۱-۴- نتایج مورد انتظار و اهداف اساسی پژوهش
انتظار می­رود با توجه به بالابودن منافع اتخاذ سیاست محافظه ­کارانه نسبت به هزینه­ های آن، در گزارشگری استهلاک نیز سیاست محافظه ­کارانه اتخاذ شود و با توجه به این که محافظه ­کاری منجر به افزایش خصوصیات کیفی اطلاعات مالی می­ شود، انتظار می­رود بازدهی بازار سهام نیز با اتخاذ سیاست محافظه ­کارانه در گزارشگری استهلاک بیشتر شود و با توجه به این که واحدهای تجاری­ای اقدام به اتخاذ سیاست محافظه ­کارانه می­ کنند که عملکرد آتی بالاتری داشته باشند، لذا انتظار می­رود شرکت­هایی که در گزارشگری استهلاک رویکرد محافظه ­کارانه اتخاذ می­ کنند، فرصت­های رشد آتی بالاتری نیز داشته باشد. علاوه بر این، اتخاذ رویکرد محافظه ­کارانه با افزایش کیفیت اطلاعات مالی، رابطه ارزشی اطلاعات مالی را نیز بیشتر می­ کند اما انتظار می­رود با کاهش تمایلات جانب­دارانه مدیریت در ارائه اطلاعات یک­جانبه، پایداری سود نیز کاهش یابد.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
۱-۵- استفاده­کنندگان از نتایج پایان نامه
نتایج این تحقیق می ­تواند مدیران و تصمیم­ گیران واحدهای تجاری را در اتخاذ سیاست مناسب برای گزارشگری استهلاک یاری دهد. علاوه بر این می ­تواند تأثیر اتخاذ سیاست محافظه ­کارانه یا جسورانه را در عواملی چون بازدهی بازار سهام شرکت، ارائه اطلاعات محرمانه و وجود فرصت­های رشد آتی، رابطه ارزشی اطلاعات مالی و پایداری سود را برای فعالان بازارهای مالی، سهام­داران، سرمایه­گذاران، اعتباردهندگان و تحلیل­گران مشخص سازد.
۱-۶- فرضیه ­های تحقیق
این تحقیق از شش بخش تشکیل شده است. بخش­ها و فرضیه ­های مرتبط با هر یک از آن­ها در ادامه آورده شده است.
۱-۶-۱- بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود از جمله قلم تعهدی استهلاک و جریانهای نقد جاری
فرضیه اول: “در بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود، بین استهلاک حسابداری و جریانهای نقدی جاری ارتباط منفی و معنادار وجود دارد.”
حسابداری
۱-۶-۲- بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود از جمله قلم تعهدی استهلاک و جریانهای نقدی آتی
فرضیه دوم: “در بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود، بین استهلاک حسابداری و جریانهای نقدی آتی ارتباط منفی و معنادار وجود دارد.”
۱-۶-۳ – بررسی ارتباط گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک با بازده سهام
فرضیه سوم: ” شرکت­هایی که در گزارشگری استهلاک، رویکرد محافظه ­کارانه اتخاذ می­ کنند، بازده بازار سهام بیشتری نیز دارند.”
۱-۶-۴- نقش گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک در ارائه اطلاعات محرمانه مدیریت و وجود فرصت­های رشد آتی
فرضیه چهارم: “بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و فرصت­های رشد آتی ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد.”
۱-۶-۵ – بررسی ارتباط بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و رابطه ارزشی سود
فرضیه پنجم: “بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و رابطه ارزشی سود رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.”
۱-۶-۶- بررسی ارتباط بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و پایداری سود
فرضیه ششم: “بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و پایداری سود رابطه منفی وجود دارد.”
۱-۷- روش تحقیق، جامعه آماری و نمونه آماری
این تحقیق از لحاظ همبستگی و روش­شناسی، از نوع شبه­تجربی و در حوزه تحقیقات پس­رویدادی و اثباتی حسابداری قرار دارد. این تحقیق با بهره گرفتن از اطلاعات واقعی صورت می­گیرد و چون می ­تواند در فرایند استفاده از اطلاعات کاربرد داشته باشد، لذا نوعی تحقیق کاربردی محسوب می­ شود. روش پس­رویدادی روشی است که در آن، تحقیق با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته و مطالعه روابط گذشته متغیر وابسته و متغیرهای مستقل به بررسی روابط بین آن­ها می ­پردازد. به عبارت دیگر روش پس­رویدادی روشی است که از روی اطلاعات گذشته و از روی معلول، به یافتن علت احتمالی می ­پردازد. اطلاعات موردنیاز این تحقیق، با مطالعه صورت­های مالی و یادداشت­های همراه صورت­های مالی جمع­آوری شده است. جمع­آوری داده ­ها با بهره گرفتن از نرم­افزار پایگاه داده­ای تدبیرپرداز و برداشت مستقیم آن­ها از صورت­های مالی صورت گرفته است. صورت­های مالی شرکت­ها نیز از وب سایت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران استخراج شده است. جهت آزمون فرضیه ­های تحقیق، پس از انتخاب شرکت­های نمونه و جمع­آوری اطلاعات مربوطه، این اطلاعات با بهره گرفتن از نرم­افزار صفحه گسترده اکسل پردازش شده و سپس با بهره گرفتن از نرم­افزار spss اقدام به آزمون فرضیه ­ها گردیده است. مدل­های مورد استفاده در این تحقیق نیز از نوع رگرسیون خطی چندمتغیره هستند.
جامعه­ آماری عبارتست از کلیه­ عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی(جهانی یا منطقه­ای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند(حافظ نیا، ۱۳۸۲، ص ۱۱۹). جامعه­ آماری این تحقیق کلیه­ شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشد که از سال ۱۳۸۰ لغایت ۱۳۸۹ در بورس فعال بوده ­اند. جامعه آماری شامل ۳۷ گروه صنعت می­باشد. در این تحقیق هم­زمان از اطلاعات صنایع طبقه ­بندی شده در بورس اوراق بهادار تهران و شرکت­های عضو هر یک از این صنایع استفاده شده است.
نمونه مورد استفاده در این تحقیق با بهره گرفتن از روش حذفی انتخاب شده است. بنابراین شرکت­ها باید ویژگی­های زیر را داشته باشند تا عضو نمونه منظور شوند:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند باشد.

شرکت­های عضو نمونه تا قبل از اسفند سال ۱۳۸۰ در بورس تهران پذیرفته شده باشند؛ زیرا تهیه صورت جریان وجوه نقد از سال ۱۳۸۰ الزامی شده است و برای تفکیک استهلاک به دو بخش اختیاری و غیراختیاری از اطلاعات ۱۰ ساله (۱۳۸۹- ۱۳۸۰) شرکت­ها استفاده شده است.

به علت نیاز به بازدهی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری، معاملات بازار سهام شرکت­ها نباید بیشتر از ۴ ماه وقفه زمانی داشته باشند.

شرکت­ها نباید جزء گروه­های صنعت واسطه­گری مالی مانند بیمه و بانک باشند. زیرا ماهیت فعالیت این­گونه از شرکت­ها متفاوت از سایرین می­باشد.

شرکت­ها نباید از اعضای هولدینگ گروه­های صنایع باشند. زیرا سود و بازدهی این­گونه از شرکت­ها تابع سایر شرکت­های عضو هر یک از گروه­های صنایع می­باشد.

اطلاعات موردنیاز برای هر یک از شرکت­های انتخابی در دسترس باشد.

پس از حذف شرکت­های فاقد شرایط مذکور، تعداد ۸۲ شرکت به عنوان نمونه باقی مانده است و با توجه به ماهیت پانلی داده ­ها، تعداد مشاهدات این پژوهش ۸۲۰ سال- شرکت می­باشد. البته در برخی آزمون­ها تعداد مشاهدات به علت نیاز به برخی متغیرهای سالهای قبل یا بعد، کاهش یافته است. تعداد مشاهدات در هر یک از آزمون­ها در جداول مشخص شده است.
۱-۸- مدل­های تحقیق
۱-۸-۱- بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود از جمله قلم تعهدی استهلاک با جریانهای نقدی جاری
در این مدل(مدل لئو[۷]): i، نشان­دهنده شرکت و t، بیانگر دوره زمانی می­باشد.
متغیر های مدل
متغیر وابسته: [۸]CFO، جریان وجه نقد عملیاتی: خالص جریان وجه نقد عملیاتی شرکت بعلاوه خالص جریان نقد حاصل از مالیات شرکت و جریان نقد حاصل از بازده سرمایه ­گذاری و سود سهام پرداختنی به غیر از سود تقسیمی شرکت. این متغیر با ارزش بازار ابتدای دوره شرکت همگن شده است.
الف) متغیرهای مستقل اصلی:
[۹]WAC، اقلام تعهدی سرمایه در گردش: که حاصل جمع تغییرات حساب­ها و اسناد دریافتنی، موجودی کالا، حساب­ها و اسناد پرداختنی، مالیات و سایر موارد دریافتنی و پرداختنی و پیش­دریافت­ها و پیش­پرداخت­ها می­باشد. این متغیر با خالص فروش شرکت همگن شده است.
DDP-[10] ، بخش اختیاری استهلاک: این متغیر، کلیدی­ترین متغیر این تحقیق می­باشدکه با بهره گرفتن از سه مدل برآورد شده است. در همه این مدل ها -DP کل استهلاک و vi جزء باقی­مانده بخش اختیاری استهلاک می­باشد و حاصل تفاضل بخش اختیاری از کل استهلاک، بخش غیراختیاری استهلاک را تشکیل می­دهد. اولین مدل برای تفکیک بخش­های اختیاری و غیراختیاری استهلاک، مدل میانه صنعت می­باشد (این مدل برگرفته از مدل دچیو[۱۱](۱۹۹۸) میباشد).
.
دومین مدل، مدل جونز[۱۲] می­باشد. جونز در سال ۱۹۹۱ مدلی را معرفی و ارائه نمود که فرض مبتنی بر ثابت بودن اقلام تعهدی غیراختیاری را سست نموده و کم­رنگ می­سازد. این مدل فرض می­ کند که اقلام تعهدی، تابعی از فعالیت تجاری واقعی شرکت­ها می­باشد و معیار فعالیت تجاری هر شرکت از طریق فروش آن شرکت تعیین می­ شود.
در این مدل [۱۳]TA، کل دارایی­ ها، ΔSale تغییرات فروش و [۱۴]PPEG ناخالص دارایی­ های مشهود می­باشد.[۱۵] ، دارایی­ های بلندمدت می­باشد که به عنوان متغیر همگن­کننده استهلاک استفاده شده است.
سومین مدل با بهره گرفتن از مدل لئو (۲۰۰۵) می­باشد.
در این مدل ROA، نرخ بازده دارایی­ ها می­باشد. بقیه متغیرها نیز قبلا تعریف شده ­اند. با توجه به این که این مدل بازده دارایی­ ها در سال قبل را هم مورد توجه قرار می دهد، لذا ضعف مدل جونز را تا حدودی بر طرف می­ کند و بنابراین از نظر محقق بهترین مدل برای تفکیک اقلام تعهدی به دو بخش اختیاری و غیر اختیاری به نظر می­رسد.
-NONDDP[16] ، بخش غیر اختیاری استهلاک: برابر است با تفاضل استهلاک اختیاری از کل استهلاک. کل استهلاک از صورت های مالی منتشر شده شرکت­ها استخراج شده است. این متغیر برابر با کل استهلاک شناسایی شده شرکت در سال مورد نظر می­باشد.
-WD[17]، کاهش ارزش دارایی­ های بلند مدت: زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی­ های بلند مدت. این متغییر نیز از یادداشت­های همراه صورت­های مالی استخراج شده است. به علت بالا بودن نزخ تورم در ایران معمولا بهای تمام شده کمتر از ارزش­های روز می­باشد، لذا زیان کاهش ارزش شناسایی شده در شرکت­ها بندرت و بسیار موردی می­باشد.
OAC[18]، سایر اقلام تعهدی بلندمدت: حاصل کسر اقلام تعهدی کوتاه­مدت، استهلاک و کاهش ارزش دارایی­­ها از کل اقلام تعهدی. کل اقلام تعهدی هم برابر است با اختلاف سود قبل از اقلام غیرمترقبه و جریان وجه نقد عملیاتی. جریان نقد ناشی از فعالیت­های عملیاتی قبلا” به صورت عملیاتی تعریف شده است.
ب) متغیرهای مستقل کنترلی:
MTB[19]، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری واحد تجاری در ابتدای دوره؛
LOG (PPEG)، لگاریتم ناخالص دارایی­ های مشهود؛
LOG (MAK)، لگاریتم ارزش بازار واحد تجاری در ابتدای دوره.
۱-۸-۲- بررسی ارتباط بین اجزای اقلام تعهدی سود از جمله قلم تعهدی استهلاک با جریانهای نقدی آتی
متغیر وابسته (مدل لئو): متغیر وابسته، جریانهای نقدی عملیاتی آتی واحد تجاری است.
۱-۸-۳- بررسی ارتباط بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و بازدهی سهام
متغیر وابسته این مدل، RET ، بازده بازار سهام شرکت می­باشد. این متغیر حاصل مجموع ارزش بازار پایان دوره و سود تقسیمی شرکت به کسر ارزش بازار ابتدای دوره شرکت و آورده نقدی صاحبان سرمایه شرکت، ارزش ابتدای دوره حقوق صاحبان سهام می­باشد. این متغیر از نرم­افزار تدبیرپرداز برای هر یک از مشاهدات گردآوری شده است. ارزش بازار حقوق صاحبان سهام در پایان دوره
۱-۸-۴- نقش گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک در ارائه اطلاعات محرمانه مدیریت در رابطه با وجود فرصت­های رشدآتی بالاتر
متغیروابسته این تحقیق، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری پایان دوره حقوق صاحبان سهام شرکت می­باشد.
۱-۸-۵- بررسی ارتباط بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و رابطه ارزشی سود
متغیروابسته این مدل RET ؛ بازده بازار سهام است که قبلا تعریف عملیاتی شده است.
متغیرهای مستقل:
Earn: سود قبل از اقلام غیرمترقبه که با ارزش ابتدای دوره حقوق صاحبان سهام همگن شده است.
ΔEarn: تغییرات سود قبل از اقلام غیرمترقبه که با ارزش ابتدای دوره حقوق صاحبان سهام همگن شده است.
۱-۸-۶- بررسی ارتباط بین گزارشگری محافظه ­کارانه استهلاک و پایداری سود
Earn : سود سال جاری: این متغیر سود قبل از اقلام غیرمترقبه سال جاری می­باشد که با ارزش بازار حقوق صاحبان سهام ابتدای دوره شرکت همگن شده است.
Dum : متغیر مصنوعی است و در صورتی که استهلاک اختیاری محاسبه شده با بهره گرفتن از مدل لئو، در چارک چهارم باشد برابر با ۱ و در غیر این صورت برابر صفر خواهد بود.
Dum.Earn : حاصلضرب متغیر دامی در متغیر سود می­باشد.
۱-۹-تعریف واژگان کلیدی
وجوه نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی؛ جریان خالص وجه نقد فعالیت­های اصلی و مستمر واحد تجاری. این متغیر از نرم­افزار تدبیرپرداز گردآوری شده است. نحوه محاسبه آن شامل: خالص جریان وجه نقد عملیاتی شرکت بعلاوه خالص جریان نقد حاصل از مالیات شرکت و جریان نقد حاصل از بازده سرمایه ­گذاری و سود سهام پرداختنی به غیر از سود تقسیمی شرکت. این متغیر با ارزش بازار ابتدای دوره شرکت همگن شده است.
استهلاک؛ در استانداردهای ایران، دارایی ثابت به موازات کسب منافع مستهلک می­گردد. همچنین نابابی، فرسودگی و خرابی نیز از علل استهلاک دارایی می­باشد. به صورت کلی علل استهلاک از دید استاندارد ۱۱[۲۰] عبارت است از :
” استفاده مورد انتظار واحد تجاری از دارایی، فرسودگی و خرابی، نابابی فنی ناشی از پیشرفت تکنولوژی، محدودیت­های زمانی از قبیل تاریخ انقضا. در ارتباط با برآورد عمر مفید دارایی، استاندارد، این برآورد را منوط به قضاوت واحد تجاری می­داند که از تجربه دارایی­ های مشابه ناشی می­ شود. بر اساس بند ۵۶ این استاندارد، مبلغ استهلاک­پذیر یک دارایی پس از کسر ارزش اسقاط از بهای تمام شده به­دست می­آید.”
روش­های استهلاک مورد پذیرش در استاندارد ایران روش­های خط مستقیم، نزولی و معادل آحاد تولید است. در عرف حسابداری، سرشکن کردن و تخصیص دادن بهای تمام شده دارایی ثابت را به طریقی معقول و منظم بر دوره­ های استفاده از آن، استهلاک می­نامند.
رابطه ارزشی سود؛ در صورتی که نقش سود در تعیین ارزش بازار سهام و تغییرات ارزش بازار سهام بیشتر باشد، گویند که ارزش سود بالاست و در غیر این صورت ارزش سود پایین خواهد بود؛ زیرا منابع اطلاعاتی سهام­داران، تحلیل­گران و سرمایه ­گذاران متعدد است. آن­ها در صورتی که به سود اتکا بکنند، ارزش سود نیز بالاتر خواهد بود.
بازدهی بازار سهام؛ بازدهی ناشی از نگهداری و سود اوراق سهام. این متغیر حاصل مجموع ارزش بازار پایان دوره و سود تقسیمی شرکت به کسر ارزش بازار ابتدای دوره شرکت و آورده نقدی صاحبان سرمایه شرکت، ارزش ابتدای دوره حقوق صاحبان سهام می­باشد. این متغیر از نرم­افزار تدبیرپرداز برای هر یک از مشاهدات گردآوری شده است.
۱-۱۰- خلاصه فصل
در این فصل به ارائه­ کلیات تحقیق پرداخته شد و طرح کلی تحقیق مشخص گردید. موارد ذکر شده در این فصل شامل مقدمه، بیان موضوع تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، اهداف اساسی تحقیق، استفاده­کنندگان از نتایج تحقیق، فرضیه ­های تحقیق، روش تحقیق و جامعه و نمونه آماری تحقیق بودند.
۱-۱۱- چارچوب فصول بعد