۳- حقوق تطبیقی ۵۶
ب) تجزیه و تحلیل ۵۷
نتیجه ۶۴
ج) مصداق های مورد تردید (بهره برداری نامشروع از اضطرار) ۶۴
۱- پیشینۀ بحث در فقه ۶۶
۲- حقوق معاصر ۶۹
نتیجه ۷۰
سوءاستفاده از اضطرار در فقه امامیه ۷۴
نظر مشهور ۷۵
استناد به حدیث رفع ۷۶
استناد به قاعده انصاف ۷۷
استناد به روایات ناظر به نهی بیع با مضطرین ۷۸
دیدگاه امام خمینی (ره) ۷۸
نتیجه ۸۳
فصل سوم : ۸۷
ضمانت اجرای حقوقی سوءاستفاده ۸۷
از وضعیت اضطراری طرف قراداد ۸۷
طرح بحث وتقسیم مطالب ۸۷
ضمانت احترقی سوء استفاده از اضطرار ۸۸
۱- نظریه صحت قرارداد ۸۸
۲- نظریه عدم نفوذ قرارداد ۹۰
۳- نظریه بطلان قرارداد ۹۸
۴- نظریه صحت قرارداد با حق تعدیل یا ابطال ۹۹
۵- نظریه صحت قرارداد با حق خیار ۱۰۷
نتیجه ۱۱۴
نتیجه گیری ۱۲۹
۳- حقوق ایران ۱۳۴

 

چکیده:

اضطرار از باب افتعال و از ریشه ضرر به معنای مجبور شدن ، درمانده شدن و بیچارگی می باشد . اضطرار در لغت و در اصطلاح به معنای اجبار و فشار درونی ناشی از اوضاع و احوال نامطلوب است ، که معلول عوامل اقتصادی ، اجتماعی یا حوادث غیر مترقبه می باشد .
عکس مرتبط با اقتصاد
امروزه به دلیل بالارفتن هزینه های زندگی باعث می شود که افراد جامعه دست به فروش اموال خود بزنند مثلاً خانه یا اتومبیل خود را برای امرار معاش یا ترخیص فرزند خود از بیمارستان بفروشند در نهایت معامله ای صورت می گیرد که با شکل سنتی این نوع قراردادها متفاوت می باشد .
و این نوع معاملات فاصله ی بین طرف ضعیف و قدرتمند اقتصادی را بیشتر و بیشترمی کند و به علت قرار گرفتن مقدار زیادی از سرمایه ها در دست قدرت های اقتصادی باعث می شود که از اضطرار طرف مقابل سوءاستفاده کنند و قراردادهایی را با شروط ناعادلانه به آن ها تحمیل کنند و شخص مضطر بنابر ضرورت مجبور به پذیرش چنین قراردادهایی شود و هدف از این پایانن نامه بررسی نفوذ یا عدم نفوذ چنین قرارداد هایی ناشی از سوءاستفاده طرف قدرتمند اقتصادی از طرف شخص مضطر می باشد گرچه معاملات شخص مضطر صحیح و نافذ می باشد ولی نافذ دانستن سوءاستفاده از چنین معاملاتی با عدالت سازگار نیست و بدین ترتیب باید راهکاری برای احقاق حق شخص مضطر از جمله قائل شدن حق فسخ قرارداد برای وی درنظر گرفته شود .
واژگان کلیدی :
۱- اضطرار ۲- سوءاستفاده ۳- مضطر ۴- قرارداد ۵- شروط ناعادلانه

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

مقدمه

 

الف _ بیان مسئله

امروزه شکل جدیدی از قرارداد ها به وجود آمده که کارفرمای قدرتمند که دارای قدرت برتری هستند قراردادهایی را تهیه و مفاد و شروط قرارداد را پیشنهاد می کنند و به عموم عرضه می دارد و طرف دیگر بنا بر ضرورت مجبور به پذیرش تمام شروط پیشنهادی می شود ، این حالت موجب شکاف عمیقی بین طبقات قدرتمند و ضعیف می گردد . اضطرار در لغت از مستر باب افتعال از واژه ضرر و به معنای ناچار شدن ، ناگزیر شدن ، بیچاره شدن و بی پناه ماندن است . وضعیت اضطراری حالتی است که یکی از طرفین قرارداد ممکن است به علت اوضاع و احوال نامطلوب و نیاز مبرم اجتماعی یا شخصی او به تعهدات طرف دیگر ناچار به انعقاد قرارداد گردد . امروزه به دلیل بالا رفتن هزینه های زندگی ممکن است کسی ناچار به فروش اموال خود جهت ترخیص فرزند خود از بیمارستان گردد . روشن است فشار این معامله در شرایط اضطراری با نوع سنتی آن قابل مقایسه نمی باشد .
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
از طرف دیگر با توجه به سرمایه های سرگردان در دست بعضی از اشخاص و بحران اقتصادی حاکم بر جامعه ممکن است از موقعیت مضطر سوءاستفاده گردد .
آنچه برای ما در این تحقیق حائز اهمیت است نفوذ یا عدم نفوذ این نوع معاملات می باشد و بررسی آنکه علم یا عدم ضضعلم طرف معامله از اضطرار شخص مضطر و سوءاستفاده از آن تا چه اندازه در صحت معامله موثر است .

 

ب _ پرسش اصلی تحقیق(مسأله تحقیق):

۱ – ایا همانند وضعیت اضطرار ساده ، قرارداد در فرض سوءاستفاده طرف قرارداد از اضطرار طرف دیگر قرارداد صحیح و نافذ است یا اینکه به جهت عناصر دیگر ،قرارداد حکمی متفاوت پیدا می کند ؟
۲- طرف مضطر از چه حمایتهای حقوقی می تواند برخوردار باشد ؟
۳ در مواردی که طرف دیگر وضعیت اضطراری را به عمد ایجاد می کند تا مضطر را به پذیرش معامله ای نا عادلانه سازد کدام ادله می تواند مورد استناد قرار گیرد ؟

 

ج _ سوابق مربوط

تا کنون تحقیق مستقلی که سوءاستفاده از اضطرار طرف قرارداد را بررسی کرده باشد ارائه نشده لذا تحقیق پیشرو از این نظر اهمیت دارد که در حد توان تمامی موارد را مطرح و راه حل های حقوق و مشروع جهت حمایت از حقوق مضطر بیان میشود.

 

د _ فرضیه های تحقیق

۱ – سوءاستفاده از اضطرار طرف قرارداد حد اقل در بعضی موارد می تواند عقد را غیر نافذ و منوط به رضایت بعدی مضطر کند .
۲ – طرف مضظر می تواند به دادگاه صالح مراجعه کرده تقاضای ابطال یا تعدیل قرارداد ناعادلانه را بکند .
۳-معامله یاد شده مشمول حکم (لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل ) و حکم عام لا ضرر است .

 

ه _ اهداف تحقیق

حمایت از حقوق شخص مضطر
جلوگیری از بهره کشی قدرت های اقتصادی از طبقات ضعیف
جلوگیری از نفوذ چنین قراردادهایی با سوء نیت

 

و _ هدف کاربردی تحقیق

جلوگیری از سوءاستفاده کارفرماها در قراردادهای الحاقی

 

ز _ جنبۀ نوآوری وجدیدبودن تحقیق

موضوع یاد شده در ادبیات حقوقی ما به طور مستقل و مستوفی مورد بررسی قرار نگرفته است هر چند در نظام کامن لا پرونده های متعددی در این مورد مورد رای دادگاه ها قرار گرفته است که مطالعه تطبیقی در این خصوص و بومی ساختن مباحث می تواند به غنای حقوق داخلی کمک کند .

 

ح _ نوع روش کار

روش تحقیق تحلیلی ،توصیفی و روش گرد آوری مطالب ، کتابخانه ای می باشد .
طرح پژوهش نظری وکاربردی است .
ابزارگردآوری اطلاعات(،مصاحبه،مشاهده،آزمون ،فیش،جدول،نمونه برداری وبانک های اطلاعاتی وشبکه های کامپیوتری وماهواره ای وغیره):
استفاده از مقالات و سایت های حقوقی مرتبط
قراردادها با سوءاستفاده از وضعیت مضطر موجب نابرابری اقتصادی و بهره کشی از طبقات ضعیف می گردد و این با عدل اجتماعی و شکل سنتی قرارداد ها در تضاد است و این تحقیق در جهت رفع این معضل اجتماعی و اقتصادی و حمایت از حقوق مضطر می باشد و روش کار تحلیل منطقی که با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای مطالب فقهی و حقوقی را جمع آوری و توصیف و تجزیه و تحلیل می گردد.

 

 

 

فصل اول

 

کلیات

 

طرح بحث وتقسیم مطالب

فصل اول این پایان نامه تحت عنوان کلیات در دومبحث بررسی خواهد شد :مبحث اول اختصاص به مفاهیم و عناصر تشکیل دهنده ی ان ها وتاثیر اضطرار بر اراده در مقایسه با اکراه دارد و در مبحث دوم به مبانی حمایت از طرف مضطر به عنوان مصداقی از طرف ضعیف قرارداد می پردازد ، که نگارنده مفهوم اصل مذکور را در گفتار اول وگفتار دوم به ترتیب نتایج وقلمرو ان را مطرح نموده است.

 

تعریف اضطرار

« اضطرار » در لغت عرب، به عنوان مصدر باب افتعال از ریشه «ضَرَ، یضُرَ ضَرَاً» و به معنی محتاج بودن، درمانده و ناچار بودن و مجبور شدن آمده است[۱].
صاحب نظران دربارۀ مفهوم اضطرار اختلاف نظر دارند. اغلب استادن فرانسوی در نوشته های خود، اضطرار را یکی از حالات مختلف اکراه دانسته و آن را تحت عنوان اکراه ناشی از مقتضیات خارجی[۲] یا اکراه ناشی از حوادث مورد بررسی قرار داده اند.
در بعضی تعریف های ارائه شده از اضطرار و در مقام بیان تمایز اکراه و اضطرار، بر این امر تأکید شده است که در اضطرار برخلاف اکراه، تهدید خارجی وجود ندارد، بلکه اوضاع و احوال و شرایط درونی است که شخص را وادار می کند، به رغم میل باطنی خود، عملی را انجام دهد[۳]. در نتیجه، عدم رضایت را بایستی یکی از ارکان تحقق اضطرار بدانیم.
اضطرار، ممکن است از وضعیت اقتصادی، اجتماعی، جسمی، عواطف و احساسات شخص مضطر یا حوادث طبیعی و غیرمترقه ناشی شود. چنانکه می دانیم ضروری است تهدید در اکراه به صورت مستقیم باشد؛ لذا این امکان نیز وجود دارد که وضعیت اضطراری در نتیجۀ فشار و تهدید غیرمستقیمی به وجود آید که به شخصی تحمیل شده است، و این شخص برای احتراز از اثر این تهدید، ناچار از انجام آن عمل شود، این وضعیت را نیز بایستی اضطرار تلقی کرد [۴]، مگر اینکه تهدید انجام شده، عرفاً مستقیم در نظر گرفته شود.
لذا آنچه اضطرار را از اکراه متمایز می کند، وجود فشار بیرونی مستقیم در اکراه است؛ چنانکه برخی فقها نیز بیان داشته اند که تفاوت بین اکراه و اضطرار در حدیث رفع این است که اضطرار از عمل کسی ناشی نمی شود بلکه معلول عواملی از قبیل گرسنگی، تشنگی، بیماری و … است[۵]. البته چنانکه اشاره شد، صرف وقوع تهدید از خارج را نمی توان در تحقق اکراه کافی دانست؛ بلکه علاوه بر آن باید مستقیم یا غیرمستقیم بودن تهدید نسبت به انجام عمل را نیز ملاحظه کرد. بنابراین در تعریف اکراه و اضطرار می توان گفت: «اکراه فشار و تهدیدی است که شخص آن را به منظور وادار کردن دیگری به انجم عملی به او وادار می سازد و اضطرار فشار و تهدیدی است که دارای چنین وضعیتی نباشد»[۶]
در میان فقهای امامیه نیز، مرحوم سید محمد کاظم یزدی به این نکته تصریح نموده و در این باره می نویسد:
از اقسام اضطرار، موردی است که شخص، دیگری را وادار به پرداخت مبلغی پول می کند و برای شخص مزبور، راهی جز فروش زمین یا خانه اش وجود نداشته باشد؛ در چنین صورتی وادار نمودن دیگری به خاطر پرداخت مبلغ مزبور است نه فروش خانه (یا زمین) و به حکم ضرورت (اضطرار) است که معاملۀ بین واقع می شود[۷] .

 

تبادل آزادانه اطلاعات که به کمک شبکه گسترده جهانی وب و دیگر فن آوری اطلاعاتی میسر شده است، همه چیزها، از تجارت جهانی گرفته تا برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان را دگرگون کرده است، پژوهش علمی به گسترش فن آوری های جدید و تولید داده و اطلاعاتی منجر می شود که وقتی با این فن آوری ها ترکیب می شود می تواند به طور کلی برای جامعه بسیار سودمند باشد (یونسکو[۱۲]، ۱۳۸۴).
امروزه این باور عمومی در بین مردم جهان است که علم و فن آوری فواید و مزایایی بی شماری را برای نوع بشر در بردارد. هر چند ممکن است عامه مردم جهان تفاوت میان علم و فن آوری را تشخیص ندهد و حتی ارزش و سهم علم را نشناسد و تنها از قبل با ظهور آن در فن آوری به درکی ساده از آن دست یافته اند، ولی به جهان شمولی آن چشم دارد و امید بسته اند. اما متاسفانه به رغم این انتظار، فن آوری که خود محصول جهان شمولیت علم است، هم اینک در اسارت از خود بیگانگی و واگذاشتگی به غیر، گرفتار شده است، چرا که در اختیار عموم مردم دنیا، به عنوان صاحبان واقعی آن، قرار ندارد و فقط در سلطه کشورهای خاصی است. مهجور سازی فن آوری و انزوای آن از زادگاه و پرورشگاه جهانی خود، با توجه به تاثیرات پیشرفت فن آوری و علم بر یکدیگر، پیشرفت علم را نیز در تنگنا قرار داده و نهایتاً جهان شمولیت علم را در هاله ای از ابهام فرو برده است. حاصل این جدایی ناعادلانه، افزایش لحظه به لحظه فاصله عظیم بین کشورهای در حال توسعه است. این فاصله در ابعاد مختلف تا به آن حد تعمیق یافته است که حتی اغلب کشورهای در حال توسعه از انتخاب نوع و نحوه انتقال فن آوری مورد نیاز خود عاجز گشته اند و این فرایند را هم، کشورهای توسعه یافته برای آنان تعیین و مشخص می کنند (فقیه، ۱۳۷۹).
۲-۱-۲- دانشگاه و تولید علم
دانشگاه به محلی اطلاق می­گردد که بر اساس دید اصولی، وارده های آن شامل سرمایه ساختمان، تجهیزات، برنامه، امکانات، نیروی انسانی و نهایتاً جوانانی به نام دانشجوست. کارکرد دانشگاه شامل آموزش، پژوهش، خدمت، انتقال میراث فرهنگی، علوم فنون است. صادره های دانشگاه نیز شامل نیروی انسانی متخصص و ماهر در زمینه های مختلف و همچنین اختراع و اکتشاف و نوآوری علمی و گسترش دامنه علم و دانش است.
تقی پور ظهیر هدف­های اساسی آموزش عالی را به شرح زیر برشمرده است:

 

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

 

ارتقای سطح دانش و معرفت و ابداع دانش نوین

انتقال دانش یعنی آموزش علوم و فنون در سطح پیشرفته

تربیت نیروی انسانی متخصص برای دنیای کار

ارائه خدمات علمی و فنی

فراهم آوردن امکان آموزش مستمر برای دانش آموختگان دانشگاه

تربیت دانشمندان، پژوهشگران و مدیران برای ابداع، توسعه دانش و فن آوری، و هماهنگی فعالیت ها به منظور نوسازی جامعه و ایجاد تغییرات و تحولات عمیق در نظام اقتصادی و اجتماعی جامعه (تقی پورظهیر، ۱۳۷۰).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

 

دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی به لحاظ دارا بودن دانش اعتبار زیادی کسب کرده اند و پویندگان راه علم و ترقی محسوب می گردند. از آنجا که ارتقای فن آوری بر نوعی زمینه سازی علمی در جامعه متکی است، دانشگاه به عنوان بستر واقعی تربیت نیروی انسانی در این رابطه نقشی غیرقابل انکار ایفا می نماید (مردوخی، ۱۳۷۲).
از این رو، امروزه این واقعیت در طیف بسیار گسترده ای پذیرفته شده است که دانشگاه نقش حیاتی و کلیدی در ایجاد تغییرات فن آوری جامعه بازی می کند. بخش اعظم و ملموس این نقش را باید در همکاری مستقیم و غیر مستقیم آنها در گسترش مرزهای دانش از طریق بازنگری مداوم دستاوردهای فنی و علمی دانست (شفیعا، ۱۳۷۲). در غالب کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، حل مسایل و رفع نیازهایی که برای پیشرفت و توسعه ملی لازم است، دانشگاه و دانشگاهیان تحقق بخشیده اند. البته، حصول این مقصود در سایه اصلاح بنیادی دانشگاه و هماهنگ نمودن فعالیت های آن با حرکت به سوی دانش، داشتن نیروی انسانی آشنا به پیشرفت های علمی پیچیده و فن آوری پیشرفته میسر است (کنس[۱۳]، ۱۹۷۷).
به هر حال، دانشگاه ها برجسته ترین سازمان علمی و انسان ساز و مترقی در هر کشور است و مهم­ترین هدف دانشگاه ها تولید و ترویج علم و گسترش تحقیقات است تا به این وسیله ارتباط نزدیکتر با جامعه پیرامون خود برقرار نمایند. در سایه این نگرش امکان بهره گیری هرچه بیش تر از ظرفیت­های بالقوه و فن آوری دانشگاه فراهم ­می­ شود. دستاوردهای دانشگاه از دوطریق فعالیت­های جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد. ابتدا با ارائه خدمات آموزشی، رشد سرمایه انسانی را موجب می گردد، سپس به عنوان یک مرکز تحقیقاتی و در قالب تحقیق و توسعه، امکان بکارگیری دستاوردهای جدید علمی در عرصه های گوناگون به خصوص اجتماعی را فراهم می نماید و باید جهت گیری دانشجویان را به سمتی سوق داد تا با تفکرات خود در حرکت رو به رشد جامعه نقش ویژه ای ایفا نمایند.
۲-۱-۲-۱- اعضای هیات علمی و نقش آنان
اقتصادانان و جامعه شناسان نیروی انسانی متخصص را یکی از مهم­ترین شاخص های توسعه در هر جامعه می دانند چرا که هرگونه پیشرفتی در جنبه های مختلف به کیفیت و میزان منابع انسانی بستگی دارد. از آنجا که تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر مورد نیاز حال و آینده در دانشگاه ها صورت می گیرد، از این لحاظ دانشگاه ها از اهمیت خاصی برخوردارند. به طوری که برخی از کشورها با افزایش کیفی آموزش های دانشگاهی توانسته اند ظرف یک یا دو دهه گام های بلندی در جهت پیشرفت و توسعه بردارند.
عکس مرتبط با اقتصاد
عواملی همچون مدیریت دانشگاه ها، وضعیت معیشتی و حقوق اعضای هیات علمی، وضع اداری و مالی دانشگاه ها، دسترسی به منابع و مآخذ و آخرین پدیده های علمی، حجم کار اعضای هیات علمی، و کیفیت آموزش و سطح علمی دانشجویان ورودی نظام آموزش عالی، از جمله عواملی هستند که در رشد کیفیت علمی اعضای هیات علمی موثرند.
امروزه وقتی موضوع کاهش ارزش کیفی آموزش مطرح می شود، بیشتر نظرها و چاره جویی ها پیرامون اصول برنامه ریزی و شیوه های نظام انتخاب دانشجو دور می زند و نقش آموزش دهنده گنگ یا مسکوت باقی می ماند. درحالی که موفقعیت هر جهش کیفی مستلزم یک کادر آموزشی تواناست که هم در شناخت علوم و هم در بکارگیری شیوه های نوین، ماهر و ورزیده باشد. دانشگاه ها وقتی می توانند در تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص مورد نیاز موفق شوند که خود نیز از کادر آموزشی کارا و متخصص برخوردار باشند. هیات علمی به مثابه قلب دانشگاه می باشد و مهمترین سرمایه آن به شمار می رود ( فرمهینی فراهانی،۱۳۷۳).
دانشمندان در هر جامعه ای جزو افراد عالم و دانای آن جامعه محسوب می شوند. عملکرد اصلی آنان شامل کشف واقعیات جدید در مورد جهان طبیعی، زیستی و اجتماعی، تنظیم معرفت به یک نظام نظری منسجم و کاربرد این معرفت در حل مسائل علمی که در هر جامعه ای انسان ها با آن مواجهند، می باشد (سلیمانی، ۱۳۸۷).
مقام معظم رهبری در دیداری که با استادان در تاریخ ۶/۸/۱۳۸۸داشته اند به بیان نقش استادان در دانشگاه ها پرداخته و نکاتی به شرح زیر بیان کردند:
۱٫ فرماندهی­ و ­­­­طراحی­ کلان
رهبر انقلاب اسلامی ‌از استادان دانشگاه ها ‌به عنوان فرماندهان جنگ نرم و از دانشجویان به عنوان افسران جوان نام بردند و فرمودند: “اگر در زمینه‏های مسائل اجتماعی، سیاسی و مسائل کشور آن چیزهائی که به چشم باز و بصیرت کافی احتیاج دارد، جوان دانشجوی ما، افسر جوان است، شما که استاد او هستید، رتبه بالاترِ افسر جوانید؛ شما فرمانده‏ای هستید که باید مسائل کلان را ببینید؛ دشمن را درست شناسائی کنید؛ هدف­های او را کشف کنید؛ احیاناً به قرارگاه‏های دشمن، آنچنانی که او نداند، سر بکشید و بر اساس او طراحی کلان کنید و در این طراحی کلان حرکت کنید”. ایشان استادی را که بتواند این نقش را ایفا کند، استاد شایسته حال و آینده نظام جمهوری اسلامی دانسته و اضافه کردند که : “توقع از استادان محترم این است که جوان­ها را توجیه کنند و به جای معرفی زید و عمر سیاسی به آنها قدرت تحلیل بدهند (خامنه ای، ۱۳۸۸)”.
۲٫ ایجاد امید
ایشان یکی از وظایف استادان دراین زمینه را دادن توان کار و نشاط به دانشجویان دانسته و راه‌کار آن را ایجاد امید در میان دانشجویان دانستند:
“با امید دادن، با امید بخشیدن، فضای کلاس و محیط درس و دانشگاه را فضای امید کنید، امید به آینده. بدترین بلائی که ممکن است بر سر یک نسل در یک کشور بیاید ناامیدی و یأس است… یأس از آینده سمّ مهلک همه فعالیت­هاست؛ چه فعالیت­های اجتماعی و سیاسی، چه فعالیت­های علمی و پژوهشی. کسانی که کشفیات بزرگ را در زمینه‏های علوم تجربی و دانش­های گوناگون انجام دادند، اگر از نتیجه ناامید بودند قطعاً به اینجا نمی‌‌رسیدند. امید، نیروی عظیمی است که انسان را پیش می‌برد “(خامنه ای، ۱۳۸۸).
۳٫ ایجاد فضای اظهار نظر برای دانشجو
ایشان در ادامه بیاناتشان متذکر شدند که یکی دیگر از کارهائی که باید در زمینه مسائل گوناگون اجتماعی، سیاسی و علمی انجام بگیرد، میدان دادن به دانشجو برای اظهارنظر و تحقق کرسی‏های آزاداندیشی در دانشگاه‏هاست:
“اگر چنانچه بحث­های مهم تخصصی در زمینه سیاسی، در زمینه‏های اجتماعی، در زمینه‏های گوناگون حتّی فکری و مذهبی، در محیط‌های سالمی بین صاحبان توان و قدرتِ بحث مطرح بشود، مطمئناً ضایعاتی که از کشاندن این بحث­ها به محیط­های عمومی و اجتماعی ممکن است پیش بیاید دیگر پیش نخواهد آمد. وقتی که افراد با عامه مردم، مواجه می‌شوند، همه نمی‌‌توانند خودشان را حفظ کنند. مواجهه با عامه مردم، انسان­ها را دچار انحراف‌ و انحطاط‌ و لغزش‌های زیادی می‌کند که متأسفانه ما شاهد بودیم. خیلی از افرادی که شما می‌‏بینید در مواجهه با عامه مردم حرفی می‌زنند و چیزی می‌‌گویند، چه بسا در اعماق دلشان خیلی اعتقادی هم ندارند. به تعبیر بعضی‏ها جوگیر می‌‌شوند؛ این خیلی چیز بدی است”(خامنه ای، ۱۳۸۸).
۴٫ ایجاد محیط معنوی در دانشگاه
به اعتقاد ایشان یکی دیگر از وظایف استادان ایجاد محیط معنوی در دانشگاه‌هاست: “باید محیط دانشگاه، محیط معنویت باشد. این امنیت و احساس امنیتی هم که بعضی از دوستان به درستی بیان کردند، یقیناً با معنویت به دست خواهد آمد. جوان­ها را هر چه می‌توانیم با خدا، با یاد خدا، با توجه به عالم غیب، با تعبد به مبانی و احکام دین و شریعت و تسلیم در مقابل احکام الهی، ظرفیت معنویشان را بیشتر کنیم. جوان ما هرچه بیشتر متعبد، متدین و به یاد خدا باشد و بیشتر به خدا احساس نیاز کند و بیشتر دست نیاز به سوی خدا دراز کند، عمل، رفتار و فکر او، از آسیب کمتری برخوردار خواهد بود و جامعه از او بهره بیشتری خواهد برد” (خامنه ای ، ۱۳۸۸).
امروزه از استادان و اعضای هیات علمی انتظار می رود که مراکز آموزشی و پژوهشی را به صورت فعال درآورند و در راستای اهداف دانشگاه حرکت کنند. رسالت اصلی همه دانشمندان و همه اعضای هیات علمی در جامعه امروز همان اهداف دانشگاه است، یعنی تولید دانش، تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص، و تزریق این نیروها و دانش برای اثر بخشی مثبت در جامعه و برطرف کردن نیازهای جامعه است.

۲-۱-۲-۲- ارتباطا ت علمی
ارتباطات علمی رسمی به اواسط قرن هفدهم میلادی باز می گردد، یعنی زمانی که گروهی از دانشمندان و پژوهشگران با کمک انجمن سلطنتی انگلستان جلسه های منظمی را برگزار می کردند. در این جلسات آزمایشات، مقاله ها و یافته های جدید محققان اعلام می گردید. افراد علاقمند به پژوهش که مجاز به شرکت در این جلسات نبودند از طریق نامه های شخصی که شرح فعالیت های علمی در آنها منعکس می شد از یافته های علمی جدید مطلع می شدند. نامه های مورد اشاره تا مدتی به عنوان ابزاری ارتباطی مطرح بودند. همزمان با افزایش نامه های مبادله شده و نیاز به مبادله سریع اطلاعات علمی، مجله به عنوان ابزاری موثر در جهت مبادله اطلاعات علمی ظاهر گردید. مجله های des scavans journal و philosophical trasactions of the royal sociely of london نخستین مجلاتی بودند که در قرن هفدهم به چاپ رسیدند ( قانع،۱۳۸۳).
ارتباطات علمی واژه‌ای است که مترادف درک عامه از علم به کار می‌رود. ولی کاتاپانو[۱۴] می‌نویسد که واژه درک عامه از علم، به‌لحاظ سیاسی نادرست است و دست‌اندرکاران، واژه‌های ارتباطات علمی[۱۵] یا علم و جامعه را ترجیح می‌دهند. این وضعیت، به‌ویژه در انگلستان و دانمارک شایع بوده است. سیاست‌گذاری ارتباطات علمی و روش عملی آن در جوامع مختلف متفاوت است و تابع تعریف و حدودی‌ است که برای آن مشخص می‌شود. می‌توان گفت ارتباطات علمی، حوزه‌ای است که دو دسته مخاطب متفاوت را در برمی‌گیرد. در یک نگاه، ارتباطات علمی به ارتباطات درون حوزه علمی و روابط میان اصحاب علم اشاره دارد. در نگاه دوم، ارتباطات علمی، علاوه بر ارتباطات اصحاب علم با یکدیگر، به ارتباط علم با عموم و به عبارت دیگر ارتباط حوزه علمی و حوزه عمومی اشاره دارد. آموزش علوم، گفتگو و انتشار نتایج پژوهش‌ها همگی در مقوله ارتباطات علمی جای دارند. در انگلستان ارتباطات علمی عبارت است از تلاش برای یافتن روش‌های افزایش کمک‌های عمومی از اجتماع علمی[۱۶] با ساخت پل‌هایی میان علم و کسانی که از آن منتفع می‌شوند. ارتباطات علمی درباره علم و موضوعات مسئولیت اجتماعی و شهروندی بحث می‌کند (کاتاپانو، ۲۰۰۱). به ‌عبارت دیگر، ارتباطات علمی می‌تواند محدوده‌ای از ارتباطات اعضای حوزه علمی با یکدیگر تا ارتباطات همه اعضای جامعه را در بربگیرد. اما آن‌چه مسلم است، در ارتباطات علمی، پیام، علم است. در یک نگاه تاریخی، می‌توان تعاریف ارتباطات ‌علمی را در دو نوع رهیافت خلاصه کرد که تطور مفهومی آن را نیز نشان می‌دهند: رهیافت اول که افرادی مانند ون سگرن[۱۷] به آن می‌پردازند، حوزه ارتباطات‌ علمی را به مجراها یا وسایل ارتباطی محدود می‌کند. در واقع این نگرش به ارتباطات‌ علمی نشان می‌دهد که انتقال علم، موضوع اساسی ارتباطات‌ علمی است. از این‌ رو در این رهیافت تولید و مصرف علم، در محدوده مطالعاتی ارتباطات‌ علمی قرار نمی‌گیرند. البته این ملاحظه نسبت به ارتباطات‌ علمی در مورد ارتباط میان اصحاب علم، اهمیت زیادی دارد. این رهیافت به ارتباطات ‌علمی را می‌توان مدل اولیه ارتباطات ‌علمی نامید. گویا در این مدل اولیه، افزایش میزان اطلاعات علمی و فن آوری، معادل افزایش درک عمومی از علم و فن آوری دانسته می‌شود. از این‌رو، اولین توجه به ارتباطات‌ علمی، مجرا‌های ارتباطی از قبیل اماکن علمی و رسانه‌های جمعی را در بر می‌گیرد (اجاق، ۱۳۹۰).
رهیافت دوم به ارتباطات‌ علمی، مبتنی است بر همگانی کردن علم. در این رهیافت نسبت به ارتباطات‌ علمی، به مقوله‌های تولید و مصرف علم توجه می‌شود. در این رهیافت در بخش تولید علم، هم تولیدکنندگان و هم محصول تولید شده ـ که همان علم همگانی شده است ـ موضوعات مطالعه هستند. در بخش مصرف نیز مخاطبان و دریافت آنها مطالعه می‌شوند. از جمله افرادی که چنین رهیافتی به ارتباطات ‌علمی دارند می‌توان بوئر[۱۸] و راگنارس دوتیر[۱۹](۱۹۹۶) را نام برد. این دو نفر، سه جزء اصلی ارتباطات ‌علمی را در سه بخش زیر طبقه‌بندی می‌کنند:

 

 

تولید علم همگانی شده که شامل تحلیل نهادی دانشمندان، اهالی رسانه‌ها و سایر فعالان این حوزه و رسالت، وظیفه و انگیزه‌های آنهاست.

محصولاتی که این فعالان، تولید کرده‌اند مانند مواد رسانه‌های خبری، کتاب‌های علمی، نمایشگاه‌ها و غیره.

مخاطبان بخش‌های مختلف رسانه‌ها و دریافت پیام

به هر حال از نیمه دوم قرن بیستم ارتباطات علمی به عنوان یک از سازوکاری­های اصلی موثر بر نهاد علم در کانون مطالعات جامعه شناختی قرار گرفته و در این میان اهمیت آن در تولید دانش مورد بحث و گفت و گو بوده است. در دهه های اخیر با گسترش جامعه اطلاعاتی، توسعه ارتباطات الکترونیک و از بین رفتن محدودیت های فضایی و مکانی در روابط مجازی، مقوله ارتباطات علمی با کاربرد مفاهیم تازه، یک بار دیگر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در این شرایط نیز برخی از صاحب نظران، پیشرفت علم را بازتابی از نظام ارتباطی دانسته و بر این امر تاکید دارند که رشد شتابان علم در جهان کنونی نیازمند شیوه هایی از مبادله دانش است که تحول از سلسله اطلاعات خطی به شبکه ارتباطی تعاملی را ممکن سازند (محمدی،۱۳۸۶).
۲-۱-۳- موانع تولید علم
مهم ترین موانعی که انجام تحقیقات را در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشورهای در حال پیشرفت و تحقق اهداف توسعه ملی را کند و چه بسا غیر ممکن می سازد می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

 

 

کمبود اعتبارات تحقیقاتی

سرمایه ­گذاری هر چه بیش تر در امر پژوهش، علاوه بر کمک به رشد توان علمی و عملی متخصصان و پژوهشگران، عاملی کلیدی در انجام تحقیقات محسوب می گردد. هر چه کشور پیشرفته تر باشد میزان اعتبارات تخصیصی به امر پـژوهش افزون تر می گردد. بر عکس، هر چه جامعه عقب مانده تر باشد توان پرداختن و توجه به لزوم سیاستگذاری و در مواردی عدم درک اهمیت این امر کمتر است (طبیبی، ۱۳۷۳).

 

 

منابع و ابزار تحقیق

در این باره باید به ضعف بنیادهای علمی فن آوری جوامع در حال پیشرفت، کمبود کتب و مجله های علمی کافی، ضعف کتابخانه ها در پاسخ گویی به نیازهای پژوهشگران، کمبود وسایل و تجهیزات نوین اطلاع رسانی و ناتوانی علمی و تجربی کادر کتابخانه در کار با این وسایل، کمبود رایانه و سایر وسایل و ابزار آزمایشگاهی و تحقیقاتی، ناتوانی این ممالک در انتشار نتایج تحققات احتمالی انجام شده و ترجمه و چاپ آخرین منابع علمی و درسی و بالاخره ضعف نظام پستی در عرضه خدمات سریع و مطمئن و ارزان برای بخش پژوهش، عدم وجود فضای مناسب تحقیق، عدم توجه به نوسازی تجهیزات خاص تحقیقاتی، عدم وجود بانک­های اطلاعاتی علمی ملی و مجهز به آمار و اطلاعات مربوط به کشور اشاره نمود (طبیبی، ۱۳۷۳).

 

 

ساختار دانشگاه ها

موارد مهم زیر در ساختار دانشگاه که به نحو بارزی بر انجام پژوهش علمی تاثیر می گذارد و تحقق یا عدم تحقق اهداف توسعه ملی را متاثر می سازد، به شرح زیر خلاصه می شود:

 

 

عدم انطباق ساختار، فعالیت و عملکرد دانشگاه ها در کشورهای در حال توسعه با آنچه که انجام پژوهش های علمی می طلبد

– در اولویت قرار ندادن پژوهش و غفلت از این وظیفه حساس و حیاتی دانشگاه
– عدم وجود کادر علمی صرفا پژوهشی
– تنگ نظری و اهمال در پرورش و تربیت نیروی تحقیقاتی کارآمد
– تظاهر به توانایی انجام تحقیقات و شکوه مستمر از عدم وجود امکانات تحقیق و بدین وسیله پنهان کردن ضعف و ناتوانی قابلیت های پژوهشی
– انجام پژوهش های نظری و بنیادی صرف به منظور اخذ ترفیع
– اولویت دادن به انتشار مقالات و نتایج کار تحقیقاتی در مجلات خارجی و انجام و گزارش این پژوهش ها در زمینه ها و شیوه های مورد نظر آنها
– عدم پویایی برنامه های آموزشی و پژوهشی و خدماتی دانشگاه و استمرار شیوه های سنتی در عمل
تقلید کورکورانه از کشورهای دیگر در ایجاد رشته های تحصیلی و تدوین برنامه های درسی فارغ از ملاحظات مربوط به نیازمندهای کشور و اهداف برنامه های توسعه ملی

 

 

ساختار عمودی و واحدهای از بالا به پایین در دانشگاه ها و عدم وجود سازکاری برای ارتباط بین واحدهای مربوط مختلف، که انجام تحقیقات چند زمینه ای مثل تحقیقات زیست پزشکی و تحقیقات در نظام های بهداشتی را غیر ممکن می سازد.

عدم آشنایی با مفاهیم، روش­ها و مشکلات تکنیکی زمینه های علمی مجاور به منظور انجام کار تحقیقاتی گروهی و بالنتیجه کاهش انگیزه و تمایل به فراگیری و افزایش قابلیت های چندزمینه ای

نداشتن وقت کافی اعضای هیات علمی دانشگاه ها برای انجام تحقیقات یا توسعه مهارت شان در پژوهش، به زغم ضرورت انجام تحقیق برای ترقی وتعالی هر رشته و بخش در سایه نیروی تولیدی تحقیق

خودکامگی کادر اجرایی و اعمال حاکمیت کادر اداری و بیگانگی هیات علمی با مدیریت دانشگاه

سرگردانی، بی تفاوتی و سرخوردگی دانشجویان در اثر عدم ارضای انتظارات علمی و تجربی و رفع مسایل معیشتی آنان

 

 

کلیات تحقیق
مقدمه
امروزه منابع انسانی، سرمایه اصلی سازمان محسوب میشوند. سازمانها با وجود داشتن نیروی انسانی شایسته و لایق نیازمند توانمندی لازم در استفاده از این منابع میباشند. در حقیقت با اتکا بر عملکرد کارکنان و مدیریت سرمایه انسانی و ارائه روش های علمی و کاربردی، سازمانها به دنبال افزایش کارآمدی و اثربخشی خود هستند. وظایف مدیریت منابع انسانی به عنوان یکی از مهمترین مولفه های اثرگذار بر عملکرد سازمانی مورد توجه قرار گرفتهاند (Megginson, 2006, 115). در واقع، سازمانها میتوانند از وظایف استراتژیک مدیریت منابع انسانی از قبیل کارمندیابی، آموزش و توسعه، مشارکت، ارزیابی عملکرد و پاداش به منظور بهبود عملکرد موثر استفاده کنند (Lauria & Duchessi, 2007: 239). وظایف استراتژیک منابع انسانی نقش حیاتی در تاثیرگذاری بر عملکرد سازمان ایفا میکنند (Chen & Huang, 2009: 108). زمانی که سازمانها فعالیتهای نوآورانه را بهبود میبخشند با عدم قطعیت بیشتر و تنوع در فرایندهای کاری روبرو میشوند، در این شرایط این سازمانها به کارمندان خلاق و انعطافپذیر، ریسکپذیر و با تحمل عدم قطعیت و ابهام بالا نیاز دارند (Madsen & Ulhøi, 2005: 490 ). از اینرو، سازمانها باید تأکید بیشتری بر وظیفه کارمندیابی داشته باشند. همچنین توجه به دوره های آموزشی، قرارگرفتن کارمندان در معرض انواع دانش و ایده های ابتکاری را تسهیل مینماید (Chang, 2005: 528). سازمانها برای کارمندان، از برنامههای گسترده و مختلف آموزشی به منظور توسعه دانش و بهبود مهارتهای جدید در انجام کار بهره میبرند (Mumford, 2000: 33). علاوه بر این، توجه به بازار به میزان بالای مشارکت کارکنان نیاز دارد (Hurley & Hult, 1998: 45). سازمانها مشارکت کارکنان را با حل مشکات و حضور در تصمیمگیری و تشویق کارکنان به منظور خلق ایده های جدید بازار را تحت تاثیر قرار میدهند (Glynn, 1996: 109). ارزیابی عملکرد میتواند انگیزه کارکنان را برای مشارکت در فعالیتهای نوآورانه و دستیابی به نتایج مطلوب نوآوری افزایش بخشد (Jiménez-Jiménez & Sanz-Valle, 2005: 67). هر دو پاداشهای بیرونی و درونی در بهبود انگیزه کارکنان به منظور انجام کار موثر هستند، همچنین این پاداشها، انگیزه کارکنان را برای خلق ایده های جدید در کسب بازار و تولید موفقیتآمیز محصولات جدید فراهم میآورند (Mumford, 2000: 34). مباحث قبلی نشان میدهند سازمانها میتوانند از وظایف استراتژیک منابع انسانی به منظور تاثیرگذاری بر رفتارها و تمایلات کارکنان استفاده نمایند. مدیریت منابع انسانی نه تنها رویکردی از روی سودآوری به کارکنان است بلکه رویکردی ویژه به روابط کارکنان با تأکید بر داشتن تعهد و دو طرفه بودن ارتباط است (Noe et al, 2000, 55).
عکس مرتبط با منابع انسانی
اگرچه اهمیت مفهوم عملکرد و نیز مباحث گستردهتری چون بهره وری سازمان، بهطور وسیعی شناخته شده است؛ اما مباحث مربوط به عملکرد، یکی از پیچیدهترین مسایلی است که پیشروی محققان این امر قرار دارد (Liao & Wu, 2009: 70). پاسخگویی سازمانها به فرایندها از طریق گزارش ارزیابی عملکرد مشخص میشود. تحقیقات بسیار زیادی در سالهای اخیر در مورد ماهیت و روششناسی اندازه گیری عملکرد در سازمانها انجام گردیده است. نتایج این تحقیقات از این جهت ارزشمند است که میتوان وضعیت فعلی سازمانها را درک نمود و همچنین چالشهای آینده اندازه گیری عملکرد را از آن طریق مورد بررسی قرار داد (مهرگان و شاهبندازاده، ۱۳۸۴).
بیان مسأله
یکی از مشخصه های اساسی و نوین در مدیریت سازمان های امروزی وجود زیر ساختهای لازم برای سنجش و مدیریت عملکرد و تحلیل نتایج و دستاوردهای آن است. به واسطه بروز و ظهور فناوریهای جدید، کشورهای توسعه یافته با سرعت فراوانی در حال پیشرفت و فاصله گرفتن از کشورهای در حال توسعه و نیز کشورهای در حال توسعه در پی راهکارهایی برای کاهش این فاصله هستند. در کشور ایران نیز از مدتها قبل تلاشهایی به منظور ایجاد توسعه پایدار و همگام شدن با سایر کشورهای جهان در قافله ترقی و تعالی آغاز شده است، به طوری که در چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران آمده است که جامعه ایرانی در افق این چشمانداز چنین ویژگیهایی خواهد داشت:
«برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی» و دست یافتن به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی با تأکید بر جنبش نرمافزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقای نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل در این میان، متناسب نبودن عملکرد سازمانها، صنایع و تعاونیهای کشور، دشواری بزرگی بر سر راه پیشرفت آنها بوده است. نیاز سازمانها و صنایع به ویژه تعاونیها به درک مفاهیم، اصول و نظامهای مدیریت منابع انسانی از ارکان بنیادین عرصه بهبود و تعالی عملکرد سازمان محسوب میشوند، ضرورت توجه به مقوله مدیریت منابع انسانی را در این سازمانها نشان میدهد (حاج کریمی و رحیمی، ۱۳۷۸: ۱۶).
عکس مرتبط با اقتصاد
مدیریت منابع انسانی روشی برنامه ریزی شده و منسجم برای مدیریت سرمایه های یک سازمان است، که شامل افراد مشغول به کاری میشود که، بهطور جداگانه و همچنین به صورت گروهی برای رسیدن به اهداف تلاش میکنند. به عبارت دیگر مدیریت منابع انسانی یعنی، استخدام افراد، استفاده از آنها، سرویسدهی به آنها طبق نیازهای کار و سازمان و پرداخت حقوق آنها است (vikipida, 2009، به نقل از گرجی و صیامی، ۱۳۹۱).
توجه به نیروی انسانی به عنوان زیربنای تولید و ارائه خدمات در سازمانها یکی از راهکارهای اساسی در افزایش کارآیی و بهره وری سازمان به شمار میرود (Bertschek et al., 2009: 9). منابع انسانی در تمامی حوزه ها نظیر گزینش، استخدام، نگهداری نیروی انسانی و در کل مدیریت منابع انسانی یکی از مواردی است که دوراندیشی، نوآوری سازمانی و تحولآفرینی را تحت تاثیر قرار میدهد. اندیشه های تازه و دگرگونیهای ریشهای که در قلمرو مدیریت منابع انسانی پدید آمده است، بیآنکه با ایستادگی یا مقاومتی روبرو گردد، به آرامی و آسانی پذیرفته شده و راه را برای بهرهگیری بالاتر از توان تخصصی کارکنان هموار کردهاند. بسیاری از تحولات سالهای کنونی که در قالب نامتمرکز کردن نظام مدیریت و رهبری، کاهش لایه های سازمانی، مشارکت کارکنان در فرایند تصمیمگیری و اموری از این دست پدید آمدهاند، جملگی بدان دلیل است که نگرش سازمانها نسبت به نیروی کار دگرگون شده و کارکنان سازمانها از تعریف کهنه و نارسای دوره پس از انقلاب صنعتی رها شده و با تعریف تازه منابع پرارزش شناخته میشوند (Friedman, 2008: 103).
مدیریت منابع انسانی کارساز و اثربخش بر این شناخت استوار است که نیروی کار سازمان برای دستیابی به هدفهای سازمان اهمیت حیاتی و بنیادی دارد. مدیریت منابع انسانی برای اطمینان یافتن از این که منابع انسانی در راه بهرهمندی افراد، سازمان و جامعه به گونهای اثربخش و عادلانه بکار گرفته میشود پنج وظیفه و فعالیت اصلی بر عهده دارد از جمله: برنامه ریزی و پیشبینی منابع انسانی، جذب و تأمین نیروی انسانی، آموزش و بهسازی، ارزیابی رفتار، جبران خدمات کارکنان و نگهداری نیروی کار (جزنی، ۱۳۷۸؛ طوسی و صائبی، ۱۳۸۰؛ سیدجوادین، ۱۳۸۱؛ Wright et al., 2000: 703). جامعه مدیریت منابع انسانی[۱] شش کارکرد اصلی را برای مدیریت منابع انسانی تعریف کرده است: (Byars, L.I & Rue, 2008: 61).
۱)برنامه‌ریزی، انتخاب و به‌کارگماری منابع انسانی
۲)بهسازی منابع انسانی ۳)حقوق و مزایا
۴)ایمنی و بهداشت ۵)روابط کارمند و نیروی کار
۶)پژوهش منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی بخشی از قلمرو گسترده علم و هنر مدیریت است که امر برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل عملیات جذب، آموزش و بهسازی، نگهداری و کاربرد منابع انسانی سازمان را بر عهده دارد. به طوریکه با تأمین نیازهای کارکنان موجبات جلب رضایت شغلی و تعهد سازمانی آنها فراهم شود و در نتیجه اهداف سازمان تحقق یابد و نهایتاً توقع یا انتظارات جامعه از سازمان برآورده گردد (بزازجزایری، ۱۳۸۷).

بررسی اثر تبادل رهبر پیرو بر رضایت شغلی کارکنان از طریق نقش میانجی سرمایه روانشناختی

روند رشد سیاستها و وظایف مدیریت منابع انسانی در جهان از استخدام و پرداخت مزد آغاز شد تا به امروز که به تأمین و نگهداری نیروی کار کیفی و حرفهگرایی این مدیریت تبدیل شده است؛ بدین معنی که اکنون این واحد سازمانی جایگاه در خور توجهی همتراز با سایر واحدها در تصمیمگیری سازمان یافته است و بیگمان در آتیه نیز دستخوش تحولات بیشتر خواهد شد، زیرا چالشها همیشه وجود دارند (Decenzo & Robbins, 1996: 54). به عبارتی، به دلیل تغییر و تحولات و پیچیدهتر شدن محیط نقش مدیریت منابع انسانی در سازمانها گسترش یافته است. از مهمترین نقشهای این حوزه تشخیص استعدادهای بالقوه نیروی شاغل در سازمانها و فراهم آوردن امکانات برای شکوفایی آنها است. در صورت عدم توجه کافی به مدیریت منابع انسانی احتمال وقوع برخی از اشتباهات مانند استخدام افراد نامناسب برای مشاغل، افزایش شکایات از سازمان به خاطر اعمال تبعیض، صرف زمان زیاد بر روی مصاحبههای بیحاصل، آموزش نامناسب پرسنل و … بسیار بالا میرود. این اشتباهات اهمیت مدیریت منابع انسانی در سازمانها را نشان میدهند (Dessler, 2005: 31).
سازمان های تعاونی دارای هویت، شخصیت، ویژگیها و سازوکارهای مدیریتی متفاوتی هستند. این تفاوتها حاصل از فرهنگ، نوع جذابیت کار در سازمان تعاونی، دارا بودن همزمان عضویت، مالکیت و شغل توام با تعهد است. سازمان های تعاونی در برگیرنده و نتیجه شبکه های انسانی شهروندان هستند که هویت مجدد به اجتماع، سازمان و شهروند میدهند (Davis et al., 2000: 56). فرهنگ سازمانی تعاونی که منبعث از فرهنگ اجتماع به هم مرتبط است حساسیتهای مدیریتی و ملحوظات خاصی را برای مدیران آنها ایجاد میکند. آنها باید به جوانب متمایزکننده سازمان تعاونی در حیطه های مختلف مدیریت توجه کنند. علاقه و مشارکت فراگیر زنان، قشرهای خویشاوندی، بازنشستگان و جوانان به روحیه تعاون و سازمان های تعاونی قوت می بخشد و برای رفع نیازهای جامعه از طریق سازمان تعاونی رویکردهای مختلف مدیریت در تعاونیها ارائه شده است (Flipp, 2004: 118).
اگر چه مطالعه پیرامون مدیریت منابع انسانی بر اساس برخی متغیرهای سازمانی، ساختاری، مالی، زیر ساختی و بنیادی قابل توجه میباشد، لیکن پژوهش در رابطه با مدیریت منابع انسانی در سازمان های تعاونی داخل کشور کم رنگ بوده و دارای خلاء نظری و تجربی میباشد. از طرفی اهمیت مفهوم عملکرد و نیز مباحث گستردهتری چون بهره وری سازمان، اگر چه بهطور وسیعی شناخته شده است؛ اما مباحث مربوط به عملکرد، یکی از پیچیدهترین مسایلی است که پیشروی محققان این امر قرار دارد (Liao & Wu, 2009: 61). پاسخگویی سازمانها به فرایندها از طریق گزارش ارزیابی عملکرد مشخص میشود. تحقیقات بسیار زیادی در سالهای اخیر در مورد ماهیت و روششناسی اندازه گیری عملکرد در سازمانها انجام گردیده است. نتایج این تحقیقات از این جهت ارزشمند است که میتوان وضعیت فعلی سازمانها را درک نمود و همچنین چالشهای آینده اندازه گیری عملکرد را از آن طریق مورد بررسی قرار داد (مهرگان و شاهبندازاده، ۱۳۸۴).
مفهوم مالکیت در سازمان های تعاونی، اصل فداکاری (دیگرخواهی) در سازمان های تعاونی، استراتژی سازمان های تعاونی، فرهنگ سازمانی، قوانین تاسیس، تداوم کار و انحلال شرکتهای تعاونی و مدیریت عملکرد سازمان های تعاونی بنا به موارد فوق و سیستم ارزشیابی متفاوت مسائلی هستند که پژوهش در حوزه مدیریت منابع انسانی و نقش آن در عملکرد سازمان را با رویکردی متفاوت از سایر سازمانها ضروری ساخته است. لذا مسئله پژوهش اینگونه مطرح می‌شود که آیا اقدامات مدیریت منابع انسانی در ارتقای عملکرد سازمان های تعاونی اثربخش است؟
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
در عصر جهانیشدن و پیشرفت سریع فنآوری، سرمایه انسانی به عنوان مهمترین سرمایهی سازمانها قلمداد شده است. سرمایه انسانی مجموعهای از مهارتها، دانش و ویژگیهای عمومی افراد در سازمان است و میتواند نشان دهنده ظرفیت انجام کار امروز و پتانسیل کار فردا باشد (Hiit et al., 2006: 125). به منظور استفاده و مدیریت بهینهی سرمایه انسانی در سازمانها، از نخستین ربع سده بیستم، حوزه اداره امور کارکنان به عنوان مدیریت منابع انسانی متحول گردید (بامبرگر و مشولم، ۱۳۸۴).
از آنجا که قابلیت‌های مختلف کارکنان در ایجاد مزایای استراتژیک و رقابتجویی سازمانها اهمیت متفاوتی دارد، شیوه های جذب، به کارگیری، انگیزش، آموزش، نظارت و رهبری آنان نیز باید متفاوت باشد. با اتخاذ راهبردهای ارتقای مدیریت منابع انسانی متناسب با گروه ها و سازمان، سازمان میتواند منابع انسانی را به منزله منبع استراتژیک برای کسب مزیت رقابتی مورد ملاحظه قرار دهند، رویکردی منسجم و منطقی نسبت به سیاستها و شیوه های منابع انسانی (به منزله انسجام درونی) داشته باشند، سیاستها و شیوه های منابع انسانی را با استراتژی سازمان (به منزله انسجام بیرونی) منطبق سازند، در اعمال مدیریت خود به جای منفعل بودن در برابر سایر واحدها به صورت فعال ظاهر شوند، و باعث توجه بیشتر تصمیمگیران سطوح عالی سازمانی به اهمیت مسائل منابع انسانی در سیاستگذاریها شوند (سید جوادین و حسینزاده، ۱۳۸۷). فعالیتهای مدیریت منابع انسانی میتواند جهت انگیزش منابع انسانی، در راستای توسعه و استفادهی بهینه از پتانسیل بشری، مورد استفاده قرار گیرد. آرتور از طریق تجزیه و تحلیل چندگانه نشان داد که فعالیتهای مدیریت منابع انسانی به طور قابل ملاحظهای بر روی عملکرد کارکنان تاثیر دارد (Arthur, 1992: 144). تپسترا به این نتیجه رسید که سازمان های بزرگ آمریکایی که از راهبردهای مدیریت منابع انسانی خاصی استفاده میکنند، به طور قابل ملاحظهای سود سالانه و بهره وری بالاتری را در مقایسه با سازمان هایی که از این راهبردها استفاده نمیکنند، به دست میآورند (Terpstra, 1994: 11). نویسندگانی نظیر ففر، مدیریت منابع انسانی را به عنوان ابزاری برای رسیدن به مزیت رقابتی تشریح کردهاند. پففر به این نتیجه رسید که سازمان هایی که از سیاستهای مدیریت منابع انسانی زیر تبعیت میکنند بیشتر از سازمان های دیگر، از طریق کارکنان خود به مزیت رقابتی دست پیدا کردهاند: ۱٫ امنیت شغلی، ۲٫ تسهیم اطلاعات، ۳٫ مشارکت و توانمندسازی، ۴٫ پرداخت انگیزنندهها (Pfeffer, 1994: 81). سازمانها میتوانند از وظایف مدیریت منابع انسانی از قبیل کارمندیابی، آموزش و توسعه، مشارکت، ارزیابی عملکرد و پاداش به منظور بهبود عملکرد موثر استفاده کنند (Lauria & Duchessi, 2007: 240). وظایف استراتژیک منابع انسانی نقش حیاتی در تاثیرگذاری بر عملکرد سازمان ایفا میکنند (Chen & Huang, 2009: 109). زمانی که سازمانها فعالیتهای نوآورانه را بهبود میبخشند با عدم قطعیت بیشتر و تنوع در فرایندهای کاری روبرو میشوند، در این شرایط این سازمانها به کارمندان خلاق و انعطافپذیر، ریسکپذیر و با تحمل عدم قطعیت و ابهام بالا نیاز دارند (Madsen & Ulhøi, 2005: 49). از اینرو، سازمانها باید تاکید بیشتری بر وظیفه کارمندیابی داشته باشند. همچنین توجه به دوره های آموزشی، قرار گرفتن کارمندان در معرض انواع دانش و ایده های ابتکاری را تسهیل مینماید (Chang, 2005: 527). سازمانها برای کارمندان، از برنامههای گسترده و مختلف آموزشی به منظور توسعه دانش و بهبود مهارتهای جدید در انجام کار بهره میبرند (Mumford, 2000: 34). علاوه بر این، توجه به بازار به میزان بالای مشارکت کارکنان نیاز دارد (Hurley & Hult, 1998: 45). سازمانها مشارکت کارکنان را با حل مشکات و حضور در تصمیمگیری و تشویق کارکنان به منظور خلق ایده های جدید بازار را تحت تاثیر قرار میدهند (Glynn 1996: 109). ارزیابی عملکرد میتواند انگیزه کارکنان را برای مشارکت در فعالیتهای نوآورانه و دستیابی به نتایج مطلوب نوآوری افزایش بخشد (Jiménez-Jiménez & Sanz-Valle, 2005: 67). هر دو پاداشهای بیرونی و درونی در بهبود انگیزه کارکنان به منظور انجام کار موثر هستند، همچنین این پاداشها، انگیزه کارکنان را برای خلق ایده های جدید در کسب بازار و تولید موفقیتآمیز محصولات جدید فراهم میآورند (Mumford, 2000: 34). این مباحث نشان میدهند سازمانها میتوانند از وظایف استراتژیک منابع انسانی به منظور تاثیرگذاری بر رفتارها و تمایلات کارکنان به تبع ان عملکرد سازمان استفاده نمایند.
در مدیریت منابع انسانی سازمان های تعاونی شیوه های موجود بیانگر تفاوتهای سازمان های تعاونی نمی باشد. ضعف شیوه ها در ضعف فرایندها، فرمها و فرمتهای جذب، بکارگیری، بهسازی و نگهداری مشاهده می شود. با توجه به پیچیدگیهای محیط کنونی نمی توان به سادگی سایر روشها را به کار برد. از سوی دیگر بررسی نظام مدیریت منابع انسانی در تعاونی تولید از آن جهت اهمیت دارد که فرهنگ خاص و ویژگیهای حاکم بر سازمان های تعاونی بر سازوکار مدیریت منابع انسانی آن متفاوت است. فرصت شغلی همراه با عضویت در تعاونیها، مشارکت بیشتر، اطلاعات برابر،پیوندهای بیشتر منابع انسانی، آزادی عضویت و فعالیت از جمله این تفاوتها است (کلباسی، ۱۳۸۳).
پژوهشهای پیشین، وظایف مدیریت انسانی را از ابعاد متفاوت همچون وظایف استراتژیک منابع انسانی (Collins & Clark, 2006: 53)، وظایف جدید منابع انسانی (Laorsen & Fos, 2003: 46) و وظایف نوآورانه منابع انسانی (MacDuffie, 1995: 197) بررسی نمودهاند. بر این اساس این مطالعه از پنج بعد، از جمله کارمندیابی، آموزش و بالندگی، ارزیابی عملکرد، پاداش و مزایا و شرایط کاری جهت بررسی تاثیر وظایف استراتژیک منابع انسانی بر ارتقای مدیریت موثر و کارا منابع انسانی بهره میبرد.
پژوهشهای پیشین، وظایف مدیریت انسانی را از ابعاد متفاوت همچون وظایف استراتژیک منابع انسانی (Collins & Clark, 2006: 53)، وظایف جدید منابع انسانی (Laursen & Foss, 2003: 44) و وظایف نوآورانه منابع انسانی (MacDuffie, 1995: 198) بررسی نمودهاند. بر این اساس این مطالعه از پنج بعد، از جمله کارمندیابی، آموزش و بالندگی، ارزیابی عملکرد، پاداش و مزایا و شرایط کاری جهت بررسی تاثیر وظایف استراتژیک منابع انسانی بر ارتقای مدیریت موثر و کارا منابع انسانی بهره میبرد.
اهداف تحقیق
هدف اصلی:
بررسی سنجش اقدامات مدیریت منابع انسانی در ارتقاء عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان
اهداف ویژه:

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

سنجش تاثیر مولفه کارمندیابی بر عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان

 

سنجش تاثیر مولفه آموزش و بالندگی بر عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان

 

سنجش تاثیر مولفه ارزیابی عملکرد بر عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان

 

سنجش تاثیر مولفه جبران خدمات بر عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان

 

سنجش تاثیر مولفه بهداشت و ایمنی بر عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان

 

فرضیه های تحقیق:

 

 

 

بین میزان توجه به مولفه کارمندیابی و عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد.

 

بین میزان توجه به مولفه آموزش و بالندگی و عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد.

 

بین میزان توجه به مولفه ارزیابی عملکرد و عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد.

 

بین میزان توجه به مولفه جبران خدمات و عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد.

 

بین میزان توجه به مولفه بهداشت و ایمنی و عملکرد تعاونیهای تولید کشاورزی استان گیلان رابطه معناداری وجود دارد.

 

چارچوب نظری تحقیق
امروزه منابع انسانی به عنوان یکی از منابع اساسی در سازمانها مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. فعالیتهای مدیریت منابع انسانی، عملیات منابع انسانی نامیده شده است. از دهه ۱۹۹۰، بررسیهای بعضی از پژوهشگران شواهد محکمی بر نقش عملیات منابع انسانی در ایجاد و ارتقا عملکرد سازمانی (Intan etal., 2011: 43) و عملکرد مالی (Mark, 1995: 637) فراهم نمودهاند. بر طبق دیدکاه منابعمحور، منابع انسانی یکی از سرمایه های قابل ارزش و محسوس سازمانهاست. از اینرو مدیران ارشد سازمان های مختلف توجه زیادی به مدیریت منابع انسانی میکنند. در سازمانها، مدیریت منابع انسانی الزاماً یکی از حوزه های مرتبط به به کارگیری موثر نیروی کار سازمانها در دستیابی به اهداف کسب و کار است (Raymond, 2009: 16). عملیات منابع انسانی شامل استخدام، آموزش و توسعه، مدیریت عملکرد، مزایا و پاداشها، ایمنی و سلامتی و غیره است (Wayne, 2010: 215). عملیات مدیریت منابع انسانی جهت تسهیل انسجام فعالیتهای کارکنان در شکلگیری سرمایه فکری ارزشگذاری شده و منجر به کسب مزیتهای رقابتی در سازمان های کسب و کار میگردد (Patrick, 2001: 704). دانش، مهارتها، تواناییها، ارزشها و نگرشهای کارکنان از طریق عملیات مدیریت منابع انسانی شکل گرفتهاند. این مهم به تبع موجب ارتقاء عملکرد سازمانی میشود. براین اساس چارچوب نظری پژوهش انتخاب و مورد آزمون قرار می گیرد.
شکل ۱-۱: چارچوب نظری پژوهش
تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات پژوهش
بخش تعاون[۲]:
تعریف مفهومی: معمولا در اقتصاد کشورهای مختلف بخش تعاون در کنار سایر بخشهای اقتصادی معرفی می شود. در قانون اساسی کشور به این بخش اشاره شده است. نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه‌ریزی منظم و صحیح استوار است. بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ، صنایع مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری، بیمه، تأمین نیرو، سدها و شبکه‏های بزرگ آبرسانی، رادیو و تلویزیون، پست و تلگراف و تلفن، هواپیمایی، کشتیرانی، راه و راه‏آهن و مانند اینها است که به صورت مالکیت عمومی و در اختیار دولت است. بخش خصوصی شامل آن قسمت از کشاورزی، دامداری، صنعت، تجارت و خدمات می‌شود که مکمل فعالیتهای اقتصادی دولتی و تعاونی است.مالکیت در این سه بخش تا جایی که با اصول دیگر این فصل مطابق باشد و از محدوده قوانین اسلام خارج نشود و موجب رشد و توسعه اقتصادی کشور گردد و مایه زیان جامعه نشود مورد حمایت قانونی جمهوری اسلامی است.تفصیل ضوابط و قلمرو و شرایط هر سه بخش را قانون معین می‌کند (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران). در تعریف دیگر از بخش تعاون، مجموعه سازمانها یا شرکتهای تعاونی که تحت نظارت و خط مشی های دولت در یکی از گرایشهای رسمی تعاونی های کشور مشغول فعالیت هستند (سایت رسمی وزارت تعاون، ۱۳۸۸). سازمان تعاونی سازمان یا شرکتی است از اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندیهای مشترک و بهبود وضع اقتصادی اعضاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان موافق اصولی کهدرقانون وضع شده است تشکیل می شود(سایت رسمی وزارت تعاون، ماده ۲ قانون شرکتهای تعاونی). یک همکاری اقتصادی-اجتماعی توسط سه بخش مصرف کننده، تولیدکننده وشهرونداست (پوول،۱۹۹۰). اتحادیه بین المللی تعاون، اجتماع مستقل و داوطلبانه افراد به منظور تامین نیازها و نیل به اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشترک از طریق اداره و نظارت دموکراتیک با مالکیت مشاع، دموکراسی، عدالت، انصاف، اخلاق، صداقت، مسئولیتپذیری و دگرخواهی را بعنوان تعریف سازمان تعاونی ارائه کرده است (سایت رسمی اتحادیه بین المللی تعاونیها، ۲۰۰۸). تعاونی‌ها باید در قراردادهای استخدامی خود، کارکنان را به تقبل توسعه منظم در قالب استفاه از زمان مشترک بر مبنای نیمی از زمان کارتعاونی و نیمی دیگر آن توسط خود کارکنان، ملزم نمایند. تأکید بر ویژگی‌های معتبر، می‌بایست همواره تشویق گردد، در باب تعاون و تعاونی‌ها از سوی صاحب‌نظران از دیدگاه‌ها ومکاتب مختلف علوم اجتماعی تعاریف متعددی بیان شده است. سازمان تعاونی به معنی همکاری به منظور تأمین سعادت یا منافع متقابل است (آبوتز، ۱۳۸۴). سازمان تعاونی در حقیقت بیش از کار و زندگی مشترک می‌باشد. می‌توان آن را «واکنش متقابل» نامید که به خاطر یک هدف و یک علت – علتی که همه انسان‌ها را دربرمی‌گیرد- انجام می‌شود (براون، ۱۹۹۸). سازمان تعاونی، سازمانی است که درآن افراد داوطلبانه و با حقوق مساوی با یکدیگر شریک می‌شوند تا از منافع اقتصادی خود دفاع کنند (سایت رسمی سازمان بین المللی کار، ۲۰۰۸).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از تعاون، تعاونهای تولید کشاورزی استان گیلان است.
مدیریت منابع انسانی[۳]:
تعریف مفهومی: منظور از مدیریت منابع انسانی مدیریت حوزه های مرتبط با فرایندهای منابع انسانی سازمان(جذب، بکارگیری، بهسازی و نگهداری) است.مدیریت منابع انسانی بعنوان ابزار اهداف،برنامه ها و استراتژی های سازمانی نیروی انسانی، توجه صاحبنظران را به خود جلب کرده است (Dayer, 1992: 14).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از مدیریت منابع انسانی، یک دیگاه ورویکرد مدیریتی و اداری است که از طریق عملیات مرتبط کارمندیابی، آموزش و بالندگی، ارزیابی عملکرد، جبران خدمات و شرایط کاری اعمالب میشود.
کارمندیابی[۴] :
تعریف مفهومی: طرحریزی منابع انسانی، تعیین راهبردهای خرد و کلان عرضه وتقاضای نیروی انسانی، نظام اطلاعات منابع انسانی و تامین نیروی انسانی است. بررسی شرایط رشد رکود و مارک تجاری شرکت موثر در تقاضای استخدامی، توجه به خط مشها و قوانین و ضوابط دولتی (میرسپاسی و غلام زاده،۱۳۸۴).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، کارمندیابی از طریق گویه های ۱، ۲ و ۳ پرسشنامه مدیریت منابع انسانی سنجش میشود.
آموزش و بالندگی[۵]:
تعریف مفهومی: آموزش و بالندگی منابع انسانی یعنی آموزش و پرورش برای افزایش کیفیت منابع انسانی. به عبارت دیگر افزایش فرصت یادگیری است. بهسازی توسعه افراد برای بهبود اثربخشی فردی و سازمانی است. سایر فعالیتهای بهسازی عبارتند از فرایند اجتماعی کردن، تربیت مدیر و آموزش مهارتهای لازم است (والتون،۱۳۸۴).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، آموزش و بالندگی از طریق گویه های ۴ و ۵ پرسشنامه مدیریت منابع انسانی سنجش میشود.
ارزیابی عملکرد:
تعریف مفهومی: ارزیابی عملکرد عبارت است از تعیین درجه کفایت و لیاقت کارکنان از لحاظ انجام وظایف محوله و قبول مسئولیتها در سازمان که این ارزیابی باید به طور عینی وسیستماتیک انجام پذیرد (دعایی، ۱۳۷۴).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، ارزیابی عملکرد از طریق گویه های ۶، ۷ و ۸ پرسشنامه مدیریت منابع انسانی سنجش میشود.

 

وهمچنین امام صادق (ع) می فرمایند:
( انما یامر بالمعروف وینهی عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال:
عامل لما یامر به تارک لما ینهی عنه
عادل فیما یامر عادل فیما ینهی
رفیق فیما یامر رفیق فیما ینهی)
( کسی که امر به معروف و نهی ازمنکر می کند حتماٌ باید دارای سه خصلت باشد:

 

 

 

 

عمل به معروف کند واز منکر اجتناب کند

 

 

درآنچه امر می کند ویا نهی می کند عدالت پیشه کند

 

 

درامر به معروف و نهی از منکر مهربان باشد [۴۳]

 

 

 

ب: تحذیر
مرحلهی دوم از مرتبه زبان در ارتباط با امر به معروف ونهی از منکر، با زبان تهدید آمیز و تحذیر میباشد، با احتمال تاثیرآن، این مرتبه واجب میشود یعنی زمانی باید ازگفتار تند و تهدیدآمیز استفاده شود که اولاٌ زبان نرم و ملایم مفید نباشد وثانیاٌ زبان تند هم احتمال تاثیر داشته باشد.
فقهای اسلام می فرمایند: با وجود احتمال تاثیر اگر بداند که مقصود (معروف ومنکر) با مرتبه ی اول (زبان نرم) حاصل نمی شود درصورت توان از مرحله ی دوم (درجه شدید وتند) استفاده می شودواین مطلب نیز قابل توجه است که شایسته نیست درمرحله تشدید و تهدید با فرد خطاکار وگناهکار، از فحش وناسزا وگفتار رکیک استفاده شود به خاطراینکه عواقب بد ومنفی را در پی خواهد داشت.
ج: انکار عملی
مرحله سوم، مرحله عملی است که انسان با عمل واقدام خویش در راه گسترش خوبی ها وصفات و کارهای نیک واجرای احکام دین بکوشد ونیز بطور عملی جلوی مفاسد وزشتیها وانسان خطاکار را بگیرد.
اعمال قدرت واستفاده از زور چندگونه است:

 

 

 

 

گاهی لازم است بین فاعل و منکر فاصله بیفتدتا منکر از بین برود.

 

 

گاهی متوقف برتصرف است مانندگرفتن وپرت کردن چاقواز دست کسی که تصمیم به زدن دارد.

 

 

گاهی لازم است ابزارو وسایلی که باعث گناه می شود از بین برده شود مانند برداشتن ظرف و وسایل از مقابل فردی که شراب می نوشد وپرت کردن آن وهمین طور برداشتن ابزار قمار

 

 

گاهی باید نسبت به طرف از زور وقدرت استفاده کرد تا جایی که به جراحت وصدمه برسد ویاآن که بااذن حاکم شرع وفقیه جامع الشرایط به اعدام برسد.

 

 

 

حضرت امام خمینی (ره) دراین رابطه فرموده اند: اگر بداند یا مطمئن شود که مطلوب، با دومرحله ی قبلی از امر به معروف ونهی از منکر ( اظهار خشم و نارضایتی ونیز با زبان) به دست نمیآید واجب است از مرتبه ی سوم که عبارت از اعمال قدرت است استفاده کند.
گاهی طرف درحالی است که نه اعراض و هجران ما تاثیری براو می گذارد ونه می توانیم با منطق و بیان وتشریح مطلب ، اورا از منکر بازداریم ، بلکه باید وارد عمل شویم .[۴۴]
امربه معروف عملی این است که انسان نباید تنها به گفتن قناعت کند، گفتن کافی نیست ، می توانیم بگوییم یکی از بیماری های اجتماع امروز ما، این است که برای گفتن بیش از اندازه ارزش قائل هستیم ، البته گفتن خیلی ارزش دارد تا گفتن نباشد روشن کردن نباشد نوشتن وتشریح حقایق نباشد کاری نمیشود کرد، گفتن شرط لازم است ولی کافی نیست باید عمل کرد
گفتار دوم : آثار
فریضه امربه معروف ونهی ازمنکر برکات وآثار فراوانی در زندگی فردی واجتماعی انسان دارد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
امام علی(ع) میفرمایند: ( فمن امربالمعروف شد ظهور المومنین) کسی که امر به معروف کند مومنان را تقویت کرده است.[۴۵]
همچنین امام حسین (ع) نیزدرزمینه آثار امربه معروف ونهی از منکر می فرمایند:( اذا ادیت و اقیمت استقامت الفرائض کلها هینها وصعبها) هرگاه امر به معروف ونهی از منکر برپاشود همه واجبات الهی از ساده ودشوار آن برپا داشته خواهدشد.[۴۶]
لذا به برخی از آثار فردی واجتماعی این فریضه اشاره میگردد:
الف : آثار فردی
الف: فواید دنیوی
۱ـ سـلامتی دین ودنیا:
حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: « هرکس سه خصلت در او باشد، دنیا و آخرتش سالم می‌شود:
۱ـ امر به معروف کند و خود نـیـز بدان عمل نماید ، ۲ـ نهی از منکر کند و خود گرد آن نگردد ، ۳ـ نگهبان حدود خداوند بزرگ باشد.»
۲-کم نشدن عمرو روزی:
حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: «امر به معروف و نهی از منکر، مرگ را نزدیک نمی‌کند و از روزی نمی‌کاهد.»
۳- نـجـات ازبـلاهـا:
در قرآن کریم آمده: «پس چون آن چه را که به آنـان تـذکر داده شده بود فراموش کردند، ما نهی کنندگان از بدی را نجات دادیم و کسانی را که فسق می‌ورزیدند، به عذاب زیان بار گرفتار کردیم.»
ب: فواید اخروی
۱٫ خـشـنودی خدا:
در قرآن مجید آمده است: « او بستگان خویش را به نـمـاز و (دادن) زکات وامی داشت و پروردگارش از او راضی بود.»
۲٫ فـلاح ورسـتگاری:
قرآن کریم می‌فرماید: «مومنانی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند رستگارانند.»[۴۷]
۳٫ ثواب فراوان:
امام علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: « امر به معروف و نهی از منکر ثواب را دو چندان و اجر را بزرگ می‌کند.»
۴٫ رهـایی ازدروغ:
رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: «شبی در خواب دیدم که شعله‌های آتش (دوزخ) مردی را در بر گرفته‌اند ولی امر به معروف و نـهـی از مـنـکـر آمدند و او را از آتش نجات داده با فرشتگان قرار دادند.»
۵٫ بهشت برین:
امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: «بهشت را دری است به نام (معروف) که جز اهل معروف از آن وارد نمی‌شوند.»
ب: آثار اجتماعی

 

 

 

 

اجرایی شدن احکام اسلام: امر به معروف ونهی از منکر راه پیامبران و روش صالحان است، فریضه بزرگی است که به سبب آن، واجبات اسلامی برپا می‌شود

 

 

عدالت اجتماعی: امر به معروف و نهی از منکر بابرگرداندن حقوق به صاحبان اصلی اش و مخالفت با ستمگر همراه است. هم چنین تقسیم عادلانه بیت المال و غنایم را در پی دارد و صدقات (مالیات‌های شرعی) از جاهای لازم گرفته شده، در جای حق و مناسب مصرف می‌شود.

 

 

سازندگی: به وسیله امر به معروف و نهی از منکر زمین آباد می‌شود.

 

 

استواری نظام اسلامی: (بها یستقیم الامر) به وسیله امر به معروف و نهی از منکر، امر «حکومت» مستقیم و استوارمی‌گردد.

 

 

امنیت: به وسیله امر به معروف و نهی از منکرراه‌ها امن می‌گرددواز دشمنان انتقام گرفته می‌شود.

 

 

خیر و سلامتی: پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: امت من تا زمانی که امر به معروف و نهی ازمنکر کنند، در خیر و سلامتی‌اند.

 

 

قدرتمندی مومنان: هرکس امر به معروف کند،مومنان را قدرتمند می‌کند.

 

 

تضعیف جبهه نفاق: در قرآن آمده مردان و زنان منافق برخی مانند برخی دیگرند که امر به منکر و نهی از معروف می‌کنند و مشتهای خویش را علیه شما گره می‌زنند.

 

 

 

۹-پاکیزگی کسب وکار:امام باقر(ع)فرمودند:بوسیله امربه معروف ونهی ازمنکر کسب‌ها حلال می‌شود.
۱۰-مصلحت عمومی جامعه: حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: خداوند امر به معروف را برای مصلحت عامه مردم و نهی از منکر را برای طرد سفیهان واجب کرده است.[۴۸]
آثار دنیوی امر به معروف و نهی از منکر
۱- سلامتی دین و دنیا: حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: هرکس سه خصلت در او باشد، دنیا و آخرتش سالم می‌شود: ۱ امر به معروف کند و خود نیزبدان عمل نماید; ۲ نهی از منکر کند و خود گرد آن نگردد; ۳ نگهبان حدود خداوند بزرگ باشد.
۲- نصرت الهی: حضرت باقر(علیه‌السلام) فرمودند: این دو آفریده الهی هستندکه هرکس آنها را یاری کند، خدا یاریش کند و هرکس آن دو را تنها گذارد، خدا تنهایش می‌گذارد.
۳- کم نشدن عمر و روزی: حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: امر به معروف و نهی از منکر، مرگ را نزدیک نمی‌کند و از روزی نمی‌کاهد.
۴- نجات ازبلاها: در قرآن کریم آمده پس چون آن چه را که به آنان تذکر داده شده بود فراموش کردند،مانهیکنندگان از بدیرا نجات دادیم وکسانیرا که فسق می‌ورزیدند، بهعذاب زیان بار گرفتار کردیم.[۴۹]
[۵۰]
گفتار سوم : مبنای شرعی
امربه معروف ونهی از منکر در منابع وعلوم اسلامی ، کتاب وسنت دومنبع اصلی اسلام ، در بردارنده بیشترین سفارشها و تاکیدها پیرامون این دو واجب می باشد، ۱۳ آیه در قرآن مجید به صراحت به آن اشاره دارد، در سنت گفتاری ورفتاری پیغمبر(ص) واهل بیت(ع) امر به معروف ونهی ازمنکردرخشش وروشنی بسزایی دارد ودر دعاها و زیارت های رسیده از خاندان پیغمبر(ص) به آن توجه زیادی شده است.۳[۵۱]
حضرت امام محمدباقر(ع) درخصوص این فریضه میفرمایند: «ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضه عظیم بها تقام الفرائض …» یعنی امر به معروف و نهی از منکر واجب عظیم و بزرگی است که پابرجایی سایر واجبات به آن بستگی دارد.
الف: در قرآن کریم
قرآن امربه معروف ونهی ازمنکر را از اوصاف پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) معرفی کرده و فرموده:
« الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیّ الأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فِی التَّوْرَاهِوَالإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ » اعراف۱۵۷و نیز از اوصاف مؤمنان برگزیده دانسته: « وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ » (توبه/۷۱)؛ بلکه آن را در شمار ادب بندگی انسان توحیدی به حساب آورده است: « التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُون عَنِ الْمُنکَرِ »(توبه/۱۱۲). [۵۲]

 

فصل 3- روش اجرای تحقیق 44
3-1- مقدمه 44
3-2- تدوین فرضیه های تحقیق 44
3-3- فرضیه های تحقیق 46
3-4- جامعه ‌و نمونه آماری 47
3-5- روش تحقیق 48
3-6- روش های آزمون فرضیه ها 48
الف) اندازه گیری تمایلات سرمایه گذاران 48
ب‌) حجم معاملات 48
ج‌) پاداش سود تقسیمی 49
د‌) بازده اولین روز عرضه های اولیه سهام 49
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
ه‌) حجم عرضه های اولیه سهام 50
و‌) سهام منتشر شده شرکت به جمع سرمایه منتشر شده توسط شرکت 50
3-6-1- آزمون فرضیه های یک تا شش 51
3-6-2- آزمون فرضیه هفت و هشت 54
3-7- نحوه جمع آوری داده ها 57
3-8- خلاصه فصل 57
فصل 4- تجزیه و تحلیل داده ها 59
4-1- مقدمه 59
4-2- تمایلات سرمایه گذاران 59
4-3- آمار توصیفی 64
4-4- ضریب همبستگی متغیرهای تحقیق 66
4-5- آزمون فرضیه 68
4-5-1- آزمون فرضیه های اول تا ششم 68
4-5-2- آزمون فرضیه های هفتم 70
نتایج آزمون فرضیه های تحقیق 73
4-7- خلاصه فصل 74
فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات 77
5-1- مقدمه 77
5-2- خلاصه موضوع و روش تحقیق 77
5-3- تحلیل تطبیقی نتایج تحقیق 80
5-4- نتیجه گیری 81
5-5- محدودیت تحقیق 81
5-6- پیشنهاد برای تحقیقات آتی 82
5-7- خلاصه فصل 82
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول ‏2‑1: خلاصه تحقیقات داخل وخارج كشور در ارتباط با موضوع تحقیق 39
جدول ‏3‑1: معرفی متغیرهای تحقیق 55
جدول ‏4‑1: ماتریس همبستگی شاخص های تمایلات 61
جدول ‏4‑2: نتایج آزمون بارتلت 62
جدول ‏4‑3: درصد واریانس و مقادیر ویژه عامل های مختلف 62
جدول ‏4‑4: ضرایب محاسبه شده مولفه های اول و دوم برای شاخص های تمایلات 63
جدول ‏4‑5: آمار توصیفی تمایلات سرمایه گذاران و شاخص های اندازه گیری تمایلات 64
جدول ‏4‑6: آمار توصیفی متغیرهای مورد استفاده برای آزمون فرضیه 65
جدول ‏4‑7: ضریب همبستگی متغیرهای تحقیق 66
جدول ‏4‑8: آزمون مدل (1) 68
جدول ‏4‑9: آزمون مدل شماره (2) 71
جدول ‏4‑10: آزمون مدل شماره (3) 72
74
79
فهرست شکل‌‌ها
عنوان صفحه
شکل 4-1: 63

چکیده
این مطالعه تاثیر ارتباط بین تمایلات سرمایه گذاران و اخبار سود حسابداری را بررسی می نماید. تمایلات سرمایه گذاران یعنی باور سرمایه گذاران از جریان های نقدی مورد انتظار و یا نرخ بهره است، كه با اصول تجزیه و تحلیل بنیادی متضاد است و به دو دسته تمایلات خوش بینانه و بد بینانه تقسیم می شود.با بهره گرفتن از شاخص اندازه گیری تمایلات ارائه شده توسط بیکر و ورگلر (2006)، در بازه زمانی 1380 الی 1392 با بهره گرفتن از 1013 داده سال-شرکت دریافتیم، هنگامی که سرمایه گذاران در موقعیت تمایلات خوش بینانه هستند و سود خالص حاوی اخبار خوبی است،سرمایه گذاران احتمالا جریان های نقدی مورد انتظار را بر حسب اطلاعات موجود در سود خالص بیش از حد ارزیابی می نمایند؛ که نتیجه این عمل قیمت گذاری بیش از اندازه سهام می باشد، از سوی دیگر هنگامی که سرمایه گذاران در وضعیت تمایلات بدبینانه قرار دارند و سود خالص حاوی اخبار خوبی
حسابداری

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.
است، سرمایه گذاران احتمالا جریان های نقدی مورد انتظار را برحسب اطلاعات موجود در سود خالص کمتر از واقع اندازه گیری می نمایند؛ که سبب کاهش قیمت نسبت به ارزش ذاتی آن می شود. علاوه براین هنگامی که سود خالص حاوی اخبار بدی باشد، همدستی منفی بین تمایلات سرمایه گذاران و واکنش به اخبار سود حسابداری وجود دارد.
کلید واژه:تمایلات سرمایه گذاران، بازار کارا، محتوای اطلاعاتی، مالیه رفتاری.
فصل اول
کلیات تحقیق

کلیات تحقیق

مقدمه
در بازار بورس، همه روزه میلیون ها اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد. شیوه قیمت گذاری اوراق مورد معامله حاصل فعل و انفعال متغیرهای مختلفی می باشد که هریک به طریقی و با شدت متفاوتی بر قیمت اوراق مزبور تاثیر می گذارد. بنابراین یکی از مهم ترین موضوعات برای بررسی کشف الگوها و قواعد حاکم بر نظام بازار نحوه قیمت گذاری اوراق بهادار مورد معامله است. در بازار سهام چه عامل یا عواملی قیمت سهم را تعیین می کنند؟ آیا قیمت یک سهم براساس یک الگوی منظم انجام می شود یا خیر؟ یکی از نقش های اصلی بازار سرمایه تخصیص مالکیت سهام است. به طور کلی در یک بازار کارا قیمت ها علائم مناسب و صحیحی برای تخصیص منابع هستند، همچنین در این بازار افراد حقیقی و حقوقی می توانند تصمیم های زیادی در زمینه سرمایه گذاری گرفته و از بین اوراق بهاداری که توسط شرکت ها عرضه می گردد بهترین انتخاب را انجام دهند، در صورتی که در یک بازار قیمت اوراق بهادار در هر لحظه از زمان “انعکاس کاملی” از همه اطلاعات در دسترس باشد، می توان آن بازار را کارا نامید(بِیکر و ورگلر 2006 ).
با وجود فرضیه بازار کارا برخی از مطالعات به نتایجی دست یافتند که نشان دهنده وجود استثناهایی در بازار مالی می باشد. که با فرضیه بازار کارا ناسازگار است. بدین معنی که تمامی اطلاعات در قیمت سهام منعکس نمی شود یا اینکه عامل های اقتصادی در اتخاذ تصمیمات دچار اریب می شوند. برای مثال مَیان ودیگران(2012) نشان دادند تمایلات سرمایه گذاران بر میزان واکنش به اخبار سود موثر است. در این پژوهش اثر تمایلات سرمایه گذاران[1] بر قیمت سهام را به وسیله حساسیت سودهای غیرعادی بر قیمت سهام اندازه گیری می نماییم[2].
عکس مرتبط با اقتصاد

بیان مساله
سرمایه گذاران در رابطه با بازده مورد انتظار و ریسک سهام دارای باورهای پیشین هستند. باتوجه به اینکه قدرت سود آوری آینده شرکت تا حدود زیادی به سود فعلی شرکت بستگی دارد، انتظار بر این است پس از اعلام سود خالص، معامله برروی سهام شرکت افزایش یابد. سودمندی اطلاعات ارائه شده در سود حسابداری را محتوای اطلاعاتی سود حسابداری می نامند. معیار سنجش سودمندی اطلاعات ارائه شده در سود حسابداری میزان تجدید نظر در باورها و انتظارات سرمایه گذاران می باشد(میان 2012).
تحقیقات حسابداری از مدتها قبل علاقه مند به ارزیابی محتوای اطلاعات سود شركتها می باشد. در چارچوب بازار كارافرض می شودکه اطلاعات حسابداری به وسیله سرمایه گذاران منطقی موجود در بازار سرمایه به خوبی در قیمت سهام نگه داری می شوند، از سوی دیگر تغییرات قیمت سهام اطراف یک رویداد اطلاعاتی ، معیاری قابل اتكا برای سنجش اثر رویداد بر قیمت سهام است. این دیدگاه هر گونه اثرگذاری تعصبات رفتاری سرمایه گذاران در شكل دهی واكنش آن ها به اطلاعات حسابداری را نفی می نماید(هولتازن و واتز 2001، کوتاری 2001). تحولات مالیه رفتاری به طور فزاینده ای محققان را تشویق به بررسی صحت این دیدگاه می نمایند (لی 2001، دانیل 2004، هیرشلیفر و تی اُو 2009).