۰۰۰۱/۰ ۸۲/۰-۶۹/۰

۷۹/۰

پاداش

۰۰۰۱/۰ ۷۹/۰-۵۶/۰

۷۶/۰

تنبیه و اجبار

۰۰۰۱/۰ ۷۸/۰-۷۱/۰

۷۹/۰

نمره کل

۰۰۰۱/ ۰ ۷۸/۰-۶۲/۰

۷۷/۰

جداول شماره (۱۰) و (۱۱)، روایی و پایایی محاسبه شده برای مقیاسهای نوع ساختار سازمانی و شناسایی منابع قدرت بر روی کارمندان واحدهای ستادی دانشگاه شیراز را نشان می‌دهد. به طوری که ملاحظه می‌شود، روایی کل با بهره گرفتن از روش تحلیل گویه، در مقیاس‌های مورد استفاده به ترتیب ۷۱/۰- ۳۰/۰ و ۷۸/۰-۶۲/۰ است و مثبت و معنی‌دار بهدست آمده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ آن مقیاسها به ترتیب ۷۷/۰ و ۷۷/۰ است. این خود نشان دهنده آن است که مقیاسهای مورد استفاده در این پژوهش، دارای روایی و پایایی لازم برای اجرا می‌باشند.

۳-۶- شیوه گردآوری اطلاعات
با توجه به اجرای پژوهش در محیط واقعی ادارای، امکان هیچگونه دستکاری متغیرها وجود نداشت و پ‍‍ژوهش حاضر در محیطی کاملاً طبیعی انجام پذیرفته است. جهت گردآوری اطلاعات از نمونه های پژوهش از روش میدانی و با کمک «پرسشنامه بستهپاسخ» در ارتباط با نوع ساختار سازمانی و منابع قدرت توسط ترکزاده و محترم (۱۳۹۰) و ترکزاده و معینی (۱۳۸۹) تهیه گردیده است، استفاده شد. محقق پس از انتخاب نمونه‌ها و کسب مجوز از حراست دانشگاه شیراز با مراجعه‌ی حضوری به واحدهای ستادی دانشگاه شیراز، پرسشنامه ها را در اختیار کارمندان قرار داده و پس از ارائه‌ توضیحات لازم درباره‌ی پژوهش، اهداف و کاربرد آن، پرسشنامه‌های مربوطه را معرفی و راهنماییهای لازم را جهت پاسخگویی، به آنها ارائه نموده است.
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
به منظور تجزیه و تحلیل پرسشهای پژوهش، از روش های آمار استنباطی استفاده گردید.
سوال یک: نوع ساختار سازمانی غالب در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز کدام است؟ (آزمون تی وابسته)
پرسش دو: اولویتبندی منابع قدرت مدیران در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز چگونه است؟ (تحلیل واریانس اندازهگیریهای مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی)
پرسش سه: آیا بین نوع ساختار سازمانی و منابع قدرت مدیران در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز رابطه معنیداری وجود دارد؟ (رگرسیون چندمتغیره)
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده‌ها
مقدمه
در این بخش نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده های گردآوری شده ارائه می‌گردد. ابتدا یافته‌های پژوهش با توجه به سئوالات مطرح شده در این زمینه به تفکیک بیان شده و سپس خلاصه‌ی این یافته‌ها ارائه خواهد شد.
۴-۱- یافته‌های پژوهش
پرسش ۱- نوع ساختار سازمانی غالب در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز کدام است؟
به منظور پاسخدهی به این پرسش، داده های مربوطه با بهره گرفتن از روش آماری آزمون تی وابسته تحلیل گردید که نتایج آن در جدول شماره (۱۲) ارائه شده است. در این جدول ملاحظه میشود که بیشترین میانگین مربوط به ساختار تواناساز (۹/۵۳) و کمترین میانگین مربوط به ساختار بازدارنده (۳۵/۳۵) است. با توجه به مقدار t محاسبه شده (۲۸/۱۸) در درجه آزادی ۲۴۲، تفاوت بین میانگینها در سطح ۰۰۱/۰ معنادار است. این یافته بدان معنا است که ساختار سازمانی غالب در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز از نظر کارمندان، ساختاری تواناساز، یاریدهنده و حمایتگر است؛ و دارای ماهیت و پیامدهای مثبت سازمانی میباشد.
جدول ۱۲: مقایسه میانگین انواع ساختار سازمانی موجود در واحدهای ستادی دانشگاه شیراز

انواع ساختار

میانگین

انحراف استاندارد

مقدار t

درجه آزادی

سطح معنیداری

ساختار تواناساز

۹/۵۳

۰۳/۲۲

۸

استانبول

۱ـ محیط فیزیکی (چیدمان ساختمان‌ها، نوع مسکن، فضاهای سبز، تفریحی و …). ۲ـ محیط اجتماعی (گستره خدمات آموزشی، قیمت خدمات آموزشی، گستره و قیمت خدمات بهداشتی و …). ۳ـ محیط اقتصادی (هزینه زندگی، فرصت پیدا کردن شغل رضایت بخش، هزینه تطبیق و …). ۴ـ ارتباطات حمل و نقل (وسایل ارتباطات، وسایل حمل و نقل عمومی، جریان ترافیک و …).

۹

آمستردام

شاخص شرایط زندگی در ۸ عرصه اصلی: ۱ـ مسکن. ۲ـ سلامتی. ۳ـ قدرت خرید. ۴ـ فعالیت‌های فراغتی. ۵ـ تحرک. ۶ـ مشارکت اجتماعی. ۷ـ فعالیت‌های ورزشی. ۸ـ فعالیت‌های تعطیلی.

۱۰

کمیته بحران جمعیت

تاکید بر شاخص‌های اجتماعی: ۱ـ امنیت عمومی. ۲ـ هزینه خوراکی. ۳ـ فضای مسکونی. ۴ـ ارتباطات. ۵ـ آموزش عمومی. ۶ـ بهداشت همگانی. ۷ـ آرامش عمومی. ۸ـ حمل و نقل شهری. ۹ـ هوای سالم.

۱۱

گراندتراورس آمریکا

۱ـ امنیت عمومی. ۲ـ محیط زیست طبیعی. ۳ـ حمل و نقل و زیر ساخت. ۴ـ بهداشت. ۵ـ دولت و نظام سیاسی. ۶ـ هنجارهای اخلاقی و مدنی. ۷ـ آموزش و پرورش. ۸ـ اقتصاد. ۹ـ فرهنگ. ۱۰ـ تفریحات. ۱۱ـ محیط اجتماعی.

۱۲

انتاریوی کانادا

۱ـ اجتماعی (کودکان تحت پوشش انجمن حمایت از کودکان و …). ۲ـ بهداشتی. ۳ـ اقتصادی. ۴ـ زیست محیطی.

۱۳

سنگاپور

توجه همزمان به ابعاد ذهنی و عینی کیفیت زندگی شهری

ماخذ: ϋlengin,2001:362 و کوکبی و دیگران، ۱۳۸۴: ۱۰
۲-۲-۶- شاخص‌های کیفیت زندگی
اولین گام در راستای کیفیت زندگی شهری تعریف ابعاد آن و سپس انتخاب شاخص‌هایی است که با بهره گرفتن از آن، ابعاد مختلف کیفیت زندگی شهری مورد سنجش قرار بگیرد. شاخص‌ها به منظور ارزیابیتغییرات فرایندها و پدیده‌هایی در طول زمان به کار می‌رود که سنجیدن مستقیم آن‌ها مشکل است(لطفی ،۱۳۸۸ :۷۱).
شاخص‌های کیفیت زندگی برای سنجش وضعیت زندگی مردم برای نخستین بار در پروژه جکسون ویل^[۷] درایالت فلوریدا در‌ سال ۱۹۸۵ مورد استفاده قرار گرفتند(Fahy and Cinneide, 2008: 371).

الزامات پایه در تعریف و تدوین معیارها و شاخص‌های کیفیت زندگی شهری به شرح زیر است:
الف ـ در تعریف و تدوین معیارهای کیفیت زندگی شهری، توجه به وضعیت و شرایط اجتماعی، فرهنگی و ارزشی ساکنان هر مقیاس مطالعه (کشور، استان، شهری و … ) مهم و ضروری است.
ب ـ کیفیت زندگی شهری بیش از هر چیز باید بر شاخص‌های اجتماعی و کیفی توسعه شهری متکی باشد.
ج ـ در تعریف معیارهای کیفیت زندگی شهری باید بعد ذهنی و عینی آن را به صورت توامان در نظر گرفت(کوکبی ،۱۳۸۴ : ۹).
بسیاری از محققان بر این اعتقادند که کیفیت زندگی تا حد زیادی با جنبه‌هایی از زندگی شخصی مانند آرزوها، انتظارات، شادکامی، رضایت و … تعیین می‌شود. افزون بر این، تحقیقات بی‌شماری بر مقوله رضایت به عنوان مفیدترین شاخص سنجش کیفیت زندگی ذهنی تأکید می‌کنند. سطح رضایت از زندگی خانوادگی، شغل و درآمد در کنار احساس کارآمدی شخصی، رضایت از عملکرد دولت در کل و رضایت از خدمات موجود را از جمله عوامل موثر بر رضایت از زندگی در کل و در نتیجه کیفیت زندگی قلمداد کردند. در مقابل شاخص‌های ذهنی، عده‌ای از صاحب نظران، شاخص عینی را برای سنجش کیفیت زندگی مورد توجه قرار می‌دهند. برای مثال، اشنایدر در مطالعه خود حدود شش دسته متغیرهای مختلف در این زمینه را نام برده و معتقد است این متغیرها برای سنجش کیفیت زندگی عینی مورد توافق اکثر صاحب نظران هستند. متغیرهای مورد نظر وی عبارتند از:
۱ـ درآمد، ثروت و شغل
۲ـ محیط زیست
۳ـ سلامتی (روحی و جسمی)
۴ـ آموزش
۵ـ بی سازمانی اجتماعی^[۸](جنایت، الکلیسم، اعتیاد و …)
۶ـ از خود بیگانگی و مشارکت سیاسی(ربانی خوراسگانی و کیانپور، ۱۳۸۶: ۷۳).
در واقع شاخص‌های عینی سنجش کیفیت زندگی، شرایط مشاهده پذیر محیط زیستی را مدنظر قرار می‌دهند، مانند وضع مسکن، تغذیه، محیط زیست و … و شاخص‌های ذهنی، با توجه بهسوالاتی که محققان از طریق پرسشنامه از مردم درباره احساس رضایت، شادکامی یا مشابه آن می‌پرسند به دست می‌آیند(همان: ۷۵).

انگیزه مسافرت ورزشی یکی دیگر از حیطه­هایی است که پژوهشگران رابطه آن را با نوستالژی سنجیده­اند. در این زمینه فایرلی و کلت^[۸۲] ۲۰۰۷، انگیزه­ های داوطلبان برای مسافرت به بازی های المپیک آتن را بررسی کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که چهار انگیزه اصلی رفتن داوطلبان به المپیک عبارت بودند از: نوستالژی، رفاقت و دوستی، ارتباط (مانند خرده فرهنگ) و اشتراک گذاری و شناسایی تخصص. پس می­توان گفت که یادآوری خاطرات گذشته نوعی برانگیختگی در فرد ایجاد می­ کند که باعث می­ شود تمایل به سفر فرد افزایش یابد (۱۳۳).

یکی از دغدغه­ های مدیران باشگاه­های حرفه­ای وفاداری هواداران می­باشد زیرا مبنای وجودی سازمان­ها هواداران می­باشند (۳۰). در این خصوص ولکوو، سامرز و مورگان^[۸۳] با انجام پژوهشی در سال ۲۰۰۸ نشان دادند که نوستالژی شخصی و نیابتی باعث جذب، وابستگی و وفاداری هواداران به تیم ورزشی می شوند (۱۱۵). همچنین سیفرد و مییر^[۸۴] در سال ۲۰۱۰ در پژوهشی جنبه های نوستالژی مرتبط با امکانات ورزشی را بررسی کردند، آنها استراتژی­ های لیگ بزرگ بیسبال و لیگ ملی فوتبال برای برانگیختن گذشته را مطالعه کردند. داده ­های مرتبط با عناصر تحریک کننده نوستالژی با بهره گرفتن از مشاهده و بازدید از اماکن، بازسازی اسناد/ الگوها و اطلاعیه­ها، داده ­های آرشیوی، وب­سایت­های منتشر شده و مصاحبه با کارکنان جمع­آوری شده بود. تحلیل داده ­ها نشان داد که تیم­های MLB و NFL می­توانند از راهبردها و تاکتیک­های خاص در امکانات خود برای ایجاد و برانگیختن نوستالژی استفاده کنند. علاوه بر این، فرصت­هایی برای هر سازمان وجود دارد تا هواداران پنهان و نقاط دوردست خود را پیدا و جذب کنند و با سازمان­های تبلیغاتی قرارداد ببندند و از طریق روش­هایی که بر افزایش تجربه نوستالژیکی منجر می­شوند در بین هواداران خود محبوب شوند (۹۸). وانگ، لی، چو و هوانگ^[۸۵] در سال ۲۰۱۴ پژوهشی را با هدف کشف روابط علت و معلولی میان نوستالژی، ارزش ادراک شده، رضایت­مندی و وفاداری در صنعت راه آهن انجام دادند. نتایج نشان داد که رضایت­مندی می ­تواند وفاداری مشتریان را افزایش دهد، نوستالژی اثر مثبت بر ارزش درک شده مسافران از تور مسافرتی دارد و همچنین نتایج نشان داد که ارزش درک شده دارای یک ساختار چند بعدی است که بر رضایت مندی و وفاداری نیز تاثیر می گذارد (۱۳۷).
ارزیابی تبلیغات مبتنی بر نوستالژی با بهره گرفتن از مقیاس چند بعدی ممکن است بازاریابان را با بینش راهبردی برای توسعه و تبلیغات ریزه کاری با هدف تعمیم نوستالژی در میان مصرف کنندگان را فراهم می کند. در حوزه تبلیغات پاسکال، اسپروت و مولینگ^[۸۶] در سال ۲۰۰۲ به “بررسی تاثیر نوستالژی برانگیخته بر عکس العمل مشتریان به تبلیغات” پرداختند، نمونه مورد مطالعه آنها ۱۴۷ دانشجو (۹۳ مرد، ۵۴ زن) با میانگین سنی ۲/۲۲ سال بود. نتایج آنها بیانگر این بود که ارتباط معناداری بین نوستالژی برانگیخته و نگرش نسبت به تبلیغات کوداک و توشیا وجود دارد. همچنین نوستالژی برانگیخته تاثیر مثبت و معناداری بر احتمال خرید کوداک فیلم و دی وی دی پلیر توشیا دارد (۱۸). نتایج حاصل از پژوهش مولینگ و اسپروت^[۸۷] (۲۰۰۴)، نشان داد که وجود علائم نوستالژی در تبلیغات در طول پخش آگهی بر طرز تفکر مصرف کنندگان تاثیر می­ گذارد. و این روند فکری بر نگرش نسبت به تبلیغات و نام تجاری تاثیر می گذارد (۲۰). در راستای این تحقیقات ریسنویتز، اییر و کاتلر در سال ۲۰۰۴ پژوهشی را با عنوان ” تبلیغات نوستالژی و اثرات تاثیرپذیری از نوستالژی” انجام دادند، نتایج نشان داد که ارتباط مثبت و معناداری بین تاثیرپذیری نوستالژی و شدت برانگیختن حس نوستالژی برای تبلیغات و برند وجود دارد (۲۴). رابطه بین سن و نوستالژی نیز در تبلیغات نوستالژیکی بررسی شده که می­توان به پژوهش کیوسومی، ماتسودا و سوگیموری^[۸۸] در سال ۲۰۱۰ با عنوان “اثر افزایش سن بر نوستالژی در فرایند تبلیغات” اشاره کرد. نتایج مطالعه آنها نشان داد که مشتریان مسن­تر نسبت به محرک­های نوستالژیکی حساس­تر هستند و زودتر برانگیخته می­شوند. همچنین آنها به این نتیجه رسیدند که افرادی که بیشتر با عامل نوستالژیکی آشنا هستند و نگرش مثبتی دارند تمایل به خرید بیشتری نیز از خود نشان می­ دهند (۱۲۰). در همین زمینه لفی و قربی^[۸۹] نیز در سال ۲۰۱۱ پژوهشی را با عنوان “نوستالژی و وابستگی به برند: چهارچوب نظری و کاربردی در مطالعه موردی تبلیغات تونس” انجام دادند. آنها چهار نمونه تبلیغی را به ۳۰ نفر نشان دادند، ۳۰ نفر را به سه گروه سنی ۲۹-۲۰، ۵۹-۳۰ و ۶۰ سال به بالا تقسیم ­بندی کرده بودند. نتایج نشان داد که بین گروه های سنی مختلف و بازخوانی خاطرات تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین افرادی که در رده سنی ۴۰ تا ۶۰ سال به بالا بودند برای گذشته افسوس می­خوردند در حالی که افراد جوانتر این حس را نداشتند. بررسی نتایج نشان داد که بین جنسیت و تاثیرپذیری از نوستالژی تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین بین تاثیرپذیری از نوستالژی و وابستگی به برند ارتباط مثبت و معناداری وجود داشت (۱۰۸). همچنین مرچانت، لاتور، فورد و لاتور^[۹۰] در سال ۲۰۱۳ پژوهشی را با عنوان “چگونه گذشته تو را به سمت خود می کشند؟” انجام دادند. آنها میزان برانگیختگی نوستالژی شخصی از طریق تبلیغات را در بین مشتریان مرد و زن ۶۵-۲۰ ساله اندازه گیری کردند. نتایج پژوهش نشان داد که پاسخ های فیزیولوژیکی بر پایه برانگیختن خاطرات با تبلیغات به عنوان فاکتور جدید و مهم در ارزیابی نوستالژی شخصی است (۹۲).
یکی از عوامل تاثیرگذار که در هنگام خرید بر خریدار تاثیر می­ گذارد حالت روانی و احساساتی وی می­باشد که می ­تواند تاثیر مثبت و یا منفی بر نحوه خرید داشته باشد و طبیعتا تفاوت­های فردی نیز در این امر دخیل می­باشد، به این معنی که نگرش­ها و حالت احساسی از فردی به فردی دیگر متغیر می­باشد (۹). در این راستا سیرا و مک کویتی^[۹۱] در سال ۲۰۰۷ پژوهشی را با عنوان “نگرش و احساسات به عنوان عامل تعیین کننده خریدهای نوستالژی: بر اساس نظریه تئوری اجتماعی” انجام دادند. نتایج مدل معاملات ساختاری نشان داد که تمایل مصرف کنندگان برای خرید محصولات نوستالژیکی به طور همزمان از اشتیاق و نگرش نسبت به گذشته تأثیر می پذیرد (۱۹). همچنین مارچگیانی و فائو^[۹۲] در سال ۲۰۰۹، شدت­های متفاوت نوستالژی شخصی بر احساسات را ارزیابی کردند. روش کار انها بدین صورت بود که در ابتدا از پرسشنامه نوستالژی شخصی استفاده کردند و ۵۱۴ آزمودنی را به سه گروه سطح پایین (۱۲۸ نفر)، سطح متوسط (۲۵۸ نفر) و سطح بالای نوستالژی شخصی (۱۲۸ نفر) تقسیم ­بندی کردند. نتایج آنها نشان داد که بین هر سه سطح نوستالژی شخصی با حالت منفی (ناراحتی و تهییج) و کم رمقی (افسوس) ارتباط معناداری وجود ندارد. همچنین بین سطح پایین و متوسط نوستالژی شخصی با حالت تشویش ارتباط معناداری وجود ندارد. اما در طرف مقابل نتایج آنها نشان داد که بین هر سه سطح نوستالژی شخصی با حالت خوش بینی، آرامش و محبت ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. و در اخر نیز بین سطح بالای نوستالژی شخصی با حالت تشویش ارتباط معنادار وجود نداشت (۱۳۶). روزرفورد و شاو^[۹۳] نیز در سال ۲۰۱۱ پژوهشی را با عنوان “گذشته را چگونه زنده کنیم: سابقه نوستالژی به عنوان انگیزه خرید در رفتار مصرف کننده” انجام دادند. آنها در مطالعه خود به بررسی ریشه و مفهوم نوستالژی پرداختند، از زمانی که نوستالژی را به عنوان یک بیماری می­شناختند تا زمانی که از آن به عنوان انگیزه خرید مصرف کننده تلقی می­کردند (معاصر). نتایج پژوهش آنها نشان داد که نوستالژی حس منفی یا مثبت قوی ایجاد می­ کند و به این نتیجه رسیدند که نوستالژی یکی از دلایل قوی انگیزه خرید مصرف کنندگان می باشد (۱۰۷).
جمع­بندی پیشینه
در این فصل که تحت عنوان پیشینه پژوهش در حوزه هوادارن و مشتریان ورزشی و غیر ورزشی مطرح است سعی شد تا خلاصه­ای از مهمترین نتایج پژوهش­های حوزه بازاریابی مورد بررسی قرار گیرد.
مرور نتایج نشان می­دهد موضوع گردشگران، انگیزه، رفتار مصرفی، حضور مجدد و جذب آنها از جمله موضوعاتی است که در پژوهش­های بازاریابی ورزشی پژوهشگران زیادی به آن پرداخته­اند، و پژوهشگران حوزه ورزش بیشتر بر روی روابط نوستالژی و گردشگری ورزشی کار کرده ­اند و مطالعه رفتار مصرفی کمتر مشاهده شد. همچنین در پژوهش­های غیر ورزشی اغلب پژوهشگران در حوزه تبلیغات کار کرده ­اند. در واقع از سال ۱۸۶۰ تاکنون این مطالعات به طور مداوم در حال انجام بوده ­اند و کاربرد نوستالژی از پزشکی به یک روش تبلیغی و فروش تبدیل شده است. مطالعات این حوزه را می­توان در کشورهای مختلف جهان اعم از کشورهای آمریکایی، اروپایی، آفریقایی، اسیایی و استرالیا مشاهده کرد، اما در ایران جستجوهای محقق برای یافتن مطالعه­ ای مشابه نتیجه نداد.
فصل سوم
روش­شناسی پژوهش
آنچه در یک تحقیق عملی مورد توجه دیگران و محقق قرار می­گیرد موضوعی است که کشف شده است. اما اغلب روش­های کشف، اصلی­ترین نقش را که در یک پژوهش علمی دارد نادیده انگاشته می­ شود از این رو در این فصل با بهره گرفتن از روش علمی به بررسی روش تحقیق، جامعه آماری، نمونه‌ تحقیق، متغیرهای تحقیق، ابزار اندازه ­گیری، روایی و پایایی پرسشنامه ­ها، نحوه امتیاز گذاری پرسشنامه ­ها ،روش جمع­آوری اطلاعات و روش­های تحلیل آماری پرداخته می­ شود.
روش پژوهش
با توجه به اینکه هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین تاثیر نوستالژی بر تمایل خرید هوادران فوتبال می­باشد لذا روش تحقیق از نوع همبستگی است. که در آن با بهره گرفتن از روش­های تعیین همبستگی و نیز پیش ­بینی (رگرسیون) هدف مذکور محقق شد. در دسته­بندی تحقیقات بر حسب هدف این تحقیق در دسته­ی تحقیقات کاربردی جای می­گیرد. همچنین برای تعیین تاثیر متغیرهای پیش­بین بر متغییرهای ملاک از روش معادلات ساختاری استفاده شد. مدل معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری است که به پژوهشگر امکان می دهد مجموعه ­ای از معادلات رگرسیون را هم­زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل معادلات ساختاری یکی از روش­های تجزیه و تحلیل ساختار داده ­های پیچیده و یکی از روش­های نو برای بررسی روابط علت و معلولی است و به معنی تحلیل متغیرهای مختلفی است که در یک ساختار مبتنی بر تئوری، تاثیرات همزمان متغیرها را به هم نشان می­دهد. از طریق این روش می­توان قابل قبول بودن مدل­های نظری را در جامعه­های خاص با بهره گرفتن از داده ­های همبستگی، غیرآزمایشی و آزمایشی آزمود (۱۳۸).
جامعه، نمونه و روش تعیین حجم نمونه
در این تحقیق از دانشجویان دانشگاه خوارزمی به عنوان جامعه آماری استفاده شد. دلیل انتخاب این افراد به عنوان جامعه آماری عبارتست از: ۱- بیشتر تماشاگران و طرفداران ورزش جوان می­باشند. ۲- دانشجویان نسبت به قشرهای دیگر جامعه بیشتر پیگیر رخدادهای ورزشی می­باشند. ۳- افراد در سن دانشجویی نسبت به افراد دیگر بیشتر از محصولات ورزشی استفاده می­ کنند. ۴- همکاری نمونه­های آماری دانشجویان به دلیل دانشجو بودن شخص محقق بیشتر از سایرین بود. همچنین در تحقیقی این نتیجه به دست آمده که حداکثر حس نوستالژی افراد در طول دوران دانشجویی است و سپس کاهش میابد (۱۱۸). نمونه آماری به صورت غیرتصادفی و به روش هدفدار از بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی تهران که هوادار علی کریمی بودند انتخاب شد. با توجه به نامشخص بودن تعداد دقیق حجم جامعه دانشجویان هوادار علی کریمی، با در نظر گرفتن میزان ریزش پرسش­نامه­ ها تعداد ۳۵۰ پرسش­نامه توزیع و جمع­آوری شد. کرجسی و مورگان^[۹۴] تعداد نمونه ۳۵۰ نفر را برای یک جامعه ۴۰۰۰ نفری پیشنهاد کرده ­اند (۱۳۹). همچنین برای استفاده از روش آماری مدلسازی معادلات ساختاری حداقل نمونه باید بین ۵ تا ۱۰ برابر تعداد سوالات باشد (۱۴۰).
برای جمع­آوری داده ­ها در این پژوهش از روش­های کتابخانه­ای و میدانی استفاده شد. بنابراین ابزار گردآوری داده ­ها در این پژوهش، پرسشنامه بوده است. از بین ۳۵۰ پرسشنامه توزیع شده، ۴۰ پرسشنامه به دلیل نقص اطلاعات کنار گذاشته شد و تعداد ۳۱۰ پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت.
تعریف عملیاتی متغیرها
نوستالژی: در این پژوهش نوستالژی به عنوان متغیر پیش بین تمایل به خرید در نظر گرفته شده­است و شامل سه مولفه نوستالژی برانگیخته، آشنایی با شخصیت نوستالژیکی و تاثیرپذیری نوستالژیکی است؛ که به ترتیب با بهره گرفتن از پرسش­نامه شش سوالی پاسکال و سپروت (۲۰۰۲) در قالب طیف هفت ارزشی لیکرت، پرسش­نامه چهار سوالی کاترین مییر (۲۰۱۰) در قالب طیف نه ارزشی لیکرت و پرسش­نامه هشت سوالی روتلج و همکاران (۲۰۰۸) در قالب طیف هفت ارزشی لیکرت سنجیده شدند.
تمایل به خرید: منظور از تمایل به خرید در این پژوهش واکنش و شوقی بود که افراد به محض دیدن مقوله­ های نوستالژیکی مرتبط با علی کریمی از خود نشان می­داد و علاقه آنها برای خرید افزایش می­یافت و با بهره گرفتن از پرسش­نامه ۱۰ سوالی کاترین مییر (۲۰۱۰) درقالب طیف نه ارزشی لیکرت سنجیده شد. هوادار ورزشی: در این پژوهش منظور از هوادار ورزشی فردی بود که به محض دیدن کالا، مکان، فیلم یا وسیله­ای مرتبط با علی کریمی برانگیخته می­شد و همچنین عوامل ذکر شده برای او یادآور خاطره­ای شیرین یا تلخ از گذشته بود.
متغیرهای جمعیت­شناختی

1. 1. سن: سن تقویمی افراد بر حسب سال که با مقیاس اسمی و با یک سوال باز اندازه ­گیری شد.

1. 1. جنسیت: جنسیت دانشجویان را با یک سوال باز می­سنجید.

1. 1. رشته تحصیلی: رشته تحصیلی افراد را با یک سوال باز می­سنجید.

1. 1. مدت زمان هواداری از علی کریمی: در مقیاس اسمی و با یک سوال باز سنجیده شد.

نحوه جمع­آوری داده ­ها
به منظور اندازه ­گیری نوستالژی برانگیخته با بهره گرفتن از فیلمی حس نوستالژیکی شرکت­ کنندگان برانگیخته شد. لذا با بهره گرفتن از نظرات متخصصان فوتبال به تدوین فیلمی مختصر از زندگی ورزشی علی کریمی به عنوان شخصیت نوستالژیک در این تحقیق پرداخته شد. فیلم تدوین شده شامل بخش­هایی از زندگی شخصی، کارهای خیریه و زندگی ورزشی علی کریمی بود. برای تعیین روایی فیلم پرسشنامه تعیین روایی فیلم تدوین شد که شامل سوالاتی از قبیل زمان فیلم، کیفیت فیلم، مناسب بودن مجتوای فیلم و آهنگ استفاده شده بود. سپس فیلم و پرسشنامه ­ها را برای تعیین روایی و اعتباریابی به متخصصین مدیریت ورزشی، بالاخص بازاریابی ورزشی، دادیم و نظرات آنها را در فیلم و پرسشنامه ­ها دخیل دادیم. پس از نهایی شدن تدوین فیلم کل شرکت­ کنندگان در سالنی مجهز به به نمایش فیلم با صوت وتصویر باکیفیت جمع و فیلم مذکور برای آنها نمایش داده شد سپس پرسش­نامه نوستالژی برانگیخته، میزان آشنایی با شخصیت نوستالژیک، تاثیرپذیری نوستالژیکی و تمایل به خرید در بین شرکت­ کنندگان پخش و جمع­آوری شد.
ابزار اندازه ­گیری
در این پژوهش از پرسش­نامه­ های نوستالژی و تمایل به خرید استفاده شد؛ که به شرح زیر می­باشند:

1. 1. برای تعیین میزان نوستالژی برانگیخته از پرسشنامه نوستالژی پاسکال و سپروت (۲۰۰۲) استفاده شد (۱۸)، که شامل ۶ سوال با مقیاس هفت گزینه­ای لیکرت (۱ =کاملا مخالفم و ۷ =کاملا موافقم) می­باشد و به تشخیص اساتید به شش سوال تقلیل یافت.

1. 1. برای تعیین میزان تمایل به خرید از پرسش­نامه کاترین مییر (۲۰۱۰) استفاده شد (۶)، که شامل ۱۰ سوال با مقیاس نه گزینه­ای لیکرت (۱ = به احتمال کم و ۹ = به احتمال زیاد) می­باشد.

1. 1. برای تعیین میزان آشنایی با شخصیت نوستالژیکی از پرسش­نامه کاترین مییر (۲۰۱۰) استفاده شد (۶)، که شامل ۴ سوال با مقیاس نه گزینه­ای لیکرت (۱ = اصلا آگاهی ندارم و ۹ = کاملا آگاهم) بود، که به تشخیص اساتید به چهار سوال افزایش یافت.

1. 1. برای تعیین میزان تاثیرپذیری نوستالژیکی از پرسش­نامه روتلج و همکاران (۲۰۰۸) استفاده شد (۱۲۷)، که شامل ۸ سوال با مقیاس هفت گزینه­ای لیکرت (۱ = عدم هم­خوانی با شخصیت من و ۷ = کاملا هم­خوان با شخصیت من) می­باشد.

1. 1. در راستای دستیابی به اهداف تعیین­شده، فرم محقق ساخته­ای برای جمع­آوری اطلاعات فردی تهیه شد که متغیرهای سن، جنسیت، رشته تحصیلی، مدت زمان هواداری از علی کریمی را در بر می­گرفت.

استفاده از پرسش­نامه­ ها پس از اخذ مجوز از صاحبان آنها به روش سه مرحله­ ای به ترجمه آنها پرداخته شد. ابتدا روایی محتوایی این پرسشنامه ­ها با توجه به نظر متخصصین حوزه بازاریابی ورزش تعیین شد. پس از آن تعداد مکفی از پرسشنامه ­ها برای مطالعه­ مقدماتی در بین نمونه تحقیق پخش شد و پس از تعیین پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ نسخه­ نهایی پرسشنامه تهیه شد. همچنین روایی سازه پرسش­نامه­ ها با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی تعیین شد، برای این کار از نرم­افزار لیزرل استفاده شد.
ابزار اندازه ­گیری پایایی^[۹۵] (قابلیت اعتماد)
در این مطالعه برای بررسی قابلیت اعتماد ابزار سنجش (طیف­ها) مورد استفاده از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است.
این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می‌رود. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‌های هر زیرمجموعه سوال‌های پرسشنامه و ورایانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می‌شود.
نتایج حاصل از ضریب آلفای کرونباخ هر یک از شاخص های تحقیق به شرح جدول زیر است.
جدول (۳-۱): میزان آلفای بدست آمده برای هر یک از شاخص‌های پژوهش

- چند مفصله هستند.
- سطحی وبزرگترند.
- به صورت درنگرا عمل می کنند.
- تولید نیرو، گشتاور ودامنه حرکتی می کنند.
- فعالیت آنها به جهت حرکت بستگی دارد.
- فعالیت آنها مداوم نیست .
مانند راست شکمی وسرینی.

- یک مفصله هستند. سر ثابت ومتحرک آنها بر روی ستون مهره ها قراردارد.
- عمقی هستند.
- برای کنترل حرکت، به صورت برون گرا عمل می کنند.

- کنترل انتهای ستون فقرات را به عهده دارند.
- دامنه حرکتی ایجاد نمی کنند.
- فعالیت آنها مستقل از جهت حرکت و بصورت مداوم است.
مانند:عرضی شکمی-مالتی فیدوس عمقی-سوئز بزرگ(تارهای خلفی)

Berg mark A, Konin JG
جدول۲-۲٫ تقسیم بندی نوریس(اشاره به تعریف عضلات پاسچرال و فازیک)

عضلات فازیک

عضلات پاسچرال

راست شکمی.
مایل داخلی وخارجی.
چهار سر رانی.
سرینی.
درشت نئی قدامی.

مربع کمری.
راست کننده ستون فقرات.
سوئز خاصره ای.
کشنده پهن نیام.
راست رانی و همسترینگ.

Nirris CM
وقتی که حرکتی انجام می شو، عضلات در حفظ مرکز ثقل در محدوده سطح اتکا و ایجاد ثبات در مفاصل درگیر نقش بسزایی دارند.این موضوع مکانیسم فیدفورواد(پیش بین)^[۴۸]را توصیف می کند که بوسیله فیدبک ناشی از حرکت عضو شروع شده است(۳۶). در شروع حرکت بدن عضلات فعال شده علاوه بر نقش تولید نیرو نقش برقراری ثبا را نیز بر عهده دارند تا از نیاز به پاسخ های فعال عصبی – عضلانی و بروز اختلالات کوچک جلوگیری کنند.سیستم عصبی عضلانی، انقباض همزمان عضلات را ایجاد می کند که سگمنت های اندام را ثابت می کند تا کنترل بخش در طول حرکات مورد نظر آسان تر شوند(۳۶). این فرض وجود دارد که ثبات ستون مهره ها از نیروی ناشی از انقباض همزمان عضلات فلکسور واکستنسور،فشار درون شکمی ونیروهای ناشی از عضلات شکمی حاصل می شود(۳۸). ذکر این موضوع اهمیت دارد که فعالیت عضلات خاص کمری به میزان زیادی به نوع فعالیتی که انجام می شود و موقعیت بخش های مختلف بدن بستگی دارد(۴۳). تحقیقات زیادی در ازتباط با عوامل موثر در عملکرد عصبی عضلانی ناحیه مرکزی بدن صورت گرفته است. آروسکی(۲۰۰۴) زنان نسبت به مردان عضلات ثباتی تنه را بهتر منقبض می کنند ام مردان به دلیل حجم عضلانی بیشتر واحدهای کمتری را فعال می کنند.لیتون(۲۰۰۴) دریافت که زنان قدرت اکستنشن ران کمتر و استقامت اکستنسورهای تنه بیشتری دارند در حلیکه استقامت عضله مربع کمری وقدرت آبداکتورهای ران در مردان بیشتر است. اگر چه تمام عضلات ناحیه مرکزی بدن برای ثبات واجرای مطلوب ضروری هستند ولی تحقیقات اخیر بر روی عضلات عرضی شکمی^[۴۹]ومالتی فیدوس^[۵۰]تمرکز بیشتری داشته اند(۴۴،۴۱،۴۰). عضلات ناحیه عمقی ناحیه مرکزی بدن بخصوص عضله عرضی شکم برای کنترل ثبات تنه مهم هستند.عضله عرضی شکم هنگام انقباض،سیلندر محکمی را ایجاد می کند که بوسیله زائده های عرضی مهره ها موجب تنش جانبی می شود و با کاهش حرکات انتقالی و دورانی مهره ها باعث ثبات ومقاومت ستون فقرات در برابر حرکات و وضعیت های بدنی مختلف می شود(۴۱). کرس ول(۲۰۰۱) دریافت که عضله عرضی شکم در حرکات ایزومتریک و دینامیک تنه بطور مستمر فعال است. عضله عرضی شکمی اولین عضله ایست که در حرکات فعال می شود. مطالعات کرس ول ودیگران نشان می دهد که عضله عرضی شکم قبل از حرکت و شروع انقباض سایر عضلات، نیروهای خارجی را جذب می کند(۴۰). هاجز(۱۹۹۷) به این نتیجه رسید که عمل عضلات تنه قبل از عمل اندام تحتانی به سفتی ستون مهره ها کمک می کند ویک پایه واساس برای حرکات عملکردی فراهم می کند. اوهمچنین دریافت که عضلات عرضی شکمی اولین عضله در شروع حرکت قبل از حرکت واقعی عضو است و فعالیت این عضله بوسیله دستگاه عصبی مرکزی از پیش برنامه ریزی شده که به عنوان بخشی از استراتژی کنترل ثبات ستون مهره ها بکار می رود. ریچاردسون(۱۹۹۲) عنوان کرد که انقباض همزمان عضلات شکمی و مالتی فیدوس، مستقل از عضلات گلوبال و وضعیت بدنی طبیعی ستون مهره ها است و به صورت انقباض تونیک و مستمر سطوح پایین انجام می گیرد.دستگاه عصبی مرکزی، ستون مهره ها را بوسیله انقباض عضلات شکمی ومالتی فیدوس ها قبل از تولید نیروهای واکنشی بوسیله حرکات اندام ها ثبات می بخشد(۴۱). این مکانیسم فیدفوروارد، سفتی عضلات وثبات سگمنتال را برای کاربرد موثر عضلات حرکت دهنده اصلی افزایش می دهد(۴۰). عضله عرضی شکمی با آرایش فیبرهای افقی به همراه عضله مایل داخلی سفتی ستون مهره ها را تقویت می کند(۴۵،۳۹). درنتیجه تاخیر در شروع فعالیت عضله شکمی منجر به بی ثباتی ستون مهره ها می شود(۳۹).در مباحث مربوط به ساختار عضلات شکمی معمولا توجه بر روی ناحیه مرکزی بدن می باشد، زیرا عضلات شکمی جزء مهمی از ساختار عضلات ناحیه مرکزی بدن می باشند(۴۴). نوریس(۱۹۹۳) عضلات شکمی را در طی تمرینات مورد تجزیه وتحلیل قرار داد و دریافت که عضلات مورب داخلی و عرضی شکمی در طی ایستادن بطور مستمر فعال هستند. عضلات عرضی شکمی، کف لگن و مایل شکمی به همراه نیام پشتی کمری،فشار داخل شکمی را افزایش می دهند . موجب ثبات عملکردی ناحیه کمری می شوند(۴۶،۴۴). هاجز(۱۹۹۶) فعالیت الکترومیوگرافی عضلات شکمی را به همراه اندام فوقانی مورد مطالعه قرار داد و دریافت که عضله عرضی شکمی اولین عضله ای است که فعال می شود وبا توجه به نقش آن در سفتی ستون مهره ها،عضله عرضی شکمی در هنگام کمر درد با تاخیر فرا خوانده می شود.لیتون(۲۰۰۴) دریافت که عضلات شکمی نیروهای خارجی را که ممکن سات موجب اکستنشن،فلکشن جانبی وچرخش ستون مهره ها شود را کنترل می کنند و از این طریق ثبات ستون مهره ها را توسط انقباض همزمان عضلات افزایش می دهند. همچنین عضلات راست کننده ستون مهره ها نقش تعادل وکنترل وضعیت بدنی و ثباتی دارند عملکرد عضلات مالتی فیدوس شبیه عضله عرضی شکمی است. زیرا بصورت تونیک فعال می شوند و سفتی و ثبات سگمنت ها را افزایش می دهند واغلب با حرکات کوچک مهره ها تطبیق می یابند(۴۵). این عضلات با افزایش خستگی ضعیف می شوند و در پروتکل توانبخشی ناحیه مرکزی بدن اهمیت زیادی دارند(۳۸). با توجه به این که این عضلات از نظر اندازه قابل مقایسه با عضلات شکمی نیستند وهمچنین ضعیف ترند،اما در مطالعات مربوط به کمر درد از اهمیت خاصی برخوردارند. چولوویکی(۱۹۹۹) عنوان کرد که انقباض همزمان ساختار عضلانی ستون مهره ها در نواحی قدامی وخلفی برای ایجاد ثبات در انواع مختلف حرکت مهم است. چولوویکی و مک گیل(۱۹۹۹)اهمیت ساختار عضلنی موضعی در برابر ایجاد ثبات موضعی ستون مهره ها را بوسیله الکترومایوگرافی نشان دادند. راسکس و کافین(۱۹۹۶) در مطالعات الکترومایوگرافی دریافتند که عضلات موضعی بطور فعال، ستون مهره ها را از نیروهای قیچی وار محافظت می کنند.
در مورد عضلات وبافت های نرم دیگر ناحیه مرکزی بدن مطالعات کمی صورت گرفته است. نیام پشتی کمری که به عنوان کمربند پشت در نظر گرفته می شود و در حمایت از عضلات شکمی و کمری نقش مهمی دارد، با عضله عرضی شکمی وسیستم فشار داخل شکمی همکاری نزدیکی دارد. انقباض عضله عرضی شکمی و مایل شکمی که به این نیام متصل اند، فشار داخل شکمی را افزایش داده ومحیطی قوی در اطراف ناحیه کمری ایجاد می کنند. این موضوع باعث ارتباط اندام فوقانی وتحتانی شده و به عنوان یک پروپریوسپتور^[۵۱]برای انقباض عضلانی عمل می کنند(۴۴). عضلات مربع کمری که اغلب به صورت ایزومتریکی منقبض می شود،بعنوان ثبات دهنده اصلی ستون مهره ها مورد توجه است(۴۷،۴۴). بدلیل موقعیت آناتومیکی، این عضله موجب فلکشن جانبی و اکستنشن تنه می شود(۴۵). وقتی که عضله مربع کمری منقبض می شود گشتاوری ایجاد می کند که هم بر روی حرکات و هم بر روی ثبات ستون مهره ها و لگن در دو صفحه ساجیتال وفرونتال اثر می گذارد(۴۳). عضلات ران در زنجیره حرکتی با انتقال نیروها از اندام تحتانی به ستون فقرات در طول فعالیتهایی که نیاز به عمود بودن بدن دارند مهم هستند(۴۸،۴۴). نپتون و همکاران(۱۹۹۵) با بررسی الکترومایوگرافی عضلات ران در حرکات پرشی عنوان کردند که عضلات اکستنسور ران وزانو در کاهش شتاب مرکز ثقل در طول مرحله فرود فعالیت میکنند. او همچنین عنوان کرد که عضله سرینی میانی ونزدیک کننده بزرگ به منظور تولید توان مکانیکی، ران را ثابت می کنند. تکنیک های تنفس ممکن است باعث تقویت دیافراگم شود که بعنوان بام و سقف ناحیه مرکزی بدن در نظر گرفته می شود(۴۹).
۲-۲-۳ اهمیت انقباض همزمان عضلات
عضلاتی که سر آنها از لگن منشا می گیرد در ثبات جانبی ستون مهره ها موثرتر هستند(۳۸). قبلا عقیده بر این بوده است که عضلات کف لگن به تنهایی عمل می کندد. اما در حال حاضر نشان داده شده است که در نیروهای وارده مختلف، عضلات شکمی با یکدیگر و به همراه عضله عرضی شکمی به نحوی که ثبات مرکزی بیشتری بر قرار باشد وارد عمل می شوند(۴۶). چولوویکی(۱۹۹۷) در تحقیقی فعالیت همزمان عضلات فلکسور واکستنسور(آنتا گونیست) تنه را در افراد سالم بررسی کرد و دریافت که فعالیت همزمان عضلات آنتاگونیست تنه را برای حفظ تعادل پایدار ناحیه ی کمری بطور مکانیکی امری ضروری است. بیم برن(۱۹۸۸) نتیجه گرفت که به منظور حفظ ثبات مرکزی در اغلب اوقات اکستنسورهای تنه باید ۳۰% قوی تر از فلکسور باشند. چو و همکاران(۲۰۰۳) دریافتند که انقباض همزمان و دو طرفه عضلات شکمی و ناحیه پایین کمر در طول حرکت تنه امری اجتناب نا پذیر است،زیرا آنها به عنوان یک واحد در حفظ تعادل بین حرکات و ثبات ستون فقرات عمل می کنند. چولوویکی(۲۰۰۳) دریافت که در افراد سالم، انقباض همزمان عضلات فلکسور و اکستنسور تنه در پاسچر طبیعی ستون فقرات وجود دارد. با بهره گرفتن از مدل بیومکانیکی توضیح داده می شود که انقباض همزمان عضلات بر اساس نیاز سیستم عصبی عضلانی برای ایجاد ثبات مکانیکی ناحیه ی کمری است. نوریس(۱۹۹۳) عنوان کرد که عدم تعادل عضلانی منجر به تغییر تیات لگن و کاهش دامنه حرکتی در فلکشن ستون فقرات می شود. نقش عضلات ناحیه کمری در درجه اول در مکانیسم کنترل موثر ستون فقرات اهمیت دارد. ناحیه ی کمری ستون مهره ها بخش بزرگی از وزن بدن وهمچنین نیروهای اضافی ناشی از انقباض عضلات وبارهای خارجی وارده را بطور متناسب به لگن منتقل می کند(۵۰). از اینرو در خلال وضعیت های بدنی مختلف حداکثر فعالیت در عضله تنه وجود دارد(۵۱). خستگی ناحیه کمری در توانایی درک تغییر در موقعیت کمر و بنابراین درک موقعیت تنه اختلال ایجاد کرده که منجر به حرکات غیر ضروری برای اصلاح جابه جایی تنه می شود(۵۲).
۲-۲-۴ ثبات مرکزی
ثبات مرکزی^[۵۲]به عنوان کنترل حرکتی وظزیف عضلانی مجموعه ی کمر و لگن توصیف می شود(۴۲). عملکرد طبیعی سیستم ثباتی، تولید ثبات کافی در ستون مهره ها به منظور تطبیق آنی با شرایط مختلفی است که ستون فقرات با آن روبه رو می باشد. (تغییر در پاسچر با بارهای وارده). پنجابی عنوان کرد که ثبات ستون مهره ها تحت تاثیر سه سیستم پاسیو، غعال و منترل عصبی می با شد(۵۳) (شکل۲-۱). زیر سیستم عضلانی اسکلتی پاسیو از مهره ها، رویه های مفصلی، دیسکهای بین مهره ای،لیگامنت ها،کپسول مفصلی و دیگر اجزای مکانیکی پاسیو تشکیل شده است. زیر سیستم عضلانی اسکلتی فعال شامل عضلات وتاندون های ستون مهره ها است. زیر سیستم عصبی و رفلکسی شامل مبدل های مختلف نیرو وحرکت است که در لیگامنت ها، تاندون ها، عضلات ومراکز کنترل طبیعی مستقر است. این سه زیر سیستم از لحاظ عملکردی وابسته به یکدیگرند تا ثبات کافی در ستون فقرات که با نیازهای مختلف وضعیت بدنی، بارهای ایستا وپویا روبروست را ایجاد کند. این مدل توضیح می دهد که چگونه سیستم بازخوردی عصبی موضعی،وضعیت بدنی صحیح را حفظ می کند.ابتدا سیستم پاسیو تغییرات ایجاد شده در وضعیت بدنی را شناسایی کرده و سیگنالهایی را به سیستم عصبی ارسال ودر نتیجه سیستم عصبی اطلاعاتی را به سیستم فعال می فرستد که برای اصلاح تعادل اولیه، سیگنالهای حرکتی تولید خواهد کرد. ازاین رو ثبات ستون فقرات منجر به تنش عضلات وابسته به وضعیت بدنی پویا می شود(۱).
شکل۲-۱٫ تعامل زیر سیستم های غیرفعال،فعال و عصبی

و در پایان همین فصل چنین مینویسد:
لذا از نظر هایدگر دو فرق بزرگ مابین عملکرد صحیح و ناصحیح وجود دارد. اولین تمایز این است که ما هنگامی که به درستی عملی را انجام میدهیم، پس مسئول آن هستیم در صورتیکه زمانی که عملی را به نادرستی انجام میدهیم، در قبال آن عمل مسئول نخواهیم بود. زمانی مسئول اعمالمان هستیم که آن اعمال از درون خودمان ریشه گرفته باشند یعنی توسط عوامل دیگر تعیین نشده باشند.
دومین تمایز بین اعمال صحیح و ناصحیح این است که هنگامیکه عملی را به طور صحیح انجام میدهیم ساختار هستی(وجود) خود را برای خودمان در مسیری مناسب آشکار میکنیم. که در این صورت به شکل خاصی از خودآگاهی میرسیم. (Pedersen, 2009, 73)

سارتر میگوید: فرد کاملاً در برابر زندگی خویش مسئول است، نه فقط در برابر اعمال خود، بلکه در برابر کوتاهیهایش هم مسئولیت دارد. (یالوم، ۱۳۹۰، ۳۱۴)
گفته سارتر که «تو زندگانی خود هستی» ـ با دنباله آن که «زندگانی تو چیزی جز جمع اعمال تو نیست» ـ بیان یک مرد اخلاق است که ما را هشدار باش میدهد که چون حساب نهایی زندگی هر فردی رسیدگی شود، از مسئولیت آنچه که آن فرد انجام داده و آنچه که ناکرده باقی گذاشته است، گریز نیست. ما نمیتوانیم با توسل به اینکه ممکن بود چنین و چنان شود، خود را تسلی دهیم. امکاناتی که تحقق نیافتهاند تهی و غیرواقعی هستند. (بارت، ۱۳۶۲، ۱۴۳)
لذا سارتر در “اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر” با ذکر اینکه بشر مسئولیت کلی دارد مینویسد:
اگر به راستی وجود مقدم بر ماهیت است، پس بشر مسئول وجود خویش است.^[۸۴] بدین گونه، نخستین کوشش اگزیستانسیالیسم آن است که فرد بشری را مالک و صاحب اختیار آنچه هست قرار دهد و مسئولیت کامل وجود او را بر خود او مستقر کند. (سارتر، ۱۳۸۶، ۳۰)
اجتماعی بودن مسئولیت
انسانها با پذیرش محدودیتهای این عالم تلاش میکنند با درک فردیت و مسئولیتپذیری خود به زندگی اصیل برسند. برای این کار باید نخست به درکی از هستی خود و مسئولیتپذیری رسید. به گفته سارتر وقتی یک اگزیستانسیالیست میگوید انسان مسئول خودش است منظور او این نیست که او تنها مسئول فرد خودش است بلکه او مسئول همۀ انسانهاست. (علیزاده، ۱۳۸۸، www.philo-mind.blogfa.com)
وجود داشتن بیرون شدن از خود و در کنار دیگر باشندگان ایستادن است. انسان هیچگاه خلوتگزین و فاعلی دربسته به روی خود و باشندهای مستغنی به ذات و محصور در خویش نبوده که سپس قادر به ایجاد روابط با عالم یا با دیگر فاعلها شود. او از همان ابتدا از خودش بیرون میآید و در میان اشیاء و دیگر اشخاص برپا میایستد. ما میتوانیم بگوییم که او فقط به این دلیل هست که در این روابط قرار میگیرد. (مککواری، ۱۳۷۷، ۱۲۷)
سارتر میگوید: زجرِ انتخاب از این امر واقع برمیخیزد که من در انجام دادن انتخابم فقط با خودم عهد نمیبندم، بلکه به طرزی خاص با همه نوع بشر عهد میبندم. «فیلسوف وجودی بیپردهپوشی بیان میکند که انسان در زجر است. مقصود او این است که: وقتی انسان خودش را به چیزی متعهد میکند، کاملاً تشخیص میدهد که او فقط آنچه را خواهد شد انتخاب نمیکند، بلکه او بدین وسیله در عین حال تصمیمی قانونگذارانه برای کلّ نوع بشر میگیرد ـ در چنین لحظهای انسان نمیتواند از حسّ مسئولیت کامل و عمیق بگریزد.» این مسئولیت زجرآمیز بیدرنگ این پرسش را مطرح میکند که آیا مفهوم یا صورت انسانی که من برای خودم انتخاب میکنم آنگونه انسانی است که من میتوانم برای همه انتخاب کنم. این حسّ مسئولیت ظاهراً برخی انتخابهای دیگر را طرد خواهد کرد، مانند انتخاب خودپرستی، مطلقاً بیشفقت بودن یا شاید انتخاب فاشیست بودن. زیرا مسلماً من نمیتوانم در چنین انتخابهایی خودم را مسئولانه انتخاب کرده باشم. (مککواری، ۱۳۷۷، ۲۱۰) فلذا سارتر میگوید: در آن لحظه که من احساس میکنم که آزادیام بطور تفکیک ناپذیری وابسته به آزادی همه مردمان دیگر است نمیتوان از من توقع داشت که آن را برای صحّه بر بردگی برخی از آنها بکار برم. (سارتر، ۱۳۸۸، ۱۳۸)
سارتر در ۲۹ اکتبر ۱۹۴۵ سخنرانی عمومیای با عنوان «آیا اگزیستانسیالیسم نوعی انسانباوری است؟» ایراد نمود که طولی نکشید به بیانیه جنبش اگزیستانسیالیستی تبدیل شد. (فلین، ۱۳۹۱، ۷۱) در قسمتی از این سخنرانی سارتر این پرسش را به چالش میگیرد که هر فردِ عاملی باید با خودش بگوید: «آیا من کسی هستم که حق دارد به گونهای عمل کند که بشریت خودش را با اعمال من تنظیم کند؟» این بحث ظاهراً نوعی مفهوم مسئولیت برای شخص دیگر و حتی برای جامعه به عنوان یک کل را در بر داشت. (فلین، ۱۳۹۱، ۷۳)
وی در اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر مینویسد: هنگامی که ما میگوییم بشر مسئول وجود خویش است، منظور این نیست که بگوییم آدمی مسئول فردیت خاص خود است، بلکه میگوییم هر فردی مسئول تمام افراد بشر است. (سارتر، ۱۳۸۶، ۳۰)
در انتخاب ماهیت خودمان ما ماهیت کل انسانها را انتخاب میکنیم. بنابراین باید عملی را انتخاب کنیم که دوست داریم همه انسانها آنگونه عمل کنند. عملی که انتخاب میکنم تنها تحت شرایط، تمایلات و اهداف خاص من نیست. اینگونه عمل کردن درواقع عمل کردن از روی «ایمان بد» است، یعنی عمل کردن تنها بر اساس تصویری که از نمایشگر درونی خودمان داریم. یکی از عوامل موثر در عملی که انتخاب میکنم این است که با دیگر فاعلهای آزاد در آن عمل شریکم. درواقع هریک از ما آدمیان با آفریدن ماهیت خود آنگونه که میخواهیم باشیم، تصویری از بشر میسازیم که به طور کلی باید چنان باشد. هر عملی که انجام میدهیم درواقع تایید ارزش آن نیز هست؛ زیرا ما هرگز بدی را نمیتوانیم انتخاب کنیم. هیچ چیزی برای ما خوب نمیتواند باشد مگر اینکه برای همگان خوب باشد. به همین دلیل هم اگزیستانسیالیتها میگویند مسئولیت ما بسیار عظیمتر از آن است که میپنداریم. ما مسئول همۀ بشریت هستیم. مفهومی چون دلهره/اضطراب نیز از چنین مسئولیت عظیمی ناشی میشود. ما همچون قانونگذارانی هستیم که با انتخاب شخص خود جامعه بشری را انتخاب میکنیم. کار جهان چنان است که گویی تمام آدمیان چشم بر رفتار هر یک از ما دوختهاند. بنابراین من باید همانگونه انتخاب کنم که دیگران انتخاب میکنند. با این حساب، برای آزاد بودن لازم است «قاعدۀ زرین» را مدّنظر داشته باشم، یعنی به گونهای عمل کنم که انتظار دارم دیگران عمل کنند. (علیزاده، ۱۳۸۸، www.philo-mind.blogfa.com) لذا سارتر در “ادبیات چیست؟” مینویسد:
و اما منِ خواننده، اگر دنیایی بیدادگر بیافرینم و آن را در هستی نگه دارم، نمیتوانم کاری کنم که مسئول آن نباشم؛ و همه هنر نویسنده در این است که مرا وادارد تا آنچه را او آشکار میکند من خلق کنم و بنابراین حیثیت خود را در گروِ آن بگذارم. ما دوتنه بار مسئولیت جهان را به دوش میکشیم. (سارتر، ۱۳۸۸، ۱۳۴)
هایدگر در “هستی و زمان” میگوید:
آدمی خود به دیگران تعلق دارد و سلطه آنان را استوار میدارد. «دیگران»، که آدمی چنین مینامدشان تا مگر تعلق ذاتی خود را به آنان بر خود پوشیده دارد، آنانی هستند که در با یکدیگر بودنِ هرروزینه بدواً و غالباً «آن جا هستند». این “که” نه این کس است نه آن کس. این “که” نه خود است، نه بعضی کسان و نه مجموعه همه. این «که» آنی است که خنثاست؛^[۸۵] همگنان است. (هایدگر، ۱۳۸۶، ۳۲۲) در بهرهگیری از وسایل نقلیه همگانی، و در استفاده از خدمات اطلاعرسانی (روزنامه) دیگران همه ماننده همند. این با یکدیگر بودن دازاینِ خاصِ هر کس را چنان در نوع هستی «دیگران» مستحیل میگرداند که در حقیقت پیدایی و تفاوت دیگران را هر دم افزونتر از پیش محو و ناپیدا میسازد. در این ناچشمگیری و عدم قطعیت^[۸۶] است که دیکتاتوری حقیقی همگنان پرده از چهره برمیدارد. لذت و شادی ما به سان لذت و شادی همگنان است. ما میبینیم، میخوانیم و درباره ادبیات و هنر داوری میکنیم به همان سان که همگنان میبیند و داوری میکند؛ اما همچنین ما در رویارویی با «تودهای عظیم» پس میکشیم به همان سان که همگنان پس میکشد. ما «برآشوبنده» مییابیم آنچه را همگنان برآشوبندهاش مییابد. همگنان اگرچه نه چیزی معین است و نه در جمله یک مجموعه است، نوع هستی هرروزینگی را مقرر میدارد. (هایدگر، ۱۳۸۶، ۳۲۲)
از هر طرف که رویم، «همگنان» آنجاست، اما به چنان طریقی که هرگاه دازاین بر عزمی^[۸۷] پا میفشارد، بیصدا و دزدانه از صحنه بیرون خزیده است. با این همه، از آنجا که همگنان هر داوری و عزمی را از آن خود جا میزند، بار پاسخگویی و مسئولیت را از دوش این یا آن دازاین برمیدارد. همگنان گویی از عهده آن برمیآید که «آدمیان» را مدام بر آن دارد که به آن استناد کنند. همگنان میتواند در غایتِ سهولت مسئول همه چیز گردد، زیرا او نه آن کسی است که بر سر پیمان بودن درباره چیزی بر وی لازم باشد. درباره همگنان میتوان گفت که این او «بود» و در عین حال «هیچ کس» نبود. در هرروزینگی دازاین اغلب چیزها از جانب آنی رخ میدهد که دربارهاش باید گفت: «او هیچ کس نبود.»
بدین سان همگنان این یا آن دازاینِ خاص را در هرروزینگیشان سبکبار میکند. اما قضیه به همینجا ختم نمیشود؛ تا آنجا که دازاین را گرایشی به آسانگیری و آسانسازی است، همگنان با رهانیدن دازاین فعلی از بارِ هستی آن دازاین را با تمایلاتش همساز میسازد، و چون همگنان با رهانیدن این یا آن دازاین دائماً او را موافق و همساز میگرداند، خواجگی و سلطه سختسر خود را ماندگار و متصلب میسازد.
هرکس، دیگری است و هیچ کس خودش نیست. این همگنان که پاسخ به پرسش در باب که بودن دازاین هرروزینه را در چنته دارد، آن هیچکس^[۸۸] است که هر دازاینی در ضمنِ در میان دیگران بودنش هماره پیشاپیش خود را به آن واگذار کرده است. (هایدگر، ۱۳۸۶، ۳۲۵)
برخلاف آنچه بسیاری در انتقاد به مفهوم اصالت هایدگری گفتهاند که او اصالت را امری فردی شناخته، باید گفت که به نظر او اصالت به هیچ رو محدود به امور شخصی نیست. یاری دادن به دیگران است تا آنها نیز روی پای خود بایستند، و خود را از وابستگی خلاص کنند. روی پای خود ایستادن، به این معنا، تیمار است. (احمدی، ۱۳۸۸، ۴۷۶)
یاسپرس میگوید: من میخواهم که هرکس دیگری آن چیزی باشد که من میکوشم باشم، میخواهم که او بگونهای صادقانه و بگونهای حقیقی خودش باشد. (بلاکهام، ۱۳۸۷، ۸۷)
مارسل، نشاط زندگی را مرتبط با احساس فردیتی میبیند که از ریشه داشتن در محیطی عینی و ملموس جدایی ناپذیر است. (کین، ۱۳۷۵، ۳۰)
مارسل برخلاف دکارت هرگز اعتقاد ندارد که تفکر با «من هستم» آغاز شود؛ بلکه او معتقد است که فلسفه با «ما هستیم» آغاز میشود: با [co-esseباهم بودن] نه با [esseبودن]. از دیدگاه او فرد را نمیتوان به صورت منفک و جدا از ارتباطهایش لحاظ کرد بلکه این ارتباطها هستند که هستی را میآفرینند.
انسان از منظر مارسل نمیتواند بین خود و افراد دیگر مرز روشن و دقیقی را مشخص سازد. این مسأله از آن روست که آدمی نمیتواند بین خود و جسمش مرز مشخص کند. او میگوید انسان تنها دررابطه با دیگران وجود دارد و بنابر این هویت ما از وجود فردی ما فراتر میرود و چنانکه گذشت زندگیمان تحقق طرحی میشود که از خویشتن ما فراتر رفتهاست. (مهجور، www.political.ir)
دیدگاه مارسل را در مورد دیگران میتوان در سرلوحهای که وی بخش دوم “یادداشتهای روزانه مابعدالطبیعی” را با آن آغاز میکند پیدا کرد. در آنجا این چند سطر را از ای. ام. فورستر^[۸۹]رماننویس نقل میکند: زندگی خصوصی است که آیینه بینش ما را در برابر بیکرانگی هستی نگاه میدارد؛ معاشرت شخصی، و فقط معاشرت شخصی، است که حتی به شخصیتی فراتر از بینش روزمره ما اشاره دارد. (کین، ۱۳۷۵، ۷۲)
دکتر شریعتی در بسط فردگراییِ منتج به اجتماعی شدن از منظر مکتب اگزیستانسیالیسم چنین مینویسد:
هرکسی در موقعی که هر عملی را انجام میدهد و هر روشی را پیشه میسازد، ولو فقط مربوط به سرنوشت مشخص خودش باشد (مثلاً میخواهد غذا بخورد، میخواهد غذا بسازد، میخواهد ازدواج کند، میخواهد خانه بسازد؛ این کارها کاملاً مشخص است که اجتماعی نیست)، در همین موقع همواره باید خودش و این عملش را مورد قضاوت قرار دهد که: آیا دلش میخواهد که این عمل، سرمشق عمومی و قانون کلی شود و همه مردم از این قانون تبعیت کنند یا نه، این فقط یک زرنگی است که خودش کرده و دلش نمیخواهد دیگران بفهمند و دنبال این کار باشند! در این صورت هیچ کس نیست که احساس کند که در جامعه، یک عمل فردی را انجام میدهد، بلکه همه احساس میکنند که وقتی یک عمل- حتی شخصی- انجام میدهند، باید یک سرمشق کلی و عمومی باشد. در نتیجه هر کس در هر مرحله از زندگیاش فرد نیست، بلکه مسئول جمع است.
مسئول کدام جمع؟ مسئول همه انسانها؛ زیرا در آن موقعی که عمل خوب را انجام میدهد، دلش میخواهد که انسانها همه آن عمل خوب را انجام دهند. بنابراین هرکس در زندگی، حتی زندگی خصوصی، و در روشی که انتخاب میکند – روش های روزمره- و در هر احساسی که دارد، یک عمل فردی مجزا از انسان و جامعه انجام نمیدهد. بلکه انسان همواره در زندگی نمونه ساز، سرمشق ساز و قانون گزار همه انسانهاست. هر کس مقتدا و امام همه انسانهاست. (شریعتی، ۱۳۸۹، ۳۳)
بنابراین دلهره در این حد به جان هر فردی از انسانها میریزد؛ که او نه مسئول تنها سرنوشت خودش است (دلهره و اضطرابش تنها ناشی از سرنوشت و مسئولیت زندگی خودش نیست)، بلکه در هر عملی که روزمره و حتی خصوصی انجام میدهد، خود را مسئول سرنوشت همه انسانها میداند. در این جا یک روح کلی بزرگ انسانی را میبینیم که در هر فرد انسان وجود دارد و هر انسانی حتی در خصوصیترین و با اهمیتترین حالات روحی و اعمال فردیاش مسئولیت سرنوشت بشریت را بر عهده داد.
کسی که مسئولیت سرنوشت بشر را بر عهده دارد و کسی که معتقد است عملش سرمشق همه است و همه از آن تبعیت میکنند، معمولاً در هر قدمی که برمیدارد، این دلهره را دارد که: آیا این بهترین قدم بود؟ (شریعتی، ۱۳۸۹، ۳۴)
لذا سارتر در “اصول فلسفه اگزیستانسیالیسم” مینویسد:
انسان از وجود خود جدا نیست اما با وجود خودش او را تحت تأثیر قرار میدهد و او را از خود می راند در اضطرابها و در بیایمانیها همیشه با خودش در نبرد است معهذا مجبور است خود را بسازد اما نه در تنهایی بلکه باید بتواند خود را در برابر دیگران بسازد.
بدون تردید من در مقابل آنچه که وجودم را تشکیل میدهد خود را ظاهر میکنم و این (من) هستم که به تنهایی در هر چیز تصمیم میگیرم یا چیزی را رد میکنم و بدون تردید هستی من به وسیله خودم بوجود آمده و هیچکس در کاری که میکنم در برابر من مسئولیت ندارد اما این مسائل مبهم هرچه باشد نباید ما را از دیگران جدا کند. بنابراین تردیدی نیست که من خودم را باید بسازم اما باید در بین دیگران خود را بسازم و اگر کسی در این مورد تردید داشته باشد از دیوانگی است. (سارتر، نامعلوم، ۶۴)
کامو نیز با جملهای در رمان معروف خود “طاعون” که در آن جامعهای بیمار را به تصویر کشیدهاست، بر این مدعا صحه میگذارد:
به تنهایی شادکام بودن میتواند شرمآور باشد. (کامو،۱۳۹۰)
هستی، نیستی و مسئولیت
فلسفه وجودی ضرورتاً فلسفهای بدبینانه نیست، بلکه طرفداران آن در تصدیق اختلال وجود انسان واقعگرایانه رفتار کردهاند. وجود داشتن فرا افکندن خود در آینده است. اما همواره فقدان یا بیتناسبی میان خودِ فرا افکنده شده و آن خودی که در آنجا بالفعل میایستد وجود دارد. این انقطاع در وجود از کییرکگور تا ریکور مورد توجه بوده است. این انقطاع را میتوانیم تَرَک یا تقصیر بنامیم، نه به معنای تقصیری که مستوجب ملامت است و نه به معنای تَرَکی که در زمینشناسی مورد نظر زمینشناسان است، به عبارت دیگر، بیان گسست یا انقطاعی ریشهای منظور است. این شکاف میان وجود و ماهیت یا میان واقعبودگی و امکان، یا میان خودِ ماهوی و خودی است که فرا افکنده میشود. اما این نوع تَرَک هنوز تَرَکی اخلاقی نیست، بلکه بیشتر آن نوع از هستی متناهی است که اخلاق را ممکن میسازد. این مورد مشابه با مفهوم مورد نظر هایدگر از سقوط است. او مراقب است تا توضیح دهد که این امکانی هستیشناختی است و او نمیخواهد حُکمی هستانی/ ontical درباره وضع بالفعل انسان صادر کند. انسان چنان ساخته شده است که در امکان سقوط قرار میگیرد، به عبارت دیگر، امکان بیتناسبی یا ناکامی در رسیدن به حد عظمت امکانش. نیچه از این تَرَک یا نقص در نحوه قوام گرفتن انسان(این واقعیت که او ناتمام است)، نیک آگاه بود و این نقص به همان اندازه که مایه خُسران انسان میشود مبنای امکان پیشرفت او به سوی ابرانسان نیز میشود. (مککواری، ۱۳۷۷، ۲۰۵)
یاسپرس نیز میگوید: هستی حریم مقدسی است که من از آنجا آزادانه به سوی خویش پیش میروم. (وال، ۱۳۷۵، ۷۲)
بنابراین در میان فیلسوفان وجودی چیزی شبیه به برداشتی تراژیک از تقصیر وجود دارد. انسان از همان طریقی که به منزله باشنده متناهی و نیز آزاد قوام میگیرد در امکان تقصیر قرار میگیرد و «ارتفاع» او ظاهراً از «سقوط» او جداییناپذیر است. در تفکر هایدگر خود مفهوم تقصیر معنایی غریب و ماقبل اخلاقی و هستیشناختی میگیرد. در آلمانی، کلمه Schuld هم میتواند معنای «تقصیر» و هم میتواند معنای «دَین» بدهد. هایدگر در تأویل و تفسیرش از تقصیر تا اندازه بسیاری مفهوم Schuld را به معنای دَین یا فقدان به کار میبرد. انسان در خود هستیاش موصوف به صفت نیستی یا فقدان هستی است و بر اساس این نیستی است که او بایست مسئولیت هستیاش را بر عهده گیرد. (مککواری، ۱۳۷۷، ۲۰۶)
بخش سوم:
دلالتهای تربیتی
مقدمه
تعلیم و تربیت در هر مکتبی نمایانگر جنبه عملیاتی و اجرایی شدن هر آن چیزی است که آن مکتب دیدگاه ها و نظریات خود نسبت به جهان و انسان را بر آن استوار ساخته است. فلذا تعلیم و تربیت را میتوان سنگ محکی دانست برای “شدن” و یا “نشدنِ” یک مکتب فلسفی.
در پژوهش حاضر نیز از آنجا که هر یک از مبناهای شناخت انسان عهدهدار بخشی از تعلیم و تربیت اگزیستانسیالیستی بوده و این تعلیم و تربیت نیز بسان فلسفهاش دستخوش ناهماهنگی و متناقض بودن آراء فلاسفه آن در شناخت جهان و انسان میباشد، ما نیز به منظور حفظ سیر تکاملی این تحقیق، در این بخش با ملاک قراردادن مبانی انسان شناختی مکتب اگزیستانسیالیسم که در فصل دوم به آن پرداخته شد، و با توجه به آراء موجود، به بسط دلالتهای تربیتی مسئولیت در این مکتب میپردازیم.
هستی و دانش
کارل یاسپرس در اثر خود “خرد و هستی” مینویسد:
هستی در سنجش با دانستگی کلی، همانا آن بنیاد پنهان است که فرارونده بر او آشکار میگردد. بودنِ دربرگیرندهای که ماییم، تنها در نسبت با چیزی است که جز آن است. به همان سان که بودن من چون دانستگی، در رویارویی با یک موضوع است؛ به همان سان نیز تنها آنگاه چون هستی هستم که فرارونده را چون قدرتی بشناسم که تنها به یاری او میتوانم به راستی خود باشم. «دیگر» یا باشندهای است در جهان برای دانستگی کلی، و یا فرارونده است برای هستی. (Jaspers, 1956, 61)
هستی و خرد، دو نیرویی هستند که در ستیزه و در پی چیرگی بر یکدیگر میباشند؛ آنها وابستۀ هم، شرط تحول، روشنی، و واقعیت یافتن یکدیگرند. با آن که هیچگاه به صورت یک کل یگانه درنمیآیند، یگانگی هر کردار اصیلی از باهمی آنهاست.
خرد اگر از پیوند با هستی برخوردار نگردد، حتی اگر دارای بیشترین امکانها نیز باشد، سرانجام به یک اندیشیدنِ بیشور، به یک حرکت فقط مفهومیِ دانستگی، و به یک حرکت دیالکتیکی جان بدل خواهد شد و با پایین آمدن تا سطح سروکار داشتن با مفهومهایی که از هرگونه بنیاد تاریخی جدا شدهاند، از مقام حقیقی خود فرو خواهد افتاد.
از سوی دیگر، هستیِ بیبهره از یاری خرد، که تکیهگاهش بر احساسات، پیشامدها، انگیزههای نسنجیده، انگیزشهای سرشتی، و خواب و خیال است؛ سرانجامی جز خشونت کورکورانه و تبعیت از قانونهایی که بر این نیروهای کور فرمان میرانند، نخواهد داشت. (Jaspers,1956,68)
فلسفه تعلیم و تربیت از دیدگاه وجودگرایان
جهانبینی وجودگرایی با همه لوازم، پیامدها و عوارض خود بر همه ساحتهای فکری و عملی صاحبنظران و پیروان این مکتب سایه افکنده، به آن جهت میبخشد. تربیت در این نگاه چیزی جز همان اصل و مفهوم پرورش انسان برای شدن و حرکت در مسیر شدن نیست؛ اما آغاز و انجام این شدن به کسی و چیزی جز فرد و شخص انسانی تعلق ندارد. انسان از وجود و موجودیت خود آغاز میکند و سرانجام به خود بازمیگردد. انسان سرشت وجودی ویژه و ممتازی دارد که اجازه مییابد در عرصه وجود، موجودی برجسته و مطرح باشد؛ بدین معنا که هیچ موجودی مانند انسان در وجود مستغرق نیست؛ تا آنجا که هایدگر میگوید این تنها انسان است که از میان همه موجودات، اعم از خدا و صخره ها و نباتات و حیوانات و …، وجودش برجسته و متشخص است. دیگر موجودات به تبع وجود انسان متشخص میشوند؛ گرچه هستند، واقعی هم هستند؛ اما بدون وجود انسان گو اینکه وجود ندارند.