۵- گردآوری داده ها
۶- آزمون مدل
۷- ارزیابی مدل
۸- اصلاح مدل
۹- تائید مدل نهایی
در الگوی معادلات ساختاری روش کار بدین صورت است که :

 

1. 1. 1. مشخص کردن الگویی بر پایه یک نظریه : الگو یا مدل، یک عبارت آماری درباره روابط بین متغیرها است. این الگوها در زمینه رویکردهای مختلف تحلیلی، شکل های مختلفی به خود می گیرند. برای نمونه یک مدل در زمینه همبستگی معمولا روابط غیرجهت داری را دو طرفه بین دو متغیر نشان می دهد؛ در حالیکه رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس مدل هایی را با روابط جهت دار بین متغیرها نشان می دهد. در این مرحله یک الگو یا مدل بر اساس ترجمان یک نظریه به معادلات ساختاری یا ریاضی تهیه می شود. یعنی ابتدا باید یک نمودار مسیر را ترسیم کنیم و روابط علی بین متغیرها را نشان دهیم. بعد از مشخص کردن متغیرهای پنهان باید شاخص ها یا متغیرهای مشاهده شده مناسبی را انتخاب و به آنها وصل کنیم. بهتر است از چندین شاخص به جای یک شاخص برای اندازه گیری متغیر پنهان استفاده شود و این کار به کمک تعریف مفهومی و عملیاتی صورت می گیرد.

   

 

1. 1. ارزیابی حالت تعیین مدل یا الگو: براساس این که مدل باید مستلزم شرایطی برای بدست آوردن یک راه حل منحصر به فرد برای پارامترهای بیان شده باشد.

 

1. 1. ارائه تخمین برای الگوی پیشنهادی: بدست آوردن تخمین پارامترهای آزاد از روی مجموع داده های مشاهده شده که شامل فرآیندهای تکراری است که در هر تکرار یک ماتریس کوواریانس ضمنی^[۲۲]ساخته می شود و با ماتریس کوواریانس داده های مشاهده شده مقایسه می گردد. مقایسه این دو ماتریس منجر به تولید یک ماتریس باقیمانده می شود و این تکرارها تا جایی ادامه می یابد که این ماتریس باقیمانده به حداقل ممکن برسد.

 

1. 1. ارزیابی تناسب یا برازش الگو یا مدل: زمانی الگو یا مدل با داده های مشاهده شده تناسب دارد که ماتریس کوواریانس ضمنی با ماتریس کوواریانس داده های مشاهده شده، معادل باشد. بدین معنی که ماتریس باقیمانده نزدیک صفر باشد. مهم ترین گام موجود در این مرحله عبارت است از : بررسی معیار کلی تناسب مدل و قابلیت آزمون پذیری مدل ارزیابی موضوع که آیا اصلاحات مورد نیاز است یا خیر؟ هنگامی که مدلی تخمین زده می شود، برنامه نرم افزاری یکسری آمارهایی از قبیل خطای استاندارد و غیره را درباره ارزیابی تناسب مدل با داده ها منتشر می کند.

 

1. 1. اصلاح مدل: تطبیق مدل بیان شده و تخمین زده شده از طریق آزادکردن پارامترهایی که قبلا ثابت بوده اند یا ثابت کردن پارامترهایی که قبل از آن آزاد بوده اند.

 

1. 1. تفسیرمدل: اگر آزمون های تناسب نشان دهند که مدل به طور کافی متناسب با داده ها می باشد، در این مرحله ما بر روی عوامل مشخص شده (پارامترهای مدل) مدل متناسب شده تمرکز می نماییم. در این مرحله، معناداری پارامترهای مدل، مورد ارزیابی قرار می گیرد. البته نمی توان انتظار داشت که یک الگوی ساختاری به گونه ای کامل همسان گردد، زیرا الگوهای معادله ساختاری را نمی توان به طور مطلق پذیرفت. در واقع تنها می توان آنها را رد نکرد و یک الگوی بخصوص را به گونه موقتی پذیرفت، زیرا در بیشتر موارد الگوهای هم ارز و معادلی وجود دارد که به همان اندازه الگوی پذیرفته شده موقت، با داده ها همسان است. باید توجه داشت که الگو با داده های ارائه شده به خوبی همخوانی داشته باشد. در معادلات ساختاری، میزان تأثیر یک متغیر با اثرگذاری آنان بر یکدیگر و با بهره گرفتن از ضریب همبستگی نشان داده می شود.

 

«تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس» یا همان «مدل یابی معادلات ساختاری»، یکی از اصلی ترین روش های تجزیه و تحلیل ساختار داده های پیچیده و یکی از روش های نو برای بررسی روابط علت و معلولی است و به معنی تجزیه و تحلیل متغیرهای مختلفی است که در یک ساختار مبتنی بر تئوری، تأثیرات همزمان متغیرها را به هم نشان می دهد. از طریق این روش می توان قابل قبول بودن مدل های نظری را در جامعه های خاص با بهره گرفتن از داده های همبستگی^[۲۳]، غیر آزمایشی و آزمایشی آزمود (سرمد و همکاران، ۱۳۸۸ : ۲۷۷).
نرم افزار Lisrel
لیزرل یک محصول نرم افزاری است که به منظور برآورد و آزمون مدلهای معادلات ساختاری طراحی و از سوی “شرکت بین المللی نرم افزار علمی^[۲۴] ” به بازار عرضه شده است. این نرم افزار با بهره گرفتن از همبستگی و کوواریانس اندازه گیری شده، می تواند مقادیر بارهای عاملی^[۲۵]، واریانسها و خطاهای متغیرهای مکنون را برآورد یا استنباط کند و از آن می توان برای اجرای تحلیل عاملی اکتشافی^[۲۶]، تحلیل عاملی مرتبه دوم^[۲۷]، تحلیل عاملی تأییدی و همچنین تحلیل مسیر^[۲۸] (مدل یابی علت و معلولی با متغیرهای مکنون) استفاده کرد.
لیزرل یا مدل یابی معادلات، یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق تر بسط ” مدل خطی کلی^[۲۹] ” است که به پژوهشگر امکان می دهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون را به گونه هم زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل یابی معادله ساختاری یک رویکرد جامع برای آزمون فرضیه هایی درباره روابط متغیرهای مشاهده شده و مکنون است که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدل یابی علّی و گاه نیز لیزرل نامیده شده است، اما اصطلاح غالب در این روزها، مدل یابی معادله ساختاری است (هومن، ۱۳۸۴ :۲۳۵).
موارد کاربرد روش لیزرل
روش لیزرل ضمن آنکه ضرایب مجهول مجموعه معادلات ساختاری خطی را برآورد می کند برای برازش مدلهایی که شامل متغیرهای مکنون، خطاهای اندازه گیری در هر یک از متغیرهای وابسته و مستقل، علیت دو سویه، هم زمانی و وابستگی متقابل می باشد طرح ریزی گردیده است. اما این روش را می توان به عنوان موارد خاصی برای روش های تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل رگرسیون چند متغیری، تحلیل مسیر، مدلهای اقتصادی خاص داده های وابسته به زمان، مدلهای برگشت پذیر^[۳۰] و برگشت ناپذیر برای داده های مقطعی^[۳۱] / داده های طولی^[۳۲]، مدلهای ساختاری کوواریانس و تحلیل چند نمونه ای^[۳۳] (مانند آزمون فرضیه های برابری ماتریس کوواریانس ها، برابری ماتریس همبستگی ها، برابری معادلات و ساختارهای عاملی و غیره) نیز به کار برد (مسعودی، ۱۳۹۱ : ۶).
تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی
تحلیل عاملی می تواند دو صورت اکتشافی و تاییدی داشته باشد. اینکه کدام یک از این دو روش باید در تحلیل عاملی به کار رود مبتنی بر هدف تحلیل داده هاست. در تحلیل عاملی اکتشافی، پژوهشگر به دنبال بررسی داده های تجربی به منظور کشف و شناسایی شاخص ها و نیز روابط بین آنهاست و این کار را بدون تحمیل هر گونه مدل معینی انجام می دهد. به بیان دیگر تحلیل اکتشافی علاوه بر آنکه ارزش تجسسی یا پیشنهادی دارد می تواند ساختارساز، مدل ساز یا فرضیه ساز باشد.
تحلیل اکتشافی وقتی به کار می رود که پژوهشگر شواهد کافی قبلی و پیش تجربی برای تشکیل فرضیه درباره تعداد عامل های زیربنایی داده ها نداشته و به واقع مایل باشد درباره تعیین تعداد یا ماهیت عامل هایی که همپراشی^[۳۴] بین متغیرها را توجیه می کنند داده ها را بکاود. بنابر این تحلیل اکتشافی بیشتر به عنوان یک روش تدوین و تولید تئوری و نه یک روش آزمون تئوری در نظر گرفته می شود.
تحلیل عاملی اکتشافی روشی است که اغلب برای کشف و اندازه گیری منابع مکنون پراش^[۳۵] و همپراش در اندازه گیری های مشاهده شده به کار می رود. پژوهشگران به این واقعیت پی برده اند که تحلیل عاملی اکتشافی می تواند در مراحل اولیه تجربه یا پرورش تستها کاملا مفید باشد. توانشهای ذهنی نخستین ترستون^[۳۶] ، ساختار هوش گیلفورد^[۳۷] نمونه های خوبی برای این مطلب می باشند. اما هر چه دانش بیشتری درباره طبیعت اندازه گیری های روانی و اجتماعی به دست آید ممکن است کمتر به عنوان یک ابزار مفید به کار رود و حتی ممکن است بازدارنده نیز باشد.
از سوی دیگر بیشتر مطالعات ممکن است تا حدی هم اکتشافی و هم تاییدی باشند زیرا شامل متغیر معلوم و تعدادی متغیر مجهول اند. متغیرهای معلوم را باید با دقت زیادی انتخاب کرد تا حتی الامکان درباره متغیرهای نامعلومی که استخراج می شود اطلاعات بیشتری فراهم آید. مطلوب آن است که فرضیه ای که از طریق روش های تحلیل اکتشافی تدوین می شود از طریق قرار گرفتن در معرض روش های آماری دقیق تر تایید یا رد شود. تحلیل اکتشافی نیازمند نمونه هایی با حجم بسیار زیاد می باشد.
در تحلیل عاملی تأییدی، پژوهشگر به دنبال تهیه مدلی است که فرض می شود داده های تجربی را بر پایه چند پارامتر نسبتا اندک، توصیف، تبیین یا توجیه می کند. این مدل مبتنی بر اطلاعات پیش تجربی درباره ساختار داده ها است که می تواند به شکل: ۱) یک تئوری یا فرضیه ۲) یک طرح طبقه بندی کننده معین برای شاخص ها در انطباق با ویژگی های عینی شکل و محتوا ۳)شرایط معلوم تجربی و یا ۴) دانش حاصل از مطالعات قبلی درباره داده های وسیع باشد.
تمایز مهم روش های تحلیل اکتشافی و تأییدی در این است که روش اکتشافی با صرفه ترین روش تبیین واریانس مشترک زیربنایی یک ماتریس همبستگی را مشخص می کند. در حالی که روش های تاییدی (آزمون فرضیه) تعیین می کنند که داده ها با یک ساختار عاملی معین (که در فرضیه آمده) هماهنگ اند یا نه (هومن، ۱۳۸۴: ۲۴۴).
۳-۸) خلاصه فصل سوم
روش پژوهش علمی کلیه مراحل نظاممند جمع آوری داده ها، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای رسیدن به هدف پژوهش را در بر میگیرد که در این فرایند یک عمل یا یک موقعیت نامعین، مشخص میشود. در فصل حاضر روش پژوهش استفاده شده توسط محقق تشریح شد. به این ترتیب که زمینه های پژوهش تشریح شد، پس از آن، جامعه و نمونه آماری و روش جمعآوری اطلاعات از نمونه انتخاب شده و روایی و پایایی پرسشنامه توضیح داده شد. در انتهای فصل نیز شیوه تجزیه و تحلیل در پژوهش مورد برسی قرار گرفت.
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه
در هر پژوهش تحلیل نتایج به دست آمده از مرحله گردآوری اطلاعات یکی از مهمترین کارها است، چرا که دستاورد تحقیق چند ماهه و حتی چند ساله محقق که حاصل مطالعات نظری، پیشینه پژوهش‌های دیگر، تهیه ابزار گردآوری داده‌ها، رفتن به میدان و جمع‌ آوری اطلاعات می باشد، به آزمون گذاشته می‌شود و برای او آشکار می‌شود که پیش‌فرض‌های حاصل از مطالعاتش تا چه حد معتبر و دقیق بوده‌اند (هومن، ۱۲:۱۳۸۴).
این بخش از پژوهش به دو قسمت تقسیم شده است:
۱- توصیف داده‌ها ۲- تحلیل داده‌ها
در بخش اول با بهره گرفتن از جداول فراوانی و آماره‌های توصیفی، متغیرهای جمعیت شناختی تحلیل می شوند، در بخش دوم فرض نرمال بودن متغیرهای تحقیق با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف بررسی شده، برای بررسی فرضیه های پژوهش از نرم افزار معادلات ساختاری لیزرل مورد استفاده قرار گرفته است
۴-۲) آمار توصیفی
بررسی سن پاسخ گویان: همانطور که جدول زیر نشان می دهد بیشترین گروه سنی را افراد بین ۳۰ تا ۴۰ سال به خود اختصاص داده اند.
جدول ۴-۱) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن

 

درصد	فراوانی	سن
۴ / ۱۶ %	۳۵	بین ۲۰ تا ۳۰ سال

TAt=tکل اقلام تعهدی در سال
At-1=t-1کل دارایی ها در پایان سال
?REVt=t-1منهای درآمد سالtدرآمد سال
PPEt= اموال ماشین آلات و تجهیزات ( ناخالص ) در پایان سال
مدل تعدیل شده جونز
TAt=(?Cat-?CLt-?CASHt+?STDEBTt-DEPNt)
NDAt/At-1=(1/At-1)+?۲(?REVt-?RECt)/At-1+ ?۳(PPEt/At-1)
?RECt=tتغییر در حساب های دریافتنی سال
مدل صنعت
بر پایه این فرض استوار است که اجزای غیر اختیاری اقلام تعهدی در طول زمان ثابت هستند
NDAt=?۱+?۲medianj(Tat/At-1)
NDAt=بخش غیر اختیاری اقلام تعهدی در سال
Medianj(TAt/At-1) = tارزش میانه اقلام تعهدی در سال مشاهدات برآورد می شوند .
۲-۲-۳-۸ سود حسابداری
سود حسابداری از دو قسمت عمده تشکیل یافته است : قسمتی از آن نقدی است .یعنی وجه نقد به دست آمده طی یک دوره در داخل این سود قرار دارد و قسمتی دیگر از آن را اقلام تعهدی تشکیل می دهد . بخش تعهدی سود بمراتب از بخش نقدی آن اهمیت بیشتری در ارزیابی عملکرد شرکت دارد . وجه نقد به دست آمده طی یک دوره مالی اطلاعات مربوطی به شمار نمی آید . چون وجه نقد شناسایی شده مشکلات «زمانبندی و «تطابق « را دارد که می تواند به اندازه گیری غیر صحیح عملکرد شرکت منجر شود .اقلام تعهدی برای تشخیص کیفیت سود شاخص مهمی است و در ارزشیابی سهام کاربرد دارد .

کیفیت سود عبارت است از بیان صادقانه سود گزارش شده است
اگر شرکتی ویژگی های زیر را دارا باشد کیفیت سود آن بالا خواهد بود
روش های باثبات محافظه کارانه حسابداری
جریان درآمد قبل از مالیات ناشی از فعالیت های عملیاتی و  تکرارپذیر
کسب سطحی از سود خالص و نرخ رشد مستقل از ملاحظات مالیاتی( مثل کاهش نرخ مالیات که منجر به معافیت مالیاتی می شود
داشتن سطح مناسبی از بدهی
داشتن ساختار سرمایه مناسب
سود شرکت ناشی از تورم نباشد.
نگاره ۲-۱ معیارهای ارزیابی کیفیت سودواجزای مربوط به آن

 

اجزای مربوط	معیارهای ارزیابی
-۱ پایداری سود ۲-قابلیت پیش بینی ۳-نوسان پذیری	الف ) مفهوم کیفیت سود مبتنی بر سری زمانی ویژگی های سود
۱٫نسبت وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی به سود ۲٫تغییر در کل اقلام تعهدی ۳٫ پیش بینی اجزا اختیاری اقلام تعهدی به کمک متغیرهای حسابداری ۴٫ پیش بینی روابط بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی	ب ) مفهوم کیفیت سود بر اساس رابطه بین سود .اقلام تعهدی و وجه نقد
مربوط بودن و قابلیت اتکا	ج ) مفهوم کیفیت سود بر اساس ویژگی های کیفی چارچوب نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی
۱٫قضاوت ها و برآوردها معیاری معکوس از کیفیت سود

کثرت نظام‎های غیر دموکراتیک:
بیشتر دولت‎های همجوار ایران، در حال تجربه مراحل نخستین دموکراسی بوده و شهروندان آنها حقوق سیاسی اندکی دارند. بنابراین بدون شک در آینده نه چندان دور، تقاضای ملت‎های منطقه برای دست یابی به حقوق سیاسی بیشتر در اطراف ایران افزایش می‎یابد و امواج ناشی از تنش‎های گسترده آن بر همبستگی‎های منطقه ای تأثیر خواهد گذاشت. (اخباری، ‌نامی، ‌۱۳۸۹، ص۲۰۰).

نقشه ۳-۱- کشورهای همجوار‎ایران منبع: نامی‎و اخباری، ۱۳۸۹، ص ۱۸۹
- حوزه‎های نفوذ ایران
ایران بر خلاف بازیگران منطقه ای و بازیگران مجاور بین المللی همانند هژمون جهانی در تمام زیر سیستم‎ها حضور دارد. نحوه و طریق و ابزارهای نفوذ ایران، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی– تمدنی، دینی و استفاده از ابزار سازمانی است. در زیر سیستم خلیج فارس ایران از ابزارهای اقتصادی، سیاسی و تمدنی و دینی (اسلامی) و مذهبی استفاده می‎کند. در زیر سیستم خاورمیانه کوچک در موضوع فلسطین، لبنان و عراق، نقش فعالی ایفا می‎کند. در فلسطین از طریق نهضتهای آزادی بخش عمل می‎کند. درلبنان، نفوذ فرهنگی– دینی (زبان فارسی- اسلام) و تمدنی دارد و جنبش آزادی بخش و مقاومت (در مقابل تروریسم) نیز از ابزارهای نفوذ ایران است. در حوزه شبه قاره از مرزهای مشترک و حوزه تمدنی ایرانی– اسلامی‎به ویژه زبان و نژاد و دین مشترک استفاده می‎کند. در زیر سیستم قفقاز مذهبی (شیعه)، فرهنگی– تمدنی عمل می‎کند. در زیر سیستم آسیای مرکزی این زیر سیستم در حوزه تمدن ایرانی قرار دارد. در این دو زیر سیستم مهمترین برگه‎های ایران، تاریخ و سنن مشترک، ‌اسلام، زبان فارسی و سنتهای ایران (چون عید نوروز) است. به هر حال حضور فرهنگ ایرانی در این دو زیر سیستم قابل توجه است. ایران از طریق سازمانهایی چون اوپک، اکو، ‌۸- D، گروه ۱۵، با کشورهای همسایه و فرامنطقه ای و عمدتاً مسلمان همکاری می‎نماید. در زیر سیستم قفقاز علاوه بر جمهوری آذربایجان با گرجستان و ارمنستان نیز رابطه مناسبی برقرار کرده است. علاوه بر این راه آهن، خطوط لوله نفت و گاز و انتقال انرژی دراثر همکاری با ترکمنستان و قزاقستان و ارمنستان قابل توجه است. در این میان راه گرجستان قدرت قابل توجهی به ایران می‎بخشد. چرا که در راه های مواصلاتی جدیدی را برای ایران به ارمغان آورده است (رضایی، ‌۱۳۸۴، ص ۱۸۳).
- وسعت ایران
کشور ایران با وسعت خود شانزدهمین کشور جهان است این وسعت، درسرنوشت سیاسی این کشور تأثیرگذار بوده و یکی از عواملی که باعث شد در دهه‎های هفتاد میلادی درسیاست منطقه ای آمریکا، ایران به عنوان یکی از ارکان نظریه ی دو پایه نقش فعالی را درمنطقه به عهده بگیرد وسعت قلمروی آن بوده است (زین العابدین، ۱۳۸۹، ص۱۴۰).
- توپوگرافی ایران
در توپوگرافی موضوع “ترسیم عوارض خارجی زمین” مدنظر است. در مباحث ژئوپلیتیک مسایل توپوگرافیک با عنایت به مرزها و شبکه ی آبها و ناهمواری‎ها به آن لحاظ مورد مطالعه قرار می‎گیرند که عوامل موثر بر شکل گیری مسایل سیاسی و نظامی‎کشورها هستند (زین العابدین، ۱۳۸۹، ‌ص۱۵۰).
اساساً هرگاه مرزهای سیاسی یک کشور با سر حدات طبیعی بویژه ارتفاعات هماهنگ باشد. شرایط پدافندی مطلوبتری برای آن کشور فراهم می‎شود اگرچه پیشرفت تکنولوژی تا حد زیادی در ارزش سیاسی و نظامی‎ارتفاعات تغییراتی به وجود آورده اما ارتفاعات همچنان به شکلی در مسایل ژئوپلیتیک کشورها موثرند ارتفاعات موجب کندی حرکات زمینی و محدودیت در ایجاد شبکه‎های ارتباطی می‎شوند و این امربر شیوه‎های اقتصادی و تولیدی تأثیر مستقیمی‎دارد (عزتی، ‌۱۳۸۸، ص ۸۹).
- شبکه آبها
شبکه آبها از دیگر عوامل طبیعی است که طی تاریخ دارای نقش‎های گوناگونی بوده است. تا قبل از جنگ جهانی دوم شبکه آبها دارای نقش بازدارنده بودند. اما با پیشرفت تکنولوژی امروزه رودخانه‎ها اهمیت سابق خود را از دست داده اند. اگرچه در مقیاس کوچک عملیاتی تا حدی موثرند. در کشور ایران بیشتر رودهای پرآب از داخل کشور سرچشمه می‎گیرند که از این بابت مشکل ژئوپلیتیک خاصی متوجه کشور نمی‎شود (تقوی اصل، ۱۳۸۷، ص ۵۶).
- مرزها
اساس و مبنای شکل مرزها و خط سیر آنها گوناگون است و در مجموع ناشی از توجه به امنیت میراث تاریخی، ‌موافقت نامه‎ها و درگیری‎های نظامی‎است ولی در نهایت شکل هندسی مرزها زاییده تفکرات ژئواستراتژیک خواهد بود. شکل هندسی مرزها به سه صورت کلی، محدب، مقعر و مستقیم قابل بحث است. در برخورد نظامی‎ایران و عراق نیز قبل از هر چیز مرزهای محدب کشور ایران آفند عراق گردید. مرزهای محدب موجب می‎شود که در ابتدا و شروع درگیریهایی نظامی‎ابتکار عمل دردست کشور دارنده آن باشد و در مقابل کشوری که از چنین امتیاز مرزی برخوردار نیست سعی می‎کند این ابتکار عمل را در شروع بحران از طرف مقابل سلب کند (عزتی، ۱۳۸۸، ص ۸۸).
جدول ۳-۲- طول مرزهای جمهوری اسلامی‎ایران

 

نوع مرز	طول مرز (کیلومتر)
مرزهای خشکی	۳۹۶۵
مرزهای آبی	۲۰۴۵
مرزهای دریایی	۲۵۶۴
مجموع طول کل مرز	۸۵۷۴

ماخذ: عزتی، ۱۳۸۸، ص ۸۸
- جمعیت
وضعیت جمعیت و منابع انسانی همواره به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر بر توسعه اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در سال‎های اولیه انقلاب توجه به مسئله تعدیل جمعیت به نحو بایسته در دستور کار مسئولان کشور نبوده است. نرخ رشد متوسط جمعیت کشور ما از ۷/۲ درصد طی سال‎های ۵۵- ۱۳۴۵ به ۹/۳ درصد طی دوره ۶۵- ۱۳۵۵ افزایش می‎یابد. با این وجود اجرای سیاست‎های مناسب به خصوص از سال ۱۳۶۸ به بعد باعث کاهش قابل ملاحظه نرخ رشد جمعیت در کشور گردیده به طوری که طی سال‎های ۷۰ – ۱۳۶۵، ‌۷۵ – ۱۳۷۰، ‌۷۷ – ۱۳۷۵ به ترتیب نرخ رشد متوسط جمعیت با یک سیر نزولی به ۴/۲ درصد، ۴/۱ درصد و ۹/۰ درصد تقلیل یافت. (روحانی، ‌۱۳۸۹، ص‌۵۸).
هرگاه افراد بین سنین ۲۰ تا ۶۵ ساله، ‌بیش از ۲۵% کل جمعیت یک کشور را تشکیل دهند. این کشور از بهترین و مطلوب ترین عوامل ژئوپلیتیک به منظور حفظ امنیت، ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی برخوردار است. و از چنین عاملی به عنوان پشتوانه استراتژی سود می‎برند. کشور ایران دارای یک بافت جمعیتی جوان هست و پراکندگی جمعیت در آن بطور یکنواخت نیست، ‌حداکثر جمعیت در شمال و شمال غربی کشور متمرکز شده اند (تقوی اصل، ‌۱۳۸۷، ص ‌۵۸- ۵۷).
- منابع
ارزش حقیقی و واقعی هر کشوری بستگی به فراوانی و کیفیت منابعش دارد. ثروت یک کشور وابسته به طرز استفاده آن کشور از منابع و تولیدات خود است. در کشور ایران بعد از کشف نفت این انرژی به عنوان یک عامل جهت رقابت قدرتهای خارجی تبدیل شده با توجه به اینکه کشور ایران یکی از غنی ترین کشور از لحاظ خیلی از منابع است بویژه نفت و گاز که در حال حاضر مورد توجه جهانیان است. این منابع به عنوان یک عامل مهم ژئوپلیتیک در سرنوشت سیاسی ایران در دوره‎های قبل از انقلاب بوده است. با توجه به ظرفیتهای بالای منابع در ایران به نظر می‎رسد در آینده نیز این منابع بویژه نفت و گاز از عوامل مهم ژئوپلیتیک ایران به حساب آیند و ایران بتواند از این طریق بر اقتصاد جهان تأثیر گذار باشد (تقوی اصل، ‌۱۳۸۷، ص ‌۵۸- ۵۷). ایران علاوه برداشتن منابع نفت و گاز دارای منابع زغال سنگ، نیروی برق آبی، نیروی برق بادی، انرژی خورشیدی و انرژی هسته ای می‎باشد (www. wikipedia. org ).

۳-۴-۲- عراق

عراق با نام رسمی‎جمهوری عراق کشوری در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا است. پایتخت عراق شهر بغداد است.‎این کشور از جنوب با عربستان سعودی و کویت، از غرب با اردن، سوریه و از شرق با ایران و از شمال با ترکیه همسایه‌است. عراق در منطقه جنوب خود، مرز آبی کوچکی با خلیج فارس دارد و دو رود مشهور دجله و فرات که منشأ تمدن‌های باستانی میان‌رودان (بین‌النهرین) در طول تاریخ کهن‎این کشورند از شمال کشور به جنوب آن روان هستند و با پیوستن به رود کارون، اروندرود را تشکیل می‌دهند و به خلیج فارس می‌ریزند. گستره عراق ۴۳۸، ۳۱۷ کیلومتر مربع (۵۸ام، حدود یک چهارم ایران) است. بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز. ولی بخشی از کردستان عراق (شمال خاور) کوهستانی و سردسیر می‌باشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت می‌باشد.‎این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تایید شده نفتی می‌باشد. جمعیت عراق حدود ۳۰ میلیون نفر (آمار ۱۳۸۶) است. حدود ۷۵ درصد مردم عرب، ۲۰ درصد کرد و ۵ درصد آشوری، ترکمن و سایر اقوام هستند. همچنین حدود ۶۸ درصد مردم عراق شیعه، ۳۰ درصد سنی و ۲ درصد مسیحی و پیروان سایر ادیان هستند. عراق محل زندگی و شهادت ۶ امام شیعه است و شهرهای نجف، کربلا، کاظمین و سامرا زیارتگاه شیعیان جهان است. عراق دارای تمدن و فرهنگ دیرینه و پرباری است. سومریان، اکدی‌ها و آشوری‌ها نخستین تمدن‌های باستانی عراق را چند هزار سال پیش از میلاد بنیاد نهادند. در دوران پیش از اسلام، عراق کنونی جزئی از ایران بود. پس از اسلام عراق مرکز حکومت دراز مدت خلافای عباسی شد. از میانه سده دهم تا پایان سده سیزدهم هجری خورشیدی، عراق تحت حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت. عراق در سال ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) از عثمانی جدا شد و به سرپرستی بریتانیا درآمد و در سال ۱۳۱۱ (۱۹۳۲) استقلال یافت. . عراق جمعیتی جوان را در خود جای داده ‌است. اقتصاد عراق نیز مانند دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس متکی به «اقتصاد نفت» است. صنعت گردشگری در عراق نیز به خاطر وجود برخی اماکن مهم مذهبی شیعیان، نقش قابل توجهی را در اقتصاد عراق برعهده دارد. سازمان حج و زیارت‎ایران در سال ۲۰۱۲ میلادی، با ذکر آمار گردشگران و زائران‎ایرانی اعلام کرد که هر ساله بیش از یک میلیون و دویست هزار‎ایرانی، از طریق مرززمینی و هوایی به کشور عراق اعزام می‌شوند. دولت عراق جمهوری است که پس از براندازی رژیم حزب بعث عراق و رهبر حزب صدام حسین برقرار شده‌است. بخش بزرگ عراق صحرا است اما مناطق مابین دو رود دجله و فرات حاصلخیز است. قسمت‌‎های شمالی کشور به عمدتاً کوهستانی است و بلندترین قله آن حاجی عمران (هم مرزبا بلندیهای پیرانشهر ایران) با ارتفاع ۳۶۰۰ متر است. عراق مرز ساحلی کوجکی با خلیج فارس دارد. عربی و کردی زبان‌های رسمی‎عراق هستند. میزان باسوادی بین ۶۰٪ تا ۷۰٪ است. (www. wikipedia. org ).

۳-۵- جمع بندی

منطقه­ خلیج فارس همواره به عنوان یکی ازمناطق مهم امنیتی، راهبردی و اقتصادی در نظام بین الملل از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده، به گونه ای که در طول قرن‎های اخیر، پیوسته مورد توجه قدرت‎های بزرگ جهانی بوده و ازتجاوز آنها در امان نمانده است. امروزه با اکتشاف نفت، و با توجه به نقش اساسی آن در اقتصاد جهانی، امنیت و ثبات این منطقه دغدغه ی اصلی کشورهای منطقه وجهان است. به نظر می‎رسد با توجه به بافت دولت‎های منطقه ی خلیج فارس و وضعیت سرزمینی و جغرافیای سیاسی آن امنیت منطقه ای مبتنی بر همکاری بین دولت‎های منطقه، مناسب ترین شیوه برای تأمین امنیت خلیج فارس و منطقه خاورمیانه باشد.
خاورمیانه منطقه‌ای است که سرزمینهای میان دریای مدیترانه وخلیج فارس را شامل می‌شود. خاورمیانه بخشی از آفریقا- اوراسیا یا به طور خاص آسیا شمرده می‌شود.

فرضیه های تحقیق
مولفه های آماری

فرضیه اول

فرضیه دوم

 

بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و نسبت پرداخت سود سهام رابطه معنی‏داری وجود دارد.

بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی رابطه معنی‏داری وجود دارد.

 

ضریب تعیین R²

۵۱/۰

۱۷/۰

 

ضریب تعیین تعدیل شده R²

۵۰/۰

۱۶/۰

 

آزمون دوربین - واتسون

۷۰/۲

۰۷/۲

 

احتمال آماره F

۰۰۰/۰

۰۰۰/۰

 

آماره t

۳۷/۰

۶۶/۳

 

سطح معنی داری (P-value)

۷۰/۰

۰۰۰۳/۰

 

نتیجه آزمون

رد شد

تایید شد

 

 

۴-۵-۶- خلاصه فصل
مطالب فصل چهارم در دو بخش توصیفی و استنباطی ارائه شده است. در بخش اول در ابتدا به کمک آزمون های F لیمر و هاسمن به انتخاب مدل و الگوی مناسب جهت برآورد متغیرهای پژوهش پرداختیم. نتایج آزمون های یاد شده حاکی از انتخاب روش های ترکیبی و تابلویی در نتیجه ادغام سری های زمانی و مقطعی داده های پژوهش بود. سپس از آزمون‏های کولموگروف- اسمیرنف (KS) و تبدیل آماری باکس کاکس و لگاریتم قدر مطلق به آزمون نرمال بودن متغیرهای وابسته تحقیق پرداخته و در ادامه شاخص های توصیفی مانند حداقل، حداکثر، میانگین، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی ارائه شده است. در بخش دوم، فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از آزمون t در سطح معنی داری ۰۵/۰ مورد آزمون قرار گرفت. در فرضیه دوم پژوهش، بر اساس اطلاعات ارائه شده در نمونه آماری، چون ۲۸ مشاهده از تغییرات سود تقسیمی برابر صفر می باشند با حذف این ۲۸ سطر از مشاهدات ما با ۳۲۲ مشاهده از هر متغیر سر وکار خواهیم داشت، که نتایج آزمون دوباره آنها، حاکی از نرمال بودن مشاهدات باقی مانده می باشد. برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز بر اساس روش توصیفی- همبستگی میان متغیرها، یک ترکیب خطی از متغیرهای اصلی و مداخله گر پژوهش که دارای توزیع نرمال هستند بدست آورده شده و در ادامه برای انجام آزمون فرضیه ‏های پژوهش به منظور مشخص شدن تأثیر متغیرهای کنترل بر ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته، با بهره گرفتن از روش‏های معمول میزان ارتباط بین متغیرها مورد آزمون قرار گرفته و با در نظر گرفتن متغیرهای کنترل یک مدل رگرسیون خطی چندگانه برای سنجش ارتباط بین متغیرهای پژوهش ایجاد شده است. در نهایت چون احتمال آزمون t بین متغیرهای وابسته و مستقل پژوهش در فرضیه اول بیشتر از سطح معنی‏داری ۵% می‏باشد لذا فرضیه اول پژوهش رد شد، اما با توجه به مقدار P-value میان متغیرهای وابسته و مستقل پژوهش در فرضیه دوم که کمتر از سطح معنی داری ۰۵/۰ شد، لذا فرضیه دوم پژوهش تایید شد.

فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
۵-۱- مقدمه

۳-شک و تردید :‌ هنگامی که « أوْ » بعد از کلام خبری واقع شود مانند :‌
« قالوا لبثنا یوماً أوْ بعضَ یومٍ » (کهف ،۱۹) آنها گفتند :‌یک روز تمام یا مقداری از روز را ماندیم. (همان،‌ص ۲۴۸)
۴-إبهام :‌« به ترید انداختن مخاطب » مانند :‌
« و أنّا أوْ إیّاکُمْ لَعَلَی هُدیً أوْ فی ظلالٍ مُبینٍ » (سباء ،۲۳)
(ای رسول خدا به مشرکان بگو: کیست که شما را از نعمتهای آسمانها و زمین روزی می دهد؟‌بگو خداست. بزودی معلوم شما خواهد شد که ما اهل توحید و شما مشرکان کدام بر هدایت و کدام در گمراهی می باشیم. )
(معانی حروف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش، ص ۱۷۵)
۵-إضراب :‌« أوْ » مانند بلْ بیانگر معانی اضراب است یعنی إضراب و انتقال از کلام سابق و توجه و التفات به کلام لاحق
و أرسلناهُ ألی مِأَهِ اَلفٍ أوْ یَزیدونَ. (صافات ،۱۴۷) (و ما او را ] یونس را[ برقومی بالغ بر صدهزار بلکه بیشتر،‌به عنوان رسول فرستادیم. )
(معانی حرو ف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش، ص ۱۷۵)
«إذْهَبْ إلی دمشقَ، أوْدَعْ ذلکَ، فلاتذهب الیومَ » أی :‌بَلْ دَعْ
اضراب
ذلکَ، أمرتَهُ بالذهاب، ثمَّ عدلتَ عن ذلک.
(جامع الدروس العربیه، غلایینی، الجزءِ الثالث، ص ۱۴۷)
۶-تقسیم یا تفریق: یعنی معطوف و معطوف علیه از أقسام آن کلمه ای محسوب می شوند که قبل از این دو عنوان شده مانند قول إمام علی (ع) :‌« وَلابد إنّهُ لِلنّاسِ مِنْ أمیرٍ بَرًّ أوْ فاجرٍ » یعنی ناچار برای مردم امیری لازم است خواه نیکوکار یا بدکار باشد.

(شرح و ترجمه مغنی الأدیب، سیدعلی حسینی، ج ۱ ، ص ۳۳۱)
« الکلمهُ اسمٌ أوْ فعلٌ أوْ حرف‌ٌ »
(جامع الدروس العربیهِ ،‌غلایینی، الجزء الثالث،‌ص ۲۴۸ )
« و قالوا :‌کونوا هوداً أوْ نصاری تَهْتَدوا » (بقره ،۱۳۰) یهود و نصاری به مسلمان ها گفتند‌:‌به دین ما در آیید تا هدایت شوید ] از یهود شوید یا از نصاری. [ )
(معانی حروف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش،‌ص ۱۷۶)
۷- به معنی « إلّا » که فعل مضارع بعد از آن بلحاظ « أنْ » ناصبه مقدَّر منصوب می گردد:‌
لَأتْرُکَنَّهُ أوْ یُسْلِمَ . ] إلّا أنْ یُسْلِمَ [ او را ترک می کنم مگر آنکه اسلام بیاورد.
و کُنْتُ اذا غَمَزْتُ قناهَ قَوْم کَسَرْتُ کعوبَها أوْ تستقیما (الف إطلاقی است)= یعنی این چنین
الّا أنْ
بودم که هرگاه تکان می دادم و می فشاردم نیزه قومی را، گره های آن نیزه را می شکستم مگر اینکه آن نیزه راست می شد.
(جامع الدروس العربیه، غلایینی، الجزء الثانی، ص ۱۸۷)
۸- به معنی « ألی» :‌گاهی لفظ مزبور مترداف « إلی » است و فعل مضارع بعد از « أوْ » بوسط « أن » مصدریه مقدر، منصوب می گردد مانند « لَأ لْزَمَنَّکَ أوْ تقضینی دینی » یعنی ملازم تو خواهم بود و ترا رها نخواهم کرد تا آنکه دین مرا ادا‌ء‌کنی.
(معانی حروف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش، ص ۱۷۶)
لأ سَتْسَهِْلَنَّ الصّعْبَ أوْ أدْرِکَ المٌنی فَما انقادَتِ الآمالُ إلّا لِصابرٍ
إلی أن
یعنی :‌هر آینه امور سخت و دشوار را سهل و آسان می شمارم تا اینکه آرزوها را درک کنم به طور قطع آرزوها تسلیم نمی شود. مگر برای انسانی که صبر پیشه کند و در مورد بدست آوردن آنها شکیبا باشد.
(جامع الدروس العربیه، غلایینی، الجزء الثانی، ص ۱۸۷)
۹-به معنی شرطیه : یعنی مترادف « أنْ » شرطیه مانند :‌
«لِأضْرِبَنَّهُ عاشَ أوْ ماتَ » یعنی « لِأضربَنَّهُ إنْ عاشَ بعد الضّرب و إن ماتَ »
(شرح و ترجمه مغنی الأدیب، سیدعلی حسینی، ج ۱، ص ۳۳۸)
لأتْرُکَنَّهُ عاشَ أوْماتَ ] = إنْ عاش بَعْدَ التّرکِ و إنْ ماتَ [
او را رها می کنم خواه زنده بماند یا پس از رها شدن بمیرد.
(معانی حروف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش، ص ۱۷۶)
۱۰-تبعیض :‌در پاره ای از مواقع « أوْ » بر تبعیض دلالت دارد. یعنی بر بعض بود معطوف و معطوف علیه نسبت به لفظ قبل از معطوف علیه دلالت دارد. همانند :‌« قالوا کونوا هوداً أوْ نصاری تَهْتدُوا… » (بقره ،۱۳۰)
یعنی یهود و نصاری به مسلمانان گفتند که به آیین ما در آیید تا راه راست و طریق حق پوئید.
لفظ « أوْ » در آیه بیانگر این معنی است که هر یک از « کونوا هوداً » و « کونوانصاری» بعض و جزئی از « قالوا‌» هستند بتقدیر:‌» قالَ بعضُهم کونوا هوداً و قال بعضُهم کونوانصاری »
(ترجمه و شرح مغنی الأدیب،‌سیدعلی حسینی، ج ۱،‌ص ۳۳۹)
۱۱- تقریب زمانی: ‌تقریب زمانی وقوع معطوف و معطوف علیه است.
« ما أدری أسَلَّمَ أوْ وَدَّعَ . » نمی دانم سلام کرد یا وداع در مورد شخصی که پس از سلام بلافاصله خداحافظی نموده (فرهنگ بزرگ جامع نوین ترجمه المنجد، احمد سیاح، ج اول،‌ص ۵۹)
۱۲-اشتراک معطوف با معطوف علیه: ‌گاه « أوْ » همانند واو بر مطلق « اشتراک با معطوف علیه در اصل حکم است به این معنی که ممکن است بعد از معطوف واقع شود و ممکن است قبل از آن تحقق یابد چنانکه ممکن است در یک زمان و مصاحب هم باشد مانند
وکانَ سِیّانِ أنْ یسَرَحوا نَعَماً أوْ یَسْرَحُوهُ بها، وَ اغْبَرَّتِ السُّوحُ
شأن این چنین است که مساوی و یکسان است اینکه آن جماعت، شتران را برای چریدن رها کنند و واگذارند، در حالی که از شدّت قطع سا‌لی اطراف خانه ها سیاه و خالی از گیاه و سبزه است.
در این شعر لفظ « أوْ » همانند واو برای مطلق جمع آمده است،‌یعنی چرانیدن و نچرانیدن آنها مساوی و برابر است.
اسم کان ضمیر شأن محذوف است و جمله اسمیه بعد از آن، خبرکان است، لفظ « سیان» به معنای «مثلان » خبر مقدم و « أنْ لایسرحوه » مؤوّل به مصدر، مبتدای موخّر بحساب می آید، و ضمیر «بها» به « سنه مجدیه‌» یعنی سال قحط باز می گردد و «‌اغبرت » معنای « اسودت‌» یعنی غبار آلود و تیره شد و « السوح » جمع « ساحه‌» به معنای آستانه و اطراف خانه است.
أی :‌ و کان الشأن :‌‌‌ألّا یرعوا إلابل و أن….
« لِأنَّ إسراحَهم الإ بل و عدمَ إسراحهم سیّانِ »
ترجمه و شرح مغنی الأدیب، سیدعلی حسینی، ج ۱، ص ۳۲۷
یادآوری :‌دکتر سیدمحمد رادمنش از این مورد به عنوان (تسویه) یاد می کند و می گوید که « أوْ » در أصل به معنای تسویه در حکم میان معطوف و معطوف علیه است، یعنی مساوی اعلام کردن حکم میان معطوف و معطوف علیه
( معانی حروف با شواهد از قرآن و حدیث، دکتر رادمنش ، ص ۱۷۴)