فصل پنجم: جمع‌بندی و نتیجه گیری ۸۳
منابع و مآخذ ۸۹
Abstract 93

چکیده

دراین رساله با استفاده و بهره گیری ازسخنان امام خمینی (ره)، مظلومیت زنان دردوره جاهلیت وبطورخاص، حکومت پهلوی،رابرررسی می‌نماییم.حکومت پنجاه ساله ای که امام آن را، به روزگار سیاه ایران تشبیه کرده، به طوری که شرایط سختی را بر ملت ایران بویژه بانوان مظلوم تحمیل کرد .درادامه این نوشتار، به بیانات امام درخصوص عظمت اسلام وخاندان نبوت به واسطه وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا(س)، بزرگ زن عالم هستی می‌پردازیم. امام، بانوان ایران وجهان را توصیه و سفارش می‌نمایند، ازرفتارملکوتی دخترگرامی پیامبراسلام(ص)، بعنوان اسوه والگوی کمال آورانسان که تمام هویت انسانی دراو جلوه گر است پیروی نمایند. دراین تحقیق، جایگاه و مقام و منزلت زنان در اجتماع و خانواده ووظیفه تربیتی واخلاقی آنهاراازمنظرامام خمینی(ره) بررسی می‌کنیم.امام معتقدهستند، بانوان ایرانی نقش موثروسرنوشت ساز در پیروزی انقلاب اسلامی ودوران جنگ تحمیلی ایران داشته ،ارزش این حضوررا ازمردان بیشتر می‌دانند.در پایان نیز به این مهم از دیدگاه رهبر فقیدو کبیر جمهوری اسلامی ایران می‌رسیم که حضور بانوان درعرصه‌های سیاسی واجتماعی، اهداف مقدس استقلال وخودکفایی کشور وتوسعه علمی وفرهنگی راموجب گردیده،عزت وسرافرازی اسلام وزنان مسلمان جهان را بدنبال داشته است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
کلمات کلیدی:امام خمینی (ره)، زنان، مقام و منزلت زنان، فاطمه زهرا (س)

فصل اول: کلیات تحقیق

فصل اول
کلّیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

هر جامعه برای شکل گیری و رشد اجتماعی خود، نیازمند بهره مندی از الگوهای مختلف رفتاری در سطوح مختلف است؛این الگوها در زمان‌های مختلف دچار تغییراتی شده و باعث رشد جامعه میشوند و به اقتضای اسلامی بودن جامعه بر سبک زندگی ایرانی اسلامی تاکید بسیار میشود.سخن در سبک زندگی اسلامی در عرصه ی حیات فردی و اجتماعی، از مباحث بسیار مهم در جوامع انسانی بوده و ارکان اصلی شکل دهیِ هویت اجتماعی یک جامعه را که مشتمل بر باورها، ارزش‌ها و سبک زندگی می‌باشد. هویت واقعی یک جامعه را، نمود ظاهری و سبک زندگی مردمان آن جامعه، نشان می‌دهد.
حضرت امام خمینی (ره) با انقلاب اسلامی خویش باعث شناخت مسئولیت‌ها از جانب زنان گردید .از دید حضرت امام که همان دید صریح اسلام است زن عنصری خانه نشین و بی تفاوت نیست.اسلام و انقلاب وی را مسئول میداند، انقلاب زن را از صورت زن روز بودن نظام شاهنشاهی به صورت یک زن روز واقعی که مسئولیت‌های روز را میشناسد ؛ جهان را میبیند و الگوی خود را در جامعه ی اسلام می‌جوید نه در غرب، در آورد. الگوهای واقعی زنان آن‌ هایی نیستند که در اثر تولید‌های مختلف و فرهنگ‌های دگرگون کهنه شوند، نگرش زن به جامعه و جامعه به او چنان متحول شد که متوجه شدند باورهای اصیل توحیدی که در راس آن شرع مقدس اسلام قرار گرفته است مقوله‌هایی نیستند که قابل تغییر یا از بین رفتن باشند مگر اینکه بشریت منقرض شود.امام خمینی (ره) زنان مسلمان ایرانی را متوجه کرامت و ارزش واقعی خود می‌نمایند.
دین و به تبعیت آن انقلاب اسلامی ایران نه تنها هیچ گونه تبعیض نسبت به زن و مرد قائل نیست بلکه در بعضی از موارد رعایت حال بانوان در آن محسوس است .بنابراین برای پیشبرد جامعه اسلامی زنان باید حریم‌ها را حفظ نموده و همچنان بر کرامت خویش بیفزایند . از حقوق فردی خود در سایه ی آگاهی‌ها دفاع نمایند نه افراطی که نتیجه ی آن نمایشی باشد و دود آن به چشم خود زن برود.
از تخصص‌های زنان متخصص در همه علوم و فنون باید به صورت مقتضی و جدی استفاده شود تا هم گردونه ی مملکت بیشتر بچرخد و هم تشویقی برای طبقه ی نسوان باشد که بیشتر جذب ترقی و تعالی شوند.

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

۱-۲- بیان مسئله

تردیدی نیست که زنان، در طول تاریخ از موقعیت مطلوب و شان بالایی برخوردار نبوده و غالباً مورد بی مهری و ظلم و ستم واقع می‌شدند، اما با رشد روز افزون آگاهی‌های بشر و پیشرفت سریع علوم انسانی و اجتماعی، این پرسش مطرح شد که جایگاه واقعی زنان در جامعه و خانواده کدام است و چگونه می‌توان حقوق از دست رفته زنان را استیفا کرد.
در این راستا به یقین می‌توان گفت که ادیان الهی به ویژه دین خاتم، بیش از همه به احیای شخصیت والای زن همت گماشته اند و خداوند متعال بهترین راه را برای سعادت و رستگاری بشر اعم از زن و مرد فراروی آنان گشوده است.معارف و الگوهای حیات بخش اسلام اگر چه در مسیر احیای شخصیت و جایگاه زنان تأثیرات زیادی داشته و دارد، ولی بسیاری از حقایق در پس ابرهای جهل و خرافه پنهان مانده و جامعه زنان هنوز نتوانسته اند آن چنان که باید از میوه‌های شیرین فرهنگ دینی بهره مند گردند.در روزهای ابتدای پس از انقلاب اسلامی ایران جایگاه زن با داشتن شخصیت مستقل مطرح شد اما با گذشت زمان این جایگاه به سمت کمرنگتر شدن پیش رفت و امروزه فاصله ی کمی تا کشورهای غربی که در آن‌ ها از زنان استفاده ابزاری میشود فاصله داریم.در این راستا و در جهت جلوگیری از چنین وضعیتی سخنان بزرگان از جمله رهبر بنیانگذار انقلاب اسلامی امام خمینی (ره ) روشنگر راه بوده و می‌توان از آنها بهره کافی جست .

۱-۳- ضرورت و اهمیت تحقیق

یکی از رسالتهای مهم اساتید و دانشجویان رشته شناخت اندیشه‌های امام خمینی، بررسی دیدگاه‌ها، اندیشه‌ها و نگرش‌های بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف متناسب با زمان می‌باشد. یکی از این حوزه‌ها، اهمیت وجایگاه زنان است. مهم ترین اهداف این پژوهش بررسی اندیشه‌های امام خمینی (ره) در رابطه با مقام و منزلت زن وبررسی بخشی ازفعالیت‌های علمی، سیاسی واجتماعی مرتبط با بانوان می‌باشد.همچنین بررسی نقش زنان مسلمان وتعیین جایگاه مناسب شخصیت بانوان ایرانی در زمینه کسب و کار از دیدگاه امام خمینی (ره) است و همینطور آشنا نمودن بانوان این مرز بوم با اندیشه ی ایشان که برگرفته از سیره ی پیامبر اکرم (ص) است.
بدین منظور ضرورت شناسایی و بررسی دیدگاه‌ها، اندیشه‌ها و نگرش‌های امام خمینی در خصوص جایگاه ومنزلت زن اجتناب ناپذیراست.

۱-۴- اهداف تحقیق

اهداف تحقیق به تعریف دامنه پژوهش کمک می‌کند و همراه با پرسش‌های تحقیق، سمت وسوی روشنی به پژوهش می‌دهد. این اهداف مشخص می‌کند که مقصود از پژوهش دستیابی به چه چیزی است. ممکن است پژوهش در پی دستیابی به «اکتشاف»، «توصیف»، «تبیین»، «پیش‌بینی»، «تغییر»، «ارزشیابی» یا «برآورد تأثیر اجتماعی» جنبه یا جنبه‌هایی از پدیده مورد تحقیق باشد (بلیکی، ۱۳۸۷). هدف پژوهش حاضر تبیین دیدگاه‌ها، اندیشه‌ها و نگرش‌های امام خمینی در زمینه جایگاه ومنزلت زنان است.سیره عملی، فرمایشات ومواضع روشنگر وفتاوای راهگشای ایشان دراین زمینه که ضمن وفاداری تام به اصول ومحکمات دین ودرچارچوب حقوق مسلم شرعی بیان شده می‌تواند راهنمای عملی نسلی باشد که به جایگاه حقیقی زن می‌اندیشند. با توجه به این موضوع، اهداف تحقیق حاضر را می‌توان در قالب یک هدف کلی و اهداف اختصاصی (فرعی) بیان نمود.

۱-۴-۱- هدف کلی

– بررسی دیدگاه‌ها و اندیشه‌های امام خمینی درخصوص مقام ومنزلت زن

۱-۴-۲- اهداف فرعی

بررسی الگو واسوه زنان از منظر امام خمینی
بررسی وضعیت وجایگاه زنان از منظر امام خمینی
بررسی نقش زنان در استقلال ،توسعه وپیشرفت همه جانبه کشور از منظر امام خمینی
دستاوردهای این پژوهش می‌‌تواند مورد استفاده متولیان امور مذهبی ،فرهنگی واجتماعی کشور، دانشگاه‌ها،نهادها و سازمان‌های مرتبط با فعالیتهای بانوان و همچنین سیاست‌گذاران نظام جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد.

۱-۵- سؤالات تحقیق

پرسش‌های پژوهش مهم‌ترین عنصر تشکیل‌دهنده هر طرح پژوهشی‌اند. برای پاسخگویی به همین پرسش‌هاست که فعالیت‌های پژوهشی در پیش گرفته می‌شود. با توجه به ماهیت و اهداف پژوهش حاضر که از نوع تبیینی است،دیدگاه‌ها و اندیشه‌های امام خمینی در خصوص زنان رامورد بررسی قرار می‌دهیم. بنابراین، در این پژوهش نیاز به مجموعه‌ای از پرسش‌های روشن و صریح داریم. بر اساس اهداف تحقیق،در پی پاسخ به سؤالات زیرهستیم :

۱-۵-۱- سؤال اصلی پژوهش

مقام ومنزلت زن از منظر امام خمینی چیست ؟

۱-۵-۲- سؤالات فرعی پژوهش

الگو واسوه زنان از نظر امام خمینی کیست؟
زنان از منظر امام خمینی چه جایگاهی دارند؟
زنان در استقلال ،توسعه وپیشرفت همه جانبه کشور چه نقشی دارند؟

۱-۶- فرضیات تحقیق

۱- از نظر امام خمینی، الگو واسوه زنان حضرت فاطمه زهرا (س)می باشند.
۲- مقام زنان از منظر امام خمینی مقامی والا وعالی رتبه است و در اسلام جایگاه رفیع وبلند پایه دارند.
۳- زنان در استقلال ،توسعه وپیشرفت همه جانبه کشورنقش محوری داشته وبرای پیش برد مقاصد انقلاب در صف مقدم نظام اسلامی می‌باشند.

۱-۷- سابقه و پیشینه‌تحقیق

در انجام هر کار پژوهشی و تحقیق علمی، مطالعه و بررسی پژوهش‏های انجام شده در ارتباط با موضوع مورد بررسی، با هدف بهره‌مندی از نتایج، توسعه و تکامل آنها امری ضروری است(تقوایی و نوروزی آورگانی، ۱۳۸۶) و اگر محققی بخواهد کارش ثمربخش باشد باید بداند در کاری که می‏کند پیش از او چه کرده‏اند و دانشمندان و صاحبنظران دیگر در حال حاضر درباره همان موضوع یا موضوعات مشابه چه می‌کنند.(میخائیلوف و گیلیاروسکی، ۱۳۵۱)
در طول تاریخ فرهنگ‌های منحط و آداب و رسوم غلط در جوامع بشری انواع ظلم و جور و سختی را بر زنان تحمیل کرده و آنان را به استثمار کشیده است.اما پس از ظهور پیامبر اکرم، یکی از عالی ترین برنامه‌های دین اسلام که این دین را سرآمد تمام ادیان قرار داه، از بین بردن تمام بی عدالتی نسبت به زن بوده است. اسلام بنیان برتری طلبی‌های قومی، نژادی، جنسی و مالی را ویران نمود و تمام انسان‌ها از مرد و زن، غنی و فقیر، عرب و عجم، سیاه و سفید، و زشت و زیبا را در یک صف قرار داد. تاکنون مطالعات مختلفی در رابطه با اندیشه‌ها و دیدگاه‌های امام خمینی (ره) انجام شده است که در این میان تعداد کمی از آن‌ ها در مورد مقام و منزلت زن از نگاه ایشان است و به برخی از آن‌ ها در ذیل اشاره میشود.
خانم محبوبه جوکار، استاد و پژوهشگر جامعهالزهرا(س) به بررسی ابعاد اندیشه ی ژرف و عمیق امام خمینی(ره) در رابطه با مقام و منزلت زن پرداخته اند و حاصل مطالعات خود را به صورت مقاله ای با همین نام منتشر نموده اند.
در این مقاله با عناوینی همچون زنان از دید تاریخ، تعلیم و تربیت از نگاه زنان، ازدواج و نقش زنان در جلوگیری از انحراف فرزندان و … مواجه میشویم.
در سال ۱۳۹۱ خانم زهرا اخوان اقدام با انتشار مقاله ای با نام زن از دیدگاه امام خمینی به نقش زن در بنای جامعه اسلامی پرداخته و نظرات امام خمینی (ره ) را در این مورد جمع آوری نموده اند.فعالیت‌های زنان در عرصه سیاسی از نکات مورد بحث قرار گرفته در این مقاله است.
سید ضیاء مرتضوی نیز در مقاله ای با نام الگوهای دین شناختی در مسائل زنان که در مجله پیام زن به چاپ رسید به نقش زنان در جامعه با توجه به تفسیر امام خمینی (ره) از دین اسلام و نوع نگرش ایشان میپردازد.
علاوه بر پژوهش‌ها و مقالاتی که به آن‌ ها اشاره شد میتوان از برخی دیگر از کتب مثل صحیفه نور ( صحیفه امام خمینی که کامل شده ی صحیفه نور است) نیز اشاره نمود که در آن‌ ها مقام و منزلت زن در اسلام مورد بحث قرار گرفته است.برخی از منابعی که در طی پ‍ژوهش در آن مطالبی مرتبط مشاهده گردید عبارتند از :
۱-امام خمینی (ره)، روح ا…، ۱۳۷۸،صحیفه ی امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
۲-مرتضوی،سید ضیاء،امام خمینی و الگوهای دین شناختی در مسائل زنان،پیام زن،سال هشتم،شماره هفتم،۲۰
۳-باقری بیدهندی، ناصر،۱۳۳۷، بانوی مجتهد ایرانی،قم، دفترتبلیغات اسلامی
۴-لطیفی، محمود، امام خمینی شخصیت و کرامت زن، پیام زن،سال هشتم،شماره هفتم،۴۲
۵-ستاد بزگداشت یکصدمین سال تولد امام خمینی ره،آیین انقلاب از دیدگاه امام خمینی، تهران، کمیته تبلیغات و انتشارات
۶-مهریزی، مهدی، امام خمینی و گستره ی آزادی زن، پیام زن،سال هشتم،شماره هفتم،۵۰
۷-ابتهاج شیرازی، فریبا، استیفای حقوق زنان نهضتی در دل انقلاب اسلامی، پیام زن،سال هشتم،شماره هفتم،۸۸
۸-رجایی، غلامعلی ،۱۳۷۲، برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
۹-حقیقت گو، مریم، امام خمینی حضور و مسئولیت اجتماعی زنان، پیام زن،سال هشتم،شماره هفتم،۱۱۲
شریف قریشى، باقر،۱۳۷۴، نظام خانواده در اسلام، ترجمه: ۱۰-لطیف راشدى، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.

۱-۸- مشکلات و تنگناهای تحقیق

در طول مدت بررسی آثار مکتوب مرتبط با موضوع تحقیق به منابعی برخورد کردیم که اکثرا بصورت عمومی وتکراری بیانات امام خمینی را طی حیاتشان عینا به رشته تحریر درآورده بودند .چنانچه مطالب بصورت تفکیکی وموضوعی چاپ شده بود قطعا برای رسیدن به هدف نهایی پژوهش مسیر هموارتری را داشتیم .به هر حال سعی شد با همین موارد موجود در مجال پیش آمده بصورت منفک نظرات ودیدگاه های امام خمینی را در خصوص جایگاه ومنزلت زن را بیان نمائیم .

۱-۹- رو‌ش شناسی تحقیق

تعیین روش‌شناسی مورد استفاده، یکی از بخش‌های مهم هر پژوهشی به ‌شمار می‌رود. روش انجام تحقیق می‌تواند تحقیق و نتایج آن را معتبر سازد و یا آن را از اعتبار ساقط نماید. انتخاب روش تحقیق به هدف، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن بستگی دارد. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق تعیین نماید چه روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر در دستیابی به سؤالات تحقیق یاری نماید. به‌طور کلی در هر بررسی و پژوهش علمی مؤلفه‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
الف- ماهیت موضوع تحقیق؛
ب- وسعت دامنه و گستردگی موضوع تحقیق؛
ج- روش نمونه‌گیری از جامعه؛
د- کنترل و بازبینی محیط پژوهش و متغیرهای مورد مطالعه؛
ه- چگونگی جمع‌ آوری داده‌ها؛