:
به کتاب مقدس ۶۵
مقدمه ۶۸
بخش اول ۷۱
۱-شیوه ارجاعات بیرونی قرآن ۷۶
۲-ارجاعات مختلف و متفاوت به کتب مقدس ۷۶
۳-ارجاع به ادیان و کتب شرقی و غربی ۷۶
۴-ارجاع به مکاتب توحیدی و غیرتوحیدی ۷۶
۵- ارجاع مستند به سنن گذشته و یا غیر مستند به سنن گذشته ۷۷
بخش دوم:‌گونه شناسی ارجاعات قرآنی ۷۷
۱-بازخوانی کتاب مقدس ۷۷
۲-تاویل به پیامبر و اهل بیت( ع) ۷۸
۳-انکار یهود دلیل تغییر احکام ۷۹
۴-بشارت به پیامبر آخر الزمان ۸۱
۵-شک در قتل عیسی ۸۶
۶-تایید تورات توسط انجیل ۸۹
۷- رد باورهای نصاری ۸۹
۸-مذمت احبار و رهبان ۹۱
۹-سنت تشکیک در صدق گفتار فرستادگان خدا ۹۲
۱۰-آخرت شناسی و حاکمیت مومنان بر زمین ۹۴
۱۱-غیبدانی و غیب گویی پیامبران ۹۵
۱۲- عهد بنی اسرائیل با خدا ۹۷
۱۳- تابوت عهد ۱۰۱
۱۴-۱ روزه در آئین یهود ۱۰۱
۱۴-۱-۱ روزه‌های واجب ۱۰۲
۱۴-۱-۲ روزه‏های مستحب ۱۰۳
۱۴-۱-۳-آداب و شرایط روزه ۱۰۴
۱۴-۲ آیین مسیحیت ۱۰۴
۱۴-۲-۱ روزه‌های مرسوم کاتولیک‌ها ۱۰۵
۱۴-۲-۲روزه در میان ارتدکس‌ها ۱۰۶
۱۴-۲-۳ روزه در میان پروتستان‌ها ۱۰۶
۱۴-۳-روزه در میان مومون‌ها ۱۰۶

فصل اول:

کلیات

مقدمه

مسیحیت و اسلام از لحاظ پیروان در شمار بزرگترین ادیان هستند. در این دو دین تمامی فرق و مذاهب از گذشته تا به امروز سعی در نمایش حقانیت خود داشته اند و در این مسیر مهمترین ابزار اثبات حقانیت از خلال کتاب مقدس و متون دینی بوده است. نقش پر رنگ کتاب مقدس در هر دینی بر کسی پوشیده نیست و به بیانی جامع می­توان مدعی شد که کتاب مقدس ستون محوری خیمه هر دینی است.
بنابر این، تحقیق در زمینه کتب مقدس و مفاهیم مورد استفاده در این کتب از اهمیت بسزایی برخوردارند. این نکته وقتی دارای اهمیتی دوچندان می­گردد که دین پژوهان واژه یا مفهومی مشترک را در چند کتاب مقدس مشاهده کنند. زیرا این مساله این سوال را در اذهان می­پروراند که با وجود مفاهیم مشترک حقانیت از آنِ کیست؟ و یا اینکه چگونه دو یا چند متن مقدس که هر کدام مدعی هستند که منحصرا از سوی خدا آمده­اند با دیگر متون مشابهت دارند؟ با توجه به این مسالهافتن موارد و مفاهیم مشابه در این کتب و نیز واکاوی و بررسی معانی آنها امری مطلوب و بلکه مورد نیاز است.
علاوه بر اینکه تحقیق در این زمینه راه را بروی تکرار جنگ­های صلیبی و برخوردهایی از این دست قطعا بسته و یا ناهموار می­ کند. از سویی دیگر برای گفتگوهایی مانند گفتگوی تمدن­ها و ادیان، اساسی­ترین نیاز، شناخت ادیان از مفاهیم مورد بحث و چالشی­ای است که بکار می­برند.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

بیان مساله

این امر مسلمی است که پژوهش­های کاربردی مساله­مدار هستند، بدین معنی که تمام فرایند پژوهش از اولین گام­های مشاهده تا آخرین مراحل نتیجه ­گیری می­باید حول محور یک یا چند مساله دور بزند. بنابر این روشن کردن مساله در یک تحقیق علمی کاربردی یکی از ضروری ترین و اولین گام­های پژوهش است. اگر مساله خوب روشن یا تبیین نشود، تمام مراحل بعدی فرایند تحقیق از جمله جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری دچار اشکالات و نواقصی خواهند شد که ناشی از خود آن مراحل نیست، بلکه ناشی از روشن نبودن و بیان نادرست مساله است. بنابر این شاید اغراق نباشد که بعضی محققان معتقدند که خوب و درست روشن کردن مساله معادل نیمی از فعالیت­های پژوهشی است.[۱]
این پژوهش نیز یک تحقیق مساله­محور کاربردی است که درصدد واکاوی و کنکاش در «ارجاعات قرآن به عهدین» در قرآن بوده و مورد استفاده پژوهشگران ادیان و حوزه های علمیه اسلامی و مسیحی می‌باشد.
با توجه به اینکه بیشتر آراء مفسرین که ذیل آیات مربوط به «ارجاعات قرآن به عهدین» در قرآن در تفاسیر مختلف شیعی و سنی طرح شده ­اند مبتنی بر ظنیات بوده و بدون بررسی کتاب مقدس یهودی و مسیحی است، و تشتت آراء مفسرین مسیحی در معناشناسی و ریشه­یابی ارجاعات موجود، و نیز موجود نبودن یک بررسی تطبیقی در این زمینه، پژوهشگر درصدد بررسی این مساله برآمد که ارجاع قرآن به عهدین به چه معناست، در قرآن به لحاظ مصداقی چند دسته ارجاع به عهدین وجود دارد و چه ربط و نسبتی بین عهدین مذکور در قرآن و عهدین مورد نظر مسیحیان و یهودیان وجود دارد؟

اهمیت موضوع

علیرغم ریشه­دار بودن بحث­ها و گفتگوهای ادیانی، مفسرین قرآن از گذشته تا به امروز با مصادیق و مفاهیمی از این دست که چالش‌های بزرگی را پیش روی دین پژوهان قرار داده، به سادگی برخورد داشته اند و در طول تاریخ، جز موارد اندکی، درصدد حل چالش­های موجود بر نیامده­اند.
این در حالی است که یکی از کلیدی­ترین مفاهیم در قرآن همین مفهوم عهدین بوده و در آن ارجاعات فراوانی به عهدین به چشم می‌خورد. این ارتباط وثیق میان قرآن و عهدین در طول تاریخ هماره موجب بحث و بررسی­هایی شده و نحوه ارتباط قرآن با این کتب را به چالش کشیده است.
آراء مفسرین اسلامی که در این زمینه اندکی تامل کرده ­اند نیز، هرگز قدمی رو به جلو بشمار نیامده است و مساله را همچنان بدون پاسخ رها کرده است. بنابر این به نظر می­رسد که وجود پژوهشی از این دست برای بررسی ریشه­ای این مساله ضروری است، بلکه گرهی از این موضوع مبهم بگشاید.
البته درباره عهدین و ریشه ­های زبان­شناختی، فلسفی و الهیاتی آن بویژه در منابع انگلیسی و لاتین به وفور پرداخته شده است. اما نکته‌ای که حائز اهمیت است اینکه در منابع فارسی جای خالی این پژوهش احساس می­ شود؛ بویژه اینکه بررسی­های صورت گرفته همگی یا بیشترشان با دو نگاه درون دینی و یا برون دینی صورت گرفته­اند. پژوهش­های درون دینی صورت گرفته نیز با پس زمینه ­های مسیحی انجام شده است.
آنچه سبب پرداختن به این مفهوم در میان الهی­دانان، مورخان و فلاسفه گشته، بیشتر ارائه مصداق و نیز مفهوم نوینی است که این عبارت با برداشت­های متالهین مسیحی جلوه آن شد. بسیاری از الهیدانان از گذشته تا به امروز بر این باور بودند که این ارتباط گویای نوعی وابستگی قرآن به این کتب است. برخی دیگر نیز معتقدند که قرآن در این گونه از روایات خود با هدف کلی خود که همانا هدایت بوده، توجه نموده است.
اما آنچه بر مزیت پژوهش حاضر می­افزاید، علاوه بر فقدان پژوهشی اینچنینی در زبان فارسی، بررسی معناشناسانه ارجاعات در قرآن است. زیرا قرآن در موارد زیادی به کتب مقدس عهد قدیم و عهد جدید ارجاع داده است و با یک بررسی معناشناسانه می­توان به تفصیل و با دقت محققانه گونه­ های استفاده قرآن از عهدین و ارجاعاتش را دسته بندی نمود و آن را در مسیر کلی هدایت قرآن تبیین نمود.
علاوه بر این، اینکه قرآن در میان پیامبرانی که از آنها یاد می­ کند صرفا به عهدین ارجاعات فراوانی داشته است، بسیاری از اذهان را به این سمت معطوف کرده که: آیا قرآن نیز موید دیدگاه مسیحی و کتاب مقدسی درباره کتاب مقدس و حجیت آن است؟ این سوال و سوالاتی از این دست نشانگر اهمیت بیش از پیش بررسی حاضر است.
باید دانست که در این مسیردشواریهایی نیز وجود دارد مثل اینکه این پژوهش در نوع خود از معدود آثاری است که با رویکرد معناشناختی به مطالعه ارجاعات قرآن به عهدین می ­پردازد. در نتیجه دست کم در استفاده از منابع تحقیقی اسلامی ممکن است فقدان‌هایی رخ دهد که این مشکل پژوهشگر در پرداختن به مساله اش را دشوارتر خواهد ساخت. علاوه بر این باید در نظر داشت که بیشتر آثاری که در این زمینه تالیف شده ­اند، از پیش­داوری مصون نمانده­اند و استخراج موادی که مطابق با اصول و مبانی پژوهش منصفانه است، بر دشواری کار خواهد افزود.

اهداف تحقیق

پس از انجام تحقیق فوق انتظار می­رود که گرهی از ابهامات پرشمار پیرامون ارجاعات موجود در قرآن گشوده شود و مسیر را برای دین­پژوهان دیگر و بویژه مفسرین اسلامی هموارتر سازد. در حقیقت از نگاه علمی هدف مهمی که این پژوهش به دنبال آن است، نگاهی معناشناختی به یک موضوع مهم در دو دین اسلام و مسیحیت است تا امکان فهم درست و صحیح و نیز همه جانبه آیاتی از قرآن که به کتاب مقدس یهودی و مسیحی اشاره دارند، فراهم شود.

قلمروی تحقیق

قلمروی موضوعی این پژوهش واکاوی و کنکاش در معناشناسی و گونه شناسی ارجاعات موجود در قرآن به عهدین است و قلمرو و گستره آن نیز شامل قرآن و کتاب مقدس و نیز سنت تفسیری مورد پذیرش حداکثری در میان این دو دین است. گستره زمانی تفاسیر نیز از صدر مسیحیت و اسلام تا کنون را شامل می­ شود. گرچه به عهد عتیق و تفاسیر یهودی نیز اشاره­ای گذرا خواهد شد.

سوال­های تحقیق

این پژوهش همانند همه پژوهش­های توصیفی کیفی لزوما سوال شخصی ندارد، با این حال محقق درصدد کنکاش در معناشناسی و گونه شناسی ارجاعات موجود در قرآن به عهدین، بدنبال پاسخ به سوال­های زیر است:

۵-۱- پرسش اصلی:

معنای ارجاع در قرآن چیست و قرآن در ارجاعاتش چه نظری راجع به عهد قدیم و عهد جدید دارد؟

۵-۲- سوال­های فرعی:

ارجاعات قرآن به تورات و عهد قدیم چگونه و در چند دسته است؟
قرآن در این ارجاعاتش حجیت این کتب را چگونه می­بیند؟
ارجاعات قرآن به عهد جدید و کتاب مقدس مسیحی چگونه و در چند دسته است؟
آیا منظور از عهدین موجود در قرآن همین عهدین فعلی است؟
جهت گیری­های قرآن در این ارجاعات چیست؟

تعریف مفاهیم و واژه­ های تحقیق

۶-۱- قرآن:

قرآن نام کتاب آسمانی مسلمانان است که طی بیست و سه سال بر پیامبر خاتم حضرت محمد ص نازل شده است. این کتاب مشتمل بر ۱۱۴ سوره است که هر سوره نیز حاوی قطعات کوچکتری بنام آیه می­باشد.