شاعری متعهد چون فیتوری مورد تـوجه افـراد بسیـاری از جمـله دانشـجویان بـوده اسـت و در
سایت های مختلف مواردی در خصوص ایشان بدست آمده است و بررسی گردیده لیکن با بررسی های صورت گرفته اثر و یا تألیفی که به صورت تفصیلی پیرامون او و دیوان هایش نگاشته شده باشد مشاهده نشد ، حتی بانک اطلاعاتی مربوط به پایان نامه های کشور را نیز بررسی که موردی به دست نیامد.
1 – 7– فرضیه های تحقیق
الف ) فیتوری به موضوعات سیاسی در اشعارش پرداخته است.
ب ) فیتوری علت عقب ماندگی کشورش را استعمار انگلیس و آمریکا می داند.
ج ) هدف فیتوری از سرودن اشعار ملی و وطنی بیداری مردم بوده است.
د ) احتمالاً نگاه فیتوری به آزادی و مبارزه نگاه جهانی است.
هـ ) اشعار فیتوری نمایانگر ادبیات پربار عرب و ادبیات آفریقایی است.
1 – 8– روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی تاریخی و روش جمع آوری منابع کتابخانه ای و اسنادی می باشد.
در آغاز به گردآوری منابع موجود و مورد نـظر پرداخـتیم و سپـس بـا مطالـعه و بـررسی آنـها و
انتخاب موضوعات مورد نظر و مناسب به فیش برداری پرداختم.
1 – 9– روش گردآوری اطلاعات
از طریق مراجعه و بررسی کتابخانه های از قبیل : دانشگاه آزاد اسلامی گرمسار ، دانشگاه تهران ،
دانشگاه علامه طباطبایی ، کتابخانه ملی ، کتابخانه مجلس شورای اسلامی ، کتابخانه علوم رضوی مشهد و آستان قدس ، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی و سایت های اینترنتی استفاده و بهره گرفته ام .
1 – 10– روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
ترجمه و شرح قصاید دیوان ها و تجزیه و تحلیل آنها و نتیجه گیری بوده است.
1 – 11– سازماندهی تحقیق
تحقیق حاضر از چکیده ، مقدمه و 5 فصل به همراه نتیجه تشکیل شده است.

فصل اول ، به کلیات تحقیق اختصاص دارد که بدان پرداخته ایم.
فصل دوم ، به تاریخ سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و ادبی سودان در دوره معاصر پرداخته است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
فصل سوم ، مربوط به زندگی شخصی و حسب حال شخصی و فرهنگی ادبی محمد فیتوری است که آنها را بیان نموده ایم.
فصل چهارم ، پرداخت اجمالی به شعر سیاسی از آغاز تا دوره معاصر است که در این فصل با شعر سیاسی و پیشینه آن و نیز زبان شعر سیاسی آشنا می شویم.
فصل پنجم ، به بررسی رویکردهای سیاسی در اشعار محمد الفیتوری می پردازد ، موضوعات سیاسی ، قومی ، وطنی و میهنی ، ظلم ستیزی ، دعوت به آزادی و … از دیوان های او استخراج که به ترجمه ، شرح و تجزیه و تحلیل آنها اقدام شده است.
و در بخش پایانی به نتیجه گیری از پژوهش فوق پرداخته ام.
فصل دوم
بررسی وضعیت سیاسی اجتماعی ، اقتصادی
عکس مرتبط با اقتصاد
دینی ، فرهنگی و ادبی سودان
2 – 1– وضعیت سیاسی اجتماعی سودان
2 – 1 – 1 – جغرافیای طبیعی سودان
جمهوری سودان بزرگترین کشور آفریقایی است که 813/ 505/2 کیلومتر مربـع وسعـت دارد و
کمی بیش از 2/1 اروپاست. این کشور در شمال شرقی قاره آفریقا قرار دارد و از طرف شمال محدود است به کشورهای مصر و لیبی و از طرف مغرب به کشورهای چاد و آفریقای مرکزی ، از جنوب به زئیر و اوگاندا و از طرف شرق به اتیوپی و دریای سرخ. قسمت اعظم سودان را دشتهای وسیع که به وسیله رود نیل و شعبات آن آبیاری می شود تشکیل می دهد.
در عرض جغرافیـایـی بیـن 5/3 در مـرز اوگـاندا و 23 درجـه در شمـالی تـرین نقـاط و طـول
جغرافیایی بین 5/21 شرقی در مرزهای چاد تا 5/38 درجه شرقی مرزهای اتیوپی ادامه دارد.
( ملکی ، 1368 ، هـ . ش ، ص 1 )
سودان در شمال آفریقا و در کنار دریای سرخ ، میان مصر و اریتره واقع شده است. 2 میلیـون و
376 هزار کیلومتر مربع از مساحت این سرزمین در خشکی و 129 هزار و 813 کیلومتر مربع از آن در آب واقع شده است. طول خطوط ساحلی سودان به 853 کیلومتر می رسد.
همچنین این کشور از سمت شمال 1273 کیلومتر با مصـر ، از شمـال غـرب 383 کیـلومتر بـا
لیبی ، از سمت غرب 1360 کیلومتر با چاد ، از سمت جنوب غربی 1165 کیلومتر با آفریقای مرکزی ، از سمت جنوب 628 کیلومتر با جمهوری دمکراتیک کنگو و 435 کیلومتر با اوگاندا ، از سمت جنوب شرق 232 کیلومتر با کنیا و بالاخره از سمت شرق 605 کیلومتر با اریتره مرز مشترک دارد. ( فرامرز یاوری ، بی تا ، ص 180 )
همچنین در تعبیری دیگر سودان را به دو بخش تقسیم کرده اند. بخش شرقی و بخش غربی که
بخش شرقی را امروزه سودان مصری گویند که همان جمهوری سودان است که با کنیا و اوگاندا و رود کنگو هم مرز می باشد و بخش غربی نیز با لیبی ، چاد ، اریتره ، سنگال ، ساحل عاج و مالی هم مرز می باشد.
( مورخ ، 1997 م ، ص 36 )
2 – 1 – 1 – 2 – آبهای داخلی
در نواحی شمال سودان باران بسیار کم و در جنوب سودان فصل بارندگی طولانی و در حدود 8
ماه می باشد. قسمت اعظم رود نیل از سودان می گذرد. شعبه اصلی رود نیل به نام نیل سفید و یکی دیگر از شعبات آن به نام آبی که از اتیوپی داخل خاک سودان می شود و در نزدیکی خارطوم بهم متصل می شوند. رودخانه نیل منبع اصلی تحرکات اقتصادی سودان است و به قول وینستون چرچیل نخست وزیر ایام جنگ دوم جهانی زندگی فقط با نیل در سودان و مصر جریان می یابد. رود نیل شمال و جنوب سودان را به یکدیگر متصل ساخته و از طرف دیگر جنوب سودان را به مصر و دریای مدیترانه ؛ علاوه بر رودخانه نیل رودهای دیگری نیز در سودان به ویژه در جنوب آن کشور جاری می باشند مانند بحرا
لجبل ، خورفلوس و جور یا سباط. اما هیچ یک از آنها قابل قیاس با نیل نمی باشند. رود نیل سفید از دریاچه ویکتوریا تا خارطوم بطول 2300 میل تداوم می یابد. برخلاف رود آرام نیل سفید ، نیل آبی خروشان و پر تلاطم می باشد. این رود که اتیوپی و خارطوم را به یکدیگر متصل می سازد ، به طول 1075 میل جریان می یابد . ( ملکی ، 1368 ، هـ . ش ، ص 2 )
2 – 1 – 1 – 3 – آب و هوا
زمینهای سودان دشت گسترده ای است و کوهـها و بلندیهـای آن در جنـوب و دورترین نقـطه
غربی آن قرار دارد. کوههای نوجه در مرکز و کوههای دریای سرخ در شرق واقع است. سودان در منطقه مداری آفریقا است و آب و هوای آن در جنوب استوایی و در مرکز سافنا و در شمال قاره ای است.
هوای سودان از شمال به جنوب تفاوت عمده ای پیدا می کند و بـه تـدریـج از درجـه حـرارت
کاسته می شود بطوریکه درجه حرارت « جوبا » در جنوب نسبت به درجه حرارت « رانگولا » در شمال به مراتب خنک تر و پایین است. ( Sudan.gov.sd/ar )
درجه حرارت در شهرهای مختلف سودان بین 25 تا 45 درجه می باشـد در مجموع سه ناحـیه
مشخص اقلیمی در سودان وجود دارد. یک منطقه بیابانی شمال که همان صحرای نوبه می باشد. قسمت شمال شرقی و کناره دریای سرخ که ارتفاعات آن ناحیه حدود ساحلی را از دشتهای سودان جدا می کند. در قسمت مرکزی کوههای نوبه قرار دارد که دامنه آن را تپه های شنی پوشانده است.
آب و هوای سودان در مجموع گرم و سوزان است و فقط در زمستـان در مناطـق شمالـی تا 18
درجه تقلیل می یابد. در نواحی شمالی باران بسیار کم و در جنوب سودان فصل بارندگی طولانی و در حدود 8 ماه است. وجود قسمت اعظم رود نیل در سودان باعث تغییرات مؤثری در آب و هوای کشور گردیده است.
از مشخصات اقلیم سودانی ، گرمای شدید در تمام سال و اختلافات شدید بیـن گـرمای شب و
روز است. ( مشیری ، 1381 هـ . ش ، ص 148 )
2 – 1 – 2 – شهرهای مهم
پایتخت قومی و فدرال سودان خارطوم است که از سـه بخـش خارطـوم ، خارطـوم بحـری و ام
درمان تشکیل شده است و محل تمرکز وزارتخانه و مؤسسات دولت فدرال و سازمان های مربوط به ولایت خارطوم است.
این شهر درمحل اتصال نیل آبی و سفید قرار دارد و جمعیت آن حدود پنج میلیون نفر و ماننـد
بسیاری از پایتخت های کشورهای درحال توسعه همواره در معرض کوچ شهروندان قرار دارد چرا که جمعیت آن در سال 1974 از یک میلیون نفر تجاوز نمی کرد. پورت سودان واقع در ولایت شرقی و بندر مهم واد مدتی مرکز ولایت جزیره ، ابیض مرکز ولایت کردفان ، ناشر مرکز ولایت شمال جوبا مرکز بحرالنیل ، واو و ملکال ، الدامر ، کسلا و نیز شهرهای عطبره و دنقلا و قضارف از شهرهای مهم این کشور است. ( www.islamworld2020.Persianblog.ir )
2 – 3– جغرافیای انسانی سودان
2 – 1 – 3 – بافت جمعیتی در سودان
بافت جمعیتی سودان از قبایل گوناگون برخی عربی تبـار و برخـی آفـریقایـی یـا ترک تشکـیل
یافته اند که به سودان مهاجرت کرده اند. ( www.kheimehnews.com )
آغاز قرن بیستم فقط دو میلیون نفر در سودان زندگی می کردنـد درسـال 1956 هنگامـی کـه
جمهوری مستقل سودان تشکیل گردید این جمعیت به 10 میلیون نفر رسید. درسال 1960 جمعیت سودان را 15 میلیون نفر برآورد نمودند. درآن سال 39% از مردم سودان را عرب ، 20% بومی نیلوتیک ، 9% را سکنه دارفور و 6% را قبیله بیجا و 65 را نوبین تشکیل می دادند فقط 5% باقیمانده از نیوفیماتیک بودند. درحدود یک میلیون نفر نیز از فرزندان مهاجرین نیجریه و سایر مستعمرات فرانسه و انگلستان در سودان زندگی می کنند که از نظر نژادی با سایر سودانی ها تفاوت دارند. جمعیت سودان نسبت به وسعت آن کم و پراکندگی جمعیت نیز نامتعادل است بطوری که 50 درصد جمعیت در 15 درصد خاک سودان متمرکزند. سرشماری که در سال 1976 انجام شده جمعیت سودان را 000/950/22 نفر بر شمرده اند. حدوداً در سال 1985 جمعیت سودان را بطور غیر رسمی حدود 25 میلیون نفر تخمین زده اند. ( ملکی ، 1368 هـ . ش ، ص 5 )
طبق جدیدترین برآورد ، جمهوری سودان بیش از 40 میلیون نفـر جمعیت دارد کـه 45 درصد
از آنها زیر 14 سال ، 53 درصد بیش 15 تا 65 سال و 2 درصد بقیه بیشتر از 65 سال سن دارند.
نرخ رشد سالانه جمعیت سودان 3 و 6% درصد است. این کشور به ازای هر هزار نفر از جمعیـت
خود 34/58 نفر نرخ زاد و ولد ، 12/28 نفر نرخ مرگ و میر و 0/7 نفر نرخ مهاجرت دارد. امید به زندگی در بین مردان سودانی به 55/49 سال و در زنان این کشور به 57/66 سال می رسد. از سوی دیگر 52 درصد از ساکنین این کشور از نژاد سیاه پوستان آفریقایی ، 39 درصد عرب و 8 درصد از نژاد قبیله « بجا » هستند. ( فرامرز یاوری ، بی تا ، ص 141 )
2 – 1 – 3 – 1 – وضعیت اجتماعی
کشور سودان مستمره ی بریتانیا ( اجتماع مصری – انگلیسـی ) بود و قبـل از آن هم حکـومت
دولت عثمانی را بر کشورهای عربی و سودان داشتیم. کشور سودان جزو کشورهای عقب افتاده بود که ظلم و ستم در آن بیداد می کرد.
وجود بیماری های واگیردار ، فقر ، سوء تغذیه ، بیچارگی ، عدم بهداشـت و خدمات رفاهی و …