نمودار ۲-۴ میزان صادرات میگو ایران[۱۸]
در طول دهه ۱۳۴۰ میگوی ایران به ۵ کشور صادر شده است . در طول دهه ۱۳۵۰ که مصادف با وقوع انقلاب و برخی ناآرامی‌ها در کشور بود حداکثر صادرات میگو به ۱۰۰۰ تن بالغ شده که به ۷ کشور صادر گردیده است.
درواقع در طول سالهای ۳۸-۵۸ تعداد بازارهای صادراتی میگو حداکثر ۸ کشور بوده است . در طول دهه ۱۳۶۰ بخصوص از سالهای ۱۳۶۷ میزان صادرات میگو به یکباره از لحاظ وزنی افزایش یافته است . بطوریکه صادرات میگو از ۷۵ تن در سال ۱۳۵۹به ۱۰۶۶ تن در سال ۱۳۶۹ افزایش یافته است. [۱۹]
در سال ۱۳۷۲ به بعد تعداد بازارهای صادراتی به دلیل حجم بالای تولید و صادرات و فعالیت شرکت‌های صادراتی حدود بیش از ۲ برابر افزایش یافته است . بر اساس اطلاعات ارائه شده، در سال ۷۷ -۷۹ تعداد بازارهای هدف ۱۲ کشور بوده است. در سال ۸۰ تعداد بازارهای هدف به ۱۰ کشور کاهش یافت . در حالیکه در سالهای ۸۱ و ۸۲تعداد کشورهای واردکننده میگوی ایران به ترتیب به ۱۸ و ۱۷ کشور رسید. [۱۹]
برای ارزیابی بازارهای صادراتی و ورود به آنها ابتدا باید بازارها را اولویت بندی نمود. برای اینکار لازم است شاخص‌هایی به عنوان ملاک و معیار مورد نظر قرار گیرند. درطی مطالعات انجام گرفته توسط محققین در بخش شیلات کشور ، اولویت‌بندی بازارهای هدف میگوی پرورشی ایران بر اساس سه شاخص عمده شامل جاذبه‌های بازار ، اندازه بازار و عوامل محیطی انجام گرفته است. برای محاسبه شاخص بازار عواملی چون سهم واردات میگو از کل واردات جهانی، نرخ رشد وزنی، واردات میگو، میزان ثبات روند، متوسط واردات سرانه، نرخ تعرفه و فاصله بازار موثرند و در مورد شاخص اندازه بازار، متوسط نرخ رشد وزنی جمعیت ، متوسط جمعیت، سهم واردات مواد غذایی از کل واردات، تولید ناخالص ملی و نرخ رشد وزنی آن و عواملی از این قبیل تعیین کننده می‌باشند. نتایج نهایی و کلی اولویت بندی نشان می‌دهد کشورهای ژاپن ، امریکا، فرانسه، کانادا، استرالیا، هنگ کنگ، آلمان، انگلستان، اسپانیا، ایتالیا، سنگاپور و سوئیس عمده‌ترین بازارهای هدف برای میگوی صادراتی ایران محسوب می‌شوند . بنابراین استراتژی‌های بازاریابی شرکت‌های صادراتی میگوی پرورشی ترجیحاً باید در این کشورها اجرا گردد. [۱۹]
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.
۲-۸ مروری بر مطالعات انجام شده
مهرابی بشرآبادی و پور مقدم ، (۱۳۹۰) در مقاله ای با عنوان” عوامل موثر بر مزیت نسبی صادرات کشمش ایران” به دنبال بررسی مزیت نسبی ایران در صادرات کشمش و عوامل موثر بر آن می‌باشند. برای دستیابی به این امر از داده‌های سری زمانی سال های ۱۳۸۸-۱۳۴۰ استفاده شده است. همچنین در این تحقیق مزیت نسبی صادراتی کشورهای عمده تولیدکننده و صادرکننده‌ی کشمش نیز محاسبه شده و با هم مقایسه گردیدند. برای محاسبه مزیت نسبی ایران از شاخص‌های مزیت نسبی آشکار شده ی و مزیت نسبی آشکار شده‌ی متقارن و همچنین شاخص ۲ استفاده گردید.[۱۰]
نتایج مطالعه نشان داد که بر اساس شاخص مزیت نسبی آشکار شده در طی دوره‌ی مورد بررسی، مزیت نسبی ایران در صادرات کشمش نوسانات زیادی داشته و پس از یک سیر صعودی، وارد یک سیر نزولی شده است. همچنین از مقایسه‌ی شاخص مزیت نسبی صادراتی محاسبه شده برای کشورهای صادرکننده و کشورهای عمده تولیدکننده، این مطلب روشن شد که حجم تولید و صادرات بالای این محصول لزوماً بیانگر داشتن مزیت نسبی صادراتی نمی‌باشد. سپس به بررسی عوامل موثر بر مزیت نسبی صادرات کشمش از طریق برآورد مدل خودتوضیح برداری[۲۸] برای دوره ی ۲۰۰۸-۱۹۶۱پرداخته شد. نتایج حاصل از برآورد مدل عوامل موثر، حاکی از آن بود که متغیرهای نرخ ارز، میزان تولید داخلی، میزان تولید رقبا و قیمت جهانی صادراتی، تاثیر مثبت و قیمت صادراتی ایران و همین طور نوسانات تولید تاثیر منفی بر مزیت نسبی صادراتی کشمش ایران دارند. این نتایج لزوم حمایت از تولید داخلی جهت کاهش نوسانات تولید، افزایش میزان تولید و هموار کردن مسیر صادرات این محصول را نشان می‌دهد. [۱۰]
محمودی (۱۳۸۹) در پایان‌نامه خود با عنوان”بررسی چگونگی حفظ مزیت رقابتی پسته ایران در بازار جهانی بر اساس مدل الماس پورتر”به بررسی عوامل مهم و تأثیر‌گذار بر چگونگی حفظ مزیت رقابت پسته ایران در بازارهای جهانی براساس مدل الماس پورتر پرداخته است. عوامل این مدل عبارتند از نهاده‌های تولید، راهبرد، ساختار و رقابت‌پذیری شرکت‌ها، شرایط تقاضای داخلی، صنایع مرتبط و پشتیبان، دولت و شانس. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق پسته ایران در زمینه الف) راهبرد، ساختار و رقابت پذیری و ب) شرایط تقاضای داخلی دارای مزیت رقابتی می‌باشد عواملی که به عنوان مشکل در حفظ مزیت رقابت ملی پسته ایران بر اساس مدل پورتر شناخته شد به ترتیب دولت، صنایع مرتبط و پشتیبان، عامل شانس و در نهایت عامل نهاده‌های تولید می‌باشد. [۲۱]
مهرابی بشرآبادی و نشاط، (۱۳۸۸) در مقاله‌ای با عنوان” بررسی عوامل موثر بر مزیت نسبی صادراتی و اولویت‌بندی بازارهای هدف پسته ایران” به دنبال بررسی جایگاه پسته صادراتی ایران از شاخص مزیت نسبی آشکار شده استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که هر چند ایران در صادرات این محصول دارای مزیت نسبی است، اما رشد این شاخص طی دوره مورد بررسی منفی بوده است. هدف بعدی تحقیق، تعیین بازارهای هدف و الویت‌بندی آن ها است تا با ارائه فهرستی از بازارهای هدف بالقوه، و توجه به صادرات هدفمند، پسته ایران جایگاه صادراتی خود را در قبال رقبای عمده در جهان تثبیت کند. در ادامه به منظور بررسی عوامل موثر بر مزیت نسبی صادراتی پسته ایران از تحلیل سری‌های زمانی و الگوی خود رگرسیون برداری برای دوره زمانی ۲۰۰۶-۱۹۶۱ استفاده شد. برآورد مدل نشان داد نرخ ارز، میزان تولید داخلی و قیمت جهانی صادرات پسته دارای تاثیر مثبت و میزان تولید رقبا، قیمت صادرات پسته ایران و نوسانات تولید (سال آوری) دارای تاثیر منفی بر مزیت نسبی صادراتی این محصول بوده است.[۲۲]
اشرفی، کرباسی و صدرالاشرفی ، (۱۳۸۸) در مقاله ای با عنوان” مزیت نسبی تولید و صادرات کشمش ایران” به دنبال بررسی مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات کشمش است. آمار و اطلاعات جهت محاسبه مزیت نسبی صادرات به صورت سری زمانی در سالهای ۱۳۴۰-۸۰ ۱۳و برای محاسبه مزیت نسبی تولید به وسیله تحقیق پیمایشی از استان خراسان) شهرستان‌های کاشمر، خلیل آباد، بردسکن (جمع آوری شده است. به این منظور از شاخص‌های مزیت نسبی آشکار شده و مزیت نسبی آشکار شده متقارن جهت محاسبه مزیت نسبی صادرات و برای محاسبه مزیت نسبی تولید از ماتریس تحلیل سیاستی استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد میانگین شاخص مزیت نسبی آشکار شده در دوره قبل از انقلاب و بعد از آن به ترتیب ۳۱ و ۳۹ است و اختلاف معنی داری بین آنها وجود دارد. همچنین ایران طی دوره مورد مطالعه در صادرات کشمش مزیت داشته و جایگاه این محصول در بازار صادراتی ایران در دوره بعد از انقلاب مناسب‌تر بوده و درجه اطمینان برای ادامه حضور در بازار جهانی نیز در این دوره افزایش داشته است. افزون بر این، نتایج وجود مزیت نسبی را در تولید کشمش در منطقه مور مطالعه نشان داده است. همچنین دولت در زمینه نهاده‌ها، به بهره برداران یارانه مستقیم و غیر مستقیم پرداخت کرده ولی در کل، سیاست‌های دولت و شرایط بازار داخلی بر اساس شاخص حمایت موثر، به ضرر تولید کننده بوده است. علاوه بر این، سودآوری خالص اجتماعی برای یک تن کشمش تولیدی بالغ در ۴۶ هزار تومان بوده است. [۲۳]
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
میرزایی، قربانی، یزدانی، قره داغی و ناجی (۱۳۸۴) در مقاله ای با عنوان “بررسی تاثیر عوامل مهم تعیین کننده شاخص بر روی صادرات گوشت مرغ ایران” به بررسی عوامل موثر بر شاخص مزیت نسبی آشکار در قالب یک الگوی رگرسیونی با متغیرهای میزان تولید گوشت مرغ در ایران، قیمت جهانی محصول گوشت مرغ و نرخ ارز می‌پردازد که با توجه به آزمون مکی نون الگوی خطی جهت بررسی روابط عوامل موثر در نظر گرفته شده است.[۲۴]
نتایج تحقیق نشان داد که بااستفاده ازالگوهای رگرسیونی شاخص در رابطه با سناریوی نرخ آزاد ارز، در سطح ۵ درصد متاثر از نرخ آزاد ارز بوده و ارتباط معنی داری با دو عامل میزان تولید و قیمت جهانی گوشت مرغ نداشته است. در مورد سناریوی نرخ صادراتی ارز، حتی در سطح ۵ درصد نیز عوامل سه‌گانه اشاره شده شاخص مذکور را تحت تاثیر قرار نداده و تنها عامل میزان تولید آن هم درسطح ده درصد، نوسانات آن را توجیه می‌کند. [۲۴]
سهرابی، (۱۳۸۵) در تحقیق خود با “عنوان بررسی موانع توسعه صادرات صنعت شیرینی و شکلات ایران بر اساس مدل الماس ملی” طی یک تحقیق توصیفی به شناسایی مزیت‌های رقابتی و مشکلات صنعت شیرینی و شکلات ایران پرداخته و در نهایت راهکارهایی جهت توسعه صادرات این صنعت ارائه داده است. نویسنده در ادامه بیان می‌دارد، جهانی شدن فرایندی است که در پی وقوع انقلاب الکترونیک دهه ۱۹۷۰ و بهبود تکنولوژی ارتباطی، مخابراتی و حمل و نقل، امکان نقل و انتقال سرمایه، تکنولوژی، نیروی کار و اطلاعات را در مقیاس سراسر کره زمین فراهم کرده و دامنه تجارت و مبادله را جهانی کرده است. فرایند جهانی شدن به سرعت در جریان است و دنیای ما را به سوی یک دهکده جهانی سوق می‌دهد که در آن فرهنگ ها هر روز بیشتر از دیروز به سمت همگون شدن پیش می‌روند. این فرایند به شرکت ها این فرصت را می‌دهد تا با بکارگیری روش‌های جدید بازاریابی جهانی مصرف کنندگانی در سراسر جهان داشته باشند. صادرات محصول یکی از روش‌های حضور در بازارهای جهانی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است.[۲۵]
آنچه در ایران از آن با نام رهایی از اقتصاد تک محصولی و توسعه صادرات غیرنفتی یاد می‌شود باید تلاشی همه جانبه برای شناسایی مزیت‌های رقابتی صنایع غیرنفتی و از بین بردن مشکلاتی باشد که پیش‌روی توسعه صادرات آنهاست. [۲۵]
عکس مرتبط با اقتصاد
رشد روزافزون صادرات شیرینی و شکلات ایران و فرصت های بالقوه موجود در آن لزوم توجه به مشکلات و مسائل آن را بیش از پیش روشن می‌سازد. در این تحقیق که بر پایه مدل الماس ملی پورتر طراحی شده است پنج فرضیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در جمع آوری اطلاعات از روش نمونه گیری احتمالی و ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. آزمون t استیودنت جهت بررسی قبول یا رد فرضیات و آزمون فریدمن برای رتبه بندی متغیرهای شناسایی شده به کار گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت عوامل تولید و سیاست‌های دولت به ترتیب بیشترین نقش را در کاهش صادرات شیرینی و شکلات ایران دارند. [۲۵]
مختاری دماوندی، (۱۳۸۳) در پایان نامه خود با عنوان “بررسی مزیت های استراتژیک صادرات میگوی پرورشی ایران بر مبنای مدل الماس رقابت ملی پورتر” به شناسایی مزیت های استراتژیک و وضعیت رقابتی صنعت پرورش میگوی ایران بر مبنای مدل الماس رقابت ملی پورتر و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت رقابتی موجود در این صنعت می پردازد. نویسنده در ادامه بیان می‌کند، گسترش روند جهانی سازی و پیوستن اغلب کشورها به سازمان جهانی تجارت و تلاش جهانی در راستای کاهش موانع تجاری بین کشورها، منجر به افزایش روزافزون رقابت در سطح بین‌الملل شده است بگونه‌ای که اگر کشوری از قابلیت‌ها و توانمندی‌های لازم برای مقابله با این رقابت فشرده بین‌المللی برخوردار نباشد، تضمینی در مقابل بقای آن در اقتصاد پویا و پیچیده امروز نخواهد بود.
بدین منظور لازم است که کشورهای جهان به شناسایی و ایجاد و بهبود مزیت های استراتژیک خود در صنایع مختلف اقدام، و توانمندی‌های خود را برای بقا و بهبود وضعیت رقابتی در سطح جهان تقویت نمایند. با توجه به اهمیت توسعه صادرات غیرنفتی و رهایی از اقتصاد تک محصولی در کشور، ضرورت شناسایی ضعف‌ها و قوت‌های این گونه صنایع برای بهبود وضعیت رقابت پذیری جهانی آنها، بیشتر احساس می‌شود. یکی از مهمترین و مستعدترین اقلام تشکیل دهنده صادرات غیرنفتی کشور به ویژه طی ده سال اخیر، میگو و بویژه میگوی پرورشی می‌باشد. مدل ارائه شده بیان می‌دارد که دستیابی به مزیت استراتژیک در یک صنعت و در نتیجه کسب موفقیت در سطح بین الملل تابعی از تأثیر متقابل و جمعی نهاده‌های تولید؛ شرایط تقاضای داخلی؛ صنایع مرتبط؛ ساختار، استراتژی و وضع رقابت داخلی و سیاست‌های دولتی می‌باشد.[۲۶]
در این پژوهش با بهره گرفتن از روش توصیفی- پیمایشی و مطالعه کل جامعه آماری و استفاده از روش‌های آمار توصیفی به بررسی وضعیت هر یک از عوامل مذکور و تعیین وضعیت هر یک از آنها در صنعت پرورش میگوی ایران در مقایسه با وضعیت مشابه در کشورهای پیشرو در این صنعت و شناسایی شکاف رقابتی موجود، اقدام شده است. [۲۶]
یافته‌ها و نتایج تحقیق نشان داده است که صنعت پرورش میگوی ایران از نظر ابعاد مورد بررسی در مدل، در وضعیتی ضعیف‌تر از رقبا قرار دارد و هیچ یک از عوامل مذکور از مزیت برخوردار نمی‌باشد. بهبود وضعیت جهانی پرورش و صادرات میگو در گرو برنامه‌ریزی هوشمندانه به منظور بهبود وضعیت رقابتی این صنعت در بازارهای داخلی و بین المللی است و بررسی وضعیت فعلی رقابت‌پذیری این صنعت و فاصله آن با سطوح برتر جهانی و تجزیه و تحلیل شکاف‌های موجود، لازمه برنامه ریزی در راستای ارتقاء سطح رقابت پذیری خواهد بود. در پایان پیشنهاداتی برای بهبود و ارتقاء وضعیت رقابتی صنعت و کاهش شکاف شناسایی شده و هر چه نزدیکتر شدن به استانداردهای جهانی در این صنعت، ارائه شده است. [۲۶]
سلیمی‌فرد، (۱۳۷۶) در پایان‌نامه خود با عنوان “بررسی عوامل موثر(اقتصادی، غیراقتصادی)بر صادرات غیرنفتی در کشورهای منتخب” به دنبال مطالعه نقش عوامل تاثیرگذاراقتصادی و غیراقتصادی بر صادرات غیرنفتی بوده و بیان می‌کند که صادرات نفت خام به دلیل نوسانات قیمت این محصول در بازارهای جهانی، سبب نوسان در وضع تولید ناخالص ملی، درآمد سرانه و سایر متغیرهای اقتصادی می‌شود. در نتیجه بررسی رشد صادرات غیرنفتی و عوامل موثر برآن از اهمیت زیادی برخوردار است.
به این منظور، صادرات غیرنفتی تابعی از دو متغیر اقتصادی نرخ ارز و نرخ تورم و دو متغیر کیفیت قوانین و مقررات و ثبات سیاسی در نظر گرفته شده است و برای بررسی اثر تغییرات هر یک از این عوامل بر صادرات غیرنفتی از روش داده های تابلویی استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می‌دهد که در طی دوره مورد بررسی بر طبق مبانی نظری ارائه شده کیفیت قوانین و مقررات دارای اثرات مثبت و نرخ تورم دارای اثرات منفی بر صادرات غیرنفتی می‌باشد. به خصوص کیفیت قوانین و مقررات در بین متغیرهای مورد بررسی بیشترین اثر را بر صادرات دارد، اما متغیرهای نرخ ارز و ثبات سیاسی، اگرچه بر صادرات تاثیر مثبت داشته لیکن، این تاثیر قابل ملاحظه و تعیین کننده نبوده است. نتیجه این مطالعه نشان می دهد که برای افزایش صادرات باید تلاش شود موانع کارکرد موثر اقتصادی و غیراقتصادی توامان رفع شده و برای ارتقای صادرات غیرنفتی بر متغیرهای غیراقتصادی بیشترتاکید شود. نتایج این تحقیق می‌تواند ما را در سیاست گذاری صحیح در جهت رشد صادرات غیرنفتی یاری رساند.[۲۷]
منابع فصل دوم
۱٫ حجازی, سرمد، بازرگان و, روش های تحقیق در علوم رفتاری۱۳۷۶٫۵۵٫
۲٫ Sanjyot, Carpenter Mason and Dunung, Challenges and Opportunities in International Business. 1.00. 2011.
۳٫ تقوی مهدی, تجارت بین الملل. چاپ دوم. ۱۳۸۹: بازتاب.ص ۷و ۱۹و۳۱و۳۴٫
۴٫ دومنیک, سالواتره, تجارت بین‌الملل. چاپ ششم. ۱۳۸۵, تهران: نی.ص۴۸-۵۵٫
۵٫ حقیقی محمد, بازرگانی بین‌المللی نظریه‌ها و کاربردها. چاپ دوم. ۱۳۸۶, تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.ص۱۲-۱۷٫
۶٫ کلباسی حسن, تجارت بین‌الملل تئوری و سیاست‌ها۱۳۸۰, اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی. ص۱۲و۱۳٫
۷٫ A.J, Smit, The Competitive Advantage of Nations Southern African Business, 2010.
۸٫ کاتلر فیلیپ, مدیریت بازاریابی. دوم. ۱۳۸۵, اصفهان: نشر آموخته.ص ۳۸۱و۳۸۵٫
۹٫ درویشی باقر، عسگری حشمت الله, جهت گیری مزیت نسبی برخی از کشورهای تازه صنعتی شده جنوب شرق آسیا ومقایسه آن با ایران. پژوهشنامه اقتصادی, ۱۳۸۸٫
۱۰٫ بشر آبادی حسین ، پورمقدم امین, عوامل موتر بر مزیت نسبی صادرات کشمش ایران تحقیقات اقتصاد کشاورزی, ۱۳۹۱٫
۱۱٫ Laursen, Keld, Revealed Comparative Advantage and the Alternatives as Measures of International Specialisation. Department of Industrial Economics and Strategy, 1998.
۱۲٫ سلامی حبیب اله ،پیش بهار اسماعیل, تغییرات الگوی مزیت نسبی محصولات کشاورزی در ایران: تحلیلی کاربردی با بهره گرفتن از شاخص های مزیت نسبی ابراز شده. قتصاد کشاورزی و توسعه ۱۳۸۰٫
۱۳٫ کریم کشته محمد حسین، هاشمی تبار محمود، کلباسی علیرضا, تخمین توابع عرضه و تقاضای صادرات میگو با بهره گرفتن از سیستم معادلات همزمان. فصلنامه پژوهش های اقتصادی, ۱۳۸۴٫
۱۴٫ دفتر طرح و توسعه, طرح جامع توسعه پایدار تکثیر و پرورش میگو. معاونت اداری و برنامه ریزی شیلات ایران, ۱۳۸۳٫
۱۵٫ Nations, Food and Agriculture Organization of the United, FishStatJ. 2010, FAO.
۱۶٫ موسسه تحقیقات شیلات ایران, نگاهی اجمالی به پرورش میگو در ایران و جهان. وزارت جهاد کشاورزی, ۱۳۸۷٫
۱۷٫ Josupeit, Helga, An Overview on the World Shrimp Market. GLOBEFISH, 2004.
۱۸٫ بودجه, دفتر برنامه ریزی و, سالنامه آماری سازمان شیلات ایران۱۳۹۰, تهران: سازمان شیلات ایران.
۱۹٫ طوسی ماندانا, وضعیت تولید ، بازار داخلی و صادرات آبزیان پرورشی. ۱۳۸۳٫
۲۰٫ مرکز آمار ایران, طرح آمار گیری هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی. ۱۳۸۹: تهران.
۲۱٫ محمودی, بررسی چگونگی حفظ مزیت رقابتی پسته ایران در بازار جهانی بر اساس مدل الماس پورتر ۱۳۸۹٫
۲۲٫ نشاط و بشرآبادی, بررسی عوامل موثر بر مزیت نسبی صادراتی و اولویت بندی بازارهای هدف پسته ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی, ۱۳۸۸٫
۲۳٫ صدرالاشرفی, اشرفی و کرباسی , مزیت نسبی تولید و صادرات کشمش ایران. ۱۳۸۸٫
۲۴٫ ناجی, میرزایی، قربانی، یزدانی و قره داغی, بررسی تاثیر عوامل مهم تعیین کننده شاخص RCA بر روی صادرات گوشت مرغ ایران. ۱۳۸۴٫
۲۵٫ سهرابی, عنوان بررسی موانع توسعه صادرات صنعت شیرینی و شکلات ایران بر اساس مدل الماس ملی. ۱۳۸۵٫
۲۶٫ دماوندی مختاری, بررسی مزیت های استراتژیک صادرات میگوی پرورشی ایران بر مبنای مدل الماس رقابت ملی پورتر. ۱۳۸۳٫
۲۷٫ سلیمی فرد , بررسی عوامل موثر(اقتصادی، غیراقتصادی)بر صادرات غیرنفتی در کشورهای منتخب. ۱۳۷۶٫
فصل سوم
۳-۱ مقدمه ای بر روش تحقیق
به عقیده کرلینجر[۲۹]، بررسی منظم، کنترل شده، تجربی و انتقادی قضایای فرضی درباره روابط احتمالی بین پدیده‌های طبیعی است.[۱]
تحقیق دارای سه ویژگی می‌باشد که وجه تمایز آن با تجربه، به عنوان اولین روش شناخت به حساب می‌آید: اول تحقیق منظم و کنترل شده و مبتنی بر الگوی استدلالی است، در حالی که تجربه با رویکردهایی سر و کار دارد که به شیوه تصادفی رخ می‌دهند. دوم تحقیق تجربی است و دانشمندان برای اعتبار بخشیدن از تجربه استفاده می‌کنند، به نظر کرلینجر عقاید ذهنی باید در مقابل واقعیت عینی مورد بررسی قرار گیرند. سوم تحقیق خود اصلاح‌گر[۳۰] است که تنها روش علمی دارای مکانیسم‌هایی است که تا حد امکان دانشمندان را از ارتکاب خطا مصون نگه می‌دارد و به گفته مولی[۳۱] این کارکرد خود اصلاحی مهمترین جنبه علم است که باعث می‌شود همواره نتایج علمی مورد تجدید نظر و بررسی قرار گیرند. [۱]
در این فصل قصد داریم مراحل انجام این تحقیق را به ترتیب زیر بیان نماییم تا به چگونگی انجام مراحل پی برده و از جزئیات آن آگاه گردیم.
بنابراین ابتدا به صورت خلاصه به تعریف هر مرحله پرداخته و سپس در هر مرحله به ارتباط آن را با مراحل تدوین تحقیق پایان‌نامه بیان می‌کنیم.
۳-۲ انتخاب و تبیین مساله تحقیق
اهمیت صادرات غیرنفتی و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی کشورها همواره به عنوان یکی از موضوعات مهم مورد بررسی قرار گرفته و از این رو میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر صادرات غیر نفتی می‌تواند به رشد صادرات کمک کند.
بدون شک کشورهایی که پایه اقتصاد آنها به صورت تک محصولی است، در بحران‌های اقتصادی بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند و آسیب پذیرتر خواهند بود. از این رو توجه به اقتصاد چند محصولی و توسعه در چندین بخش اقتصادی نظیر صنایع و معادن، کشاورزی، خدمات و … می‌تواند هر کشوری را از بحران‌های اقتصادی مختلف نجات دهد.
صنعت میگوی ایران که در زیر مجوعه صنایع شیلات قرار می‌گیرد نیز می‌تواند به عنوان یکی از صنایع مهم غیرنفتی در سبد صادراتی کشور نقش تاثیر گذاری را به خود اختصاص دهد.
یکی از مهمترین اقلام تشکیل دهنده صادرات غیر تفتی کشور صنعت میگو و پرورش آن بوده است. با بررسی تولید و صادرات جهانی این محصول که در فصل دوم کامل به آن پرداخته شد مشخص می‌گردد که کشور ایران از نظر تولید و صادرات جهانی این محصول سهم بسیار اندکی را دارا می‌باشد که این مساله حکایت از حضور ضعیف صنعت پرورش میگوی ایران در بازارهای جهانی دارد.
با توجه با این که اغلب کشورهای پیشتاز در این صنعت کشورهای در حال توسعه می باشند، لزوم و ضرورت مطالعه کامل برای بهبود وضعیت رقابتی این صنعت در سطح جهان و ارائه راه کارهای جدید و کاربردی بیشتر نمایان می‌گردد .
سوال اساسی که قصد داریم به آن بپردازیم این است که چه مزیت‌های نسبی در این محصول ارزشمند در مقایسه با دیگر صادر‌کنندگان جهان وجود دارد تا بتوانیم با شناسایی آنها گامی مثبت را در جهت بهبود وضعیت رقابتی این صنعت برداریم.
۳-۳ تشریح روش کار
پس از اینکه در رابطه با بیان مساله به وجود آمده توضیحاتی ارائه گردید و چرایی بررسی این مشکل در بخش اول این فصل به صورت خلاصه بیان شد قصد داریم توضیحات مفصل تری نسبت به فصل اول تحقیق درباره چگونگی انجام کار و تشریح آن بیان گردد.
در این مطالعه ما در سه مرحله تحقیق را انجام می‌دهیم:
محاسبه مزیت نسبی صادراتی در طول سالهای ۱۹۷۶-۲۰۰۹
