فصل اول:
کلیات تحقیق
مقدمه
دنیای رقابتی امروز، تولیدکنندگان محصول و ارائه کنندگان خدمات به سمتی سوق داده تا محصولات و خدمات خود را با کیفیتی بالاتر، مطابق با نیازهای خاص مشتریان و در زمانی کوتاهتر ارائه دهند. شرکتها برای حفظ توان رقابتی خود در این محیط تجاری، به دنبال راه کارهای جدیدی هستند، روشی که بتوان به وسیله آن از ظرفیتها و منابع موجود بیشترین استفاده را نموده و موجودی در گردش شرکت را کاهش دهد. در حقیقت هر شرکت، مجموعه ای پیچیده از گردش فعالیتها و فرایندهای مختلف اطلاعاتی است که این موضوع تحقق اهداف فوق را دشوار میسازد. در نتیجه مدیریت درست فعالیت ها و اطلاعات یک سازمان، تنها راهحلی است که می تواند در دستیابی به اهداف رقابتی یاریرسان باشد. در بیشتر سازمانها، به خصوص کارخانهها و شرکتهای تولیدی، ریشه اصلی مشکلات موجود، فقدان همکاری و هماهنگی در استفاده از منابع در دسترس کارخانه (افراد، اطلاعات، مواد، ابزار) و نیز ضعف مدیریت فرایندهای کاری است. یک مدیریت ضعیف با کاهش سطح کیفیت، سرعت فرایند پاسخگویی به مشتری را کاهش داده و در نهایت به افزایش هزینهها میانجامد. در این صورت، سازمان محکوم به ترک عرصه رقابت خواهد بود.
پیشرفتهای اخیر که در فناوری، نرمافزارهای فناوری اطلاعات[۱] و اطلاعات کامپیوتری مشاهده گردیده، مدیران را قادر ساخته است تا از طریق سیستمهای اطلاعاتی مختلف، در کوتاهترین زمان و با سهولت به داده های مختلف سازمان دسترسی داشته باشند. این داده ها عموماً در سه سطح استراتژیکی، تاکتیکی و عملیاتی وجود دارند.
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
در این میان دو سیستم اصلی شامل مدیریت زنجیرهتأمین و مدیریت برنامه ریزی منابع سازمان از اهمیت خاصی برخوردار هستند و در قلب جریان اطلاعات شرکت قرار دارند. زنجیره تأمین مجموعه ای از تسهیلات و کانالهای توزیعی است که از مواد خام استفاده کرده، آن ها را به محصول نیمه ساخته و یا محصول نهایی تبدیل می کند و محصول نهایی را به دست مشتری میرساند. این زنجیره،سازمان تولید کننده، تأمینکنندگان آن، کانالهای توزیع و فروشندگان محصول را در بر میگیرد.
بر اساس تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی، آن دسته از اطلاعات توسط سیستمهای اجرایی ارائه می شود که امکان بهینهسازی فعالیتهای تولید را از صدور سفارش تا تولید کالاهای نهایی فراهم کند. این سیستمها با بهره گرفتن از داده های جاری و دقیق، فعالیتهای کارخانه را هدایت کرده و به محض وقوع مشکلات، اقدامات لازم به منظور رفع آنها را انجام می دهد. بنابراین با پاسخگویی سریع به شرایط متغیر و متمرکز، کاهش فعالیتهای فاقد ارزش افزوده، عملیات و فرایندهای کارخانه به شکل موازی هدایت می شود.
از این رو سیستم برنامه ریزی تولید، یک سیستم حیاتی در پائینترین سطح کارخانه است که اطلاعات لازم را برای به اجرا درآمدن تولید فراهم می کند. سیستم برنامه ریزی منابع سازمان، یک سیستم واسط بین زنجیرهتأمین و خط تولید کارخانه است که کلیه فعالیتهای برنامه ریزی داخل سازمان تولید کننده را در بر میگیرد.
این تحقیق بر آن است تأثیر پیاده سازی برنامه ریزی منابع سازمان را بر عملکرد مدیریت زنجیرهتأمین مورد ارزیابی قرار دهد.
دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
۱-۱ بیان مسأله
بسیاری از مطالعات، اهمیت سیستم برنامه ریزی منابع سازمان را در اثربخشی عملکرد شرکتها نشان میدهد و به این دلیل است که سیستم برنامه ریزی منابع سازمان یکی از مهمترین پیش نیازها برای رقابت در عرصه تجارت جهانی و به دست آوردن سود رقابتی در این نوع اقتصاد شده است.
عکس مرتبط با اقتصاد
اجرای سیستم برنامه ریزی منابع سازمان منجر به اعمال تغییرات مهم در سازمان است که یکی از نتایج آن هدایت و سازماندهی زنجیرهتأمین آن سازمان می باشد، بنابراین تمامی افرادی که در زنجیره تأمین، به نحوی درگیر هستند، نیاز به درک و فهم این تغییرات دارند. اگر این تغییرات به درستی درک نشود، بر روی عملکرد کسبوکار -که شامل مدیریت زنجیرهتامین نیز می شود- تأثیراتی میگذارد که این موضوع بر عملکرد کلی سازمان تأثیرگذار بوده و سرانجام منجر به شکست سیستم می شود.
از آنجایی که با گسترش و افزایش میزان پیچیدگی اهداف، فرایندها و ساختار سازمانی در صحنه رقابت، سازمان هایی میتوانند به بقاء خود ادامه دهند که نسبت به انتظارات و خواسته های مشتریان و ذینفعان، به نحو مطلوبی پاسخگو بوده و سودآوری و ثروت آفرینی سازمان را- به عنوان شاخص های کلیدی و برتر سازمانی- مورد توجه قرار دهند. تحقق این امر در صورتی امکان پذیر است که سازمان ها از سیستمهای اطلاعاتی که در دنیای امروزی مورد استفاده قرار میگیرند همچون برنامه ریزی منابع سازمان استفاده کرده و تأثیر آن را بر عملکرد کل سازمان علی الخصوص تأمینکنندگان خود مشاهده نمایند.
با توجه به مباحث فوق ضروریست مدیران یک سازمان، تأثیر واقعی سیستم بر عملکرد سازمان و زنجیرهتأمین درک نمایند تا بتوانند احتمال شکست برنامه ریزی منابع سازمان را کاهش دهند.
استفاده از سیستم های اطلاعاتی که بتوانند همه فعالیتها و وظایف موجود در یک سازمان را تحت پوشش قرار داده و اطلاعات لازم و ضروری را به موقع در اختیار استفادهکنندگان آن قرار دهند، از ابزارهای حیاتی در سازمانهای امروزی به شمار میرود. برنامه ریزی منابع سازمان به عنوان ابزار مدیریتی برای یکپارچهسازی منابع سازمان اهمیت شایان دارد.
مدیریت زنجیرهتأمین نیز همچون هر نظام دیگری در رهیافت مدیریتی، به یک نظام سنجش عملکردی در جهت شناسایی موفقیت، تعیین میزان تحقق نیازهای مشتریان، کمک به سازمان در درک فرایندها، کشف دانستههایی که پیش از این سازمانها بدان واقف نبوده اند و در نهایت تحقق بهبودهای برنامه ریزی، نیاز دارند.(مورگان[۲]، ۲۰۰۷)
با توجه به مشکلات بوجود آمده در امر پیادهسازی برنامه ریزی منابع سازمان در صنعت خودرو سازی ایران و عدم موفقیت خودروسازان در این زمینه، ما را بر آن داشت تا در این تحقیق تأثیر این سیستم را بر روی عملکرد زنجیرهتأمین آنها بسنجیم و در صورت امکان دلایل عدم موفقیت را موشکافی نمائیم.
سیستم برنامه ریزی منابع سازمان دارای ماژولهای بسیاری مانند حسابداری، اقتصادی، منابع انسانی و … می باشد. مدیریت زنجیرهتأمین نیز یکی از این ماژولها میباشد. ماژول مدیریت زنجیره تامین در برنامه ریزی منابع سازمان خود دارای زیرماژولهایی از قبیل یکپارچه سازی، مدیریت مواد، برنامه ریزی تولید،کنترل و مدیریت جریان کار میباشد. ما در این تحقیق تأثیر هر کدام از ماژولهای مذکور را بر عملکرد زنجیرهتأمین خواهیم سنجید.
حسابداری
در راستای بهبود عملکرد زنجیرهتأمین از طریق استفاده صحیح و مناسب از سیستم برنامه ریزی منابع سازمان می توان از طریق بررسی تأثیر برنامه ریزی منابع سازمان بر عملکرد زنجیرهتأمین در سازمانهایی که در آنها برنامه ریزی منابع سازمان به اجرا در آمده تلاش نمود.
هر کدام از زیرماژولهای برنامه ریزی منابع سازمان بر قسمت های مختلفی از عملکرد زنجیرهتأمین تأثیر دارد که ما تأثیر هر کدام از ماژول هارا (به صورت مجزّا) بر عملکرد زنجیرهتأمین خواهیم سنجید. هر کدام از ماژولهای برنامه ریزی منابع سازمان در مدیریت زنجیره تامین می تواند بر هزینه های موجودی، هزینه های عملیاتی، کیفیت محصولات، بهبود میزان پاسخگویی به تغییرات، انتقال اطلاعات دقیق و به موقع، ارسال به موقع کالاها، بهبود پاسخگویی به مشتری، سطح رضایت مشتری، گردش جریان اطلاعات سریع، شبکه شدن سیستمهای اطلاعاتی در زنجیرهتأمین و یکی شدن برنامه ریزی تولید و زمانبندی تأثیر بگذارند.
۱-۲ ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
هرکس که اندکی با برنامه ریزی منابع سازمان آشنایی داشته باشد به خوبی می داند که مدیریت منابع سازمان در کمپانیهای امروزی امری حیاتی است و مسلماً یک سیستم برنامه ریزی منابع سازمان مناسب می تواند کمک شایانی به مدیران در جهت کنترل و مدیریت این منابع باشد. ایدهآل هر مدیری است که بتواند نسبت به وضعیت تمامی منابع و دارایی های سازمان، در زمانی کوتاه و با دقت بالا، آگاهی یابد و تحقق این مهم نیازمند سیستمی است که برای تصمیم گیری در باب این منابع کمک رسان باشد.
یک سامانه برنامه ریزی منابع سازمان می تواند تمام موارد فوق را پوشش دهد، با این وجود این سیستم برای بعضی از سازمانها چیزی جز هزینه و آشفتگی به دنبال نخواهد داشت. این قبیل سازمان ها پس از صرف هزینه های هنگفت برای خریداری و نصب سیستم برنامه ریزی منابع سازمان قادر نخواهند بود از مزایای آن، به نحو شایسته استفاده کنند.
پیادهسازی این سیستم در یک سازمان تولیدی، ارتباط تنگاتنگی با زنجیره تأمین دارد که این مهم در سالهای اخیر، از سوی بسیاری از محققان مورد توجه قرار گرفته و تحقیقات وسیعی پیرامون ارتباط این دو مقوله با یکدیگر و شیوه عملکرد این دو، صورت پذیرفته است.
بررسی ارتباط و تأثیر این دو مبحث بر یکدیگر ما را به درکی صحیح از نقاط قوت و ضعف موضوع رسانده و مدیران و مسئولان صنعت خودرو سازی را در اخذ تصمیماتی شایسته یاری می نماید.
۱-۳ اهداف تحقیق
۱) بررسی تأثیر پیاده سازی برنامه ریزی منابع سازمان بر عملکرد زنجیره تأمین.
۲) بهبود عملکرد زنجیره تأمین با بهره گرفتن از پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان .
سازمان یا سازمانهایی که این تحقیق در آن انجام می پذیرد، می توانند از طریق نتایج این تحقیق در جهت بهتر شدن استفاده از سامانه برنامه ریزی منابع سازمان خود و همچنین استفاده از این سیستم در جهت بهبود عملکرد زنجیره تأمین بهره گیرند.
۱-۴ فرضیه ها
فرض اصلی
برنامه ریزی منابع سازمان بر عملکرد مدیریت زنجیره تأمین تأثیر دارد.
فرضیه های فرعی
یکپارچه سازی بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر دارد.
مدیریت مواد بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر دارد.
برنامه ریزی تولید بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر دارد.
کنترل بر بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر دارد.
مدیریت جریان کار بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر دارد.
۱-۵ روش پژوهش
الف: نوع روش تحقیق:
روش این تحقیق برای اهداف از نوع کاربردی می باشد. در مرحله اجرا از تحقیق پیمایشی استفاده می شود. داده ها از طریق روش توصیفی جمعآوری خواهد شد.
ب: روش گردآوری اطلاعات:
روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی می باشد.
پ: ابزار گرداوری اطلاعات:
پرسشنامهای در بین مدیران، افرادی که در واحدهای سیستم های اطلاعاتی مدیریت و زنجیرهتامین سازمان مشغول به کار بوده و کسانی که با سیستم برنامه ریزی منابع سازمان در ارتباط هستند توزیع می شود. پرسشنامه برای برنامه ریزی منابع سازمان از ۵ منظر تهیه شده و پرسشنامه دیگری نیز عملکرد زنجیرهتأمین را مورد پرسش قرار می دهد. در ادامه این تحلیل و بررسی، تأثیر برنامه ریزی منابع سازمان از منظر هریک از ماژول ها و در نتیجه تأثیرکل سیستم برنامه ریزی منابع سازمان بر عملکرد زنجیرهتأمین مورد سنجش قرار می گیرد.
ت: روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
جامعه آماری این تحقیق کلیه افرادی هستند که در سیستم برنامه ریزی منابع سهیم بوده و با این سیستم و کاراییهای آن آشنایی دارند. برای اینکه تأثیر برنامه ریزی منابع سازمان را از پنج بعد بر روی عملکرد زنجیرهتأمین بسنجیم از روش آماری رگرسیون استفاده می کنیم که ماژولهای سیستم برنامه ریزی منابع سازمان در زنجیرهتأمین یعنی یکپارچهسازی، مدیریت موجودی، مدیریت برنامه ریزی تولید،کنترل و مدیریت جریان مواد متغیر های مستقل و شاخص های عملکردی زنجیرهتأمین متغیر وابسته می باشد.
۱-۶ تعریف اصطلاحات و متغیرها
تعریف برنامه ریزی منابع سازمان: برنامه ریزی منابع سازمان یک راه حل مبتنی بر فناوری اطلاعات است که تمام منابع سازمان را توسط یک سیستم به هم پیوسته با سرعت، دقت و کیفیت بالا در کنترل مدیران سطوح مختلف سازمان قرار میدهد تا به گونه ای مناسب فرایند برنامه ریزی و عملیات سازمان را، مدیریت نمایند. (اسکندریان، بهرام فر،۱۳۹۱)
تعریف عملکرد مدیریتزنجیره تأمین: مقصود از عملکرد زنجیره تأمین، تولید محصول با هزینه کمتر و تحویل به موقع محصول به مشتری و افزایش سطح رضایتمندی اوست. (چورپا و میندل[۳]، ۲۰۰۷)
در این راستا، برخی از راهبردهای زنجیره تأمین از قبیل تسهیم اطلاعات، یکپارچگی فرایند های سازمانی،کاهش تغییرات در زنجیرهتأمین، افزایش نرخ پاسخدهی به مشتریان و استفاده از نظامهای اطلاعاتی سازگار، موجب افزایش عملکرد زنجیرهتأمین میگردد.(تقوا، جعفریان، ۱۳۹۱)
تعریف یکپارچگی: یعنی چند سیستم در کنار یکدیگر قرار گرفته و به صورت واحد مدیریت شوند.(سواد کوهی، ۱۳۸۸)
تعریف برنامه ریزی تولید: مدلسازی و ارائه یک برنامهتولیدی برای یک سیستم بر اساس میزان تقاضا، محدودیتهای تولید، انبار، بودجه و … است. (صالح شطاط، ۲۰۱۲)[۴]
تعریف کنترل: کنترل عبارتست از فرایند تحت نظر قرار دادن فعالیت ها، به منظور حصول اطمینان از این که آنها همانگونه که برنامهریزى شده اند، انجام مىپذیرند؛ و نیز اصلاح کردن انحرافات قابل ملاحظه و مهم .(صالح شطاط، ۲۰۱۲)
تعریف مدیریت مواد: هدف اصلی مدیریتمواد این است که اولا در هنگام نیاز مواد و قطعات به مقدار نیاز موجود باشد ثانیا مقدار کالا و قطعات به مقدار مناسب باشد.(متقی، ۱۳۸۸)
تعریف مدیریت جریان کار: از نظر مدیریتی، مدیریت فرایندهای کسبوکار را میتوان مجموعه ای از متدولوژیها، تکنیکها و ابزارها جهت پشتیبانی از تحلیل و بهبود فرایندهای کسبوکار دانست.(صالح شطاط، ۲۰۱۲)
فصل دوم:
ادبیات موضوع
مقدمه
در سالهای اخیر، شرکتها با نرخ بیسابقهای، کارکردهای استراتژیکی خود را یکپارچه ساختهاند. ابتکارات جدید در برنامه ریزی منابع، تجارت الکترونیک و گستردگی زنجیرهتأمین، تمایل شرکتها نسبت به یکپارچگی کارکردهای استراتژیک کسبوکار را برانگیخته است.
برنامه ریزی منابع سازمان ومدیریت زنجیرهتامین در بین قسمت های مختلف صنایع الکترونیکی و بخشهای توزیع، عمومیت و رشد یافته است.این تحقیق دو مفهوم مهم از کارکردهای کسبوکار در شرایط تکامل آنها را و نیز عملکرد و پیشرفتهای جاری آنها را مورد بررسی و آزمون قرار می دهد.
بخش اول : برنامه ریزی منابع سازمان [۵]
۲-۱ تعریف سیستمهای ERP
برنامه ریزی منابع سازمان، یک نرمافزار جامع سیستم مدیریت کسبوکار میباشد که همه فعالیتها، فرایندها و اطلاعات را بین دپارتمانهای مختلف یکپارچه می کند.(صالح شطاط، ۲۰۱۲)[۶]
برنامه ریزی منابع سازمان یک سیستم اطلاعاتی قابل تغییر و تنظیم است که تمام قسمت های مختلف و اطلاعات و فرایندهای شرکت را یکپارچه می‌کند.(کومار و هیلزگرسبرگ، ۲۰۰۰)[۷]
انجمن کنترل تولید و موجودیآمریکا[۸]، برنامه ریزی منابع سازمان را به صورت زیر تعریف می کند:
