گونه فرنگی سازی،دراواخردوره صفوی توسط برخی ازنقاشان ایرانی که همچون محمد زمان به اروپارفته بودندنقاشی شدومورداستقبال خریداران این هنرواقع شد(قرارگرفت)اساسا″گونه فرنگی سازی،اززمانی درگل ومرغ سازی ونگارگری ایرانی آغازشدکه باسمه های نقاشی غربی ازطریق دلالان هنری واروپایی هاوارد ایران شدوذوق نقاشان وخریداران نقاشی ایرانی را به خود جلب کرد.
تغییربنیادینی که درگل ومرغ سازی ایرانی به وجود آمدعمدتا″به نوعی نگرش ظاهری به طبیعت وزاویه ی دید،محدودبه گل وگیاه بودواین امرسبب شدتا گل ها وپرندگان بانوعی سایه روشن نقاشی شودوازآنجایی که درآن زمان به هراثری که ازاروپا واردایران می شد تصورمی کردند که ازفرانسه وارد شده”فرنگی”لقب می گرفت.گونه ی شیرازی که عمدتأباآثاراستاد توانمندنقاشی آن دیاریعنی لطف علی شیرازی شناخته می شوند دارای ویژگی هایی است که نه قبل از آن و نه بعد از آن باآن صراحت دیده نشده است.
درشیوه ی زندی گرچه هنوزجلوه های ادبی وعرفانی درساخت قطعات گل ومرغ مشاهده نمی شود اما وجود رنگ های خاص زندی هم چون آبی فیروزه ای،صورتی و زرد باساختارلطیف و ظریف گل ها وپرندگان به این مجموعه از آثار شخصیتی منحصر به فرد می دهد که ازآن به نام گونه ی زندی می توان یاد کرد.
گونه قاجاری باویژگی های ساختاری ومحتوایی خود دارای ویژگی هایی است که ازهمه ی ادوار قبل و بعدازخودکاملا″شاخص است.گل ومرغ سازی دوره ی قاجارهم برروی کاغذوهم به صورت آثارلاکی کارشده که درعین تفاوت ظاهری دارای ویژگی ثابتی است.ویژگی محتوایی آن جنبه ی رجوع به ادبیات عرفانی ایران و بهره گیری ازنوع نگرش ایرانی درنسبت به رابطه ی گل و بلبل است.درتمامی این آثاراغلب پرندگان بلبل ودرنوعی ارتباط عاشقانه با گل دیده می شود.ویژگی کار لاکی به دلیل روغن کمانی که نهایتا″برروی نقاشی زده می شددارای هارمون رنگ گرم بوده که همین امرسبب شاخصه ی جدیدی برای نقاشی ها ی گل ومرغ قاجار گردیده است.
گونه اصفهانی،به مجموعه ی آثاری ازاستادان نگارگراصفهانی گفته می شودکه درساختارگل ومرغ روش جدیدی را ایجاد کردند.مهمترین استاد این روش،مرحوم حاج میرزا آقاامامی است که گل ومرغ های خود را با روش آبرنگ و پرداز های درشت کار می کرد و همین امر سبب شده بودتاصراحت بیشتری نسبت به گل ومرغ های دوره های ماقبل خودداشته باشد.درآثاراین گونه ازگل ومرغ سازی روابط ادبی وعرفانی کمترمشاهده می شود.
گونه تغزلی به مجموعه ی گل ومرغ هایی که توسط استادان معاصرکارشده اطلاق می شود.مجموعه ویژگی آثاراین استادان پرداختن به لطافت وروابط عاشقانه گل ومرغ ودربسیاری ازمواردبهره گیری ازادبیات تغزلی ایرانی است.یکی ازویژگی های این دوره تنوع بسیارزیاددرروش اجرای گل ومرغ هاست.مهمترین استادان گل ومرغ سازمعاصرکه بیشترین و مؤثرترین آثارراابداع کرده اند،شاخص ترین نمونه هارانیزبه وجودآورده اند.استادمحمودفرشچیان ،باشیوه خاص خودهم به صورت مستقل آثارگل ومرغ ازخودبه جای گذاشته وهم دراکثرآثارایشان نقش پرندگان وگلها ورابطه آنها باهم آنقدرچشمگیراست که می توان اکثرآثارایشان رابه نحوی درزمره آثارگل ومرغ تلقی نمود.استادمحمدباقرآقامیری به صورت مستقل گل ومرغ سازی رادردوره ی معاصراحیانمودوشیوه جدیدی دربیان وساختاراین هنرایجادکرد.وی باآموزش گسترده به شاگردان، این هنررادرسطح کشورگستراندوبه جرأت می توان گفت که بیشترین حجم آثارگل ومرغ درکشورمنبعث ازتأثیرات آموزش ایشان دراین زمینه است.

فهرست منابع:
–آغداشلو،آیدین-غضبانپور،جاسم،آقالطفعلی صورتگرشیرازی،سازمان میراث فرهنگی کشور،84
–سیف،هادی،شیدامکتب گل ومرغ بی همتا مجموعه نقاشی های گل ومرغ نگارگران شیرازی،کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان،تهران،1386
–احسانی،محمدتقی،جلدهاوقلمدانهای ایرانی،سپهر،تهران،چاپ اول،1368
–laquar- Islamic art
–خلیلی،ناصر،کارهای لاکی،کارنگ،89
–اینانلو،جهان،صدرالسادات،مهران،گل وبوته درهنراسلامی،انتشارات آستان قدس رضوی،72
–شهدادی،جهانگیر،نقاشی گل ومرغ دریچه ای به زیبایی شناسی ایرانی،انتشارات خورشید،84
–منشی، قاضی احمد،گلستان هنر،کارهای لاکی وگل ومرغ
–دکتررنگچی،غلامحسین،گل وگیاه درادبیات فارسی،موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی72
–پاکباز،رویین،نقاشی ایران ازدیربازتاامروز،نارستان،تهران1379
–شرح مجموعه گل،موزه هنرهای معاصرتهران،انتشارات یساولی،86
–خلج امیرحسینی،مرتضی ،رموزنهفته درهنرنگارگری
–چیو،چوچیان،چین پینگ،چولیونگ،تکنیک نقاشی چینی”گل ومرغ”انتشارات گریفن،82
–وفامهر،مهدی،زندگی وآثارهنری حاج میرزا آقاامامی،طراحان هنر،90
–منتخب آثارنقاشی های لاکی،موزه رضاعباسی،86
–کریم زاده تبریزی،محمدعلی،احوال وآثارنقاشان،چاپ لندن،70-69
–نجفی،سیدمحمدباقر،مصحف ایران،انتشارات آستان قدس،90
–یادبادآن روزگاران،کتابخانه وموزه ملی ملک
–افتخاری،سیدمحمود،نگارگری ایران،سروش،88
–دیسقوریدوس،ترجمه مهران بن منصوربن مهران،الحشایش،دانشگاه علوم پزشکی تهران،نسخه کاخ گلستان
–رستمی،مصطفی،مقاله،طبقه بندی جلدهای روغنی تبریزعصرقاجارازحیث طرح ونقش به کاررفت

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.
ه باتأکیدبرآثارموجوددرموزه قرآن،noormags.com،90
–عطایی،عالیه،پایان نامه کارشناسی،سیرتحول گل درنقاشی ایران ازدوره صفویه تااواخردوره قاجار،دانشگاه شاهد،89
–کریمی ،نرگس،پایان نامه کارشناسی ارشد،بررسی تطبیقی نقاشی های لاکی دوران زندیه وقاجار،تربیت مدرس،89
–رستمی،علیرضا،پایان نامه کارشناسی ارشد،خاستگاه نمادگل ومرغ درنقاشی های دوران صفوی وقاجار،دانشگاه هنراصفهان،89
–سراج،سمانه،پایا نامه کارشناسی ارشد،بررسی نقش ورنگ کاشی های دوران زندیان وقاجاریان درشیراز،دانشگاه شاهد،90

نجیب مایل هروی ، کتاب آرایی در تمدن اسلامی ، مشهد 1372 ش ↑
در اثری از بهرام سفره کش که در نیمۀ اول قرن ١١ ق ( ۱٧ م ) نقاشی شده است ، برای نشان دادن فصل بهار ، انواع گل های بهاری مانند زنبق ، شقایق ، پامچال ، و انواع حشرات . گل صد برگ و درخحتچۀ شکوفه دار نقاشی شده اند دیده می شود ←Soudavar 1992, p ↑
محمدحسین زکی ، چین وهنرهای اسلامی،انتشارات شاد رنگ،84 ↑
فریبا بختیاری،پایان نامه کارشناسی ارشد،گل ومرغ درهنرهای کاربردی ایران(عصرصفوی متأخرتادوره قاجارآغازین)،دانشگاه تربیت مدرس،90 ↑
« هنرمندی که از حقیقت نهفته در زیر شکل های ظاهر نقاشی می کرد ، می بایست “چئی ” یا روح آسمان را در خود می دمید . کسی که به این مرحله می رسید ، حتما سال ها خود سازی را پشت سر گذاشته بود » گاردنر 1365 ، ص 715. ↑
1-جهانگیرشهدادی،نقاشی گل ومرغ دریچه ای به زیبایی شناسی ایرانی،انتشارات خورشید،84،ص 199 ↑
فاطمه رهگذر ، بررسی طراحی پرندگان در نقاشی های قرن 10 و 11 . پایان نامه کارشناسی ، دانشگاه شاهد 80 ↑
به نظر می رسد این سخن باعث شده باشد در فرهنگ اسلامی گل سرخ را گل محمدی نیز بنامند . ↑
به نظر می رسد امکان دارد از این راه دلیل دلبستگی مردم به رنگ سرخی را که در قالیها و پارچه های اقوام گوناگون ایرانی به کار می رود یا در زمینۀ آثار تصویری عصر صفویه در اصفهان دیده می شود توجیه کرد . ↑
گل سرخ در فرهنگ غرب نیز جنبه نمادین دارد . مثلا گل سرخ بی خار به عنوان استعاره برای مریم مقدس به کار می رود . در افسانه های یونایی ، گل سخ برای ونوس ، الهه عشق ، مقدس بود و به دلیل زیبایی در آثار هنری دوران رونسانس به کار می رفت .←Hall1974,p268 ↑
₁www.beytoote.ir ↑
www.wikipedia.ir ↑
رقیه شکیبا –گل و پرنده ، پایان نامه کارشناسی ، دانشگاه شاهد 78 ↑
جهانگیر شهدادی ، نقاشی گل و مرغ دریچه ای به زیبایی شناسی ایرانی ، ص 138. ↑
عالیهعطایی،پایان نامه کارشناسی ،سیرتحول گل درنقاشی ایران ازدوره صفویه تااواخردوره قاجار،دانشگاه شاهد89 ↑
جهانگیر شهدادی ، نقاشی گل و مرغ دریچه ای بر زیبایی شناسی ایرانی ، انتشارات خورشید ، 84 ↑
شهدادی،جهانگیر،نقاشی گل ومرغ دریچه ای به زیبایی شناسی ایرانی،انتشارات خورشید،84 ↑
کریم زاده تبریزی،محمدعلی،احوال وآثارنقاشان قدیم،چاپ لندن،69،ص243 ↑
هنر صفوی ، زند ، قاجار ، ص 37. ↑