۵/۷۲

فوق‌دیپلم

۲

۵%

لیسانس

۹

۵/۲۲

همان طور که در جدول ۴-۳ مشاهده می‌شود ۵/۷۲ از آزمودنی‌ها دارای تحصیلات دیپلم، ۵% آن‌ ها دارای تحصیلات فوق‌دیپلم و ۵/۲۲ آن‌ ها دارای تحصیلات لیسانس بودند.

۳-۴- ابزار گردآوری داده‏ها

دادها با استفاده ‌از مطالعات کتابخانه‌ای و تکمیل پرسشنامه به دست می‌آید.
پرسشنامه سازگاری بل[۹۲]: این پرسشنامه شامل ۱۶۰ سؤال در ۵ سطح اندازه‌گیری جداگانه سازگاری شخصی و اجتماعی ‌است که در این مطالعه سطح سازگاری اجتماعی با ۳۲ سؤال استفاده شده است.روایی این پرسشنامه از طریق ‌انتخاب هر یک از بخش‌ها در محدوده­ای که اختلاف آن‌ ها بین ۵۰% بالایی و پایینی در توزیع نمرات بزرگ‌سال مشهود بوده‌ به دست آمده است. ضریب اعتباران‌ را در مقیاس اجتماعی بهرامی با اجرا بر روی ۲۰۰ نفر که به صورت تصادفی انتخاب شده ­اند به روش آلفای کرونباخ ۸۹% گزارش کرده است.نمره‌گذاری پرسشنامه بل به راحتی از طریق کلید مربوط به هر یک از زمینه‌های سازگاری به دست می‌آید، جمع نمرات حاصل از کلید سؤالات وضعیت سازگاری فرد را نشان می‌دهد­ (به علامت سؤال نمره‌ای تعلق نمی‌گیرد). ­در زمینه پرسشنامه سازگاری اجتماعی پرسشنامه فوق نمره بالا نشانه دوری و کناره‌گیری از تماس اجتماعی است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
[۹۳]: این پرسشنامه توسط لازاروس و فولکمن تهیه شده است که شامل ۶۶ ماده است که ۸ روش مقابله‌ای را در نظر می‌گیرد. مقابله‌ی رویارویی­، مجموعه رفتارهای تهاجمی است که توسط افراد جهت‌ مشکل به کار می رود و متضمن درجاتی از ابراز خصومت و بکار بردن ریسک در عملکردهاست. خویشتنداری، مجموعه‌ی عکس‌العمل­ها که واکنش‌های احساساتی افراد را به هنگام برخورد با منبع ایجاد کننده‌ی مشکل و ممانعت از ابراز این عکس‌العمل‌ها توسط افراد را در بر می‌گیرد.دوری گزینی یا فاصله‌گیری: مجموعه‌ی رفتارهای شناختی را ذکر می‌کند که‌ یا گروه در دوری از منبع در جهت کاهش اهمیت آن بکار می‌برند. جستجوی حمایت‌های اجتماعی: تلاش‌های‌ برای کسب حمایت اطلاعاتی و حمایت‌های ملموس حمایت‌های عاطفی را باز گو می کند. مسئولیت‌پذیری: واکنش‌هایی که پذیرش نقش فرد در ایجاد مشکل را از طریق تلاش‌های مداوم او در اصلاح موقعیت موجود نشان می‌دهد. فرار-اجتناب: افکار آرزومندانه یا کوشش‌های رفتاری در جهت فرار یا اجتناب از موقعیت مشکل زا را توصیف می‌کند و شامل گریز از موقعیت است. مشکل‌گشایی برنامه ­ریزی شده: مجموعه‌ی افکار و کوشش‌های سنجیده و متمرکز برخورد با مشکل‌ با به‌کارگیری رویکردهای تحلیل گرایانه برای مشکل‌گشایی می‌باشد. ارزیابی مجدد مثبت: مجموعه‌ی تلاش‌هایی است که در جهت ایجاد مفاهیم مثبت با توجه به درجه تکامل فردی اطلاق می‌گردد. این روش ممکن است ابعاد مذهبی را شامل شود.
این الگوهای هشت‌گانه به دو دسته‌ی روش‌های مسئله مدار­(حمایت اجتماعی، مسئولیت‌پذیری، مشکل‌گشایی برنامه‌ریزی‌شده و ارزیابی مجدد مثبت) و هیجان مدار (رویارویی، دوری گزینی، فرار-اجتناب وخویشتنداری) تقسیم شده است (لازاروس و فولکمن،۱۹۸۵). لازاروس ثبات درونی ۷۹% تا ۶۶% a= را برای ‌هر یک از روش‌های مقابله‌ای گزارش کرده است.
آلفای کرونباخ برای راهبرد مقابله‌ای کل ۸۶%، مقابله‌ی متمرکز بر هیجان ۷۲% و برای متمرکز بر مسئله ۷۹% است (مسلمی، ۲۰۰۴­) پرسشنامه‌های پژوهشی در دو نوبت ‌(اجرای هر پرسشنامه در یک نوبت) و پس از جلب رضایت بیمار اجرا خواهد شد. هر دو آزمون به صورت انفرادی اجرا می‌شود.برای کاهش اثر خستگی دریک گروه از بیماران ابتدا پرسشنامه شخصیتی نئوو در برخی دیگر راهبردهای مقابله‌ای اجرا می‌شود.در مرحله دوم نیز به این پژوهش عمل می‌شود.آزمودنی‌ها در پاسخ به آزمون کاملاً آزاد بوده ‌و هر جا تمایل به ادامه کار نداشت می‌تواند همکاریش را قطع کند.

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

۳-۵- شیوه‌ی اجرای پژوهش

در این پژوهش بعد از مشخص کردن گروه نمونه که به صورت تصادفی صورت گرفته است از همه افراد نمونه که شامل گروه‌ و کنترل می‌باشد پس از توضیحی کوتاه راجع به آزمون‌ها یک پیش آزمون گرفته شده و سپس برای گروه‌ درمان انفرادی صورت گرفته است و پس از اتمام جلسات درمانی از هر دو گروه آزمودنی‌ها پس آزمون گرفته‌شده است.
درمان روانشناختی ‌مورد استفاده در این جلسات روان‌درمانی مبتنی بر طرحواره می‌باشد که شامل ۸ جلسه است که خلاصه جلسات در زیر بیان می‌شود.
جلسه اول:
در این جلسه چون جلسه آغازین می‌باشد برقراری رابطه درمانی که یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های این مدل درمانی می‌باشد متمرکز است؛ و پس از رابطه درمانی مصاحبه تشخیصی بالینی می‌باشد.
جلسه دوم:
در جلسه‌ دوم ضمن مرور کلی جلسه قبل وارد مرحله‌ی سنجش و آموزش می‌شویم. در مرحله اول، طرحواره درمانگر به بیماران کمک می‌کند تا طرحواره‌های ناسازگار خود را بشناسند و به ریشه‌های تحولی طرحواره ها در دوران کودکی و نوجوانی پی ببرند.
جلسه سوم:
در جلسه سوم که ادامه جلسه قبل می‌باشد به شرح زیر است.
در این مرحله، مدل طرحواره‌ها را به بیماران آموزش می‌دهیم و بیماران یاد می‌گیرند سبک‌های مقابله‌ای ناکارآمد (تسلیم، اجتناب‌ جبران افراطی) خود را بشناسند و ببینند چگونه پاسخ‌های مقابله‌شان باعث تداوم طرحواره‌های آن‌ ها می‌شوند. همچنین، بیماران آشفته، راجع به ذهنیت‌های طرحواره‌ای، مطالبی را یاد می‌گیرند و به آن‌ ها کمک می‌کنیم تا ببینند چگونه ذهنیتی، جایگزین ذهنیت دیگر می‌شود.
جلسه چهارم:
مرحله تغییر می‌باشد؛ که در این مرحله درمانگر بسته به نیازهای بیمار، راهبردهای شناختی، تجربی، رفتاری‌ و غیره فردی را در هر جلسه به گونه انعطاف‌پذیر به کار می‌گیرد؛ که راهبردهای شناختی باعث می‌شود بیماری که اعتقاد به درستی ‌طرحواره‌هایش دارد و این دلیل تغییر نکردن آن است و به همین علت مصرانه دیدگاه تحریف‌شده‌ی خود را حفظ‌میکند، بیمار با بکار گیری تکنیک­های شناختی یاد می‌گیرد، در مقابل طرحواره ها استدلال کند و در سطح منطقی، اعتبار طرحواره ها را زیر سؤال ببرد. بیماران تمام شواهد تأیید کننده ورود کننده‌ی طرحواره‌هایش را به کمک درمانگر فهرست کرده و آن‌ ها را ارزیابی می‌کنند.
جلسه پنجم:
در این جلسه درمانگر با بهره گرفتن از تکنیکهای تجربی بیمار را به مبارزه با طرحواره‌های ناسازگار خود وادار می‌کند. بیماران با بهره گرفتن از تکنیک­های تجربی مثل تصویرسازی ذهنی و برقراری گفتگو، خشم و ناراحتی خود را نسبت به حوادث دوران کودکی‌شان ابراز می‌دارند.
جلسه ششم:
در این جلسه که ادامه جلسه پنجم می‌باشد درمانگر با بهره گرفتن از تکنیک های تجربی به روند درمان ادامه می‌دهند تا جایی که بیمار در سطح مطلوبی از استفاده از طرحواره‌هایش قرار بگیرد یا به نوعی دیگر از طرحواره‌های ناسازگار خویش استفاده نکند و به شناسایی و حل آن‌ ها قبل استفاده مسلط شود
جلسه هفتم:
در این جلسه درمانگر با بهره گرفتن از الگو شکنی رفتاری علاوه بر دو تکنیک قبلی استفاده می‌کند؛ که به شرح زیر می‌باشد
درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا برای جایگزین نمودن الگوهای رفتاری سازگار تر و جدیدتر به جای پاسخ‌های مقابله‌ای ناکارآمد، تکالیف خانگی رفتاری را طرح‌ریزی نمایند. بدین ترتیب، بیماران آمادگی این را پیدا می‌کنند که بفهمند‌ به حال چگونه با انتخاب افراد خاصی به عنوان شریک زندگی، دوست، همکار یا از طریق تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی، طرحواره‌های خود را تداوم می‌بخشیدند. همچنین یاد می‌گیرند دست به انتخاب‌های سالم تری بزنند تا الگوهای خود -آسیب‌رسان زندگی قدیمی‌شان را بشکند.
جلسه هشتم:
در این جلسه که ادامه جلسه قبل می‌باشد دوباره تمرین رفتاری برای تداوم رفتار سالم صورت می‌گیرد و به طور کلی جمع‌بندی از جلسات قبل صورت می‌گیرد هم به وسیله درمانگر هم به وسیله بیمار؛ و خاتمه جلسات درمانی.
ملاحظات ‌اخلاقی: با توجه به اینکه این پژوهش در مراکز درمانی سرپایی نگه دارنده متادون صورت گرفته است، به تمام آزمودنی‌ها اطمینان داده شده است که اطلاعات هویتی آن‌ ها شامل نام و نام خانوادگی به صورت کاملاً محرمانه باقی می‌ماند و هیچ‌گونه استفاده از اطلاعات آن‌ ها نخواهد شد.

۳-۶- روش تجزیه و تحلیل داده‏ها

در این تحقیق از تحلیل مانوا استفاده شده است در این پژوهش متغیرهای مستقل عضویت گروهی در دو سطح آموزش و کنترل الگوهای ارتباطی بوده است. متغیرهای وابسته میانگین نمرات راهبردهای مقابله‌ای و سازگاری‌ اجتماعی بوده متغیرهای کنترل بین آزمون‌های راهبردهای مقابله‌ای و سازگاری اجتماعی بوده است. در این تحلیل نمرات پیش آزمون کنترل گردیده است، یعنی تأثیر آن از روی میانگین‌ها و پس آزمون برداشته شده و سپس‌ تعدیل شده مقایسه گردیدند با توجه به اینکه متغیرهای جمعیت شناختی سن والدین، سن فرزندان، تحصیلات والدین، تعداد اعضای خانواده و طول مدت (ازدواج) رابطه‌ی معنی‌دار با پس آزمون نداشتند، لذا نیازی به کنترل آن‌ ها نبوده است.
داده‌ها علاوه بر استفاده از روش‌های آماری توصیفی شامل: (میانگین، نما، مدو میانه) و با بهره گرفتن از آزمون t تست وابسته و تحلیل مانوا با کمک نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل خواهد شد