارامتری بر روی پارامترهای تاثیر گذار جهت بهینه کردن عملکرد، مورد بررسی قرار گرفته است. با در نظر گرفتن این اصلاحات، دو باند وسیع، ۹۸/۳ -۳۸/۱ گیگا هرتز و ۲/۶ – ۱۵/۵ گیگا هرتز پوشش داده شده اند. در بخش دوم طراحی آنتن، یک اسلات بسیار کوچک در قسمت خاصی از صفحه زمین اضافه شده است. این اسلات نقش سوئیچ را در آنتن ایفا می­ کند، لذا پاسخ های فرکانسی مختلف مانند حالت­های تک باندی یا چند باندی و همچنین باند باریک و یا باند پهن در کل باند فرکانسی ۶-۵/۱ گیگاهرتز قابل دستیابی می­باشند. در این بخش نیز مکان اسلات برای عملکرد بهتر، بررسی و بهینه شده است.
ٲ
فهرست مطالب
فصل اول آنتن­های میکرواستریپ، تعریف و ساختار آن

 

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

 

تعریف آنتن میکرواستریپ ……………………………………………………………………………………………………..۱

 

مزایا و معایب آنتن­های میکرواستریپ ……………………………………………………………………………………… ۱

 

انواع آنتن­های میکرواستریپ ………………………………………………………………………………………………….. ۲
آنتن­های پچ میکرواستریپ ……………………………………………………………………………………………..۳

 

آنتن­های دوقطبی میکرواستریپ……………………………………………………………………………………… ۴

 

آنتن­های اسلات میکرواستریپ………………………………………………………………………………………….۴

 

آنتن­های میکرواستریپ موج رونده…………………………………………………………………………………….۵

 

 

 

کاربردهای آنتن­های میکرواستریپ…………………………………………………………………………………………….۷

 

انواع روش­های تغذیه آنتن­های میکرواستریپ………………………………………………………………………………۸
خط میکرواستریپ………………………………………………………………………………………………………….۸

 

پروب کواکسیال…………………………………………………………………………………………………………….۹

 

تزویج مجاورتی …………………………………………………………………………………………………………..۱۰

 

تزویج روزنه ای……………………………………………………………………………………………………………۱۲

 

تغذیه موجبری……………………………………………………………………………………………………………۱۳

 

 

 

روش­های تحلیل آنتن میکرواستریپ……………………………………………………………………………………..۱۳
مدل خط انتقال……………………………………………………………………………………………………………۱۴

 

 

 

 

 

اثرات لبه­ای…………………………………………………………………………………………………………………….۱۴

 

تاثیر طول موثر در فرکانس رزونانس…………………………………………………………………………………….۱۶

 

طراحی آنتن میکرواستریپ………………………………………………………………………………………………. ۱۷

مدل محفظه………………………………………………………………………………………………………………..۱۸

 

 

 

 

 

آرایش میدان­ها (مدها)- ………………………………………………………………………………………. ۱۹

 

ب

 

 

 

چگالی جریانهای معادل…………………………………………………………………………………………………….۲۳
پارامترهای مهم در بررسی عملکرد آنتن های میکرواستریپی………………………………………………………..۲۷
پهنای باند فرکانسی (امپدانسی) …………………………………………………………………………………….۲۷

 

پترن تشعشعی…………………………………………………………………………………………………………….۲۸

 

سمت­گرایی و بهره ………………………………………………………………………………………………………..۲۸

 

امپدانس ورودی درآنتن میکرواستریپ……………………………………………………………………………..۲۹

 

 

 

افزایش پهنای باند آنتنهای میکرواستریپ…………………………………………………………………………………۳۰

آیه۱۲۶ از سوره نحل:
اگر کسی به شما عقوبت و ستمی رسانید ،شما باید به قدر آن در مقابل انتقام کنید.
و جزاء سیئه،سیئه مثلها…فآُن المجنی علیه له اُن یفعل بالجانی مثل ذلک من غیر زیاده
علت ذکر این آیه در این مبحث(با توجه به شان نزول این آیه در مورد کفار و دشمنان مسلمانان است)این است که:
۱-در « مفردات» آمده است که عقوبت و عقاب و معاقبه،تنها در مورد عذاب به کار می رود و اصل در معنای عقوبت همان عقب است که به معنای پاشنه ی پای آدمی و دنباله ی هر چیزی است و عاقبت امر،آن نتایجی است که آخر هر چیزی و دنبالش می آید و کلمه تعقیب ، به معنای آوردن چیزی در دنبال چیز دیگری است،و معاقب غیر، این است که : دنبال عملی که او کرد و تو را ناراحت ساخت، عملی کنی که او ناراحت بسازد که این معنی با معنای مجازات و مکافات منطبق است.
۲-عموم آیه شامل عقوبت قصاص نیز می شود بنابر این در کتاب(تفضیل الایات القرآت الحکیم) زیر عنوان قصاص ذکر شده است
آیه ۴۰ از سوره شورا:
«و جزاء سیئه سیئه مثلها»
با عنایت به این آیه و سخن علامه در زیر آیه ۱۹۴ سوره بقره که ملاک جواز قصاص را تعدی به مثل می داند(با توجه به متن ماده) جای هیچ شک و شبهه ای در وجوب قصاص باقی نمی ماند .

 

مبانی روایی قصاص :

۱- روایت علی ابن ابراهیم:
علی ابن ابراهیم گفت:قتل عمد بر سه قسم است:در یک قسم آن قود (قصاص)یا دیه واجب است و در قسم دیگر قود و کفاره و در قسم سوم آتش واجب است؛ اما قسمی که در آن قود یا دیه واجب است در موردی است که فردی ، شخصی را به سببی از اسباب دنیوی مانند غضب یا حسد می کشد ، پس واجب است که کشته شود یا اولیای دم ، دیه را قبول کنند .« علی ابن ابراهیم قال:قتل العمد علی ثلاثه ضروب ، فمنه ما یجب فیه القود او الدیه و ما یجب فیه القود و الکفاره و منه ما یجب فیه النار فاما ما یجب فیه القود او الدیه فرجل یقصد رجلا علی غیر دین و لکنه لسبب من اسباب الدنیا ، لغضب ائ حسد فیقتله ، فیقاد به او یقبل الاولیاء الدیه…»[۲۹]
۲-روایت ابن بکیر:
کسی که شخصی را بکشد چه با شی کوچک چه بزرگ باید قصاص شود
فی روایهابن بکیر قال:قال ابو عبد الله (ع)کل من قتل بشیء صغیراً او کبیر بعد ان یتعمد فعلیه القود.[۳۰]
-ملا ک قتل عمد این است که با التی که غالبا کشنده است به قصد کشتن بزند«عن احدهما (ع) قال:قتل العمد کل ما عمد بعه الضرب فیه القود»[۳۱]
-کسی که شخصی را به عمد بزند و آن شخص بمیردکشتن او واجب است .عن ابی عبد الله(ع):من قصد الی ضرب احداً متعمداً بما کان فمات من ضربه فهو عمد یجب به القود
در کتاب کافى و تفسیر عیاشى در ذیل آیه۳۲سوره مائده از امام صادق (ع) چنین نقل شده که فرمود : من قتل مؤمنا على دینه فذلک المتعمد الذى قال اللَّه تعالى عز و جل فى کتابه وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِیماً؛ هر کس مومنی را به خاطر ایمانش بکشد او مصداق قاتل عمد است که خداوند در قرآن برایش عذابی بزرگ تدارک دیده است .
مبانی دیه در آیات و روایات:
مبانی قرآنی دیه:
در قران کریم در یک آیه به اصل دیه دلالت دارد ولی نسبت به مقدار آن ساکت است .
آیه ۹۲سوره نسا ء:
بی شک، برای این که این قضیه روشن شود، باید از قرآن کریم و فهم جایگاه موضوع آغاز کرد. تردیدی نیست که مبنای مهم و اصلی این حکم تنها در قرآن کریم، این آیه شریفه است:
وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ یَقْتُلَ مُؤْمِناً إِلاَّ خَطَأً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِیرُ رَقَبَهٍ مُؤْمِنَهٍ وَ دِیَهٌ مُسَلَّمَهٌ إِلى‏ أَهْلِهِ إِلاَّ أَنْ یَصَّدَّقُوا فَإِنْ کانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَکُمْ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِیرُ رَقَبَهٍ مُؤْمِنَهٍ وَ إِنْ کانَ مِنْ قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثاقٌ فَدِیَهٌ مُسَلَّمَهٌ إِلى‏ أَهْلِهِ وَ تَحْرِیرُ رَقَبَهٍ مُؤْمِنَهٍ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ شَهْرَیْنِ مُتَتابِعَیْنِ تَوْبَهً مِنَ اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیماً.
هیچ مؤمنى را نرسد که مؤمن دیگر را جز به خطا بکشد. و هر کس که مؤمنى را به خطا بکشد، باید که بنده‏اى مؤمن را آزاد کند و خونبهایش را به خانواده‏اش تسلیم کند، مگر آنکه خونبها را ببخشند. و اگر مقتول، مؤمن و از قومى است که دشمن شماست، فقط بنده مؤمنى را آزاد کند و اگر از قومى است که با شما پیمان بسته‏اند، خونبها به خانواده‏اش پرداخت شود و بنده مؤمنى را آزاد کند و هر کس که بنده‏اى نیابد براى توبه دو ماه پى در پى روزه بگیرد و خدا دانا و حکیم است.
هر چند تمام بحث و محل شاهد در این آیه، جمله: «وَ دِیَهٌ مُسَلَّمَهٌ إِلى‏ أَهْلِهِ» است، اما لازم است که نخست نکات ادبی و بیانی آیه و خصوصیات کلام، روشن شود، مانند تفاوت میان موردی که قتل ناشی از خطای فرد باشد، با جایی که از عمد انجام شده، و مسائلی چند. از این رو پرسشهایی در باره این آیه مطرح است: اولاً، منظور از دیه چیست؟ ثانیاً، آیا قید مؤمن در این آیه موضوعیت دارد و این حکم کیفری شامل غیر مؤمن نمی شود؟ ثالثاً، آیا لفظ مؤمن ناظر به مرد است و شامل زن نمی شود، یا آیه همانند آیات دیگر بیانگر احکام – صرف نظر از روایات – عمومیت حکم را بیان می کند و تذکیر آن از باب غلبه و کاربرد زبانی دارد، مانند آیات دیگری که به شکل مذکر آمده است؟ نظر فقهی که در این مورد می توان بیان کرد نظر آقای: « حمزه علی بن زهره معروف به ابن زهره نیز نصف بودن دیه زن نسبت به دیه مرد را مورد اتفاق همه فقها دانسته و می گوید :

پایان نامه رشته حقوق

دیه زن نصف دیه مرد است . در این زمینه هیچ نظر مخالفی وجود ندارد ، « ابن علیه» و اصم گفته اند که دیه آنها با هم برابر است . اما روایتی که از طریق ایشان {اهل سنت } از پیامبر ، که بر اوسلام باد نقل شده و در آن آمده است : « دیه زن نصف دیه مرد است » بر خلاف نظر این دو دلالت دارد.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

مبانی روایی دیه:

سوال کردم از امام صادق(ع) از مردی که به واسطه قصاص کشته شده است آیا دیه به او تعلق می گیرد؟ حضرت در جواب فرمودند که اگر چنین بود (در مقابل قصاص جانی حق دیه داشت)احدی قصاص نمی شد
و فرمود کسی که به واسطه قصاص کشته شود دیه ای به او تعلق نمی گیرد(عن ابی عبد الله فی حدیث قال:سالته عن رجل قتله القصاص له دیه فقال:لو کان ذالک کم یقتص من احد و قال من قتله الحد فلا دیه له)[۳۲]
امام محمد باقر و امام محمد صادق (ع)فرمودند کسی که به واسطه قصاص کشته شود دیه ای به او تعلق نمی گیرد(قال ابو جعفر و ابو عبد الله (ع) من قتله القصاص فلا دیه له )[۳۳]
به نقل از دعاءم الاسلام از امیر المومنین (ع) فرموده اند کسی که بر او حد اقامه شود و در نتیجه آن بمیرد نه دیه ای به او تعلق می گیرد و نه (از طرف او کسی ) قصاص می شود. (دعائم الاسلام عن امیر المو منین(ع)انه قال من اقیم علیه حد فمات فلا دیه و لا قود)
تمامی این روایتها و روایتهای هم ردیف دیگر دلالت بر اینکه اگر شخص به واسطه ی قصاص یا حد کشته شود ، دیه ای به او تعلق نمی گیرد .در اینجا لفظ دیه مطلق بوده شامل دیه نفس و جراحات می شود و مفهوما دلالت دارند بر اینکه ، اگر شخصی به واسطه ی قصاص یا حد کشته نشد دیه بر او تعلق خواهد گرفت.
مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ أَبِی لَیْلَى یَقُولُ کَانَتِ الدِّیَهُ فِی الْجَاهِلِیَّهِ مِائَهً مِنَ الْإِبِلِ فَأَقَرَّهَا رَسُولُ اللَّهِ ص ثُمَّ إِنَّهُ فَرَضَ عَلَى أَهْلِ الْبَقَرِ مِائَتَیْ بَقَرَهٍ وَ فَرَضَ عَلَى أَهْلِ الشَّاهِ أَلْفَ شَاهٍ ثَنِیَّهٍ وَ عَلَى أَهْلِ الذَّهَبِ أَلْفَ دِینَارٍ وَ عَلَى أَهْلِ الْوَرِقِ عَشَرَهَ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ عَلَى أَهْلِ الْیَمَنِ الْحُلَلَ مِائَتَیْ حُلَّهٍ. قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْحَجَّاجِ فَسَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَمَّا رَوَى ابْنُ أَبِی لَیْلَى فَقَالَ کَانَ عَلِیٌّ ع یَقُولُ الدِّیَهُ أَلْفُ دِینَارٍ (وَ قِیمَهُ الدِّینَارِ عَشَرَهُ دَرَاهِمَ وَ عَشَرَهُ آلَافٍ لِأَهْلِ الْأَمْصَارِ) وَ عَلَى أَهْلِ‏ الْبَوَادِی مِائَهٌ مِنَ الْإِبِلِ وَ لِأَهْلِ السَّوَادِ مِائَتَا بَقَرَهٍ أَوْ أَلْفُ شَاهٍ .[۳۴]
در این روایت که از عبدالرحمان بن حجاج نقل شده، آمده است: از ابن ابى لیلى، از علماى اهل سنت، شنیدم که مى‏گفت: دیه در جاهلیت صد شتر بود و پیامبر(ص) همان را تثبیت کرد و سپس مقرر فرمود کسانى که گاو دارند دویست گاو و کسانى که گوسفند دارند هزار گوسفند و کسانى که پول طلا یا نقره دارند یک هزار دینار یا ده هزار درهم بدهند و بر اهالى یمن مقرر داشت که دویست دست لباس (حله یمانى) بدهند. عبدالرحمان بن حجاج مى‏گوید این روایت ابن ابى لیلى را به امام صادق(ع) عرض کردم و از صحت و سقم آن پرسیدم. امام(ع) فرمود: حضرت على(ع) مى‏گفت: دیه، هزار دینار است و قیمت هر دینار ده درهم و بنابراین مقدار دیه ده هزار درهم است‏، براى ساکنین شهرها; ولى بادیه‏نشینان باید صد شتر بدهند و روستاییان دویست گاو یا هزار گوسفند باید بدهند.
وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ وَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَهِ وَ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ جَمِیعاً عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً قِیدَ مِنْهُ إِلَّا أَنْ یَرْضَى أَوْلِیَاءُ الْمَقْتُولِ أَنْ یَقْبَلُوا الدِّیَهَ، فَإِنْ رَضُوا بِالدِّیَهِ وَ أَحَبَّ ذَلِکَ الْقَاتِلُ فَالدِّیَهُ اثْنَا عَشَرَ أَلْفاً أَوْ أَلْفُ دِینَارٍ أَوْ مِائَهٌ مِنَ‏ الْإِبِلِ وَ إِنْ کَانَ فِی أَرْضٍ فِیهَا الدَّنَانِیرُ فَأَلْفُ دِینَارٍ وَ إِنْ کَانَ فِی أَرْضٍ فِیهَا الْإِبِلُ فَمِائَهٌ مِنَ الْإِبِلِ وَ إِنْ کَانَ فِی أَرْضٍ فِیهَا الدَّرَاهِمُ فَدَرَاهِمُ بِحِسَابِ (ذَلِکَ) اثْنَا عَشَرَ أَلْفاً . [۳۵]
عبد الله بن سنان می گوید از امام صادق شنیدم که می گفت: جمله: «مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً مُتَعَمِّدا»ً، (کسی که مؤمنی را از روی عمد بکشد)، قیدی در حکم است، مگر این که اولیای مقتول به دیه راضی شوند، در این صورت اگر آنان به دیه راضی شدند و خود قاتل هم موافقت کرد، دیه ۱۲۰۰۰درهم، یا ۱۰۰۰دینار یا صد شتر خواهد بود. و اگر در سرزمینی هستند که دینار رایج است، ۱۰۰۰دینار و اگر شتر رایج است، یکصدشتر و اگر درهم رایج است، معیار همان درهم است متناسب با ارزش آن که ۱۲۰۰۰باشد.
در این روایات صحیحه که در بیان مطلق انسان است، تنها بیان شرایط و مقتضیات منطقه پرداخت دیه از دینار و شتر و درهم و مقدار دیه صرف نظر از جنسیت است.
عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ‏ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ زِیَادِ بْنِ سُوقَهَ عَنِ الْحَکَمِ بْنِ عُتَیْبَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی حَدِیثٍ قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ الدِّیَاتِ إِنَّمَا کَانَتْ تُؤْخَذُ قَبْلَ الْیَوْمِ مِنَ الْإِبِلِ وَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ قَالَ فَقَالَ إِنَّمَا کَانَ ذَلِکَ فِی الْبَوَادِی قَبْلَ الْإِسْلَامِ، فَلَمَّا ظَهَرَ الْإِسْلَامُ وَ کَثُرَتِ الْوَرِقُ فِی النَّاسِ قَسَمَهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع عَلَى الْوَرِقِ. قَالَ الْحَکَمُ قُلْتُ: أَ رَأَیْتَ مَنْ کَانَ الْیَوْمَ مِنْ أَهْلِ الْبَوَادِی مَا الَّذِی یُؤْخَذُ مِنْهُمْ فِی الدِّیَهِ الْیَوْمَ إِبِلٌ أَوْ وَرِقٌ، فَقَالَ الْإِبِلُ الْیَوْمَ مِثْلُ الْوَرِقِ بَلْ هِیَ أَفْضَلُ مِنَ الْوَرِقِ فِی الدِّیَهِ، إِنَّهُمْ کَانُوا یَأْخُذُونَ مِنْهُمْ فِی دِیَهِ الْخَطَإِ مِائَهً مِنَ الْإِبِلِ یُحْسَبُ لِکُلِّ بَعِیرٍ مِائَهُ دِرْهَمٍ فَذَلِکَ عَشَرَهُ آلَافٍ. قُلْتُ لَهُ: فَمَا أَسْنَانُ الْمِائَهِ بَعِیرٍ، فَقَالَ مَا حَالَ عَلَیْهِ الْحَوْلُ . وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ مِثْلَهُ وَ کَذَا الصَّدُوقُ‏[۳۶] .
در این روایات کاملاً نشان می دهند که موضوع دیه پیش از اسلام به همین اندازه تعیین شده بود و پیامبر و یا امیر مؤمنان مناسب با شرایط و تحولات صورت گرفته، تفاوتهایی را تعیین می فرمودند، چنانکه در متن روایت ذکر شده: بَلْ هِیَ أَفْضَلُ مِنَ الْوَرِقِ فِی الدِّیَه.
مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ، قَالَ دِیَهُ الْمَرْأَهِ نِصْفُ دِیَهِ الرَّجُلِ[۳۷].
در صحیحه، دیه زن نصف دیه مرد تعیین شده است. اما این حدیث به جهت سند با مشکل مواجه است، زیرا از یک سو، در سند، محمد بن عیسی از یونس است و محمد بن الحسن الولید روایت او را در جایی که به تنهایی نقل کرده باشد، مردود شمرده و از سوی دیگر وثاقت محمد بن عیسی از سوی جمعی از علما انکار شده و حداکثر در صورت تعارض محل اختلاف و تردید است[۳۸].
مبحث دوم: تحولات تاریخی دیه و قصاص
دیه در قانون مجازات اسلامى، که پیش از اسلام وجود داشته، پیشینه تاریخی دارد و مناسب با احوال و عقلانیت آن منطقه و فلسفه حقوقی مشخص وضع شده است. از این لحاظ فلسفه وضع آن، ناشناخته نبوده و جنبه ماورایی نداشته است. برای این وضع شده تا کسی که اقدام به جنایت خطایی کرده، ضرر و زیان ناشی از فقدان فرد را جبران گردد، و به عنوان جریمه بر مجرم اعمال مى‏شود تا بر شخص مرتکب قتل یا جرح بار ‏شود. البته میزان و مقدار آن در روایات نبوی و اهل بیت (ع) با اقرار و تأیید از روش گذشته مشخص شده، اما روشن است که این قانون کیفری، همه آن چیزی نبوده که در جزیره العرب و پیش از اسلام جریان داشته است؛ زیرا احکام کیفری اسلام هر چند از متن واقعیات و نیازهای آن عصر برخاسته، و مسائل و مشکلات آن منطقه را در نظر گرفته، اما این گونه نبوده که همه قوانینی بوده که پیش از آن عمل می شده است. برای نمونه در آنجا دیه رئیس قبیله بیش از سایر افراد بود. دیه فرد عادى از قبیله اى که قوى تر بود، بیش تر از دیه قبیله ضعیف بود; دیه مرد دو برابر زن بود; دیه فرد آزاد بیش تر از دیه بنده بود; اگر کسى امکان پرداخت بدهى خود را نداشت، بنده طلب کار خود مى شد; خانواده در تحویل جانى به حاکم و رئیس قبیله مسئول بود و چنان چه مجرم فرارى می شد و او را تحویل نمی دادند، اموال آن ها ضبط و تا زمان تحویل جانى، مصادره مى شد، اما قرآن همه آنها را نپذیرفت و تنها یک دسته از این احکام را امضا کرد و برخی دیگر را رد کرد، و برخی دیگر را به سکوت گذراند
گفتار نخست : تحولات تاریخی قصاص
قصاص در دوران قبل از اسلام:
قبل از اسلام اعرابی که در شبه جزیره عربستان زندگی می کردند قانون و نظام واحدی نداشتند و پیرو اصول،رسوم و عادت خاصی بودند و زور و قدرت راه و رسمشان بود که حدو مرز معینی نداشت [۳۹].یعنی اگر فردی از قبیله ای توسط فرد دیگری از قبیله دیگر به قتل می رسید مجنی علیه قصاص را محدود به جانی نمی دانستند و همه را مستوجب کیفر دانسته و ازتمامی آنان انتقام شخصی می گرفتند .
در نزد اعراب قبل از اسلام خون خواهی و انتقام فردی وسیله ای برای ریشه کن کردن ظلم و بیشتر برای ارضاء غریزه انتقام جوئی نزد اعراب بوده است آنان معتقد بودند «یقتل انفی للقتل – کشتن جانی بیشتر جلوی ارتکاب قتل را می گیرد[۴۰]»
در مذهب روم قدیم اگر شخصی مرتکب قتل می شد در صورتی که آن قتل ، قتل عمدی می بود مجازات آن را اعدام و در صورتی که قتل ،قتل خطایی بود مجازات آن را کفاره می دانستند . بعد از این دوره در روم قدیم قانون جدیدی به تصویب رسید که در این قانون مجازات گوناگونی برای قتل پیش بینی شده بود که عبارت بودند از :نفی ولد برای افرادی که از طبقه متوسط بودند و دیگر به دار آویختن که مختص به طبقه پایین جامعه بود .
یکى از حوادث مهم در تاریخ روم قدیم، نوشته شدن قوانین، مقرّرات و آداب سلوک فردى و اجتماعى بر روى الواح دوازده‏گانه بود که در تاریخ نیز به همین نام شناخته مى‏شوند[۴۱]. این کار که توسط یک مجموعه ده نفرى از خواص که «قضات عشره» یا «دسمویر» نامیده مى‏شدند انجام شد، در واقع آغاز پیدایش قانون مکتوب در تاریخ روم مى‏باشد و قبل از آن، قانون، چیزى جز مخلوطى از عادات قبیله‏اى، رسوم و اوامر کشیشان نبود، به همین دلیل جزئى از دین به حساب آمده و داراى صبغه دینى بودبه گونه‏اى که گاهى به تغییر قوانین به نفع بعضى از اقشار جامعه متهم مى‏شدند و در واقع به دل‏خواه خود قوانین را که فقط در اختیار خود آن‏ها بود تغییر مى‏دادند.
با پدید آمدن الواح دوازده‏گانه، در واقع یک انقلاب در تاریخ تمدن و فرهنگ روم به وجود آمد که دو نتیجه مهم در پى داشت: اول این که قانون در روم براى همه شناخته شده و در میان مردم منتشر گردید و آن‏ها مى‏دانستند که چگونه باید روابط خود را با یک‏دیگر تنظیم نمایند و نیازى به مراجعه به کشیشان نداشتند و در واقع حق تشریع و قانون‏گذارى از آن‏ها سلب گردید. به دنبال این تحول، قوانین مدوّن در الواح دوازده‏گانه با تغییرات و تمهیدهایى که در آن به وجود آمد، در طول نه قرن، اساس قانون در روم محسوب مى‏شد.
از نظر ماهوى این مجموعه قوانین یکى از شدیدترین مجموعه‏هاى قانونى است که در طول تاریخ تدوین شده است. از طرفى در این قانون، پدر داراى یک سلطه بى‏حدّ و مرز بر فرزندان خود بوده است؛ به گونه‏اى که مى‏توانست فرزند خود را زندانى کند یا بفروشد و حتى به قتل برساند و تنها اگر سه مرتبه او را مى‏فروخت از تحت سیطره پدر آزاد مى‏شد. از طرف دیگر، على رغم این که قانون، تساوى عموم در برابر قانون را اعلام مى‏کرد، لیکن مزاوجت خواص با عوام را جایز نمى‏دانست، زیرا عروسى خواص ازجمله مراسم مذهبى بوده و عوام نمى‏توانستند در آن شرکت کنند، امّا چند سال بعد عوام متموّل اجازه یافتند با خواص کفو باشند و مزاوجت کنند[۴۲].حق مالکیّت افراد تاآن‏جا موردتوجه بوده است که اگر سارقى در حال سرقت دست‏گیر مى‏شد، برده‏صاحب‏مال مى‏شد، هم‏چنین اگر مقروض نمى‏توانست دِین خود را ادا نماید، طلب‏کار حق داشت او را به قتل برساند و هرگاه تعداد طلب‏کاران از یک‏نفر تجاوز مى‏کرد، مى‏توانستند بعد از شصت روز بدن مقروض را قطعه قطعه کنند. مجازات‏هاى پیش بینى شده در این قانون عبارت بودند از:
جریمه نقدى، استرقاق، اعدام و قصاص. جریمه نقدى، براى هر یک از جرایم دقیقاً تعیین شده و براى شخص آزاد دو برابر عبد جریمه نقدى مقرّر شده بود جرایمى مانند: قذف، رشوه، شکستن قسم، سرقت محصولات زراعى، اتلاف غلات همسایه در شب، اشتغال به سحر، ریختن سم در غذاى دیگرى، کشتن ناگهانى و اجتماع شبانه براى ایجاد فتنه داراى مجازات اعدام بودند و فرزندى که پدر خود را مى‏کشت به آب انداخته مى‏شد. در عین حال، حق استیناف براى محکومین به اعدام وجود داشت و محکوم علیه مى‏توانست به جاى اعدام از روم خارج شود و به همین دلیل على‏رغم وجود حکم اعدام در الواح دوازده‏گانه، این حکم به ندرت به مرحله اجرا درمى‏آمد[۴۳].
قاعده اصلى نزد عرب جاهلى این بود که مى‏گفتند: «القتل انفى للقتل؛ کشتن جانى بیش‏تر جلوى ارتکاب قتل را مى‏گیرد» و شاید مراد از آن، تقدم قصاص، بر گرفتن مال در مقابل قتل نفس بوده است و بر این اساس نظام خون‏خواهى و انتقام در میان آن‏ها پدید آمد که حد محدود و معینى نداشت و ممکن بود هر فردى از جماعت قاتل را بکشند و هر قدر بتوانند افراد قبیله جانى را از پا در آورند[۴۴].
عرب جاهلیّت، قصاص را که اکتفا نمودن به عین جنایت بود، فقط در یک صورت مى‏شناخت و آن، جایى بود که قبیله جانى، او را از میان خود بیرون کند و حمایت خود را از او بردارد، در این صورت میان جرم و جنایت برابرى برقرار مى‏شد، زیرا براى قبیله مجنى علیه راهى جز وارد نمودن عین جنایت به خود جانى باقى نمى‏ماند، اعم از این که آن جنایت قتل باشد یا قطع یا ضرب. البته در همین مورد نیز گاهى قبیله مجنى علیه به قتل جانى اکتفا نمى‏کردند، زیرا قبیله او را کفو و برابر با قبیله مجنى علیه نمى‏دانستند. بنابراین، حتى در این مورد نیز آن چه در میان اعراب جاهلى مرسوم بوده است غیر از آن چیزى است که در اسلام به عنوان قصاص مطرح است که در آینده این مطلب مورد بحث قرار خواهد گرفت.
بنابر آنچه در تورات آمده دین یهود قصاص را به عنوان یک اصل پذیرفته است در دین یهود عکس العمل در قبال قتل یعنی قصاص به دو گونه اعمال می گشت یکی به صورت اعدام بود که به شکل گوناگون چون سنگسار ، سوزاندن ،بدار کشیدن ، تیرباران کردن ،شمشیر زدن ،خفه کردن یا قطعه قطعه کردن اعمال می شد که در بین این اشکال سنگ سار بیشتر رایج بود دوم دادن دیه که در مورد قتل غیر عمدی مصداق پیدا می کردو تعیین آن به نظر حاکم بود و درصورت عدم توانایی بر پرداخت دیه توسط جانی تازیانه ها جایگزین دیه می شد[۴۵].
بر اساس آن چه از تورات موجود استفاده مى‏شود، قصاص و مقابله به مثل، یک اصل پذیرفته شده و مورد تأکید است و جانى هم در قتل و هم در جنایات کم‏تر از نفس محکوم به همان جنایتى است که بر مجنى‏علیه وارد نموده و حتى در بعضى موارد، حیوانات نیز در صورت ارتکاب قتل محکوم به مرگ (سنگ سار) هستند[۴۶].
در تورات دو نصّ شبیه آن چه قرآن کریم از تشریعات موسوى نقل مى‏کند[۴۷]. آمده است و هر دو به روشنى بر اصل قصاص دلالت دارند:
و اگر اذیّتى دیگر حاصل شود آن‏گاه جان به عوض جان بده و چشم به عوض چشم و دندان به عوض دندان و دست به عوض دست و پا به عوض پا و داغ به عوض داغ و زخم به عوض زخم و لطمه به عوض لطمه[۴۸].
البته اجراى مجازات قصاص در شریعت موسى‏ فقط در صورتى جایز است که قتل به صورت عمد و با سبق تصمیم باشد اما اگر قتل غیر عمد باشد، مجازات دیگرى دارد که به آن اشاره خواهد شد. مسئله قابل طرح در این‏جا این است که آیا مجازات قصاص در برابر قتل عمد، یک مجازات الزامى و یک حکم آمره بوده یا توافق به دیه نیز امکان‏پذیر بوده است؟
در تورات نه تنها در موارد قتل عمد، اشاره‏اى به جواز توافق بر دیه نشده و همه جا تأکید بر قصاص شده است.[۴۹] و در سفر اعداد، باب ۳۵ آیات ۱۶ – ۱۸ و آیات ۳۱ و ۳۳ بر لزوم قصاص تأکید دارند، تنها در مورد سقط جنین در سفر خروج، باب ۲۱، آیه ۲۲ پرداخت غرامت به جاى قصاص بیان شده است. بلکه در یک مورد صراحتاً گرفتن دیه به جاى قصاص از قاتلى که مستحق قتل است ممنوع دانسته شده و آمده است: وهیچ فدیه به‏عوض جان قاتلى که مستوجب قتل‏است مگیر، بلکه‏او البته باید کشته شود.[۵۰] بنابراین، دلیلى بر جواز پرداخت دیه به جاى «قصاص نفس» در شریعت موسى‏ وجود ندارد و شاید بتوان از آیه ۱۷۷ سوره بقره که پرداخت دیه را تخفیفى بر امّت اسلام دانسته است[۵۱]‏ ، استفاده کرد که از دیدگاه قرآن نیز قصاص در شریعت موسى‏ یک حکم الزامى و آمره بوده و توافق بر دیه مشروع نبوده است، امّا در مورد عفو شاید به استناد ذیل آیه ۴۵ سوره مائده[۵۲]‏ ، بتوان گفت که عفو در شریعت موسى‏ جایز بوده است و مؤید این برداشت، تفسیرى است که از ابن عباس در مورد این آیه نقل شده است که مى‏گوید:
خداوند بر جانى (در شریعت موسى) دیه‏اى قرار نداده است، نه در نفس و نه در جرح، بلکه فقط عفو یا قصاص قرار داده است[۵۳]‏.
البته خود تورات در این زمینه که آیا عفو جایز است یا نه، ساکت است. اما در مورد قتل غیر عمد در تورات مجازات تبعید پیش‏بینى شده است و جانى باید براى مدّتى در محلى معین باقى بماند و حق خروج از آن‏جا را ندارد؛ به گونه‏اى که اگر خارج شود و توسط ولى دم کشته شود خون او هدر خواهد بود[۵۴] و در سفر تثنیه آمده است:
او [قاتل غیر عمد] مستوجب قتل نباشد چون که او را پیش‏تر بغض نداشته است.
یکى‏از نویسندگان ازاین نص، چنین استفاده کرده که در قتل غیر عمد نیز قصاص جایز است، مگر این که جانى به شهرهاى امن پناه ببرد. وى در این زمینه مى‏گوید:
تنها کیفر قتل در شریعت موسوى کشتن جانى است خواه فعل او عمد باشد یا خطا. ولى با توجه به مطالب قبل و هم چنین نص مورد استناد ایشان مى‏توان گفت که قصاص در قتل غیر عمد جایز نبوده است. البته قبلاً اشاره شد که اگر قاتل غیر عمد قبل از موعد مقرّر از شهر امن خارج شود و توسط ولى دم کشته شود خون او هدر است، ولى این به معناى جواز قصاص در قتل غیر عمد نیست.
مجازات ضرب و جرح و قطع نیز در دین یهود قصاص است (قصاص کم‏تر از نفس) و در تورات آمده است: و کسى که همسایه خود را عیب رسانیده باشد، چنان که او کرده باشد به او کرده خواهد شد. شکستگى عوض شکستگى، چشم عوض چشم، دندان عوض دندان، چنان که به آن شخص عیب رسانیده هم‏چنان به او رسانیده شود.
نصوص دیگرى هم در این زمینه وجود دارد که قبلاً به آن‏ها اشاره شد. بنابراین، مى‏توان گفت که اساس نظام کیفرى در یهودیّت مبتنى بر اصل قصاص و مقابله به مثل است و این اصل حتى در مواردى حیوانات را نیز شامل مى‏شود، لیکن على رغم این نصوص و تأکیدها، بعضى از علماى یهود و نویسندگان «کتاب تلمود» در مورد این اصل تردید ایجاد کرده و آن را به گونه دیگرى توجیه و تفسیر نموده‏اند که بررسى‏آن مجال دیگرى را مى‏طلبد.
یکى از ویژگى‏هاى حضرت عیسى -على نبینا و علیه السلام- توجه و تأکید زیاد او بر جنبه‏هاى اخلاقى در زندگى فردى و اجتماعى بود. این ویژگى به ضمیمه آن چه در انجیل آمده است ، مى‏توان عدم وجود حکم قصاص در مسیحیّت را نتیجه گرفت یا نه؟ در انجیل آمده است:
به تحقیق شنیده‏اید آن چه گفته شده است که دوست دار خویش خود را و دشمن دار دشمن خود را و من مى‏گویم به شما که دوست دارید دشمنان خود را و نیکى کنید به هر که دشمنى کند با شما. هم‏چنین در جاى دیگر مى‏گوید:
شنیده‏اید که گفته شده است که چشم به عوض چشم و دندان به عوض دندان و من مى‏گویم به شما که در عوض بدى، بدى نکنید، لیکن کسى که دست زند بر طرف راست روى تو، پس بگردان براى او طرف دیگر را و کسى که خواهد با تو دعوا نماید و بگیرد جامه تو را پس بگذار براى او رداى خود را نیز…[۵۵]
و نیز مى‏گوید:
جزا مدهید به بد تا جزا داده نشوید به بد….
آن چه از این کلمات و مانند آن‏ها استفاده مى‏شود، چیزى جز ترغیب و تشویق به عفو و گذشت نیست و این منافاتى با وجود نظام کیفرى در دین مسیحیّت ندارد، همان‏گونه که در دین اسلام هم على رغم وجود نظام کیفرى، به خصوص قصاص، تأکید و تشویق به عفو شده و عفو و صبر از قصاص بهتر دانسته شده است. علاوه بر این، صرف نبودن حکم قصاص در انجیل موجود، دلیل عدم مشروعیت آن در مذهب مسیح نیست، زیرا این مذهب در واقع کامل کننده شریعت موسى است و نه ناسخ آن. در این زمینه در انجیل آمده است:
گمان مى‏کنید که من آمده‏ام که در هم بپاشم و برطرف کنم ناموس یا شریعت پیغمبران را. نیامده‏ام براى از هم پاشیدن، بلکه آمده‏ام براى آن که کامل کنم‏ناموس را[۵۶].
قصاص در دوران پس از اسلام:
قتل نفس، اولین جُرمى است که از دیدگاه قرآن در زمین واقع شده که از خوى تجاوزگرى و خودمحورى انسان حاکى است و این عمل در همان زمان هم جرم و گناه بوده است‏[۵۷].بنابراین، اگر از ابتداى حیات انسان، قتل و ضرب و جرح به عنوان یک تهدید جدّى براى زندگى او به حساب آمده، باید بپذیریم که انسان‏ها از ابتدا دفاع از خود را یک حق دانسته و در مقابل این تهدید از خود عکس العمل نشان داده ‏اند. صورت طبیعى مورد توجه انسان واقع شد، با این تفاوت که این مقابله، هیچ حدّ و مرزى نداشته است و انسان‏ها به خود اجازه مى‏داده ‏اند که در مقابل کوچک‏ترین تهدید و ضرب و جرح، به شدیدترین تهاجمات دست بزنند و در مقابل کشته شدن یک نفر، کشتارهاى دسته جمعى و قبیله‏اى را که احیاناً سال‏ها به طول مى‏انجامیده است انجام دهند.

 

نمودار سازی حلقه علی

شبیه سازی پیوسته

تکنیک های OR

شبیه سازی گسسته

همان طور که در جدول ملاحظه می شود ، حوزه های تحقیقاتی که با رویکرد مدلسازی سیستم داینامیک در زنجیره تأمین انجام شده اند ، عمدتا عبارتند از مدیریت موجودی ، فزونی گرفتن تقاضا ، مهندسی مجدد زنجیره تأمین ، طراحی زنجیره تأمین ، مدیریت زنجیره تأمین بین المللی البته این حوزه ها به صورت کلی هستند و حوزه های دیگری هم در زنجیره تأمین با رویکرد پویایی سیستم ها کار شده است که به دلیل کمتر بودن تحقیقات آنها ، آن موضوعات از طبقه بندی حذف شده اند. [۷]
از طرف دیگر کل تحقیق و توسعه هایی که در این زمینه انجام شده است ، یا جنبه تحقیقاتی داشته که هدف از انجام آن رسیدن به یک نظریه و به عبارتی تئوری پردازی در حوزه زنجیره تامین بوده است و یا این که جنبه اجرایی و عملی داشته است که رویکرد مدل سازی سیستم داینامیک به منظور حل یکی از مسائل مبتلا در زنجیره تامین انتخاب شده است . و یا این که تحقق نتایج تحقیق در عمل بوده و لذا منجر به بهبود در رویکرد مدل سازی شده است .
با توجه به این دو ویژگی ، یعنی حوزه ی تحقیقات و هدف از آن ها تحقیقات طبقه بندی شده اند. و ضمنا نوع تکنیک و روشی که در آن ها مورد استفاده قرار گرفته است ، نیز در جدول مشخص شده است .
بنابراین در سطر اول جدول ، همانطور که ارائه شده است ، تحقیقاتی با موضوع مدیریت موجودی هم با هدف نظریه پردازی و هم با هدف حل مساله انجام شده اند.
و روش های مورد استفاده در آن ها شبیه سازی پیوسته و OR بوده است .
۲-۲۰-۲ مروری بر بررسی چند مقاله با موضوع مدل سازی سیستم زنجیره تامین با رویکرد سیستم داینامیک
مدلسازی مدیریت زنجیره تامین با رویکرد سیستم های دینامیکی دارای مقالات وتحقیقات بسیار زیادی می باشد به طوری که با جستجوی دو عبارت “System dynamics” و “Supply chain” در بانک اطلاعاتی Scopus تعداد ۷۲ نتیجه یافت می شود و در بانک اطلاعاتی Science direct جستجوی همین دو عبارت، تعداد ۱۲۲ مورد را نمایش می دهد. در این قسمت به بررسی مختصری مقالات زیر می پردازیم.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

Systems dynamics modelling of a manufacturing supply chain system.

Sustainability in electrical and electronic equipment closed-loop supply chains: A System Dynamics approach.

Dynamic simulation assessment of collaboration strategies to manage demand gap in high-tech product diffusion.

۲-۲۰-۲-۱ مقاله اول : مدل سازی سیستم های دینامیکی یک سیستم زنجیره تامین[۴۹][۲۷]
در این مقاله ، زنجیره تامین مورد بررسی دارای ساختارهای چند وجهی می باشد که تمرکز آن بر ادغام همه عوامل درگیر در فرایند کلی تولید و توزیع و محصولات نهایی به مشتریان می باشند. بهبود برای رشد در سیستم های زنجیره تامین نیاز به اتخاذ روش های مناسب است که می تواند تضمین کننده مدیریت کارا برای مجموعه کارها در یک مقیاس گسترده باشد. هدف اصلی مدیریت زنجیره تامین بهینه سازی عملکرد زنجیره تامین می باشدکه عمدتا به توسعه چارچوب مدل سازی برای تجزیه و تحلیل و درک رفتار دینامیکی زنجیره های تامین ختم می شود. هدف از این مقاله یک چارچوبی از شبیه سازی عملیات شبکه زنجیره تامین در یک مجموعه میانه رو می باشد. مدل پیشنهادی شامل چهار رده است و پیرامون عملیات یک شرکت تولیدی مانند سیستم Make to order(MTO) است. و مدل با بهره گرفتن از رویکرد سیستم های دینامیکی(SD) توسعه یافت. اجرای عملیات انجام شده در درون زنجیره تامین تابعی از تعداد زیادی از متغیرهای کلیدی که اغلب به نظر می رسد که روابط بزرگی است. . توانایی درک شبکه ای به عنوان یک کل و تجزیه و تحلیل تعامل بین اجزای مختلف سیستم یکپارچه و در نهایت تهیه بازخورد و بدون تجزیه آن را روش ایده آل برای مدل سازی شبکه زنجیره تامین سیستم های دینامیکی است. هدف از این مقاله ایجاد یک مدلی برای شبکه زنجیره مورد مطالعه و به دست آوردن بازخورد های صحیح است.چارچوب مدل مورد مطالعه، عملکرد سیستم را ابتدا با شرایط اولیه مطرح شده و مقایسه آن با یک سیستم در حال اجرا با ۸ سناریو مختلف شرایط عملیات واقعی به دست آمده است.این مطالعه شامل تجزیه و تحلیل برای بدست آوردن نتایج و نتیجه گیری برای کشیدن عملکرد سیستم تحت یکپارچه سازی سناریو های که در مدل به عنوان پایه هستند.
توسعه مدل زنجیره تامین
مدل مبتنی بر ساخت بر سفارش (MTO) در سازمان است که به عنوان عملیات مرکزی درون شبکه های زنجیره تامین می باشد. مدل زنجره تامین عرضه چهار رده را شامل می شود: تامین کنندگان ، تولید کنندگان ، توزیع کنندگان و خرده فروشان. و پویایی آنها هدف کلی مطالعه است. در این مدل فرض شده است که شرکت های رده مدل زنجیره تامین هیچ گونه تعامل با هر شرکت بیرون زنجیره تامین ندارد. شرکت مرکزی با انبارها و مراکز توزیع همکاری داشته که تقاضای شرکت ها را برآورده می سازد.تقاضای سطح خرده فروشان یک توزیع نرمال از تقاضای مشتری را تعیین می کند که همه نرخ تقاضا وابسته به سفارش رده پائین است. تقاضا به ۱۰ محصولات نهایی مختلف اشاره دارد که از الگو رفتار فصلی یا هر آمار دیگری از مصرف کننده بدست آمده است.ظرفیت تولید، تولید کننده ۵۰ جزء در هفته است. زمان تولید از یک توزیع نرمال پیروی می کند و عملیات مونتاژ نیست.هر موجودی درون سیستم یک روش سفارش در هر دوره که به عنوان ذخیره احتیاطی، ذخیره می شود، تامین کننده ها ماده خام از یک منبع خارجی سفارش و دریافت می نمایند. . این مدل تنها شامل اطلاعات و جریان مواد است. جریان نقدی به خاطر پیچیدگی ها در این مدل در نظر گرفته نشده است. این سیستم برای یک سال شبیه سازی شده است.
نمودارعلی و حلقوی
سطح مدل در هر رده تعریف شده است و اتصال های که نیاز بود در مدل قرار داده شده است.چهار رده در مدل وجود دارد یعنی تولید کننده، تامین کنندگان ، توزیع کنندگان و خرده فروشان که به اختصار S، M، D و R می باشد.
در گام بعدی فرایند مدل ها در نمودار های جریان کشیده می شود. متغیر ها به ندرت مستقل هست و آنها رابطه متقابل قوی دارند بیشتر جریان ها یک طرفه است و این باعث ایجاد یک حلقه جریان می شود.

شکل۲-۸ حلقه علی حلقوی تامین کننده، توزیع کننده و خرده فروش
در شکل دو حلقه وجود دارد: یکی حلقه کنترل موجودی و دومی حلقه کنترل عقب ماندگی ها.
اولین حلقه نشان می دهد موجودی بر نرخ سفارش تاثیر می گذارد در اینجا وقتی موجودی زیاد می شود نرخ سفارش کم میشود. نرخ سفارش دارای تاثیر مثبت بر نرخ تحویل دارد وقتی نرخ سفارش افزایش می یابد نرخ تحویل نیز افزایش می یابد. سر انجام، نرخ تحویل برسطح موجودی تاثیر مثبت می گذارد و در نتیجه این حلقه، یک حلقه منفی است.شکل ۲-۹ حلقه ی علی حلقوی تولید را نمایش می دهد.

شکل۲-۹ حلقه علی حلقوی تولید

نمودار حالت و جریان
مرحله بعدی در فرایند مدل سازی تبدیل کردن نمودار علی و معلولی به نمودار حالت وجریان با بهره گرفتن از نرم افزار های سیستم های دینامیکی است.و ساختن مدل و برابر قرار دادن مقدار کالا تامین کننده و خرده فروش است. و سیاست مدل کنترل نرخ سفارش، کاهش کسری موجودی و ذخدره احتیاطی است.شکل ۲-۱۰ نمودار حالت و جریان تولید را نشان می دهد.

شکل ۲-۱۰:نمودار حالت و جریان تولید
شبیه سازی شرایط اولیه مدل
شبیه سازی اولیه سیستم تحت شرایط نرمال است که به موجب آن زمان تولید و نرخ تقاضای مشتری از توزیع نرمال با یک مقدار متوسط مشخص بدست می آید. نتایج به دست آمده توسط مدل سازی سیستم تحت این شرایط اولیه را به عنوان یک معیار برای مقایسه استفاده می شود. عملکرد سیستم تحت شرایط نرمال در شکل زیر نشان داده شده است.با توجه به نمودار زیر که سطح موجودی برای خرده فروشان، توزیع کنندگان و عرضه کنندگان بالای صفر است. بنابراین در طول دوره مدل دیرکردی در تحویل نداریم. با این حال، در مورد تولید کننده،عقب افتادگی مشاهده می شود.

شکل۲-۱۱:شبیه سازی تحت شرایط اولیه
شرایط آزمایش وطراحی سناریو ها
با توجه به اینکه تقاضا یکی از اصلی ترین فاکتور تاثیرگذار بر عملکرد سیستم است چهار تا از هشت سناریو مطرح شده در مطالعه تمرکز بر تقاضای مشتری است. دو سناریو اول اثر کاهش و افزایش تقاضا بر عملکرد سیستم و سناریو سوم چهارم تمرکزشان بر تغییر پذیری تقاضاست. و تاثیر آن بر شبکه زنجیره عرضه است. سطح تقاضا برای دو سناریو اول تغییر در مقدار متوسط توزیع نرمال است (تغییر در شرایط اولیه) در حالی که انحراف معیار را ثابت نگه می داریم. تغییرات تقاضا با تغییر در انحراف معیار بر روی عملکرد سیستم در سناریوهای ۳ و ۴ می باشد. و پنجمین سناریو شامل تغییر در زمان تحویل است و موضوع سناریوهای ۶ و ۷ همکاری با شرکا قابل اعتماد تولید کننده و توزیع کننده است و سرانجام سناریو ۸ اثر به اشتراک گذاشتن اطلاعات در کل شبکه است. در این قسمت به بررسی ۵ سناریو می پردازیم.

 

 

سناریو ۱ – افزایش تقاضا

نرخ تقاضای مشتری در سیستم خیلی مهم است. بنابراین مهم است که اثر افزایش مقدار نرخ متوسط تقاضا را بر عملکرد سیستم را تحلیل کنیم در آزمایش این سناریو با افزایش گام به گام متوسط نرخ نرخ تقاضا تا ۶۸ درصد است. در حالی که انحراف معیار در مقدار اولیه باقی بماند.

 

 

سناریو ۲ – کاهش تقاضا

در سناریو دوم به طور گام به گام تا ۵۸ درصد تقاضا را کاهش می دهیم.

 

 

سناریو۳ – نامشخص بودن افزایش تقاضا

مقدار افزایش تقاضا تولید مشخص نیست. بنابراین،این مهم است که بفهمیم با این مقدار تغییر عکس العمل ویژه ززنجدره تامین چگونه است و عملکرد سیستم را با افزایش ۱۰۰ درصدی تغییر بررسی میشود.

 

 

سناریو ۴ – نامشخص بودن کاهش تقاضا

این سناریو عکس سناریو ۳ می باشد. اثر کاهش تقاضا را بر عملکرد سیستم می باشد. تاثیر کاهش ۵۰ درصدی تقاضا می باشد.

 

 

سناریو ۵ – افزایش زمان تولید

این سناریو در حقیقت موردی را بررسی می کند که تولید کننده زمان تحویل بیشتری را در نظر می گیرد در این خصوص زمان تولید را ۱۰۰ درصد افزایش مورد بررسی قرار می دهیم. زمانی که عملیات تولید کننده براساس ساخت برای سفارش (MTO) است به طوری که ذخیره نداشته باشیم و تولید دقیقا تابع سفارشات باشد. این یعنی اینکه یک زمان تحویل طولانی تر بین زمان سفارش و زمان تحویل محصول بررسی می شود. آشکار است که زمان تولید افزایش یابد پس زمان تحویل طولانی تر می شود. این سناریو اثر افزایش زمان تولید را در کل شبکه را مورد بررسی قرار می دهد.
نتیجه گیری
شبکه زنجیره تامین با بهره گرفتن از پویایی سیستم مدلسازی شده است. رویکرد پویایی سیستم ها قادر به مدلسازی ساختار پیچیده مثل شبکه زنجیره تامین و عکس العمل آن بر طبق پارامترهای سیستم است.یک مدل سازی کارآمد از ارتباط و روابط متقابل متغیرها به عنوان یک درک کامل از دینامیک سیستم و رفتار حیاتی آن می باشد که گامی مهم به سوی بهینه سازی عملکرد آن است. و یک مدل پایه ای اولیه ایجاد می کند که پاسخگو عملیات سیستم تحت شرایط نرمال است.و عملکرد سیستم نسبت به تعدادی از عملکردهای استاندارد مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.و در این باره هشت سناریو طراحی شده است که از جنبه های متفاوت سیستم زنجیره تامین مورد بررسی قرار گرفت و داده ها جمع آوری شد و عملکرد سیستم نسبت به متغیرها مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج بدست آمده مورد مقایسه قرار گرفت وسیستم تحت شرایط اولیه اجرا شد.

 

جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شرکتهای موجود در صنعت داروسازی و صنعت سیمان پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. با توجه به محدودیتی که در جامعه آماری اعمال شده است؛ نمونه آماری تحقیق منطبق با جامعه آماری است. بعبارت دیگر کلیه اعضای جامعه آماری که دارای شرایط ذیل بودهاند؛ در نمونه وارد شدهاند.

 

 

پایان سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند باشد.

شرکت در دوره مورد مطالعه تغییر سال مالی نداشته باشد.

نماد معاملاتی شرکت به تابلوی غیررسمی بورس منتقل نشده باشد.

نماد معاملاتی شرکت فعال و حداقل یکبار در سال معامله شده باشد.

اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.

بنابراین روش نمونه گیری حذفی سیستماتیک و دوره تحقیق ۶ سال متوالی از ۱۳۸۳ لغایت ۱۳۸۸ است و براساس ملاحظات فوق شرکتهایی که شرایط مذکور را نداشتهاند از نمونه حذف شدهاند.
۱-۹٫ روش جمعآوری داده ها
با توجه به ماهیت این تحقیق از دو روش میدانی و کتابخانهای استفاده میشود:
روش کتابخانهای: استفاده از منابع کتابخانهای که شامل کتاب، مجلات، پایان نامهها، مقالات و اینترنت میباشد. این روش برای انجام مطالعات مقدماتی، تدوین فصل ادبیات تحقیق و چارچوب نظری پژوهش بکار میرود.
روش میدانی: برای جمعآوی داده های مربوط به فرضیات تحقیق به گروه شرکتهای پذیرفته در بورس مراجعه خواهیم نمود و پس از استخراج اطلاعات مورد نیاز از طریق نرم افزار تدبیر پرداز و بانکهای اطلاعاتی سازمان بورس و تجمیع داده ها در ستونهای Excel به آزمون و تحلیل و تفسیر نتایج جهت تصمیمگیری در خصوص فرضیات پژوهش میپردازیم.
۱-۱۰٫ روش آزمون فرضیات
در این تحقیق از روش “رگرسیون حداقل مربعات جزئی” برای تخمین رابطه بین متغیرها استفاده میشود. هدف این روش حداکثر نمودن واریانس توزیع است. بنابراین، ضریب تعیین و معنیداری روابط بین متغیرهای اساسی تحقیق نشان دهنده مناسب بودن مدل هستند.
جهت آزمون فرضیات این تحقیق ۴ الگوی رگرسیونی برازش داده شده است. در این الگوها متغیرهای وابسته تحقیق شامل ارزش شرکت و کارآیی مالی تابعی از سرمایه فکری و سرمایه نوآوری تلقی شدهاند. همچنین از متغیرهای اندازه شرکت و نرخ رشد فروش بعنوان متغیرهای کنترل جهت خنثی کردن ویژگیهای مختلف شرکتهای نمونه آماری استفاده شده است.
الگوی آزمون فرضیه اول Qit=β۰+ β۱ VAIC it+ β۲SIZE it+ β۳GROW it+ε it
الگوی آزمون فرضیه دوم Qit=β۰+ β۱ RDT it+ β۲SIZE it+ β۳GROW it+ε it
الگوی آزمون فرضیه سوم ROAit=β۰+ β۱VAIC it+ β۲ SIZE it+ β۳ GROW it+ε it
الگوی آزمون فرضیه چهارم ROAit=β۰+ β۱RDT it+ β۲SIZE it+ β۳GROW it+ε it
Qit: معیار کیوتوبین (شاخص ارزش شرکت)
ROAit: بازده داراییهای شرکت (محاسبه شده در بند ب-۳)
VAIC it: کارآیی سرمایه فکری (محاسبه شده در بند ب-۱)
RDT it: شدت تحقیق و توسعه (محاسبه شده در بند ب-۲)
SIZE it: لگاریتم طبیعی داراییهای شرکت (متغیر کنترل اندازه شرکت)
GROW it: نرخ رشد فروش (تفاوت بین درآمد فروش دوره t+1 و دوره t تقسیم بر درآمد فروش دوره t)
۱-۱۱٫ قلمرو زمانی تحقیق
محدوده زمانی تحقیق شامل شش سال متوالی از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸ میباشد که بررسی فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از داده های واقعی این سالها انجام میپذیرد. براساس هدف تحقیق اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و ارتباط بین متغیرها برازش میگردد.
۱-۱۲٫ قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی تحقیق بازار بورس اوراق بهادار تهران میباشد و تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس که شرایط مذکور در بند جامعه آماری را داشته باشند؛ در نمونه آماری وارد میشوند.
۱-۱۳٫ تعریف واژهگان تحقیق
سرمایه فکری: نوعی سرمایه ارزشمند است که دارایی نامشهود یک سازمان شناخته میشود. اقتصاد امروز مبتنی بر سرمایه فکری است و کالاهای آن دانش و اطلاعات هستند. سرمایه فکری عامل مهم فکری شامل دانش، اطلاعات، اموال فکری و تجربیات است که میتواند برای ایجاد ثروت به کار رود. این مجموعه شامل قدرت فکری یا دانش مفید است.
عکس مرتبط با اقتصاد
سرمایه نوآوری: سطح دانش موجود در واحد انتفاعی برای ایجاد محصولات جدید و کسب مزیت رقابتی متمایز بودن با عنوان سرمایه نوآوری تعبیر میشود. شاخص اندازه گیری این متغیر، شدت تحقیق و توسعه میباشد.
ارزش شرکت: جهت اندازه گیری ارزش شرکت از معیار کیوتوبین استفاده میشود. کیوتوبین عبارتست از نسبت ارزش بازار شرکت بر ارزش دفتری یا ارزش جایگزینی دارایی‌های شرکت.
کارآیی مالی : در این تحقیق جهت اندازه گیری کارآیی مالی از نسبت بازده داراییها استفاده میشود. این نسبت بیانگر کارآیی استفاده از داراییها است و میزان سود به ازای هر ریال از وجوه سرمایهگذاری شده در شرکت را نشان میدهد.
۱-۱۴٫ خلاصه فصل
در انجام هر تحقیق و پژوهشی یکی از مهمترین بخشها، ارائه طرح تحقیق (کلیات) مناسب و کامل میباشد. در این فصل سعی شد تا با بیان کلیه جوانب تحقیق، در خصوص مطالعه انجام شده اطلاعات کامل و قابل فهمی ارائه گردد.
بدین منظور ابتدا به بیان مسئله پرداخته شد؛ تا خواننده با مسائل بنیادی تحقیق بیشتر آشنا گردد. سپس دلایل اهمیت تحقیق مطرح گردید و علت انتخاب چنین موضوعی تبیین شد. در ادامه سئوالاتی را قرار است این مطالعه به آن پاسخ دهد؛ بیان گردید و در این راستا اهداف و فرضیه های تحقیق مطرح شد.
همچنین نحوه پاسخگویی به سئوالات و شیوه آزمون فرضیات بصورت اجمالی تبیین گردید و نهایتاً واژهگان کلیدی تحقیق را تعریف نمودیم. در ادامه این رساله که شامل فصول دو تا پنج میباشد کلیه موارد فوق بتفصیل خواهد آمد.
فصل دوم
مبانی نظری
۲-۱٫ مقدمه
همزمان با توسعه ارزش بازار سازمان های دانش محور، در دهه ١٩٩٠ علاقمندی وسیعی نسبت مقوله سرمایه فکری[۹] پدید آمد. اولین بار رتبهای مفهوم سرمایه فکری در سال ١٩۶٩ توسط اقتصاد دانی به نام جان کنز گالبریت بیان گردید. دانش بعنوان یک دارائی در مقایسه با سایر انواع دارائیها، دارای این طبیعت منحصر بفرد است که هر چه بیشتر استفاده شود به ارزش آن افزوده میشود اجرای یک استراتژی مؤثر مدیریت دانش و تبدیل شدن به یک سازمان دانش محور، بعنوان یک شرط الزامی برای موفقیت سازمانها است.
تعاریف مختلفی از سرمایه فکری در منابع مختلف ارائه شده است آنچه که تمامی نویسندگان در مورد آن اتفاق نظر دارند اینست که سرمایه فکری صورتی از دانش است که مزیت رقابتی ایجاد میکند و ارزش ناملموس یک سازمان را نمایش میدهد. اما هنوز بر سر یک تعریف خاص توافق ندارند ولی به هر حال ترکیب روشنی بین وجه نظری و کاربرد عملی سرمایه فکری وجود ندارد. اغلب صاحبنظران، سرمایه فکری را به سه دسته سرمایه مشتری، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری تقسیم میکنند اگر مفاهیمی را که توسط محققان مختلف مورد استفاده قرار گرفته مورد بررسی قرار گیرد، گروهی از مفاهیم مشابه از میان واژهها و ساختارها از قبیل نا مشهودها، دانش و ایجاد ارزش هویدا میشود. از این رو در راستای تصور اولیه، سرمایه فکری ممکن است به عنوان مجموعه تمام دانش تعریف شود که به وسیله کارکنان و شرکت در اختیار قرار گرفته شده است و یک مزیت رقابتی را ایجاد میکند و یا به تعبیری سرمایه فکری عبارت است از مواد فکری از قبیل دانش، اطلاعات، اموال و تجربه فکری که شرکتها بوسیله آنها میتوانند مزیتی در جهت ایجاد ثروت داشته باشند. (استوارت[۱۰] و سالیوان[۱۱])
از این گذشته میتوان با سرمایه فکری به عنوان ترکیبی از داراییهای نامشهود یا داراییهای بیاهمیت که در ترازنامه افشا نمیشوند رو به رو شد و اگر این سرمایه فکری خوب مدیریت شود قادر است برای شرکتها مزیت رقابتی و در نتیجه ایجاد ارزش بوجود آورد.
بروکینگ[۱۲] در سال ١٩٩۶ سرمایه فکری ترکیبی از چهار بخش عمده دارائیهای بازار، دارائیهای انسان محور، دارائیهای فکری، دارائیهای زیر ساختی تعریف کرده است بنتیس[۱۳] در سال ٢٠٠٠ سرمایه فکری را به صورت مفهومی که تمامی منابع نامحسوس و ارتباطات داخلی آنها را طبقهبندی میکند تعریف نموده است بنابراین مدیران نیاز دارند که بتوانند اثر تلاشهای مدیریت دانش را بر عملکرد سازمان خود اندازه گیری کنند. بصورت تاریخی در علم حسابداری، دارائی ناملموس در سرفصلی تحت عنوان سرقفلی[۱۴] جای میگرفت و سرمایه فکری بخشی از این سرفصل به شمار میآمد لیکن روشی برای شناسائی و اندازه گیری این موارد ناملموس در سازمانها فراهم نمیآورد.
حسابداری
هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و سرمایه نوآوری با کارآیی مالی و ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. در این فصل مبانی نظری و پیشینه مربوط به موضوع تحقیق با بهره گرفتن از علم موجود در حیطه مدیریت و حسابداری ارائه میشود. این فصل در سه بخش تدوین و ارائه شده است. در بخش اول، ادبیات مرتبط با سرمایه فکری و نوآوری بررسی شده است. در بخش دوم مفاهیم کارآیی مالی و ارزش شرکتها و روش های اندازه گیری این متغیرها مطرح شده است و در نهایت در بخش سوم این فصل تحقیقات انجام شده خارجی و داخلی مرتبط با موضوع مرور گردیده است.
۲-۲٫ نظریه های مربوط به سرمایه فکری
دراکر(۱۹۹۳) اندیشمند معروف مدیریت میگوید: ما در حال وارد شدن به یک جامعه دانشی هستیم که در آن منابع اقتصادی اصلی، دیگر سرمایه بیشتر، منابع طبیعی و نیروی کار بیشتر و… نیست. منابع اقتصادی اصلی دانش خواهد بود قرن ٢١، قرن اقتصادی دانشی است. قبل از اقتصاد دانشی، اقتصاد صنعتی حاکم بوده که در این اقتصاد عوامل تولید ثروت اقتصادی، یکسری داراییهای فیزیکی و مشهود مانند زمین، نیروی کار، پول و ماشین آلات و… بوده و از ترآیب این عوامل اقتصادی، ثروت تولید میشود. در این اقتصاد، استفاده از دانش به عنوان عامل تولید، نقش کمی داشته است اما در اقتصاد دانشی، دانش یا سرمایه فکری به عنوان یک عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر داراییهای مشهود فیزیکی، ارجحیت بیشتری پیدا میکند. در این اقتصاد، داراییهای فکری بخصوص سرمایه های انسانی جزو مهمترین داراییهای سازمان محسوب میشود و موفقیت بالقوه سازمانهاریشه در قابلیت‌های فکری آنها دارد تا داراییهای مشهود. (گلدی صدقی، ١٣٨۶)
با رشد اقتصادی دانشی یا اقتصاد مبتنی بر دانش، بطور قابل ملاحظهای شاهد این موضوع هستیم که داراییهای نامشهود شرکتها عامل مهمی در حفظ و تحقیق مزیت رقابتی پایدار آنها میشوند در مقایسه با سایر داراییهای مشهود. (کینگ هانگ[۱۵]، ٢٠٠٩)
محیط کسب و کار به طور شگفتانگیزی تغییر میکند، در کسب و کارها و اقتصاد قرن ٢١ بر روی اطلاعات، فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، نرمافزارها، مارکها، حقالاختراع، تحقیقات و نوآوریها، و… سرمایهگذاری میشود که همگی جزئی از داراییهای نامشهود و سرمایه فکری و دانش هستند تا جزو داراییهای مشهود. (سالیوان[۱۶] ، ٢٠٠٠) در پارادایم صنعتی قدیم شرکتها تحت اصول اقتصاد کمیابی عمل میکردند. اقتصاد کمیابی بدین معناست که منابع و داراییها تحت سلطه و کنترل شرکتها محدود و کمیاب هستند و استفاده بیشتر از آنها، از ارزش آنها میکاهد ولی در عصر اقتصاد اطلاعاتی و دانش، این اصول صدق نمیکند.
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
شرکتها در اقتصاد دانش تحت اصول اقتصاد فراوانی عمل میکنند، اقتصاد فراوانی بدین معناست که منابع و داراییهای در اختیار شرکت به میزان فراوان وجود دارد. این نوع داراییها از نوع نامشهود هستند و بیشتر در افراد قرار دارند که ما به آنها دستیابی داریم مثالی از فراوانی این نوع داراییها در اقتصاد دانش، فراوانی اطلاعات در اینترنت است.
بطور خلاصه در اقتصاد دانش، مهمترین داراییها و عوامل تولید، نامشهود هستند که استفاده از آنها از ارزش آنها کم نمیکند و حتی به ارزش آنها میافزاید. این نوع داراییها نامشهود شامل دانش؛ سرمایه فکری و … هستند ولی اقتصاد صنعتی مهمترین عوامل تولید، داراییهای مشهود و فیزیکی هستند که استفاده از آنها از ارزش آنها میکاهد و این داراییها شامل زمین، ماشین آلات و سرمایه پولی و … است.
آندریک(١٩٩٠) که یکی از مشهورترین اقتصاددانان مطرح امریکاست، میگوید که در سال ١٩٢۵ نسبت سرمایه های تجاری نامشهود به سرمایه های تجاری مشهود ٣٠ به ٧٠ بوده است ولی این نسبت در سال ١٩٩٠ به میزان ۶٣ به ٣٧ رسیده است؛ همچنین لئو مطرح میسازد که فقط در حدود ١٠ تا ١۵ درصد کل ارزش بازاری شرکتها را تشکیل میدهند که هنوز هیچ کاری در مورد اندازه گیری آنها صورت نگرفته است. (گلدی صدقی ، ١٣٨۶) همچنین یکسری مطالعات انجام شده در سال ١٩٩٩ در زمینه ترکیب داراییهای هزاران شرکت غیرمالی در طی سالهای ١٩٧٨ تا ١٩٩٨ نشان داد که رابطه بین داراییها نامشهود و مشهود ٢٠ به ٨٠ بوده و در سال ١٩٩٨، این نسبت تقریباً به ٨٠ به ٢٠ رسیده است. این تغییرات قابل ملاحظه باعث ایجاد یکسری روشها برای محاسبه ثروت شرکتهایی شده است که مهمترین داراییهای آنها، داراییهای نامشهود بویژه فکری و دانش بوده است.
در طی دهه گذشته کسب و کارها، اهمیت مدیریت داراییهای نامشهود خود را درک کردهاند و توسعه مارکها، روابط سهامداران، شهرت و فرهنگ سازمانها را به عنوان مهمترین منابع مزیت پایدار تجاری خود در نظر گرفتهاند. در این اقتصاد توانایی خلق و استفاده از ارزش این داراییهای نامشهود، یک شایستگی اصلی را برای سازمانها بوجود میآورد. امروز سازمانها نیاز دارند تا بتوانند داراییهای خود را از نو و دوباره طبقهبندی کنند و باید این موضوع را درک کنند که چگونه این داراییها میتوانند اهداف استراتژیک آنها را حمایت کنند و سهم آنها را از ارزش سازمان بصورت کمی در آورند و بتوانند این داراییهای خود را با داراییهای رقبای خود مقایسه کنند. برای این منظور بایستی ابتدا طبقهبندی جدیدی از داراییهای سازمانی را در این عصر ارائه کنیم. بیشک این داراییهای نامشهود دارای ارزش هستند چون وقتی شرکتها (کسب و کارها) فروخته میشوند و بخشی از ارزش آنها بصورت سرقفلی نامگذاری و برچسب می خورد. بر طبق تفکر هوریب سرقفلی، تفاوت بین ارزش واقعی (بازاری) شرکت و ارزش دفتری آن است. (بونتیس[۱۷]،۲۰۰۰)
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
شرکتها نه تنها نیاز دارند تا داراییهای نامشهود خود را شناسایی، اندازه گیری و مدیریت کنند بلکه باید همواره سعی کنند تا این داراییهای نامشهود را بطور مستمر ارتقاء و بهبود بخشند. سازمان هایی که نتوانند داراییهای دانشی خود را بطور مستمر ارتقاء دهند بقاء خود را با خطر از دست دادن و فنای خود، مبادله خواهند کرد. (همان منبع)
۲-۳٫ تعاریف مختلف سرمایه فکری
دررابطه با سرمایه فکری تعاریف مختلفی ارائه شده است که درادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

بونتیس(۱۹۹۶) : سرمایه فکری یک چیز فرار و گریزان است اما زمانیکه کشف شده و مورد استفاده قرار گیرد سازمان را قادر میسازد تا با یک منبع جدید در محیط رقابت کند.

دریک و کول[۱۸](١٩٩٩): سرمایه فکری یک جریان دانش در درون یک شرکت است.

روس[۱۹] (١٩٩٧ ): سرمایه فکری شامل حاصل جمع دانش اعضای یک سازمان و تبدیل کاربرد علمی دانش اعضای سازمان است.

سیدرمن[۲۰] (٢٠٠٢ ): سرمایه فکری تفاوت بین ارزش بازاری یک شرکت و هزینه جایگزینی داراییهای آن است.

استیوارت[۲۱] (١٩٩٧): سرمایه فکری، مواد فکری از قبیل دانش و اطلاعات و مالکیت معنوی و تجربه است که باعث ایجاد ثروت میشوند و هنوز تعریف جهان شمولی برای آن وجود ندارد.

موریتسن[۲۲] (٢٠٠١): سرمایه فکری یک دانش سازمانی وسیع و گستردهای که خاص هر شرکتی است که به شرکت اجازه میدهد تا بطور پیوسته خود را با شرایط در حال تغییر و تحول انطباق دهد .

بونتیس(١٩٩٨): سرمایه فکری جستجو و پیگیری استفاده مؤثر از دانش (کالای ساخته شده) در مقایسه با اطلاعات (مواد خام) است.

ادوینسون[۲۳](١٩٩٧ ): سرمایه فکری یک دانش کاربردی برای خلق یک ارزش برای شرکت است.

۲-۴٫ مدلهای طبقهبندی سرمایه فکری
در زمینه طبقه بندی اجزاء سرمایه فکری تا کنون مدلهای زیادی ارائه شده است هریک از طبقه بندیها از جهاتی به تبیین اجزای سرمایه فکری پرداخته است. در ادامه این طبقهبندیها با نام محققان آنها ذکر شده و به شرح اجزای این طبقهبندیها پرداخته میشود. ولی باید توجه داشت که همانند سرمایه فکری، هنوز یک تعریف طبقهبندی جهان شمولی درباره اجزاء سرمایه فکری وجود ندارد لیکن از جهت زیادی شباهتهایی بین تعاریف مختلف مشاهده میشود و تمامی این تعاریف و طبقهبندیها بر این اصل استوارند که سرمایه فکری، مجموع داراییهای ناملموس سازمان اعم از دانش (بخشی از سرمایه انسانی[۲۴])، سرمایه ساختاری[۲۵]، سرمایه ارتباطی، سرمایه سازمانی، سرمایه داخلی و سرمایه خارجی [۲۶]است برخی از طبقهبندیهای ارائه شده به شرح زیر است:

 

 

طبقهبندی بونتیس سال ١٩٩٨ و ٢٠٠٠

طبقهبندی استیوارت در سال ١٩٩٧

طبقهبندی گوران روز[۲۷] در سال ١٩٩٧

طبقهبندی آمی بروکینگ

طبقهبندی سویبی در سال ١٩٩٧

طبقهبندی ایستیس و همکارانش