– کنجکاوی اندیشمندانه
این فرد پرسشهای جالبی طرح می کند؟
نیاز به دانستن دارد؟
در کسب تجربیات جدید شادمان می شود؟
دوست دارد چیزهای جدید بخواند؟
– عینیت گرایی: بهره گیری از عوامل عینی هنگامی که فرد تصمیم گیری می کند و از متاثر شدن به وسیلۀ احساسات یا عوامل ذهنی دوری می کند:
فرد به مدرک نگاه می کند؟
فرد از گرفتار شدن در جنبه های احساسی مسئله خودداری می کند؟
– گستردگی فکر (ذهن باز): خواهان در نظر گرفتن گستردۀ وسیعی از عقاید باشد:
فرد به هر دو طرف قضیه توجه می کند؟
فرد همه جنبه ها را در نظر می گیرد؟
فرداز یک دیدگاه خاص طرفداری متعصبانه نمی کند؟
– انعطاف پذیری: نشان دادن تمایل برای تغییردادن عقاید یا شیوه های بررسی و تحقیق.
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
فرد از یک موضع جدی و متعصبانه دوری می کند؟
فرد مصالحه را می پذیرد؟
فرد رویکردهای متفاوت موجود برای یک مسئله را امتحان می کند؟
– شک گرایی معقول: نپذیرفتن یک نتیجه درحکم نتیجۀ واقعی و درست تا زمانی که شاهد و مدرک کافی فراهم شود.
فرد از پذیرفتن چیزهای واضح خودداری می کند؟
فرد دیدگاه هایی را مورد پرسش و تردید قرار می دهد که دلیل و مدرک کمی برای آن ها وجود دارد؟
– صداقت خردمندانه: قبول اظهارت درست حتی اگر مغایر با مصلحت فردی باشد.
این فرد دلایل موافق و مخالف را می شنود؟
فرد واقعاً سعی می کند که دیدگاه فرد دیگر را بفهمد؟
فرد از حقایق حمایت می کند، حتی زمانی که آنها علیه دیدگاه خود او باشد؟
– ارزشمند بودن: پیروی مداوم از یک خط مشی منطقی تا رسیدن به یک نتیجه.
فرد از مسائل نامربوط اجتناب می کند؟
فرد بحث را به صورت منطقی سازماندهی می کند؟
فرد در جستجوی نتیجه ای است که مستقیماً از شواهد حاصل میشود؟
– ایستادگی پافشاری و استقامت به هنگام تلاش برای حل مشاجرات:
فرد ایستادگی می کند؟
فرد زمانی که دیگران از یافتن پاسخ دست برداشته اند، به جستجو ادامه می دهد؟
– مصمم بودن: رسیدن به یک نتیجه زمانی که مدارک آن را توجیه می کند.
فرد به یک نتیجه گیری می رسد؟
فرد طبق مدرک عمل می کند؟
فرد کارش را براساس یک تصمیم ادامه می دهد.
احترام قائل شدن به سایر دیدگاه ها: تمایل به پذیرفتن اینکه شاید فرد در اشتباه است ودیگران درست می‌گویند.
فرد برای عقاید دیگران احترام قائل می شود؟
فردمباحث و راه حل های مناسب پیشنهادی دیگران را می پذیرد؟
فرد دیدگاه خودش را با یکی از چندین دیدگاه ممکن می شناسد؟
مواردی که به آنها اشاره شد از ویژگی های تفکر انتقادی هستند و یک متفکر منتقد باید دارای این صفات و ویژگیها باشد. در واقع این موارد برای پیشرفت او ضروری هستند.
۲-۲-۱۲-اجزای اصلی تفکر انتقادی
برک[۵۹] برای تفکر انتقادی هفت جزء در نظر گرفته و آنها را اجزای اصلی تفکر انتقادی عنوان کرده است که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد و دربارۀ هر یک ازآنها توضیحات ضروری داده خواهد شد.
۱- تشخیص و مورد پرسش قرار دادن فرض ها:
سعی کنید فرض هایی را شناسایی کنید که زیر بنای نظرات، عقاید و اعمال هستند و ما آنها را بی‌اهمیت می پنداریم.
به شناسایی فرض هایی بپردازید که در مباحث دیگران پیش آمده اند.
پس از مشخص شدن فرض ها، درستی و ارزش آنها را بررسی کنید.
پرسش هایی دربارۀ فرض هایی که مسلم پنداشته میشوند، بپرسید که آیا معنای عمومی این نظریه ها با واقعیتهایی که شما در زندگی روزانه تجربه میکنید، تناسب دارند
کشف کنید که چگونه فرض های پنهانی و فرض هایی که از نظر انتقادی به طور کامل درک
نشده اند، برای شکل دهی استنباط های عادی ما، ادراک و تفسیرهای این دنیا، مهم هستند، چون این تفسیرها رفتارهای فردی و سازمانی، سیاست های عمومی و کیفیت زندگی ما را تحت تاثیر قرار میدهند.
آگاه شدن از شرایطی که در آن عمل می کنید (یعنی فرهنگی که محیط بر زندگی شماست.
متفکران منتقد از چگونگی همۀ افکار و اعمالی که متاثر از شرایط خاصی هستند، آگاه می شوند.
وقتی شما مطلع می شوید که چگونه شرایط، به شیوه زندگی و تفکر شما شکل می دهد، می‌فهمید که در شرایط دیگر ضوابط، رفتارها و تفسیرها متفاوت خواهند بود.
۲- تصور و کشف گزینه های دیگر یعنی شیوه های جدید تفکر و عمل کردن
تفکر انتقادی نیازمند این توانایی است که گزینه های دیگری برای شیوه های موجود اندیشیدن و عمل کردن، تصور و کشف شود تا شرایط و مبنای آنها بررسی شود. بیندیشید که جامعۀ ما در بهترین شرایط خود چگونه خواهد بود و چگونه میتوان آن را عملی ساخت؟ بدترین چیزهایی که ممکن است اتقاق بیفتد و اقدامات پیشگیری از آن ها را تصور کنید.
۳- شک گرایی اندیشمندانه را گسترش دهید.
هنگامی که ما به گزینه های دیگری برسیم که برای مجموعه عقاید ظاهراً ثابت رفتارهای عادی و ساختارهای اجتماعی محکمی همیشه وجود دارند، در این صورت نسبت به ادعاها و حقایق جهانی یا نسبت به راه حل های نهایی شک می کنیم. البته ذکر این نکته به این معنی نیست که ما هیچ چیز را باور نداریم، بلکه به این معناست که اعتقادات ما باید با برآیین قوی و هم آهنگ با واقعیت همراه باشد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
