۴-۸۶- دنیا قرارگاه عاشقان نیست ۱۰۹
۴-۸۷- نرسیدن به وصال از کوتاهی عاشق است ۱۰۹
۴-۸۸- آدم بالغ نظر رو به سوی عشق حقیقی دارد ۱۰۹
۴-۸۹- اشارتهای عاشقی ۱۱۰
۴-۹۰- تماشای معشوق عاشق را از دیدن همه چیز بی نیاز می کند ۱۱۰
۴-۹۱- شادی و غم در نظر عاشق یکی است ۱۱۰
۴-۹۲- سخن همراه با عشق باید باشد ۱۱۱
۴-۹۳- تاثیر متفاوت عشق ۱۱۱
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۴-۹۴- هر سینه ای طاقت عشق را ندارد ۱۱۱
۴-۹۵- عشق با تن آسانی نمی سازد ۱۱۱
۴-۹۶- عشق با دلهای بی کینه و روشن ایجاد می شود ۱۱۱
۴-۹۷- عشق شراکت پذیر نیست ۱۱۲
۴-۹۸- لزوم پیر و راهنما در عشق ۱۱۲
۴-۹۹- عشق و رحمت جاویدان ۱۱۲
۴-۱۰۰- فقط عشق قابل دل بستن است ۱۱۲
۴-۱۰۱- عشق و ریا ۱۱۲
۴-۱۰۲- عشق و استغنا ۱۱۳
۴-۱۰۳- عشق مستلزم معرفت و آگاهی ۱۱۳
۴-۱۰۴- سیاهی خط و خال معشوق یادآور سیاهی کعبه ۱۱۳
۴-۱۰۵- دیدار معشوق ۱۱۳
۴-۱۰۶- معشوق ظاهر کننده عشق ۱۱۳
۴-۱۰۷- روی گرداندن از عاشق سزاوار نابودی ۱۱۴
۴-۱۰۸- عاشق از یار عنایت می خواهد ۱۱۴
نتیجه گیری ۱۱۵
فهرست منابع ۱۱۷
چکیده انگلیسی ۱۱۸
چکیده
در پایان نامه ی پیش رو ،عشق و وابسته های آن در دیوان صائب تبریزی شاعر نام آور سبک هندی ، مورد بررسی قرار گرفته است . بدین سبب ابتدا ابیاتی که واژه ی عشق به طور مستقیم در آن موجود بوده است ، از دیوان شاعر استخراج شد .سپس مفاهیم عشق که در برخی ابیات یافت شد، جمع آوری گردید .سپس بعد از طبقه بندی به استنباط آنها اقدام شد . بی تردید بررسی مفهوم عشق در دیوان صائب تبریزی که از پرکارترین شاعران ادب فارسی است، از ضرورت ویژه ای برخودار است .به این سبب نگارنده اهتمام خود را بر انجام چنین پژوهشی مصروف کرد . روشن است که نتیجه ی بدست آمده از این تحقیق می تواند به درک و دریافت بهتر اشعار صائب از یک سو و آگاهی بهتر نسبت به مفاهیم گوناگون عشق از دگر سو کمک می کند.
واژگان کلیدی : سبک هندی، شعر ، صائب تبریزی ، ، عشق حقیقی و مجازی
فصل اول
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
پیشینه تحقیق
فرضیات
اهداف تحقیق
روش تحقیق

مقدمه

در ادبیات فارسی برای بیان مفهوم عشق واژگان زیادی به چشم می‌خوردکه برخی از آنها از زمان های دور وجود داشته‌است . در متون اوستا و در گاثاها بارها ازمهرودوستی سخن به میان رفته ودرمتون بجای مانده از زبان پارسی میانه هم وجود دارد. واژگانی مانند آغاشه که در اشعار رودکی دیده می شود. مهر و عشق و آغاشه و شیفتگی و ایشکای و دلدادگی و شیدایی و سودا همه از واژگانی هستند که در ایران زمین برای پدیده عشق به کاررفته یا می‌روند. در متون نظم هم، بخشی از داستان‌های شاهنامه یا اشعار نظامی گنجوی و خواجوی کرمانی، عیوقی، جامی، وحشی بافقی، اهلی شیرازی و … به بیان داستانهای عاشقانه پرداخته اند. بسیاری شعرا هم به بررسی ماهیت عشق، در حالتی جدا از اوصاف صوفیه پرداخته اند. مانند حافظ، سعدی، باباطاهر و رودکی که هم غزل و رباعی عاشقانه و سوزناک دارند و هم به بررسی ماهیت و کارآمدی عشق پرداخته‌اند.
عارفان در ادبیات صوفیانه که راه رسیدن به خدا را در پاکی و محبت می دانستند، برای رسیدن به این هدف و جدایی از دنیا، علاقه‌های ذاتی به خدا را در درون خود می‌پروراندند و به حالتی از جذب در راه حق می‌رسیدند که به آن عشق الهی می‌گفتند . اشعار بی شماری در همین مورد سروده شده که در آنها معشوق ، خدا بود. ابوسعید ابوالخیر، عطار، سنایی، مولوی و… از این دسته شاعران هستند. پاره‌ای از شاعران مدیحه سرا درباری در وصف ممدوحان خود، از عبارات و مثل‌های عاشقانه زیادی استفاده نموده‌اند. انوری، عنصری، عسجدی، فرخی سیستانی هم از این گروه هستند .
عشق دریایی است بی‌کران، موضوعی که هر چه درباره آن گفته آیدکم و ناچیز خواهد بود. چنان‌که مولوی می‌گوید:
هر چه گویم عشق را شرح و بیان / چون به عشق آیم خجل باشم از آن (مولوی، ۱۳۸۳ :۷۱ ).
بیشتر شعرا عشق را محبت و دلبستگی مفرط و شدید معنی کرده‌اند. « برخی عشق را به عشق حقیقی و مجازی تقسیم بندی نموده ، معتقدند چون عشق بر اساس کمال است، پس معشوق حقیقی همان کمال مطلق خواهد بود؛ اما در سریان عشق، در قوس نزول و صعود، طبعاً عشق هم دارای مراتب و درجات شده ؛ عاشقها و معشوقه ها هم متفاوت خواهند بود و عشق برای هر موجودی، نسبت به کمال آن موجود جلوه‌گر می‌شود. از آنجا که هر کمالی نسبت به کمال بالاتر از خویش ناقص است، عشق در هر مرتبه‌ای به مرتبه بالاتر از آن تعلق خواهد گرفت و چون بالاترین مرتبه کمال، کمال حضرت حق است ، پس معشوق حقیقی، ذات حضرت حق بوده و عشق حقیقی عشق به ذات او خواهد بود و بقیه عشقها و معشوقها به صورت مجازی و واسطه مطرح خواهند شد.» ( زرین کوب، ۱۳۸۸ :۹۳ ).
مفهوم عشق در شعر و ادب فارسی، در میان شاعران مختلف کم و بیش مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است و پژوهش گران و نویسندگان مختلفی، به مطالعه و تحقیق در این باره پرداخته و از دیدگاه های مختلف ، مفهوم عشق در اشعار شاعران ، در بسیاری از سبک های شعری مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است .در میان سبک های مختلف شعر فارسی، می‌توان گفت که سبک هندی و شاعران این سبک همواره به مفهوم عشق به عنوان یک مولفه مهم، توجه خاص داشته اند و این واژه را در اشعار خود بکار برده اند . لذا عشق در سبک هندی و اشعار این سبک از ادب فارسی، از نمود خاصی برخوردار بوده است و بر همین اساس و با توجه به اینکه صائب تبریزی یکی از معروف ترین شاعران سبک هندی است، پژوهشگر این رساله بر آن است تا به بررسی مفهوم عشق در اشعار این شاعر بزرگ و استخراج معانی و ویژگیهای مورد نظر وی در این خصوص بپردازد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

بیان مسئله :

یکی از مهمترین مولفه های موجود در اشعار شاعران مختلف، عنصر عشق است. در سبک های مختلف شعری، مقوله عشق با دیدگاه های متفاوت موردبررسی قرار گرفته است. سبک هندی نیز از این قاعده مستثنی نبوده است . شاعرانی نظیر صائب تبریزی، بیدل دهلوی، کلیم کاشانی، محتشم و … همواره عشق را به عنوان مساله ای در خور توجه قرار داده اند.
در این میان، صائب تبریزی ،عشق را با دیدگاه ویژه خود، به همراه سایر متعلقات مورد بررسی قرار داده است و پژوهشگر، در این پایان نامه به دنبال جستجو و استخراج ویژگیهای مورد نظر صائب است .
۱-۳- اهمیت تحقیق :
پیرامون زندگی اندیشه و سبک صائب تبریزی، سخن فراوان گفته شده است . دیوانش را بارها و بارها تصحیح کرده و از آن گزیده ها ساخته اند . اعتقادات، باورها و نازک خیالی های او، در دفتر های جداگانه جمع آوری شده و بسیاری از ادیبان و سخن سنجان، به کرات به شرح شعرهایش پرداخته و در شناساندن پند و حکمت و کنایه و ضرب المثل های اشعارش، زحمت فراوان متحمل شده اند ، ولی تا کنون کمتر کسی به واکاوی مفهوم عشق در دیوان بزرگ وی پرداخته است . البته در برخی از مقالات، به مفهوم عشق از منظر صائب نگاهی گذرا شده است؛ اما اینکه تمامی دیوان این شاعر بزرگ در این خصوص ، مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته باشد، کار چندانی به عمل نیامده است؛ لذا انجام چنین پژوهشی می‌تواند در ایجاد نگاهی ژرف و علمی به دیوان و اشعار وی و نوع نگاه و اندیشه این شاعر بزرگ، به عشق و مفاهیم وابسته آن از اهمیت برخوردار باشد.
۱-۴- پیشینه ی تحقیق :
پژوهش های بسیار زیادی در خصوص مفهوم عشق و مفاهیم وابسته آن در شعر و ادب فارسی، از سوی پژوهشگران و ادیبان انجام گرفته است . به جرات می‌توان گفت که در این خصوص مقالات و منابع علمی بسیار زیادی وجود دارد که هر کدام از آنها به بررسی مفهوم عشق در اشعار شعرای مختلف با سبک های شعری و ادبی متفاوت پرداخته اند . مانند بررسی تحلیلی عقل و عشق در اشعار مولانا از محمد رضا نصر اصفهانی .کتب قدیمی مثل رساله ی عشق ابن سینا ، ترجمه ی رساله ی قشیریه ،سوانح العشاق احمد غزالی که به بیان مفاهیم متعدد عشق پرداخته اند ؛ولی متاسفانه در خصوص موضوع مورد بررسی این پژوهش یعنی مفهوم عشق در دیوان صائب تا آنجا که با جستجو در سایت های مختلف و کتب کتابخانه های متعدد برای نگارنده مشهود است؛ تا به حال تحقیق درخوری انجام نگرفته است .البته در برخی از مقالات، کتب و رساله های دکتری گاهی به مبحث عشق از دیدگاه صائب با استناد به برخی از اشعار وی اشاراتی شده است؛ اما تحقیق و پژوهشی مستقل که بر پایه واکاوی کل دیوان این شاعر بزرگ انجام شده باشد، وجود ندارد.
۱-۵- سوالات تحقیق