۹
۱۰
۱۱
۱۲

۳

۴- کنترل استرس

*توانایی تحمل استرس
*کنترل تکانه

۱۳
۱۴
۱۵
۱۶

۴

۵- خلق عمومی

*شادی
*خوش بینی

۱۷
۱۸
۱۹

۵

جدول ۳-۲: تخصیص سوالات پرسشنامه مطابق با بهره گرفتن از بیمه عمر

بیمه عمر

سوالات

مزایا و پوشش ­های بیمه عمر

۲۰ الی ۴۰

۳-۷- روایی یا اعتبار پرسشنامه^[۷۴]
مفهوم روایی به این سؤال پاسخ می­دهد که ابزار اندازه ­گیری تا چه اندازه می ­تواند خصیصه مورد نظر را بسنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه ­گیری نمی­ توان به دقتِ داده ­های حاصل از آن اطمینان داشت (سرمد و دیگران، ۱۳۷۷). در واقع اهمیت روائی از آن جهت است که اندازه ­گیری­های نامناسب و ناکافی می ­تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد(خاکی، ۱۳۷۸).
در این تحقیق قبل از طراحی پرسشنامه، بررسی دقیق و کاملی در خصوص رابطه هوش هیجانی با بیمه عمر از طریق مطالعه کتب، مقالات و تحقیقات گوناگون انجام گرفت و در نهایت به پرسشنامه استاندارد بررسی هوش هیجانی بار- آن (EQ-i) دست پیدا نمودیم، لذا شاخص­ های مورد استفاده از پیشینه­ی نظری قابل قبولی برخوردار بود. پیش از این نه نوع مطالعه روایی بر روی این پرسشنامه انجام شده است : روایی صوری، محتوای عاملی، سازه همگرا، واگرا، گرو ملاک، تشخیصی و پیش بین.
این مطالعات روایی مخصوصاً به منظور بررسی اینکه آیا به نظر می ­آید (روایی صوری) که سوالات بخش­های عمده حیطه­ی هر مقیاس و حدود مقیاس را در بر دارند: (روایی محتوا)، و مشخص کردن این امر که ساختار اصلی پرسشنامه تا چه حد تایید می­ شود: (روایی عامل)، تعیین اینکه خرد
مقیاس­ها تا چه اندازه سازه مورد نظر را اندازه می­گیرند، نه چیز دیگر را : (روایی سازه، همگرا، واگرا و گروه مرجع)، سنجش قابلیت پرسشنامه در تشخیص و شناسایی افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند از افرادی که هوش هیجانی پایین دارند : (روایی تشخیصی)، و اینکه آیا می­توان رفتارهای هوشمندانه هیجانی را در آینده پیش ­بینی کرد : (روایی پیش­بین) انجام شده ­اند (بار- آن وهمکاران، ۲۰۰۰). از بین روایی­های ذکر شده برای (EQ-i) پژوهش­های زیادی روی روایی سازه صورت گرفته و نتایج روایی سازه (EQ-i) را با چند پرسشنامه نشان داده است، مانند: پرسشنامه افسردگی بک (۱۹۸۷) ؛ پرسشنامه کنار آمدن استرس (اندلر و پارکر ۱۹۹۰) ؛ پرسشنامه شخصیتی آیزنک (۱۹۷۵) ؛ پرسشنامه هوش هیجانی میر، سالووی و کارسو ؛ پرسشنامه چند وجهی شخصیت مینه سوتا MMPI (1989) ؛ پرسشنامه ۵ عاملی(NED) (1991) ؛ پرسشنامه ۱۶ عاملی شخصیتF P16 (1970) ؛ مقیاس فرا خلق صفت (۱۹۹۵)؛ مقیاس آلکسی تایمیای تورنتو (۱۹۹۴) ؛ چک لیست ۹۰ نشانه ایSCl-90 (1973) ؛ مقیاس خود سنجی افسردگی زونگ (۱۹۶۵)، (بار- آن و همکاران، ۲۰۰۰).

لذا می­توان گفت که این پرسشنامه کاملاً استاندارد و از نظر روایی مورد تأیید می­باشد. لکن به دلیل تعدد تعداد سؤالات در این پرسشنامه (حدود ۷۰ سؤال) و دشواری تجزیه و تحلیل و به­کار­گیری
آن­ها از یک سو و عدم تخصیص زمان از جانب پاسخ دهندگان جهت پاسخ گویی به این تعداد سؤال از سوی دیگر، با نظر استاد گرامی راهنما قرار بر این شد که از هر گویه مهمترین سؤالات انتخاب و مورد پرسش قرار گیرند. بدین منظور پرسشنامه استاندارد هوش هیجانی (EQ-i) در اختیار ۱۵ نفر از صاحب نظران و اساتید مدیریت، علوم رفتاری، آمار و همچنین اساتید راهنما و مشاور داده شد تا پس از بررسی کلیه شاخص ­ها، مهمترین و گویا­ترین سؤالات را مشخص نمایند، تا در نهایت بتوان بر اساس میانگین امتیازات اختصاص داده شده به شاخص ­ها مهمترین آنها را شناسایی نمود. بدین ترتیب در نهایت تعداد ۱۹ سؤال انتخاب و در ادامه نیز جهت ارزیابی وضوح سؤالات و اعتبار معیارهای اندازه ­گیری متغیرها با توجه به پرسشنامه با بهره گرفتن از پیش آزمون در میان نمونه آماری، پرسشنامه از نظر روایی محتوا نیز مورد تأیید قرار گرفت.
۳-۸- پایائی یا اعتماد پرسشنامه^[۷۵]
پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتمادپذیری نیز تعبیر می­ شود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیله اندازه ­گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده است در شرایط مشابه در زمان و مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود؛ به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرارپذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد. یک آزمون زمانی دارای پایایی است که نمره ­های مشاهده شده و نمره ­های واقعی آن دارای همبستگی بالایی باشند؛ به این معنا که چنانچه نمره ­های مشاهده شده و واقعی هر یک از آزمودنی­ها در آزمودنی موجود باشد مجذور همبستگی بین این نمره­ها ضریب پایایی آزمون نامیده می­ شود.
برای اندازه ­گیری پایایی این تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، ابتدا واریانس نمره ­های هر زیر مجموعه سؤال­های پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرده سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می­نماییم.
J = تعداد زیر مجموعه سؤال­های پرسشنامه یا زیر آزمون، = واریانس زیر آزمون j ام، = واریانس کل آزمون .
در این تحقیق در مرحله پیش آزمون، ابتدا تعداد ۲۵ نفر از مشتریان بطور تصادفی انتخاب گردید و پس از توزیع و تحلیل داده ­ها، پایائی پرسشنامه با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ محاسبه گردید. به گفته نونالی اگر آلفای کرونباخ از۷/۰ بیشتر باشد، پرسشنامه دارای پایایی است. البته چرچیل، ستاران و اسلاتر آلفای ۶/۰ را به عنوان مبنای پایایی در نظر گرفته­اند.
مقدار ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده این تحقیق با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS در جداول زیر نشان داده شده است، که چون بالاتر از ۷/۰ می­باشد بنابراین پایایی ابزار اندازه ­گیری در حد بالا تلقی می­گردد.