چه کسانی برجسته و چه کسانی به حاشیه رانده میشوند؟ چه اشخاص و رویدادهایی گزینش، عرضه، باز تولید و صورتبندی میشوند و چه مواردی به حاشیه رانده میشوند؟
موارد تنشها و رویدادهای مشترک و البته در موارد خاص دیگر چه تفاسیر مرجعی از واقعیات اجتماعی ارائه میشود؟
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
چگونه از زبان از طریق فرایند توصیف، مفهومسازی و جایگزین سازی در صورتبندی اجتماعی برای معناسازی بهره گرفته شده است؟
جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.
چگونه در فرایند کلیشهسازی از طریق تقلیل دادن، ذاتی کردن، آشنا کردن و تثبیت تفاوتها، بهنجار و نکبتبار در نابرابری قدرت استفاده میشود و در چه مواردی کلیشه شکنی در رسانه اتفاق میافتد؟
رسانه چگونه به بازنمایی واقعیات از طریق ارائه تصویر غلط [از طریق بیتوجهی به حضور مؤثر گروه، پررنگ کردن حضور یک گروه]، نمایش محدود و ثابت و پایدار گروهی خاص و مشروعیتزدایی میپردازد؟
چگونه رسانه از طریق عمل ضمنی نشانهها به نظامی معنایی در بازنمایی واقعیات میرسد؟ و گاهی چگونه رویکرد ایدئولوژیک رسانه به جهان مشخص میشود و این که رسانه چگونه در برانگیختن معنا از نمادسازی بهره میگیرد؟
۱-۵-۲ سوالات مرتبط با تحلیل ژورنالیستی خبر:
چه مدت زمانی به خبر اختصاص داده شده و از نظر تقدم و تاخر در کجای بولتن قرار دارد( ترتیب ارائه)؟
از چه سبک نگارش، عناصر و ارزشهای خبری، تیتر و لید استفادهشدهاست؟
نوع خبر چیست؟(نرم یا سخت خبر بودن، منبع، ژانر، جهت گیری و …)
ویژگی خبر و گزارههای اصلی خبر چیست؟
ویراستاری خبر چگونه است؟
از چه تاکتیکهای پوشش خبری، چه تکنیکهای اقناع و تبلیغ، شیوه عملی تبلیغ و اصول ضد تبلیغ استفادهکردهاست؟
۱-۶ روش پژوهش
در این پژوهش از دو روش تحلیل ژورنالیستی و نشانه شناسی[۱۲] بهره گرفتهشدهاست زیرا متن مورد تحلیل شامل زبان شفاهی و تصویر خبری است.
۱-۶-۱ تحلیل ژورنالیستی
برای تحلیل متن خبر از تحلیل ژورنالیستی استفادهشدهاست که بر اساس آن تمام اجزای خبرتحلیل می شود و به پرسشها پاسخ داده می شود تا به اولویتهای رسانه در پردازش خبر در ۴ بولتن مورد تحلیل برسیم. البته پردازش متن در کنار شیوه های معناسازی به کمک پژوهشگر در تحلیل رویکرد کلان رسانه در بازنمایی خواهدآمد.
۱-۶-۲ نشانهشناسی
«نشانهشناسی شکلی از ساختارگرایی است چون بحث میکند، که نمیتوان جهان را در چارچوب خود شناخت، مگر از راه ساختارهای مفهومی و زبانی و فرهنگمان … برای ساختارگرا وظیفه عبارت است از کشف ساختارهای مفهومی که فرهنگهای مختلف از طریق آن به درک و فهم خود سازمان میدهد. (فیسک[۱۳]، ۱۳۸۶، ۱۶۹)
از نظر فیسک تحلیل نشانه شناختی بر یک رشته روابط ساختاری تکیه میکند که پیام به چیزی دلالت میکند. (همان، ۶۴)
به طورکلی فرایند ارسال و دریافت نشانه به شکل زیر است:
پیام
رمزگان (وسیله انتقال)
مرجع (موضوع یا چیزی که درباره (شی سخن گفته میشود)
رسانه
فرستنده
رسانه
گیرنده
۱
(گیرو، ۱۳۸۳، ۱۹)
مدل شماره ۱-۱
در این فراگرد ۳ نکته مهم است:
۱- نشانه[۱۴]: … نشانه از ساختههای انسان است و تنها در چارچوبی که مردم از آن ها استفاده میکنند، فهمیده میشود.
۲- رمزها[۱۵] یا نظامهایی که نشانهها در آن سامان داده میشود. این مطالعه، شیوههایی را که انواع رمزها بسط داده است تا نیازهای جامعه یا فرهنگ را برآورد یا مجراهای ارتباطی در دسترس برای انتقالشان را به کار بگیرد، شامل میشود.
۳- فرهنگی که این رمزها و نشانهها درون آن عمل میکند. (فیسک، ۱۳۸۶، ۶۴)
نشانه محرکی … است که تصویر ذهنی آن در ذهن ما با تصویر ذهنی محرکی دیگر تداعی میشود. کارکرد محرک نخست برانگیختن محرک دوم با هدف برقراری ارتباط است.» (گیرو، ۱۳۸۳، ۳۹)
«نشانه همواره با قصدی دائر بر انتقال معنا همراه است… این قصد میتواند کاملاً ناآگاهانه باشد.» (همان، ۴۰)
«همه نشانهها دو جنبه دارد: یک دال و یک مدلول، به علاوه یک شیوه دلالت که همانا رابطه میان دال و مدول است.» (گیرو، ۱۳۸۳، ۴۱)
دال[۱۶] تصویر نشانه است چنان که تصورش میکنیم؛ نشانههایی بر کاغذ یا اصواتی در هوا؛ دال همان قدر فرآورده فرهنگی خاص است که مدلول.
مدلول[۱۷] مفهومی ذهنی است که دال به آن اشاره میکند. مفهوم ذهنی به طور گستردهای برای همه اعضای فرهنگی واحد که به زبان واحد گفتگو میکنند مشترک است.
طبق این الگو، مدلولها مفاهیمی ذهنی هستند که ما برای تقسیم واقعیت و طبقهبندی آن را به کار میبریم.
مردم سازنده مدلولها هستند، یعنی به وسیله فرهنگ یا خرده فرهنگی که به آن تعلق دارد تعیّن مییابد. آن ها پارهای از نظام زبان شناختی یا نشانه شناختیاند که اعضای آن فرهنگ برای ارتباط با یکدیگر به کارش میگیرند. (فیسک، ۱۳۸۶، ۷۲- ۶۹)
رابطه میان دال و مدلول قراردادی است و حاصل توافق کاربران است. این قرارداد مدارج و مراتبی دارد یعنی میزان قوت، فراگیری و محدودکنندگی آن میتواند کم یا زیاد باشد. نشانه تک معنا دقیقتر از نشانه چند معناست. دلالت صریح عینی، نشانه تصریحی و نشانه آگاهانه به ترتیب دقیقتر از دلالت ضمنی ذهنی، نشانه تلویحی و نشانه غیرآگاهانه است. با ابهام قرارداد، ارزش نشانه به تناسب کاربران گوناگون آن، تنوعات بیشتری به خود میبیند و هرچه قرارداد فراگیرتر و دقیقتر باشد، نشانه رمز پرداختهتر است. (گیرو، ۱۳۸۳، ۴۳-۴۱)
معنا
«فرهنگهای لغت دو تعریف از واژه معنا به دست میدهند: یکی «مفهومی که یک نشانه بیانگر آن است.» و دیگری «مفهومی که موضوع یک فکر میتواند به آن ارجاع دهد». معنا نوعی رابطه است، و این رابطه هر معنایی را در دل معنایی جدید مینهد.» (همان، ۶۲، ۶۳)
«معنا[۱۸] از راه رابطه یک نشانه با نشانه دیگر بهتر وصف میشود تا رابطه آن نشانه با واقعیت بیرونی این رابطه نشانه با [نشانههای] دیگر نظام را سوسور ارزش میخواند. از نظر سوسور ارزش چیزی است که در وهله اول معنا را تعیین میکند… . معنا روندی فعال است. نشانه شناسان افعالی چون آفریدن[۱۹]، تولید [۲۰]و مذاکره[۲۱] را در اشاره به این سه فرایند به کار میبرند. (همان، ۷۲)
فرستنده هنگام ارسال پیام فراوانی فرمولبندی پیام خود در اختیار دارد، لذا گزینش [وچینش] نشانهها، کنشی معنادار است که از آن تحت عنوان محورهای همنشینی و جانشینی یاد میشود. کار این دو، سازماندهی نشانهها است.
همنشینی[۲۲]: «همنشینی پیامی است که نشانههای برگزیده در آن گرد آمده است.» (همان، ۸۶)
جانشینی[۲۳]: «جانشینی رشتهای از نشانههاست که یکی از آن ها باید برگزیده شود.» (همان،۸۶)
۱-۷جامعه آماری
بولتنهای خبری ۲۰:۳۰ و شصت دقیقه در تاریخهای۱۸ تیر که تاریخ ویژه ای در تاریخ سیاسی ایران است و ۹ مهر که زمان وقوع رویداد خاصی در ایران(کنفرانس فلسطین در تهران) است.
* در این پژوهش هر واحد معنادار، یک خبر کامل از یک بولتن خبری فرض شده است.
۱-۸ شیوه نمونه گیری و حجم نمونه
از هر شبکه دو بولتن خبری ،که یک مورد درتاریخی که به لحاظ سیاسی ویژه است یعنی ۱۸ تیر و دیگری در یک روز عادی که رویداد ویژه ای اتفاق افتاده است یعنی ۹ مهر ، مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
۱-۹ شیوه های تجزیه و تحلیل داده ها
در این پژوهش دادهها در سه سطح تحلیل میشوند:
۱- در سطح اول «واحد تحلیل» یعنی هر خبر، به لحاظ تکنیکهای خبری و فنون اقناعی و تبلیغی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت تا یک نمای کلی، هرچند غیرقابل تعمیم از اخبار دو شبکه بدست آید. مثلاً استفاده زیاد از یک ارزش خبری یا عنصر خبری، رویکرد کلی خبر نویسی را مشخص میکند و اینکه آیا اصولاً تکنیکها منطبق با اصول آکادمیک است یا خیر؟ جنبه دومی است که در این مرحله پاسخ داده میشود. نتایج این سطح در سطح دوم و سوم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
۲- در سطح دوم متن در دو حوزه زبان شفاهی و تصویر مورد تحلیل نشانه شناختی قرار خواهد گرفت و با توجه به اطلاعات مرحله اول، رمزها، رمزگشایی خواهد شد.
۳-در سطح سوم با توجه به یافتهها به روشهای معنا سازیهای حاکم در دو رسانه خواهیم رسید.
در مراحل اول و دوم اخبار تک به تک بررسی خواهند شد امّا در مرحله سوم کل اخبار تحلیل شده، یک جا مورد تحلیل قرارخواهند گرفت.
۱-۱۰ پیشینه پژوهش
بررسی معیارهای گزینش اخبار: مقایسه نحوه اخبار افغانستان در رادیو دری جمهوری اسلامی ایران و رادیو بی بی سی انگلیس،علی یاور اکبری، ۱۳۸۳