(۳-۱۱)
که:
(۳-۱۲)
(۳-۱۳)
و  ، نرخ کرنش پلاستیک معادل (اسکالر) می باشد. درپلاستیسیته نیاز است که ماده یک رابطه بین تنش تک محوره، کرنش پلاستیک ونرخ کرنش را ارضا کند. اگر ماده وابستگی به نرخ کرنش نداشته باشد، این رابطه همان شرط تسلیم است:
(۳-۱۴)
که  ، تنش تسلیمی است که قبلا برحسب کرنش پلاستیک معادل(  ) ودما (  ) تعریف شده است. اگرماده وابستگی به نرخ کرنش دارد رابطه، همان تعریف نرخ کرنش درحالت کشش تک محوره می باشد:
(۳-۱۵)
که h تابع شناخته شده ای است. برای مثال، مدل معادله درمواد وابسته به نرخ، اینچنین پیشنهاد می شود:

(۳-۱۶)
که  و  پارامترهای وابسته به ماده هستند و  تنش تسلیم استاتیک می باشد. اگرازاین رابطه با بهره گرفتن از روش پسرو اویلرانتگرال گیری شود رابطه زیررا نتیجه خواهد داد:
(۳-۱۷)
این رابطه می تواند (درصورت لزوم) به صورت عددی انتگرال گیری شود تا q را به صورت تابعی از  درپایان هربازه نتیجه دهد. بنابراین هردومدل های مستقل ازنرخ ووابسته به نرخ انتگرال گیری شده یک شکل کلی ازتک محوریت را ارائه می دهند:
(۳-۱۸)
که  برای مدل مستقل ازنرخ و  برای مواد وابسته به نرخ می تواند با استفاده ازمعکوس رابطه (۳-۱۷) بدست آید. معادلات (۳-۴) تا (۳-۱۸) رفتارماده را تعریف می کنند. درهر بازه انتکرال گیری، هنگامی که جریان پلاستیک اتفاق می افتد (که می تواند با استفاده ازارزیابی q براساس پاسخ الاستیک خالص ویافتن مقدارآن هنگامیکه از  بیشتر می شود، محاسبه شود) این معادلات می بایست انتگرال گیری شوند وبرای حالت ماده درپایان آن بازه حل شوند. اگرانتگرال گیری با استفاده ازاعمال روش پسرو اویلردر قانون جریان انجام گیرد خواهیم داشت:
(۳-۱۹)
با استفاده ازترکیب کردن این معادله با رابطه (۳-۹) وانتگرال گیری جداسازی نرخ کرنش (رابطه (۳-۴)) خواهیم داشت:
(۳-۲۰)
با استفاده ازقانون جریان انتگرال گیری شده (رابطه (۳-۱۹)) به همراه تعریف وان مایسز ازجهت جریان، n، (از رابطه (۳-۱۲)) خوهیم داشت:
(۳-۲۱)
برای سادگی در امرنمادگذاری، رابطه را اینچنین می نویسیم:
(۳-۲۲)
بنابراین معادله (۳-۲۱) بدین شکل خواهد شد:
(۳-۲۳)
اگرمعادله (۳-۲۳) را درخودش ضرب داخلی نماییم نتیجه اینچنین خواهد شد:
(۳-۲۴)
که:
(۳-۲۵)
تنش معادل مایسز، q، می بایست شکل تک محوری را که قبلا درمعادله (۳-۱۸) تعریف شد ارضا نماید. بنابراین با استفاده ازمعادله (۳-۲۴) خواهیم داشت:
(۳-۲۶)
این یک معادله غیرخطی برای  درحالت کلی است هنگامی که  وابسته به کرنش پلاستیک معادل است (یعنی هنگامی که ماده وابسته به نرخ است یا هنگامی که کارسختی غیرصفرباشد). (این معادله برای مواد مستقل ازنرخ یا پلاستیک کامل، به صورت خطی درخواهدآمد). این معادله را می توان با استفاده ازروش نیوتون حل کرد:
(۳-۲۷)
(۳-۲۸)
(۳-۲۹)
و می بایست عمل سعی وخطا انجام شود تا به همگرایی منجرشود. هنگامی که  مشخص باشد، جواب مسئله به طورکامل معین شده است: با استفاده ازمعادله (۳-۱۴):
(۳-۳۰)
واز معادله (۳-۲۳):
(۳-۳۱)
با استفاده ازمعادله (۳-۱۱):
(۳-۳۲)
وسپس با استفاده ازمعادله (۳-۱۷) :
(۳-۳۳)
برای مواردی که سه مولفه مستقیم کرنش بوسیله حل کینماتیک فراهم شده اند (یعنی همه موارد به جز درحالت تنش صفحه ای وتنش تک محوره)، معادله (۳-۷) اینچنین تعریف می کند:
(۳-۳۴)
وبدین طریق حل کامل مسئله مشخص شد.
تنش صفحه ای:
برای تنش صفحه ای،  بوسیله کینماتیک تعریف نشده است اما بوسیله قید تنش صفحه ای خواهیم داشت:

۲ – ۲ واگذاری پایگاه های نظامی به کشورهای غربی

با پایان یافتن سلطه انگلستان بر جهان در دهه ۱۹۷۰ بواسطه مشکلات اقتصادی و سیاسی داخلی و خروج رسمی این کشور از منطقه خلیج فارس در سال ۱۹۷۱ ، ایالات متحده آمریکا که مدتها بدنبال حضور مجدد در
خلیج فارس پس از جنگ دوم جهانی بود ، از فرصت استفاده نموده و بتدریج وارد منطقه گردید . حضور سیاسی آمریکا در منطقه هم زمان با تشکیل حکومت شیخ نشین های نوپای حاشیه جنوبی خلیج فارس بوده و این کشورها که با خروج انگلستان از منطقه در مقابل ایران قدرتمند احساس ضعف و سستی می نمودند ، هر یک تلاش
می کردند با انعقاد پیمان های نظامی و امنیتی با آمریکا ، بر ضعف نظامی و امنیتی خود فائق آیند ، لذا از اوایل دهه ۱۹۸۰ حضور نظامی آمریکا در منطقه با ساخت و توسعه پایگاه های نظامی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس آغاز و با شروع جنگ های منطقه ای از جمله جنگ اول و دوم خلیج فارس و سپس حمله گسترده آمریکا به کشورهای عراق و افغانستان تشدید گردید .
در حال حاضر ایالات متحده آمریکا دارای پایگاه های نظامی هوایی ، زمینی ، دریایی و لجستیکی در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بوده و با فروش تجهیزات نظامی پیشرفته به این کشورها ، آنها را بطور کامل وابسته به حضور خود در منطقه به منظور ارائه خدمات آموزشی ، پشتیبانی و دفاعی نموده است . حضور نظامی آمریکا در منطقه منجر به ترغیب سایر کشورهای غربی جهت احداث پایگاه دائمی در منطقه شده که در پی آن فرانسه در سال ۲۰۰۸ میلادی نسبت به احداث پایگاه مرکب در امارات اقدام نمود و در سال ۲۰۱۴ میلادی نیز انگلستان نیت خود جهت احداث پایگاه نظامی در بحرین را اعلام نمود .
در این قسمت نسبت به تشریح پایگاه های نظامی فرا منطقه ای در خلیج فارس که نقش مهمی در تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد ، به تفکیک پایگاه های هوایی ، زمینی و دریایی اقدام می گردد .

۲-۲-۱ پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس

در حال حاضر ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس دارای پایگاه های نظامی هوایی ، دریایی و زمینی با قابلیت های تهاجمی و تدافعی متنوع می باشد که توضیحاتی در خصوص هر یک از پایگاه های مذکور و قابلیت ها و
توانمندی های آنها بشرح ذیل ارائه می گردد .

۲-۲-۱-۱ پایگاه های دریایی آمریکا در خلیج فارس

نیروی دریایی آمریکا بزرگترین نیروی دریایی در بین کشورهای جهان است و توناژ ناوگان رزمی نیروی دریایی آمریکا به تنهایی با مجموع ناوگان دریایی ۱۳ کشور پیشرفته دریایی بعد از آمریکا برابری می نماید . نیروی دریایی آمریکا دارای یازده ناو هواپیمابر عملیاتی ، ۲۸۶ ناو جنگی ، ۳۷۰۰ هواپیما و بالگرد و ۳۲۸۵۱۶ نیرو با تخصص های مختلف می باشد (۲۰۱۴، CCNN.us )
نیروی دریایی آمریکا دارای شش ناوگان دریایی در سراسر جهان می باشد که با توجه به ویژگی های دریایی
خلیج فارس و عمق و چگالی مناسب آب آن جهت حضور ناوهای هواپیمابر و زیردریایی های اتمی و از طرفی اهمیت راهبردی این منطقه و موقعیت ژئوپلتیکی آن ، یکی از مهمترین ناوگان نیروی دریایی آمریکا ( ناوگان پنجم) در خلیج فارس و در کشور بحرین مستقر می باشد .
مهمترین پایگاه های دریایی آمریکا در خلیج فارس بشرح ذیل می باشند :

۲-۲- ۱-۱-۱ ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین

کشور بحرین میزبان ناوگان پنجم آمریکا در سواحل منامه و در پایگاه دریایی شیخ عیسی می باشد . ناوگان پنجم آمریکا در سال ۱۹۴۴ تشکیل شده و بدنبال ایجاد تغییراتی در سازمان نیروی دریایی آمریکا ، از سال ۱۹۹۵ بصورت رسمی در بندر منامه بحرین مستقر گردیده است . در حال حاضر حدود ۰۰۰/۳۰ نیروی آمریکایی به ناوگان پنجم آمریکا در منامه مامور می باشند و حدود ۱۵۰۰۰ تفنگدار آمریکایی نیز در کویت مستقر می باشند که قابلیت تقویت ناوگان پنجم آمریکا در زمان بحران را فراهم نموده است . بطور معمول و در همه ایام سال یک ناو هواپیمابر آمریکایی به همراه ناوگروه های مربوطه به ناوگان پنجم آمریکا در بحرین مامور شده و از عملیات های نیروی دریایی آمریکا در منطقه خلیج فارس و کشورهای عراق و افغانستان پشتیبانی می نماید (۲۰۱۴، CCNN.us )
هر ناوهواپیمابر آمریکایی حدود ۶۰۰۰ نیروی عملیاتی ، پشتیبانی و خدماتی را شامل می شود و تعداد ۸۰ فروند هواپیمای جنگنده را نیز حمل می نماید که قابلیت اجرای عملیات رزمی در کوتاه ترین زمان ممکن را دارا می باشند و هر ناو هواپیمابر جدای از میزان بالای آسیب پذیری ، می تواند بعنوان یک پایگاه دریایی مستقل به اجرای عملیات در خلیج فارس ، دریایی عمان و کشورهای منطقه بپردازد .
ناوگان پنجم آمریکا شامل نیروهای آبی – خاکی ، نیروهای مین گذار و مین روب ، نیروهای پشتیبانی ، یگان زیرسطحی و یگان غواصی می باشد که مسئولیت تامین امنیت در حدود ۵/۲ میلیون مایل مربع در مناطق
خلیج فارس ، دریای عمان ، دریای عربی ، خلیج عدن و دریای سرخ را برعهده دارد .در زمان حمله آمریکا به عراق و افغانستان ، این پایگاه با عملیات پرتاب موشک های کروز ، تامین تجهیزات نیروهای مستقر در خلیج فارس و نیز تدارکات و نقل و انتقال نیروها نقش مهمی در پیشبرد برنامه های نظامی آمریکا ایفا نموده
است ( چمنکار ، ۱۳۸۹ : ۴۹ )
اسکله اصلی پایگاه دریایی آمریکا که در غرب منامه واقع گردیده ، بطور معمول ظرفیت پهلوگیری دو الی چهار ناوشکن را دارا می باشد و در مجاورت آن نیز یک فرودگاه نظامی برای استفاده یگان های هوایی نیروی دریایی آمریکا قرار گرفته است . همچنین آمریکا در نظر دارد نسبت به توسعه پایگاه دریایی خود در کشور بحرین اقدام نماید و در این راستا در سال ۲۰۰۸ قراردادی را برای در اختیار گرفتن ۷۰ هکتار از اراضی بندر سلیمان با دولت بحرین امضاء نموده است ( چمنکار ، ۱۳۸۹ ؛ ۴۹ )

۲-۲- ۱-۱-۲ اسکله جبل علی در امارات عربی متحده

بندر جبل علی در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی دبی واقع شده و با ۶۷ لنگرگاه بصورت ۲۴ ساعته آماده پهلوگیری
کشتی های نظامی و تجاری می باشد و به همین دلیل از جمله بزرگترین و مهمترین بنادر دنیا محسوب می گردد و با توجه به عمق مناسب ۵/۱۱ متری ، بهترین محل برای پهلوگیری ناوشکن های آمریکا و سایر نیروهای
فرامنطقه ای در خلیج فارس می باشد .اگرچه بندر جبل علی واقع در سواحل امارات عربی متحده بعنوان پایگاه دریایی نیروی دریایی آمریکا شناخته نمی شود ولیکن این اسکله با توجه به برخورداری از ویژگی ها و امکانات کشتیرانی قابل توجه ، نقش بسیار مهمی در پشتیبانی از یگان های دریایی آمریکا در خلیج فارس و دریای عمان داشته و ناوهای هواپیمابر آمریکا جهت تامین موارد مورد نیاز در این بندر پهلو
می گیرند (۲۰۱۴ ، global security )

۲-۲- ۱-۱-۳ ناوهای هواپیمابر آمریکا

همانطور که ذکر گردید ، هر یک از ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا که بهمراه ناوگروه مربوطه در خلیج فارس و در یای عمان حضور می یابند ، به تنهایی قادر به اجرای انواع عملیات دریایی ، هوایی و آبی – خاکی
می باشند و می توان هر ناوگروه هواپیمابر آمریکا را یک پایگاه دریایی محسوب نمود . در سال ۲۰۱۳ میلادی نیز نیروی دریایی آمریکا طرح احداث پایگاه متحرک دریایی را ارائه و اجرایی نموده است که قابلیت اجرای عملیات دریایی بصورت مستقل را دارا می باشد .
بعنوان نمونه ناو هواپیمابر USS HARRY S. TRUMAN (CVN 75) دارای ۳۳۳ متر طول و ۷۸ متر عرض بوده و ارتفاع آن ۷۴ متر یعنی به اندازه یک ساختمان ۲۴ طبقه می باشد. این ناوهواپیمابر بطور تقریبی دارای ۸۰ فروند انواع هواپیمای جنگنده است و قادر به حمل و اسکان ۶۲۵۰ خدمه و نیروی رزمی در ۲۰۰۰ اتاق می باشد . در این ناو هواپیمابر روزانه بالغ بر ۱۸۰۰۰ پرس غذا سرو می شود (۲۰۱۴ ، public.navy.mil)
بنابراین با توجه به ابعاد و توانمندی های پرسنلی ، لجستیکی و عملیاتی ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا ، هر یک از آنها را می توان به منزله یک پایگاه دریایی متحرک محسوب نمود که بدون پشتیبانی و همکاری و از طرفی خواست کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، امکان حضور دائمی آنها در منطقه وجود نخواهد داشت .

شکل ۲۹ ناو هواپیمابر CVN75 نیروی دریایی آمریکا-تصویر برگفته از سایت WIKIPEDIA

۲- ۲-۱-۲ پایگاه های هوایی آمریکا در خلیج فارس

یکی از نقاط قوت ارتش آمریکا بعنوان دشمن درجه یک جمهوری اسلامی ایران ، نیروی هوایی قوی و گستردگی پایگاه های هوایی این کشور در نقاط استراتژیک و بحرانی جهان می باشد . نیروی هوایی آمریکا بزرگترین نیروی هوایی دنیا می باشد که دارای حدود سیصد هزار پرسنل کادر و بیش از شصت هزار نفر نیروی ذخیره می باشد . با توجه به اهمیت راهبردی خلیج فارس در دکترین نظامی و سیاسی ایالات متحده ، این کشور دارای پایگاه های هوایی مهمی در منطقه می باشد و در مجموع حدود ۱۵۰۰۰ نفر از کارکنان نیروی هوایی آمریکا در خلیج فارس مستقر می باشند (۲۰۱۴، CCNN.us )
مهمترین پایگاه های هوایی آمریکا در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بشرح ذیل می باشند :

۲-۱-۱-۲-۱ پایگاه هوایی العدید

همانطور که در فصل پنجم بخش دوم اشاره گردید ، پایگاه هوایی العدید که به پایگاه ابونخله نیز معروف می باشد ، در کشور قطر و در ۳۵ کیلومتری جنوب شهر دوحه واقع گردیده است .
پس از اجرای عملیات طوفان صحرا در سال ۲۰۰۱ که به آزادسازی کویت منجر گردید ، کشورهای قطر و آمریکا نسبت به انعقاد پیمان نظامی مبادرت ورزیده که این پیمان در سال ۲۰۰۳ میلادی گسترش یافته و قطر بدون اخذ هرگونه اجاره ای نسبت به در اختیار قرار دادن دو مرکز اصلی نظامی به نیروهای آمریکایی اقدام نموده است که یکی از آنها پایگاه هوایی العدید و دیگری پایگاه پشتیبانی السیلیه می باشد .
بدنبال قرارداد دفاعی مذکور ، ایالات متحده مرکز عملیات هوایی خود را از پایگاه هوایی ملک سلطان در عربستان سعودی به پایگاه هوایی العدید منتقل نمود و پایگاه العدید در حال حاضر بعنوان مقر فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا مورد بهره برداری قرار می گیرد . همچنین در زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ ، پایگاه هوایی العدید بعنوان مهمترین یگان عملیات هوایی منطقه ، میزبان هواپیماهای نظامی نیروهای ائتلاف از جمله استرالیا و کشورهای غربی بوده است .
پایگاه هوایی العدید به لحاظ برخورداری از طولانی ترین باند نظامی به طول ۸/۲ مایل در منطقه ، مهمترین پایگاه راهبردی آمریکا در خلیج فارس می باشد که متناسب با ۱۲۰ نوع هواپیمای جنگنده و باری آمریکا می باشد و هواپیمای راهبردی بمب افکن B 52 نیز قابلیت نشست و برخواست در این پایگاه را دارا می باشد .
با گستردگی پایگاه هوایی العدید و ماموریت های متنوع نیروی هوایی آمریکا در این پایگاه ، یگان های ۳۷۹ هوایی ، اسکادران های ۴۴ ، ۳۴۰ و ۳۷۹ ، هنگ هوایی ۴۳۴ و ۹۱۱ سوخت رسانی و هنگ ۹۳ کنترل هوایی در این پایگاه مستقر می باشند و بنابر ضرورت عملیات در مقاطع مختلف یگان های هوایی ارتش آمریکا در این پایگاه مستقر می گردند و در واقع می توان گفت که پایگاه هوایی العدید یکی از پایگاه های تابعه نیروی هوایی آمریکا در منطقه خلیج فارس محسوب می گردد که از سال ۲۰۰۳ تا کنون نیز هر ساله کنگره و شورای دفاع ملی آمریکا بودجه های کلانی را برای اجرای عملیات عمرانی در این پایگاه تصویب می نمایند ( ۲۰۱۴ ، CNN ) .
از جمله هواپیماهای آمریکایی مستقر در پایگاه هوایی العدید می توان به هواپیماهای تانکر ( سوخت رسان ) KC-10 و KC-135 ، بمب افکن های B-52 ، هواپیماهای جنگ الکترونیک EA-6 و هواپیماهای شناسایی E-8C اشاره نمود ( ۲۰۱۴ ، CNN ) .
در نزدیکی پایگاه العدید ، شهرکی به نام « کمپ اندی » احداث گردیده که محل استقرار و اسکان نیروهای آمریکایی می باشد . همچنین پایگاه هوایی العدید به مهمترین پایگاه جنگ الکترونیک آمریکا در منطقه تبدیل شده که با هدف اخلال در سیستم های ارتباطی و قطع ارتباط مراکز فرماندهی دشمن با نیروهای تحت امر و اخلال در سیستم های ناوبری در دریا و هوا طراحی شده است ( چمنکار ، ۱۳۸۹ : ۵۳ )

۲- ۱-۱-۲-۲ پایگاه هوایی الظفره

پایگاه هوایی الظفره در کشور امارات عربی متحده و در حدود ۳۲ کیلومتری جنوب ابوظبی واقع شده است . این پایگاه مهمترین و مجهزترین پایگاه هوایی ارتش امارات می باشد که دارای دو باند پرواز بوده و برابر قرارداد منعقده بین امارات و آمریکا در سال ۱۹۹۴ ، نیروی هوایی آمریکا از این پایگاه در راستای اجرای ماموریت های محوله در منطقه خلیج فارس بهره برداری می نماید . همچنین نیروی هوایی فرانسه از سال ۲۰۰۹ از این پایگاه استفاده
می کند .
اسکادران ۷۶۳ سوخت رسانی نیروی هوایی آمریکا در پایگاه هوایی الظفره مستقر می باشد و از جمله هواپیماهای مستقر در این پایگاه می توان به هواپیماهای سوخت رسان kc-10 و هواپیماهای شناسایی u-2 و هواپیماهای بدون سرنشین گلوبال هاوک اشاره نمود ( ۲۰۱۴ ، global security )
همچنین در سال ۲۰۱۲ هواپیماهای پیشرفته F-22 که از جمله هواپیماهای جنگنده بمب افکن نسل پنجم نیروی هوایی آمریکا می باشد ، در پایگاه هوایی الظفره امارات مستقر گردیده اند ( ۲۰۱۴ ، washingtonpost )

۲-۱-۱-۲-۳ پایگاه هوایی علی السالم کویت

پایگاه هوایی علی السالم در کشور کویت و در نزدیکی مرز عراق واقع شده و یک پایگاه هوایی مشترک بین نیروی هوایی کویت و ایالات متحده آمریکا می باشد . این پایگاه محل استقرار هنگ هوایی ۳۸۶ نیروی هوایی آمریکا است . پایگاه هوایی علی السالم از جمله مناطقی است که توسط ارتش آمریکا به سامانه پدافند هوایی پاتریوت مجهز گردیده است . در زمان جنگ علیه عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی ، نیروی هوایی انگلستان نیز از این پایگاه بهره برداری می نمود ( ۲۰۱۴، global security )

۲-۱-۱-۲-۴ پایگاه هوایی مصیره

این پایگاه در شمال جزیره مصیره در کشور عمان واقع شده و یکی از مهمترین پایگاه نیروی هوایی این کشور محسوب می گردد . برابر قرارداد منعقده بین دولت عمان و کشور آمریکا ، نیروی هوایی آمریکا از سال ۲۰۰۲ میلادی در پایگاه هوایی مصیره مستقر شده و ضمن بازسازی و تجهیز این پایگاه از آن در راستای نگهداری هواپیماهای گشتی ضدزیردریایی و نیز دپوی کالا و تجهیزات نظامی بهره برداری
می نماید ( ۲۰۱۴ ، airflighters )

۲- ۱-۱-۲-۵ پایگاه هوایی تمریت

این پایگاه نیز در کشور عمان واقع گردیده و یک پایگاه هوایی مشترک بین نیروی هوایی عمان و آمریکا محسوب می گردد . پایگاه هوایی تمریت از جمله نخستین پایگاه های منطقه است که نیروی هوایی آمریکا در آن حضور یافته و در زمان جنگ های اول و دوم خلیج فارس نقش عمده ای در پشتیبانی از نیروی هوایی آمریکا برعهده داشته است . ارتش آمریکا طی سال های اخیر نسبت به بازسازی و تجهیز پایگاه هوایی تمریت اقدام نموده است و در جنگ افغانستان از پایگاه تمریت برای پرواز جنگنده بمب‌افکن‌های B-1 استفاده نموده
است (۲۰۱۴ ، global security )

۱۳-۱ تعاریف متغیرها و اطلاعات بکار رفته در تحقیق:
۱-۱۳-۱ تعاریف نظری:
-۱ مشتری : فردی است که محصــــول یا نتایج یک عملکرد را مصرف می کننــــد یا به آنها نیاز دارند و از آنها بهره می برند (برنیکرهوف و درسلر، ۱۳۷۷).
۲- کیفیت خدمات: چاکرابارتی و همکارانش کیفیت خدمات را به عنوان متابعت از نیازمندی های مصرف کننده در انتقال خدمات تعریف می کنند( چاکرابارتی ، ۱۹۹۳ ) .
۳-منافع مورد انتظار مشتری : بر اساس تعریف کاتلر نیاز مشتری یعنی آن چیزی که فرد احساس می کند از آن محروم مانده است ( کاتلر ،۱۳۸۰) .
۴- بخش بندی بازار : کاتلر می گوید بازاریاب باید تعیین کند که چه بخش هایی از بازار و چه گروهی از افراد می توانند بهترین فرصتها را برای سازمان ارائه کنند ، تا به هدفهایش برسد ( کاتلر ،۱۳۸۰) .

۵- رضایت مشتری : ناشی از مطلوبیت در محیط برقراری ارتباط با یک عرضه کننده است. تمامی نقشها تحت تاثیر این عنصر رضایت قرار دارند (جین روسوم ،۲۰۰۳) ^[۴]
۶- خدمت : فیلیپ کاتلر خدمت را اینگونه تعریف می کند : فعالیت یا فایده هایی که برای تامین یک نیاز یا یک خواسته به بازار عرضه می شوند ، ولی اصولا غیر قابل لمس هستند ( کاتلر ،۱۳۸۰) .
۷- مشتری مداری : کوهلی و جاورسکی می گویند مشتری مداری عبارت است از جمع آوری اطلاعات مربوط به مشتری و استفاده از این اطلاعات در واحدهای تجاری (کوهلی و جاورسکی ، ۱۹۹۰) .
۸- ارتباط با مشتری: تلاشی برای دستیابی و شناسایی و نگهداری و ساخت شبکه ارتباطی با مصرف کننده های شخصی و تقویت مداوم ان شبکه برای سود دو طرفه است (وانگ و سوهال۲۰۰۲) .
۹- نتایج رفتاری : عکس العمل مشتری نسبت به عملکرد خدمات دهندگان از لحاظ دستیابی و یا عدم دستیابی به منافع مورد انتظارشان است و اینکه آیا مشتریان حاضر به خرید بیشتر از آن سازمان هستند و یا خرید خود را کاهش می دهند (اندرسون و میتال،۲۰۰۰).
۲-۱۳-۱ تعاریف عملیاتی :
۱- مشتری : مشتری که مراودات مالی زیادی با بانک دارند ، نیازهای اعتباری خاص داشته ، با شبکه وسیعی از مشتریان ارتباط دارد ، از انواع خدمات بانکی شعب بانک سپه در سطح شهرستان قزوین استفاده می کند و دارای میانگین حساب پانصد میلیون ریال به بالا می باشد .
۲- کیفیت خدمات: به میزان سادگی ، سرعت و سهولت در فرایند ارائه خدمات به مشتریان اشاره می کند .
۳- منافع مورد انتظار مشتری: تخصص و تعهد کارکنان،گسترش خدمات،اخلاق و برخوردمناسب،خدمات جانبی،سودمحوری،بانکداری الکترونیک،امنیت و مشاوره در این تحقیق نیازهایی هستند که مورد بررسی قرار می گیرند.
۴- بخش بندی بازار : مشتریان بر اساس سن،جنسیت،تاهل،شغل ،تحصیلات ،سالهای همکاری با بانک دسته بندی می­شوند .
۵-رضایت مشتری:ناشی از برآورده شدن نیازهای مشتری بوده و منجر به نتایج رفتاری خاصی می شود.
۶-خدمت:عملیات بانکی و خدمات جانبی که توسط بانک به مشتریانش ارائه می شود.
۷-مشتری مداری: توجه به نیازهای مشتری در خصوص تخصص و تعهد کارکنان،گسترش خدمات،اخلاق و برخوردمناسب،خدمات جانبی،سودمحوری،بانکداری الکترونیک،امنیت و مشاوره.
۸ - ارتباط با مشتری : ایجاد یک رابطه نزدیک با مشتری از طریق برخورد دوستانه کارکنان با مشتری و ایجاد رضایت مشتری , ,نحوه رسیدگی و پاسخگویی به مشکلات مشتریان و ….. .
۹- نتایج رفتاری : عکس العمل مشتری در خصوص رضایتمندی و یا عدم رضایتمندی از خدمات دریافتی از بانک می­باشد .
فصل دوم
ادبیات تحقیق
۱-۲ مقدمه
در هر گوشه ­ای از جهان صنعتی امروز که اقتصاد رقابتی فضای انحصاری را در هم میشکند ، نگرش مشتری مداری و کسب رضایت مشتری، قانون کسب و کار تلقی شده و عدم رعایت این قانون سبب حذف از صحنه بازار است. مقدمه هنر بازاریاب امروز “فروش یخچال به اسکیمو” نیست؛ بلکه اسکیمو را به عنوان یک مشتری خشنود، همواره در کنار خود داشتن است. تحقیق حاضر به منظور شناسایی نیارها و انتظارات مشتریان و نحوه ایجاد رضایت برای آنها صورت گرفته است . در حقیقت کار پژوهش پس از انجام دادن مرحله مطالعه آغاز می شود ؛به عبارتی پژوهش در بستری از آگاهی برای کشف مجهول انجام می پذیرد .در مرحله مطالعه پژوهشگر یافته های دیگران وبه عبارت دیگر نتایج تحقیقات دیگران و نیز قضایای کلی ونظریه های مرتبط با مسئله تحقیق را گرد آوری می کند و در صورتی که پاسخ مسئله را پیدا نکرد شروع به پژوهش می کند . علاوه براین ،از تجارب پژوهشی دیگران در تدوین چهارچوب نظری خود وطراحی روش شناسی آن استفاده می کند و تکیه گاهی نیز برای استدلال در مرحله ارزیابی فرضیه ها فراهم می­نماید .(حافظ نیا ، ۱۳۹۰).
در این فصل از پژوهش سعی بر این است که با مطالعه و ژرف نگری در زمینه سوابق و ادبیات و تحقیقات مرتبط با پژوهش با احاطه به موضوع بتواند چار­چوبی مفهومی را برای انجام پژوهش تدوین نماید. این فصل درسه بخش ارائه شده است . در آغاز مباحثی در خصوص خدمات ، مشتری و منافع مورد انتظار مشتریان ، سپس در خصوص رضایت و نتایج رفتاری حاصله بحث شده است و در ادامه به موضوع بخش بندی اشاره شده و در نهایت به تحقیقات داخلی و خارجی انجام یافته در رابطه با موضوع پژوهش، تحت عنوان مروری بر مطالعات انجام گرفته در خارج و داخل کشور پرداخته شده است .
۲-۲خدمات
تعاریف بسیاری برای خدمات ارائه شده است اما همه آنها وجوه مشترکی چون ناملموس بودن خدمات و مصرف آنی آن را در برمی گیرند، در زیر چند تعریف از خدمات ارائه می شود:
خدمات عبارتند از کردارها ، فرایندها و عملکردها.
یک تعریف دقیق از کالاها و خدمات باید این دو را براساس صفت ویژه شان از یگدیگر متمایزو مشخص کند. یک کالا، شیئی است فیزیکی و ملموس یا محصولی است که می توان آن را درست کرد و منتقل نمود ، ، در طول یک مدت زمان خاص وجود دارد و بنابراین می توان اکنون آن را تولید و بعداً استفاده کرد. یک خدمت ناملموس است و از بین می رود.مشتری می تواند خدمات واقعی را پس از تولید حفظ کرده و نگه دارد. اما فقط اثر خدمات را می تواند حفظ کند ( فیتزسیمونز،۱۳۸۲ ،۹-۸ )
خدمات نوعی فعالیت اقتصادی اند که با پیامد ایجاد تغییر مورد نظر در دریافت کننده خدمت یا به نیابت از اودر مکانها و زمان های خاص برای مشتریان ایجاد ارزش می کنند ومنافعی ر ا مهیامی نمایند ( لاولاک ، ۱۳۸۲ ، ۱۴ ).
۱-۲-۲طبقه بندی خدمات :
خدمات ازدیدگاه محققان مختلف به صورتهای متفاوتی طبقه بندی شده اند. در شیوه سنتی ، طبقه بندی خدمات با توجه به نوع کار انجام می پذیرد. این طبقه بندیها کمک می کنند تا محصولات اصلی شرکت شناخته شده و نیازهای مشتری و نیازهای رقابتی درک شود. با وجود این ، آنها نمی توانند ماهیت واقعی کار را در برگیرند، زیرا تحویل خدمات حتی در یک مقوله واحد می تواند بطور گسترده ای متنوع باشد . طرحهای متنوعی برای طبقه بندی خدمات پیشنهاد شده است که برخی از راه های اساسی طبقه بندی خدمات عبارتند از:
- میزان محسوس یا نامحسوس بودن فرایند های خدمات
- دریافت کننده مستقیم فرایند خدمات.
- مکان و زمان تحویل خدمات
- مشتری پسندسازی ( سفارشی سازی ) در مقابل استاندارد کردن.
- ماهیت ارتباط بامشتریان
- میزان توازن بین عرضه و تقاضا.
- میزان اختصاص امکانات ، تجهیزات و اشخاص به خدمات ( لاولاک ، ۱۳۸۲ ، ۵۵ )
۲-۲-۲کیفیت خدمات :
کیفیت خدمت یک رویداد پیچیده است که معانی مختلفی دارد، از خدمات شخصی گرفته تا خدمت به عنوان یک محصول، در دهه های گذشته تعاریف مختلفی ازکیفیت خدمت ارائه شده است. بلوم کویست و همکارانش کیفیت را چنین تعریف کرده اند: ” کیفیت ، ادرااکی خوب و خوشایند از سوی مشتریان نسبت به محصول یا خدمتی می باشد که با انتظارات آنان همخوانی دارد. اگر مشتریان انتظارات غیر واقعی بالائی داشته باشند کیفیت بد ادراک خواهد شد ، حتی اگر محصول یا خدمت بطور عینی خوب به نظر برسد. اگر شرکتها از طریق تبلیغات و سیستم های ترویجی ، انتظارات بالائی در مشتریان ایجاد نمایند که قادر به برآورده نمودن آنها نباشند ، ادراک ناخوشایندی از کیفیت درذهن مشتری شکل خواهد گرفت . کیفیت ادراکی مشتری منحصراً بوسیله کیفیت مورد انتظار و دریافت شده از سوی مشتری تعیین نمی شود بلکه بیشتر بوسیله تفاوت بین انتظارات مشتری و تجارب وی از استفاده محصول یا خدمت تعیین می شود ( گرا نمایه ،۱۳۸۶، ۳۴) .
۳-۲-۲ کیفیت خدمات بانکی :
خدمات بانکی از پیچیدگی های خاصی برخوردار هستند. بنابراین بحث کیفیت خدمات نیز به همان میزان پیچیده است. برای درک بهتر مفهوم کیفیت خدمات ^[۵] ابتداء آن را تعریف می کنیم .
الف – کیفیت خدمت : اندازه و جهت مغایرت بین ادراک مشتری از خدمت و انتظارات وی ( گرونروس، ۲۰۰۱ )
ب- کیفیت خدمت قضاوت همه جانبه مشتری درباره ماهیت برتر خدمت نسبت به خدمت مشابه با مزیت های برجسته آن ( زیتمال ۱۹۹۳ ) .
ج- کیفیت خدمت : میزان سازگاری سطوح مختلف خدمت با انتظارات مشتری ( لویس و بولز،۱۹۸۳)

در تحلیلی که در این بخش انجام شده است، ۶۱ گره انتگرال را در دامنه ۳+ تا با آهنگ افزایش ۱۰ ایجاد شده است. چگالی­ها در هر گره انتگرال(r₂)، وزن­ها W(r₂) نامیده می­شوند و وزن­ها طوری تبدیل می­شوند که مجموع آنها برابر یک باشد. وزن­ها به جای اینکه به صورت توزیع پیشین پیوسته عمل کنند، به صورت توزیع پیشین گسسته عمل می­ کنند. زمانی که گره­های انتگرال و وزن­ها ایجاد شدند، اندازه صفت بر اساس معادله ‏۳‑۱۱ به روش EAP برآورد می شود [۱۸].

معادله ‏۳‑۱۱

در معادله ‏۳‑۱۱، مقادیر، یکی از ۶۱ گره انتگرال و وزن­های هر انتگرال را نشان می­ دهند. نشان­دهنده توان تابع لگاریتم درست­نمایی ارزیابی شده در هر یک از ۶۱ گره انتگرال است که طبق معادله ‏۳‑۵ بدست می ­آید . در معادله ‏۳‑۱۱ مجموع ۶۱ گره انتگرال محاسبه می­ شود، و برآورد سطح صفت حاصل، میانگین توزیع پسین را نشان می­دهد. خطای استاندارد برآورد سطح صفت به روش EAP از طریق محاسبه انحراف معیار پسین، همانطور که در معادله ‏۳‑۱۲ نشان داده شده است به دست می ­آید.

معادله ‏۳‑۱۲

مدرج کردن سوال­ها (برآورد کردن)
در کاربرهای معمولی آزمون­های استاندارد، در عمل پارامترهای سوال معلوم فرض می­ شود زیرا درجه­بندی سوال­ها به هنگام استاندارد کردن آزمون­ها انجام می­گیرد. اما برای آزمون­ها و مقیاس­های جدید، پارامترهای سوال­ها را باید با بهره گرفتن از داده ­ها برآورد کرد. در بسیاری از کاربردهای تحقیقی، همان داده­هایی که برای درجه­بندی سوال­ها مورد استفاده قرار گرفته­اند برای برآورد سطح صفت نیز به کار می­روند.

در مدل­های نظریه سوال پاسخ، معمولا پارامترهای سوال از طریق روش بیشینه درست­نمایی برآورد می­ شود. رایج­ترین روش­های مورد استفاده عبارتند از:
بیشینه درست­نمایی مشترک^[۲۷] (JML)
بیشینه درست­نمایی کناری^[۲۸] (MML)
بیشینه درست­نمایی شرطی^[۲۹] (CML)
اگر اطلاعات پیشین در مورد پارامترهای سوال در دست باشد روش­های برآورد بیسی برای JML یا MML امکان­ پذیر می­ شود. دو مفروضه عمده مورد نیاز برای برآورد پارامترهای سوال در مدل­های IRT عبارتند از :
استقلال مکانی
بعدیت مناسب در مدل IRT (یعنی تعداد صفت­ها)
روش­های گوناگون برآورد برای مدل­های IRT ممکن است به مفروضه­های دیگری نیز نیازمند باشند. برای مثال، برآورد به روش CML مستلزم آن است که نمره کل یک آماره مکفی برای برآورد میزان صفت باشد.
استقلال مکانی به این معناست که وقتی سطح صفت کنترل می­ شود، پاسخ دادن به هر سوال، به پاسخ دادن به سایر سوال­ها وابسته نیست. ممکن است در کل نمونه سوال­ها ارتباط متقابل یا ارتباط درونی بالایی با یکدیگر داشته باشند، اما اگر سطح صفت کنترل شود، استقلال مکانی مستلزم آن است که هیچ ارتباطی بین سوال­ها باقی نماند.
از نظر علمی وقتی که پاسخ سوال­ها با هم مرتبط باشند، استقلا مکانی از میان می­ شود. در یک آزمون شناختی، چند شرط ممکن است به وابستگی مکانی منجر شود. به عنوان مثال، اگر پاسخ درست به یک سوال شرط لازم برای پاسخ درست به سوال دیگر باشد و یا اگر محتوای یک سوال اطلاعات مناسبی برای پاسخ دهی به سوال دیگر را فراهم کند، استقلال مکانی نقض می­ شود. به عنوان مثال، سوال­هایی که جمله یا عبارت مشترکی دارند و یا دارای تنه سوال مشترک هستند، مانند آزمون­های درک مطلب، ممکن است از نظر مکانی وابسته باشند.
برای استفاده عملی از مدل IRT، فرض استقلال مکانی باید برقرار باشد، زیرا احتمال الگوی پاسخ­دهی حاصل­ضرب احتمال پاسخ­های تک تک سوال­هاست. اگر استقلال مکانی نقض شود، در این صورت احتمال الگوی پاسخ­دهی نامناسبی از مدل­های استاندارد IRT به دست خواهد آمد. با این حا، برای اینکه سوال­های دارای وابستگی مکانی در آزمون قرار داده شود روش­های خاصی تدوین شده است. برای مثال، جانارون^[۳۰] (۱۹۸۶)، مدلی را تدوین کرده است که شامل عبارت­های تعاملی است. این مدل را بیشتر در مورد سوال­های شخصیتی می­توان به کار بست.
معنای بعدیت مناسب است که مدل IRT تعداد درست برآوردهای سطح صفت هر فرد را برای داده ­ها شامل می­ شود. در نهایت، بعدیت مطلوب به این طریق تعیین می­ شود که معلوم شود مدل­های IRT دارای ابعاد مختلف، تا چه اندازه با داده ­ها برازش دارند. اگر یک مدل معمول در IRT، مانند مدل ۱PL، ۲PL یا ۳PL به طور منطقی با داده ­های آزمون بررازش داشته باشد، در این صورت بعدیت مناسب با برآورد یک سطح صفت برای هر فرد مشخص می­ شود. اما، اگر این مدل­ها برازش نداشته باشند، در این صورت ممکن است یک مدل IRT با ابعاد اضافی با یک مدل IRT با وابستگی مکانی مورد نیاز باشد. اما، اگر استقلا مکانی به طور کامل تحقق یابد، در این صورت بعدیت مناسب در مدل IRT مشخص می شود. عدم موفقیت در برآورد بعدی که در سوال­ها اهمیت دارد به وابستگی مکانی می­انجامد.
برآورد به روش بیشینه درست­نمایی
سه روش رایج برآورد پارامترهای سوال در مدل IR بر اصل بیشینه درست­نمایی (ML) استوارند. اصل ML مشخص می کند که خطاهای پیش ­بینی مدل چگونه به کمیت در می­آیند. خطاها باید به کمیت درآیند زیرا پارامترهای مدل برای این منظور برآورد می­شوند که خطاها به حداقل برسند. در روش برآورد بیشینه درست نمایی (ML)، خطا به عنوان داده­ای که مشاهده آن نامحتمل است تعریف می­ شود.
در شرایطی که نمونه بزرگ است، برآوردهای ML پارامترها دارای چند ویژگی مطلوب است.
همسانی، یعنی نردیک شدن به مقدار واقعی با افزایش حجم نمونه،
کارآمدی، یعنی کمترین خطای استاندارد نسبی،
خطای برآورد با توزیع نرمال.
یکی از مشکلات خاص در برآورد پارامترهای مدل در IRT این است که پارامترهای شخص و سوال هر دو نامشخص­اند. برای مثال، اگرچه ثبات^[۳۱] یک ویژگی کلی ML است، برخی از برآوردکننده­های پارامتر سوال در IRT ممکن است بی ثبات باشند. برآوردکننده زمانی بی ثبات استکه همراه با افزایش تعداد مشاهدات دقت برآورد افزایش نیابد. در برخی روش­های ML، با افزایش تعداد مشاهدات (یعنی افراد)، تعداد پارامترهای هر شخص نیز افزایش می­یابد. بنابراین، پارامترهای شخص، پارامترهای اتفاقی و مزاحم­اند که سبب پیچیدگی برآورد پارامترهای سوال یا پارمترهای ساختاری در مدلها و روش­های خاص می­شوند.
برآورد بیشینه درست­نمایی با پارامترهای معلوم شخص
این روش برای کاربردهای عملی مناسب نیشت، ولی ارائه کردن آن دارای دو مزیت است: نخست، پیشرفتی که در ادامه مطرح می­ شود، دوم، روش برآورد JML با مواردی که پارامترهای شخص معلوم است ارتباط تنگاتنگ دارد.
درست­نمایی داده ­های سوال پاسخ
برآورد ML، خطای پیش ­بینی مدل را به صورت خاصی تعریف می­ کند؛ با توجه به مدل، خطا یک مشاهده نامحتمل است. در ادامه تعریف احتمال پاسخ یک شخص به یک سوال خاص و سپس تعریف درست­نمایی کامل داده ­ها مطرح می­ شود.
احتمال پاسخ به یک سوال
در سوال­های دو ارزشی مدل IRT (مانند: قبول-مردود، بله-خیر)، دو احتمال پاسخ­دهی، یعنی P_is برای پاسخ درست و Q_isبرای پاسخ نادرست، پیش ­بینی می­ شود. بنابراین به عنوان مثال، در مدل راش، مدل­های زیر با شرط وجود پارامترهای شخص سوال دو احتمال ارائه می­ دهند.

۱) ترجمه بیت: خداوند هستی آفرین! اگرصفات ذات داشته باشد حضرت رسول که مثل(عقل و انسان کامل) است آن را بیان فرموده: ما آن طورکه شایسته تو بود تو را نشناخته ایم.
۲) نکات بلاغی: مُوات با بِذات: کلمه قافیه است، عقل کل: استعاره ازوجودمبارک پیامبراست، تلمیح به حدیث پیامبر که می فرمایند: «مَاعَبَدنَاکَ حَقِّ عِبَادَتِک وَ مَا عَرَفْنَاکَ حَقَّ مَعْرِفَتِک» (فتح الهی و سپه وندی، ۱۳۸۹: ۸۸)، نوع شعر ملمع است، واج آرایی: الف، ت.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: صفات ذات از سه دیدگاه قابل بررسی است: ۱- معتزله ذات را ازجهت گسترش تمام جهات موصوف به هیچ صفتی نمیشود، به عقیده معتزله صفت داشتن نشانه کثرت است که آن هم خاص موجودات است. معتزله معتقدند هرچند ذات حق ازهرگونه صفتی خالی است ولی نوع فعل حق شبیه فعل ذات متصف به صفات میباشد، که ذات عاری از صفات کار ذات واجد الصفات را انجام میدهد. ۲- دیدگاه اشاعره جهت مخالف معتزله می باشد: اینان معتقدند که ذات حق موصوف به پاره ای از صفات است، که آن صفات مغایر با ذات حقند و آن صفات را زاید بر ذات حق میپندارند از طرفی چون این موصوف واجب الوجود و قدیم هستند، صفتها هم باید به طبع موصوف خود واجب الوجود وقدیم الوجود باشند. ۳- دیدگاه شیعه و حکمای اسلام است این است که اعتقاد دارند: ذات واجب به صفاتی متصف است، که این صفات عین ذات حق میباشد و بر آن عارض نیست، صفات واجب عین ذات حق است، وجود عین ذات اوست. یعنی کاری که غیر واجب تعالی از ذات غیر صفت به آن ذات ناشی میشود، در واجب تعالی از ذات مجرد بیقیام صفتی به او ناشی میشود. شیعه نظریه زاید بودن صفات حق را رد میکند؛ زیرا به عقیده شیعه زیادی صفت بر ذات حق یعنی صفات زاید یا حادث یا قدیم درصورت حادث بودن ذات واجب جایگاه حوادث واقع می شود، وچنانچه قدیم باشد تعدد قدما ایجاد میگردد، که در هر صورت هر دو نظریه از دیدگاه شیعه ممتنع و رد است. از دید گاه شیعه صفاتی از ازل به حق نسبت داده میشود، واین اوصاف همانند علم، سمع، بصر، قدرت،… میباشد. امام صادق علیه السلام در جواب شخصی که از زاید بودن صفت بر ذات حق از او سؤال کرد با خشم چنین پاسخ داد: «مَنْ قَالَ ذلِکَ وَ دَانَ بِهِ فَهُوَ مُشْرِکٌ وَ لَیْسَ مِنْ وِلایَتِنَا عَلَی شَیءٍ، إنَّ اللهَ تَبَارِکَ وَ تَعَالی ذَاتٌ عَلَامَهٌ سَمْیعَهٌ بَصِیرَهٌ قَادِرَهٌ» و در عقیده شیعه صفات ذات صفاتی ازلی هستند. که به هیچ وجه مخالف ندارند، یعنی حق را به عجز و قدرت توصیف نمیکنیم، ابن عربی زاید بودن صفت را کار انسانهای کم فهم میداند. و سخن متکلمان را همانند سخن کسی میداند که خداوند را نیازمند فرض کند، و باید او را به صفتهای خوب توصیف نماید و معتقد است که صفات نسبی و اضافی هستند که به عین ذات یگانه برمیگردد. و این صفات کثیرند درنتیجه صفات و اسماء از جهتی عین ذات و از وجهی غیر آن است، هراسمی از جهت دلالت برذات عین اسماء است و از جهتی دلالت برمعنی خاص خود غیر آن است. یعنی هر اسمی مصداق عین ذات و سایر اسماء است ومفهوم همان گونه که مخالف با ذات است متمایز از سایر اسم ها هم هست. (ر.ک، فتح الهی، ۱۳۸۰: ۴۲ –۷۶)

«امّا مولانا آن را به عنوان حدیث متضمن طریق معرفت حق مییابد، و بر این نکته اش مبتنی می‌داند که هرکسی نفس خود را بشناسد و فقرعجز وحقارت خود را دریابد به وجود آن کس که غَنا و قدرت وعظمت خاص اوست راه تواند برد». (زرین کوب، ۱۳۹۰: ۴۰۴- ۴۰۵)