توفان جنگ میگذرد
پس اینانی که به جا میمانند زندگانند-
زنده
آلوده
گرسنه
حسرت کش مردگان. (همان،ص.۳۸۳)
زخم جنگ روح و جسم کودکان را مورد هجوم قرار داده وآنها را از میان برده است . زخمی در پیشانی و گلوله ای در گلو برای کودکی که هنوز نمیداند نامش چیست ستمی بزرگ است:
کودک
با غنچهی سوزانی از زخم
بر پیشانی
و گلوله تلخی در گلو
در خون تپید
این کودک نامش را هم نمیداند
گلوله هایتان امّا، هزار چشمه ی توفانی در رگهایش گشوده است. (همان،ص.۱۷۳-۱۷۲)
در این جنگ آنچه بیش از همه ذهن شاعر را به خود مشغول میکند، ستمی است که بر کودکان میرود و باعث نابودی آنها میشود. صحنههای دلخراش حاصل تألّم شاعر نسبت به این موضوع است:
آژیز آمبولانس فرو میخوابد
و کودک خاکستر شده
از دریچه
به کوچه
فرو میریزد. (همان،ص.۳۸۷)
۴-۲-۴-۴- وطن
با چنین جو پریشانی میتوان تصوّر کرد که شاعر وطن را چگونه در اشعارش به تصویر میکشد . او از عباراتی همچون«آسمان فلز»، «چینه ی سنگ»، «خاره تشویش»، «دریای گل آلود»، «آفتاب شکسته» و «درخت تگرگ زده» برای توصیف وطن استفاده میکند. این عبارات خود حاکی از پریشانی اوضاع دارد. وطن در این اوضاع بامی دارد که مانند چتر سوراخ در زیر هجوم بارانی از ظلم وجنگ ، امنیتی ندارد:
بامی سرشار بال سوخته قمریان
چتری ،سوراخ سوراخ
در بارانی بی امان . (همان،ص.۱۶۴)
زیبا ترین بخش این سرودهها جایی است که شمس وطن را با صفت «درو شده » در شعرش بکار میبرد سرزمینی که در اثر جنگ همه چیزش را از دست داده است :
چه ناباورانه نگاهم میکند،
وطن درو شدهام. (همان،ص.۱۶۹)
شاعر در میان جریانهای تعهّدگرایانه نسبت به اجتماع خود قرار گرفته است. او در همین زمینه نقشهی ایران را هم بی تفاوت نمیداند بلکه اندوه کشور، نقشه را هم تحت تأثیر قرار دادهاست:
بر سنگ وطن میگرییم
و گربهی اندوه بار
پنجهی کاغذینش را
بر شانهی دریا
جمع میکند. (همان،ص.۳۰۸)
و او دل نگران وطن است که آیا به آرامش میرسد و دوباره رنگ صلح را می بیند؟
دلی نگران
که دریای گل آلود صاف و درخشان شود
دریای نومیدوار
که خار و نمک به چهرهی دل میپاشد
دریای گلآلود وطن!…
چه چاره کنم؟ (همان،ص.۱۶۶-۱۶۵)
اوج فضاسازی شمس آنجاست که لحظهی بعد را لحظهی نابودی وطن میبیند. گویا فاصلهای باقی نمانده که بعد از انسانها وطن نیز دچار زوال شود.
پسرم !
چیز فراوانی از کف ندادهای
تا چند لحظهی دیگر
وطنی نیز
در کنارت
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 07:21:00 ق.ظ ]