۹۳۲۰۹/۰

 

 

* ۰۱۸/۰

 

 

۳۷۳۸/۰

 

 

۹۵۸۸/۴

 

 

 

دوم متوسطه

 

 

۷۱۰۳۲/۱

 

 

۹۷۱۰۶/۰

 

 

۲۱۴/۰

 

 

۶۷۸۱/۰-

 

 

۰۹۸۷/۴

 

 

همانگونه که در جدول ۴-۳۹ دیده می شود، تفاوت میانگین ویژگی شخصیتی با وجدان بودن در میان پایه های اول و سوم متوسطه دارای سطح معنی داری ۰۱۸/۰ بوده و بنابراین در سطح ۰۵/۰ معنادار بوده و نشان می دهد که میزان ویژگی شخصیتی با وجدان بودن در دانش آموزان پایه سوم متوسطه بالاتر از دانش آموزان پایه اول متوسطه است.

فصل پنجم
نتیجه گیری، بحث و پیشنهادها
فصل پنجم
نتیجه گیری، بحث و پیشنهادها
۵-۱ مقدمه
این تحقیق با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و سبک های یادگیری در میان دانش آموزان مقطع متوسطه نظری شهرستان بیجار انجام شده است. این هدف از طریق پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت نئو[۱۸۶](کاستا و مک کرا،۱۹۹۲) و پرسشنامه سبک های یادگیری کلب[۱۸۷](۱۹۸۵) مورد بررسی قرار گرفت.
جامعه آماری این تحقیق شامل دانش آموزان مقطع متوسطه نظری شهرستان بیجار بود، که از بین آنها تعداد ۳۱۵ نفر از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب گردید. برای تحلیل نتایج تحقیق، از آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون لوجستیک و جهت بررسی سؤال های پژوهشی از آزمون خی دو، آزمون t گروه های مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون پیگیری شفه استفاده شده است.
این فصل مربوط به نتیجه گیری و بحث پیرامون نتایج تحقیق می باشد. در این فصل ابتدا به یافته های تحقیق که شامل بررسی نتایج مربوط به رابطه ویژگی های شخصیتی و سبک های یادگیری دانش آموزان است پرداخته و سپس به بیان محدودیت های تحقیق و همچنین ارائه پیشنهادهایی برگرفته از نتایج تحقیق جهت انجام تحقیقات بعدی خواهیم پرداخت.
۵-۲ خلاصه نتایج
بررسی یافته های توصیفی تحقیق حاکی از آن است که نمره میانگین ویژگی‌های شخصیتی روان رنجور خویی، گشودگی به تجربه، موافق بودن و با وجدان بودن در پسران بالاتر از دختران است، ولی دختران تنها در ویژگی شخصیتی برون گرایی دارای میانگین بالاتری نسبت به پسران هستند. در رابطه با متغیر سبک یادگیری، یافته های توصیفی تحقیق حاکی از آن است که سبک یادگیری همگرا بیشترین فراوانی را در میان دانش آموزان دارد. در حالی که کمترین فراوانی مربوط به سبک یادگیری واگرا است. سبک های یادگیری جذب کننده و انطباق یابنده نیز از نظر فراوانی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند.
در بخش یافته های استنباطی، با بررسی روابط چندگانه بین ویژگی‌های شخصیتی و سبک های یادگیری(فرضیه های تحقیق)، بوسیله رگرسیون لوجستیک این نتایج بدست آمده است: در زمینه رابطه ویژگی های شخصیتی پنج گانه با سبک یادگیری همگرا، تنها رابطه ویژگی شخصیتی برون گرایی با سبک یادگیری همگرا معنی دار و البته منفی است. در مورد سبک یادگیری جذب کننده هیچ یک از ویژگی های بزرگ شخصیتی، نقش معنی داری در پیش بینی متغیر ملاک یعنی سبک یادگیری جذب کننده ندارند. در بررسی وجود رابطه چندگانه بین ویژگی‌های شخصیتی و سبک یادگیری انطباق یابنده نیز مشخص شد که هیچ یک از ویژگی های بزرگ شخصیتی، نقش معنی داری در پیش بینی متغیر ملاک یعنی سبک یادگیری انطباق یابنده ندارند. همچنین با بررسی رابطه چندگانه میان ویژگی های شخصیتی و سبک یادگیری واگرا مشاهده می شود که از میان پنج ویژگی بزرگ شخصیتی، تنها ویژگی موافق بودن، عامل مناسبی برای پیش بینی متغیر ملاک یعنی سبک یادگیری واگرا است و چهار ویژگی شخصیتی دیگر، نقش معنی داری در پیش بینی این متغیر ندارند.
در ادامه، چند سؤال پژوهشی مطرح و بررسی گردید که نتایج حاصل، تحت عنوان یافته های جانبی تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. بر این اساس روابط همبستگی میان ویژگی های پنج گانه شخصیتی با همدیگر نیز مورد مطالعه قرار گرفت. ویژگی شخصیتی روان رنجور خویی، با ویژگی های شخصیتی برون گرایی، موافق بودن و با وجدان بودن همبستگی منفی دارد. ویژگی شخصیتی برون گرایی، با ویژگی شخصیتی روان رنجور خویی به صورت معنی دار و منفی، ولی با ویژگی های شخصیتی گشودگی به تجربه، موافق بودن و با وجدان بودن به صورت معنی‌دار و مثبت همبسته است. ویژگی شخصیتی گشودگی به تجربه، با عوامل برون گرایی، موافق بودن و با وجدان بودن، همبستگی معنی‌دار و مثبت دارد. ویژگی شخصیتی موافق بودن، با ویژگی شخصیتی روان رنجور خویی همبستگی بالا و منفی، و با ویژگی‌های شخصیتی برون گرایی، گشودگی به تجربه و با وجدان بودن همبستگی بالا و مثبت دارد. ویژگی شخصیتی با وجدان بودن با عامل روان رنجور خویی همبستگی بالا و منفی دارد ولی همبستگی این عامل با ویژگی های شخصیتی برون گرایی، گشودگی به تجربه و موافق بودن، مثبت و معنی دار است.
بررسی رابطه میان ویژگی های شخصیتی دانش آموزان با جنسیت آنها نشان می دهد که تفاوت میانگین دو جامعه پسران و دختران، تنها در مورد ویژگی شخصیتی گشودگی به تجربه اختلاف معنی داری به نفع پسران دارد و در مورد سایر ویژگی های شخصیتی تفاوت معنی داری میان دو جنس دیده نمی شود.
در ادامه، مطالعه تفاوت بین ویژگی های شخصیتی دانش آموزان در پایه های مختلف تحصیلی، بیانگر این است که از میان پنج ویژگی شخصیتی وارد شده در معادله تحقیق، ویژگی های شخصیتی برون گرایی، روان رنجور خویی، گشودگی به تجربه و موافق بودن هیچ رابطه معناداری با پایه تحصیلی آزمودنی ها ندارند و تنها در مورد ویژگی شخصیتی با وجدان بودن، مشاهده می شود که رابطه معنی داری میان این ویژگی شخصیتی و پایه تحصیلی برقرار است به این معنی که نمره میانگین عامل با وجدان بودن در دانش آموزان پایه سوم متوسطه بیشتر از پایه های اول و دوم است. در نهایت نتایج تحقیق حاکی از این است که روابط معنی داری میان پنج ویژگی بزرگ شخصیتی با عامل رشته تحصیلی و همچنین میان سبک های یادگیری با رشته های مختلف تحصیلی برقرار نیست.

۵-۳ بحث در نتایج
بر اساس یافته های توصیفی تحقیق، میانگین ویژگی‌های شخصیتی روان رنجور خویی، گشودگی به تجربه، موافق بودن و با وجدان بودن در پسران بالاتر از دختران است.
دختران تنها در ویژگی شخصیتی برون گرایی دارای میانگین بالاتری نسبت به پسران هستند. عامل برون گرایی صفاتی همچون جامعه پذیری، معاشرت، سلطه جویی، هیجان خواهی، فعال بودن، پرحرف بودن و پر انرژی بودن است. افرادی که در عامل برون گرایی نمره بالایی بدست می‌آورند، بسیاری از صفات فوق در آنها دیده می شود. برای مثال، آنها مهارت های اجتماعی زیادی دارند و دائما در حال جنب و جوش هستند. به نظر می رسد که این ویژگی ها در دختران بیشتر از پسران دیده می شود.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
در رابطه با متغیر سبک یادگیری، یافته های توصیفی تحقیق نشان می دهد که سبک یادگیری همگرا بیشترین فراوانی را در میان دانش آموزان دارد. در حالی که کمترین فراوانی، مربوط به سبک یادگیری واگرا است. ولی‌زاده (۱۳۸۴) و ناصری (۱۳۸۷)، گزارش داده اند که بیشترین فراوانی سبک‌های یادگیری در میان دانشجویان، مربوط به سبک یادگیری همگرا و کمترین میزان آن مربوط به سبک یادگیری واگرا بوده است. در حالی که برخی پژوهشگران مانند عزیزی(۱۳۸۰) و قاسمی(۱۳۸۸)، نتایج متفاوتی بدست آورده اند. به عنوان مثال، عزیزی(۱۳۸۰) گزارش نموده است که بیشترین و کمترین سبک یادگیری در میان دانشجویان، به ترتیب سبک های جذب کننده و واگرا بوده است. سبک یادگیری واگرا با توانایی تخیل قوی و خلاقیت بالا همراه است و همانگونه که از نتایج این تحقیق و تحقیقات فوق برمی‌آید، افراد دارای این توانایی‌ها در جامعه، در مقایسه با افراد با سبک های دیگر، همیشه از درصد کمتری برخوردار بوده است.

برای

معنایی که اهل لغت برای واژه محسور گفتهاند با معنایی که روایت فرموده تفاوت دارد: «قوله عز و جل: وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً قال: نهاه أَن یعطی کل ما عنده حتى یبقى محسوراً لا شی‏ء عنده قال: و العرب تقول حَسَرْتُ الدابه إِذا سَیَّرتها حتى ینقطع سَیْرُها و أَما البصر فإِنه یَحْسِرُ عند أَقصى بلوغ النظر و حَسِرَ یَحْسَرُ حَسَراً و حَسْرَهً و حَسَراناً، فهو حَسِیرٌ و حَسْرانُ إِذا اشتدّت ندامته على أَمرٍ فاته»[۳۳۰] بنابراین امام معنای مقصود را فرمودهاند.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

وجوه:

فی تفسیر العیاشی عن إبراهیم بن عمر رفعه الى أحدهما فی قول الله: «وَ نَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ عَلى‏ وُجُوهِهِمْ» قال: على جباههم[۳۳۱].
در تفسیر عیاشی: از ابراهیم بن عمرو، در حدیثی مرفوع، از یکی از صادقین (ع) [روایت کرده است که] دربارهی سخن خداوند: «وَ نَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ عَلى‏ وُجُوهِهِمْ» فرمود: بر پیشانیهایشان [برانگیخته میگردند.]
معنای وجه روشن است و معنای «جباههم» پیشانی است: «و الجَبْهَهُ: موضع السجود» (لسان العرب، ج‏۱۳، ص: ۴۸۴) به نظر میرسد در این آیه خداوند کل را فرمودهاند و اراده جزء کردهاند.

 

قتور:

فی تفسیر على بن إبراهیم قوله: قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزائِنَ رَحْمَهِ رَبِّی إِذاً لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیَهَ الْإِنْفاقِ وَ کانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً قال: لو کانت الأمور بید الناس لما أعطوا الناس شیئا مخافه الفناء وَ کانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً اى بخیلا … .[۳۳۲]
در تفسیر علی بن ابراهیم: در تفسیر آیهی «قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزائِنَ رَحْمَهِ رَبِّی إِذاً لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیَهَ الْإِنْفاقِ وَ کانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً»[۳۳۳] آورده است: اگر کارهای در دست مردم بود، هرگز به مردم ـ به سبب هراس از نابودی ـ چیزی نمیبخشیدند، چراکه انسان،«قتور» یعنی بخیل است.
به نظر میرسد معنای مطرح شده در روایت، معنای مجازی باشد و معنای حقیقی همان باشد که در کتب لغت گفته شده: «و القَتْر: ضِیقُ العیش، و کذلک الإِقْتار»[۳۳۴]

 

مبارک:

فی کتاب معانی الاخبار باسناده الى عبد الله بن جبله عن رجل عن أبی عبد الله علیه السلام فی قول الله عز و جل: و جعلنی مبارکا أینما کنت قال: نفاعا. [۳۳۵]در کتاب معانی الاخبار با اسنادش به عبدالله بنجبله از یک رجل [روایی]، از امام صادق (ع) [روایت کرده است که] دربارهی فرمودهی خداوند عزّوجلّ: «وَ جَعَلَنِی مُبارَکاً أَینَ ما کُنتُ» فرمود: «مبارک» به معنی بسیار سودمند است.
برکت که در این روایت به کسی که نفع میرساند معنا شده در لغت چنین معنایی برایش مطرح نشده است و به نظر میرسد معنای مطرح شده در روایت، معنای مجازی است: «و معنى البَرَکه الکثره فی کل خیر» [۳۳۶] «و قیل البرکه: الزیاده»[۳۳۷] (مساس:
عن أبی ذر عن النبی صلى الله علیه و آله قال … لأنه قال کما قال سامرى قوم موسى: «لا مساس» اى لا قتال، و الأبتر و هو عمرو بن العاص.[۳۳۸]
ابوذر از پیامبر(ص)[روایت کرده است که] فرمود: … چرا که او چون سامری گفت: «لامساس»، یعنی نجنگید.[ششمین نفر نیز] ابتر، یعنی عمروبنعاص است.
«مساس» به معنای لمس کردن در لغت آمده و چنانچه در لسان العرب گفته شده، معنای «قتال» برای «مساس» کنایی است.«مَسِسْتُ الشی‏ءَ أَمَسُّه مَسّاً لَمَسْتَه بیدک، ثم استعیر للأَخذ و الضرب لأَنهما بالید» [۳۳۹]

 

یرکضون:

فی روضه الکافی کلام لعلى بن الحسین علیهما السلام فی الوعظ و الزهد فی الدنیا یقول فیه علیه السلام: و لقد أسمعکم الله فی کتابه ما قد فعل بالقوم الظالمین من أهل القرى قبلکم حیث قال: وَ کَمْ قَصَمْنا مِنْ قَرْیَهٍ کانَتْ ظالِمَهً و انما عنى بالقریه أهلها حیث یقول: وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِینَ فقال عز و جل: فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ یعنى یهربون … . [۳۴۰]
روضهی کافی: سخنی از امام سجاد(ع)در وعظ و زهد در دنیا [نقل کرده که] در ضمن آن میفرماید: هر آینه خداوند به شما شنوانده است در قرآن خود که با مردم ستم پیشه از اهل آبادیهای پیش از شما چه کرده است؟ در آنجا که فرموده است:« وَ کَمْ قَصَمْنا مِنْ قَرْیَهٍ کانَتْ ظالِمَهً» «چه بسیار آبادی که آن را در هم شکستیم در حالیکه ستمکاره بودند»و همانا مقصودش اهل آبادی است؛ چون که میفرماید،«وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِینَ» «و پس از آن، مردم دیگری را پدید آوردیم» وسپس فرموده است: «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ» [۳۴۱]«پس چون عذاب ما را احساس کردند، به ناگاه بدو افتادند» یعنی گریختند.
به نظر میرسد از آنجا که اصل معنای رکض دویدن و فرار کردن است معنای ترسیدن در رکض تضمین شده است نه اینکه در اصل به این معنا باشد: «و قد رَکَضَ الرجلُ إِذا فَرَّ و عَدا. و قال الفراء فی قوله تعالى: إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا قال: یَرْکُضون یَهْرُبون و یَنْهَزِمُون و یَفِرُّون، و قال الزجاج: یَهْرُبون من العذاب.»[۳۴۲]

 

اصلحنا:

فی تفسیر على بن إبراهیم و فی روایه على بن إبراهیم فی قوله: «وَ زَکَرِیَّا إِذْ نادى‏ رَبَّهُ رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ یَحْیى‏ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ»[۳۴۳] قال: کانت لا تحیض فحاضت.[۳۴۴]
تفسیر علی بن ابراهیم: ذیل سخن خداوند: «وَ زَکَرِیَّا إِذْ نادى‏ رَبَّهُ رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ یَحْیى‏ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ» گفته است: همسر او که حائض نمیشد، حیض دید.
معنای مقصود از اصلاح در این آیه توانایی باردارشدن است، چه اینکه همسر حضرت زکریا به سن یائسگی رسیده بود و معنای این واژه اصلاح به معنای کلی آن که معروف است، نمیباشد.

 

سبب:

فی تفسیر على بن إبراهیم و اما قوله عز و جل … فلیمدد بسبب الى السماء اى یجعل بینه و بین الله دلیلا، و الدلیل على ان السبب هو الدلیل قول الله عز و جل فی سوره الکهف: «وَ آتَیْناهُ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ سَبَباً فَأَتْبَعَ سَبَباً» [۳۴۵]اى دلیلا … .
تفسیر علی بن ابراهیم: … «باید میان خود و خداوند راهنمایی قرار دهد». در اینجا دلیل به همان معنی سبب و عامل به کار رفته است؛ آن چنان که در آیهی شریفهی «وَ آتَیْناهُ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ سَبَباً فَأَتْبَعَ سَبَباً»؛ (ما از هر چیزی سبب و عاملی به وی دادیم، او نیز از آن پیروی کرد).
در لغت برای واژه «سبب» معنای «آنچه که به وسیله آن به چیز دیگری متصل میشوند» گفته شده «و السَّبَبُ: کلُّ شی‏ءٍ یُتَوَصَّلُ به إِلى غیره»[۳۴۶] به نظر میرسد معنای «دلیل» برای واژه «سبب» از باب مجاز باشد و جزو معانی حقیقی این واژه نباشد.

 

ارذلون:

فی تفسیر علی بن إبراهیم و قوله عز و جل: قالُوا أَ نُؤْمِنُ لَکَ وَ اتَّبَعَکَ الْأَرْذَلُونَ قال: الفقراء … .[۳۴۷] تفسیر علی بن ابراهیم[ذیل] سخن خداوند عزّوجلّ: قالُوا أَنُؤْمِنُ لَکَ وَ اتَّبَعَکَ الْأَرْذَلُونَ» گفته است: مراد از «ارذلون» نیازمندان بودند.
در منابع لغوی برای این واژه معنای فقیر ذکر نشده است، بلکه به معنای مردمان پست آمده است: «رذل: الرَّذْل و الرَّذِیل و الأَرذَل: الدُّون من الناس»[۳۴۸] به نظر میرسد چون مردم فقیر در نظر مشرکان پست بودهاند به ایشان ارذلون اطلاق کردهاند که معنای اصلی واژه نمیباشد.

 

ریع:

فی تفسیر علی بن إبراهیم و اما قوله بکل ریع قال الامام أبو جعفر علیه السلام یعنى لکل طریق آیه و الآیه على علیه السلام و قوله عز و جل: وَ إِذا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِینَ قال: تقتلون بالغضب من غیر استحقاق. [۳۴۹]
تفسیر علی بن ابراهیم: اما سخن خداوند: «أَتَبنُونَ بِکلِّ رِیع آیهً»[۳۵۰] امام باقر(ع) دربارهاش فرموده است: یعنی در هر راهی، نشانهای میسازید، آن نشانه هم علی(ع) است. و ذیل قول خداوند عزوجلّ: «وچون غلبه مییابید، چون ستمپیشگان رفتار میکنید» فرمود: از روی خشم میکشید؛ بیآنکه سزاوار کشتن باشند.
آنچه در لغت در معنای واژه «ریع» آمده است، مکان مرتف یا مسیل در جایی مرتفع است که «و الرِّیعهُ و الرِّیعُ و الرَّیْع: المَکان المُرْتَفِعُ، و قیل: الرِّیعُ مَسِیلُ الوادی من کل مَکان مُرْتَفِع»[۳۵۱] به نظر میرسد معنای طریق برای واژه «ریع» معنای حقیقی و اصلی نباشد بلکه مجازا در این معنا به کار رفته باشد.

 

حنیف:

و قوله عز و جل: فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً اى طاهرا أخبرنا الحسین ابن محمد عن المعلى بن محمد عن محمد بن جمهور عن جعفر بن بشیر عن على بن أبى حمزه عن أبى بصیر عن أبى جعفر علیه السلام فی قوله عز و جل: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً» قال: هی الولایه.[۳۵۲] سخن خداوند: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً» حنیف به معنی پاک است. حسین بن محمّد از معلّی بن محمّد از جعفر بن بشیر، از ابوحمزه از ابابصیر روایت کرده است که امام باقر(ع) ذیل آیهی«فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً» فرمود: آیه [سفارش به] ولایت است.
معنای «حنیف» در لغت اینگونه گفته شده: شخص تسلیمی است که مائل به سوی حق است: «و الحَنِیفُ: المُسْلِمُ الذی یَتَحَنَّفُ عن الأَدْیانِ أَی یَمِیلُ إلى الحقّ»[۳۵۳] به نظر میرسد معنای برای ریشه حنیف مجازی باشد.

 

کِسَف:

(اللَّهُ الَّذِى یُرْسِلُ الرِّیَاحَ فَتُثِیرُ سَحَابًا فَیَبْسُطُهُ فىِ السَّمَاءِ کَیْفَ یَشَاءُ وَ یجَْعَلُهُ کِسَفًا) [۳۵۴]فی تفسیر على بن إبراهیم و یجعله کسفا قال: بعضه على بعض.[۳۵۵]
خدا آن وجودی است که بادها را میفرستد که ابر را در فضا برانگیزد. پس به هرگونه که مشیّتش تعلّق گیرد، در اطراف آسمان متّصل و منبسط کرده و باز متفرّق میگرداند. تفسیر علی بن ابراهیم: «آن را پاره پاره میسازد» یعنی برخی را بر برخی دیگر قرار میدهد.
«و کِسْف السحاب و کِسَفُه: قِطَعُه»[۳۵۶] در منابع لغوی برای ریشه «کسف» معنایی که در این روایت مطرح شده نیامده است، به نظر میرسد معنای «بعضه علی بعض» برای این ریشه مجازی باشد.

 

رب:

حدثنا محمد بن أبی عبد الله قال: حدثنا جعفر بن محمد قال: حدثنی القاسم بن الربیع قال: حدثنی صباح المدائنی قال: حدثنا المفضل بن عمر انه سمع أبا عبد الله علیه السلام یقول: فی قوله عز و جل: وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها قال: رب الأرض یعنى امام الأرض.[۳۵۷]
مفضلبنعمر روایت کرده که شنیدم امام صادق(ع) ذیل آیهی «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»[۳۵۸] فرمود: «رب زمین» یعنی امام زمین.
به نظر میرسد طرح معنای امام برای واژه «رب» حقیقی نبوده و امام معنای مجازی برای «رب» باشد.
السکینه:
فی أصول الکافی محمد بن یحیى عن أحمد بن محمد بن عیسى عن على بن الحکم عن أبى حمزه عن أبى جعفر علیه السلام قال: سألته عن قول الله عز و جل: هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَهَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ قال: هو الایمان. [۳۵۹]
در کتاب اصول کافی روایت شده که از امام صادق (ع) در مورد آیه: «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَهَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ»[۳۶۰] سوال شد ایشان فرمودند: منظور ایمان است.
به نظر میرسد سکینه در اینجا مجازا به معنای ایمان بکار رفته و الا چنانچه معروف است معنای آن آرامش و خلاف رعب و ترس است: «و قیل: السَّکِینَهُ و السَّکَنُ واحد، و هو زوال الرّعب»[۳۶۱]

 

تبار:

فی تفسیر على بن إبراهیم و فی روایه أبى الجارود عن ابى جعفر علیه السلام فی قوله: وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَباراً التبار: الخسار. [۳۶۲]
در تفسیر علیابن ابراهیم آمده که امام صادق (ع) در مورد عبارت «وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَباراً»[۳۶۳] فرمودند: تبار یعنی زیان و خسران.
تبار که در این روایت به معنای زیان و خسران گفته شده در لغت به معنای هلاک آمده است«و التَّبَارُ: الهلاک.»[۳۶۴] ، به نظر میرسد در این روایت معنای مجازی واژه تبار مطرح شده است.

 

قلیل:

فی مجمع البیان … روى عن الصادق علیه السلام قال: القلیل، النصف… .[۳۶۵] در مجمع البیان روایت شده از امام صادق (ع) که فرمودند: قلیل یعنی نصف.
قلیل برای بیان مقدار و میزانی چیزی نسبت به چیز دیگری استفاده میشود؛ بنابراین اطلاق این واژه برای معنای نصف حقیقی نیست و مجازا به این معنا بکار رفته است.

 

تراب:

فی تفسیر علی بن إبراهیم و قوله … یَوْمَ یَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یَداهُ وَ یَقُولُ الْکافِرُ یا لَیْتَنِی کُنْتُ تُراباً اى علویا و قال: ان رسول الله صلى الله علیه و آله قال: المکنى أمیر المؤمنین ابو تراب.[۳۶۶] در تفسیر علیابن ابراهیم روایت شده که «یا لَیْتَنِی کُنْتُ تُراباً»[۳۶۷] یعنی [ای کاش بودم] منسوب به علی (ع) و رسول الله (ص) فرمودند: کنیۀ امیرالمؤمنین (ع) ابوتراب است.
معنای حقیقی تراب که معروف است اما همانگونه که در ادامه روایت آمده، میتوان گفت معنای مجازی این واژه، کنیه مولا امیرالمؤمنین باشد.

 

رتق، فتق:

و باسناده الى محمد بن عطیه عن أبى جعفر علیه السلام حدیث طویل یقول فیه علیه السلام فان قول الله عز و جل «کانَتا رَتْقاً» یقول: کانت السماء رتقا لا تنزل المطر و کانت الأرض رتقا لا تنبت الحب، فلما خلق الله تبارک و تعالى الخلق و بث فیهما من کل دابه فتق السماء بالمطر، و الأرض بنبات الحب.[۳۶۸] از امام صادق (ع) نقل شده که طی روایتی طولانی در موردسخن خداوند «کانَتا رَتْقاً» فرمودند: آسمان رتق بود و باران فرو نمیآمد؛ و زمین رتق بود و دانهای نمیرویاند. پس چون خداوند خلق را آفرید و در آنها از هر جنبندهای پراکنده کرد؛ آسمان با باریدن باران، و زمین با با رویاندن دانه فتق شدند.
به نظر میرسد معنای مطرح شده برای رتق و فتق در این روایت معنای مجازی این دو ریشه باشد زیرا رتق و فتق در اصل معنای مخالف یکدیگر دارند.«رتق: الرَّتْقُ: ضدّ الفَتْق. ابن سیده: الرَّتْقُ إِلحام الفَتْق و إِصلاحُه. رَتَقَه یَرْتُقُه و یَرْتِقُه رَتْقاً فارْتَتَق أَی التأَم»[۳۶۹]

 

بسم:

سألت الرضا علیه السلام عن بسم الله قال: معنى قول القائل بسم الله اى اسم على نفسی بسمه من سمات الله عز و جل، و هی العباده قال فقلت له: ما السمه؟ قال العلامه. [۳۷۰]
از امام رضا علیه السلام: درباره «بسمالله» پرسیدم، حضرت فرمود: وقتی کسی «بسمالله» میگوید، معنایش این است که یکی از سمات (نشانه های) الهی را بر خود مینهم که همان عبودیّت است. روای میگوید: گفتم: «سمت» یعنی چه؟حضرت فرمود: یعنی علامت و نشانه
توضیح اینکه: در اینکه کلمۀ «بِسم» در «بسم الله الرحمن الرحیم» از ریشۀ «سمو» گرفته شده یا از ریشۀ «وسم» در میان اهل لغت اختلاف وجود د ارد، بر اساس این روایت، از نظر امام رضا (ع) این کلمه مشتق از «سمو» میباشد.

 

الله:

انه سأل أبا عبد الله علیه السلام: عن أسماء الله عز و جل و اشتقاقها؟ فقال: الله هو مشتق من اله، و اله یقتضی مألوها، و الاسم غیر المسمى، فمن عبد الاسم دون المعنى فقد کفر و لم یعبد شیئا، و من عبدالاسم و المعنى فقد أشرک و عبدالاثنین، و من عبدالمعنى دون الاسم فذلک التوحید … .[۳۷۱] از امام صادق(ع) درباری نامی از نامهای خدا و اشتقاق آن پرسید، امام(ع) فرمود: الله مشتق از اله است و اله مألوه، معبودی را میطلبد و اسم، غیر از مسمّی است. پس هرکه اسم را عبادت کند نه معنی را، کافر شده است و چیزی را عبادت نکرده؛ و کسی که اسم و معنی را به هم عبادت کند نه اسم را، این عبادت توحید است.
توضیح اینکه: در اینکه کلمۀ الله از چه ریشهای باشد نیز در میان اهل لغت اختلاف وجود دارد. صاحب قاموس در این باره میگوید: «اللَّه: علم (اسم) خداوند تبارک و تعالى است، بعضى گویند اصل آن اله است، همزه‏اش حذف شده و الف و لام بر آن اضافه گشته و لام در لام ادغام گردیده است، صاحب قاموس گوید: اصحّ آنست که علم غیر مشتقّ است.»

 

 

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

 

 

 

 

 

۱-۴- بررسی فروض و محدودیت های اعمال شده و تخمین مدل SVAR(6)

 

 

۶۸

 

 

 

۲-۴- تحلیل توابع عکس العمل آنی

 

 

۷۰

 

 

 

۳-۴- تجزیه واریانس

 

 

۷۱

 

 

 

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

 

 

 

 

 

۱-۵- نتیجه گیری

 

 

۷۶

 

 

 

۲-۵- ارائه پیشنهادات

 

 

۷۷

 

 

 

منابع

 

 

۷۹

 

 

فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه :
ثبات و صلح در جهان امروز متاثر از عوامل و عناصر گوناگونی است .هر چند برخی از این عناصر در نقاط مختلف جهان مشترک هستند اما در هر منطقه بر اساس ویژگی های ژئوپولوتیکی،فرهنگی،عناصر اجتماعی، قومی ، نژادی و مذهبی آن متاثر از عناصر متنوعی است. برای مثال امنیت و ثبات در شرق آسیا کشورهایی نظیر چین ،ژاپن و کره شمالی متاثر از جنگ سرد و همچنین مناقشات هسته ای و موشکی است(برکشلی،۱۳۷۸). در آمریکای لاتین نفوذ و تاثیر برخی سیاستهای منفعت طلبانه و استثماری توسط برخی کشورهای استثمارگر که از گذشته دور تاکنون همچنان باقی است مناقشات سیاسی را تعیین می کند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
اما خاورمیانه به عنوان منطقه ای که ازشمال افریقا تا مرزهای چین گسترده می شود مملو از مناقشات و تنشهای بین المللی . سیاست در این منطقه متاثیر از عوامل گوناگونی چون مناقشات فلسطین و اسرائیل به عنوان ریشه تمامی درگیری ها و جنگ از سال ۱۹۵۰ تاکنون و درگیری های قومی،قبیله ای و مذهبی ، وجودعناصر افراطی مذهبی نظیر بن لادن و طالبان ،سیاستها و برنامه های منفعت طلبانه برخی کشورهای غربی و سرانجام وجود نفت به عنوان منبعی استراتژیک بر اهمیت این منطقه ودر نهایت مناقشاتی که جهت دسترسی به منابع آن صورت می پذیرد بر تضادها افزوده است.
خاورمیانه بویژه منطقه خلیج فارس از دیرباز تاکنون یکی از کانونهای توجه کشورهای سود و جو و سیاست مداران بوده و همواره نقش مهمی را در کانون قدرتهای بزرگ ایفا می کند. پس از جنگ جهانی و آغاز جنگ سرد تضاد منافع هر یک از قطب های قدرت در جهان خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است موقعیت استراتژیک این منطقه و تامین انرژی در آن ازجمله دلایل ارزشمندی آن است. نزدیکی یکی از دو ابر قدرت و سعی و تلاش ابر قدرت مقابل به انحاء گوناگون جهت گسترش نفوذ ش بردامنه تضادها می افزاید. مناقشات جهانی مرتبط با نفت به لایه های اجتماعی و اقتصادی کشورهای منطقه رسوخ می یابد و در کنار مسائل دیگری چون جوان و روبه رشد بودن جمعیت دراین کشورها، نظام های سیاسی و اجتماعی بسته در برخی از این کشورها،اقتصاد تک محصولی و وابسته به نفت، نابرابری درآمدها بین اقشار اجتماعی بر معضلات این کشورها می افزاید و ثبات در این منطقه را به چالش می کشاند. آمارها نشان می دهد که کشورهای خاورمیانه ۶۳ درصد از ذخایر نفت جهان را در اختیار دارند، همچنین روزانه بیش از ۲۰ میلیون بشکه نفت خام مصرفی جهان را تامین می کند با وجود موانع عدیده خاورمیانه با سرمایه گذاری درازمدت همچنان می تواند در تامین انرژی و تعیین قیمت موثر باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد
این منطقه استعدادها و توانایی های بالقوه و نهفته ای در تولید نفت دارد. آشکار و مبرهن است که این منطقه با وجود تلاشهای فراوانی که مصرف کنندگان نفت برای کم اهمیت جلوه دادن انجام داده اند همچنان اهمیت خود را از منظر جغرافیای سیاسی و اقتصادی و انرژی حفظ کرده است.
۲-۱- بیان مسئله:
درکشورهای وابسته به درآمدهای نفتی برخلاف روند اقتصادهای سالم که رشد اقتصادی کشور بر پایه در تولیدات داخلی صورت می گیرد و تجارب خارجی در خدمت فرایند رشد اقتصادی«توسعه متعادل و ظرفیت های متناسب تولیدی می باشد، تولید، صدور نفت و واردات کالا، اساس چرخش بیشتر فعالیت های اقتصادی قرار می گیرد، مبنای این ساخت اقتصادی این است که همواره بودجه دولت به عنوان عامل مسلط نه به اتکاء به توان درآمدزایی اقتصاد ملی و برداشت از تولیدات داخلی، بلکه از طریق فروش ثروت های طبیعی در حدی بیش از ظرفیت جذب جامعه عمل کرده و موجب رشد قدرت خرید و تقاضای کل گردیده است و موجبات فشارهای تورمی را فراهم می کند، از آنجا که تولید کشور توان پاسخگویی به تقاضای فزاینده مردم را ندارد، توسل به واردات مورد نیاز، روش غالب در تأمین عرضه تلقی شده است، معمولاً در این کشورها تزریق درآمد نفتی همراه با کسری بودجه و عملیات انبساطی سیستم بانکی تقاضای کل را افزایش داده، که این ترقی مسبوق به افزایش تولید نبوده و به صورت دفعی و به میزان زیاد صورت می گیرد در حالی که افزایش تولید تنها در بلندمدت و به صورت تدریجی میسر است، در این شرایط افزایش درآمدهای سرانه، تنها به دلیل افزایش درآمدهای نفتی می باشد و این پدیده حتی در اقتصادهای متنوع و نسبتاً بزرگ مانند ایران نیز قابل مشاهده است (العباسی، ۱۹۹۱:۱۷).
از آنجا که سهم صادرات نفت خام از کل صادرات کشور به طور متوسط در دوره مطالعه حدود ۸۰ درصد بوده و به همین خاطر تجارت خارجی و تراز بازرگانی کشور نیز متأثر از تغییرات درآمد نفتی می باشد، درآمدهای حاصل از صادرات نفت تابعی از دو عامل قیمت جهانی نفت و حجم صادرات نفت می باشد و با عنایت به اینکه ایران به عنوان یک عضو اوپک، کنترلی بر دو پارامتر ذکر شده ندارد، لذا انتظار می رود متغیر قیمت نفت از بیشترین درجه برونزایی در میان متغیرهای کلان اقتصادی برخوردار باشد، بنابراین جهت جلوگیری از بروز بحران های اقتصادی و طراحی سیاست های اقتصادی مناسب و به منظور حفظ تعادل و ثبات اقتصادی، بررسی اثرات تغییر در قیمت های جهانی نفت بر روی متغیرهای کلان اقتصادی می باشد، به طوری که برنامه ریزان بتوانند به هنگام بروز تکانه های نفتی، تأثیر آن را بر متغیرهای کلان به حداقل ممکن کاهش دهند و سیاست های صحیحی را اتخاذ کنند. در این مقاله پس از بیان نظری و پیشینه تحقیق، روند قیمت و متغیرهای اقتصاد کلان را به اختصار بیان کرده و با بهره گرفتن از روش «خودرگرسیون برداری» اثر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی کشور را برای دوره مذکور بررسی نماید.
۳-۱- فرضیات تحقیق:
۱-افزایش قیمت نفت اثر مثبت بر شاخص قیمتی مصرف کننده(CPI) دارد.
۲-افزایش قیت نف تأثر بیشتری بر مخازن عمرانی دولت نسبت به مخارج جاری دارد.
۳- افزایش قیمت نفت باعث افزایش حجم پول می شود.
۴- افزایش قیمت نفت باعث کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی می شود.
۴-۱- سوالات تحقیق:
۱- آیا افزایش قیمت نفت اثر مثبت بر شاخص قیمتی مصرف کننده(CPI) دارد.
۲- آیا افزایش قیت نف تأثر بیشتری بر مخازن عمرانی دولت نسبت به مخارج جاری دارد.
۳- آیا افزایش قیمت نفت باعث افزایش حجم پول می شود.
۴- آیا افزایش قیمت نفت باعث کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی می شود.
۵-۱- اهداف تحقیق:
۱- بررسی رابطه بین افزایش قیمت نفت و تاثیر آن بر شاخص قیمتی مصرف کننده(CPI)
۲- بررسی رابطه بین افزایش قیمت نفت و تاثیر آن بر مخازن عمرانی دولت نسبت به مخارج جاری.
۳- بررسی رابطه بین افزایش قیمت نفت و تاثیرآن بر افزایش حجم پول.
۴- بررسی رابطه بین افزایش قیمت نفت و تاثیر آن بر کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی.
۶-۱- متغییرهای تحقیق:
متغییرمستقل: نوسانات قیمت نفت
متغییروابسته: متغیرهای اقتصادی ایران

فصل دوم
ادبیات تحقیق

 

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

۱-۲- مقدمه:

سطح اول:
واکنش

 

 

نظر فرد نسبت به فعالیت مربی گری چگونه است؟

 

 

این سطح به دنبال بررسی واکنش اولیه کارآموزانی است که مربی گری را دریافت کرده اند. داده های واکنشی معمولاً پس از جلسات دوم یا سوم گردآوری می گردند.

 

 

نظر خواهی از کارآموز و مربی

 

 

 

سطح دوم: یادگیری

 

 

فرد در طی فرایند مربی گری چه چیزی را فراگرفته است؟

 

 

این سطح آنچه را که کارآموزان در طی فرایند مربی گری یاد گرفته اند را بررسی می کند.

 

 

نظر خواهی از کارآموز و مربی

 

 

 

سطح سوم:
کاربرد

 

 

فرد از چه مهارت ها و یادگیری هایی در کار استفاده می کند؟

 

 

این سطح ارزیابی می کند که کارآموزان چگونه آنچه را که یاد گرفته اند را در کارشان بکار می برند. تمامی استراتژی های ارزشیابی برای اقدامات مربی گری بایستی شامل سنجش این سطح باشند.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

نظرخواهی از کارآموز، مربی و مهم ترین ذینفعان از طریق بررسی های ۳۶۰ درجه

 

 

 

سطح چهارم:
نتایج کسب و کار

 

 

چه تغییراتی در نتایج و بهره وری سازمانی ایجاد شده است؟

 

 

این سطح تأثیرات سازمانی فعالیت های مربی گری را مورد سنجش قرار می دهد. زمینه های تأثیر عبارتند از: برون داد، هزینه، کیفیت و زمان.

 

 

نظرخواهی از مدیر کارآموز و مدیر مدیر

 

 

 

سطح پنجم: بازگشت سرمایه

 

 

آیا ارزش مادی نتایج بدست آمده بیشتر از هزینه های آموزشی است؟

 

 

این سطح تمامی مزایای مادی اقدامات مربی گری، عوامل مؤثر در هزیه های صرف شده را گردآورده و بازگشت سرمایه را محاسبه می کند.

 

 

با بهره گرفتن از فرمول

 

 

سطح اول: واکنش
این سطح به دنبال بررسی واکنش اولیه کارآموزانی است که مربی گری را دریافت کرده اند. داده های واکنشی معمولاً پس از جلسات دوم یا سوم گردآوری می گردند. زمینه های خاص این سطح عبارتند از:

 

 

پایه و اساس روابط مربی گری چگونه تنظیم شده بود.

چه میزان رابطه ایجاد شده بود.

تا چه میزان اهداف موردنظر برای مربی گری قابل فهم بود.

تا چه میزان مربی و کارآموز در مورد اهداف رفتاری توافق داشتند.

داده های ارزشیابی چگونه شناسایی و توضیح داده شد.

سرعت جلسات اولیه چگونه بود (خیلی سریع یا خیلی کند).

هدف از گردآوری این داده ها، در وهله اول بررسی نحوه روابط مربی گری است تا در صورت وجود هر نوع مشکلی بتوان به سرعت آن ها را برطرف کرد. داده هایی که از عکس العمل اولیه افراد نسبت به مربی گری دریافت می شوند، گروه بندی و خلاصه می شوند. این اطلاعات برای مدیران و حامیان مربی گری مهم است تا فعالیت مربی گری را بررسی نمایند. ممکن است مشکلاتی برای شرکت کنندگان وجود داشته باشد که برای موفق انجام شدن مربی‌گری بایستی به سرعت حل شده و برطرف شود (آندرسون و آندرسون ، ۲۰۰۵ ).
سطح دوم: یادگیری
این سطح بررسی می کند که افراد در طی تجربه شرکت در مربی گری چه چیزی را یاد می گیرند. هر فرد یک تجربه منحصر به فرد یادگیری خواهد داشت اما ممکن است بسیاری از این تجارب برای افراد زیادی مشترک باشد. نمونه هایی از این زمینه های یادگیری عبارتند از:

 

 

تبدیل شدن به رهبری بهتر

بدست آوردن بینشی نسبت به تغییرات فردی موردنیاز برای رشد و توسعه

درک بهتری از اینکه چگونه اقدامات و فعالیت های فردی دیگران را تحت تأثیر قرار می دهد.

بهتر کار کردن با همکاران در جهت محقق ساختن اهداف کاری

ارتقای مهارت های ارتباطی

بهبود توانایی همکاری با دیگر افراد

بالا رفتن کار تیمی

هریک از این موارد فوق می تواند سکوی پرتابی برای دستیابی به یکی از اهداف کاری باشد (آندرسون و آندرسون ، ۲۰۰۵ ).
سطح سوم: کاربرد[۱۳۰]
ارزشیابی در این سطح بیانگر آن است که افراد تا چه میزان از آنچه که در تجربه شرکت در مربی گری یاد گرفته اند، در محیط کاریشان استفاده می کنند. اگرچه این واقعیت وجود دارد که نمی توان از تمامی آن چیزهایی که افراد در طی مربی گری یاد گرفته اند، به سرعت استفاده کرد اما مربی گری باعث ایجاد تغییراتی در افراد خواهد شد تا کارها را به گونه ای متفاوت انجام دهند. این تغییرات در رفتار، موضوع اصلی ارزشیابی این سطح است (آندرسون و آندرسون ، ۲۰۰۵ ).
سطح چهارم: نتایج کسب و کار[۱۳۱]
این سطح موفقیت مربی گری را در تعیین نتایج کسب و کار بررسی می کند. چهار نوع تأثیر و نتیجه کسب و کار وجود دارد: برون داد، کیفیت، هزینه و زمان. معیارهای برون دادی عبارتند از: بهره وری و درآمد فروش. معیارهای کیفیتی عبارتند از: بالا بردن کیفیت محصول و کاهش نواقص تولیدی. معیارهای هزینه ای اشاره به کاهش هزینه های عملیاتی، فروش، عمومی و مخارج اداری، تولیدی و دیگر هزینه ها دارد. معیارهای زمانی اشاره به کاهش چرخه زمانی تولید و عرضه محصول دارد. افرادی که تحت مربی گری قرار می گیرند با توجه به مسئولیت های کاری شان ممکن است تحت تأثیر هریک از این موارد فوق قرار گیرند. مثلاً یک فردی که مسئولیت پژوهش و توسعه برعهده دارد ممکن است اقداماتی در راستای کاهش چرخه زمانی تولید محصول برعهده گیرد و برای یک مدیر فروش افزایش درآمد مهم ترین عامل باشد.
نتایج کسب و کار هم می تواند شامل تأثیراتی مادی و هم شامل تأثیراتی نامشهود باشد. بعبارتی تمام مزایا تا زمانیکه تبدیل به ارزش مادی نشوند، نامشهود هستند. تلاش قابل توجهی برای تبدیل مزایا به ارزش مادی لازم است. دو شیوه اصلی برای تبدیل مزایای نامشهود به ارزش مادی وجود دارد: برآورد کارشناس و ارزیابی شاخص عملکردی[۱۳۲]. اولین رویکرد (برآورد کارشناس) بدان معناست که مشتریان مربی گری و شاید دیگر افراد، بهترین برآوردشان را ارائه خواهند کرد که چگونه اقدامات آن ها منجر به ایجاد ارزش مادی برای سازمان می شود. بعنوان مثال فردی که تحت تأثیر مستقیم مربی گری، چرخه زمانی توسعه محصول را ۱۵ درصد کاهش داده است، برآورد خواهد کرد که این پیشرفت او سالانه ۰۰۰/۲۵۰ دلار ارزش مادی برای سازمان در بر خواهد داشت.
دومین رویکرد در ارتباط با ارزیابی شاخص های عملکردی استقرار یافته است. یکی از جنبه های مهم تعیین نتایج کسب و کار (نتایج سازمانی)، مجزا کردن تأثیرات مربی گری از دیگر عوامل تأثیرگذار بالقوه است. بطور خلاصه این تأثیرات بوسیله بررسی شاخص های عملکردی منطبق با یک دوره پایه و پس از آن یک دوره آموزشی مجزا شده اند. دوره پایه اشاره به عملکرد قبل از مربی گری دارد و دوره آموزش اشاره به مربی گری دارد. مثلاً در مثال قبلی، می توان عملکرد توسعه محصول را پس از مربی گری با عملکرد قبل از مربی گری مورد مقایسه قرار داد. تغییرات در عملکرد را در صورتی می توان به مربی گری نسبت داد که دیگر عوامل همگی مساوی و برابر باشند.
در این مرحله بایستی توجه کرد که نتایج سازمانی را چگونه می توان اندازه گیری کرد. در تمامی موارد هردو رویکرد فوق مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مزیت ایجاد این فعالیت های ارزیابی در این است که برنامه ها در راستای ایجاد و کسب نتایج و داده های مطلوب ایجاد خواهد شد. هم چنین حامیان مربی گری و دیگر رهبران سازمانی را قادر به درک نحوه ارزیابی تأثیرات سازمانی خواهد ساخت (آندرسون و آندرسون ، ۲۰۰۵ ).
سطح پنجم: بازگشت سرمایه
یک اقدام مربی گری ممکن است منجر به ایجاد مزایای مادی گردد اما آیا این مزایای مادی بیش تر از هزینه های این فعالیت است؟ در این سطح عوامل هزینه ای موجود در مربی گری با مزایای مادی حاصل شده از آن مورد مقایسه قرار گرفته و براساس آن بازگشت سرمایه محاسبه می شود. فرمول بازگشت سرمایه عبارت است از:
۱۰۰× (هزینه ÷ (هزینه – مزایا)) = سرمایه بازگشت
فرمول بازگشت سرمایه ممکن است با نسبت مزایا – فایده[۱۳۳] در تقابل باشد چرا که بازگشت سرمایه با منافع خالص سروکار دارد در حالیکه نسبت هزینه – فایده با مزایای کل سروکار دارد.
هزینه ÷ مزایا = نسبت هزینه – فایده

 

چکیده
برخى از رفتارهاى نابهنجار در سطح اجتماع ،ارتباط تنگاتنگى با نظم،امنیت،عفت عمومى وسلامت اخلاقى جامعه دارند که «عدم رعایت حجاب شرعى» در سطح جامعه یکى از مهم ترین این رفتارهاست.در جامعه اسلامى«حجاب»(پوشش اسلامى) یک رفتار بهنجار و رعایت آن یکى از ضروریات دین و از حقوق مسلم جامعه اسلامى است.قانونگذار نیز با درک آثار منفى «عدم رعایت حجاب شرعى» و ضرورت رعایت آن،«عدم رعایت حجاب شرعى در معابر وانظار عمومى»را جرم شناخته وبراى آن مجازات مقرر فرموده است(تبصره ماده ۶۳۸ ق.م.ا)که متاسفانه بسیارى از مشمولان این جرم از وجود آن بى اطلاع هستند.حال با وجود پدیده رایج «عدم رعایت حجاب ،ظاهر وپوشش شرعى»در میان افراد جامعه ضرورت آن حس مى شود که با این موضوع به نحو علمى برخورد کرده وریشه هاى آن شناسایى وراهکارهاى مناسب ارائه گردد.بنابراین در این تحقیق سعى بر آن است تا براى تحقق اهداف فوق ،مساله «حجاب» و«عدم رعایت حجاب شرعى» از دیدگاه هاى شرعى،فقهى،جامعه شناختى،روانشناختى،جرم شناختى و حقوقى تبیین وتحلیل نماییم .پایان نامه حاضر در بردارنده سه بخش مى باشد.در بخش اول به بررسی ابعاد تاریخی ،اجتماعی ومذهبی پوشش وظاهر اشخاص در ادیان واقوام مختلف و همچنین دین مبین اسلام و ایران امروزی پرداخته می شود. در بخش دوم به بررسی آسیب شناسی فرهنگ حجاب وارائه راهکارهای پیشگیری از بد حجابی وپدیده های مشابه آن با رویکردی بر نظریات مطرح در حوزه جرم شناسی وجامعه شناختی می پردازیم ودر نهایت در بخش سوم به تحلیل و بررسی مداخله حقوق جزا در کنترل پوشش وظاهراشخاص با تکیه بر مبانی جرم انگاری جرم «عدم رعایت حجاب شرعی»و ارکان تحقق این بزه همت می گماریم.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
واژگان کلیدی: جامعه اسلامی، عدم رعایت شئونات شرعی، تعزیر، انحرافات اجتماعی، پوشش و ظاهر اشخاص،
مقدمه:
نوع لباس، نمادی از فرهنگ جامعه
لباس فراتر از یک نیاز طبیعی در زندگی انسانها، امروزه بعنوان نمادی از فرهنگ جامعه محسوب می شود. که این نماد و شاخص فرهنگی در قالب خرده فرهنگها و سنتهای قومی و قبیله ای بیشتر تجلی می کند به گونه ای که برای بازشناسی و تمایز فرهنگهای مختلف از یکدیگر می توان از الگوی پوشش آنان بهره گرفت. در گذشته و در میان قبائل، نوع لباس افراد، نشانگر تعلق آنها به قوم یا قبیله خاصی بوده است. لباس در زندگی امروزه انسانها نیزکارکردهای گسترده و متنوعی دارد. از جمله کارکردهای فردی این مقوله، پاسخگوئی به نیاز فطری خود استتاری است. براساس این نیاز، انسان در هر شرایطی حتی در محیطی که کسی نباشد، تمایل درونی به برخورداری از حداقل میزان پوشش دارد و از برهنگی می پرهیزد. همچنین تأمین امنیت فردی از جهت محافظت بدن از گرما و سرما و شرایط متنوع جوی و جلوگیری از تحریک هوسبازان برای هرگونه اقدام احتمالی، عامل مهمی برای رعایت پوشش در محیط خارج ازخانه محسوب میشود.پوشش و بهره گیری از لباس به نیاز طبیعی خودآرائی و زیبائی دوستی انسان نیز پاسخ می دهد. تنوع الگوهای پوششی در میان افراد و نیز زیبائیها و جذابیتهای بکار رفته در لباسها مؤید این مسئله، می باشد. افراد با توجه به سلایق، انگیزه ها و فرهنگ حاکم بر محیط، در انتخاب شکل، رنگ و جنس لباس مورد علاقه خود اعمال نظر می کنند و با جلوه گری از طریق آن به حس خودآرائی و زیبائی دوستی درونشان پاسخ می دهند. متأسفانه امروزه با زیاده روی در پرداختن به این امر، جنبه های منفی پوشش در قالب تجمل گرائی، مدپرستی و خودنمائی نمود بیشتری یافته است که می توان گفت علت اصلی آن غفلت از خودآرائی درونی و تهذیب نفس است.
از سوی دیگر کارکردهای اجتماعی لباس را نمی توان نادیده گرفت. امروزه لباس هویت خاصی را به افراد و حتی جوامع بخشیده است. لباس در میان افراد جامعه نوعی منزلت و شخصیت اجتماعی را بوجود می آورد و در ابعاد منفی ایجاد تفاخر و چشم هم چشمی می کند. الگوهای مختلف پوشش ضمن ایجاد شخصیت و منزلت فردی می توانند بیانگر سنتها، ارزشها و نوع فرهنگ حاکم بر جوامع باشند. مهمتر از همه، لباس امروزه نماد فرهنگی جوامع و جزئی از پیکره آن محسوب می شود تا جائیکه با هنجارها و ارزشهای حاکم بر جوامع گره خورده و بعنوان یکی از ابزار مهم در جهت شناسائی فرهنگهای مختلف و حتی تحول در ساختار فرهنگی یک جامعه بکار گرفته می شودپوشش وحجاب علاوه بر پیشینه ای تاریخی وفرهنگی از منظر ادیان الهی هم از جایگاه مخصوصی برخوردار بوده چنانچه در دین مبین اسلام طبق آیات قرآن و روایات، پوشش اندام و زیبایی‌های بدن به نحوی که زینت زنان را پنهان کند و حجم اندام را به نحو تحریک آمیز نشان ندهد برای زن مسلمان لازم و واجب است.
به لحاظ جرمشناسی وبررسی موضوع ازنگاه حقوق جزا با ذکر مقدمهای به اصل موضوع می پردازیم.
حقوق کیفری کلاسیک کانون توجه خود را بر مساله جرم و مجرم مستقر ساخته بود و با تفکیک بزهکار ازبی گناه در مقام مجازات و تنبیه مجرم بود.

پایان نامه

حقوق کیفری نوین اما به مرحله پیش از جرم یعنی وضعیت پیش مجرمانه توجه خاص مبذول می دارد. چرا که معتقد است وضعیت پیش از ارتکاب جرم به مثابه کاتالیز و تسهیل کننده ای است که ارتکاب جرم را موجب می شود بنابراین با کنترل آن می تواند وقوع بزه را کنترل و پیشگیری نمود.
در این نگاه پیشینی به جرم موضوع بزه دیده مداری به مثابه یکی از عوامل موجهه جرم مطرح می شود در واقع در فرایند تکوین جرم علاوه بر مجرم و خصوصیات فردی و اجتماعی که او در آن زندگی می کند بزه دیده و مجنی علیه نیز سهمی در حرکت مجرم از مرحله اندیشه و قصد مجرمانه به سوی عمل دارد که بر همین اساس بزه دیده شناسی را لازم و اجتناب ناپذیر می سازد. با پیشگیری از فرایند بزه دیدگی یعنی بزه دیده واقع شدن گروه هایی که بالقوه استعداد بزه دیده واقع شدن دارند و آسیب پذیر می باشند می تواند به طور غیر مستقیم مانع از تکوین جرم شد. این همان پیش گیری وضعی است که وضعیت پیش از جرم را تحت کنترل خود در می اورد.در واقع در این دیدگاه وضعیت بزه دیده خود سائق مجرم به سمت او به عنوان آماج بزه بوده است. این بزه دیده است که به صورت فعال و نه منفعلانه زمینه ساز جرم شده است و بنابراین این تصویر سنتی که بزه دیده قربانی مظلوم و منفعلانه جرم بوده است را باید در موارد بسیاری فروگذارد و نگاهی علت شناختی به بزه دیده داشت.
بی شک وضعیت زنانی که بدون رعایت حجاب در معابر عمومی ظاهر می شوند تحریک کننده بوده و سائق مجرم به ارتکاب جرم است. نمی توان برهنگی زنان را به رسمیت شناخت و آن گاه یکسره بر طبل مجازات متجاوزکوفت.جرم انگاری بد حجابی از این منظر ضرورتی است که منتفع اصلی آن خود زنان خواهند بود چرا که موجب پیشگیری از جرایم جنسی علیه ایشان می شود.
قانون کیفری نیز به این تناسب می بایست در نظام تعیین مجازات سهمی را به نقش بزه دیده و اثر گذاری او در ارتکاب جرم اختصاص دهد.در مورد جرایم علیه زنان نیز آن گاه که پوشش و وضعیت ایشان محرک به جرم بوده است می بایست حمایت حقوق کیفری از آن ها نیز کاهش یابد. و در مبارزه با جرایم جنسی از نقش مهم و بی بدیل ضرورت مبارزه با فرایند بزه دیدگی که بد پوششی از مصادیق بارز و مسلم آن است غفلت نورزید.پیشگیری از جرم از تکالیف حکومت ها ست. بنابراین مبارزه با پدیده شوم بد حجابی از وظایف ذاتی دولت و قوای انتظامی و قضایی است .بی توجهی حکومت به این مقوله زمینه ساز رشد چشم گیربد حجابی و جرایم ناشی از آن مانند مزاحمت و تجاوز خواهد شد.
پرداختن به انحرافات و آسیب های مذکور همواره توجه پژوهشگران و محققان دینی و غیر دینی را به خود جلب نموده و کتاب ها و مقالات و آثار متعددی تدوین، تنظیم و به مخاطبان ارائه گردیده است.دراین جا به دور از کلی گویی های رایج و تجزیه و تحلیل های خاصه مقالات و آثار تحقیقات و پژوهش های مفصل، سعی شده است، به بررسی ابعاد مختلف پوشش وظاهر اشخاص از نگاه حقوق جزا و در ادامه به ریشه یابی و ارائه راه کارهای عملی در مورد یکی از ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی و فرهنگی (یعنی بدحجابی) را مورد بحث قرار داده و متنی آموزشی مبتنی بر رویکرد حقوقی،جامعه شناختی و آموزه های وحیانی، به علاقه مندان ارائه شود.
بند اول:پـرسش اصلـی
آیا بد حجابی جرم است یا انحراف اجتماعی است ؟ ( اگر هر دو ، مرز میان جرم و انحراف چگونه باید ترسیم شود ؟ )
بنددوم:پـرسش فرعـی
۱- از میان پاسخ های مختلف متصور نسبت به پدیده بدحجابی یا آرایش ها و پوشش های غیر متعارف یا نا مشروع ، کدام پاسخ ها و در چه مواردی تناسب بیشتری دارد ؟ ( اعم از کیفری ، اداری یا انظباطی ، جامعوی و یا ترکیبی از آن ها ) .
۲- در صورتی که پاسخ کیفری در برخی موارد نا متناسب یا دارای آثار سوء تلقی می شود ، ابعاد و نتایج نامطلوب این نوع از پاسخ از لحاظ جرم شناسی چگونه قابل ارزیابی است ؟
بندسوم:فرضیه ها
۱- بد حجابی و عدول از موازین شرعی در پوشش و آرایش در صورتی که با ماده ۶۳۸ ق . م . ا و تبصره آن دقیقاً منطبق باشد جرم بوده و در غیر این صورت فقط انحراف اجتماعی محسوب می شود ، و لذا نباید با آن برخورد قهر آمیز شود .
۲- گزینش برخورد کیفری یا پلیسی با آن قسمت از پدیده مذکور که فقط انحراف اجتماعی محسوب می شود نه تنها فایده از لحاظ بازدارندگی و یا ارشاد اخلاقی افراد ندارد بلکه ضمن ضربه زدن به اصل حاکمیت قانون و نظارت عالیه قوه قضائیه ، موجب دین گریزی و ایجاد احساسات منفی نسبت به دستگاه قضایی و انتظامی شده و نهایتاً به علت ترویج نگاه منفی نسبت به مسئله حجاب ، آثار نا مطلوب فراوان در پی دارد .
بندچهارم:هـدف
۱- علمی : برخورد با پدیده بدحجابی و پوشش و آرایش نا متعارف در نظام عدالت کیفری ایران . ( بررسی حقوقی جرم شناسی ) .
۲- کاربردی : ارائه بهترین راه کارها برای مقابله با پدیده بد حجابی و بی حجابی و پاک سازی جامعه از پوشش های نامتعارف و منافی عفت بر پایه یک معرفت دینی ، اخلاقی و جرم شناختی .
بندپنجم: پیشینـه تحقیـق
تا کنون در مورد بدحجابی از دیدگاه حقوق جزا و جرم شناسی تحقیقی صورت نگرفته است .
بندششم: روش تحقیـق
عمده روش تحقیق روش کتابخانه ای بوده که به بررسی ومطالعۀ کتابهای موجوددرخصوص موضوع پرداخته شده است.و با توجه به کمبود پژوهش در این زمینه ناچار به استفاده از مقالات منتشر شده در مطبوعات و حتی یادداشت های منتشر شده در پایگاه های اینترنتی هستیم.در ضمن اینکه منابع فقهی و اسلامی نیز قسمتی از منابع این تحقیق را در بر میگیرد.
بندهفتم:ضـرورت و اهمیـت بحـث
با توجه به اینکه در سالهای اخیر ، اجرای طرح های قاطع و سخت گیرانه ای توسط نیروی انتظامی تحت عناوینی چون (حجاب و عفاف ) ( ارتقاء امنیت اجتماعی) و (گشت ارشاد) ، باز خورد های اجتماعی فراوانی داشته و در محافل علمی و حتی سیاسی بحث انگیز شده است ، ضرورت دارد که برای نتیجه گیری از بحث های مطرح شده توسط صاحب نظران و تبیین حدود اختیارات نیروی انتظامی در این زمینه ، پژوهش علمی و بی طرفانه ای صورت پذیرد.
بخش اول:
بررسی ابعاد تاریخی ،اجتماعی ومذهبی پوشش وظاهر اشخاص
با تاکید بر جامعه ایران امروز
فصل اول: پیشینه حجاب درمیان اقوام باستان تاکنون وحجاب درجامعه ایران امروز
مبحث اول:تاریخچه حجاب
مقوله پوشش و لباس از جمله مسائلی است که همواره انسان در زندگی با آن در ارتباط بوده و بعنوان یک نیاز ضروری و جزء جدائی ناپذیر حیات خود، به آن نگریسته است. این تعلق و نیاز به پوشش و استتار بدن، در طول تاریخ بشری و درمیان ملل و اقوام مختلف وجود داشته و امری کاملاً مشهود و بی نیاز از تعریف است.
درواقع،از آنجایی که مطالعه پوشاک به یک علم مکمل محدود نمی شود، جـدا نمـودن آن از زمینه تاریخی اش عاقلانه نخواهد بودگرچه لباس به نیازهای کلی انسانها مربوط میشود،ویژگیهای مختص هر دوره را نیز ارائه می دهد،همچنین بی شک دربه دست آوردن خط مشی اصلی زندگی روز مره مردم هر دوره کمک کننده خواهدبود،بهره برداری اززندگی پیشینیان برای درک بهترموقعیت کنونی،مارا یاری می کند.
تمام کسانی که زندگی بشر و تحولات آن را مورد ارزیابی قرار داده اند، تصدیق نموده اند که از آغاز پیدایش انسان هر یک از زن و مرد کوشیده است تا پوشش مناسب خود را تهیه کند.
شکل گیری پوشش در میان اقوام مختلف دارای خاستگاهی مشترک بوده، اما در گذر زمان تحت تاثیر عوامل گوناگون، هریک از اقوام نوعی خاص از پوشش را برگزیده اند که در واقع نماد تجربه تاریخی و فرهنگی آنان به شمار می آید.
پوشاک نیز همانند سایر پدیده های زندگی از بدو پیدایش در طول تاریخ سیر تکاملی خود را طی کرده و از صورت ابتدایی خود بیرون آمده است.
شرایط جغرافیایی و محیطی و آب و هوا، نحوه زندگی و اسکان و اوضاع اجتماعی ، جنگ ها و اوضاع سیاسی و نوع حکومت،شرایط و اوضاع اقتصادی و پیشرفت های تکنولوژی، اعتقادات مذهبی و آداب و رسوم، نظام طبقاتی حاکم بر جامعه ، روابط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، بر فرم لباس ها درجوامع مختلف موثر بوده اند.
عکس مرتبط با اقتصاد
گفتار اول:حجاب در اقوام باستان
در رابطه باحجاب وپوشش درمیان اقوام باستانی به ذکر نوع پوشش وظاهر اشخاص در دوقوم باستانی یونان وروم می پردازیم:
در دوران «می سن ین»[۱] همزمان با تمدن مصر،زنان،پیراهن دوخته شده چسبان،از پارچه ای که کیفیت آن مشخص نیست به رنگهای درخشان می پو شیدند.همراه با آن، یک دامن کمر چین دار که دارای چندین ردیف چین افقی بود و تا مچ می رسید،بر تن می کردند.با این دامن کتی کوتاه پوشیده می شد.جلو بالا تنه تا کمر کاملاً باز بود،به طوری که سینه عریان می ماند.
دایره المعارف لاروس درباره پوشش زنان یونان باستان می گوید: زنان یونانی در دوره های گذشته، صورت و اندامشان را تا روی پا می پوشاندند. این پوشش که شفاف و بسیار زیبا بود، درجزایر کورس و امرجوس ودیگر جزایر ساخته می شد. زنان فنیقی نیز دارای پوششی قرمز بودند. سخن درباره حجاب ، در لابلای کلمات قدیمی ترین مولفین یونانی نیزبه چشم می خورد، حتی « بنیلوب » (همسر پادشاه « عولیس» فرمانروای ایتاک) نیز با حجاب بوده است . زنان شهر « ثیب » دارای حجاب خاصی بوده اند، بدین صورت که حتی صورتشان رانیزبا پارچه می پوشاندند. این پارچه دارای دو منفذ بود که جلوی چشمان قرار می گرفت تا بتوانند ببینند.
در«اسپارته» دختران تا موقع ازدواج آزاد بودند، ولی بعد از ازدواج خود راازچشم مردان می پوشاندند. نقش هایی که برجای مانده ، حکایت می کند که زنان سررا می پوشانده، ولی صورت هایشان بازبوده است ، ووقتی به بازارمی رفتند ، برآنان واجب بوده است که صورت هایشان را بپوشانند ، خواه باکره و خواه دارای همسر باشند. حجاب در بین زنان سیبری وساکنان آسیای صغیر وزنان شهرماد ( وفارس وعرب) نیزوجود داشته است. زنان رومانی ازحجاب شدیدتری برخوردار بوده اند، به طوری که وقتی ازخانه خارج میشدند، با چادری بلندتمام بدن را تا روی پاها میپوشاندند وچیزی ازبرآمدگیهای بدن مشخص نمیشد.[۲]
یکی از تاریخ نویسان غربی نیزشواهد زیادی دال بروجود حجاب دربین زنان یونان وروم باستان آورده است. او درباره « الهه عفت » که یکی ازخدایان یونان باستان است، می گوید : « آرتمیس » ، الهه عفت است و عالی ترین نمونه ( والگو برای) دختران جوان به شمار می آید. دارای بدنی نیرومند و ورزیده وچابک وبه زیور عفت وتقوا آراسته است.[۳]
این مورخ درجای دیگر می گوید: « زنان فقط درصورتی می توانند خویشان ودوستان خود راملاقات کنند ودرجشن های مذهبی و تماشاخانه ها حضور یابند که کاملا درحجاب باشند.[۴]
گفتار دوم:حجاب در میان ادیان الهی
گرایش به پوشش وعفاف درمیان زنان و مردان به صورت یک اصل پسندیده مطرح بوده و کم تر قوم وملتی است که زنان آن پوشش مناسبی نداشته باشند. تفاوتها مربوط به چگونگی وحدود آن بوده است .
اما میزان و شکل آن رابطه ی مستقیمی با اخلاق و فرهنگ جوامع داشته و دارد . در سرزمین های مختلف ، انسان هایی که به ارزش های اخلاقی اعتقاد بیشتری داشته اند ، از پوشش کامل تر و متین تری استفاده کرده اند و هر قدر سطح ارزش های اخلاقی در آن جوامع پایین آمده ، پوشش مردان و زنان نیز در سطح پایین تری قرار گرفته و شکل نامناسبی پیدا کرده است .
حجاب و پوشش در تمام ادیان و مذاهب وجود دارد. از آن جهت که تحت هیچ آموزش یا فرمانی از جانب خداوند یا فرشته وحی و یا تذکر هریک به دیگری صورت گرفته است، بیانگر فطری بودن پوشش در انسان است و ثابت می کند که لباس و پوشش، به تدریج و بر اثر تمدن ها ایجاد نشده است، بلکه انسان های نخستین، یا به تعبیر بهتر، نخستین انسان ها، به طور فطری بدان گرایش داشته اند. و بنا به گواهی متون تاریخی، در اکثر قریب به اتفاق ملت ها و آیین های جهان، حجاب در بین زنان، معمول بوده است. . اگر به لباس ملی کشورهای جهان بنگریم، به خوبی حجاب و پوشش زن را در آن می بینیم. دقت در لباس ملی کشورها ما را از ورق زدن کتب تاریخی برای یافتن ملل و اقوامی که زنان آنها دارای حجاب بوده اند، بی نیاز می سازد و به خوبی اثبات می کند که حجاب در میان اکثر ملت های جهان، معمول بوده و اختصاص به مذهب یا ملت خاصی نداشته است. تمام ادیان آسمانی، حجاب و پوشش زن را واجب و لازم شمرده اند و جامعه بشری را به سوی آن دعوت کرده اند؛ زیرا لزوم پوشش و حجاب به طور طبیعی در فطرت زنان به ودیعت نهاده شده است و احکام و دستورهای ادیان الهی هماهنگ و همسو با فطرت انسانی تشریع شده است، پس در همه ادیان الهی پوشش و حجاب زن واجب گشته است. در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام، حجاب زنان امری لازم بوده است.
بند اول:پـوشش وحجـاب در آییـن زرتشت
پژوهش‏ها نشان می‏دهد که زنان ایران زمین از زمان مادها که نخستین ساکنان این دیار بودند، دارای حجاب کاملی، شامل پیراهن بلند چین‏دار، شلوار تا مچ پا و چادر و شنلی بلند بر روی لباس‏ها بوده‏اند.[۵] این حجاب در دوران سلسله‏های مختلف پارس‏ها نیز معمول بوده است.[۶] بنابر این، در زمان بعثت زرتشت و قبل و بعد از آن، زنان ایرانی از حجابی کامل برخوردار بوده‏اند. برابر متون تاریخی، در همه آن زمان‏ها پوشاندن موی سر و داشتن لباس بلند و شلوار و چادر رایج بوده است و زنان هر چند با آزادی در محیط بیرون خانه رفت و آمد می‏کردند و همپای مردان به کار می‏پرداختند، ولی این امور با حجاب کامل و پرهیز شدید از اختلاطهای فسادانگیز همراه بوده است.
جایگاه فرهنگی پوشش در میان زنان نجیب ایران‏زمین به گونه‏ای است که در دوران سلطه کامل شاهان، هنگامی که خشایارشاه به ملکه «وشی» دستور داد که بدون پوشش به بزم بیاید تا حاضران، زیبایی اندام او را بنگرند، وی امتناع نمود و از انجام فرمان پادشاه سر باز زد و به خاطر این سرپیچی، به حکم دادوَران، عنوان «ملکه ایران» را از دست داد.[۷]
در زمان ساسانیان – که پس از نبوت زرتشت است – افزون بر چادر، پوشش صورت نیز در میان زنان اشراف معمول شد. به گفته ویل دورانت پس از داریوش، زنان طبقات بالای اجتماع، جرأت نداشتند که جز در تختِ روانِ روپوش دار از خانه بیرون بیایند و هرگز به آنان اجازه داده نمی‏شد که آشکارا با مردان آمد و رفت کنند. زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردی حتی پدر و برادرشان را ببینند. در نقش‏هایی که از ایران باستان بر جای مانده است، هیچ صورت زنی دیده نمی‏شود و نامی از ایشان نیامده است.[۸]
تجلیّات پوشش در میان زنان ایران چنان چشم‏گیر است که برخی از اندیشمندان و تمدن‏نگاران، ایران را منبع اصلی ترویج حجاب در جهان معرفی کرده‏اند.[۹]
از آن‏جا که مرکز بعثت «اشو زرتشت» ایران بوده است و آن حضرت در زمینه اصل حجاب و پوشش زنان در جامعه خویش کمبودی نمی‏دیده است، با تأیید حدود و کیفیت حجاب رایج آن دوران، کوشید تا با پندهای خود ریشه‏های درونی حجاب را تعمیق و مستحکم نموده، عامل درون را ضامن اجرا و پشتوانه استمرار و استواری حجاب معمول قرار دهد.
بر اساس آموزه‏های دینی، یک زرتشتی مؤمن، باید از نگاه ناپاک به زنان دوری جوید و حتی از به کارگیری چنین مردانی خودداری کند. در اندرز «آذربادماراسپند» مؤبد موبدان آمده است: «مرد بدچشم را به معاونت خود قبول مکن».[۱۰]
در کیش آریایی زنان محجوب و محترم بوده اند زنان ایرانی برای حفظ حیثیت طبقه ممتاز و ایجاد حدودی که آنان را از زنان عادی و طبقه چهارم امتیاز دهد صورت خود را می پوشاندند و گیسوان خود را پنهان می داشتند لذا محجوب بودن « پوشش صورت » به زنان برتر جامعه اختصاص داشته است در نقاشیها و کنده کاریهای باستانی ایران بسیار کم از زن تصویری به چشم می خورد اگرچه زنان کد بانوی خانه و مدیر و مدبر امور خانواده بودند ولی حفظ حرمت ایشان با پوشیده داشتن ایشان رعایت می شد تا پاکدامنی آنها حفظ شده و از هر آسیبی در امان باشند.[۱۱]
«اشوزرتشت» می‏فرماید:
ای نوعروسان و دامادان!… با غیرت، در پی زندگانی پاک‏منشی بر آیید… .ای مردان و زنان! راه راست را دریابید و پیروی کنید. هیچ گاه گردِ دروغ و خوشی‏های زودگذری که تباه کننده زندگی است، نگردید؛ زیرا لذّتی که با بدنامی و گناه همراه باشد، همچون زهر کشنده‏ای است که با شیرینی درآمیخته و همانند خودش دوزخی است. با این گونه کارها، زندگانی گیتی خود را تباه مسازید. پاداش رهروان نیکی، به کسی می‏رسد که هوا، هوس، خودخواهی و آرزوهای باطل را از خود دور ساخته، بر نفس خویش چیره گردد و کوتاهی و غفلت در این راه، پایانش جز ناله و افسوس نخواهد بود.فریب خوردگانی که دست به کردار زشت زنند، گرفتار بدبختی و نیستی خواهند شد و سرانجامشان خروش و فریاد و ناله است.[۱۲]
بند دوم:پـوشش و حجـاب در آییـن یهـود
همه مورخان، از حجاب سخت زنان یهودی سخن گفته‏اند[۱۳]. ویل دورانت می‏گوید: گفت‏وگوی علنی میان ذکور و اِناث، حتّی بین زن و شوهر از طرف فقهای دین ممنوع گردیده بود. .دختران را به مدرسه نمی‏فرستادند و در مورد آنها کسب اندکی علم را به ویژه چیز خطرناکی می‏شمردند. با این همه، تدریس خصوصی برای اِناث مجاز بود.[۱۴] نپوشاندن موی سر خلافی بود که مرتکب آن را مستوجب طلاق می‏ساخت.[۱۵] زندگی جنسی آنان، علی‏رغمِ تعدد زوجات، به طرز شایان توجّه ، منزّه از خطایا بود. زنان آنان، دوشیزگانی محجوب، همسرانی کوشا، مادرانی پُرزا و امین بودند و از آن‏جا که زود وصلت می‏کردند، فحشا به حدّاقل تخفیف پیدا می‏کرد.[۱۶]
بدون تردید مبنای حجاب در شریعت یهود، آیات تورات بود که بر حجاب تأکید می‏نمود. کاربرد واژه «چادُر» و «برقع» که به معنای روپوش صورت است، در آن آیات، کیفیت پوشش زنان یهودی را نشان می‏دهد. تورات تشبه مرد و زن به یکدیگر را نهی نموده، می‏گوید:متاع مرد بر زن نباشد و مرد لباس زن را نپوشد؛ زیرا هرکه این را کند، مکروه «یَهْوَه» خدای تو ست.[۱۷] بی‏حجابی سبب نزول عذاب معرفی شده است؛
در کتاب مقدس، وجوب پوشاندن موی سر لزوم پرهیز از زنان فریبکار و بیگانه‏، نهی از لمس و تماس و واژه چادر نقاب و برقع‏ آمده است؛ به عنوان نمونه در مورد عروس یهودا می‏خوانیم: پس رخت بیوکی را از خویشتن بیرون کرده، برقعی به رو کشیده و خود را در چادری پوشید و به دروازه عینایم که در راه تمنه است، بنشست.[۱۸]