سیف فرغانی، ضمن تاختن به اوضاع و احوال روزگار و قدر ناشناسی دانش و دانشمند، در منظر صاحبان قدرت، آنان را تیره دلانی توصیف میکندکه هیچ رنجوری از قبل آنان به شفا نمیرسد و در این ضمن نیز به مقوله شعر و شاعری میتازد :
مـــــدح این قوم، دل روشن تو تیره کند همچــو رو را کلف و آینه را زنگـــــاری
آن جماعت کـه سخن از پی ایشان گفتند راست چـــون نامیه بستند گلی بر خاری
از چنین مرده دلان راحت جان چشم مدار چـــون ز رنجور شفا کسب کند بیماری؟
شــــاعر از خرمن این قوم به کاهی نرسد گر ازیــن نقد به یک جو بـدهد خرواری
شـاعری چیست که آزاده از آن گیرد نام؟ ننــگ خلقی گر ازین نام نداری عـاری
(فرغانی، ۱۳۸۷: ۱۳۲)
۵-۲-۵- نکوهش شعر وشاعری از باب دروغ پردازی در شعر
تعدادی از شاعران، خمیره و ذات شعر را دروغ توصیف کرده و از این منظر به نکوهش و مذمّت شعر و شاعری پرداخته و به آن تاختهاند. آنان معتقدند که جوهره‌ی شعر که تخیّل است و از قوّه‌ی خیال انسان مایه میگیرد، بر پایه دروغ، استوار است و شاعران، اساساً افرادی دروغ گو هستند. خاقانی شروانی در این باره میگوید:
چیــست تنجیم و فلـــــسفه تعطیل چیست اکسیر و شاعـــــری تزویر
کفر و کذب این دو راست خرمن کوب نحس و فقر آن دو راست دامنگیر
در تـــــرازوی شــرع و رســـتهٔ عقل فلـسفه فلس دان و شعر شعـــیر
(خاقانی، ۱۳۸۷: ج۲ : ۱۴۲)
خاقانی ضمن رد فلسفه و علم نجوم که آن دو را اسباب کفر مینامد، به شدّت به شعر میتازد و آن را محصول دروغ و دروغ پردازی توصیف میکند. محصولی که البته جزفقرو بیچارگی نیز حاصلی ندارد. هر چند واژه‌ی اکذب در شعر نظامی تعبیر به اغراق بکار برده شده است ولی او ضمن پند دادن فرزند برای دوری از شعر و شاعری میگوید:

گـــر دل دهی ای پسر بدین پنـد از پند پـــــــــدر شوی برومند
گــــرچــــــه سر سروریت بینم و آییــــن سخنوریت بینــــــم
در شعر مپیـــچ و در فــــــن او چــون اکــذب اوست احسـن او
(نظامی۱۳۸۶: ۲۲۹)
نظامی در منظومه لیلی و مجنون، ضمن آن که فرزند خود را توصیه میکند که گرد شعر و شاعری به عنوان وسیلهای که باعث نامآوری و اشتهارش میگردد، دوری کند، شعر را مایه دروغ توصیف میکند و زیباترین شعر را دروغ ترین آن به شمار میآورد.
ناصر خسرو از دیگر شاعرانی است که به شدت به شاعران مدّاح میتازد. او معتقد است، چنین شاعرانی به ستایش افرادی دون پایه که هیچ اطلاع و آگاهی از دین و دانش ندارند، پرداخته و آنان را با دروغ ستایی، منزلتی عالی، آن چنان که درخور آن نیستند، داده و از افرادی حقیر، مردانی بزرگ میسازند و یا مردان بزرگ را با سخن خود خوار وکوچک میکنند:
بـــــه نظم اندر آری دروغی طمع را دروغ است ســـرمایه مـــر کافری را
به علم و به گوهر کنی مـدحت آن را که مایه است مر جهل و بد گوهری را
(ناصر خسرو، ۱۳۸۷ :۱۴۲)
ناصر خسرو ضمن آن که شعر را مایه طمع ورزی توصیف میکند معتقد است، طمع آدمی باعث میگردد که او به دروغگویی، روی آورد و دروغگویی نیز از منظر شرع و عقل باعث کفر و دوری از خداوند میشود.
سعدی شاعران را کسانی توصیف میکند که دروغهای شیرین و دل نشین میگویند. او از منظر شرع به این مسأله نگاه میکند و معتقد است در قیامت آنان به عقوبت این کارشان گرفتار خواهند آمد و او امیدوار است چون شاعری راست گفتار است به چنین سرنوشتی گرفتار نگردد:
جماعتی شــــعرای دروغ شیـــرین را اگر به روز قیامت بــــــود گرفتاری
مرا که شکر و ثنای تو گفته‌ام همه عمر مگر خدای نگیرد به راست گفتـاری
(سعدی، ۱۳۸۷: ۶۰۴)
سنایی، شاعران را افرادی توصیف میکند که به قول معروف یک رگ راست در بدنشان نیست غیر ازدروغگویی، گداخویی و منکری. او در این باره میگوید:
هرگز اندر طبع یک شاعر نبینی حذق و صدق جــز گـدایی و دروغ منکری و منکری
(سنایی غزنوی، ۱۳۷۵: ۳۱۹)
سنایی ضمن نشان دادن تشرع خود به شریعت اسلام، شرع را منشأ راستی و درستی بر میشمارد و آن را در مقابل شعر به عنوان سرسلسله دروغ و کذب، علم میکند:
گــر شعار تو شعر آمده شرع چــــه کنی صبح کاذب اشعار
روی بنمود صبح صادق شرع خاک زن بر جمال شعر و شعار
(همان: ۲۱۷)
شاید به خاطر ترس از همین دروغ پردازی هاست که نظامی معتقد است تا آدمی در شرع مشهور نشود نباید به شعر دست یازد.
تا نکند شرع تو را نامدار نامــزد شعر مشو زینهار
(نظامی، ۱۳۸۶: ۲۳۹)
عطّار، خود را شاعری راست گفتار توصیف میکند و با این تأکید میخواهد بگوید تعداد زیادی از شاعران راست گفتار نیستند و دروغ پردازی میکنند. او میگوید:
من سخن را راست گویم درجهان ز آنــــــکه دارم از ولای او نشــــان
مـــن نگویم هیچ در عرفان دروغ تو همی ریزی به مشکت همچـو دوغ
( عطار، ۱۳۸۶ : ۶۷)
مسعود سعد سلمان، ضمن ستودن توانایی خود در شعر و شاعری به قدرت شعر در وارونه کردن حقیقت و واقعیت اشاره میکند و میگوید، شعر این توانایی را دارد که باطلی را حق و یا حقی را باطل جلوه دهد. او معتقد است که با شعر میشود زیبایی را زشت تصویر کرد و یا چیزی زشت را زیبا نمایان ساخت:
باطلی گــر حق کنم عالم مرا گردد مقر ور حقی باطل کنـــم منکر نگردد کس مرا
گوهر ار در زیر پای آرم کنم سنگ سیاه خاک اگر در دست گیرم سازم از وی کیمیا
(مسعود سعد سلمان، ۱۳۸۴: ۴۷۵)
۵-۲-۶- نفی شعر مدحی و نکوهش شاعران مداح
موضوع دیگری که باعث شده است شاعران علیه شعر و شاعری برخیزند و نوعی شعر ستیزی در ادبیّات را پایه گذاری کنند، مذّمـت شاعران مدّاح و شعر مدحی است. برخی از آنان از نگاه شرع به این موضوع نگاه میکنند وبرخی دیگر نیز از منظر اخلاقی و بزرگداشت شأن انسانی و نفی تملّق گویی و ترویج صفت چاپلوسی در شعر به آن پرداختهاند.
عطّار نیشابوری به شعر مدحی اعتراض میکندو میگوید که دلش از این گونه اشعار ملول است. او ضمن نکوهش شاعران مدّاح، معتقد است که شاعر تنها باید به مدح خداوند روی آورد و از مدح امرا دوری جوید:
دلم سیاه شد از شعر و مدح بیهوده همی ز هر چه نه شرع است یارب استغفار
بزرگــــــوار خدایا تو را زیان نبود اگر ز فضل تـــــو سودی طلب کند عطار
( عطار، ۱۳۸۶ : ۶۷)

کار تیمی و گروه‌های تعامل اجتماعی

تسهیم دانش و تجارب- ایجاد تیم‏های دانش‌محور- محیط باز و مورد اعتماد- طوفان مغزی- کار میان وظیفه‌ای- کار گروهی برای حل مسائل.

Lee and Choi (2003) , Moffett et al. (2003) , Akhavan et al. (2006) , Hung et al.(2005) , and Liao, (2010).

ساختار سازمانی

کاهش تمرکزگرایی- کاهش رسمیت گرایی- ساختار پویا و منعطف- وجود مدیر عالی دانش.

Lee and Choi (2003) , Taylor and Wright (2004) , Lang (2001) ; Chung et al. (2005) ; Ross et al. (2005) , Choi (2000) , Wong (2005) , Moffett et al. (2003) , Jennex et al, 2007,Akhavan et al. (2006) , and Wu et al (2008)

مدیریت تغییر

احساس منفعت کارکنان از اجرای تغییر- اندازه‌ای که تغییرات مشروع و مناسب برای سازمان به منظور رسیدن به اهدافش می‌باشد- اندازه‏ای که شخص احساس می‌کند سازمان نیاز به تغییر دارد.

Holt (2000) ; Hasanali (2002) ; Ross et al.(2005) ,Siemieniuch and Sinclair (2004) and Taylor and Wright (2004) , and Akhavan et al. (2006).

فرآیندها و فعالیت‌ها

ایجاد و خلق ایده‌ها و دانش جدید-مستند سازی دانش حیاتی و چیزهایی که توسط کارکنان فراگرفته می‌شود- وجود فرآیندهای کارا برای طبقه بندی و ذخیره دانش- وجود فرآیندهای کارا برای پیدا نمودن دانش مورد نیاز-تسهیم دانش با بهره گرفتن از هر دو رویکرد الکترونیکی و رو در رو- وجود ارتباطات اثربخش در بین کارکنان- به کار گیری بهترین دانش بر روی محصولات و خدمات- -حصول اطمینان از اعتبار و مرتبط بودن دانش مورد استفاده سازمان-تعیین شاخص‌هایی برای محتوای دانش مورد نیاز سازمان.

Skyrme and Amidon (1997) , Davenport et al. (1998) , Jennex et al, 2007, Holsapple and Joshi (2000) , Bhatt (2000) , Wong and Aspinwall (2005) ,and Akhavan and Jafari (2006).

۲-۱۶- عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور

اگر سازمانی بخواهد سعی در کسب و نگهداری مزیت رقابتی داشته باشد، دانش در آن سازمان از اهمیت زیادی برخوردار است. لیکن مبحث مدیریت دانش و اندازه گیری دانش سازمان های دانش محور نسبت به سازمان‌های دیگر در عصر اقتصاد دانش مهم‌تر و حیاتی‌تر می‌باشد.
همان‌طور که ذکر شد مدیریت دانش موضوعی حیاتی برای سازمان‌های دانش محور می‌باشد. این سازمان‌ها از قبیل مؤسسات تحقیقاتی و سازمان‌های با فناوری پیشرفته می‌باشند که افراد با دانش سطح بالا را در استخدام خود دارند، بنابراین دارائی اولیه و مهم‌ترین منبع این سازمان‌ها دانش می‌باشد (Robertsonet al , 2000).
هر چند، هیچ‌گونه کار سیستماتیکی در خصوص مشخص نمودن مجموعه‌های منسجم از عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در حوزه سازمان‌های دانش محور را نمی‌توان مشاهده نمود تعیین یک مجموعه مناسب از عوامل حیاتی موفقیت که مربوط به سازمان‌های دانش محور می‌باشند به این سازمان‌ها کمک خواهد نمود موارد مهمی که در هنگام طراحی و اجرای مدیریت دانش با آن مواجه می‌شوند را مدنظر قرار دهند.
موفقیت تمامی بر نامه‌ها و طرح‌ها سازمان وابستگی مستقیم به حمایت مدیریت ارشد و تعهد ایشان دارد. بر همین اساس طرح‌های مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور نیز برای موفقیت به حمایت مدیران ارشد سازمانی نیاز دارند. فرهنگ در هر سازمان سنتی و دانش محوری نقش حیاتی در پیاده سازی مدیریت دانش بازی می‌کند. ارزش‌ها و رفتار های سازمانی برخی از عوامل مهم فرهنگی در یک سازمانی می‌باشند. پیاده سازی مدیریت دانش غالباً با فرایند های مدیریت تغییر همراه است. سازمان‌های دانش محور نیز مستثنی نیستند. این سازمان‌ها نیازمند تغییر برخی باور ها و رفتار ها، سیستم‌ها و حتی کارکنان خود خواهند بود. فناوری یکی دیگر از بخش‌های مهم تشکیل دهنده سیستم‌های مدیریت دانش می‌باشد که به عنوان یکی از زیر ساخت های مدیریت دانش نقش اساسی ایفاد می‌کند.
یانگ^[۳۴] (۲۰۰۷) توجه به استراتژی باز نوآوری، اشتراک گذاری، چرخه دانش و توسعه دانش را از عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور بیان می‌کند. وی همچنین شناسایی مداوم دانش ضمنی و صریح و تبدیل آن‌ها به یکدیگر در فرایند های یادگیری اجتماعی را از دیگر عوامل موثر در مدیریت دانش در این‌گونه سازمان‌ها می‌داند.
اخوان و همکارانش (۲۰۰۹) مدیریت محققان، خبرگان و فرآیندهای نوآوری را به عنوان توانمند ساز مدیریت دانش در سازمان‌های تحقیقاتی معرفی کردند. در سازمان‌های دانش محور استفاده از ترکیب رویکرد فرآیندی و تعاملی یکی از عوامل تأثیرگذار در مدیریت دانش می‌باشد. در مدل ترکیبی بیشتر تمرکز و تاکید بر رویکرد تعاملی می‌باشد که تبادل دانش بین کارکنان از طریق اجتماعات کاری^[۳۵] صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است نظر به اینکه دانش در سازمان‌های دانش محور به کارکنان دانشی بسیار چسبیده و تخصصی می‌باشد و کدگذاری آن بسیار مشکل می‌باشد اتخاذ رویکرد تعاملی یکی از عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور می‌باشد(Wen & Yingchun, 2009) .
ساختار و شرایط محیطی سازمان نیز نقش عمده‌ای در موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور دارد. کاهش رسمیت گرایی، کاهش تمرکزگرایی، کار ترکیبی و ساختار شبکه‌ای از عوامل ساختاری تأثیرگذار در موفقیت مدیریت دانش می‌باشند. شرایط محیطی سازمان به رویه‏های رایج، عقیده‏های مشترک، سیستم‏های ارزش، جو نوآوری و جو ریسک پذیری اشاره دارد. (Chen & Huang, 2007;Chen & Lin , 2004; and Wu et al , 2008). روابط مبتنی بر اعتماد و عاطفی فراگیر از دیگر عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور می‌باشد (منوریان و همکارانش، ۱۳۸۶).
اتخاذ استراتژی موثر مدیریت دانش یکی از عوامل اصلی موفقیت برای بیشتر سازمان‏های دانش محور می‏باشد. همچنین تعیین مؤثرترین استراتژی دانش برای یک سازمان به منظور پیروی کردن به عنوان یک موضوع مهم در ادبیات مدیریت دانش ظاهر شده است. به منظور مدیریت موثر دانش سازمانی، تعریف استراتژی دانش که منعکس کننده کسب و کار باشد به عنوان یک امر مهم در موفقیت مدیریت دانش در سازمان دانش محور تلقی می‏شود (Maier & Remus , 2002 and Earl, 2001) .
اخوان و همکارانش (۲۰۰۹) در تحقیقی ۵ عامل حیاتی موفقیت شناسایی کردند که سهم بیشتری در ارتقای مدیریت دانش در مراکز تحقیقاتی دانشگاهی ایران دارند. این عوامل عبارتند از: مدیریت منابع انسانی و ساختار منعطف و پویا، آمادگی و معماری مدیریت دانش، ذخیره دانش، الگوبرداری و مدیر عالی دانش.
رهنورد و محمدی (۱۳۸۸) به بررسی عوامل حیاتی موفقیت در مراکز دانشگاهی تهران پرداختند که یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش عبارتند از: ۱ توسعه منابع انسانی؛ ۲ فرهنگ مشارکتی؛ ۳ درگیری افراد؛ ۴ جهت گیری دانایی محور؛ ۵ زیرساخت‌های سیستم‌های اطلاعاتی؛ ۶ ارزیابی و انتقال دانش؛ و ۷ الگوبرداری.
با توجه به مطالعاتی که در این پژوهش بر روی عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور صورت پذیرفت، می‌توان عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور را در جدول ۲-۵ خلاصه نمود.
جدول ۲-۵- عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور مستخرج از ادبیات.

ردیف

عامل حیاتی موفقیت

محققان

۱

به کار گیری کارکنان دانشی

Robertson et al( 2000)

در این جا ضمیر وی نشانه ی مفعول( را) دارد، اما اثر فعل خوش آمدن به همین ضمیر بر می گردد که از جهت معنی ( نهاد) جمله است. این گونه فعل ها را از باب ناگذر می خوانیم زیرا اگر چه به ظاهر متعدی است ،یعنی مفعول می پذیرد، معنی آن ها از نهاد نمی گذردوبه دیگری اثر نمی کند.
فعل های ناگذر همیشه یکی از حالات انفعالی را بیان می کنند واز این جهت می توان آن ها را فعل های بیان حال خواند.
فعل ناگذر همیشه مرکب است .همکرد های این گونه فعل ها از این قرار است:
(آمدن ، بودن ، شدن، گرفتن ، بردن، زدن ، دادن ، کردن)فعل لازم آن است که مفعول نداشته باشدوفقط به فاعل تمام شود ونیاز به مفعول نداشته باشد؛ مانند :رفتن ، آمدن،خوابیدن (خانلری:۲/ ۱۷۶)
آن است که به مفعول نیازمند نباشد ونشانه اش این است که در جواب کرا،چرا، چه چیزی را یا چه کسی را نمی آید.(فرشید ورد: ۱۴۴)
فعل را از این نظر که اثر آن از فاعل بگذرد وبه مفعول برسد یا تنها متوجه فاعل باشد به دو نوع متعدّی (گذرا) ولازم(ناگذر) تقسیم می کنند وفعل گذرا دو صورت دارد که یکی از معلوم ودیگری را مجهول می خوانند .
اما در فارسی یک نوع سوم نیز وجود دارد که فعل به ظاهر «گذرا» است یعنی مفعول می پذیرد، اما مفعول ظاهر در معنی فاعل است .
« در این گونه فعل ها شناسه یعنی جزء صرفی که بر شخص دلالت می کند، نیست وفعل همیشه یکسان با ساخت دیگر کس مفرد می آید ، اما به جای شناسه، ضمیر مفعولی جدا یا پیوسته به کار می رود .این ضمیر (یا اسم در دیگر کس) از نظر دستوری مفعول است اما از جنبه ی معنوی یا منطقی جانشین نهاد(یا فاعل) جمله است.»(ابوالقاسمی: ۷۰)
۲-۲-۶-۲-گذرا(متعدی)
فعلی که بی مفعول ،معنی خود را تمام نمی کند، یا به سخن دیگر فعلی که به مفعول نیاز دارد تا معنی خود را تمام کند واز فاعل به مفعول برسد یا گذر کند فعل متعدی یا گذرا نامیده می شود.فعل متعدی آن است که افزون بر فاعل، مفعول هم داشته باشد مانند: زدن، کشتن، بردن (حسن حسین را زد).
(گیوی انوری:۶۶)
آن است که عمل فعل به فاعل پایان نیابد واز آن به مفعول سرایت کند. (فرشید ورد: ۱۴۳)
فعل لازم ومتعدی از نظر ساخت با هم فرقی ندارد، از کاربرد آنها در جمله به لازم ومتعدّی بودن آن پی می
بریم. نشانه –ان و - َن که در ساخت فعل واداری و جعلی به کار می رود دلالت بر متعدی بودن فعل می
کند.(ابوالقاسمی:۲۱۱)
باب فعل
۲-۲-۷-فعل معلوم ومجهول
۲-۲-۷-۱-فعل معلوم
هرگاه فعل متعدی رابه فاعل آن نسبت دهیم،آن را معلوم می‎نامیم؛مانند:
سعید حمید را در خیابان دید .
ولی فعل مجهول همیشه ازفعل متعدی ساخته می‎شود ودرحکم فعل لازم است.
فعل معلوم فعلى است که نهادش فاعلِ آن باشد یعنی فاعل آن معلوم است.( شاگردان آمدند)
(گیوی –انوری:۶۸)
۲-۲-۷-۲-مجهول
اصطلاح فعل مجهول را به آن گونه از فعل ها اطلاق می کنیم که چون درجمله ای به کار روند نهاد جمله پدید آورنده ی اثر فعل نیست بلکه پذیرنده اثر فعل است به عبارت دیگر فعل معلوم به فاعل نسبت داده می شود و فعل مجهول به مفعول . (خانلری: ۲/ ۳۸۰)
در فارسی دری دوره ی نخستین فعل مجهول از ماده صفت مفعولی با یکی از معین فعل های ذیل ساخته می شود: شدن،آمدن،گشتن( گردیدن ) ورفتن. .( خانلری:۱۳۲)
فعل مجهول به مفعول نسبت داده می شود در مضارعی که فعل لازم منسوب به فاعل است ومفعول ندارد وطبیعی آن است که از فعل متعدّی مجهول ساخته شود اما از فعل لازم نیز به طور مکرر فعل مجهول ساخته شده است.( خانلری:۱۳۳
۲-۲-۸-فعل معین
فعل معین فعلى است که خود داراى معناى خاصّى نیست و تنها به ما کمک مى کند که ساخت هاى گوناگون افعال را به کار بریم فعل هاى معین پرکاربرد از این مصدرها هستند: اَستن، بودن، شدن، گردیدن، گشتن، خواستن، شایستن، بایستن، داشتن.(فرشید ورد:۴۱۵)
فعلی که معنی اصلی خود را از دست داده باشد وبرای صرف کردن فعل دیگر ونشان دادن زمان ، حد، وجه ومعلوم ومجهول بودن آن به کار می رود .(فرشید ورد:۱۴۳)

۲-۲-۹-فعل ربطى
فعلى است که داراى فاعل نیست، بلکه تنها میان مسنَدٌالیه (نهاد) و مسنَد رابطه برقرار مى کندومعنی کاملی ندارند وفقط برای اثبات یا نفی نسببت به کارمی روند ومعنای آن هابا آوردن صفت یا کلمه ای دیگرکامل می شود.مانند است در جمله ی زیر.
« هوا روشن است».
فعل هاى ربطى از این مصدرهایند: استن، بودن، شدن، گشتن، گردیدن
نکته: بعضى از فعل ها مى توانند گاه خاص، گاه معین، و گاه ربطى باشند. مثل فعل :است
ـ خاص: یاد تو همواره با ما است = وجود دارد
ـ معین: یاد تو در هر جا شوری برپا کرده است
ـ ربطى: یاد تو همواره زنده است(گیوی –انوری:۷۰)
۲-۲-۱۰-افعال آغازین
فعل های آغازین کلماتی را می گوییم که بر شروع جریان فعلی دلالت می کنند ، وفعلی که منظور اصلی است غالباً به صیغه مصدر است (خانلری: ج۳،۴۶۸)
آغازیدن،آغاز کردن،ایستادن،اندر ایستادن،گرفتن واندر گرفتن برای دلالت بر آغاز کار به کار می روند.
(ابوالقاسمی: ۲۱۴)
۲-۲-۱۱-فعل اَمر
امرفعلی است که با آن فرمانی می دهیم یا از کسی می خواهیم کاری را انجام دهد یا حالتی را بپذیرد. برای فعل امردو ساخت به کار می رود ،دوم شخص مفرد ودوم شخص جمع . که دوم شخص مفرد ساختی است اختصاصی امر ودوم شخص جمع مشترک میان امر وحال التزامی یا ساده. دوم شخص مفرد همان بن حال است که با جزء پیشین « ب » به کار می رود وگاهی بدون « ب » دردوم شخص جمع شناسه بدان افزوده می شود.(گیوی-انوری:۶۴)
۲-۲-۱۲-فعل دعا
برای ساخت فعل دعا ساخت خاصی در زبان قدیم وجود داشته است وآن چنان بوده که در ساخت سوم شخص مفرد حال ساده یاالتزامی « ا »پیش از شناسه می افزوده اند.(گیوی-انوری:۶۵)
۲-۲-۱۳- افعال کنایی
بعضی از فعل ها معنی پوشیده وکنایی وگاهی مجازی دارند که فهمیدن بعضی از آنها به تأمل ومطالعه بیشتر

با بهره گرفتن از محلول مادر، برای بررسی حجم محلول، محلول‌های به حجم های mL400-50 و غلظت µgmL^-1 ۱ ساخته شده ، به درون ارلن‌های منتقل شدند و pH آنها با بهره گرفتن از محلول سود رقیق روی ۱۰ تنظیم شد. به هر کدام از ارلن‌ها مقدار g07/0 جاذب و mL5از محلول (W/V) %2/0CTAB اضافه شد. سپس به مدت ۷ دقیقه در حمام اولترا‌سونیک، قرارداده شد. ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده، محلول رویی دکانته شد. mL1 متانول (حلال) به ذرات جامد اضافه شد، مجددا به مدت۲ دقیقه در حمام اولترا‌سونیک، قرارداده شد. ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده و محلول داخل ارلن‌ها را دکانته کرده، سپس طیف همه‌ی محلول‌ها پس از تصحیح خط پایه در محدوده ی nm400-200 با دستگاه UV-Vis ثبت شد. سپس مقدار سیگنال جذبی هر محلول در طول موج nm290خوانده شد.

۳-۴-۹ نمونه ی حقیقی
۳-۴-۹-۱ نمونه‌های آب
نمونه ی آب شهر از آب شیر آزمایشگاه (شهرک غرب-تهران)، آب چاه (شهرک غرب-تهران) گرفته شد. از هر نمونه آب، ۳ نمونه‌ی mL100 با غلظت‌های µgmL^-1 ۰، ۵/۰ و۱ از محلول مادر µgmL^-1 ۱۰۰ اضافه شد. سپس pH آن‌ها روی ۱۰ تنظیم شد. مقدار mL5از محلول (W/V) %2/0 CTAB و g07/0  به همه‌ی محلول‌ها اضافه شد. سپس به مدت ۷ دقیقه در حمام اولتراسونیک قرارداده شد، ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده، محلول رویی دکانته شد. مقدار ۱ میلی لیتر از متانول به ذرات جامد اضافه شد و ۲دقیقه قرارداده شد. بقیه‌ی مراحل همان‌طور که در مراحل قبل توضیح داده شد انجام شده و طیف همه‌ی محلول ها پس از تصحیح خط پایه در محدوده‌ی nm400-200 با دستگاه UV-Vis ثبت شد. سپس مقدار سیگنال جذبی هر محلول در طول موج nm290 خوانده شد. برای ارزیابی تکرار پذیری، این آزمایش در هر غلظت سه بار تکرار شد.
۳-۴-۹-۲ نمونه‌ی پلاسما انسان
مقدار mL3 پلاسما از داوطلبی که داروی پنتاپرازول را مصرف نمی‌کرد، گرفته شد. پلاسمای گرفته شده بلافاصله به درون لوله سانتریفیوژ منتقل شده و به مدت ۲۰ دقیقه با سرعت rpm4000 سانتریفیوژ گردید. سپس محلول روی پلاسما به درون لوله آزمایش منتقل شده وتا زمان آنالیز در فریزر (دمای ۲۰- درجه سانتی گراد) نگهداری شد. در هنگام آنالیز محلول پلاسمای یخ زده را برای انجام آزمایش در دمای محیط قرار داده تا دمای آن به دمای محیط آزمایشگاه برسد. سپس از محلول پلاسما، ۳ نمونه به مقدار µL100 به درون بالن‌های mL100 انتفال گردید و با غلظت‌‌های µgmL^-10، ۵/۰ و ۱ از محلول مادر µgmL^-1100، افزایش استاندارد گردید، سپس با آب مقطر به حجم mL100 رسانده شد. pH هر محلول روی ۱۰ تنظیم گردید. مقدار mL5از محلول (W/V) %2/0 CTAB و g07/0  به همه‌ی محلول‌ها اضافه شد، سپس به مدت ۷ دقیقه در حمام اولتراسونیک، قرارداده شد، ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده، محلول رویی دکانته شد. مقدار ۱ میلی لیتر از متانول به ذرات جامد اضافه شد و۲ دقیقه قرارداده شد. بقیه مراحل همان‌طور که در مراحل قبل توضیح داده شد انجام شده و طیف همه‌ی محلول‌ها پس از تصحیح خط پایه در محدوده‌ی nm400-200 توسط دستگاه UV-Vis ثبت شد. سپس مقدار سیگنال جذبی هر محلول در طول موج nm290 خوانده شد. برای ارزیابی تکرار پذیری، این آزمایش در هر غلظت سه بار تکرار شد [۸].
فصل چهارم
بحث و نتیجه‌گیری
۴-۱ منحنی کالیبراسیون
ابتدا محلول مادر داروی پنتوپرازول با غلظت µgmL^-1100 تهیه گردید. سپس از این محلول مادر با بهره گرفتن از آب دو بار تقطیر محلول‌های استاندارد با غلظت‌هایµgmL^-1 ۱/۰، ۳/۰، ۵/۰، ۷/۰، ۱، ۲/۱، تهیه شد. pH هر یک از محلول ها در pH برابر با۱۰توسط سود تنظیم شد. مقدار mL5از محلول (W/V) %2/0 CTAB و g07/0  به همه‌ی محلول‌ها اضافه شد، سپس به مدت ۷دقیقه در التراسونیک قرارداده شد. ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده و محلول رویی دکانته شد. مقدار ۱ میلی لیتر از متانول به ذرات جامد اضافه شد و ۲دقیقه دوباره در التراسونیک قرارداده شد. ذرات جامد ته نشین شده را با آهن ربا جدا کرده و محلول رویی دکانته شد، جذب هر یک از محلول‌ها پس از تصحیح خط پایه در محدوده ی nm400-200 توسط دستگاه UV-Vis خوانده شد. سپس مقدار سیگنال جذبی هر محلول در طول موج nm290 خوانده شد. نتایج خوانده شده در جدول (۴-۱) نشان داده شده است.
جدول (۴-۱) منحنی کالیبراسیون

منحنی کالیبراسیون داروی پنتوپرازول در نمودار (۴-۱) نشان داده شده است.
نمودار (۴-۱) منحنی کالیبراسیون
۴-۲ بهینه سازی
پارامترهای مختلف مؤثر بر راندمان استخراج شامل pH، حجم محلول نمونه، مقدار CTAB، مقدار  و زمان استخراج می باشد. و پارامترهای مؤثر بر راندمان جذب که شامل نوع حلال، حجم حلال و زمان واجذبی می باشد نیز بهینه شد.
۴-۲-۱ بررسی اثر pH

۸- اصلاحات در نظام صندوق های بازنشستگی و همچنین توسعه طرح های سرمایه گذاری جمعی بازار. این اقدام می تواند باعث ورود حجم نقدینگی عظیمی به بازار شود.
۹- ایجاد ارتباط با سایر بازارها و تجدید ساختار بورس ها . ایجاد ارتباط با بازارهای دیگر این امکان را برای بورس ها فراهم می آورد تا انتفاعی عمل کنند و به منظور جذب جریان های بین المللی سفارش با یکدیگر رقابت کنند(همان منبع،۲۲)^[۲۵] .

۲-۶ مفهوم جهش برای نقدشوندگی ^[۲۶]
پدیده بازارهای مالی است که در آن افراد دارایی هایی که به نظر آنها نقدشوندگی کمتر یا ریسک سرمایه گذاری بالایی دارد را فروخته و به جای آن دارایی هایی با نقدشوندگی بالاتر خریداری می کنند. معمولا این پدیده به سرعت و در اثر ترس از وقوع بحران اتفاق می افتد. تقاضا برای نقدشوندگی در طول دوره نقدشوندگی پایین بازار افزایش می یابد. سرمایه گذارانی با درآمد و ثروت بالاتر در سهامی سرمایه گذاری می کنند که در هنگام پایین بودن نقدشوندگی بازار، دارای نقدشوندگی کافی باشند(همان منبع،۲۸)^[۲۷] .
۲-۷ شاخص های اندازه گیری نقدشوندگی
اگرچه نقدشوندگی متغیری غیرقابل مشاهده است اما طی سال های اخیر تلاش های وسیعی به عمل آمده تا نقدشوندگی را با متغیرهای قابل مشاهده نشان دهند. همچنین، یک روش واحد و مستقیمی برای اندازه گیری نقدشوندگی وجود ندارد اما تا به حال محققان معیارها و روش های گوناگونی را برای محاسبه آن معرفی کرده و در تحقیقات خود مورد استفاده قرار داده اند. راه کارهای متعددی که برای اندازه گیری نقدشوندگی بازارهای سهام مورد استفاده قرار گرفته هر کدام بر پایه نظری خاص استوار است. برخی از این سنجه ها نظیر حجم معاملات^[۲۸] ، از یک سو هزینه های اقتصادی^[۲۹] سطوح نقدشوندگی را اندازه گیری نمی کنند و از سوی دیگر مستقیماً به تعریف مفهومی مربوط نیستند. هزینۀ اقتصادی نقدشوندگی بیانگر هزینۀ فرصت قادرنبودن به اجرای یک سفارش به قیمت تعادلی است. این مؤلفه معمولا به عنوان یکی از اجزای نامشهود هزینه های معاملات مورد توجه قرار می گیرد .(Goss,2008)
به هر حال هیچ معیار واحدی به طور صریح استحکام، فوریت، وسعت و ارتجاع پذیری بازار را اندازه گیری نمیکند.
طبق فرضیه های مذکور معیار نقدشوندگی این پژوهش بر مبنای شاخص های آمیهود، آمیوست و گردش معاملات محاسبه می شود. که در ادامه به تفسیر هر یک از شاخص ها می پردازیم:

• • سنجه عدم نقدشوندگی آمیهود (۲۰۰۲)

مدل آمیهود یکی ازکامل ترین و متداول ترین شاخصهای نقدشوندگی است که از سوی محققان (در صورت لزوم با اندک تغییراتی) به کار گرفته شده و معادل تغییرات مطلق قیمت نسبت به حجم معاملات است. معیار عدم نقدشوندگی آمیهود از رابطه زیر به دست می آید:
ILLIQt = D^-1 å{| R_dt| / VOL_dt }
در این معادله R| | بیانگر قدر مطلق بازده یک سهم در روزd از ماه t، vol معادل حجم پولی معاملات سهم معین در روز d ، از ماه t و Dمعرف تعداد روزهای معاملاتی در طی ماه t است. اساساً این شاخص می تواند بر حسب داده های ورودی، برای دوره های زمانی مختلف مانند ماهانه، فصلی و غیره مورد استفاده قرار گیرد.
هر چه عدد به دست آمده برای ILLIQ بالاتر باشد پایین تر بودن نقدشوندگی را نشان می دهد و بیانگر این است که قیمت سهام در پاسخ به تغییر اندکی در ارزش معاملات، به میزان قابل توجهی تغییر می یابد. در صورتی که قیمت یک سهم، در واکنش به حجم اندک معامله، تغییر زیادی داشته باشد، اندازه مدل آمیهود برای این سهم، بالا خواهد بود و بیانگر این است که درجه نقدشوندگی این سهام پایین است.
آمیهود (۲۰۰۲) نشان می دهد که که اندازه عدم نقدشوندگی مورد انتظار بازار^[۳۰] می تواند تأثیر مثبت معنی داری بر بازده های مازاد سهام در آینده داشته باشد.
مدل آمیهود با وجود به کارگیری گسترده از سوی محققان، مانند سایر مدل ها نقاط مثبت و منفی خاص خود را دارد. به عقیده طرفداران این مدل، اگرچه اندیشۀ مرسوم از نقدشوندگی بازار در ادبیات مالی اثر قیمتی است که به صورت واکنش قیمت به یک مبادله در بازارهای حراج تعریف می شود. با وجود این، محاسبۀ اثر قیمتی مستلزم داد ه های معاملات است که معمولاً به آسانی قابل دسترسی نیست. به دلیل وجود چنین مشکلاتی، استفاده از نسبت بازده مطلق به حجم واحد پولی^[۳۱] که توسط آمیهود در سال ۲۰۰۲ معرفی شد، به عنوان نماینده ای^[۳۲] برای اثر قیمتی به کار می رود که کارآیی بهتر آن برای داد ههای روزانه در مقایسه با سایر معیارها مشخص شده است((Hasbrouk, 2003 .
مارسلو و کویروس (۲۰۰۷) چند مزیت را برای معیار عدم نقدشوندگی آمیهود برشمرد ه اند؛ از جمله اینکه ادبیات نظری و پژوهش های پیشین دقت و صحت اندازه گیری این معیار را تأیید کرده اند و نیز دسترسی به داده های مورد نیاز برای محاسبات مربوط نسبتاً ساده است. به علاوه، به عقیده آنان معیار آمیهود می تواند به عنوان معیاری برای سنجش میزان باور سرمایه گذاران درباره اطلاعات جدید باشد. به این معنی که وقتی سرمایه گذاران در باره قابلیت استفاده و اثرگذاری اخبار جدید اتفاق نظر داشته باشند قیمت سهام حتی بدون انجام معاملات هم بالاتر می رود در حالی که عدم اعتقاد سرمایه گذاران به تأثیرگذار بودن اخبار جدید چنین تأثیری بر قیمت ها بر جای نمی گذارد.
در عین حال به عقیده برخی صاحب نظران، معیار آمیهود دارای چند نقیصه است از جمله اینکه این معیار قادر به تشخیص وتمایز بین تغییرات مطلق قیمت^[۳۳] که در اثر اطلاعات ناشی از رویدادهای معمول اتفاق می افتد و تغییرات قیمتی که به دلایل دیگر رخ می دهد نیست. در حالی که رویدادهای مبتنی بر اطلاعات لزوماً نقدنشوندگی را نشان نمی دهد اما سایر رویدادها نقدشوندگی را نشان می دهند .(Lhabitant and Gregoriou, 2008)
به عقیده لیو( ۲۰۰۶) معیار آمیهود با وجود برخورداری از قابلیت بالا و به کارگیری گسترده توسط محققان، عمدتاً اثر قیمتی را مد نظر قرار داده و به ابعاد دیگر نقدشوندگی مانند حجم، سرعت و هزینه معاملات کمتر توجه کرده است .
به هر حال به عقیده بیشتر صاحب نظران، با وجود کاستی های موجود در هر یک از معیارهای مبتنی بر داده های روزانه بازار، به نظر می رسد که شاخص نقدشوندگی آمیهود از بصیرت و مطلوبیت بالاتری برخوردار است که دلیل اصلی آن دسترسی به داده های کافی، واقعی و دقیق مورد نیاز هر مدل است .(Lhabitant and Gregoriou, 2008)
همچنین، به عقیده چوی و یانگ( ۲۰۰۸) که کارآیی معیارهای مختلف نقدشوندگی را در بازارهای سهام کره و آمریکا مورد بررسی و مقایسه قرار داده اند معیار آمیهود را به دلایل زیر می توان بهترین معیار دانست:
- محاسبه آن نسبتاً ساده است؛
- قابلیت استفاده در اغلب بازارها را دارد زیرا داده های مورد نیاز مدل در دوره طولانی در بیشتر بازارها در دسترس است؛
- واکنش قیمتی به جریان سفارشات و تغییر قیمت هر دلار معامله را در نظر می گیرد، در نتیجه اثر قیمتی روزانه جریان سفارشات در مدل لحاظ می شود؛
- همبستگی زیادی با سایر سنجه های نقدشوندگی از قبیل معیار آمیوست و شکاف نسبی دارد؛
- مفهوم اقتصادی این مدل مشابه مدل پاستور استامبا ( ۲۰۰۳) می باشد و در آن بازده ها بر حسب حجم معامله مقیاس بندی می شوند؛
به زعم این محققان، مدل آمیهود مفاهیم و ابعاد نقدشوندگی از قبیل مقدار معامله، هزینه معامله و اثر قیمت را در نظر می گیرد، اما مفهوم سرعت معامله را در محاسبات لحاظ نمی کند و به عبارتی این مدل در عمل روزهایی که معامله انجام نمی شود را در نظر نمی گیرد.
- سنجه آمیوست ( ۲۰۰۲)
نسبت نقدشوندگی آمیوست، میانگین نسبت حجم سهام معامله شده به قدرمطلق بازدهی در طی همه روزهای با بازدهی غیرصفر است و از رابطه زیر به دست می آید:
Amivest_i =
معیار آمیوست بر این مبنا استوار است که در یک سهام نقدشونده، حجم معامله زیاد ممکن است تأثیر قیمتی کمی داشته باشد. کوپر، گروث و آورا^[۳۴] (۱۹۸۵ ) آمیهود و مندلسون و لوترباخ^[۳۵] (۱۹۹۷) و برکمن و الزواراپو^[۳۶]
(۱۹۹۸) از این معیار تحقیقات خود استفاده کردند.
- نسبت گردش معاملات
نسبت گردش معاملات یک سهم که ابتدا توسط دتر^[۳۷] و دیگران( ۱۹۹۸) به کار گرفته شد در مورد سهم یک شرکت معین عبارت از نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار کل سهام آن شرکت یا به عبارت دیگر معادل نسبت سهام معامله شده به تعداد کل سهام منتشره و در دست سهامداران است. به همین ترتیب، متوسط گردش معاملات در سطح بازار معادل ارزش کل معاملات به ارزش کل بازار در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر، درجه نقدشوندگی بازار با محاسبه نسبت ارزش کل معاملات به ارزش کل سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس به دست می آید. این معیار بیانگر میزان معامله سرمایه گذاران و سرعت آنان در تغییر موقعیت خود نسبت به کل سهام منتشره شرکت و نیز بیانگر معکوس دوره نگهداری سهام توسط سرمایه گذاران است.
رون هورست^[۳۸] ( ۱۹۹۹) از این معیار برای بررسی رابطه بین نقدشوندگی سهام و نقدشوندگی در ۲۰ بازار نوظهور و در حال توسعه استفاده کرد و دریافت که نسبت گردش سهام در این رابطه نقش مهمی دارد. کوردیا، ساب رهمانیام و آنشومن( ۲۰۰۱) علاوه بر حجم دلاری از این معیار به عنوان معیار نقدشوندگی در آزمون قیمت گذاری دارایی ها استفاده کردند و دریافتند که نسبت گردش سهام رابطه معکوس بااهمیتی با بازدهی سهام تعدیل شده بر حسب ریسک دارد.
به عقیده لیو( ۲۰۰۶) معیار گردش معاملات با وجود سهولت دسترسی به اطلاعات مورد نیاز و سادگی محاسبات، از میان ابعاد مختلف نقدشوندگی عمدتا بعد مقدار معامله را مورد توجه قرار می دهد.
این معیار عموماً برای مقایسۀ نقدشوندگی سهم های مختلف در بازارها به کار می رود و البته برای آنکه نسبت گردش صحیح تری محاسبه شود بهتر است به جای ارزش کل بازار سهام از ارزش کل سهام شناور استفاده شود. هم اکنون فدراسیون جهانی بورس ها^[۳۹] از این شاخص به عنوان معیاری برای اندازه گیری نقدشوندگی هر یک از بورس ها و مقایسه و رتبه بندی درجه نقدشوندگی بورس های عضو استفاده می کند.
۲-۸ میزان سهام شناور آزاد
هنگامی که یک شرکت دولتی از طریق بورس اوراق بهادار به عموم عرضه می شود این امر به طور معمول موجب افزایش مالکیت سهامداران غیراستراتژیک می گردد که می تواند افزایش درصد سهام شناور آزاد را به دنبال داشته باشد. البته هر اندازه واگذاری سهام دولتی به سرمایه گذاران خرد بیشتر باشد به همان نسبت درصد سهام شناور آزاد افزایش خواهد یافت. سهام شناور آزاد^[۴۰] درصدی از کل سهام یک شرکت است که بدون هیچ گونه محدودیتی قابل معامله باشد. مؤسسۀ بین المللی مورگان استانلی، سهام شناور آزاد را به صورت “نسبتی از سهام یک شرکت که با اهداف مدیریتی توسط سهامداران استراتژیک نگهداری نمی شود و در بازار سرمایه قابل معامله بوده و به منظور خرید در دسترس سرمایه گذاران بین المللی قرار دارد"، تعریف کرده است.سهامداران استراتژیک سهامدارانی هستند که معمولاً با اهداف مدیریتی و بلندمدت در سهام شرکت ها سرمایه گذاری کرده اند و سهام متعلق به آنها جزء سهام شناور آزاد محاسبه نمی شود. معمولاً این سهامداران عبارتند از: دولت، شرکت های وابسته به دولت، صندوق های سرمایه گذاری دولتی، مدیران و اعضای هیأت مدیره شرکت و بستگان آنها، مؤسسین، کارکنان شرکت (که به آنها سهام وکالتی غیرقابل فروش اعطا شده باشد)و شرکت های زیرمجموعه (در صورتی که سهام شرکت اصلی را خریداری کرده باشند). سهامداران غیراستراتژیک شامل سهامدارانی است که هدف اصلی آنها از خرید و فروش سهام کسب سود بوده و اهداف مدیریتی از خرید سهام یک شرکت نداشته باشند. معمولاً این سهامداران عبارتند از: اشخاص حقیقی، صندوق های سرمایه گذاری، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، صندو ق های بازنشستگی، شرکت های بیمه، صندوق های تأمین اجتماعی و……. .
هدف از لزوم رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد افزایش کارآیی و نقدشوندگی بازار است. در واقع بورس کشورهایی که از میزان سهام شناور کمتری برخوردار است دارای عمق کمتر و بسیار شکننده هستند. عمق بیشتر بازار در شرایطی به دست می آید که با عرضه و معامله کردن سهام انبوه تعادل قیمتی بازار به هم نخورد که از جمله دلایل کم عمق بودن بازار، علاوه بر کوچک بودن آن و تعداد اندک بازیگران، پایین بودن سهام شناور آزاد شرکت است. کاهش میزان سهام شناور آزاد در بازار، بر نقدشوندگی اثر منفی دارد. تعداد فروشندگان و خریداران بالقوه سهام یک شرکت تحت تأثیر میزان سهام شناور آزاد آن شرکت است. سهام شناور تقریب خوبی از عرضۀ واقعی سهام است. در صورت پایین بودن عرضه سهام و یا به عبارتی شناوری کم وقتی که دسترسی به اطلاعات مربوط به سهم یا سهامی که درصد بالای آن سهام توسط سهامداران عمده محبوس می باشد، موجب افزایش نااطمینانی گردد که به طور بالقوه منتج به افت تقاضا می گردد اگر سهام شناور شرکتی بالا باشد، بازار سهم آن به طور بالقوه نقدتر و نوسانات قیمت آن پایین تر و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود که موجب افزایش تقاضا می گردد (.(Chan et al., 2002
در چارچوب ترکیب مالکیت، رابطه میزان شناور آزاد شرکت ها با متغیرهای گوناگونی می تواند مورد توجه قرار گیرد. عاملی که به طور مستقیم در میزان نقدشوندگی سهام یک شرکت مؤثر است، “سهام شناور آزاد” می باشد. از آنجا که میزان کم سهام شناور موجب کاهش نقدشوندگی و افزایش ریسک نقدشوندگی سهام و لذا باعث افزایش نرخ بازده مورد انتظار سهامداران می گردد، این انتظار وجود دارد که شرکت هایی که سهام شناور کمتری دارند، از بازدهی بیشتری برخوردار شوند. در خصوص سهام شناور آزاد و آثار آن بر متغیرهایی مانند بازده، نقدشوندگی و غیره مطالعات علمی و شواهد تجربی متعددی را می توان معرفی کرد.
در بسیاری از بورس های دنیا شرکت هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آنها شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت های بورس حذف می شوند. برای مثال، کشور ترکیه از آغاز سال ۲۰۰۴ ، تصمیم گرفته است شرکت هایی را که سهام شناور آزاد آنها کمتر از ۲۵ درصد می باشد از فهرست شرکت های بورسی خود حذف نماید. چنین استدلال می شود که اگر مالکین شرکتی مایل نباشند حداقل ۲۵ درصد سهام شرکت بین مردم توزیع شود و علاقه مندند سهام را برای خود نگه دارند دلیلی برای حضور آنها در بازار متشکل سرمایه وجود ندارد. بررسی ها نشان می دهد در بازار سهام روسیه قیمت سهام کم شناور دچار نوسانات قیمتی بالایی شده و ریسک دارایی سهامداران آن بیشتر شده است. در بازار سهام کراچی پس از اجرای تعدیل شاخص درصدی از سهامداران سهم خود را از بازار خارج کرده و یا قسمتی از سهام خود را آزاد ساختند و از طرف دیگر بعضی شرکت ها از بازار خارج شدند و به طور کلی سهام کم شناور دچار افت حجم معاملات شدند. تحقیقی که در سال ۱۹۹۸ در باره مداخلۀ دولت در بازار در کشور هنگ کنگ انجام شده است نشان داد که کاهش میزان سهام شناور بر نقدشوندگی سهام اثر منفی داشته است.
در این سال حجم سهامی معادل ۷ درصد کل سرمایۀ بازار توسط دولت به منظور پایین آوردن امکان سفته بازی خریداری گردید و پس از این رویداد مقدار سهام شناور آزاد در بازار بسیار پایین آمده و اثر معکوس بر جریان نقدشوندگی و قیمت سهام در بازار گذاشت.
تحقیقی که در بین ۲۱ بازار نوظهور انجام شده است تاکید می کند که بین میزان سهام شناور و قدرت نقدشوندگی سهام رابطۀ مثبتی وجود دارد. این وضعیت به وضوح در کشورهای لهستان و رومانی مشاهده شده است. از این رو حداقل میزان سهام شناور آزاد ۲۵% در نظر گرفته شده است که البته این رقم در کشورهای مختلف متفاوت است. در بین کشورهای یاد شده، مالزی با داشتن به طور متوسط ۳۰ % سهام شناور آزاد کمترین میزان سهام شناور را داشته است (۲۰۰۷ .(IOSCO,
در صورتی که سهام شناور آزاد شرکتی اندک باشد ممکن است قیمت سهام آن در بازار به طور غیرمنطقی نوسان داشته و قیمت بازار از قیمت های واقعی دور شده باشد که در نهایت کاهش نقدشوندگی سهم را به دنبال خواهد داشت. به ویژه، هنگامی که در یک شرکت کوچک سهام شناور آزاد پایین باشد سهام چنین شرکتی به سهولت و با سرمایه اندک قابلیت نوسان و حتی دستکاری قیمت را خواهد داشت که نتیجه نهایی این امر نیز بروز نااطمینانی نسبت به قیمت بازار سهام شرکت، افت شدید معامله سهم و کاهش نقدشوندگی آن خواهد بود. کاهش قدرت نقدشوندگی سهام در بورس یکی از مهمترین انگیزه های سرمایه گذاری در بورس را کمرنگ می کند. این امر بر میزان ریسک و بازده سهام شرکت های بورسی تأثیر مستقیم داشته و عملاً سفته بازی را افزایش می دهد و باعث می شود سفته بازان سراغ سهام با شناور و حجم مبنای کم بروند. این مساله همچنین ممکن است موجب رشد حبابی قیمت ها شود.
به طور کلی شرکت های با میزان سهام شناور آزاد بیشتر، از نقدشوندگی بیشتری نیز برخوردارند. بر همین اساس کشورهای مختلف حداقل های معینی را برای میزان سهام شناور آزاد در نظر می گیرند تا با رعایت آنها نقدشوندگی و کارآیی بازار افزایش یابد. البته این رقم در کشورهای مختلف، متفاوت است. برای مثال، این نسبت در کشورهای لهستان و رومانی۲۵ % در نظر گرفته شده است. در تایلند تلاش های برنامه ریزی شده ای از طریق تعامل مستقیم با شرکت های پذیرفته شده و ایجاد انگیزه در آنها، در حال انجام است و برای مثال، اقداماتی مانند کاهش کارمزد پذیرش شرکت های با میزان سهام شناور آزاد بیشتر، از سوی بورس تایلند پیش بینی شده است. بورس مالزی با هدف تشویق شرکت ها به رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد، یک شاخص مبتنی بر سهام شناور آزاد ارائه کرده است. هم چنین، به منظور ترغیب شرکت های خصوصی و شرکت های وابسته به دولت^[۴۱] برای افزایش میزان سهام شناور آزاد، طی سالهای اخیر اقدامات هدفمندی را پیگیری می کند. برای مثال، خزانه ملی به عنوان بازوی سرمایه گذاری دولت مالزی به منظور افزایش نقدشوندگی بازار، اخیرا اوراق قرض های منتشر کرده که با سهام شرکت های بورسی تحت مالکیت دولت قابل مبادله است و این اقدام به عنوان بخشی از تعهد دولت مبنی بر کاهش تدریجی مالکیت خود در شرکت ها قلمداد شده است.
شرکت ها نیز به اجرای نوآوری هایی ترغیب شده اند که می تواند از طریق به کارگیری اوراق بهادار مرتبط با سهام، نظیر گواهی اختیار خرید سهام از شرکت^[۴۲] و نیز سهام صندوق های قابل معامله در بورس، موجب افزایش سطح سهام شناور آزاد شود.
هدف از این تدابیر، افزایش مشارکت سرمایه گذاران جزء در بازار سهام و در عین حال کاهش منافع شرکت های سرمایه گذاری وابسته به دولت در شرکت های دولتی، در قبال دریافت واحدهای صندو قهای قابل معامله در بورس، بدون اعمال فشار فروش به سهام مذکور و کل بازار است. این امر به افزایش میزان سهام شناور آزاد و نقدشوندگی شرکت های مربوط کمک می کند(.(IOSCO, 2007
در ایران طی سالهای اخیر سهام شناور آزاد هم به لحاظ علمی و هم از جنبه ضرورت انجام اقدامات عملی برای بالا بردن میزان شناوری سهام در بورس، مورد توجه محققان و نیز دست اندرکاران بازار سرمایه قرار گرفته است. در حال حاضر بسیاری از شرکت ها این حداقل سهام شناور را ندارند و لذا نقدشوندگی سهام برخی از شرکت ها بسیار پایین است و جذابیت خود را برای سرمایه گذاری از دست داد ه اند. در حال حاضر از مجموع شرکت های پذیرفته شده در بورس تقریبا به طور متوسط روزانه تنها سهام ۱۰۰ تا ۱۵۰ شرکت مورد معامله قرار می گیرند.
یکی از مشکلات بازارهای نوظهور از جمله بورس تهران وجود سهام شناور کم می باشد، پایین بودن میزان سهام شناور آزاد امکان دستکاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را افزایش می دهد و می تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی شود که در نهایت منجر به کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه می شود. به همین علت در بسیاری از بازارهای دنیا، شرکت هایی که کمتر از مقدار معینی سهام شناور آزاد داشته باشند، از فهرست شرکت های بورسی حذف می شوند.
بورس تهران از مدتی قبل به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور آزاد شرکت های پذیرفته شده اقدام نموده و شاخصی را مبتنی بر سهام شناور آزاد طراحی کرده است. همچنین با اعمال حجم مبنا سعی می شود در عمل به شرکت هایی اجازه تغییر قیمت داده شود که درصد بالاتری از سهام آنها به صورت شناور آزاد بوده و احتمال بیشتری برای رسیدن به حجم مبنا و تغییر قیمت (مثبت و منفی( داشته باشند.
بر اساس تحقیق جمالی( ۱۳۸۷) در بورس اوراق بهادار تهران در عین حال که میزان سهام شناور آزاد با متغیرهای بازدهی، رابطۀ معنی دار ندارد ولی با متغیرهای نسبت قیمت به درآمد، نقدشوندگی و واریانس بازدهی سهام، رابطۀ مثبت دارد. بر این اساس، فرض وجود رابطه مثبت بین میزان سهام شناور و قدرت نقدشوندگی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد تأیید قرار گرفته است که با نتایج تحقیقات انجام شده در کشورهای دیگر مطابقت دارد.