-۲/۵۶۷۱

۱۰%

 

-۳/۴۳۲۰

۱%

۰/۰۰۰۱

-۴۸/۸۶۶۶

آزمون فیلیپس پراون

 

-۲/۸۶۲۱

۵%

 

-۲/۵۶۷۱

۱۰%

 

 

 

۴-۳-۲٫ بررسی آماره های توصیفی

با توجه به ویژگی های مطرح شده در توزیع سری زمانی لازم است پارامترهای توصیفی سری مورد نظر نیز مورد بررسی قرار گیرد. این پارامترها شامل میانگین، میانه، انحراف معیار، چولگی ، کشیدگی و بررسی نرمال بودن توزیع سری می باشد. برای بررسی نرمال بودن توزیع از آماره جارک-برا استفده می گردد. فرض صفر در این آزمون نرمال بودن توزیع مورد نظر می باشد.

آمار توصیفی برای سری بازدهی ها در جدول (۴-۳) ارائه شده است. همانطور که جدول نشان می دهد این سری دارای میانگین مثبت وبسیار کوچک ۰/۰۷۷۴%و انحراف معیار ۰/۵۱۶۱% است. سری دارای چولگی مثبت و معنی دار برابر ۰/۳۵۲۸ است که با چولگی توزیع نرمال که برابر صفر می باشد اختلاف دارد و نشانگر این است که دم ها بالایی توزیع تجربی داده هااز دنباله های پایین بلندتر است، یعنی بازدهی های مثبت، نسبت به رقیب های خود در بازدهی های منفی احتمال بیشتری دارند که بالای میانگین قرار بگیرند و کشیدگی مازاد به طور معناداری بالاتر از مقدار نرمال که برابر ۳ است می باشد و برابر ۱۹/۷۶۹۵ است. این مقادیر نشان میدهند که سری بازدهی ها به صورت نرمال توزیع نشده اند؛ به عبارتی دارای دنباله هایی پهن تر از توزیع نرمال می باشد و نتیجتا داده ها از توزیع لپتوکورتیک برخوردار می باشند و حاکی از آن است که سری بازدهی ها ، r_t ، با توزیع شرطی توصیف می شود. همچنین مقدار آماره آزمون جارک برا برابر ۴۱۳۸۸/۳۳ می باشدو احتمال معناداری فرض صفر برابر صفر است که این یعنی سری بازدهی ها غیرنرمال توزیع شده اند.این یافته ها در دیگر خواص بازدهی های مالی نیز صادق است. نمودار بررسی احتمالات ، نمودار (۴-۳) ، نیز نشان میدهد که توزیع سری بازدهی ها در دنباله ها از خط توزیع نرمال فاصله دارد و حاکی از پهن بودن دنباله توزیع این سری می باشد و نتایج جدول را تایید میکند. آزمون نرمالیتی آزمون جارک-برا است که دارای توزیع ^۲χ با دو درجه آزادی می باشد و با فرض صفر نرمال بودن پسماندها است.
جدول (۴-۳): آماره های توصیفی سری بازده

 

۰/۰۴۹۸

میانه

۱۹/۷۶۹۵

کشیدگی

 

۰/۰۷۷۴

میانگین

۰/۳۵۲۸

چولگی

 

۵/۲۶۰۸

بیشینه

۰/۵۱۶۱

انحراف معیار

البته این که برخی وزن‌ها مناسب محتوایی خاص هستند قابل انکار نیست. مثلاً بحر “هزج” را برای مضامین عاشقانه مناسب می‌دانند و در ادبیات فارسی هم اغلب منظومه‌های عاشقانه در این بحر سروده شده‌اند. خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی، صفات‌العاشقین و لیلی و مجنون هلالی جغتائی و ناظر و منظور و فرهاد و شیرین وحشی بافقی نمونه‌ای از منظومه‌های ادب فارسی هستند که با بحر هزج همراه شده‌اند. بحر “رمل” بیشتر مناسب مضامین عارفانه است؛ از این رو مولانا آن را برای سرودن مثنوی معنوی به کار گرفته است. بحر “متقارب” نیز ساختاری دارد که به دلیل استحکام و انعطاف آن برای اشعار حماسی مناسب است؛ همچنانکه فردوسی با انتخاب این بحر برای سرودن شاهنامه بر تأثیر اشعار خود افزوده است.

برخی از بحرها علاوه بر داشتن ساختاری که آن‌ها را با مفهومی خاص متناسب کرده است در بیان مضامین دیگر هم موفق عمل کرده‌اند. “رجز” بحری مناسب برای مفاخره در هنگام جنگ است اما به خاطر پذیرش مایه‌های علمی و توجهی که دانشمندان به این بحر داشته‌اند، دانش‌هایی مانند فقه، نحو، منطق و طب را در بحر رجز آورده‌اند ( کی‌منش، ۱۳۷۹: ۳۴۶).
علاوه بر مفاهیم اشعار، قالب شعر نیز روی نوع وزنی که شاعر برمی‌گزیند تأثیرگذار است «برای قصیده سرایی به لحاظ آنکه قصیده‌ها معمولاً در دربار پادشاهان خوانده می‌شد، شاعران وزن‌هایی پر فخامت و سنگین و پر شکوه و طنین را برمی‌گزیدند، اما در غزل که شعری است بزمی و غنایی، از وزن‌های نشاط‌آوری چون هزج و رجز و سریع کمک می‌گرفتند» (رستگار، ۱۳۸۰: ۵۲). از لحاظ طول وزن هم معمولاً اوزان کوتاه را برای سرودن مثنوی و اوزان بلند را برای غزل و قصیده به کار می‌گیرند.
شاعر در مثنوی، پیش از سرودن، وزن را با توجه به محتوای داستان انتخاب می‌کند اما در غزل این طور نیست و شاعر در شرایطی قرار می‌گیرد که یکباره شعر به او الهام می‌شود و او با احساسی که در آن لحظه دارد، با افتان یا خیزان به کار بردن کلمات تا حدی بر روی وزن تأثیر گذاشته آن را تندتر یا آرام‌تر جلوه می‌دهد. او می‌تواند با به کارگیری ترکیبات نرم و خشن، گونه‌های مختلف صامت‌ها و مصوت‌ها و همچنین صنایع لفظی و معنوی ارتباط میان مضمون و واژگان شعری را حفظ کند( فیاض منش، ۱۳۸۴: ۱۷۷). بنابراین، شاعر تحت تأثیر نیروی عاطفه و با یاری سایر عوامل موسیقیایی، موسیقی بیرونی را با مضمون متناسب می‌سازد. بعضی از اوزان نیز فارغ از تأثیر گونه‌های دیگر موسیقی در شعر، طرب انگیز هستند که اوزان دوری از این جمله‌اند.
۲-۹٫ اوزان دوری
از خوش‌آهنگ‌ترین اوزان شعر فارسی، اوزان دوری است. «عروضیان معتقدند هر مصراع این‌گونه اوزان، ویژگی‌های یک بیت کامل را دارد. یعنی هر نیم مصراع اوزان دوری در حکم یک مصراع اوزان غیر دوری است. به همین علت شاعر می‌تواند در وسط نیم مصراع وزن دوری، یک یا دو صامت اضافه بر وزن بیاورد که از تقطیع ساقط می‌گردد» (سید ترابی، ۱۳۸۹: ۸۶). این اوزان بیشتر تحت تاثیر کارایی‌شان برای آوازهای مجالس سماع گسترش یافته‌اند. نگاهی به غزلیات دیوان شمس کاربرد اینچنینی اوزان دوری را نشان می‌دهد.
در قسمت‌های پیشین اشاره شد که موسیقی چه در طبیعت و چه در شعر، از تکرار به وجود آمده است. وزن دوری که از تناوب ارکان وزن به وجود می‌آید، ضرب آهنگ وزن را افزایش می‌دهد چرا که در این‌گونه اوزان، در محدوده‌ی زمانی کمتری میل به تکرار احساس می‌شود، و این تکرار رکن‌ها به صورت متناوب و تبدیل شدن هر مصراع به نیم مصراع که در نهایت منجر به سبک شدن وزن در اثر کوتاه شدن آن می‌شود، در خواننده تأثیری نیک می‌گذارد. همانطور که تناوب ارکان، وزن را سبک می‌کند عواملی هم مانند اختیارات شاعری، که به نوعی تقارن و تکرار را به هم می‌زنند، در برخی موارد می توانند باعث سنگین‌تر شدن وزن‌ها شوند.
۲-۱۰٫ اختیارات شاعری
اختیارات شاعری اختیاراتی هستند که به شاعر این امکان را می‌دهند تا بتواند در چارچوب قواعد علم عروض، مطابق ذوق و سلیقه‌ی خود تقارن میان دو مصراع در بیت را از بین ببرد؛ یعنی «شاعر می‌تواند به دلخواه خود در کمیت هجاهای مصراع، یا کلمات آن مداخله کند. مشروط بر اینکه این مداخله موجب تغییر بحر شعر نشود» (مسگرنژاد، ۱۳۷۰: ۱۵۹). از آنجائیکه شعر فارسی زبانان دارای عروضی منظم و ریاضی‌وار است، اختیارات شاعری بر خلاف شعر عرب بسیار اندک است و شاعر جز همان موارد اندک، اجازه‌ی تغییر در اوزان عروضی را ندارد. این اختیارات به دو دسته‌ی زبانی و وزنی تقسیم می‌شوند. اختیار زبانی که شامل تغییر در کمیت مصوت‌ها و حذف همزه است در تلفظ ظاهر می‌شود اما اختیار وزنی اختیاری است که اجازه می‌دهد شاعر تغییرات کوچکی در وزن ایجاد کند؛ از جمله‌ی این تغییرات، قلب، تبدیل، تسکین و تغییر در کمیت پایان مصرع را می‌توان نام برد.
اختیارات شاعری از عوامل مؤثر بر آهنگ وزن هستند و آهنگ کلام را مانند اوج و فرود دستگاه‌های موسیقی کرده، مانع دلزدگی و یکنواختی وزن یک شعر می‌شوند. علاوه بر این در میزان تأثیرگذاری نیز نقش دارند به عنوان مثال اختیارات شاعری در اشعار ناصر خسرو باعث سنگین‌تر شدن وزن و تناسب بیشتر آن با مضامین حکیمانه شده‌اند.
این اختیارات در برخی موارد می‌توانند موجب خشونت وزن شده و خواندن بیت را برای خوانندگان ناآشنا دشوار کنند. مانند بیتی در مخزن‌الاسرار نظامی که در آن از اختیار تسکین استفاده شده است:

 

بسم الله الرحمن الرحیم

هست کلید در گنج حکیم (نظامی، برات زنجانی، ۱۳۶۸: ۱۵۵)

در اوائل شکل‌گیری شعر فارسی، به دلیل کاربرد واژه‌های دشوار و خشن میزان استفاده از اختیارات شاعری بسیار زیاد بوده اما به تدریج از میزان کاربرد آن‌ها کاسته شده و از قرن هفتم به بعد اختیارات شاعری در دیوان شاعران معدود و انگشت شمار شده است (آقا حسینی و احمدی، ۱۳۸۸: ۲۸).
فصل سوم
مکتب وقوع
۳‌-‌۱‌. مقدمه
پیش از آن که به بررسی تناسب اوزان عروضی با روحیات و افکار شاعران یک دوره بپردازیم، لازم است اطلاعاتی پیرامون اوضاع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مسائل خاص آن دوره به دست آوریم. «در دوره‌ی سامانی و غزنوی، غرور و حس رزمی بر فکر شاعر ایرانی غلبه دارد که این امر نتیجه رفاه اجتماعی و غرور بازیافته مردم ایران است؛ اما در دوره بعد از مغول، به ویژه در عصر صفویه، عجز و ناتوانی در شعر راه می‌یابد» (رستگار، ۱۳۸۰: ۳۳). مکتب وقوع، که ماجراها و حالات عشق زمینی را صریح و بی‌پیرایه روایت می‌کرد، در ربع اول سده‌ی دهم هجری به وجود آمد. بنابراین در اواخر حکومت تیموریان این مکتب شکل گرفته و در دوران حکومت صفویان شاهد اوج گرفتن اشعار وقوعی هستیم.
۳-۲٫ مکتب وقوع
در دوره‌ای از ادبیات فارسی شاعران به این نتیجه رسیدند که شعر سبک عراقی از واقعیت دور شده و جنبه‌ی تخیلی به خود گرفته‌است و هیچ طراوتی ندارد، پس باید به سوی حقیقت‌گویی روی آورد (شمیسا، ۱۳۷۵: ۲۷۰)؛ آنان که سبک عراقی را اسیر ابتذال و تقلید می‌دانستند جهت نجات آن با ایجاد تغییر در قالب غزل، به روایت ماجراهای واقعی میان عاشق و معشوق پرداختند و نظم و نثر، هر دو، شکلی وقوعی به خود گرفتند. به دنبال آن، رویگردانی عاشق از معشوق رواج یافت که در نهایت منجر به شکل گرفتن واسوخت به عنوان شاخه‌ای فرعی از مکتب وقوع شد.
۳-۲-۱٫ تاریخچه مکتب وقوع
مکتب وقوع، سبک شعری است که در سده‌ی دهم هجری در ادبیات فارسی آغاز شد و حدفاصل سبک عراقی و سبک هندی بود. این مکتب در اواخر حکومت تیموریان که اوضاع کشور آشفته بود شکل گرفت و در زمان سلطنت صفویان که درباریان و اغلب مردم دچار انحطاط اخلاقی بودند، رواج یافت و به بیان عشقی زمینی در مقابل عشق آرمانی پیش از خود پرداخت. «آنچه باعث شد این شیوه در قرن دهم و یازدهم به عنوان طریقه و مکتبی نو معرفی شود، تفاوتی است که با شیوه‌ی غزل‌سرایی معمول در دوره‌ی قبل از آن داشته است» (رزمجو، ۱۳۹۰: ۸۴). در مکتب وقوع شاهد بیان اشعار عاشقانه به صورت واقعی و ملموس هستیم و به همین دلیل نام این مکتب، وقوع است و از واقع شدن و واقعیت گرفته شده‌است. در این سبک، اشعار معمولاً عاشقانه و روایی‌اند و شاعر آنچنان دقیق به جزئیات ماجراهای رفتاری بین عاشق و معشوق می‌پردازد که هر خواننده‌ای ماجرا را باور کرده و متأثر می‌شود. البته همه‌ی اشعار شاعران این سبک، به یک نسبت دارای این مشخصه‌ی حقیقت نمایی نیست اما به طور کلی، مشخصه‌ی حقیقت نمائی یا باور داشت اینگونه اشعار بسیار قوی است (شمیسا، ۱۳۶۲: ۱۵۱).
۳-۲-۲٫ واضع مکتب وقوع
درباره‌ی بنیان‌گذار این مکتب در بین صاحب نظران اختلاف وجود دارد. در کتب مختلف، شاعران متفاوتی را به عنوان واضع مکتب وقوع معرفی کرده‌اند. «معمولاً لسانی را واضع این مکتب می‌دانند ولی به نظر آقای گلچین معانی شهید قمی بر او تقدم دارد» (شمیسا، ۱۳۶۲: ۱۵۱)؛ عده‌ای نیز پیشاهنگی بابا فغانی را در وقوع‌سرایی اثبات کرده‌اند (کارگر، ۱۳۹۰: ۴۷). آنچه مسلم است شاعرانی که به عنوان واضع وقوع معرفی شده‌اند خود دنباله‌روی فغانی بوده‌اند؛ و تعمق در زندگی بابا فغانی و زبان و مضمون اشعار پر سوز و گداز او و تأثیری که بر شاعران عصر صفویه نهاده ما را بیشتر به این باور می‌رساند که بابافغانی پرچم‌دار مکتب وقوع بوده است.
۳-۲-۳٫ زبان اشعار وقوعی
زبان اشعار، ساده و خالی از هرگونه صنایع لفظی و اغراقات شاعرانه است و «از حیث فصاحت، سلامت، عفت کلام و خالی بودن از هر نوع تصنع و تکلف، غزل را به پایه بالا و رتبه‌ی والایی رسانیده‌است» (گلچین معانی، ۱۳۷۴: ۱). پیش از وقوع، زبان شعر تا این حد ساده نبود اما از آنجا که آن زمان اوضاع حکومت آشفته بود و شعر از دربار به میان مردم عامه راه یافته بود، سادگی و قابل فهم بودن را می‌طلبید. وقتی شعر به کوچه و بازار کشانده می‌شود وشنوندگان مردم عادی هستند زبان شعر باید برای آن‌ها قابل فهم باشد تا لب به تحسین بگشایند؛ و هنگامی که شاعران به جای دربار گوشه‌ی میخانه‌ها باشند، شعرها حال و هوایی متفاوت از دربار به خود می‌گیرند و این همان تأثیر شرایط زندگی برروی زبان و محتوای شعر است که در نهایت منجر به تأثیر بر تمام ابعاد شعر از جمله وزن می‌شود.
پیش از پیدایش مکتب وقوع نیز، اشعاری با مشخصات وقوع سروده شده‌اند اما در قرن دهم، وقوع‌گویی در سراسر قلمرو زبان فارسی رواج یافته بود. از سویی دیگر سوز و گداز در اشعار مکتب وقوع بیش از اشعاری است که پیش از پیدایش این مکتب سروده شده‌اند و دارای نشانه‌هایی از وقوع هستند.
۳-۲-۴٫ مضمون اشعار وقوعی
مضمون اشعار مکتب وقوع، آزارها و بی‌وفایی‌ها و بی‌اعتنایی‌های معشوق و حسادت عاشق به رقیبان است. در این شیوه عاشق به هر دری می‌زند تا توجه معشوق را جلب کند اما معشوق، احساس عاشق و خواهش‌ها و بی‌قراری‌های او را نادیده می‌گیرد. «مقام عاشق در این سبک گاهی در حد سگ تنزل می‌یابد؛ آزار‌‌طلبی‌ها، تحمل آزارها، و حسادت‌های عاشق به موقعیت‌هایی که معشوق با اغیار یا رقبا دارد هم از رفتارها و حالاتی است که عاشق شعر وقوعیان عهده‌دار آن است» (کارگر، ۱۳۹۰: ۵).
شاعران در این سبک، حقیقت‌گویی را اصل قرار داده و به بیان جزئیات کردار عاشق و معشوق می‌پرداختند اما گویا هیچ حقیقتی جز عشقی زمینی وجود نداشته و عشق، تنها دغدغه‌ی شاعران بوده است! البته مضامین اشعار وقوعی می‌توانند ناشی از نابسامانی دربار و انحطاط اجتماعی و اخلاقی در دوران حکومت صفویان باشند چرا که شعر این دوره، بازتاب شرایط اجتماعی قرن دهم بوده است.
از آنجا که انسان تنوع‌گرا است شاعران رفته رفته از یکنواختی وقوع نیز خسته می‌شوند و روزگار تحمل آزارهایی که عاشق از معشوق دیده‌است به پایان می‌رسد و این‌بار این عاشق است که بی‌اعتنایی در پیش می‌گیرد.
۳-۳٫ واسوخت
واسوختن در اصطلاح فارسی زبانان یعنی اعراض و روی برتافتن. «این کلمه با حذف نون مصدری واسوختن درست معنی ضد آن را که سوختن است می‌دهد» (شمیسا، ۱۳۶۲: ۱۵۴). بنابراین واسوختن یعنی نسوختن به پای معشوق و رها کردن او. این لغت علاوه بر نسوختن، به معنای دوباره سوختن نیز آمده است؛ یک‌بار به سبب عشقی که در دل عاشق به وجود می‌آید و بار دیگر به خاطر بی‌وفایی معشوق نسبت به او (رزمجو، ۱۳۹۰: ۸۱).
شاعر وقوعی آنقدر از معشوق بی‌وفایی و آزار می‌بیند که در نهایت به قهر و عتاب روی می‌آورد و حتی در بعضی موارد لب به دشنام می‌گشاید و این اتفاقی تازه در ادبیاتی بود که پیش از آن همواره جلوه‌گاه نازکشی‌ها و التماس‌های عاشق بود. از دیرباز همواره معشوق رویگردان از عاشق و عاشق خریدار ناز او بود که با پدید آمدن مکتب وقوع، اوضاع دگرگون شد و رویگردانی معشوق از عاشق جای خود را به رویگردانی عاشق از معشوق داد! این اتفاق زمانی رخ داد که بعد از سوز و گدازهای فراوان شاعر و بی‌اعتنایی از جانب یار، شاخه‌ای از وقوع که واسوخت نام داشت به وجود آمد. البته اشعاری با محتوای اعراض از معشوق، پیش از پیدایش واسوخت نیز وجود داشته‌اند اما از لحاظ تعداد آنقدر چشمگیر نبوده‌اند که مانند یک سبک شناخته شوند.
۳-۳-۱٫ مبدع واسوخت
اغلب محققان، وحشی بافقی را آغازگر رسمی واسوخت می‌دانند اما محتشم کاشانی در رساله‌ی جلالیه، خود را واضع واسوخت می‌نامد:
«غیرت طبع غیور رخصت تحریر این غزل می‌دهد و اطفای آتش اعراض به این سخنان معشوق‌سوز و محبوب‌گداز نموده قانونی که هرگز در غزل نبوده به اجتهاد رأی فضول خود می‌نهد بیند» (محتشم کاشانی، گرگانی، ۱۳۷۶: ۴۳).
به گفته‌ی شمیسا چون وحشی در این شیوه از دیگران ممتازتر است و اشعار بیشتری در این زمینه سروده است او را مبدع این سبک شمرده‌اند (شمیسا، ۱۳۶۲: ۱۵۴).

Learning to Train( از یادگیری تا آموزش)

 

Training to Train(از آموزش دادن تا آموزش دیدن)

 

 

 

Training to Train(از آموزش دادن تا آموزش دیدن)

 

Training to Compete(از آموزش تا رقابت)

 

 

 

Training to Compete(از آموزش تا رقابت)

 

Training to Win(از آموزش تا برنده شدن)

 

 

 

Training to Win(از آموزش تا برنده شدن)

 

Retaining(از بازنشستگی تا حفظ آن)

 

 

 

Retaining(از بازنشستگی تا حفظ آن)

 

 

 

 

 

مهارت های اساسی- مرحله ۱
این مرحله برای پسران ۶-۹ سال و دختران ۸-۵ سال مناسب می باشد. هدف اصلی آن توسعه کلی توانایی های جسمانی ورزشکاران و مهارت های اساسی و پایه حرکت می باشد. نکات کلیدی این مرحله به شرح زیر می باشد: مشارکت در بسیاری از ورزش ها، حتی الامکان. قدرت و استقامت با بهره گرفتن از بازیهای fun (حرکت ها و مهارتهای اساسی) را توسعه می دهد. تکنیکهای مناسب و درست دویدن، پریدن و پرتاب نیزه با بهره گرفتن از چابکی، تعادل، همکاری و سرعت آموزش داده می شوند. معرفی قوانین ساده و اصول ورزشی، آموزش مقاومت با تمرین هایی که در آنها از وزن بدن کودک به اضافه تمرینات swiss ball و medicine ball استفاده می شود.

مرحله ۲- از یادگیری تا آموزش
این مرحله برای پسرهای سن ۱۲-۹ سال و برای دختران ۸-۸ سال مناسب است. هدف اصلی آن یادگیری تمامی مهارت های اساسی و پایه ورزش می باشد. نکات کلیدی این مراحل به شرح زیر است: توسعه بیشتر مهارت های اساسی حرکت، مقاومت و استقامت. یادگیری مهارتهای ورزشی کلی، معرفی تمرینات اساسی انعطاف پذیری، توسعه مداوم سرعت با فعالیتهای خاص در حین گرم کردن بدن، مثل چابکی، سریع بودن و تغییر مسیر، توسعه معلومات راجع به گرم کردن بدن، استراحت کردن، ورزش های کششی، آبرسانی، نوع تغذیه، بازگشتن به حالت طبیعی، استراحت و تمرکز، رقابت شکل می گیرد و نسبت آموزش/ تمرین ۷۰ به ۳۰ برای رقابت توصیه می شود.
مرحله ۳- از آموزش دادن تا آموزش دیدن
این مرحله برای پسرهای ۱۶-۱۲ سال و دختران ۲۵-۱۱ سال مناسب است. هدف اصلی آن توسعه کلی توانایی های جسمانی ورزشکاران با تمرکز بر روی تعیین شرایط هوازی و مهارت های اساسی حرکت می باشد. نکات اصلی این مرحله به شرح زیراست: توسعه بیشتر سرعت و مهارت های خاص ورزش، توسعه بنیانهای هوازی، یادگیری تکنیکهای درست وزنه برداری، توسعه معلومات و اطلاعاتی راجع به: چگونگی و زمان انجام ورزشها، چگونگی تغذیه بهتر و آب رسانی، آمادگی ذهنی، چگونگی و زمان به اوج رسیدن، ایجاد مسیرها و روش های قبل، هنگام و پس از رقابت، نسبت رقابت ۶۰ به ۴۰ درصد توصیه می شود.
مرحله ۴- از آموزش تا رقابت
این مرحله برای پسرهای ۱۸-۱۶ ساله و دختران ۱۷-۱۵ ساله مناسب است. هدف اصلی آن بهتر شدن شرایط برای آمادگی در تناسب اندام، مهارت های مخصوص به ورزشهای حوادث و عملکردها می باشد. نکات اصلی این مرحله شامل زیر است:
۵۰ درصد از زمان موجود به توسعه مهارت های تاکتیکی و تکنیکی و بهبود در تناسب اندام اختصاص دارد. ۵۰ درصد از زمان دیگر به رقابت و آموزش مخصوص به رقابت اختصاص دارد. یادگیری برای اجرای این دسته از مهارت های ورزشی، تحت انواع گوناگونی از شرایط رقابتی در طول آموزش، تاکید خاصی بر روی آماده شدن بهتر، از طریق مدل سازی آموزش و رقابت شده است. برنامه های تناسب اندام، سلامتی و احیا، آماده سازی فیزیولوژیکی و پیشرفت فنی بصورت انفرادی و برای نیاز ورزشکاران آموزش داده می شود.
مرحله ۵- از آموزش تا برنده شدن:
این مرحله برای پسرهای بالای ۱۸ سال و دختران بالای ۱۷ سال مناسب است. هدف اصلی آن افزایش آماده بودن تناسب اندام و مهارت های خاص حوادث ورزش و نیز عملکرد می باشد. نکات کلیدی این مرحله به شرح زیر می باشد:
آموزش به ورزشکاران برای توسعه در رقابت های اصلی. آموزش از طریق شدت بالا و حجم نسبتا بالا همراه با دوره های استراحت مناسب برای جلوگیری از آموزش بیش از حد مشخص می شود. نسبت آموزش به رقابت در این مرحله ۲۵ به ۷۵ می باشد و درصد رقابت شامل فعالیتهای آموزشی مخصوص به رقابت می باشد.
مرحله ۶- از بازنشستگی تا حفظ آن:
هدف اصلی این مرحله حفظ و حراست ورزشکاران برای مربی گری، برای داور بودن مسابقات و اداره کردن ورزش و … می باشد.
در انواع منابعی که بیلی بیان کرد نشان داده شد که Ltad در مدل های فیزیولوژیکی و بیولوژیکی دارای منشاهای خاص خودش می باشد. بطور کلی Ltad می تواند، بطور منطقی به عنوان یک مدل هدفمندی از توسعه شرح داده شود فاکتورهای مربوط به انطباق با آموزش و آموزش بهتر را مطرح می کند.
۳.۵.۳.۲. مدل توسعه ای C ôté’s از مشارکت ورزشی (D M S P)^[81]
کات^[۸۲] ۳ مرحله از توسعه را شناسایی کرد:
مرحله الگوبرداری^[۸۳] (۶ تا ۱۲ سال): در این مرحله به بچه ها فرصت خوبی برای الگوبرداری دامنه ای از ورزشها، توسعه پایه و اساس مهارت های اساسی و حرکت و تجربه کردن ورزش به عنوان منبع تفریح و سرگرمی داده می شود.
مرحله تخصصی کردن^[۸۴] (۱۳ تا ۱۵ سال): در این هنگام بچه ها شروع به تمرکز بر روی تعداد کمتری از ورزش ها می کنند، اما در عین حال تفریح و سرگرمی هنوز حیاتی بوده، به عنوان یک ورزش خاص است و به عنوان ویژگی های مهم مشغول به ورزش پدیدار می شود.
مرحله سرمایه گذاری^[۸۵](بچه های بالای ۱۶ سال): در این هنگام کودکان ملزم می شوند تا به سطح بالایی از عملکرد در یک ورزش خاص برسند و عناصر استراتژیک، رقابتی و توسعه مهارتی ورزش به عنوان مهمترین عناصر پدیدار می شود.
پیشرفت از مرحله الگوبرداری می تواند یکی از ۳ حالت بیان شده را به خود بگیرد. بچه ها می توانند بطور جدی تر در یک یا دو ورزش در مرحله تخصصی کردن مشغول شوند، آنها می توانند تصمیم بگیرند که می خواهند ورزش را به عنوان یک فعالیت تفریحی انتخاب کنند، یا اینکه از ورزش انصراف دهند. به همین صورت در مرحله تخصصی کردن، برای بازیکنان به هنگامیک از سطح بالایی از عملکرد در یک ورزش الهام می گیرند، ۳ گزینه قابل دسترس است. تفریح و سرگرمی، انصراف از ورزش و یا پیشرفت به مرحله سرمایه گذاری. آن دسته از بازیکنانی که به سال های سرمایه گذاری می رسند می توانند بعدا حتی تا سطوح بالاتری از عملکرد پیشرفت کنند، به سمت ورزشهای تفریحی بروند با به راحتی از آن انصراف دهند.
(شکل.۸.۲)
رها کردن
الگوبرداری
تخصصی کردن
رها کردن
سرمایه گذاری
تفریح
رها کردن
شکل ۸.۲. مدل توسعه ای Côté’s از مشارکت ورزشی
۴.۵.۳.۲. مدل Bailey و Morleyدر رابطه با توسعه افراد با استعداد^[۸۶]
چهارمین مدل رسمی توسعه از تحقیقات تجربی اساسی در رابطه با فرآیندهای پیشرفت افراد حرفه ای در آموزش جسمانی مدرسه ریشه گرفت(بیلی و همکارانش،۲۰۰۹، مورلی و همکارانش^[۸۷]،۲۰۰۶). بیلی و همکارانش سعی کردند قصد و هدف معلمان، دانش آموزان، سیاستمنداران و روشهایی را که آنها برای شناسایی و ارائه این روش ها به توانمندترین دانش آموزان از آنها استفاده می کردند را شناسایی کنند. براساس یافته های بدست آمده از این تحقیقات آنها برای توسعه راهکارهای لازم پیشرفت کردند. بنابراین این گروه کارشناسان را با ارائه تشرحی فرآیندها و استراتژیها شروع کردند و سپس به سوی معیارهای توصیفی تمرینات موثر پیش رفتند. در این مدل، مجموعه ای از فرضیات اصلی شرح داده شد که برای شناخت کافی پیشرفت خبرگان موثر و بحرانی است. اولین فرضیه، ایجاد تفاوت بین توانایی و عملکرد می باشد. به دنبال تحقیقات آبوت (۲۰۰۲)، مشخص شد که کاهش معمول مراحل شناسایی افراد حرفه ای تا سطح عملکردهای اخیر قابل مشاهده بود. از آنجائیکه پیشرفت افراد نتیجه ای از تعامل بین توانایی های فطری و یادگیری فرهنگی و اجتماعی است، اما تصور اینکه بین توانایی و عملکرد رابطه ای هایی وجود دارد، یک اشتباه است. بنابراین از نقطه نظر پیشرفت افراد مستعد، عملکرد اخیر، نشانه ضعیفی از توانایی است، زیرا از طریق میزبانی سایر تاثیرات دیگر مثل آموزش، حمایت، سرمایه گذاری والدین و ارزشهای اجتماعی تعدیل می شود. فرضیه دوم این است که توسعه دارای چندین بعد و ویژگی می باشد. بیلی و مورلی با تقلید از چندین نظریه پردازان آموزشی، تمایزاتی را بین شرح توانایی ها و پدیداری پیشرفته این توانایی ها به سوی نتایج خاص رسمی، ایجاد کردند. این توانایی ها در محدوده های خاصی توسعه یافتند که گاهی اوقات تجزیه و تحلیل شده، با هم ترکیب شدند و در بعضی رفتارهای خاص مثل موفقیت در ورزش نشان داده شدند. این توانایی ها شامل موارد زیر است:
توانایی جسمانی^[۸۸] ( که از طریق حرکت و عملکرد فیزیکی مهارت ها مشخص می شود)
توانایی بین فردی^[۸۹] ( که در مفاهیم اجتماعی نشان داده شد و بنیان رهبری، کار تیمی و مفاهیم مشابه می باشد.
توانایی میان افراد^[۹۰](که ظرفیت افراد برای کنترل خود بخودی، کارآیی فردی و هوش هیجانی را نشان می دهد)

ایشان هدف خود را از تألیف تفسیر نور، نوشتن یک تفسیر صادراتی عنوان می‌کند که
می توان به راحتی آن را به زبانهای مختلف ترجمه کرد و برای همه انسانها با هر دین و گرایش پیام داشته باشد.

برای این منظور فقط پیام‌های آیات را بیان می‌دارد، آن هم پیامهای عمومی و قابل استفاده برای همه‌ی انسانها. استاد قرائتی پس از انقلاب در مسئولیت‌های متفاوتی نمایندگی حضرت امام (ره) را بر عهده داشت وی در اردیبهشت سال ۶۱ به «نمایندگی ولی فقیه» در سازمانهای نهضت سواد آموزی منصوب شد و سپس ریاست این سازمان را نیز بر عهده گرفت و این مسئولیت را تا اسفند سال ۱۳۸۹داشت. هم اکنون نیز مسئولیت نهاد «ستاد اقامه‌ی نماز» را بر عهده دارد و همچنین به فعالیّتهای قرآنی خود در صدا و سیما نیز ادامه می‌دهد.
دیگر آثار استاد قرائتی عبارتند از: آشنایی با نماز، ۱۱۴ نکته درباره‌ی نماز،پرتوی از اسرار نماز، امر به معروف و نهی از منکر و …)(سایت رسمی درسهایی از قرآنwww.ketab.sal.ir).
۳-۷-۲- اساس کار تفسیر نور
این تفسیر به زبان ساده و روان و قابل استفاده برای عموم نگاشته شده و شامل همه‌ی آیات قرآن کریم بوده و مهّم ترین ویژگی آن پیام‌های کوتاه و کاربردی است که راه گشای زندگی و قابل ترجمه به زبان‌های زنده‌ی دنیا می‌باشد.
مطالب این تفسیر در قالب ۳ عنوان ارائه شده است:

 

1. 1. ترجمه‌ی آیه؛

 

1. 1. نکته ها، شامل: ریشه لغات مشکل، شأن نزول آیه، آیات مرتبط، روایات ذیل آیه، پاسخ گویی به برخی پرسش ها؛

 

1. 1. پیام ها که مقصود اصلی مؤلّف، همین بخش بوده تا نشان دهد قرآن، کتاب زندگی بشردر همه‌ی عصرها و برای همه نسل هاست.

 

۳-۸- تفسیر جلاء الاذهان و جلاء الاحزان
۳-۸-۱ - درباره‌ی مفسّر
شیخ «ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی» فاضل، عالم، متکلّم، محدّث و مفسّر معروف از مشاهیر علمای امامّیه می‌باشد. نگارنده با جُستار در بسیاری از کتب تفسیری مربوطه متوجّه شدم متأسفانه شرح درستی از ایشان موجود نیست، لذا درباره‌ی عصر حیات مؤلف اختلاف نظراتی وجود دارد. در عین حال از اسلوب و سبک نگارش تفسیر و کاربرد واژه ها و اصطلاحات و نیز قرائتی که گاه در ذیل توضیحات ایشان استنباط می‌شود، باید اذعان کرد که احتمالاً وی از مفسّران قرن نهم یا دهم هجری باشد.
مرحوم «ابوالمحاسن جرجانی» از جمله مفسّران بزرگ امامّیه بوده که به طور گسترده در تبیین آیات روح بخش الهی از روایات روشنگر مروی از ائمه‌ی بزرگوار شیعه بهره‌های وافری برده است که این امر در گرایش تفسیری ایشان به روش روایی تأثیر به سزایی داشته است.
وی در خطبه‌ای که در مقدمه‌ی تفسیر خود آورده است به حدیث نبوی ثقلین به عنوان یکی از دو وزنه‌ای که لازم است مسلمانان جهت رهنمون شدن به حقیقت، بدان تمسّک جویند نام می‌برد، لذا هر گاه ایشان در تفسیر آیه‌ای با ابهام مواجه می‌شود به ویژه در تفسیر آیات مشابه، تنها ابزار
گشاینده‌ی مشکل را استناد به روایات می‌داند و با بهره گرفتن از آنها به تفسیر آیه و رفع ابهام می‌پردازد
(سایت دانشنامه‌ی موضوعی قرآنwww.maaref quran.org).
۳-۸-۲- اساس کار تفسیر جلاء الاذهان و جلاء الاحزان
این تفسیر از جهت نگارشی بسیار خوب و عبارات آن دارای فصاحت و بلاغت و عاری از هر گونه اطناب می‌باشد. در پاره‌ای از موارد که ایجاز مطلب باعث اخلال در کلام می‌شود بیان مفسّر به صورت تفصیل ایراد شده است. وی مطلب تاریخی را متذکّر شده و جهت تنوّع موضوع و تقریب مطلب به ذهن خواننده به اشعار عربی و فارسی تمثیل جسته است. البّته با دقّت در محتوای تفسیر مذکور سبک بیانی آن طبق فضای ادبی قرن نهم یا دهم ایراد شده است.
گرچه این سبک شاید برای خوانندگان امروزی قدری مشکل به نظر برسد اما در واقع این گونه نگارش در نوع خود، سهم به سزایی در شکوفایی فرهنگ و ادبیّات یک ملّت ایفا کرده است، لذا مفسّر، تمام آیات را در یک مجموعه‌ی تفسیری در حجم ده مجلّد و به قطع وزیری تدوین کرده است برخی از مفسّران و محقّقان در کامل بودن این تفسیر از جهت در بر گرفتن تمام سوره‌های قرآن ایجاد تردید کرده‌اند و اعتقاد دارند که بخشی از قرآن توسط مرحوم «ابوالمحاسن جرجانی» تقریر شده است و پس از ایشان بخشی نیز توسط مفسّری دیگر به نام « سیّد گازر» به رشته‌ تحریر درآمده است. امّا وجود نسخ متعدد و تصریح علمای اعلام به ویژه صاحب «ریاض العلماء» به این که وی تمام دوره‌ی این تفسیر را که
توسط «ابوالمحاسن جرجانی» تدوین شده مشاهده کرده است، به نظر می‌رسد هیچ گونه تردیدی نسبت به این قضیّه بر جا نمی‌ماند(سایت دانشنامه‌ی موضوعی قرآنwww.maaref quran.org).
فصل چهارم
شواهد شعری
۴-۱- شواهد شعری بوستان و گلستان سعدی در تفسیر عاملی
۴-۱-۱- سوره‌ی بقره، آیه‌ی ۳
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ.
(همان مردم که مؤمن بعالم غیب هستند [و آنچه ز چشم‏شان پوشیده است بیارى اندیشه و خرد مى‏پذیرند] نماز مى‏خوانند و از آنچه نصیبشان کردیم به دیگران بهره مى‏رسانند)
نکته ها:
این سوره در مدینه نازل شده است و در زمان پیامبر ( ص) گفته می‌شد: هر کس که سوره‌ی بقره و آل عمران را می‌دانست«حبرش» نامیده می‌شد یعنی بسیار عالم و مردم او را محترم می‌شمردند.
در یکی از جنگ‌ها پیغمبر، جوانی را فرمانده‌ی لشکر کرد مردم گفتند: این جوانتر از نفرات لشکر است. پیامبر ( ص) فرمود : او از دیگران عالم تر است زیرا که سوره‌ی بقره را یاد دارد.
پیام ها :
۱.ایمان پذیرش در دل است و بس؛
۲.غیب یعنی آنچه دور از حس و عقل است و دو گونه است:
- اوّل آنکه تو از آن غایبی و آن عالم غیب الغیوب خداوندی است که تو از آن دوری و آن به تو نزدیکتر از رگ گردن است؛
-دوّم آنکه او از تو غایب است و آن عالم ارواح و حقایق ثابته‌ی عالم است که موجوداتی ثابت هستند از پیش انسان تا همیشه و چون حواس ظاهری ما رسای به آنها نیست، غایب و پنهان از ما نامیده می‌شوند؛

 

3. 3. به درستی مواظب نماز باشید و در آن سستی نکنید؛

 

۴.تکبیر و قرائت را با تفکّر، رکوع و سجود را با تواضع و تشهّد را با امیدواری انجام دهید و با اخلاص سلام دهید(عاملى،۱۳۶۰، ج‏۱: ۷).
شواهد شعری سعدی مربوط به قسمت ۲ پیام ها:

 

دوست نزدیـکتر از من بـمن است چـه کنم با کـه توان گفت کـه او

ویـن عجب‏تر که من از وى دورم‏ در کنــار مـن و مـن مهجـــورم (سعدی، ۱۳۸۴: ۱۰۰)‏

حکومت علی اف یک حکومت غیرمذهبی با اهداف مشخص است که هرگز به طور رسمی لزوم اتحاد آذریها را مطرح نکرده است. بر خلاف آن چه در دوران ایلچی بیگ اتفاق افتاد. برخی از راهکارهای مقابله با تهدیدات قومی عبارتند از
- کمک به حفظ وضع موجود در منطقه قفقاز جنوبی
- پرداختن به مسائل انسجام بخش تاریخ معاصر ایران که احساس تعلق و وحدت ملی را افزایش میدهد.
- تداوم بحران قرهباغ علاوه بر تهدید ایران، موجبات اشتغال تندروهای ارمنی و آذری را در آن سوی مرزها به وجود خواهد آورد و این امر به محدود شدن تبلیغات الحاق گرایانه خواهد انجامید.
۲-٢-۳- رژیم حقوقی دریای خزر
رژیم حقوقی دریای خزر، یک مسئله چالش آفرین در معادلات کشورهای ساحلی این دریاچه بزرگ میباشد. اقدامات یک جانبه برخی از کشورهای ساحلی، همچون جمهوری آذربایجان توانسته است امکان دستیابی به یک اجماع و توافق جمعی و عادلانه را محدود کند.
ایران قدیمیترین تمدن و دولت حاشیه این منطقه را شکل داده و سابقه حضور تاریخی بیشتری نسبت به بقیه کشورهای ساحلی دارد. سیاست جمهوری اسلامی ایران در مورد رژیم حقوقی دریای خزر مبتنی بر «یک رژیم حقوقی جامع با کشورهای حاشیه دریای خزر که متضمن منافع جمعی و مبتنی بر اتفاق آراء باشد»^[۳۲] است.
۲-۳- چالشهای امنیتی در قفقاز جنوبی
منطقه قفقاز جنوبی به دلیل وجود منابع غنی انرژی، بحران قرهباغ، ناسازگاری گرجستان و روسیه، تنوع قومی، توسعه نیافتگی اقتصادی و اجتماعی، مناقشات سرزمینی، تهدیدات فراملیتی و جرایم سازمان یافته و خشونت و بیثباتی سیاسی یک منطقه مستعد بحران به شمار میرود.
با توجه به این که احتمال تسری بحرانهای این منطقه به کشورهای پیرامونی از جمله جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، در این قسمت به شناخت مهمترین تهدیدات و چالشهای امنیتی در این منطقه بیثبات پرداخته میشود.
الف- مناقشه‌های قومی و سرزمینی
قفقاز را میتوان متنوعترین منطقه جهان از نظر اقوام محسوب نمود. سه گروه قومی اصلی منطقه، ارامنه، گرجیها و آذریها تشکیل دهنده سه کشور منطقه میباشند. از مناقشات عمده قومی و سرزمینی میتوان به بحران ناگورنو- قرهباغ و نزاع میان دولت مرکزی گرجستان و مناطق جدایی طلب آبخازیا و اوستیای جنوبی اشاره نمود که منجر به دخالت مسکو گردید.
ب- ساختارهای دولتی ناکارآمد و خشونتهای سیاسی و اجتماعی
دولتهای قفقاز جنوبی به دلیل فقدان تجربه همچنان نسبت به ایجاد موسسات و نهادهای اجتماعی موثر ناتوان ماندهاند. در سطح سیاسی قدرت نه در نهادهای اجتماعی بلکه در شخصیتهای سیاسی منحصر است. رشوه، فساد و سوء مدیریت در این سه کشور از ویژگیهای عمده دستگاه های اداری و دولتی است.
کودتا و ترور شخصیت‌های سیاسی از نشانه های روشن عدم ثبات سیاسی در هر سه کشور قفقاز جنوبی میباشد.^[۳۳]
ج- توسعه نیافتگی سیاسی و اجتماعی
سه کشور قفقاز جنوبی را نه میتوان دموکراسی قلمداد کرد و نه دولتهای کاملاً اقتدارگرا. «انتخابات با مشروعیت مبهم، سطوح پایین مشارکت سیاسی، عمیق‌تر شدن شکاف میان حاکمان و عموم مردم، نقصان دموکراسی و فساد اقتصادی از عوامل نگران کننده در منطقه قفقاز جنوبی به شمار میروند»^[۳۴]
د- رقابت قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای
علاوه بر سه کشور آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، سه بازیگر منطقهای یعنی ایران، ترکیه و روسیه و دو بازیگر فرامنطقهای یعنی آمریکا و اتحادیه اروپا در قفقاز جنوبی ایفای نقش میکنند: ناتو و سازمان امنیت و همکاری اروپا، به دلیل حضور در حل بحران قرهباغ از طریق گروه مینسک نیز از دیگر بازیگران فعال در این منطقه هستند.
کشورهای قفقاز جنوبی از رقابت این قدرتها میتوانند بهرهبرداری کنند.
«رقابت ژئوپلتیک در قفقاز تهدیدی علیه امنیت سه کشور قفقاز جنوبی است اما فرصتی را نیز در اختیار آنان قرار میدهد تا منافع ملی خود را در این رقابت جست و جو کنند»^[۳۵]
فصل سوم
بررسی ابعاد نفوذ اسرائیل در جمهوری آذربایجان
مقدمه
پس از فروپاشی اتحاد شوروی، اسرائیل به منظور گسترش نفوذ در منطقه، روابط همه جانبه‌ای را با جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز برقرار کرده است سابقه روابط اسرائیل با جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز در سه دوره تاریخی مجزا قابل بررسی است.
الف) از زمان تأسیس اسرائیل تا قبل از روی کارآمدن گورباچف: در بیشتر این دوره شوروی موضعی خصمانه در قبال اسرائیل اتخاذ نموده و بالطبع جمهوری‌های منطقه که هیچگونه ارتباطی جز از طریق دولت مرکزی با جهان خارج نداشته‌اند نیز از هیچ رابطه‌ای با اسرائیل برخوردار نبودند.
ب) دومین دوره از روی کارآمدن گورباچف تا زمان فروپاشی شوروی ادامه داشته است. در این دوره، سیاست خارجی شوروی در قبال اسرائیل چرخش یافته و تا پایان سال ۱۹۹۱ سفیر بین طرفین مبادله می‌شد و به یهودیان روسیه اجازه داده می‌شد تا مهاجرت همگانی به اسرائیل داشته باشند.
ج) سومین مرحله با فروپاشی شوروی و استقلال جمهوریهای مشترک المنافع آغاز گردید. در این دوره اسرائیل به عنوان یکی از رقبای با نفوذ وارد صحنه رقابت منطقه‌ای گردید.^[۳۶]
عوامل متعددی توجیه کننده نفوذ اسرائیل در جمهوری آذربایجان هستند.
این عوامل به طور کلی به عوامل اقتصادی و امنیتی قابل تقسیم می‌باشند.
بهره‌گیری از منابع غنی انرژی جمهوری آذربایجان و نیز امکان دستیابی به بازار روبه رشد و پر مصرف این کشور در جهت صادرات کالا برای اسرائیل از عوامل اقتصادی توجیه کننده این نفوذ به شمار می‌روند.

نزدیکی به مرزهای شمالی ایران، به عنوان بزرگترین دشمن اسرائیل مطلوبیت بسیاری را برای اسرائیل به همراه دارد. در این بین جمهوری آذربایجان نیز از گسترش روابط با اسرائیل استقبال می‌کند. که علت آن خواست این کشور در نزدیکی هرچه بیشتر به ایالات متحده و نیز امکان استفاده از تکنولوژی‌های مدرن اسرائیل در زمینه‌های گوناگون می‌باشد.
۳-۱- اهداف و انگیزه‌های اسرائیل در قفقاز جنوبی
اسرائیل تلاشهای گستردهای را برای نفوذ اقتصادی و سیاسی در این منطقه آغاز کرده است «اسرائیل سعی میکند از طریق روابط اقتصادی و تجارت، روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را توسعه داده و به تدریج نفوذ استراتژیک خود را در منطقه افزایش دهد»^[۳۷]
اسرائیل با کمک گرفتن از عوامل داخلی و خارجی توانسته است حضوری پر رنگتر در این منطقه داشته باشد. «منظور از عوامل داخلی مجموعه امتیازها و ویژگیهایی است که اسرائیل در جمهوریهای منطقه از آنها برخوردار است»^[۳۸]
تأسیس شرکتهای تولیدی و صنعتی، فعالیت در بخش کشاورزی و به خصوص مدیریت آب در قالب طرح «آب کمتر، زمین بیشتر» اجرای فستیوالهای فرهنگی و قراردادهای نظامی، همان گونه که در فصلهای پیشین اشاره گردید، از عوامل داخلی تسهیل کننده نفوذ اسرائیل در منطقه قفقاز جنوبی و به ویژه جمهوری آذربایجان است. از عوامل خارجی نیز میتوان به گرایش جمهوریهای آذربایجان و گرجستان به آمریکا و به تبع آن میل و خواست روابط نزدیکتر با اسرائیل و نیز حمایت آمریکا از اهداف منطقهای اسرائیل اشاره کرد.
بهرهگیری از تبلیغات شدید علیه جمهوری اسلامی ایران با متهم کردن ایران به تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای، اخلال در فرایند صلح خاورمیانه و حمایت از تروریسم، موجب شده است تا بستر مناسبی برای جهتدهی به افکار عمومی در منطقه به وجود بیاید.
اهداف اسرائیل در منطقه قفقاز جنوبی
پس از فروپاسی شوروی، بزرگترین مشکل جمهوریهای استقلال یافته، ضعف و رکود اقتصادی به شمار میرفت. این جمهوریها خواهان جذب سرمایهگذاران و کمکهای اقتصادی از هر جای ممکن بودند. رژیم صهیونیستی با بهره گرفتن از این موقعیت اهداف خویش را برای نفوذ در این مناطق به شرح زیر مشخص نموده است.
- بهرهگیری از منابع غنی انرژی (اسرائیل یک سوم نفت خود را از آذربایجان تأمین میکند)
- بازار بزرگ مصرف با جمعیتی در حدود ۷۰ میلیون نفر (قفقاز جموبی حدود ۲۰ میلیون نفر) فرصت مناسبی را برای صادرات کالا و دانش فنی به وجود میآورد.
- نزدیکی به مرزهای شمالی ایران به عنوان بزرگترین دشمن رژیم صهیونیستی
- بهرهبرداری از یهودیان این جوامع
- جلب حمایت این جمهوریها در مجامع بین المللی به طرفداری از رژیم صهیونیستی^[۳۹]
اسرائیل و جنبش صهیونیسم به منظور بسط حضور خود همواره سعی کرده‌اند از تمام رویدادها و تحولات جهان به نفع خود بهره‌برداری کنند که بهره‌گیری از تغییر و تحولات کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نمونه‌ای از آن است.
پس از نابودی نظام کمونیستی و فروپاشی این امپراطوری که به استقلال تعدادی از کشورهای مسلمان نشین آسیای مرکزی و قفقاز و رها شدن آنها از زیر سلطه شوروی انجامید، این کشورها مورد توجه اسرائیل قرار گرفتند.
بنابراین، این رژیم در ترسیم خطوط مورد نظر خود در منطقه، بویژه برای نفوذ هر چه بیشتر در این کشورهای تازه استقلال یافته، در زمینه‌های گوناگون به فعالیت پرداخت.
اهداف و انگیزه‌هایی که موجب شده است تا اسرائیل در میدان و عرضه رقابت بر سر نفوذ در منطقه آسیای مرکزی قفقاز تلاش نماید عبارتند از:
- ترس از دسترسی دشمنان اسرائیل در خاورمیانه به سلاحها و فن‌آوری هسته‌ای؛ بطوریکه «موساد» و «سیا» به دقت حرکات متخصصان انرژی هسته‌ای دولتهای منطقه را زیر نظر دارند.
- سرنوشت یهودیان منطقه آسیای مرکزی و قفقاز: یکی از انگیزه‌های اسرائیل برای برقراری روابط با کشورهای منطقه، ایجاد شبکه‌ای لازم در این کشورها برای خارج کردن یهودیان از منطقه در شرایط اضطراری است.
- تلاش برای جلب همکاری جمهوری‌های منطقه در مجامع بین‌المللی: در این زمینه جلب حمایت کشورهای منطقه در سازمانهای بین‌المللی برای کاهش فشار علیه اسرائیل و رفع بحران مشروعیت بین‌المللی آن، جلوگیری از تشکیل جعبه ضد اسرائیلی در منطقه، گسترش سطح تماس با کشورهای اسلامی و تامین مواضع دیپلماتیک یکنواخت کشورهای منطقه در مورد مناقشه اعراب و اسرائیل و فرایند صلح خاورمیانه، از انگیزه‌های دیگر اسرائیل می‌باشد.»
- ترویج تفکرات صهیونیستی: اسرائیل با بهره‌گیری از اقلیت یهودی ساکن در این جمهوریها، از آنان به عنوان اهرم نفوذ آن کشور در جهت منافع خود استفاده می‌کند.
- توسعه پیوندهای اقتصادی: گسترش روابط اقتصادی با کشورهای منطقه بویژه در بخش‌کشاورزی، آبیاری، مدیریت آب و کشت پنبه در سرلوحه اقدامات اسرائیل در منطقه قرار دارد. اسرائیل می‌کوشد از مجاری اقتصادی و تجارت، روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را توسعه داده و به تدریج عمق استراتژیک خود را در منطقه افزایش دهد.
- تحکیم بیشتر روابط با آمریکا: به نوع روابط آمریکا و اسرائیل که از دید برخی از صاحبنظران گمان می‌رفت با حذف رقیب دوران جنگ سرد آمریکا، از نظر نظامی- سیاسی زیر سئوال رود، نه تنها خللی وارد نیامد، بلکه با شکل‌گیری روابط اسرائیل با جمهوری‌های منطقه و بستر خاورمیانه بزرگ، اهمیت اسرائیل برای آمریکا به عنوان متحد استراتژیک قوت بیشتری یافته است.^[۴۰]
گرچه اسرائیل، از فروپاشی شوروی که یکی از دشمنان استراتژیک اسرائیل محسوب می‌شد با خشنودی استقبال کرد اما با فدراسیون روسیه رابطه خوبی برقرار کرده است، هرچند به نظر می‌رسد اسرائیل بر سر تسلط بر آسیای مرکزی و قفقاز سه هدف خاص را نیز دنبال می‌کند:
۱) همجواری این منطقه با ایران از بعد استراتژیک برای اسرائیل دارای اهمیت ویژه است.
۲) تحت تاثیر قراردادن بعد عربی خاورمیانه و تبدیل آن به خاورمیانه برزگتری که به جای مرزهای شمالی ایران به مرزهای جمهوری‌های منطقه درروسیه متصل است.
۳) امکان بازگرداندن یهودیان مقیم در منطقه به اسرائیل^[۴۱]