در سال ۱۳۸۷ زهتابیان و همکاران، در ارزیابی بیابان­زایی منطقع عین­خوش دهلران در قالب مدل مدالوس و طبق دو معیار آب و خاک به این نتیجه­رسیدند که بیابان­زایی در این منطقه شدید بوده و در حال گسترش است. او معیار آب را در کلاس شدید و معیار خاک را در کلاس متوسط طبقه ­بندی کرد. در رابطه با معیار خاک: به ترتیب شاخص ­های درصد مواد­آلی، بافت خاک و جنس سازند و از معیار تخریب منابع­آب شاخص ­های، شاخص خشکی، هدایت الکتریکی و افت آب­زیر­زمینی بیشترین تأثیر را در بیابان­زایی منطقه بر­خوردار هستند. طبق متوسط وزنی ارزش کمی شدت بیابان­زایی برای کل منطقه مطابق دو معیار آب وخاک تعیین شد ۳۸/۱ DS= که نشان دهنده شدت بیابان زایی بحرانی نوع الف برای کل منطقه است ]۸[.
در سال ۱۳۸۸ ناطقی به ارزیابی شدت بیابان­زایی دشت سگزی با بهره گرفتن از مدل IMDPA اقدام کرد. در این تحقیق سه معیار آب، پوشش­گیاهی و زمین مورد ارزیابی قرار­گرفت و با توجه به شرایط منطقه برای هر معیار تعداد­ی شاخص مد نظر قرار­گرفت. مطابق با شاخص ­های مشخص شده برای هر معیار و طبق میانگین هندسی در شاخص ­ها نقشه کیفی هر معیار بدست­آمد. نقشه حاصله نشان­دهنده کلاس شدید و بسیار شدید روند بیابان­زایی منطقه می­باشد. با توجه به ارزیابی­های صورت گرفته مشخص شد که معیار آب در کلاس خیلی شدید، بیشترین تأثیر را در بیابان­زایی منطقه دارد، بعد معیار­های زمین و پوشش به ترتیب بیشترین میزان تأثیر را در بیابان­زایی منطقه اعمال می­ کنند ]۳۴[.
حسینی و همکاران در سال ۱۳۹۱ به پهنه­ بندی خطر بیابان­زایی دشت سیسیتان با بهره گرفتن از مدل مدالوس تغییر­یافته اقدام کردند. هدف از این مطالعه ارزیابی کمی بیابان­زایی منطقه مذکور بود. نتایج به دست­آمده از این تحقیق نشان می­دهد که از کل منطقه مورد مطالعه با مساحت ۶/۴۸۱۹ هکتار۵۵ % در کلاس متوسط و۳۴/۲۶ % در کلاس شدید و۶۴/۱۸ % در کلاس بسیار­شدید از نظر بیابان­زایی قرار می­گیرند ]۴۴[.
فصل سوم
مواد و روش­ها
مواد و روش­ها
۳-۱- معرفی منطقه مورد مطالعه
۳-۱-۱- وضعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه
منطقه مورد مطالعه تحت عنوان دشت مهران در محدوده ˊ ۰۳ ˚۳۳ تا ˊ ۱۳ ˚۳۳ عرض شمالی و ˊ ۰۵˚۴۶ تا ˊ۱۵˚۴۶ طول شرقی و به وسعت تقریبی منطقه۳۱۷۰۱ هکتار است. دشت مهران از وسیع­ترین دشت­های استان ایلام می­باشد. مهم­ترین مراکز جمعیتی موجود در این دشت، شهر مهران با ارتفاع ۱۵۰ متر از سطح دریا بوده که در فاصله ۹۰ کیلومتر­ی جنوب شهر ایلام واقع شده­است. سایر مراکز جمعیتی این دشت شهرک اسلامیه و روستا­ی بان­رحمان می­باشند. شهرک اسلامیه در فاصله حدود ۱۰ کیلومتر­ی شرق مهران و در مسیر جاده مهران – دهلران قرار داشته و روستا­ی بان­رحمان در فاصله حدود ۲۵ کیلومتر­ی شمال شرق مهران واقع شده است. موقعیت مکانی منطقه مورد مطالعه در نقشه تقسیمات سیاسی استان در شکل (۳-۱) آورده شده­است. در سطح دشت مهران دو رودخانه گاوی و کنجانچم در جریان می­باشند که روند عمومی آنها به تبعیت از شیب دشت از شرق و شمال شرق به طرف غرب و جنوب­غرب می­باشد که این دو رودخانه در ۳ کیلومتر­ی غرب شهر مهران به هم می­پیوندند و پس از طی مسافتی از مرز غربی کشور خارج و وارد کشور عراق می­شوند. ارتفاعات مشرف به شهر مهران شامل کوه یکشنبه و کولگ با حداکثر ارتفاع ۱۴۰۰ و ۶۴۰ متر در شمال و کوه­های چکه موسی، چکه قمر و قلاویزان با حداکثر ارتفاع ۳۸۰، ۴۷۰ و ۲۰۰ متر در جنوب می­باشند. کمترین ارتفاع در مناطق جنوب غربی( انتهای دشت مهران ) و به میزان کمتر از ۱۴۰ متر از سطح دریا مشاهده می­ شود. اغلب دامنه­های شمالی دشت پرشیب ولی در قسمتها­ی خروجی دشت شیب کم شده و اراضی مسطح و هموار که با مواد آبرفتی پوشانیده شده ظاهر می­ شود، دره­های حوضه عمدتاً U شکل می­باشند ]۲۹[.

شکل ۳-۱- موقعیت منطقه مورد مطالعه در کشور، استان و شهرستان
۳-۱- ۲ -اقلیم
شناخت اقلیم یک منطقه در بیشتر فعالیت­هایی که انسان در زمینه ­های مختلف کشاورزی، عمرانی، اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، شهر­سازی و غیره انجام می­دهد به عنوان نخستین قدم و ضروری­ترین بررسی مقدماتی تلقی می­گردد. اقلیم یک ناحیه مجموعه پدیده­های هواشناسی است که در حالت متوسط اتمسفر را در آن ناحیه مشخص می­نماید. طبق آمار و اطلاعات جمع­آوری شده از ایستگاه­های هواشناسی موجود در منطقه مهران ویژگی­های هواشناسی شامل: بارندگی، دما، تبخیر و تعرق و طبقه ­بندی اقلیمی منطقه بررسی می­ شود.
عکس مرتبط با اقتصاد
۳-۱-۲-۱- بارندگی
این امر که بارش در محیط­های خشک متغییر است و کمتر قابل پیش ­بینی است، پذیرفته شده­است. علاوه بر این بارندگی در اغلب مناطق خشک و نیمه­خشک فقط طی چند ماه از سال ریزش داشته و سال به دو فصل خشک و مرطوب قابل تقسیم است. بررسی و مطالعه آمار هوا­شناسی و اقلیم منطقه نشان داد که اقلیم منطقه خشک است، مهمترین عوامل ایجاد بارندگی در یک منطقه وجود رطوبت کافی در هوا و عامل صعود توده­های هوا می­باشد. یعنی عامل صعود، توده هوای مرطوب را تا ارتفاع معینی از سطح زمین بالا می­برد تا اینکه در اثر سرد شدن بی در رو به نقطه اشباع می­رسد و به دنبال آن ابر ایجاد می­ شود و بارندگی آغاز می­گردد. برای تامین رطوبت هوا نیاز به منبع آبی بزرگ می­باشد که به دلیل فقدان چنین منابع عظیم رطوبت مورد­نیاز از بیرون وارد می­ شود. مهمترین منبع رطوبتی بارندگی منطقه مورد مطالعه از دریا­ی مدیترانه تامین می­ شود که از طریق جریان باد­های سطح بالا، آنتی­سیکلونها و سیکلونها­ی سطح زمین به منطقه آورده می­ شود. جهت تهیه نقشه هم­باران محدوده مطالعاتی مهران از داده ­های بارندگی متوسط دراز­مدت تعداد ۳ ایستگاه هوا­شناسی در این محدوده و محدوده­های مجاور استفاده شده و نقشه مورد­نظر ترسیم گردیده است.
مشخصات ایستگاه­های هواشناسی مورد استفاده در جدول (۳-۱) آورده شده است. با توجه به نقشه هم­باران، همان­طور که ملاحظه می­ شود کمترین میزان بارندگی در مناطق غرب و به میزان کمتر از ۲۰۰ میلی­متر مشاهده می­گردد. بیشترین میزان بارندگی در مناطق شرقی محدوده مطالعاتی و به میزان بیشتر از ۲۳۰ میلی­مترمشاهده می­گردد. متوسط میزان بارندگی در کل محدوده مطالعاتی مهران بر اساس نقشه هم­باران حدود ۶/۱۹۳ میلی­متر می­باشد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۳-۱- پارامتر­های آماری بارندگی­های سالانه ایستگاه­های منطقه دشت مهران
نام ایستگاه میانگین بارندگی انحراف از معیار درصد ضریب تغییرات
مهران ۶/۱۹۳ ۸/۶۷ ۰/۳۵
بانرحمان ۰/۲۲۹ ۳/۱۰۳ ۱/۴۵
چنگوله ۹/۲۳۵ ۵/۶۳ ۹/۲۶

۳-۱-۲-۱-۱- توزیع فصلی بارندگی
جهت تعیین مقادیر توزیع بارندگی از داده ­های ایستگاه­های مهران، بانرحمان و چنگوله استفاده شده است (جدول ۳-۱). طبق آمار توزیع بارندگی ماهیانه منطقه (جدول ۳-۲) مشاهده می­ شود که بیشترین مقدار بارندگی متوسط منطقه به ترتیب برای ماه­های آذر، دی و بهمن به ثبت رسیده است. براساس توزیع بارندگی فصلی (شکل ۳-۲) در ایستگاه باران­سنجی مهران بیشترین میزان بارندگی مربوط به فصل زمستان با ۵۰/۴۹ درصد از کل بارش ایستگاه و کمترین میزان بارش مربوط به فصل تابستان است که بدون بارش می­باشد. درصد بارش برای ماه­های پاییز و بهار نیز به ترتیب برابر ۳۸/۳۳ و۱۰/۱۵ می­باشد. شکل۳-۳ نمودار درصد بارندگی فصلی را نشان می­دهد.
جدول ۳-۲- توزیع فصلی بارندگی ایستگاه­های مطالعه شده در دراز­مدت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق محفو