همه می‌توانند آواز خواندن، نقاشی کردن و نواختن یک ساز را بیاموزند؛ اما افراد کمی به سطوح بالای مهارت و چیرگی می‌رسند. بنابراین در ورزش به عنوان یک هنر، کشف افراد با استعداد و انتخاب آنها در سنین پایین و سپس هدایت، کنترل و ارزیابی آنها در رسیدن به بالاترین سطح مهارتی اهمیت زیادی دارد (بلوچی، ۱۳۸۹). قدرت فشردن دست یکی از معیارهای مهم سلامت عمومی است. همچنین به عنوان یکی از قابل اعتمادترین روش‌ها برای برآورد قدرت عمومی در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند ارزیابی سریعی از قدرت بالاتنه (اندام فوقانی) ورزشکاران فراهم کند (Hager et al, 2002). بسیاری از رشته‌ها و زمینه‌های متنوع ورزشی مانند کشتی، بدمینتون، فوتبال، تنیس، بسکتبال، هندبال و … که دست‌ها و انگشتان بیشترین درگیری را دارند به سطح پایدار و ثابتی از قدرت فشردن دست برای به حداکثر رساندن کنترل و عملکرد و همچنین کاهش احتمال ناشی از آسیب‌های مختلف نیازمند هستند.
قدرت فشردن دست و اندازه‌گیری ابعاد دست، پارامترهای آنتروپومتریکی ضروری برای پرتاب کردن، نگهداشتن و فشردن یک شی هستند. در عین حال تعیین کننده عملکرد در ورزش‌هایی‌اند که در آنها دست‌ها و انگشتان ابزار اصلی هستند. همچنین ارزیابی آن برای مربیان جهت انتخاب بازیکنان جوان، تشخیص آمادگی سطوح رقابت‌های مختلف و انجام ورزش‌های مختلف ضروری است بالا بردن توانایی و قابلیت‌های افراد به ویژه در زمینه عملکرد دست، از وظایف مهم مربی به شمار می‌رود. از آنجایی که عملکرد دست و کیفیت اعمال آن بستگی زیادی به قدرت دست دارد از این رو شناخت عوامل موثر بر قدرت آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
با توجه به این که ارزیابی قدرت برای مربیان ضروری است و با بهره گرفتن از آن می توانند به بررسی میزان آمادگی و ضعف عضلانی، اندازه‌گیری اثرات تمرین و کنترل پیشرفت ورزشکاران بپردازند و همچنین از آنجا که ویژگی‌های آنتروپومتریکی مختلف، ترکیب بدن و قدرت فشردن دست، متغیرهایی‌اند که در برخی از ورزش‌ها برای ارزیابی اثرات تمرین و فراهم کردن اطلاعات برای مربیان جهت انتخاب بازیکنان جوان، برای تشخیص آمادگی سطوح رضابت‌های مختلف و انجام ورزش‌های مختلف مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند لذا شناخت ویژگی‌هایی که بر قدرت فشردن دست تاثیرگذار هستند را ـ به ویژه در ورزشکاران ـ پررنگ‌تر می کند. (افشارنژاد و همکاران، ۱۳۹۰)

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۱ـ۲ بیان مسئله

استعداد[۱] در فرهنگ لغت به معنای توانایی ویژه و طبیعی و ظرفیت دستیابی به موفقیت تعریف شده است. با بهره گیری از این تعریف، استعداد یابی ورزشی را می‌توان شناسایی پتانسیل‌های بالقوه ویژگی‌های انسانی که تحت تأثیر عوامل مختلف ژنتیکی، جسمانی و رفتاری قرار دارد، معرفی کرد. بدیهی است استعداد یابی به معیارهای ویژه‌ای نیاز دارد. این معیارها از این جهت ضرورت دارند که فرد توانا را از ناتوان متمایز می‌کند. و آنهایی که مناسب یک رشته ورزشی بوده به این ورزش روی می‌آورند و افرادی که به معیارهای لازم دست نیابند در جهت دیگر هدایت می‌شوند. (صادقی، ۱۳۹۱) شاخص‌های آمادگی حرکتی عبارتند از: سرعت،[۲] توان،[۳] تعادل،[۴] سرعت عمل و عکس‌العمل[۵] و هماهنگی عصبی-عضلانی.[۶] شاخصه‌های آمادگی جسمانی[۷] عبارتند از استقامت قلبی تنفسی،[۸] قدرت عضلانی،[۹] استقامت عضلانی،[۱۰] انعطاف‌پذیری[۱۱] و ترکیب بدن.[۱۲]
ویژگی‌های آنتروپومتریکی، مانند توده بدنی، قد، قد نشسته، فاصله دو دست، ضخامت یا عمق سینه، دور سرو دور سینه از جمله متغیر‌های مورد نظر در سنجش و اندازه‌گیری صفات و ویژگی‌های بدنی هستند. درک روشن از ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری بدن و عملکردها، می‌تواند هم در شناسایی استعدادهای ورزشی و هم در روند آماده سازی ورزشکاران کمک کننده باشد. (آقا علی‌نژاد، رجبی، ۱۳۹۱) شناخت ویژگی‌های آنتروپومتریک و فیزیولوژیک برای هر رشته ورزشی بسیار مهم است و در واقع تعیین کننده قابلیت‌های عملکردی ورزشکار در رشته مورد نظر می‌باشد. آگاهی از این خصوصیات برای مقایسه یک ورزشکار با نتایج قبلی خودش و برای مقایسه با دیگر ورزشکاران و همچنین برای شناخت ضعف‌ها و برطرف کردن آن‌ ها و سرانجام تصمیم‌گیری برای طراحی صحیح برنامه‌های تمرینی، ضروری است. (عبدالصالح[۱۳] و همکاران، ۲۰۰۸).
هندبال که ورزشی پرتحرک و در ردیف ورزش‌های خشن معرفی شده در مدت یک ساعت و یا حتی بیشتر بازی می‌شود و از مجموعه‌ای از مهارتها و حرکات مثل دویدن- راه رفتن- پریدن – توقف کردن – عقب و جلو رفتن – پرتاب کردن و برخوردهای فیزیکی در دفاع و حمله… تشکیل شده است. (آقاعلی‌نژاد، ۱۳۸۶).
ورزش والیبال یکی از پر طرفدارترین ورزش‌های جهان و پر افتخارترین ورزش گروهی ایران است و پس از فوتبال از نظر تعداد بازیکن و علاقمندان و بینندگان دومین ورزش محبوب جهان به حساب می‌آید. این رشته ورزشی از ورزش‌های اینتروال با شدت تناوبی است که از تمرینات پلیومتریک در آن بسیار سود می‌برند (ماریو[۱۴] و همکاران، ۲۰۰۶). و با توجه به اطلاعات کسب شده و موارد مشاهده شده از موفقیت و یا عدم موفقیت برخی از بازیکنان این سئوال در ذهن ایجاد می‌شود که چرا در شرایط مساوی تمرینی برخی از بازیکنان پیشرفت بسیار خوبی دارند و برخی هیچ موفقیتی کسب نمی‌کنند؟ و اینکه چه عاملی می‌تواند در ایجاد این تفاوت مهم باشد؟ برای تشویق و هدایت افراد برای شرکت در تمرینات ورزشی باید به چه مواردی دقت کرد که بتوان پیشگویی صحیحی از موفقیت آنها در آینده داشت؟

 

۱ـ۳ ضرورت و اهمیت تحقیق

آگاهی از ویژگی‌های فیزیولوژیک و آنتروپومتریک ورزشکاران نخبه در یک رشته ورزشی خاص ممکن است به منظور بهینه کردن برنامه‌های تمرینی، با توجه به نیازمند‌ی‌های رشته مورد نظر، مفید باشد. از سوی دیگر کمبود شناخت عمیق و کافی از ورزشکاران نخبه، علاوه بر اینکه امکان تشخیص تفاوت‌های فردی بین آنها را میسر نمی‌سازد، همچنین ممکن است منجر به این شود که افرادی با قابلیت‌ها و ویژگی‌های فیزیکی نامناسب انتخاب شوند. بنابراین از نظر تئوریک آشنایی با نیازهای فیزیولوژیک و آنتروپومتریک یک ورزشکار نخبه امکان استعداد‌یابی علمی را میسر می‌سازد. (باندیوپادهای، ۲۰۰۷[۱۵])
اصلی‌ترین عوامل استعدادیابی عوامل وراثتی و محیطی هستند. آستراند[۱۶] (۱۹۹۰)، در بین عوامل وراثتی ویژگی‌های آنتروپومتری و فیزیولوژیکی را در شروع ضروری‌تر می‌داند. در بین عوامل محیطی رشد مهارت‌های پایه، تمرین، امکانات و برگزاری مسابقات ورزشی مطرح شده‌اند. بنابراین معیارهای شناسایی استعدادهای ورزشی به ترتیب ویژگی‌های آنتروپومتری، فیزیولوژیکی، مهارتی و روانی- اجتمایی هستند. از نظر زمانی در مرحله اول اندازه‌های آنتروپومتری و سپس ویژگی‌های فیزیولوژیکی سنجیده می‌شوند و در هدایت افراد مستعد در مرحله دوم در جریان مسابقات و تیم‌های محلی مهارت‌های ورزشی فراگیری و توسعه می‌یابند. و در مرحله سوم در باشگاه‌ها و تیم‌های ملی ویژگی‌های روانی- اجتمایی تقویت می‌شوند). اگر چه مطالعات زیادی در مورد ویژگی‌های فیزیولوژیک و آنتروپومتریک ورزشکاران رشته‌های ورزشی مختلف وجود دارد. (بایوس[۱۷] و همکاران، ۲۰۰۶)
به هر حال مطالعات کمی در مورد نیمرخ فیزیولوژیک و آنتروپومتریک بازیکنان والیبال و مقایسه آن با بازیکنان هندبال وجود دارد. (استون[۱۸] و همکاران، ۲۰۰۶)

 

۱ـ۴ اهداف تحقیق

اهداف تحقیق به دو بخش:
۱-هدف کلی ۲- هدف اختصاصی تقسیم می‌شود.

 

۱ـ۴ـ۱ هدف کلی

بررسی رابطه ابعاد آنتروپومتریک اندام فوقانی با قدرت دست برتر والیبالیست‌ها و هندبالیست‌های دختر نوجوان شهرستان دامغان

 

۱ـ۴ـ۲ اهداف اختصاصی

 

 

بررسی تاثیر گستردگی انگشتان بر قدرت دست

بررسی تاثیر ابعاد دست بر قدرت دست

بررسی تاثیر طول انگشتان بر قدرت دست

بررسی تاثیر پارامترهای محیطی بر قدرت دست

هدف کاربردی: در نظر گرفتن ابعاد آنتروپومتریک در کنار سایر عوامل به عنوان عاملی جهت استعداد یابی و مقایسه قدرت دست هندبالیست‌ها و والیبالیست‌ها

 

۱ـ۵ فرضیه‌های تحقیق

به دو بخش فرض کلی و فرضیه‌های اختصاصی تقسیم می‌شود:
فرض کلی: ابعاد آنتروپومتریک اندام فوقانی بر قدرت دست و الیبالیست‌ها و هندبالیست‌های دختر نوجوان شهرستان دامغان تاثیر دارد و قدرت دست والیبالیست‌ها از هندبالیست‌های مورد تحقیق حاضر بیشتر است.

 

۱ـ۵ـ۱ فرضیه‌های اختصاصی

 

 

بین قطر مچ و محیط ساعد با قدرت دست رابطه معنی دار وجود ندارد.

بین گستردگی انگشتان با قدرت دست رابطه معنی دار وجود ندارد.

بین طول دست و قدرت دست رابطه معنی دار وجود ندارد.

بین طول انگشتان و قدرت دست رابطه معنی دار وجود ندارد.

پارامترهای محیطی انگشتان بطور معنی دار بر قدرت دست تاثیر ندارند.

بین اندازه دست هندبالیست‌ها و والیبالیست‌ها اختلاف معنی داری وجود ندارد

بین قدرت دست والیبالیست‌ها و هندبالیست‌ها اختلاف معنی داری وجود ندارد.

سن، به طور معنی دار با قدرت دست ارتباط ندارد.

۱ـ۶ متغیرهای تحقیق

متغیر مستقل: شامل اندازه‌های آنتروپومتریک اندام فوقانی دختران والیبالیست و هندبالیست می‌شود.
متغیر وابسته: قدرت دست

 

۱ـ۷ محدودیت‌های قابل کنترل

 

 

دامنه سنی

سابقه شرکت در تمرین در رشته مورد نظر

سطح ورزشکار

سابقه آسیب دیدگی در دست برتر

تاثیر خستگی بر انجام تست کنترل شد

گرم شدن بخش مورد نظر به میزان کافی بود

۱ـ۸ محدوده غیر قابل کنترل

 

 

حالات روانی، انگیزشی

مواردی چون خصوصیات ژنتیکی و خصوصیات فردی

۱ـ۹ تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها

آنتروپومتری:
آنتروپومتری[۱۹] شاخه‌ای از علم انسان شناختی جسمانی است که خود شاخه‌ای از علم انسان شناسی می‌باشد (امامی میبدی، فراهانی، ۱۳۵۷).
پیکر سنجی:
ریشه لغوی «پیکرسنجی ورزشی»[۲۰] به حرکت، انسانها و اندازه‌گیری باز می‌گردد. به بیان دیگر این دانش عبارت از مطالعه اندازه، شکل، ترکیب، تأثیر بلوغ و عملکرد کلی بدن انسان می‌باشد.
پیکر سنجی بررسی و مطالعه ابعاد، شکل، ترکیب، تاثیرات بدن، بلوغ و عملکرد بدن انسان برای استفاده، مقایسه و دسته بندی‌های انسان شناختی است که شامل اندازه‌گیری‌های بدن، (قد، وزن، طول، پهناها، محیط‌ها، درصد چربی و تیپ بدنی) می‌باشد.
دانشمندان علوم ورزش، پزشکان و متخصصین، از فنون مختلف پیکر سنجی در امور مهمی چون کشف استعداد‌های ورزش، سنجش ترکیب بدن، سنجش نتیجه تمرینات و قابلیت‌های جسمانی سود می‌برند. یکی از مهمترین کاربردهای پیکر سنجی در ورزش، تعیین سوماتوتایپ یا نوع بدن و انتخاب افراد مناسب برای ورزش‌های اختصاصی است. سوماتوتایپ دارای سه جزء آندومورف (چاق پیکری)، مزومورف (عضلات پیکری) و اکتومورف (لاغر پیکری) است. (نادری، ۱۳۷۶).
پیکر سنجی ورزشی به طور گسترده در زمینه الگوهای طبیعی رشد در کودکان و بررسی عوامل مؤثر آن با توجه به ورزش و تغذیه به کار گرفته شده است. در مطالعات ژنتیک، نقش فعالیت‌های جسمانی متفاوت در چگونگی اسکلت بندی انسان و همچنین بهداشت عمومی از موارد کاربرد این دانش است.
قدرت عضلانی:
توانایی یا آمادگی یک عضله یا گروهی از عضلات برای وارد کردن حداکثر فشار یا نیرو به یک مقاومت ثابت یا متحرک فقط برای یک بار، را قدرت عضلانی[۲۱] گویند. دو نوع قدرت بر اساس نوع انقباض وجود دارد:قدرت ایستا[۲۲] و قدرت پویا[۲۳]. قدرت ایستا نیرویی است که در برابر مقاومت ثابت ایجاد می‌شود، مثل هل دادن دیوار، در حالی که قدرت پویا با حرکت همراه است. (گودرزی، رجبی، ۱۳۸۷)
توان:[۲۴]
اگر مقدار زیادی نیرو، در حداقل زمان ایجاد شود، یک حرکت توانی به وجود می‌آید. (گودرزی، رجبی، ۱۳۸۷)
قدرت فشردن دست:
ارزیابی قدرت گرفتن معتبر، آسان، سریع و بدون خطر می‌باشد و معمولا توسط دینامومتر[۲۵] اندازه‌گیری می‌شود. قدرت فشردن دست، در واقع یک متغیر فیزیولوژیکی است که برای سنجش قدرت ورزشکاران استفاده می‌شود؛ و اشاره به قدرت و نیروی عضلانی‌ای دارد که آنها با دستهایشان تولید می‌کنند. نتیجه آن خم کردن قوی همه مفاصل انگشتان و مچ با حداکثر نیرو در وضعیت خاص است که تحت تاثیر تعدادی از عوامل مانند سن، جنس و اندازه بدون قرار می‌گیرد (شیامال[۲۶] و همکاران، ۲۰۰۹).