نمودار ۵-۱) نمودار مقایسه ابعاد جهت گیری استراتژیک ۶۴
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۱-۱ مدل تحلیلی( محقق) ۶

 

چکیده

جهت گیری استراتژیک بعنوان یکی ازمحرکهای اصلی تدوین استراتژی، در سه دهه اخیر بصورت گسترده توسط محققان مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. اما تاثیرجهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی کمترمورد مطالعه قرارگرفته است. پژوهش حاضر به منظور بررسی این موضوع است که آیا جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد. درهمین راستاابتدا مطالعات انجام شده وتعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مستقل ووابسته مورد بررسی قرارگرفته وبااستفاده ابعاد شش گانه جهت گیری استراتژیک ونکاترامن (۱۹۸۹) تهاجمی، تحیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه وریسک پذیری یک فرضیه اصلی و شش فرضیه فرعی طراحی وسپس پرسشنامه استاندارد ونکاترامن (۱۹۸۹) بین ۱۵۰ ازفعالان صادراتی حقیقی وحقوقی عضوبانک اطلاعات صادرکنندگان استان گیلان که براساس فرایند نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بود توزیع گردید ۸۳ پرسشنامه توزیع شده تکمیل وبرگشت گردید. از نظر روش شناسی تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع علی بوده وروش گردآوری اطلاعات میدانی است. فرضیه های تحقیق با بهره گرفتن ازروش رگرسیون مورد آزمون قرارگرفت و درپایان تاثیر جهت گیری استراتژیک و ابعاد شش گانه برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان مورد تایید قرارگرفت.
واژگان کلیدی: جهت گیری استراتژیک، عملکرد صادراتی، استراتژی، برنامه‎ ریزی استراتژیک، تفکر استراتژیک
فصل اول
کلیات
طرح تحقیق
کلیات
طرح تحقیق

 

۱-۱)مقدمه

صادرات بعنوان موتورمحرکه اقتصاد نقش قابل توجهی در افزایش تولید، اشتغال و و درآمد ارزی ایفا می‎نماید و اکثر محققان به اهمیت صادرات بعنوان یک عنصرکلیدی در اقتصاد کشور اشاره کرده اند. نهادهای بین المللی مرتبط با تجارت و زیر مجموعه سازمان ملل نظیر مرکز تجارت بین اللل ITC) ) بر اهمیت توسعه صادرات تاکید و در این زمینه متدولوژی تدوین توسعه صادرات وتوصیه های سیاستی برای کشورها و واحدهای کسب و کار ارائه کرده اند. درهمین راستا دراکثرکشورها ازجمله ایران درچند سال اخیر سند استراتژی توسعه صادرات تدوین گردیده است. اکثر محققان به اهمیت صادرات در توسعه عملکرد واحدهای کسب و کار اشاره کرده اند. واحدهای کسب وکار هم به دلیل پاسخگویی به محرکهای داخلی و خارجی اقدام به صادرات می نمایند. متغیرهای مختلفی برعملکرد صادراتی اثرگذارهستند. ماهیت متغیرهای موثر برعملکرد صادراتی وشرایط محیط فعالیت بنگاه‎های کسب و کار با ویژگی پویایی، پیچیدگی و تغییرات مستمر ایجاب می نماید که شرکتها برای ورود و بقا در بازارهای خارجی ناگزیر هستند از برنامه‎ ریزی ایی استفاده نمایند که متناسب با این تحولات باشند. با توجه به شناخت ما ازبرنامه ریزی استراتژیک که زاییده این تحولات هست و از دهه ۷۰ دردنیا رواج گردیده است. واینکه اکثر شرکت های موفق بین المللی از برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نمایند (دیوید، فرد ۱۳۹۰). تعدادی از محققان در مطالعات اشان دریافته که جهت گیری استراتژیک برعملکرد سازمان، صادارت، کارآفرینی، فن آوری و. . تاثیر مثبت دارد. لذا با توجه به جایگاه جهت گیری استراتژیک در مدیریت استراتژیک و فرایند تدوین استراتژی، هدف این مطالعه بررسی تاثیر جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادرات می باشد. دراین فصل ابتدادر بیان مساله به تعریف موضوع تحقیق پرداخته ودرادامه ضرورت واهمیت تحقیق وچارچوب نظری تحقیق، متغیرهای مستقل و وابسته را تعریف نموده و، پس ازبیان فرضیات وسوالات تحقیق درپایان قلمرو تحقیق ارائه خواهد شد.
عکس مرتبط با اقتصاد

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

۱-۲) بیان مسئله

صادرات یکی از متغیرهای اصلی تولید و درآمد ملی است. ویکی از روش های اصلی برای تامین درآمد و استفاده از ظرفیت های سرمایه گذاری می باشد. توسعه عملکرد صادراتی باعث موفقیت و بهبود عملکرد بنگاه می گردد. (ناطق و نیاکان، ۱۳۸۸). امروزه بنگاه ها برای ورود به بازارهای هدف وحفظ آن بایستی ازمزیت رقابتی برخوردار باشند (کردنائیج و همکاران، ۱۳۸۴). با افزایش تعداد سازمان ها و واحدهای کسب و کاروپیرو آن رقابت فزاینده، همچنین تغییر بی‎وفقه و مداوم سلیقه های مشتریان و بالا رفتن سطح انتظارات آنها، بزرگترین چالشی که سازمانها با آنها مواجه هستند حفظ و ایجاد مزیت رقابتی است. دسترسی به این دو مقوله نیازمند این است که بنگاه ها از برنامه ریزی استفاده نمایند که متناسب با این محیط باشد. بررسی ها نشان داده است اکثر شرکت های موفق بین المللی از برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نمایند (دیوید، فرد ۱۳۹۰). برنامه ریزی استراتژیک دارای فرایند و چارچوبی است که اگر به نحو صحیح طراحی، تدوین، اجرا و مورد پایش قرار گیرد. می تواند باعث توسعه عملکرد صادراتی گردد. یکی ازچارچوب های مهم برنامه ریزی استراتژیک، جهت گیری استراتژیک است که به مثابه قلب فرایند مدیریت استراتژیک است. جهت گیری استراتژیک اقدامات و جهت گیری های انجام شده بوسیله یک بنگاه به منظور اتخاذرفتارهای مناسب به منظور عملکرد عالی و مداوم می‎باشد.
(narver&slater,1990,gatingnon&xuereb,1997 (
جهت گیری استراتژیک مفهومی است که بطور وسیع در تحقیقات مرتبط با مدیریت استراتژیک، بازاریابی و کارآفرینی بکار می رود. ( liu& Zhengping, 2011) یکی از رایج ترین پیوستارهای جهت گیری استراتژیک مطرح شده در ادبیات مرتبط باجهت گیریهای استراتژیک (رحیم نیا، صادقیان، ۱۳۹۰). ، جهت گیری استراتژیک باابعاد شش گانه تعریف شده ونکاترامن شامل تهاجمی، تحیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه وریسک پذیری که مبنای این تحقیق قرارمی گیرد.
در حال حاضر یکی از مشکلات کشور ما، وابستگی بودجه و اقتصاد کشور به صادرات نفت می باشد. و تراز تجاری کشور بدون احتساب صادرات نفت و فرآورده های بالادستی آن منفی می باشد. و اکثر بنگاه های تولیدی با ظرفیت کامل تولید نمی نمایند. اکثرکالاهای تولید داخل در مقابل کالاهای وارداتی رسمی با حقوق ورودی بالاتر از میانگین جهانی و یا کالاهای وارداتی قاچاق، قادر به رقابت نیستند. استان گیلان هم از این قائده مستثنی نبوده و علی رغم وجود استعداد های بالقوه طبیعی، اقلیمی، جغرافیایی و سرمایه گذاری های انجام شده، صادرات آن درسالهای اخیراز مرز ۵۰ میلیون دلار فراتر نرفته است. با عنایت به مشکلات مربوط به تولید و اشتغال در استان، بررسی درخصوص موضوع صادرات وعوامل موثر برعملکرد صادراتی ضروری می‎باشد. عوامل مختلفی می تواند علل پایین بودن عملکرد صادرات استان باشد. با توجه به مطالعه و بررسی‎های به عمل امده، به نظر می رسد یکی از مشکلات واحدهای صادراتی استان، عدم استفاده از برنامه ریزی استراتژیک و جهت گیری استراتژیک می باشد. انتظارمی رود با جهت گیری استراتژیک می توان موجبات توسعه عملکرد صادراتی استان را فراهم نمود. اگرچه پژوهش های فراوانی درخصوص تاثیر مدیریت استراتژیک ومولفه های آن برعملکرد سازمان در ایران انجام گرفته است. اما درخصوص تاثیر و ارتباط جهت گیری استراتژیک با عملکرد صادرات، پژوهش های بسیار محدودی انجام شده است و در استان گیلان هم پژوهشی با موضوع این تحقیق مشاهده نگردید.
در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد تا تاثیر جهت گیری استراتژیک را بر عملکرد واحد های صادراتی در سطح واحدهای صادراتی مورد بررسی قرار دهد. تا درنهایت بتوان از نتایج حاصل از این پژوهش راهکارهای مناسب را جهت ارتقاء عملکرد صادراتی استان ارائه نمود. بنابراین در این تحقیق سوال اصلی براین محورقرارداردکه آیاجهت گیری استراتژیک یک بنگاه می تواندبرعملکرد صادراتی صادرکنندگان تاثیرداشته باشد؟

 

۱-۳ ) ضرورت و اهمیت تحقیق

صادرات به عنوان موتورمحرکه اقتصاد نقش قابل توجهی در افزایش تولید، اشتغال و و درآمد ارزی ایفا می‎نماید و اکثر محققان به اهمیت صادرات بعنوان یک عنصرکلیدی در اقتصاد کشور و سودآوری واحدهای کسب و کار اشاره کرده اند. درپنج برنامه توسعه اقتصادی به مقوله صادرات توجه خاصی شده است وسند استراتژی توسعه صادرات هم توسط دولت جمهوری سلامی ایران تصویب و ابلاغ گردیده است. با عنایت به اینکه تاثیر و نقش جهت گیری استراتژیک در بهبود عملکرد سازمان، فن آوری و تولید محصول جدید و جهت گیری بازارصادراتی در بسیاری ازمطالعات مورد تحقیق و بررسی قرارگرفته وبه لحاظ اهمیت صادرات دراقتصاد کشوربویژه افزایش تولیدواشتغال دراستان گیلان، لذا، ضروریست تحقیقی انجام گردد تا با بررسی و سنجش تاثیرجهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان گیلان، نتایج آن را برای بهره برداری، توسعه وفرهنگ سازی موضوع ارائه نماییم.

 

۱-۴ ) اهداف تحقیق

با توجه به اهمیت و جایگاه جهت گیری استراتژیک دربسیاری ازمطالعات مربوط به برنامه ریزی استراتژیک، هدف ازاین مطالعه سنجش تاثیر جهت گیری استراتژیک و ابعاد این جهت گیری برعملکرد صادراتی استان می باشد.

 

۱-۵) سوالات تحقیق

 

۱-۵-۱) سوال اصلی تحقیق

۱٫ آیا جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟

 

۱-۵-۲) سوالات فرعی تحقیق

۱٫ آیا بعد متهورانه جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟
۲٫ آیا بعد تحلیلی جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟
۳٫ آیا بعد تدافعی جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟
۴٫ آیا بعد آینده نگری جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟
۵٫ آیا بعد فعالانه جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟
۶٫ آیا بعد ریسک پذیری جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی صادرکنندگان استان تاثیردارد ؟

 

۱-۶) چارچوب نظری تحقیق

دراین تحقیق جهت گیری استراتژیک به عنوان متغیرمستقل وعملکرد صادراتی به عنوان متغیروابسته می باشد. متغیرمستقل ازشش بعد تشکیل شده است:
تهاجمی- تحلیلی – تدافعی – آینده‎نگر – فعالانه – ریسک پذیری
و مدل مفهومی تحقیق بصورت زیر می باشد.
جهت گیری استراتژیک

شکل ۱-۱ مدل تحلیلی( محقق)

 

۱-۷) فرضیه های تحقیق

 

۱-۷-۱) فرضیه اصلی تحقیق

۱٫ جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادرات تاثیردارد.

 

۱-۷-۲) فرضیه های فرعی تحقیق

۱٫ بعد تهاجمی جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.
۲٫ بعد تحلیلی جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.
۳٫ بعد تدافعی جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.
۴٫ بعد آینده نگری جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.
۵٫ بعد فعالانه جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.
۶٫ بعد ریسک پذیری جهت گیری استراتژیک برعملکرد صادراتی تاثیردارد.

 

۱-۸) متغیرهای تحقیق

در یک تحقیق علمی برای پاسخ دادن به سوالات تحقیق و یا آزمون فرضیات، تشخیص متغیرها امری ضروری است. در این تحقیق دو دسته متغیر داریم:متغیر مستقل و وابسته

 

۱-۸-۱) متغیر مستقل

یک ویژگی از محیط فیزیکی یا اجتماعی است که بعداز انتخاب، دخالت یا دستکاری شدن توسط محقق مقادیری را می پذیرد یا تاثیرش بر روی متغیر دیگر (متغیر وابسته)مشاهده شود. در این تحقیق متغیر مستقل جهت گیری استراتژیک می باشد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

 

۱-۸-۲) متغیر وابسته

متغیری است که تغییرات آن تحت تاثیر متغیر مستقل قرار می گیرد در این تحقیق متغیروابسته عملکرد صادراتی می باشد.

 

۱-۹) تعریف مفهومی متغیرها

 

۱-۹-۱)جهت گیری استراتژیک

جهت گیری استراتژیک اقدامات و جهت های انجام شده بوسیله یک بنگاه به منظور اتخاذرفتارهای مناسب به منظور عملکرد متعالی و مداوم تعریف شده است. جهت گیری استراتژیک جهت و اهدافی که مدیریت عالی یک بنگاه تمایل دارد پیگیری نماید. آن توانایی یک بنگاه برای تمرکز روی جهت گیری استراتژیک ومزیت رقابتی برای ایجاد یک هماهنگی متناسب استراتژیک را تعیین می ماید (narver&slater,1990 , gatingnon&xuereb,1997)
شش بعد برای گرایش استراتژیک، در ابزار سنجش استراتژی کسب و کار، ارائه شده که عبارتند از:
تهاجمی- تحلیلی – تدافعی – آینده‎نگر – فعالانه – ریسک پذیری

 

۱-۹-۲) عملکرد صادرات

عملکرد صادراتی به عنوان نتایج فعالیت های یک شرکت در بازارهای صادراتی تعریف شده است.
(sosa & shoham1996 ) و برای شناسایی سطح عملکرد سازمانها حیاتی است. این معیار تعیین می کند که آیا سازمان دارای عملکرد مناسبی هست. با توجه به اهمیت این موضوع در کشورهای مختلف تحقیقات متفاوتی در زمینه‎ شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی در صنایع مختلف انجام شده است. در هر کدام این پژوهش‎ها، متغیرهایی مد نظر بوده‎اند که بنا به نظر پژوهشگر، بطور مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد صادراتی مؤثر بوده‎اند.
عملکرد صادراتی حاصل عملیات سازمانی است که شامل دستاوردها و اهدف داخلی و خارجی شرکت می باشد. همچنین عملکرد صادراتی به عنوان کسب اهداف سازمانی تعریف شده و درآن توسعه محصول و توسعه بازار که در نتیجه موجب کسب سوداوری برای شرکت خواهد شد. مورد توجه قرارمیگیرد. میزان موفقیت یک شرکت در امرصادرات را می توان باعملکرد صادراتی آن ارزیابی نمود. برای سنجش عملکرد صادراتی، از متغیرهای رشد فروش های صادراتی، حجم فروش صادراتی، تراکم بازار صادراتی، عملکرد رقابتی و رضایت از عملکرد صادراتی در این تحقیق استفاده شده است.

 

۱-۱۰ ) تعریف عملیاتی متغیرها

تعریف عملیاتی تعریفی است که بر ویژگی های قابل مشاهده استوار است پژوهش گر قبل ازآنکه متغیر و سازه ها را مورد مطالعه قرار دهد، بایستی تصمیم بگیرد که چه نوع رویدادهای قابل مشاهده ای معرف این سازه ها می باشند و تعریف عملیاتی باید طوری انجام پذیرد که چنانچه هر پژوهش گری در شرایط مشابه به اندازه گیری سازه یا مفهوم مورد مطالعه بپردازد، نتیجه یکسانی بدست آورد. وبه عبارتی دیگر، شرح متغیرها به شیوه ای که قابل اندازه گیری باشند در این تحقیق برای اندازه گیری کردن متغیرها از طیف پنج گزینه ای لیکرت(کاملا” موافقم، نسبتا”موافقم، نظری ندارم، کاملا”مخالفم، نسبتا”مخالفم) استفاده شده است.
ساختارها، آیتم ها و مقیاس هایی که در پرسشنامه استفاده شده است:

 

۱-۱۰-۱) جهت گیری استراتژیک