مهمترین عوامل گسترش جرائم سازمان یافته در جهان کنونی چه می باشد؟
سوال فرعی:
عملکرد نهادهای قانونی بین المللی در مقابله با جرایم سازمان یافته به چه میزان موفق بوده است؟
فرضیه ‏های تحقیق:
فرضیه اصلی:
استفاده قدرتهای بزرگ از شرایط کنونی روابط بین الملل و منتفع شدن آنان از برخی جرایئم سازمان یافته از مهمترین عوامل گسترش جرائم سازمان یافته است.
فرضیه فرعی:
نهادهای قانونی بین المللی به مانند سازمان ملل متحد و ارگانها و سازمان های وابسته به آن به سیاستهای مداخله جویانه و فشار قدرتهای بزرگ تاکنون نتوانسته اند عملکرد مناسبی در قبال پیشگیری و مقابله با جرائم سازمان یافته داشته باشند.
۵)پیشینه موضوع
به زبان فارسی تاکنون تحقیقی به گونه اختصاصی به موضوع علل افزایش جرائم در سطح بین الملل با تاکید بر حوزه روابط نپرداخته است اما تحقیقاتی چند موضوع جرائم سازمان یافته را موضوع کار خوش قرار داده اند که به شرح ذیل می باشد:
حاجیانی،ابراهیم (۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان تحلیل شبکه ای جرایم سازمان یافته به دنبال این نظر بوده که در خصوص نحوه پیاده سازی و بهره گیری از تکنیک تحلیل شبکه ای در تحلیل اطلاعات و داده های مربوط به شبکه های جرایم سازمان یافته، در دو مقطع قبل از تکمیل یافته ها (و در حین مرحله گردآوری اطلاعات ) و پس از تکمیل داده ها، ارائه شده است . در این مقاله به نکات و ملاحظات کاربردی که برای تلخیص، فشرد ه سازی، تجمیع، نمایش و ارائه داده های مربوط به جرایم پیچیده، مفید و ضروری هستند، پرداخته شده است . تأکید اصلی نویسنده آن است که تکنیک تحلیل شبکه ای، ابزاری سودمند و روشمند برای ترکیب اطلاعات متنوع به شمار می آید.
خبیری و جدلی(۱۳۸۹) در پژوهشی با عنوان صلاحیت جهانی و کارآیی آن در مبارزه و پیگیری جرایم بین المللی به این نتایج رسیدندکه «صلاحیت جهانی یک اصل حقوقی است که به هر کشوری امکا ن محاکمه مرتکبین جنایات فجیع را صر فنظر از محل وقوع جنایت و ملیت مرتکبین یا قربانیان آن می­دهد. بر اساس اصل صلاحیت جها نی، برخی جنایات چنان فجیع هستند که مرتکبین آنها نباید با توسل به مصو نیت حاکمیتی یا غیر قابل تعرض بودن مرزهای ملی از چنگال عدالت بگریزند. علی رغم تحولا ت مثبت متعدد در سطوح ملی، محدودیتهای فراوانی که مانع از اعمال کامل اصل صلاحیت جهانی می­شوند، هنوز به قوت خود باقی هستند. این محدودی تها الزاماً در تمام موارد صلاحیت جهانی موضوعیت ندارند و با اراده سیاسی کا فی می­توان بر آنها فائق آمد.»
حسن بیگى، و هندیانى (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان شناخت تهدیدات ناشى از جرایم سازمان یافته علیه امنیت عمومى جمهورى اسلامى ایران بر این نکته تاکید دارند که «امنیت همواره یکى از دغدغه هاى انسان و جوامع بشرى محسوب شده و نظر به افزایش اهمیت آن در جوامع، ابزار، شیوه ها و رویکردهاى ایجاد و حفظ آن دست خوش تحولات حیرت آورى گردیده است. طى سالیان اخیر، امنیّت عمومى که برآیندى است از کارکرد عناصر و متغیرهاى متداخل و مؤثر در حوزه هاى عمومى حیات مانند حوزه هاى اجتماعى، اقتصادى، سیاسى در جامعه؛ وجه بارزترى به خود گرفته و به طور ملموسى به حوزه مطالعات و تحقیقات امنیّتى در کشور راه یافته است؛ از سوى دیگر اقدامات شبکه هاى مجرمانه و تشکیلات بزهکارانه در عرصه بین المللى و داخلى که تهدیدى علیه سلامت جامعه به شمار مى روند، ایجاد سطح مطلوبی از امنیت عمومى براى شهروندان را به چالش کشیده و مبارزه قاطع و بازدارنده با آن را ضرورى ساخته است. این تحقیق قصد دارد با شناسایى تهدیدات ناشى از این جرایم براى امنیت عمومى کشور، به تحقق چنین امرى کمک نماید».
عکس مرتبط با اقتصاد
۶)متغیرهای تحقیق
در این پژوهش، «استفاده و منتفع شدن قدرتهای بزرگ از برخی جرایئم سازمان یافته» متغیر مستقل و «گسترش جرائم سازمان یافته» متغیر وابسته است.
۷)قلمرو مکانی ، زمانی و موضوعی
این تحقیق، از نظر قلمرو مکانی، کلیه سرزمینها و کشورهایی که در سراسر جهان امروز در آن مساله جرائم سازمان یافته به عنوان یک امری گسترده مطرح شده است را در بر گرفته و از منظر زمانی از بعد از جنگ جهانی دوم و تشمیل نهادهای قانونی بین المللی و نیز تشکیل قطب بندی و بلوک های سیاسی-اقتصادی تا به اکنون را شامل می شود.
۸)روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی – تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش اسنادی – کتابخانه ای می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل اسناد و مدارک مرتبط با موضوع شامل : کتاب ، مجلات تخصصی ، اسناد رسمی ، مقالات و تحلیل های مجلات و روزنامه های داخلی و خارجی ، آرشیو روزنامه ها و خبرگزاریها ، سایتهای اینترنتی ، بانکهای اطلاعاتی می باشد.
۹)تعریف عملیاتی و مفهومی متغیرها
جرائم سازمان یافته:
تعریف مفهومی:
در کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان‌یافته و فراملی مصوب سال ۲۰۰۰ مشهور به «کنوانسیون پالرمو جرایم سازمان‌یافته به جرایم شدید یا جرایم خاص پیش بینی شده در کنوانسیون اطلاق می‌شود که توسط گروهی متشکل از سه نفر یا بیش‌تر و با هدف تحصیل مستقیم یا غیر مستقیم منفعت مالی یا مادی برای مدتی ارتکاب می‌یابد» (Convention against transnational organized Crimes, 2000, Art 2)
با توجه به تعریف‌های متعددی که ‌از جرم سازمان‌یافته‌ ارائه گردید، به نظر می‌رسد تعریف زیر تعریفی جامع است که بر گرفته‌ از تعریف‌های بالا بوده و می‌تواند به عنوان معیاری مناسب برای مباحث بعدی مورد توجه قرار گیرد:
جرم سازمان‌یافته عبارت از فعالیت‌های غیر قانونی و هماهنگ گروهی منسجم از اشخاص است که با تبانی باهم و برای تحصیل منافع مادی و قدرت، به ‌ارتکاب مستمر مجرمانه شدید می‌پردازند و برای رسیدن به هدف از هر نوع ابزار مجرمانه نیز استفاده می‌کنند؛ (شمس ناتری،۱۳۸۰،صص ۱۳ ـ ۲۵).
تعریف عملیاتی:
در این پژوهش به شرح ذیل در سه رده «قاچاق»، «فساد سازمانی» و «پول شویی» این جرایم تعریف می شود:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

قاچاق به معنای حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه دیگر برخلاف مقررات

مربوط به حمل و نقل؛ مهم ترین انواع قاچاق عبارت اند از:
– قاچاق مواد و مخدر، کالاهای دخانی و مواد افیونی؛
– قاچاق ارز؛
– قاچاق آثار ملی، میراث فرهنگی، عتیقه جات و اشیای تاریخی؛
– قاچاق مواد و تجهیزات هسته ای و رادیواکتیو؛
– قاچاق انسان اعم از کودکان، زنان، اقلیت ها و مهاجران غیرقانونی؛
– قاچاق کالاها و محصولات فرهنگی غیر مجاز
۲- فساد سازمانی (اداری و مالی) و سیاسی مانند رشوه خواری، اختلاس،
پورسانت، انواع جعل، دخالت در معاملات دولتی، تقلب در انتخابات،
رانت خواری و رفتارهای فراقانونی.
۳-پول شویی به معنای تطهیر درآمدهای ناشی از جرم در جریان یک سلسله
عملیات اقتصادی و مالی .
نهادها(سازمانها)ی بین المللی:
تعریف مفهومی :
سازمان های بین المللی به تجمعی از دولت ها اطلاق میشود که بر اساس یک سند تاسیس (معاهده چند جانبه )و اعضای آن اهداف مشترکی را در چهار چوب نهادها وکارگزاری های ویژه با فعالیت مستمر ومداوم دنبال می کند .
ارکان متشکله یک سازمان بین المللی :
۱- اجتماع دولت ها۲-سندتاسیس ۳- اهداف مشترک۴- وجود ارکان و کار گزاری های ویژه: ۵- فعالیت مداوم ومستمر
تعریف عملیاتی:
در این تحقیق به کلیه نهادهای بین المللی که دارای مسئولیت حقوقی در قبال پیشگیری و مقابله با جزایم سازیان یافته اعم «سازمان ملل متحد شامل شورای امنیت ، صندوق بین المللی پول،یونسکو،سازمان بهداشت جهانی،سازمان جهانی مالکیت فکری و …» و « دیوان بین المللی کیفری» و «کنوانسیون پالرمو» اطلاق می شود.

۱۰) ساختار تحقیق
این پژوهش در پنج فصل تنظیم یافته است. فصل اول به «کلیات تحقیق» اختصاص یافته و در حقیقت، نقشه راه پژوهش اعم از «سوالات و فرضیات»،«اهداف»،« متغیرها» و « تعریف مفاهیم اصلی پژوهش» مشخص می گردد.
فصل دوم «مبانی نظری تحقیق» را در دستور کار خویش قرار داده است. تعریف مفاهیم »جرائم سازمان یافته» و «نهادهای بین المللی و جرائم سازمان یافته» دو محور اصلی برای تبیین و تشریح در فصل به شمار می آیند.
فصل سوم با عنوان «جرائم سازمان یافته در قرون معاصر» در درجه اول به تاریخچه مطرح شدن این مفهوم در ادبیات حقوق بین الملل و مصداقهای عینی آن اشاره کرده و در مرحله بعدی به جایگاه جرائم سازمان یافته در جهان امروز و کارکرد نهادهای بین الملل حقوقی امروز در جلوگیری از آن اشاره می گردد.فصل چهارم به «بررسی و تحلیل عوامل ایجاد جرائم سازمان یافته در عرصه بین الملل» احتصاص یافته و نقش قدرتهای بزرگ در عرصه بین الملل را در گسترش و انتفاع از آن را نشان می دهد و در نهایت فصل پنجم به نتیجه گیری کل کار می پردازد.
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
مقدمه
از جمله مهمترین خطرهایی که جامعه جهانی را در آستانه هزاره سوم به طور جدّی تهدید می کند، «جرم سازمان یافته»است.این عنوان در علم جرم شناسی شامل فعالیتهای مجرمانه شدید توسط گروه های مجرمانه ای می شود که با داشتن تشکیلات منسجم و پیچیده و با ویژگیهای خاص برای کسب منافع مالی یا قدرت مرتکب جرم می شوند، هر چند در علم حقوق پیچیدگی و ویژگیهای خاص گروه چندان مورد نظر قانونگذار نیست.جرم سازمان یافته اگر چه از سالیان دور وجود داشته است، لکن جهانی شدن اقتصاد و وابستگی اقتصادی کشورهای دنیا به همدیگر، توسعه صنایع مبربوط به ارتباطات و حمل و نقل بین المللی و تبدیل شدن دنیا به«دهکده ای جهانی»موجب گردیده است تا جرم سازمان یافته جنبه ای فرا ملی نیز به خود گیرد و قلمرو خود را بر عرصه بین المللی بگستراند.از حیث پیشینه، این جرم ابتدا در جرم شناسی و جامعه شناسی جنایی مورد بحث قرار گرفته است و پس از تبیین تهدیدها و آثار مخرّب آن بر جامعه، بعضی از دولتها آن را به تدریج وارد حقوق داخلی خود کرده اند.به علاوه معاهدات منطقه ای و بین المللی دو یا چند جانبه مختلفی نیز برای مقابله با مظاهر این جرم به امضا دولتهای مختلف رسیده است.به سبب اهمیت مبارزه با جرم سازمان یافته، کنوانسیون مبارزه با جرم سازمان یافته فرا ملّی ملل متحد برای مبارزه همه جانبه بین المللی با مظاهر این جرم و هماهنگ سازی قوانین داخلی مربوط، در نوامبر سال ۲۰۰۰ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قالب قطعنامه ای به تصویب اعضا رسید و از ۱۵ دسامبر این سال طی کنفرانسی در پالرمو ایتالیا برای امضاء مفتوح گشت.
۱)مفاهیم جرائم سازمان یافته
۱-۱) تعریف جرم و مجرمیت در عرصه بین الملل
در جهان امروز یکی از خطرناک‌ترین جنایاتی که امنیت جامعه جهانی را به خصوص در زمینه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با تهدید مواجه می‌سازد، جنایات سازمان یافته فراملی است که همزمان با پیشرفت علوم و تکنولوژی در گستره جهانی، مظاهر آن با اشکال نوین خودنمایی نموده و فعالیت این گروه از مجرمین اثرات مخربی بر جامعه بین‎المللی و به ویژه دولتها می‌گذارد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
گروه‌های سازمان یافته تبهکار با بهره‎مندی از درآمدهای غیر قانونی خود در سطوح مختلف دولتها نفوذ کرده و اقدام به فعالیتهای مجرمانه می‎کنند. این گروه‌ها از هر فرصتی استفاده می کنند تا به اهداف شوم و خلاف قانون خود دست پیدا کنند. این گروه‌ها غالباً تحت لوای تهدید، فساد، ایجاد وحشت، نفوذ، رشوه و… به فعالیت‌های بزهکارانه به صورت مخفیانه می‎پردازند.
یکی از ویژگی‌های این نوع جنایات جنبه فراملی بودن آن می‌باشد، این گروه ها کما اینکه در بدو تشکیل در قلمرو سرزمینی یک کشور ایجاد می‎گردند، لیکن تمایل دارند به ورای مرزها ورود پیدا کرده تا هم از مزایای بیشتری جهت توسعه فعالیت خود بهرمند گردند و هم امکان کشف جرم را به حداقل برسانند.
اصطلاح جنایات سازمان یافته فراملی اشاره به اعمال مجرمانه ارتکابی توسط گروه هایی از اشخاص دارد که به شکل منسجم و هماهنگ تشکیل می‌گردند و در عرصه بین الملل به فعالیت می پردازند و معمولاً مقصود آنها در نهایت کسب منفعت مالی است.
منابع مالی گروه های سازمان یافته تبهکار عمدتاً از طریق باندهای‌ قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه، قاچاق مهاجران، زنان، کودکان، ایجاد قمارخانه‌ها، مراکز فحشا، ارتشاء و… تأمین می‌شود، این پدیده شوم، سلامت جامعه جهانی و نیز آزادی و امنیت هر یک ازابناء بشر را به مخاطره افکنده است.
پلیس بین‌الملل جهت تنظیم همکاری‌های بین‌المللی میان نیروهای پلیس کشورها ایجاد گردیده است. در واقع این سازمان بین‌المللی نقش هماهنگ کننده وحمایتی را از عملیات پلیسی در عرصه فراملی ایفا می‌کند، در حقیقت این نقش از طریق تبادل اطلاعات ،ارائه راهکار و شناسایی مجرمان فراری به نیروهای پلیس کشورها در جهت مبارزه با جرایم فراملی به خصوص جنایات سازمان یافته فراملی، تروریسم، جرایم سایبری، جرایم بین‎المللی مالکیت معنوی و …. می‌باشد.
همکاری بین‌المللی در جهت سرکوب این جنایات حائز اهمیت است و بدون این همکاری تابعان حقوق بین‌الملل و به خصوص دولتها کارایی لازم را در جهت مبارزه با این جنایات ندارند. کنواسیون‌های بین‌المللی بر این نکته اتفاق نظر دارند که برای رفع این معضل باید موارد مندرج در این کنوانسیون ها را در حقوق داخلی وارد کرده و با جرم‌انگاری آنها همکاری لازم را در جهت اجرای آنها به عمل آورند (خطیبی، بهار و تابستان ۱۳۹۱،ص ۶۳).
کنوانسیون ملل متحد علیه جنایات سازمان‌یافته فراملی[۴] بر اساس قطعنامه ۲۵/۵۵ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۵ نوامبر سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر پالرمو ایتالیا به تصویب رسیده و در دسامبر ۲۰۰۰ برای امضای دولتها مفتوح گردید. این کنوانسیون اصلی‌ترین سند بین‌المللی در مبارزه علیه جنایات سازمان‌یافته فراملی می‌باشد. ماده اول این کنوانسیون، هدف از این کنوانسیون را تقویت همکاری جهت مقابله و مبارزه مؤثر با جنایات فراملی اعلام می کند (دلخوش، ۱۳۹۰، ص۵۸).
کنوانسیون پالرمو به تعریف جنایات سازمان‌یافته فراملی نپرداخته است، لیکن ماده ۵ کنوانسیون صرفاً به جرم‌انگاری مشارکت در یک گروه جنایتکارانه سازمان یافته پرداخته که علت این امر را باید در ارتباط تام جنایات سازمان‌یافته فراملی و گروه جنایتکارانه سازمان‌یافته جستجو کرد که این دو لازم و ملزوم هم می‌باشند. ماده ۵ مقرّر می‌دارد :
۱- هر دولت متعاهدی اقدامات قانونگذاری و سایر اقداماتی که ضروری باشند اتخاذ خواهد نمود که اعمال زیر را جرم جنایی تلقی کند، در صورتی که به طور عمدی ارتکاب یابند:
الف) هر یک از دو جرم جنایی زیر یا هر دو جرم صرفنظر از اینکه شروع به فعالیت جنایتکارانه باشد یا جرم تام باشد
۱: توافق با یک یا چند شخص دیگر برای ارتکاب یک جنایات شدید در صورتی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به منظور تحصیل یک نفع مالی یا نفع مادی دیگری باشد و در صورتی که حقوق داخلی چنین اقتضاء کند، متضمن عملی باشد که یکی از شرکاء در انجام توافق به عهده گرفته باشد یا یک گروه جنایتکارانه سازمان‌یافته در آن دخیل باشد.
۲: رفتاری کسی که با علم بر هدف و فعالیت جنایتکارانه عمومی یک گروه جنایتکارانه سازمان یافته یا با علم بر قصد ارتکاب جنایات مورد بحث، شرکت فعال کند در:
الف- فعالیتهای جنایتکارانه گروه جنایتکارانه سازمان‌یافته.
ب- فعالیتهای دیگر گروه جنایتکارانه سازمان یافته با علم بر این که مشارکت وی در نیل به هدف جنایتکارانه موصوف مؤثر است.
ب) سازماندهی، هدایت، کمک، مساعدت، تسهیل یا مشاوره دادن در ارتکاب جنایت شدیدی که یک گروه جنایتکارانه سازمان یافته در آن دخیل باشد.
۲- علم، قصد، هدف، مقصود یا توافق مورد اشاره در بند ۱ این ماده را می‎توان از اوضاع و احوال موضوعی عینی استنباط کرد.
۳- دول متعاهدی که حقوق داخلی آنها برای تحقق جرایم مندرج در بند ۱ الف (۱) این ماده وجود یک گروه جنایتکارنه سازمان‌یافته را لازم می‌دانند، تضمین خواهند کرد که حقوق داخلی آنها تمام جنایات ارتکابی توسط گروه های جنایتکارانه سازمان‌یافته را شامل شود. چنین دولتهایی همچنین دولتهای متعاهدی که حقوق داخلی آنها وجود عملی را برای تحقق توافق انجام شده در راستای ارتکاب جرایم مندرج در بند مذکور لازم می‌داند، چنین امری را موقع امضاء یا تودیع سند تصویب، پذیرش، تصدیق یا الحاق به این کنوانسیون به دبیر کل ملل متحد اطلاع خواهند داد (سلیمی، ۱۳۸۲، صص ۳۳ – ۳۲).